ENCI-CEMENT
TE
Ruime hypotheek
N.V. A. MÜYS Co's
Economie en Financiën
BOUWBLAD NO. 163
MAANDAG 4 JUÜ 1932
Het kostenpeil van den Woningbouw
Teleurstellend is het te moeten constateeren, dat de gemeentelijke gro>id-
exploitatie meermalen leidt tot een zoo hoogen prijs van den bouwrijpen
grond, dat de volkshuisvesting daardoor ernstig ivordt geschaad.
Grootere woningruimte per hoofd dan vóór 1914
Het Jaarverslag van den hoofdinspecteur
voor de Volkshuisvesting over 1931, is gelijk
zijn voorgangers een leerzaam en waarde
vol document.
Ondanks de steeds toenemende werkeloos
heid, die aan het einde van het verslag
jaar omtrent 50 pCt. bedroeg, was van ver
laging van de loonen nog geen sprake.
Maar ook "de tarieven, die met name in de
grootc steden een loon waarborgen, dat be
langrijk uitgaat boven het contractloon,
waren aan het einde van het verslagjaar
nog onveranderd gebleven.
Zouden nu de bouwvakarbeiders bewilli
gen in een verlaging van de tarieven met
een zoodanig bedrag, dat bij een behoorlijke
arbeidsprestatie ongeveer het tegenwoordige
contractloon kan worden verdiend, hetgeen
zou neerkomen op een verlaging van de
tarieven en dus ook van het loondeel in de
bouwkosten met ongeveer 20 pet., dan zou
den de totale bouwkosten ongeveer 10 pet.
dallen. In de huur zou dit een verlaging
geven van ongeveer 5 pet. Ook de andere
factoren, waardoor de huur wordt bepaald,
zullen moeten dalen.
In de eerste plaats valt hierbij te denken
aan den grondprijs, welke behalve van den
prijs van den ruwen grond afhangt van de
wijze van verkaveling en van de kosten,
welke van gemeentewege voor het bouwrijp
maken in rekening worden gebracht.
Enkele tientallen jaren geleden was de
invloed van den ruwen grondprijs, die dik
wijls met speculatieve oogmerken tot ver
boven de cultuurwaarde werd opgevoerd,
overheerschend. Thans is dit niet meer het
geval. De cultuurwaarde is in verband met
de zeer intensieve tuinbouwcultuur, die voor
al in de omgeving van de steden pleegt te
worden beoefend, aanmerkelijk gestegen,
doch de marge tusschen de cultuurwaarde
en den prijs, waarvoor de gemeentelijke
grondbedrijven den grond aankoopen, is veel
kleiner geworden. In vele gevallen \Veten de
gemeentebesturen tijdig de hand te leggen
op groote complexen ruwen grond tegen een
prijs, die de "cultuurwaarde slechts weii
of in het geheel niet te boven gaat.
Deze uitschakeling van de particuliere
grondspeculatie heeft er evenwel niet overal
toe geleid, dat voor den woningbouw gron
den tegen een lageren prijs dan voorheen
beschikbaar kunnen worden gesteld. Het is
teleurstellend te moeten constateeren, dat de
Gemeentelijke grond-exploitatie
meermalen leidt tot een zoo hoogen prii
van den bouwrijpen grond, dat de volkshuis
vesting daardoor ernstig wordt geschaad.
Groote invloed wordt in dit opzicht ge
oefend door het uitbreidingsplan.
De tijd van het maken van particuliere
straten- en wegenplannen is voorbij. De uit
breiding der gemeente wordt thans geregeld
door middel van langs den wettelijken weg
vastgestelde plannen van uitbreiding. Wat
de stedebouwkundige zijde betreft kan wor
den geconstateerd, dat aan deze plannen
veeil zorg wordt besteed. Voor een doeltref
fende uitvoering van de plannen wordt
gezorgd door bebouwingsvoorschriften, wel
ke thans in art 39 der Woningwet een wet
telijken grondslag vinden. Deze voorschriften
kunnen worden beschouwd als het bestek
voor den bouw, waarvoor het plan van uit
breiding het bouwplan vormt.
Voor een goede uitvoering van een bouw
plan is evenwel nog een ander element
noodig, namelijk de begrooting. De doelma
tigheid van een bouwplan kan niet worden
beoordeeld, indien naast het bestek niet
begrooting aanwezig is, welke uitwijst of
het plan ook werkelijk kan worden uitge
voerd en niet wegens de kosten onbruik
baar is. Bij een uitbreidingsplan is het tot
heden niet gebruikelijk een begrooting van
kosten op te stellen. Hiervan is het gevolg,
dat bij de beoordeeling van een plan slechts
op de stedebouwkundige zijde en de daar
mede samenhangende eischen van verkeer,
volkshuisvesting hygiëne, enz. wordt gelet
en de economische zijde buiten beschouwing
blijft. Daardoor kan het voorkomen, dat een
uitbreidingsplan, dat stedebouwkundig aan
hooge eischen voldoet, leidt tot een zoo
hoogen prijs van den bouwrijpen grond, dat
deze voor hen. die daarop woningen wen-
schen te bouwen, onbetaalbaar is geworden.
De ervaring van de laatste jaren heeft dan
ook de vraag doen rijzen, of de tiidniet
komt, dat de eisch moet worden gesteld, dat
bij elk uitbreidingsplan, dat ter goedkeu
ring wordt aangeboden, een kostenbereke
ning wordt overgeleg van den prijs van den
bouwrijpen grond voor de verschillende be-
bouwingswijzen. waarvoor gronden op het
plan zijn aangewezen. Zou dan bliiken. dat
de verdeeling der gronden op het plan voor
bebouwing en voor straataanleg en andere
doeleinden van openbaar nut, en de wijze
van verkaveling zoodanig is, dat de prijs van
den bouwrijpen grond te hoog zou worden,
dan zou aan een dergelijk plan op econo
mische gronden goedkeuring moeten worden
onthouden.
Zuilks zou een eerste stap zijn oan tot
verlaging van de kosten
van bouwgropd te geraken, de kosten van
straataanleg en rioleering, enz.
Deze kosten, die bij gemeentelijke grond
exploitatie geboekt worden op den prijs van
den grond en bij particuliere grondexploi
tatie van gemeentewege aan den exploitant
in rekening worden gebracht, zijn in vele
gevallen zeer hoog. Met name, waar de be
treffende werken van gemeentewege wor
den uitgevoerd in eigen beheer, stijgen deze
kosten vaak tot een peil, dat economisch
niet verantwoord is. Al moge het beginsel
juist zijn, dat de kosten, welke noodig zijn
cm grond voor bebouwing geschikt te ma
ken, moeten drukken op den prijs van den
bouwrijpen grond, het is in strijd met de
belangen van de volkshuisvesting, wanneer
deze kosten boven de draagkracht van de
bewoners der te bouwen woningen worden
opgevoerd. Wijl deze hooge kosten in dn
eerste plaats zijn toe te schrijven aan het
in sommige gemeenten zeer hoog opgevoer
de loonpeil van het gemeentepersoneel, is
het mogelijk tot verlaging van deze kosten
te komen zonder aantasting van het begin
sel, dat de kosten moeten drukken op den
grond en zonder dat door offers uit de open
bare kassen de woningvoorziening voor wat
den bouwgrond betreft, haar economischen
grondslag zou verlaten.
Mede dient aandacht te worden geschon
ken aan de retributiën, die ter zake van de
bebouwing van gronden aan de gemeente
lijke overheid verschuldigd zijn, als daar
zijn straatbelasting, vergoeding voor het
hebben van een aansluiting op de gemeen
telijke rioleering, waterleidingtarieven enz.
Ook deze kosten, die ten volle drukken op
de huur zullen moeten worden verlaagd.
Al deze verlagingen zullen moeten wor
den bereikt langs den geleidelijken weg.
Maar indien de noodige maatregelen daar
toe worden genomen en met krachtige hand
doorgezet, dan zal een aanmerkelijke
verlaging van het huurpeil
kunnen worden bereikt, een verlaging in r'
eerste plaats van i ure.i der nieuw te
bouwen woningen, die evenwel tenslotte zal
moeten doorwerken ook tot alle bestaande
wonangen.
De woningvoorraad is door de buitenge
wone productie gedurende reeds meer dan
10 jaren zooddnig aangevuld, dat de wo
ningruimte per hoofd der bevolking, thans
aanmerkelijk grooter is dan vóór 1914. De
productie heeft gelijken tred kunnen houden
met de buitengewone toeneming van de
behoefte tengevolge van het kleiner worden
de gezinnen. En het woningpedl, dat in
Nederland is bereikt, steekt in vele opzich
ten gunstig af bij datgene, waarmede de
arbeidersklasse in het buitenland genoegen
moet nemen, terwijl regelmatig wordt door
gegaan met de verwijdering van slechte toe
standen.
Dit alles kan behouden blijven ook in
dezen crisistijd, doch slechts onder deze
voorwaarde, dat het kostenpeil wordt ver
laagd. Alleen wanneer de bouwkosten, de
kosten van den grond en de op de exploi
tatie drukkende lasten aanmerkelijk worden
verlaagd, zal het mogelijk zijn, de woning
voorziening op het tegenwoordige peil to
handhaven.
Hiervoor is aller medewerking noodig.
Deze medewerking mag worden verlanjd,
omdat het thans gaat om groote volksbe
langen; het op peil houden van dei
ningvoorraad, de handhaving van het be
reikte woningpeil en de verwijdering van
Het komende jaar zal daarom in de eer-
schadelijke toestanden,
ste plaats in het teeken moeten staan van
verlaging van het kostenpeil.
'pegengaan van
lintbebouwing
Wetsontwerp ingediend
Ingediend is een wetsontwerp tot vaststel
ling van bepalingen tot het tegengaan van
lintbebouwing langs wegen onder beheer
van het Rijk of op het Rijkswegenplan
voorkomende.
Het wetsontwerp en zijn Memorie van
Toelichting zijn in het algemeen ontleend
aan de voorstellen van de Staatscommissie
voor de Waterstaatswetgeving.
Langs de rijkswegen zijn bebouwingen ont
staan, die reeds vóór de verschijning van
het moderne verkeer hinderlijk waren en
voor de verbreeding van die wegen finan
cieel© en andere beletsels vormden.
Wil men tot een behoorlijke oplossing
voor een steeds grooter wordend euvel
als lintbebouwing bekend komen, dan
zal men de bestaande wetgeving ter zake
met haar ver van eenvoudige procedure
moeten laten vervallen en een geheel nieuwe
regeling van breeder strekking in het leven
moeten roepen.
De minister van Waterstaat heeft gemeend,
hiertoe een stap te moeten doen. Hij acht het
niet toelaatbaar langer te gedoogen, dat het
Rijk jaarlijks vele millioenen besteedt voor
den aanleg van nieuwe en verbetering van
bestaande wegen en terzelfder tijd duldt,
dat deze wegen hun, zoo juist voor het
snelverkeer verkregen waarde door bebou
wing wederom ten deele verliezen en wor
den ingesloten in een hinderlijk keurslijf,
dat in de toekomst bij noodig gebleken ver
breeding of aanleg van parallelwegen, niet
dan met groote kosten weer zal kunnen wor
den verwijderd.
Een nieuwe regeling als hier bedoeld is
neergelegd in het ingediende wetsontwerp,
aan het slot waarvan de. bepaling is opge
nomen, dat de wet van 1922 is ingetrokken.
De gedachtengang is daarbij geweest, dat
men regelen moet stellen, waardoor wordt
gewaarborgd, dat de rijkswegen ook in de
toekomst aan redelijke verkeerseischen zul
len blijven voldoen. Noodig is daarvoor, dat,
evenals vóór 1847, bebouwing vlak langs de
rijkswegen overal behoudens overheidsver-
gunning wordt verboden; dat de mogelijk
heid wordt geopend langs de daarvoor in
aanmerking komende rijkswegen bebouwing
over een breedere strook, behoudens over-
heidsvergunning, tegen te gaan, indien de
belangen van het verkeer dit eischen en dat
het uitwegen op rijkswegen, behoudens over-
heidsvergunning en verkregen rechten, niet
wordt toegelaten.
Verder aanvaardt het ontwerp niet als een
axioma, dat, wanneer in het algemeen be
lang eigenaren in hun bevoegdheid ten aan
zien van het gebruik van hun eigendommen
worden beperkt, deswege steds schadeloos
stelling moet worden gegeven.
Vandaar dat wordt voorgesteld een tege
moetkoming te verleenen aan hem, die door
het verstrekkende bouwverbod van art. G
onredelijk zwaar wordt getroffen.
D
e bouwkunst van heden
De Oostenrijksche Bondspresident, Wil
helm M i k 1 a 6, heeft de groote interma-
tiionale tentoonstelLirng voor bouwkunst ge
opend, meldt de Weeneche correspondent
der Nw. Rt. Crt.
Met steum van den staat en de stad Wee-
nen beeft de Werkbund een groot terrei
een tuinwijk gekocht, waar de tentoonstel-
lang als een modern tuindorp is verrezen.
In zijn openingsrede heeft de Bondspresi
dent er nadruk op gelegd, dat Weenen met
deze tentoonstelling een des te belangrijker
cultureele daad heeft verricht, daar Weenen
en Oostenrijk zich in zulke moeilijke om
standigbeden bevinden.
Reeds vele jaren geleden heeft de Werk
bund de plannen voor deze tentoonstelling
gemaakt en voor twee jaren was zij finan
cieel verzekerd. De voorbereiding beeft ech
ter lang geduurd.
Elke vorm van bouwkunst, van het kleine
huis tot het groote huis voor één gezin, it
op de tentoonstelling vertegenwoordigd,
evenals de verschillende uitingen van ar
chitectuur en binnenhuiskunst. Men heeft
gezorgd-, dat ook zeer jonge architecten tot
deelneming worden toegelaten. Niet minder
dan 32 architecten hebben 70 bunzen ge
bouwd en ingericht. Voor de opening had
den reeds 12 huizen koopers gevonden.
Het eigenlijke doel der tentoonstelling
was niet, goedkoope huizen-typen te laten
zien, doch een veelheid van (40) typen voor
dergeMjken woningbouw. Prof.' Josef
Frank, de artistieke leider van het geheel,
heeft eentonigheid weiten te vermijden-
Voornaamste kenmerken van de tentoon
stelling zijn: platte daken, kelders onder de
huizen, de woonruimten en de keuken op
den begianen grond, de slaapkamers op de
eerste verdieping. In de grootere huizen zijn
badkamers op de eerste verdieping en
garages. De huizen hebben een tuin van
dezelfde oppervlakte als de voor den bouw
benoodigde grond. De interieurs zijn in één
heldere kleur geverfd. Slechts hier en daar
hangt een werk van een goeden Weenschen
schilder. Van elke ruimte is partij getrok
ken. wat blijkt uit het systeem der inge
bouwde kasten. De meubelen zijn volkomen
glad. De keukeninrichtingen zijn over het
algemeen naar liet voorbeeld van Grete
L i h o t z k y, dd-e thans te Moekou werkt.
Groote belangstelling is er voor de vier
étage-woningen van den Nederlandschen
architect G. Rietveld. De huizen staan
naast elkaar en kenmerken zióh door groote
►ns en raamvlakken. De kritiek prij6t
den stijl en het vernuftig gebruik van de
ruimten.
Vermelding verdienen de huizen van
André Lu r gat (Parijs), zoDder kelders.
Richard J. Neutra, die thans te Lo»
Angeles woont, heeft een ruim alleenstaand
pertenréhuie niet groot dakterras gebouwd
Een andere Weensche architect, Arthur
Grünberger. die te Hollywood werkt,
heeft twee aaneengevoegd© huizen voor één
gezin. De te Parijs wonende Perzische archi
tect Gabriel Guevrekian toont hui
voor één gezin op betonnen pilaren. De
huizen van den Berlijnschen architect
Hugo Haring zijn berekend 'óp goed-
koopen prijs. Van de Weensche architecten
zijn prof. Josef Hoffman en Oskar
31 r n a d vertegenwoordigd. Hoffmann
rnet vier huizen, waarvan het trappenhuis
va gla6 is, met doorloopende dakterrassen.
S t r n a d toont meer binnenhuisarchitectuur
De algemeene idee der tentoonstelling is,
dat i-n het moderne huis al het overbodige
moet worden vermeden, zoowel uit- als in
wendig; dat lichaam en geest van de bewo
ners gelegenheid moeten hebben tot vrije
ontwikkelingdat alle onnoodig werk moet
worden voorkomen.
erken in voorbereiding
en uitvoering
De Rijkswaterstaat heeft den bouw van een
kaaimuur, steiger en vleugelmuur in de
Nieuwe Willemshaven te Harlingen opge
dragen aan de N.V. Holl. Beton Mij. te
den Haag, voor f 630.400.
Door den architect E. J. Rothuizen
te Arnhem werd namens het schoolbestuur
aan de Alg. Haagsche Aanneming Maat
schappij te den Haag opgedragen het uit
breiden van de Dr. Kuyperschool te Delft.
Het gemeentebestuur van Rotterdam heeft
het maken van den opbouw met bijbehoo-
rende werken van het nieuwe museum Boy
mans aan de Mathenesserlaan gegund aan
de N.V. Gew. Betonbouw en Asphalt
b e d r ij f v.h. P. E b b i n g e te Enschedé
voor 271.544.—.
Het rijk heeft een extra-subsidie van
120.000 beschikbaar gesteld voor verbete
ring van den weg Drachten-Heerenveen.
De bouw der nieuwe ambachtsschool te
Wageningen onder leiding van den architect
A. Baart te Leeuwarden, is opgedragen
aan den aannemer H. Pelikaan te Go-
rinchem voor 134.000.
Het bouwen van een pompstation met wo
ning en andere werken te Bolsward, voor re
kening van de N.V. Intercommunale Water-
Molensingel-Vijverlaan Schiebroek
Kamer en suite, keuken, vestibule,
groote kelder, 3 slaapkamers, bad
kamer en zolder.
KOOPPRIJS: f 12 500. f 14.000
A. BLONK. Piaslaan 58, Schiohroei
Wenscht U
een mooie, solide en doelmatige
SCHOOLBANK
VOOR ZEER BILLIJKEN PRIJS!
Mijn schoolbank Ned. Octrooi
No. 25549 voldoet, naar het oordeel
van deskundigen, aan die wonscheh
A. G. J. MAK, School en Kerk-
meubelen, Zuidhoek 86-88, fi'dam
TELEFOON 10199
U wenscht
Uw eigen huis
op eigen grond 9
HEERENHÜIZEN
aan de Meloenstraat te 's-Gravenhage
BOUWBUREAU M. P. WERNER
Rozenstraat 55 - Telefoon 339682
MAASTRICHT
fi NEDERLANDSCH FABRIKAAT
Vertegeim. voor R'OAM i
OMSTREKEN!
AEL3RECHTSKADE 147b
TELEFOON 30404-30233
leiding, gebied Leeuwarden, is onderhands
opgedragen aan E. Statema Ezn., aannemer
te Bolsward.
BINNENLAND
VERZ. VAN PAARDEN EN RUNDVEE
Jaarvergadering te Utrecht
Vorige week werd in hotel des Paya Bas te
Utrecht de jaarlijksohe algemeene vergadering
gehouden van „Groningen". ALg. Ond. My tot
verzekering van paarden en rundvee. In 1903
opgericht te Groningen, van 1 Mei 1921 af ge-
vesUgd te Utrecht. ue direoteur de heer F. F.
Leopold brengt verslag uit over het afgeloopen
JaM 1931. Br werden 556 schaden uitbetaald, tot
een totaalbedrag van f 132.257.80. De re-serve
dier MIJ bedroeg per 31 Dec. f 157.334.26. Blijkens
het rapport van de commMe tot naaien der
rekening en van den accountant, den heer A.
Versteege. werd de administratie in orde be
vonden. De aftredende commissarissen werden
herkozen.
TWENTSCHE BANK
Maatregelen tot vermindering
van lasten noodzakelijk
De hoofddirectie der Twentsche Bank heeft
d.d. 28 Juni 1932 een oircuflaire aan haar per-
eoneel gezonden, waarin wij het volgende lezen:
De achteruitgang van welhaast alle winst
bronnen van ons bedrijf, gepaard gaande met
verhoogde risico's, welke grootere afschrijvin
gen dan.waaraan wij normaal gewoon zijn, ver-
eischen, verminderen de rentabiliteit van onze
Instelling dusdanig, dat maatregelen om te ge
raken tot vermindering van lasten niet langer
mogen worden uitgesteld.
Zeer tot ons leedwezen alen wij ons dan ook
genoodzaakt te besluiten als volgt:
Met ingang van 1 Augustus o.a. wordt aan
alle bestuurders procuratiehouders employé's
verder personeel een bedrag van hun inkom
gekort, gelijk aan 5 van hun salaris re
van hun gegarandeerd minimum-inkomen, ine
sief persoonlijke toelagen, zoodat de door h
te dlsponeeren maandelijksche bedragen n
5 worden verminderd.
Voorzoover de vastgestelde salarissen i
basis dienen voor het berekenen hunner tf
tième-s, zullen dlie salarissen voor deze berel
ningen zonder de 5 korting worden aanger
men. zoodat het totaal inkomen alleen met 5
van het gegarandeerd minimum zaïl worden v<
m1m.de.rd.
Als gevolg van deze maatregel daalden op
beurs de aandeelen met 8 tot 10 punten.
DOMINIALE STEENKOLENMIJNEN
Geen dividend
Het Jaarverslag van de Dominlale Steenkolen
mijnen werd goedgekeurd. Van het winstsaldo
werd ruim f 360.000 afgeschreven. Er zal geen
dividend worden uitgekeerd.
EERVOL ONTSLAG DIRECTEUR DER
DOMINIALE STEENKOLENMIJNEN
Met Ingang van 1 Juli is eervol ontslag ver
eend aan den heer W. Husmann, als direoteur
Fan de Dominlale Steenkolenmijnen te Kerk-
- MÉ N-v- de{*
an Waterstaat medodee-
ot offi-
Oran Je-Nassau. De^ vergode
NIEUWE LEENING ZUID-HOLLAND
ƒ1.000.000 k 5 koers van
uitgifte 993/4
De heeren Heldring en Plerson te Den Haag
berichten, dat
op f 1.000.000 5
rovincie Zuid-Ho
koers van 992 tè hunnen kantore, alsmede te
Rotterdam ten kantore van de' Diaeonto-Mij to
Haarlem ten kantore van Brinkman Co, en te
Arnhem ten kantore van het Effectenkantoor
Arnhem zal zijn opengesteld op Vrijdag 8 Juli.
GOUDVERSCHEPING
Van Bombaij naar Amsterdam is per s.s. Nal-
llera voor 1.424.000 roepijen goud verscheept.
New-York voorziet hernieuwde goudultvoer
tengevolge van stijging der wisselkoersen;
N.V. GROND- EN HUIZEN-EXPL.-MIJ
„DOMINIUM-PATRIAE"
n de te Haarlem gehouden buitengewone al
gemeene vergadering van aandeelhouders der
N.V. „Dominium" werd de Statutenwijziging,
waarop bereids de minlstrleele verklaring van
geen bezwaar verlcregen werd, doorgevoerd en
weTd dienovereenkomstig de naam van de MIJ.
gewijzigd in N.V. „Dominlum-Patriae".
Van het Maatschappelijk Kapitaal, thane
vastgesteld op f 500.000 werd staande de verga
dering door oude aandeelhouders tot op een be
drag van f 100.000 genomen en volgestort.
De nieuwe uitgifte, houdit, blijkens ter ver
gadering gedane mededeellngen. verband met
omplexen pand'en te Amsterdam, Rotti
i-Gravenhacre.
Met 1
neene «temmen wend goedgekeurd
ng van de meerderheid in het ge
plaatste kapitaal van de te Arnhem gevestigde
N.V. Mij. tot Expl. v. Ch-r. goederen „De Kabel
jauw", door welke transactie de Mij. interesse
eek (Villa-park
i werd machtig-in
iloten werd, ter financiering van een en
-, voor te bereiden de uitgifte van een
PCt. rentende obllgaUeleening. groot f 500.000.
De Directie deelde mede dat het in het voorne-
1 het Be-stuur ligt het kantoor van de
verplaatsen naar Arnhem als wanneer
de Mij. aldaar grooter belang verkrijgt bij be
paalde terreinen, zulks evenwel eerst na be
ëindiging van den bouw te Haarlem.
NIEUWE AFRIKAANSCHE HANDELS
VENNOOTSCHAP
Saldo winst ƒ19.859 (v. ƒ38.520)
Aan het jaarverslag over 1931 van de N. V.
Tleuwe Afrlkaansche Handels-Vennootschap te
tottendam, ontleenen wij het volgende:
De prijzen van al onze Import-producten ble
ven zeer laag. gingen zelfs nog lager: in katoen
1 nieuwe inzinkingen, prijzen
palmolie liepen verder terug,
prijzen slechte
Gotn-Copal wi
moeilijk verkoopbaar en ook het "artikel Pias-
aava, dat zich lang goed gehouden had, kon zijn
ffiumstige prijzen niet handhaven.
Daarbij kwam aan het einde van het boek
jaar de val van het Pond Sterling. waardoor
1 bij
vastgestelde prijzen i
istgestelde saldo verlies
Als gunstige factoren 1
der koloniale
eren. zich verwon
de verminderde
Het bedrag, waarvoor de Inventaris in Afrik»
te boek staat, komt met ongeveer f 400.000 min
dan op de vorige balans, hoofdzakelijk
verminderde kostprijzen van
als gevolg v
bedrag" der
"0.000
gulden lager.
beide Iets hoog-
Aan de debetzijde dier
J-- posten „Onkosten" en
verlies op Engelsche valuta en f~3060 koersvèr-
het saldo-winst f 19 859
38520). hetgeen, gevoegd bij het
saldo Ao. Po. ad f 10.217. f 30.131 -
«t saldo werd f 22.871
voor afschrijvingen op deelnemingen li
b?ni ™,6t herschatting dezer waarden ei
afschrijving op kantoorgebouwen te
(40.271)
f 5000
FRANSCH-NED. KOL. CULTUUR MIJ.
Opschorting Rentebetaling
J -Ct. converteerbare
MBaiieo leu xasto van ae N.V. Fransch-Nedor
Kol°n'ale Cultuur Maatschappij (So-
elété Franco-Néerlandaise d'Exploitations Colo-
niales) te Amsterdam, la een circulaire gericht,
De Mij. bevindt
fuk|npos?t
,ssSK;
zijn hare liquide mlde
uitgeput, dat het haar voorloopig niet mogelijk
is de rente op de obligaties te blijven voldoen
De Raad van Beheer heeft daarom ontbinding
liquidatie der vennootschap voorgesteld,
h, overeenkomstig het verlangen zoowel
door vele aandeelhouders als door tal van obli
gatiehouders geuit, heeft de buitengewone ver
f van aandeed houders, welke op 21 Mei
Amsterdam werd gehouden, met alge-
.uida-
■ier belang, evenals dat der aandeelhou-
.e-d ©brengt, dat de bezittingen der
- ontijdig
de-ra,
ontijdig, noch
ormale omstandigheden niet gerechi
dlgde lage opbrengst worden te gelde gem
1 -n worden afgewacht.
Wordt deze hoop verwe.^nlljkt, dan zullen
obligatiehoud-ers voor het pi\er dat hun thans
moet worden gevraagd uiteraard werden be-
„PATRIA" VERZEKERING MIJ.
Het premie-inkomen bleef ver bei
van 1930. In brand- en varlaverzekeringen be
droeg het, na aftrek
f 110 984 v.J. f 292.
gen f 348.335 (v.j. f 601.023).
schillen moest
De verlies- en winstrekening wijst een
deellg saldo aan van f 44.612, waaromtrent voor
gesteld wordt, het in zijn geheel over te bren-
naar reserve voor debiteuren en deelne-
en". Van het verlies per ultimo 1930 ad
- - afschrijving op het kapi-
mlngen". V
f 434.292, r<
WED. S. LAKENMAN ZOONS BANK
Saldo winst t 51.095 (v.J. 1 66.081).
ieene vergadering
Wed. S. Lakenman
heeft de balans en verlies- en winstrekening
per 31 December 1931 met algemeene stemmen
d bepaald op 1 pOt.
worden beïnvloed door den
gang van zaken in West-Friesland. In
Wisselportefeuille is f 831.428 herdis-
credietpapier begrepen. De debiteuren
zijn bijna geheel gedekt door effeoten en/of
°ndere zakelijke en persoonlijk zekerheid en
•or zoover daarvoor in aanmerking komende
omzetbaar in herdiscontabel papier. De tegen
-ningen achten wij
debiteuren getroffen
ïde: deze zijn intern geboekt Van de depo
is f 26.925 dagelijks opeisdhbaar; het
ad f 1.534.792 bestaat bijna uitsluitend
ut jaardeposito's.
TABAKSHANDELSVEREENIGING V.H.
C. ENTHOVEN CO.
f 50.000 reserve afgeboekt.
?lag der Tabak-Handelsver-
«ij -vrwrai nauaen, neen
zich de ongunstige invloed van de rlgoureuse
fiscale heffingen in Dultschland en van de ver
scherping der economische moeilijkheden daar
te lande doen gelden, en het afsluiten van za
ken met dat land sterk belemmerd. Als gevolg
van de gennge vraag liepen, in overeenstem
ming met de tendenz vap andere stapelartike
len. de prijzen steeds verder terug, waardoor
opnieuw een belangrijke afschrijving op onzen
voorraad uit oude oogsten noodzakelijk bleek.
^or-3LDc€- 1931 hübben wij een bedrag van
ruim f 69.000 op onze voorraden moeten afschrij
atdee-rLng weder aan de huidige
Van de i
,_doc.n ai!$f819en.:
Duitsohland
i *Di,io-. wa» oij net senrijven van ü-lt verslag
reeds circa f 39.000 Ingekomen. Do betalingen
wegens Lnsol/v:
winstrekening zot
"eerde afacQirlJvlng-
de f 50.000 der stati
en winstrekening over te brengen, waarna de
^trrekenlngsu.it met een voor deel ig saldo van
f 6.8. hetwelk op nieuwe rekening kan worden
overgebracht;
Kijkje op de binnenplaats van het nieuwe Emmahuis aan de Schiekade te Rotterdam.
H. V. A. EN DELI-MIJ
Bezuinigingsmaatregelen
ME DAN 2 Juli. (Aneta). De Sumatra-post
meldt, dat de H. V. A. op de bekende af vloei-
ngsvoorwaarden tegen 1 Nov. a.s. 17 buiten-
andsctae assistenten ontsloeg. De Deli Crt.
meldt, dat de Deli-Mij als gevolg der bezuini
ging een inspecteursfunctie ophief, zoodat er
twee Inspecteurs overblijven, terwijl de afge
vloeide dü-recteoxr, de heer JeJgershuds Swildens,
werd benoemd tot administrateur van Marion-
BUITENLAND
HET ZWEEDSCHE TABAKSMONOPOLIE
Een overeenkomst met Griekenland
De administratie van het Zweedsche tabaks
monopolie heeft een overeenkomst met Grie
kenland gesloten, volgens welke Zweden dit
jaar voor een bedrag van ongeveer 550.000
GriekscOle tabak zal koopen. welk bedrag door
de Nationale Bank van Griekenland beschikbeur
zal worden gehouden voor betalingen aan
Zwee-dsche exporteurs, die goederen naar Gric-
AMERICAN CITIES POWER LIGHT
•klaard, betaalbaar te New Y«_...
Augustus aan houders op 5 Juli in d© boeken
der Mij. ingeschreven.
Faillissementen
DE PARIJSCHE OLIE-CONFERENTIE
Komen de Russen niet?
Naar aanleiding van het verblijf der Russi
sche gedelegeerden voor de Parijsche olie-con
ferentie te Berlijn, schrijft het te Parijs ver
schijnende Wit-Russische blad ..Vozrozdenie".
dat deze gedelegeerden aldaar worden opge-
elke
gen aan Dultschland op 1 Juli 1932. Daar Rus
land niet in goud kan betalen, heeft Rusland
voorgesteld om in olie te mogen betalen, ter
wijl Duitaohl&nd bovendien de afzetorganisatie
van Russische olie in handen zou krijgen. Wan
neer dit voorstel zou worden aanvaard, zouden
de Russen vermoedelijk niet op do Parijsche
NATIONAL STEEL CORP.
Het dividend verdiend.
rk gemeld woc-d-t, heeft do
National St
een dusdanige winst geboekt, dat de
voor divldend-uitkeerlng verdiend zijn
tional Steel Corp. is dan ook de eenige belang-
verdlend heeft.
e v r a a g d dqor W. B.
terdam. Noordblaak 93. Ve:
2.30 uur in het gerechts)
117, Rotterdam. Bewln-
I 1933. Bcwindvoerdei
aagd door Abraham Gobert. handelende
„Continentale Stoffenhandel".
Donderdag 22
ralels van Justitie. Prinsengracht Amsterdam.
R. de Haan. Amsterdam.
E. J. Voorders, Busstim.
J. H. Peile, Lonneker. Oleslagw
S. Nebig. Amsterdam.
Johannes Manders, Helmond.
J. A. Delaink Deventer.
P.. Kok.
G. A. Ha
M. M van Tol. AmMelv.
J. C.
P. G.
J. Monl
Amsterdam.
Stinstra, Harlingen.
BOEKEN EN GESCHRIFTEN
beoefening der
schap, door Dr. J.
sterren" en' si
Niet «onder reden hebben we de-te beide boe-
en in één adem genoemd. Ze vormen het eer-
te tweetal van een Serie van 12 boeken over
fiteressante en actueele onderwerpen op het
ebled der natuurwetenschap, geschreven door
eskundigen van erkende bekwaamheid.
„Het Christelijk geloof en de beoefening der
paedie, geen 1
de Heilige Schrift f
rijst op het bestaan van gren-
haar wolten geen gezag heb-
■onder". dat in de Schrift zoo di
■oren treedt, te willen verklaren.
Sten
Op populaire wijze worden de allernieuwste
ontdekkingen op het gebied der astronomie be
handeld. Behalve de vakgeleerden zijn er
slechts weinig menschen. die van sterrekunde
iets van beteekenis weten. In dit werk van Dr.
Schouten wordt veel wetenswaardigs meege-
Icr sterren, over den
leisel,
nl zaken.
sterrenhoop»
waarvan de meesten alleen door een artikel L.
dagblad of tijdschrift wel eens Iets gehoord
hebben, dat echter op die manier allerminst
boek. dat In staat
hier heeft
e"v a n° u i tda t" "w e re ld beeld "e
reel
I*
Ier wereld" waarin wij ulTi?**0"* f" het p,ode
De ^schepping - n eindbestemming der wereld
Hoewel Dr Schouten, als geen theoloog «ijn-
le. geen uitspraak doet over de verschillende
•\ogesen van Genn. I. laat hij toch wel doorsche-
■neren, zeer veel te gevoelen voor de opvatting
ran Dr. NoordUij in zijn werk „<3ods Woord
?n der eeuwen getuigenis".
Ieder. d-« eenlgszins algemeene ontwikkeling
r»e*lt. zal uit deze belde boeken van Dr. Bruin
;n Dr. Schouten zeer veel kunnen leeren.
En wie bedenkt dat de Schrift one telkens
jproept (we denken hierbij om. aan Jesaja 40)
mi bij het licht der bijzondere Openbaring
Soda wonderwerken in de natuur te beschou
wen. zal het verstaan, hoe ook d»-ze boeken ons
•n dit opzicht veel te zeggen hebben.
MIJN" HON DEN hoek. door Hedda Wal-
ther uitgave van N V. H. P. Leopold's Uit
gevers M» te Den Haag
Voor honden liefhebber» Is dit boek ©en b(J-
r hU In «11,
aam of d-
•to'e, welke elle even schlfte-
l
val lend Is wel. drit op nl die
Jan Felth heeft volkomen gelflk
d woord er op w(Jst
lit wilt bepalen b«
De leuke tekst vaw jen heer Felth de pn
tig© foto's cn do s.-hittorende wtft© van uit-
ring op kunstdrukpapier, alles beveelt dit 1
