WESTFALEN
Land- en Tuinbouw.
DINSDAG 5 'JULI 1932
III (Slot)
Ta-taaa-ta-laaaa
Weer had onze chauffeur een van die
lange hellingen .genomen", welke men in
Noord-Sauerland vindt en wc zwenkten
met een scherpe bocht naar rechts. Kven
ging het omlaag, om ddn weer in zig zag-
wendingen te klimmen naar een nog hoo-
gere Jiergkam.
Verrukkelijk is ook hier het uitzicht. Dc
dalen zijn meer afwisselend van vorm.
maken een grootscher indruk en zijn nóg
meer verlaten dan die van Zuid-Sauerland.
Wie van absolute eenzaamheid houdt, kan
hier, waar een verbaasd hert af en toe
langs den weg staat te gluren, volop ge
nieten.
Nog steeds ging onze weg naar boven tot
we eindelijk de verlaten Astenbergturm be
reikten. Een schitterende uitkijk. Hier, op
812 M. boven de zeespiegel, hadden we het
hoogste punt van Westfalen bereikt en vrij
snol ging bet van nu aan naar omlaag langs
Winterberg, een wintersportplaats bij uit
nemendheid, met bobsleebaan, springtorens
cn uitgestrekte skihellingen, ook in den
stomer een mooi land, met zeer moderne ho
tels die men hier niet zou zoeken.
Na een korte rit bereikten we het veel
lager gelegen Büren. Het plaatsje zelf, dat
uit 1200 dateert, maakt met z'n vervallen
stadswallen en ruines een wat zielige in
druk. Het is vroeger een Jezuïtenburcht gr
v eest en hoewel deze orde door een verbod
werd getroffen is dc kerk blijven staan, als
een getuigenis van den kunstzin der orde
broeders.
Opmerkelijk zijn in deze kerk de fresco's,
'die door hun perspectief-werking het gebouw
hoogcr doen schijnen dan 't in werkelijkheid
is. Indrukwekkender dan dit Rococo-bouw-
werk is echter de middeleeuwsche Wevels
burg. Gelegen op den rand van een steile
berghelling was het ten allen tijde een on
neembaar ridderslot, dat het vlakke Lippi-
schc land aan zijn voet volkomen beheersch
te. In een der muren van de binnenplaats,
(in driehoeksvorm), vindt men nog de kogel
gaten die getuigenis afleggen van het stand
recht, dat in den ouden tijd gold. De geschie
denis daarvan is toch te merkwaardig om
ze niet te vertellen.
Ridder Von Spiegel dan, wrevelig van
een resullaatlooze jachtpartij terugkomende
werd, toen hij door Büren reed, uitgelachen
door andere edelen, die met z'n schutters
capaciteiten den draak staken. Woedend
greep de driftige heer Von Spiegel z'n roei
en pafte, om z'n vaardigheid te tóonen, een
leidekker, die op een der huizen rustig zat
te werken, pardoes van het dak. Door ijlings
ce vlucht te nemen, wist de ridder z'n leven
te redden en jarenlang zwierf hij in ons land
in de verre omgeving rond, totdat de
tijding hem bereikte, dat zijn nc-ef bisschop
an Paderborn was geworden. Zich dan weer
eilig wanende trok hij vermomd naar de
Vevelslmrg, waar juist een ridderfeest werd
gehouden. Men kwam er echter achter, dat
de beruchte Ridder Von Spiegel binnen de
burcht was, de ophaalbrug ging ijlings om
hoog en de ridder-moordena J zat als een
muis in den val. De ridders gaven geen
pardon, maar zetten Von Spiegel tegen den
muur van de binnenplaats, waar hij volgens
egels van de kunst werd gefusilleerd.
De lieden, die misschoten hebben, hun vi
sitekaartje achtergelaten in de kogelgaten
die de Burgwart den bezoeker thans nog
t cenige trots toont.
ai bet gezelschap van dezen Burgwart
zijn we nog afgedaald in de sombere spe
lonken. waar in den tijd van het bijgeloof
de beklagenswaardige „heksen" aan de
ketting werden gelegd. In korten tijd heeft
nun alleen hier 20 van deze vrouwen ver
brand en onthalsd. De burchtheer heeft ge
lukkig momenteel alleen nog maar toezicht
op de jongelui, die in de romantische jeugd
herberg van de burcht komen slapen en
eten....
De lezer zal gemerkt hebben, dat wij on
gemerkt uit liet land van zuiver natuur
schoon zijn overgegaan in een streek, waarin
de geschiedenis een hartig woordje gaat mee
spreken.
Wie Paderborn. de oude keizer- en bis
schopsstad bezoekt, wordt vrijwel van hui:
tot huis aan de oudheid herinnerd. Voor
kunsthistorici is Paderborn een heerlijke
stad, maar ook op den niet speciaal op de
geschiedenis geprepareerden bezoeker maakt
de stad oen grootschen indruk. De dom, die
Karei dc Groote in 799 liet bouwen, heeft
een zeer srhoone toren, die zich als een fak
kel boven de vakwerk-huizen omhoog werkt.
Machtig is het effect dat liet kerkgebouw
met z'n Romaansche en Gothische venster
bogen. van binnen maakt, een indruk, die
bij ons versterkt werd door het concert op
het overschoone orgel. Men had de attentie,
bij ons bezoek, werken van oud-Nederland
sche meesters uit te voeren. Pompeus is de
Jezuïtenkerk met een barok-altaar, dat heel
liet koor omspant. Het raadhuis stamt uit
de 17de eeuw en is in renaissance-stijl op
getrokken. Het gebouw heeft liet karakter
van den tijd, waarin deftige leden van de
vroedschap liun stijtgeplooide halskraag
droegen op den toog van liet allerbeste
Tecklenburgsche laken.
Jammer genoeg was ons slechts weinig
tijd gelaten om studie te maken van
stad, waar de vijf Paderbronnen tot één
rivier samenstroomen; de auto stond al
weer klaar om ons dwars door het Teuto-
burgerwoud naar Detmold te voeren.
Is het nog noodig iets te zeggen over het
Teutoburgerwoud?
Wie kent niet al was het slechts per
briefkaart het trotsche standbeeld van
Herman op den Grotenburg, dat over de ein-
delooze dennebosschen het geweldige zwaard
opheft als symbool van de bevrijding van
de Germanen van alle vreemde overheer-
scliing. Wie slechts voldoende mondkost
meeneemt kan in de eindelooze wouden
dagenlang rondzwerven zonder tweemaal
eenzelfde pad te kruisen.
Vele landgenooten hebben den weg naar
Detmold en de naaste omgeving reeds ge
vonden en het is geen wonder, dat steeds
meer deze streek aJs vacantieoord in trek
komt. Detmold is op en top een residentie,
een keurig onderhouden stad, met goede
hotels, gezellig verkeer en centrum voor een
onnoemelijk aantal uitstapjes.
Geen stad van minder dan 20.000 inwoners
kan hogen op een zoo gedistingeerd karakter
als liet „wunderschöne" Detmold met z'n
slot. z'n theater en tal van andere openbare
gebouwen, die alle tusschen tuinen en plant
soenen liggen, die op het keurigst onder
houden zijn.
Hoe heel anders is weer Lemgo, de oude
eerwaardige Hanzestad, waar we enkele on
vergetelijke uren doorbrachten. Hebben an
dere oude steden altijd een luchtje van
schimmel en uitgeslagen boeken, Lemgo
mist dat. Zelden zal men een oud stadje ont
dokken, dat als geheel beter geconserveerd
gebleven is als dit Stammend uit de 12de
eeuw was het in de Hanzetijd een bloeiende
handelsstad; de dertigjarige oorlog vernie
tigde echter den welstand. In de 17de eeuw
deed de stad van zich spreken door de hek
senprocessen. Twee burgemeesters brachten
alleen reeds resp. 37 en 25 heksen op de
brandstapel of in het gunstigste geval op
het schavot. Dit verleden waart nog rond
tusschen de oude gebouwen, maar de tegen
woordige burgemeester, een allercliarmantst
gastheer trouwens!, is er meer op gesteld,
lieuwe menschen naar zijn stadje
komen, dan dat hij er toe medewerkt om dc
plaats op deze wijze te ontvolken.
Op een toto in dit artikel ziet men het
oude stadhuis met de aangrenzende raad-
potheek, een renaissance-bouwwerk,
ri reeds sedert eeuwen éénzelfde familie de
mortier stampt en op den achtergrond ziet
de twee torens van de Nicolaïkerk.
Beide bouwwerken zijn de moeite waard.
De kerk is vooral hierom merkwaardig, dat
gebruik zijnde voor den protestant-
schen eeredienst, toch door haar versiering,
glas-in-lood ramen en al taai-stukken mijlen
af staat van ónze witgekalkte Calvinist
tische kerkgebouwen.
Het raadhuis heeft natuurlijk z'n raads-
kelder, waar ons gezelschap met het „Wil
helmus" werd ontvangen door het stedelijk
orkest. Stel U voor in Holland: een plaatsje
12.500 inwoners, dat er een stedelijk
orkest van 25 beroepsmusici op na houdt!
Onmogelijk!
Hoe gaarne zou 'k# nog uitweiden over
de prachtige met boutsnijwerk versierde
topgevelhuizen met inscripties die getuigen
an den vromen zin der eerste bewoners,
iver bet stedelijk museum met z'n schatten
en het Junkerhaus, een met houtsnijwerk
erkropt huis, dat geheel bewerkt werd
door een krankzinnige, maar m'n ruimte is
beperkt, het wordt hoog tijd, dat ik iets
vertellen over de Lippische badplaatsen en
dan wel allereerst van het onvolprezen Bad
Pvrmoiit.
Het is wel zeer merkwaardig, dat i
den voet van liet Teutoburgerwoud niet
minder dan 15 geneeskrachtige baden telt.
Allerwege spuiten de koolzuur, zout- en
staalhoudende bronnen omhoog en van
oude tijden af heeft de lijdende mcnschheid
bier genezing gezocht. Het valt buiten het
bestek van deze eenvoudige reisbeschrijving
de medische kwaliteiten van elk der baden
te gaan beschrijven. Daarom mogen wi
staan met een leekepraatje.
Bad P.vrmont is een zeer schoone bad
plaats, niet een natuur, die door den
rnensch als het ware gedwongen is om het
schoonste te geven. De parken rondom het
Kurhaus zijn zoo smaakvol beplant, dat er
ten allen tijde een overvloed van bloemen
is. Schitterend zijn de lanen met de rechtaf-
geschoren eiken.
In alles is goede smaak betracht, zoodat
elke gedachte aan pompeuze overdaad verre
blijft Weelde zonder overdaad distinctie'
Pyrmont was vroeger voornamelijk bekend
als vrouwenbad, maar trekt tegenwoordig
ook vele hartpatiënten, rheumatici, lijders
aan bloedarmoede er a.
Wereldberoemd zijn de modderbaden. Het
was ons vergund eens een kijkje achter de
schermen te nemen, in de fabriek waar het
„Moor" wordt samengesteld, want de tech
niek helpt hier de natuur een handje om de
modder voor de verschillende patiënten in
verschillende warmtegraden, verdikkingen
en samenstellingen te leveren. De badhui
zen zijn alle zeer luxueus ingericht en ook
de gebouwen waarin de concertzalen, lees
kamers en drinkhallen zijn ondergebracht
munten stuk voor stuk uit door voorname
In Pyrmont komt men niet alleen om er
als zieke te herstellen, maar ook om er rij
ker te worden in cultuurbezit, om er te ge
nieten van wat goede smaak en omgangs
vormen in het leven kunnen bieden.
Bad Oeyenhausen heeft veel meer de érn
stige patiënten.
Het is „de stad zonder drempel" (niet:
zonder tempel! zetter!) want overal moeten
de lijders, die in rolwagentjes worden rond
gereden of zichzelf rondrijden kunnen ko
men. Vooral voor rheumatieklijders is hier
baat te vinden. De kracht van de bronnen
komt wel het duidelijkst uit bij de Jordan-
sprudel, welke uit eigen kracht de koolzuur-
rijke vloeistof 42 M. omhoog spuit met een
capaciteit van 10 millioen L. per dag. De
zes bronnen in Oeyenhausen hebben elk een
eigen temperatuur, welke niet kunstmatig
verhoogd of verlaagd behoeft te worden, zoo
dat alle koolzuur (die hier zeer sterk aan
het water gebonden is) behouden blijft. Ook
-oor hartpatiënten is 'dat een bijzonder voor
deel. Dat het den patiënten zoo gemakkelijk
mogelijk wordt gemaakt blijkt wel uit het
feit, dat men in een der hotels directe aan
sluiting heeft op de bronnen, zoodat men
om de baden te gebruiken geen stap behoeft
te verzetten. Ook hier is weer veel werk ge
maakt van de gebouwen en de parken, ter
wijl de omgeving op zich zelf ook rijk aan
natuurschoon is.
In Bad Salzufeln, een sterk opkomende
badplaats, valicn direct op de gradeerwer
ken, die men in Pyrmont en Oeyenhausen
mist. Over een soort van. reu zen takkenbos
wordt.dagelijks 800.000 L. zoutwater gevoerd
om door een verdampingsproces de lucht in
de omgeving ten goede te beïnvloeden. Ook
Salzufeln heeft prachtige parken, met heel
mooie springbronnen en fraaie gebouwen.
Rothenfelde is een radium-zoutbad van
bijzondere kwaliteiten, iets eenvoudiger
opzet, jonger ook nog, maar sterk in op
komst en met een directie, die blijkbaar al
les op haren en snaren zet om de goede
eigenschappen van het bad bekend te ma
ken. Vooral als kinderbad is Rothenfelde
bekend geworden, maar voor de ouderen
gelden dezelfde geneeskrachtige weldaden.
In 't bijzonder het inhalatorium is bekend
en ook hier heeft men zeer uitgestrekte gra
deerwerken, de grootste zelfs, naar ik meen.
En nu mogen we met een kort woord van
aanbeveling voor de zieken de badplaatsen
weer vaarwel zeggen, om tot de gezonde
eantlegangers terug te keeren, voor een
laatste trip vlak bij de grens.
Bielefeld is een echte levende stad, met
een industrie, die hard werkt en een wereld
reputatie heeft verworven. Elke heerenmode
zaak heeft Bielefelder zijde en elke comes-
tiblesliandel Dr. Oetker's puddingpoeder.
Aan de naam van Dr.Oetker werden wij bij
ons bezoek herinnerd door het bezoek aan
de Oetkerhalle, een prachtige muziektempel,
die eerst voor kort door Oetker aan de stad
werd geschonken als een herinnering aan
zijn in den oorlog gevallen zoon.
Bielefeld heeft nog meer merkwaardig
heden, o. m. „Bethel", niet een zieken huis.
•naar een zieken stad, door Bodenschwingl
gesticht ten behoeve van de arme. lijdende
menschheid, waartoe hij, door de liefde van
Christus gedrongen, werd uitgedreven. En
dan, wat men toch in een fabrieksstad niet
zou zoeken: heerlijk natuurschoon en veel
mooie oude gebouwen.
We zitten hier vlak tegen het Teutobur
gerwoud aan en van verre wenkt reeds de
Porta Westfalica. De grens is al dichter ge
naderd, als we te Tecklenburg aankomen.
Tecklenburg, een bergstadje aan de rand
van het vlakke Munsterland. Hier is nu de
meest volmaakte tegenstelling met een
plaats als b.v. Bad Pyrmont. Alle luxe is
hier vreemd in bet eenvoudige bergnest,
met z'n vakwerkhuizen en z'n klimmende
straten, met z'n vervallen burcht en oude
poortjes, een plaatsje, waar de zenuwach
tigste stadsmensch tot rust moet komen,
of hij wil of niet.
Waar zal het U overkomen, dat twee
geitjes in het centrum van het dorp haasjc-
ver-springen? 'En waar krijgt ge reebout
•an het hert, dat de waard zelf geschoten
heeft? In Tecklenburg! Ik ga de geschiede-
van de vervallen burcht niet vertellen;
er moet wat voor de lezers te ontdekken
;er blijven
Nog even stappen we af te Burgstcinfurt
met het prachtige slot van de vorsten van
Bentheim (dat zoo vaak bezocht is door
onze Koningin-Moeder) met z'n overheerlijk
natuurschoon in het Bagno; we doorkruisen
nog in de vlucht Coesfeld met z'n oude bin
nenstad en prachtige wandelwegen, dan zijn
we al weer in Nederland, het „benachbarte"
vaderland, waarover we bij 26 officieele ont-
angsten zoo veel vriendelijks hebben ge
hoord en we neurieën, na het tallooze ma
len aangehoorde slappe „Wie Neerlandsch
bloed" in gedachten het van levenskracht
tintelende Wilhelmus van Nassauwe
Westfalen, het is mij lief geworden, ik
kan een bezoek er aanin later jaren
óf nu van harte aanbevelen, maar laat ons
allen boven alles liefhebben en waardeeren
ons eigen schoone land, dat evenmin ver
dient onbekend te blijven als Westfalen.
H.
Radio Nieuws
20.20 Wars
20.20 L a n c
20.50 Lond
21.00 H i 1 v
21.15 Hu 1 7.
21.30 HIlV
21130 K a I i
23.00 Huil
23.30 H i 1 v
8.01 H 11 v
8.15 H u^i z
|[l5' H uVz
2.20 Kalu
2.20 Lan
DINSDAG 5 JULI
sum AVRO: Gramofoonmuziek
li au: Concert
n berg: Concert
•e u rn AVRO: Kinderkoor
i KRO: Orkest
sum AVRO: Omroeporkest
■sum AVRO: Omroeporkest
dborg: Concert
0 KRO: Gramofoonmuziek
sum AVRO: Gramofoonmuziek
Lezingen. Cursussen ent.
1 KRO: „De edele metalen In het
's°um AVRO: „Wandel- en Rij-
DE TOMATENHANDEL
De prijzen aanmerkelijk gedaald
Bnpels<
voer recht en. daar eertijds Engeland juist d<
groote afnemer was van de tomaten. Ook d<
handel naar Duitschland is niet al te vlot. zoo-
lak betaald.
CONTINGENT SLACHTPAARDEN
De directie i
deaen export
slaehtpaarden,
i. Zij, diie zich
•ekening bezig
grona daarvan meenen voor
i,n certificaten ln aanmerking
zich daartoe te wenden tot
r den uitvoer naar Frankrijk
ïge Burchtstraat 39. Den Haag
sum VARA: Solisten-k\
NCRV: Harmoniurnbe3]
sum VARA: Septet
NCRVMiddagconcert
lborg: Strijkorkest
n b e r g: Populair conci
i NCRV: Deutsche trio
Ad HT\VeV*sum VARA
8.00 Huize
10.00 II11 v e
10.30 Huize
20.00 Huize
Kirkiltoi
1 NCRV: Schriftlezing
VPRO: Morgei
14.15 Hilversum VARA: On
14.30 Huizen NCRV: Mej.
18.40 Hilversum VARA:
door Mr A. J. Herzberg
;n tink: Chr,
Zionisme"»
i H. Kloe J
i NCRV: Politieberichte!
Volledige programma's in
de Cmroepgids. Duidelijke
foto's; best verzorgd Radio
blad; 4 gld. per half jaar ol
18 ci per week. Ned. Chr.
Radio-Vereeniging, Voog-
lenzang, Ede. Draagt bij iH
de omroepkosten.
DE VAL VAN KONSTANTINOPEL
Door LEWIS WALLACE Naar het Engelsch door ALMA
(91
Hoort vervolgens deze verschillende zin
sneden uit de Veda's; Van een Oppersten
Rechter is het heelal doordrongen, zelfs
iedere wereld in den geheelen natuurcir-
kel. Er is een Opperste Wezen, sneller dan
dc gedachte der menschen, dat door niets
geschokt kan worden. Den oorspromiclij-
ken Beweger kan zelfs het goddelijk ver
stand niet bereiken; die Geest, ofschoon
onbewogen, verheft zidh oneindig boven an
deren, hoe snel ook hun loop. Hij is verre
van ons, toch zeer nabij. Hij dringt' door
liet geheele wereldsysteem en is er toch on
eindig verre vanWelnu, Heer, en gij,
vrome broederen, komen deze aanhalingen
niet van geheimnis ontdaan tot ons? Maar
zoo er een schaduw van twijfel overblijft
niet betrekking tot wien wij bedoelen, hoort
dan en overdenkt het gebed dat ik u ga
voorlezen uit diezelfde Veda's: o Gij, die
de wereld onderhoudt, Gij, eenige beweger
van alles, Gij, die zondaren tegenhoudt, die
gindsohen grooten luchtbol, welke als de
Zoon van den Schepper schijnt, doordringt,
verberg uw beweeglijke stralen en verbreid
uw geestelijke helderheid, opdat ik uw
meest zichtbare, meest roemvolle, ware
gedaante moge zien. O M, goddelijke Geest;
gedenk mijner! O M, gedenk mijn -daden!
Laat mijn ziel terugkeeren tot den onstei-
lelijken Geest van God en laat dan mijn
lichaam, dat in stof eindigt, terugkeeren
tot het stof. Wie is O M; Of zoo mijn
Heer. nog in het onzekere is, hij luistere
dan naar deze Heilige Woorden uit de
Veda's: Zonder hand of voet gaat hij snel
en grijpt stevig vast; zonder oogen ziet hij
zonder ooren hoort hij alles; hij weet alles
wat te weten is, maar er is niemand die
hem kent: Hem noemen de wijzen den
Groote, den Verhevene, den alles doordrin
genden Geest.
O, Majesteit, een kind zelfs zou begrij
pen, dat God hier wordt beschreven.
De Vorst zwpeg, en een zijden doek uit
zijn zak nemende, veegde hij voorzichtig
de openliggende bladzijde van den Euse-
biusbijbel af, en sloot hem. De andere boe
ken legde hij op een stapel, na ze ook af
zonderlijk afgestoft te hebben. De toeschou
wers sloegen hem vol belangstelling gade.
De Vaders hadden heel wat vreemde denk
beelden vernomen en stof tot overdenken
voor vele dagen en nachten; toch ge voet-
den alle dat de toepassing nog ontbrak. De
toepassing, geef ons de toepassing spoe
dig' klonk het in hun van ongeduld bran
dende ziel.
De Vorst vervolgde: Als men met kinde
ren spreekt moet men dikwijls ophouden
en het gesprokene herhalen, maar gij zijc
mannen, geoefend in 't redeneeren. Daai
om, wat liet geloof betreft, dat de natiën,
zooals ik straks zeide, van mij verlangden,
heb ik niets anders te zeggen dan: het ls
God; en wat zijn goedkeuring daarvan be
treft, gij kunt deze Testamenten van mij
nemen cu ze tot asch verbranden, maar
gij zult niet kunnen loochenen, dat Hij het
geloof dat ik u breng goedkeurt. Het ligt
niet in de goddelijke natuur dat God zich
zelf zou afvallen. Of dit begrip God
ruim genoeg is om al de godsdiensten op
aarde te omvatten, wil ik niet bespreken;
want ik verlang eerbiedig te zijn. Maar
mocht gij het als zoodanig aannemen, dan
behoeft gij niet verlegen te zijn om een
vorm, waarin gij het gieten moet De wet
geleerde vraagde den Meester: Wat :s het
groote Gebod? En de Meester antwoordde:
Gij zult liefhebben den Heer uwen God met
geheel uw ziel en met geheel uw verstand,
dit is het eerste en het groote gebod.
Nooit heeft eenig mensch een betere uit
drukking bedacht voor den hoogsten
mensehelijken plicht het totaal der leer.
Ik behoef niet te zeggen, welke meeste»
het zeide, evenmin zal ik aandringen op
de erkenning, maar indien de wereld het
aannam, en er zich aan hield, zou er een
einfle zijn aan oorlogen en geruchten van
oorlogen, en God zou hebben wat Hem
toekomt. Als de Kerk in uw eerwaarde
hoofdstad de eerste was om ze aan te
nemen met hoeveel blijdschap zou ik dan
die goede, tijding aan de volken brengen...
Hier viel de Patriarch hem in de rede:
Wat moet ik verstaan, Vorst, onder die
uitdrukking: totaal der leer?
Geloof in God.
Tot verbazing van den Keizer ontstond
een groote beweging onder de geestelijken,
en te midden van die opgewondenheid zag
men Gennad'ius zijn kruisbeeld zwaaien, als
een veldheer zijn commandostaf.
Een vraag, een vraag! riep hij luid.
Terstond werd alles stil.
Wat is Jezus Christus in mv totaal
der leer?
Die vraag bracht 'de gedachten van alle
aanwezigen onder woorden. Geestelijken,
hovelingen, en het meerendeel der hooge
ambtenaren stonden van hun plaatsen op
om beter het antwoord te hooren.
Op even duidelijke toon, doch bedaard,
zonder hartstocht, antwoordde de groote
acteur: Een zoon van God.
En Mohammed, de vader van het Isla
misme, wat is hij?
Als de monnik den naam van Siddartha
genoemd had, zou zijn peilen niet zoo diep
gaand, de uitwerking niet zoo snelwerkend
en groot geweest zijn; maar Mohammed, de
kameeldrijver! Eeuwen van strijd, haat,
plundering, moord, ontwijding van kerker
en altaren, riep de naam Mohammed .voor
den geest.
De Vorst bleef kalm, maar zijn oogen fon
kelden toen hij antwoordde: Hij zal blijven
in den Geest een ander van de Zonen Gods.
Toen barstte Gennadius los: Leugenaar!
Bedrieger! Verrader! Een bode van Satan
zijt gij! Gij ontketent de hel! Gij wilt den
gezegenden 'Zaligmaker van zijn kroon be-
rooven, Hem zijn troon in het onzichtbaar
Koninkrijk doen deelen met Mohammed,
dien aartsleugenaar, dien man des bloeds,
dat monster, voor wien de hel te klein is!
Het zal u niet gelukken! Onze Kerk zonder
haar Christus is een lichaam zonder ziel,
een oog zonder licht! Op, broeders! Schande
over ons, dat wij gasten zijn onder één d
met dezen dienaar des duivels! Wij kunnen
hem niet van hier verdrijven, maar wij zelf
kunnen van hier gaan. Volgt mij, gij allen
die Christus en de Kerk liefhebt! Naar uwe
tenten, o Israël!
Het gelaat yan den spreker jvas 'denliër-
rood van drift, zijn stem klonk als een
donderslag door de ruime zaal; vele mon
niken rezen ijlings op en verdrongen elkan
der huilende, om dichter bij hem te komen.
De Patriarch was doodsbleek geworden en
sloeg kruis op kruis. Konstant/jn begreep
onmiddellijk wat hem als Keizer en als
gastheer te doen stond, en gebast ie vier
gewapende officieren den Vorst te gaan
beschermen. Deze bleef op zijn plaats, schijn
baar verbaasd, maar in waarheid zeer
nieuwsgierig naar den afloop dezer uitbar
sting. Voor hem was zij een uiting van de
onredelijk menschelijke natuur, in antwoord
op een ouderwetsche opwelling van bij-
geloovigheid.
Nauwelijks had de wacht zich naast den
Vorst geplaatst, of Gennadius snelde hem
voorbij naar de deur en zijn getrouwen in
dolle vaart hem achterna. Het duwen en
stooten, het onzinnig gehuil kan ieder zich
gemakkelijk voorstellen. Toen de scheur
makers verdwenen waren, bleven alleen de
hovelingen, benevens de Patriarch en zijn
aanhangers over.
Waar is Hertog Notaras? vraagde Kon-
stantijn.
Men keek rond, maar er volgde geen ant
woord. Het gelaat van den Keizer betroi
maar bedachtzaam als altijd verzocht hij
den Vorst naderbij te komen.
Wees niet bevreesd. Vorst. Mijn volk
is driftig van aard en handelt somtijds in
overhaasting. Als gij nog meer te zeggen
hebt willen wij u gaarne tot het einde
hooren.
Do Vorst bewonderde de zelfbeheersrli!'
van zijn verheven gastheer. Na een diepe
buiging antwoordde hij: Misschien heb ik
te yee! gevergd yan de .vrome Vaders. Toch
zou het mij een veel grooter droefheid zijn,
als hun ongeduld zich uitstrekte tot Uwe
Majesteit. Zij joegen mij geen vrees aan; ook
heb ik niets meer aan mijn rede toe te
voegen, tenzij het u gelieft nog over iets te
vragen dat u duister voorkwam.
Ik begrijp dat de Vorst van Indië oné
een voorstel deed tot hervorming van onzen
godsdienst, zei de Keizer tot den Patriarch*
De beleefdheid eischt een duidelijk antwoord
maar de onbetamelijke heftigheid, waarvan
wij zooeven getuigen waren, en de geest
van wederspannigheid, die zich zoo droevig
openbaarde, maken het dringend noodzake
lijk dat gij aandachtig luistert naar wat ik
hem nu antwoorden zal, opdat niet een ver
keerde overbrenging of onjuiste overstelling
tot moeilijkheden leide.
Zich tot den Vorst wendende vervolgde dé
Keizer: Ik geloof dat ik u begrepen heb. Da
wereld is op godsdienstig gebied droevig ver
deeld, en uit die verdeeldheden is de ellende
voortgekomen, waarop gij zinspeelt Uw
plan heeft veel goeds. Het doet mij denken
aan het lied, het liefdelijkste dat ooit doot
menschenoor gehoord is: Vrede op aarde, in
menschen een welbehagen De volvoering
van uw plan is echter een tweede vraag. Ik
bezit de macht om den godsdienst van mijn
Rijk te veranderen. Onze tegenwoordige!
Geloofsbelijdenis is door een Concilie vast
gesteld, dat u als wereldberoemd niet onbe
kend kan zijn. Ieder woord is ons heilig. Dé
betrekking tusschen God den Vader, Chris
tus den Zoon, en de menschen, is naar mijne
en mijner onderdanen tevredenheid vastge
steld. De Vader Patriarch zal zoo goed zijd
voor de Kerk getuigenis af te leggen.
[(Wordt vervolgd}!
