ZATERDAG 18 JUN! 1932
EERSTE BLAD PAG. 2
LAUSANNE
VERLENGING VAN HET HOOVER-
MORATORIUM
Von Papen erkent de rechtsgeldigheid
der overeenkomst van Den Haag
„Radicale schrapping doeltreffend
noch rechtvaardig," zegt Herriot
Zooals in een deel der vorige editie is ge
meld, heeft Mac Donald bij het begin der zit
ting van gistermorgen der conferentie te
Lausanne medegedeeld, dat de Europeesche
crediteur-mogendheden waren overeengeko
men om het op 1 Juli a.s. afloopende Hoover-
moratorium voor onbepaalden tijd te ver
lengen.
Mac Donald's verklaring
Deze zeer belangrijke verklaring heeft den
volgenden tekst:
De ondex'geteekende regeeringen zijn door
drongen van den toenemenden ernst der eco
nomische en financieele gevaren, die de we
reld bedreigen, alsmede van do urgentie der
problemen, die op de conferentie te Lausan
ne aan de orda komen.
Voorts zijn zij ervan overtuigd, dat deze
problemen een definitieve en nauwkeurige
oplossing vragen, waardoor een verbetering
van den algemeenen toestand in Europa mo
gelijk wordt, een oplossing, die terstond en
zonder onderbreking binnen het kader
een algemeene regeling moet worden gezocht
De ondergeteekende regeeringon consta
teeren, dat bepaalde herstelbetalingen en oor
logsschulden per 1 Juli a.s. zullen vervallen
en zijn van meening teneinde een ononder
broken voortzetting van de werkzaamheden
der conferentie mogelijk te maken, dat het
doen van betalingen, die verschuldigd zijn
aan bij deze conferentie betrokken regecrin-
gen op het herstelconto of als ooiTogssch ui-
den tijdens den duur der conferentie moet
worden uitgesteld echter onder het voorbe-
thoud van de regelingen, die later gevonden
zullen worden.
De regieringen geven uiting aan haar
vasten wil, om in den kortst mogelijken tijd
ter conferentie tot een resultaat te komen.
Aangezien de rentedienst van de op de kapi
taalmarkten opgenomen leeningen door deze
beslissingen niet mag worden aangetast,
verklaren db ondergeteekende regeepngen,
dat zij volgens haar aandeel bereid zijn over
eenkomstig deze regeling te handelen.
Zij verzoeken den overigen crediteuren-
regeeringen een zelfde houding aan te ne
men.
De verklaring is geteekend door den Brit-
schen kanselier voor de schatkist, Neville
Chamberlain, door den Franschen minister
president, Herriot, den Italiaanschen mi
nister van financiën, Mosconi, den Belgi
schen minister-president Henkin en den Ja-
pansohen ambassadeur Yoshida.
Dank van Von Papen
Naar aanleiding van deze mededeeling legde
de Duitse!.e Rijskanselier de volgende ver
klaring af:
„Ik heb van de verklaring van den Engel
sehen minister-president met groote belang
stelling konnis genomen en ik waardeer de
bedoelingen,waaruit deze verklaring is
voortgekomen. Deze verklaring is een zicht
baar teeken van den vasten wil der betrok
ken staten om de werkzaamheden der con
ferentie te laten leiden tot de definitieve
regeling, die de huidige situatie eischt.
Ik kan slechts wenschen, dat de verklaring
door de tien vertegenwoordigde volken en
door de publieke opnie der geheele wereld
in denzelfden zin zal worden begrepen. Het
zou noodlottig zijn, wanneer deze hoop werd
teleurgesteld".
Uit Washington wordt gemela:
Hoewel de Ver. Staten niet rechtstreeks
3>ij dc conferentie te Lausanne betrokken zijn
onulat de eerstvolgende vervaldag van de
schulden aan de Ver. Sttaten pas de 15de
Dec. is, zou het besluit, dat te Lausanne ge
nomen is om het moratorium tijdens de con
ferentie te doen voortduren, in officieele
Arnerikaansche kringen met bevrediging
zijn ontvangen.
Verder wordt nog gemeld, dat het depar
tement van staat met groote aandacht de
(besprekingen te Lausanne volgt De toon en
bet blijkbaar streven om een verstandige
overeenkomst te treffen, maken een gunsti-
gen indruk.
Men is het eens met Herriot (zie hieronder
Bed.) dat de schadevergoeding maar een
deel is van het groote vraagstuk, dat opge
lost moet worden, als de wereld zich wil
(herstellen.
Een officieel commentaar wordt gewei
gerd, maar men herinnert er aan dat Hoover
in de persconf eren tie van Nov. jl. de voor
waarden heeft omschreven, waaronder de
de Ver Staten bereid zijn met Europa over
de oorlogsschulden te onderhandelen: le In-
dividueele voorstellen der schuldenaars; 2e
Onderzoek naai- de draagkracht dier schul
denaars.
Men acht het te Washington waarschijn
lijk dat op die grondslagen een heilzaam
compromis tot stand kan koijnen.
Nader wordt uit Washington gemeld:
President Hoover heeft op hot bericht in
zake het Vijfmogcndhedenverdrag te Lau
sanne, waarbij voorzien wordt in een voor-
loopige staking der betalingen, voortvloeien
de uit politieke fidhuldverdragen e de her
stelovereenkomsten, den leiders der Euro
peesche mogendheden de mededeeling doen
toekomen, dat de regeering dei Verecnigde
Staten bereid is ook harerzijds met de
Europeesche debiteyrstaten onderhandelin
gen aan te vangen inzake verlichting van
betaling voor het geval de Europeesche lan
den onderling een aannemelijke herstelrege
ling zouden tot stand brengen.
Rede van Von Papen.
In de vertrouwelijke zitting van de oon-
ferentie van gistermorgen heeft rijkskanse
lier von Papen in een uitvoerige rede het
standpunt der Duitsche regeering inzake do
schadevergoeding uiteen gezet.
Hij zeide, dat het op de conferentie niet
gaat om het schadevergoodingsvraagstuK
van een juridisch gezichtpunt uit te be
schouwen. Het behoeft daarom niet vast
gesteld te worden en wordt ook door nie
mand ontkend, dat de overeenkomst van
's-Gravenhage rechtsgeldig onderteekend is.
Men moet echter de feiten onder do oogen
zien om daaruit de onafwijsbare gevolgtrek
kingen te maken.
De rijkskanselier gaf daarop een over
zicht van de economische ontwikkeling se
dert 1929, liet jaar, waarin hot Youngplan
onderteekend is. waarbij hij er op wees, hoe
het destijds bestaande optimisme plaats
heeft gemaakt voor pessimisme en tenslotte
is overgegaan in de vertwijfeling, die thans
bestaat.
Van de hoopvolle verwachtingen, die in
1929 hestonden, is niets in vervulling ge
gaan. De werkloosheid heeft, vooral in do
sterk geïndustrialiseerde landen, sociale
spanningen veroorzaakt, die een steeds
grooter gevaar voor de wereldorde en de be
schaving van duizend jaar opleverde,
In het verderg verloop van zijn rede wees
von Papan erop, hoe tengevolge van de
stijging van de waarde van het goud en de
daling van de goederenprijzen thans 50 pet.
meer moet worden opgebracht dan in 1929
berekend was. Dit geldt zoowel voor de par
ticuliere schulden als voor de schulden van
de stoten.
Indien er niet spoedig verbetering komt,
is te verwachten, dat een nieuwe rege
ling van alle schulden onafwijs
baar zal zijn.
j 1-Ioe nauw deze ontwikkeling verband
houdt met de politieke schulden blijkt hier
uit, dat de gouid verdeeling en de
goederenruil verschoven zijn juist bij
die landen, die in het stelsel van de inter
nationale politieke schulden zoowel schuld
eiseher als schuldenaar zijn.
Duitschland als het eenige schuldenaars-
land is van de goudvcrdeeling geheel var
stoken, zoodat zijn economische leven steeds
meer bezwijkt
In het goederenvervoer doet zich juist het
tegenovergestelde voor. De Duitsche han
delsbalans, die vroeger steeds passief was,
is onder den dwang van deze ontwikkeling
actief gewonden, terwijl bij de schuld-
eischersstnton juist het omgekeerde haeft
plaats gehad.
Von Papan wees op hot ingrijpend karak
ter van de huidige crisis, omdat erboven
nog de sehadevërgoedingscrisis hangt, - ie
van ongekenden omvang is. De belangrijk
ste oorzaak van deze crisis ligt in de inter
nationale openbare schulden en in de bp-
talingen, welke tegen het economische le
ven ingaan.
De crisis van den goederenruil kan niet
overwonnen worden, als ook de cradietcrisis
niet overwonnen wordt en deze op haar
beurt kan niet overwonnen worden, indien
de bizondero oorzaken van deze crisis niot
radicaal uit den weg worden geruimd.
Daarop behandelde de rijkskanselier uit
voerig den toestand van Duitschland. waar
bij hij in het bizonder wees op de zware
belasting van het Duitsche economische lo
ven met hooge rentelasten en hooge belas
tingen.
In de adviseerende commissie is reeds in
December van het vorige jaar verklaard,
dat de destijds betaalde belastingen als het
maximum moeten worden beschouwd.
Thans zijn aan het economische leven nog
nieuwe belastingen opgelegd om het staats
organisme te laten voortbestaan. Het aan
tal vverkloozen in Duitschland is grooter,
dan in ecnig ander land en het noodlottige
daarbij is, dat er voor een groot deel van de
jeugdige arbeiders geen vooruitzicht op ar
beid en verdiensten bestaat. Daarvan is een
vertwijfeld radicalisme het gevolg.
Wat het eigenlijke doel der conferentie
nu aangaat wees von Papen er op dat bet
moratorium jaar dat Hoover een periode
hoeft genoemd, dat Duitschland in staat
moest stellen orn op adem te komen, niet
in dien geest is gebruikt en dat evenmin
de raadgevingen en aanbevelingen der des
kundigen te Bazel eenig practisch gevolg
hebben gehad.
Meer dan 10 van de 18 miljard buitenland-
sche leeningen, die Duitschland heeft moe
ten sluiten zijn bij wijze van herstelbetalin
gen weer naar het buitenland teruggevloeid.
In het bijzonder wees von Papen op het
onrecht dat dé leveranties van Duitschland
tegen een getaxeerde waarde en niet tegen
de werkelijke waarde gecrediteerd zijn.
Von Papen weerlegde dan de opvatting
dat een schrapping van Duitschlands oor
logsschulden het land in staat zou stellen
op oppermachtige wijze met het buitenland
te concurreeren. De inflatie heeft de concur
rent!' e-mogeUjkheid 'van d"e Duitsche in
dustrie verzwakt en niet versterkt, zooa's
vaak ten onrechte gemeend wordt Ten
slotte beschouwde von Papen de verschil
lende schuld-regelingen als evenzooveel ex
perimenten. die echter in één opzicht met
elkaar overeenstemden, n 1. dat zij steeds
het maximum van lasten aan Duitschland
oplegden. De terugslag van deze procedure
is nu ook zonneklaar gebleken: „De herstel
betalingen zijn zoowel onmogelijk als nadee-
lig ook voor de schuldeischers, en zullen tot
dezelfde mislukking voeren als de oude me
thoden opnieuw zouden beproefd worden
De verbetering is afhankelijk van de ont
lasting van den wereldhandel van zulke
voortdurende stoornissen door onoeeonomi-
sche politieke betalingen. De herstelbeta
lingen hebben hun oorspronkelijk doel van
herstel van aangerichte schade voorbijge
schoten, zij hebben niet opgéböuwd maar
integendeel vernietigend gewerkt.
Von Papen sloot met de hoop en ver
wachting uit te spreken dat deze conferen
tie eindelijk uit den viceuse cirkel van be
talingen en wantrouwen en oeeonomische
vernietiging zal weten te geraken.
De indruk, door de rede van den rijks
kanselier in de kringen der verschillende
delegaties gewekt, is als gunstig te beschou
wen. Met voldoening is vooral vastgesteld.,
dat de juridische verplichtingen von onder-
toekende verdragen ook door Duitschland
niet ontkend worden Dit is een zeer voor
naam punt, aangezien daardoor aan het
standpunt van Frankrijk tegemoet wordt
gekomen.
Rede van Herriot.
Na von Papen sprak de Fransche minister
president Herriot Hij zeide o.a.:
Het Duitsche volk kan overtuigd zijn dat
ook de Fransche delegatie voor het gemeen
schappelijk doel zou werken, al was haar
ook de engere taak tevens toebedeeld om
baar speciale ljelangen daarnaast te behar
tigen. Het rapport der deskundi
gen te Bazel kan een geschikten
grondslag vormen voor het werk
der conferentie. Wij aanvaarden dus
de eerste opmerking die liet. rapport van
Bazel bevat, n.l. dat de huidige crisis ern
stiger en van langer duur is dan waarop
do opstellers van het rapport-Young hadden
gerekend. Wij erkennen ook dat de finan
cieele toestand in Duitschland een gemeen
schappelijk optreden noodig maakt vun alle
betrokken belanghebbenden. Wij verheugen
ons dat de voorzitter reeds gesproken heeft
van het grondbeginsel der conferentie dat
een regeling voor Europa een
regeling voor de geheele wereld
rn o e t worden. Nopens de taak dezer
conferentie hcerscht dus geen misverstand.
Volgens de wetten der geschiedenis is ech
ter op iedere periode van depressie een tijd
perk van bloei gevolgd en omgekeerd. Men
mag dus geen definitieve regeling afhanke
lijk doen zijn van een periode van uitzon
derlijken Mr.'i noch van niti'-ondcrlijke de
pressie zooalfl wij thans beleven.
De toepassing van het eene jaar Hoover-
moratorium hoeft de Franr riie schatkist 1S00
millioen francs gekost die ten koste van
harde maatregelen verzekerd en vereffend
zijn gei orden, L '-elasting der Duit
sche 'oor en met 660 mil
lioen mark is niet overdreven,
want als do herstelbetalingen voor de toe
komst zouden vervallen zou de kapitaal
schuld der rijksspoorwegen in Duitschland
slechts ongeveer 10 milliard bedragen tegen
65 milliard in Frankrijk en 100 in Engeland.
Zulk een begunstiging van de Duitsche
spoorwegen zou het rijk ongetwijfeld in
staat stellen een verlaging van tarieven en
vradhten in te voeren die den verkoopsprijs
van verscheidene Duitsche artikelen me' 10
tot 25 pre ent zou doen dalen.
Een annuleering zonder m
zou dus van Frankrijk ongerecht
vaardigde offers vergen. Het her
stel vraagstuk is echter geen Fransch-Duitsch
vraagstuk alleen, maar zal ook vele andere
landen binnen zijn kader betrekken. Het her
stelprobleem stelt dus, als het ware, het ge
heele Euro leescho oeeonomische probleem
aaji de orde.
Het is een vergissing te veronderstellen,
dat een nog zoo radicale opheffing der her
stelbetalingen het herstel van het economi
sche evenwicht tengevolge zou hebben.
Daartoe is eerst een oplossing van
Ui e t veiligheidsvraagstuk nood
zakelijk. Er is geen politieke vrede zon
der oeeonomische vrede mogelijk maar even
min omgekeerd. Dit moet de grondgedachte
van ons werken alhier zijn. Het systeem van
de afgesloten oeeonomische gebieden moet
opgeheven worden en dit zal veel eerder tot
het gcvvensch.2 doel leiden dan maatrege
len van geweld, zooals ondoelmatige en ra
dicale en in haar gevolge^ niet te overziene
schrapping.
Verklaring van Neville Chamberlain
De Engelsche kanselier van de schatkist,
Neville Chamberlain, las vervolgens een ver
klaring voor, dat de Engelsche regeering een
definitieve regeling van het geheele herstel-
raagstuk eischt en bereid is zelf van
11e verdere herstelbetaling!
an Duitschland af te zien, i
ien de overige mogendhed
(hetzelfde doen.
Dit be teekent voor Engeland een groot fi
nancieel offer, dat de Engelsche regeering
echter in het belang van dea wederopbouw
van de wereld bereid is te brengen. Deze op
vatting wordt eenparig gedeeld door de ge
heele natie, de regeering, het parlement en
de oppositie.
Italië's standpunt.
De Italiaansche minister Mosconi, die aan
het eind van de ochtendzitting het woord
voerde, wees zijnerzijds op de verklaring dei-
vijf mogendheden welke Duitschland van
alle betalingen in de naaste toekomst be
vrijdt en de atmosfeer vóór de onderhande
lingen aanzienlijk verheldert
In verband met de crisis verklaarde hij,
dat men zich dient af te vragen, of de tot
nog toe gevolgde methoden wel.geschikt zijn
om uit de impasse te komen, waarin de we
reld geraakt is. Het standpunt der Italiaan
sche regeering te dezer zakt is reeds meer
malen uiteo*;ezet.
De -wederkeerlge economische afhankelijk
heid van alle volkeren, waarvan men
vaak gesproken heeft, behoeft niet meer be
wezen te worden. Thans moet in overeen
stemming daarmede gehandeld worden om
datgene, wat zoo dikwijls geproclameerd
werd werkelijkheid te maken.
Fraiisch voorstel aan Duitschland?
In conferentiekringen bestaat algemeen de
indruk, dat de Fransche regeering haar toe
stemming tot. iedere definitieve herstelrege
ling afhankelijk zal maken, zoowel van
een slotbepaling in de 1
stelkwcetie als van nieuwe po
litieke veiligheidsgaranties.
Een overeenkomstig Fransch voorstel aan
Duitschland verwacht men reeds in de eerst
volgende dagen.
Aan Duitsche zijde wordt, evenals te voren
een ondubbelzinnige scheiding geëischt der
herstel- en ontwapeningskwesties, welke
volgens de Duitsohe opvatting in geen enkel
zakelijk verhand met elkander staan.
Een Engelsch voorstel?
Bij de laatste besprekingen tusschen de
ministers is uitvoerig beraadslaagd over
veiligheidsvoorstcl der Engelsche regee
ring waardoor een gelijktijdige oplossing van
het vraagstuk der schadevergoeding en dat
der ontwapening mogelijk zal worden.
De Engelsche regeering heeft voorgesteld,
dat de groote mogendheden te Ganève een
plechtige verklaring zullen afleggen, waar
bij zij uvei aankomen, de bestaande geschil
len ondergeschikt te maken aan het alge
meen belang, zich te onthouden van alle han
delingen waardoor de bestaande geschillen
weder kunnen opleven of waardoor bestaande
overeenkomsten onmiddellijk in het gebied
der meeningsverschillen betrokken zouden
kunnen worden.
Zij zullen zich verder verplichten zich te
onthouden van alle handelingen, die de goe
de betrekkingen tusschen de staten zouden
kunnen verstoren.
Aangezien de tegenwoordige economische
crisis reeds tot voortgezette en vriendschap
pelijke gedachtenwisselingen tusschen de
mogendheden aanleiding heeft gegeven, zul
len de mogendheden, teneinde het overleg te
bevorderen, deze persoonlijke gedachtenwis
selingen nog verder en meer methodisch ont
wikkelen.
Voor dit doel zullen de mogendheden
overeen k'o men op regelmatig
wederkeerende tijdstip'pen el
kaar te ontmoeten, voor een directe
gedachtenwisseling over alle vraagstukken
van beteekenis.
Men venvacht dat de meeste regeeringen
dit voorstel zonder voorbehoud zullen aan
vaarden.
Van Duitsche zijde verluidt, dat voo r
Duitschland enkel'e punten
van het vorstel niet aanne-
e 1 ij k z ij n, aangezien daarin een nieuwe
erkenning van de bestaande internationale
verdragen zou liggen. Daarentegen zal
Duitschland het voorstel, om op gezette tij
den bijeen te komen ter behandeling van alle
vraagstukken van beteekenis, waarschijnlijk
begroeten, aangezien daardoor voor Duitsch
land een nieuwe mogelijkheid wordt gescha
pen, om de dringendste problemen van
Duitschland en internationale vraagstukken
te doen behandelen.
LEGERBEPERKING IN FRANKRIJK?
Verklaring van Paul Bonconr
Paul Boncour is uit Geneve teruggekeerd.
Hij verklaarde, doende te zijn met het ont
werpen van een volkomen reorganisatie van
het Fransche leger, welke reorganisatie een
aanzienlijke legerbepcrking zou brengen.
Natuurlijk was alles nog afhankelijk van het
resultaat der conferenties van Genève en
Lausanne. Reeds heden zou hij een gewich
tig onderhoud hebben met de generaals
Weygand en Gamelin.
HET VONNIS TEGEN MATUSCHKA
ZES JAAR ZWARE KERKERSTRAF
De rechtbank te Weenen heeft Matuschka
DE BEIERSCHE LANDDAG
STORMACHTIGE TOONEELEN
Toen de nationaal-socialistische leden v
den Beierschen Landdag Vrijdag in de zitting
verschenen met bruine hemden en das met
partij-insigne, zulks tegen het verbod
heeft de Landdagvoorzitter Stang hen allen
voor acht dagen geschorst, terwijl die leden,
welke na de schorsing geweigerd hadden het
Huis te verlaten, hun schorsing verlengd za
gen tot twintig dagen en de voornaamste
herriemakers ook gedurende deze periode de
commissie-zittingen niet mogen bijwonen
Politie en recherche hebben de wederspan-
nige nazi's buiten de zaal moeten brengen,
waarna de zitting voortgang kon hebben.
CONTRA-REVOLUTIE IN CHILI
Volgens berichten uit Santiago de Chdili,
i6 door een nieuwen staatsgreep de social is
tisch-communisti6ohe junta door de burger
lijke contra-revolutionairen onder leiding
van Ibanez en Montero verslagen. Het regee-
iiimgspaleis ie oUnsingeld en veroverd.
Naar de leideie der contra-revolutie, wel
ke overigens ondanks talrijke schietpartij er
tamelijk onbloedig verliep, verklaren, is het
hoofddoel der nieuwe junta de scherpe he
strijding van het communisme, zoomode de
dopoliitiseering van het leger.
Kerknieuws.
GEREF. GEMEENTEN
Bedankt: Voor Gouda, J. D. Barth te
Bonssela
NED. HERV. KERK
Beroepen: Te Heülevoetsluds, F. K.
van Evert te Zoutelande.
Aangenomen: Naar Huizen, N.-H.
(vac.-A. Luteijn), W. L. Mulder te Voorthui
zen Naar Geertruddenberg, oand. J. Zuur
deeg Jr te Utrecht
Bedankt: Voor Lage Vuunsche (U.),
Dinteloord en Ridderkerk, W. L. Mulder U>
VooiUhuizen..
VRIJ-EVANG. GEMEENTEN
Beroepen: Te Fnaneker, P. van Vliet
te Amsterdam.
AFSCHEID. BEVESTIGING EN INTREDE
D s. J. P. E n k 1 a a r hoopt Zondag 31
Juli a.s. afscheid te nemen van zijn tegen
woordige Gemeente te Kattendijke (Z.) en
Zondag 14 Augustus d.a.v. bij de Ned. Herv.
Gemeente te Delden intrede te doen, na beves
tiging op denzelfden dag door Ds. B. ter Haar
Romeny A.Bzn., van Ginneken en Bavel.
D s. W. C. L a m a i n, overgekomen van
Leiden, deed gisterenavond zyn intrede als
predikant bü de Geref. Gemeente van Rotter
dam-Zuid. Als tekst had hij gekozen Hand.
10:29 en wees daarbij op: 1. een Cornelius,
die riep; 2. een Petrus, die kwam; 3. een
leeraar, die onderzocht; 4. een volk, dat
hoorde.
Na de predikatie werd Ds. Lamain toege
sproken door Ouderling van der Tholen,
mens den Kerkeraad, en door zijn bevestiger,
Ds. G. H. Kersten. De plechtigheid werd be
sloten met het zingen van Psalm 72 11.
Ds. A. van de Weg hoopt Zondag 4
September a.s. te Ottoland afscheid te preeken
en Zondag 11 September d.a.v. te Oudewater
intrede te doen. Als bevestiger treedt op Ds.
W. J. Smidt, van Waddinxveen.
JUBILEA
Ds. L. de iBruyne, predikant der Chr.
Geref. Kerk te Zwolle, en zijn Gemeente
hebben zijn 25-jargen ambtelijken arbeid
Donderdagavond jl. in een bijzondere samen
komst gevierd onder leiding van Ds. A. H.
Hilbers, van Enschedé, die de saamgekome-
nen bepaalde bij Psalm 134.
Een lange rij sprekers heeft daarna het
woord gevoerd: ouderling Veis, namens Kerke
raad en Gemeente; Ds. P. J. de Bruin, van
Veenendaal, namens het Curatorium der
Theol. School, die tevens bloemen aanbood;
Ds. J. W. Geels, van Hilversum, als oud-studie
vriend en namens de Vereen, van Predikan
ten; Ds. J. W. Polman, van Almelo, namens
de Classis Almelo nog een boekwerk aanbie
dend; Ds. N. Grandsma, van Bunschoten, na
mens de Kerk aldaar tevens een enveloppe
overhandigend; Ds. P. de Groot, van Amers
foort, als oud-studievrienid; Ds. K. G. van
Smeden, van Haarlem, als oud-catechisant, en
tevens namens de dames->Zendingskrans „Ly-
dia" te Zwolle een ets van kerk en pastorie
te Harlingen offreerend; Prof. G. Wisse, van
Apeldoorn, die een persoonlijk woord sprak;
G. H. Polman, die namens het huldgings-
comite een salonlamp en divan met kleed aan
bood, aan mevr. De Bruyne een vaas met
rozen offreerde, en Psalm 147 7 deed zin
gen; B. Steenbergen, die namens de vier jeugd
vereenigingen een boekenmolen en een tafel
kleed schonk; Ds. C. van der Zaal, namens
Deputaten Lrw. Zending en het Nat. 'Comité
inzake geestelijke zorg aan werkloozen; en
H. Buisman namens de Knapenvereeniging
een portefeuille enz. aanbiedend.
De Gemeenten van Harlingen en Zaamslag
en de studenten der Theol. School zonden
resp. schriftelijk en telegrafisch hun geluk-
enschen, Het Chr. Geref. zangkoor „De Lof-
stem" (dir. W. van 't Spijker) verleende me
dewerking. Jongere catechisanten boden een
schilderij aan.
Ds. de Bruyne, door alles getjpffen, sprak
een dankbaar slotwoord.
Des middags werd een druk bezochte recep
tie gehouden. O.m. werd de jubilaris gecom
plimenteerd namens het bestuur der A. R.
Kiésvereeniging „Nederland en Oranje", het
bestuur der Geref. vereeniging voor Zieken
verpleging, het bestuur der vereen, voor
Geref. Schoolonderwijs, terwijl voorts aanwe
zig waren Ds. C. D. van Noppen en H. Vis
ser, Ned. Herv. Pred. te Zwolle, Ds. W. F.
ten Rauwelaar, Herst. Ev. Luth. Pred. te
Zwolle, J. v. Westeribrugge en A. D. Zwiers,
schoolhoofden, Prof. G. Wisse, Ds. N. Brands-
ma en ouderling Poort, namens de gem Bun-
schoten, iM. P. Cavaljé, burg. van Zwoller
karspel en tal van anderen.
GEEN BELANGSTELLING
De vrijzinnige D r. J. C. Canne gieter,
predikant der Ned. Herv. Gem. te Oudshoorn
(gem. Alphen a. d. Rijn), ziet van zijn ring-
beurten te Woubrugge af. Niettegenstaande
daar een af deeling van den vrijzinnigen Pro
testantenbond bestaat, wordt ziin dienst in de
kerk slechts door een enkeling bijgewoond. Ze
toonen geen belangstelling. Daarom besloot hjj
maar weg te blijven.
KERKELIJKE PERS
Als nieuwe medewerkers zijn aan het Geref.
..Kerkblad voor Drente en Overijssel" verbon
den Ds. W. Faber te Hoogeveen en Ds. B. A.
"os te Assen.
HOSPITAAL-KERKSCHIP.
Heden is het hospitaal-kerkschip „De Hoop''
weder uit Amsterdam naar zee vertrokken, om
med'°"v° "-eeste'jjke hulp te gaan verleer.en
a;ui .2 vissciiers op de Noordzee. Het suiip
voer af van den steiger van Van Es en Van
Ommeren aan de De Ruyterkade te 9 uur.
De Voorzitter der Ned. Vereeniging ten be
hoeve van zeelieden van elke nationaliteit, Air.
G. Vissering, sprak een afscheidsrede uit,
waarna Ds. P. van Lelyveld een korten dienst
leidde. Verscheidene genoodigden maakten
daarna de reis tot IJmuiden mee. De eerste
reis van dit jaar wordt medegemaakt door Ds.
P. van Lelyveld en dokter A. van Duyvendijk.
A.s. Maandag 20 Juni vertrekt „De Hoop"
uit IJmuiden naar zee.
Aan boord bevindt zich thans een radio
zender, die voor dit seizoen in bruikleen werd
afgestaan door „Radio-Hol'and". Maandag
avond 20 Juni van 7.45-S.30 uur zal een uit
zending plaats hebben aan boord op zee. welke
door de Ned. Chr. Radio-Vereeniging verder
zal w.orden uitgezonden.
Dp uitzending zal worden ingeleid door een
telegrafist van Radio-Hólland, waarna dokter
en predikant van „De Hoop" mededeel ingen
zullen doen omtrent het werk der Vereeniging.
EVANGELISATIE
Geen E v an g e 1 i s a t i e pr e d i k a n t
in Drente. Op de j.l. gehouden Particu
liere Synode der Geref. Kerken van Drente is
het voorstel-Assen om een Commissie te be
noemen, teneinde een onderzoek in te stellen
naar de mogelijkheid van het beroepen van een
Evangelisatie-predikant, na breede bespreking,
verworpen.
D s. E. B. C o u v e en D s. G. Koning,
beiden werkzaam bij de Ned. Herv. Stadszen-
ding te 'Utrecht, hebben het beroep door de
Ned. Herv. Gemeente te Utrecht, op hen uit
gebracht als predikanten met bijzondere werk
zaamheden, aangenomen. Zij blijven natuurlijk
gewoon hun arbeid voortzetten.
Schoolnieuws.
ONDERWIJZERSBENOEMINGEN
Rutterdam (Arentschool, hoofd Aug
Weiss),'A. Noorlander te Ridderkerk.
Oudwoude (Chr. Nat. School, hoofd K.
Boerema), mej. B. van Wageningen te Dok-
kuim. Voor tijdedijk.
B e n ne k o m (Geref. School, hoofd J.
Döuwes), mej. J. Oaingia, aldaar.
Z e g w aar t, J. Trouwborst te Ouderkerk
Apeldoorn (2de Ghir. School, hoofd W.
L. Schouten), mej. M. E. de Ruug te Hilver
sum Voor tijdelijk.
S n e e k (Jan van Nassauechool), H. Nij-
huis aMaar.
D. RIEZEBOS
De heer D. Riezebos, hoofd der Chr. School
te Zegwaart, sedert 1 Juni jl. met ziektever
lof, ontving, naar men ons meldt, heden be
richt van den Pensioenraad, dat hij voor de
verdere waarneming van zijn betrekking was
afgekeurd.
EXAMENS
ACADEMISCHE EXAMENS.
RIJKSUNIVERSITEIT TE LEIDEN, Gesl.:
Geneeskunde: artsex., de neeren H. Schuur-
kamp, S. Elink Schuwsman, beiden te Den Haag
Indologie, econ. doet. ex., de heer R. Venema
te Gouda
VRIJE UNIVERSITEIT TE AMSTERDAM.
Gesl.: Godgeleerdheid: cand.-ex., de heeren R.
<P Harder en B, A. Venemans, beiden te Am-
Iterdam. j
GEM. UNIVERSITEIT TE AMSTERDAM. Ge
slaagd: Rechtswetenschap: cand.-ex., mej. A.
Moltzer en de heer A. H. van den Berg; doet.
ex. (met lof), de heer G. J Scholten.
Geneeskunde: doct.-ex., de heeren M. Reiss en
Ph. J. Haselager en de dames H. Voet-Mogen-
dorff. H. Bendler en met lof de heer J. J, G.
Prick; cand ex.. de heeren J. Leeuwenberg, J
RIJKSUNIVERSITEIT TE UTRECHT. Gesl.:
Geneeskunde: artsex., de heeren H A. Ph. Har-
tog en J. H. Lulgies; seml-artsex.! de heer Th.
M. B. Mak.
Tandheelkunde: artsex., de heeren H. Altlng,
G. P. van Asselt. J H. Metzlar en F. Weddopohl
na en B. F. H.
-Joer, j. van Ernst, E. Th.' de
Groot. J. Brand en mej. C. W. Th. Boelaars.
RIJKSUNIVERSITEIT TE GRONINGEN. Ge
slaagd: Godgeleerdheid: lcerkel. voorb. ex., de
heer W. Oost, J. van der Pool en J. J. Vlrde-
TECH. HOOGESCHOOL TE DELFT. Geslaagd:
Mijnbouwkunde: lngen. ex., de heeren J. J. Arps
*- Den Haag (met lot'), K. R. Hoyer Rot-
ÈÊS - Leeuwen,
Weerbericht.
A. Keek Zu:
Delft, A. Lopez Rardono, Haarlem, A. B. Mette-
vler Meyer Groningen, J. E. M. S. Raedts Ven-
ray, W. F. G. L, Stanenburg, Apeldoorn; cand
ex.. de heeren E. J. van de Laarschot, Den Haag.
R. Naber. Baltbommel, M. W. Okker. Dordrecht.
- T L. J. Vreugde, Heein-
nsc-hedé.
EXAMENS-NOTARIAAT
DEN HAAG 17 Juni.' Gesl. voor deel I, do
loeren R. G. Swlerenga en J. F. V. M. van der
s lden te _Uden; en voor deel II. de
idaal- (N.B.)
heer E- A M. de Lange t
i C. W. vu
en P, Zuurmond en de hear P. Broos.
SNEEK Laatste groep. Geüx. 3, gesl. alle 3
cand., n.l. do heer A- de Vrjes, St. Johannesga;
D. de Vries, Oppenhuizeh; en S. van der Zee,
Hartwerd.
EXAMENS-ONDERWIJZER
ZUTPHEN. Gesl. de heer K. F. J Kremer.
Nunspeet; J. W. ten Broeke, Eefde; J. G. Jan-
son Oidenbroek; A. C. ten Cate. Neede; J. M.
Dekker. MJverdal; R H. Derks. Zutphen; C. W.
Elsenaar. Arnhem.
NIJMEGEN, ,,de Klokkenberg". Geëx. 9. gesl.
8 cand., n.l. C. G. Beekhof, Wagenlngen; C.
Brnnsjer, AVaprder; A. van Doorn, Tiel; B. van
Do n, IJzendoorn; J Grlipsma, Zelhem: F II.
ïnhuüzen, St. Maarten; F. W. Nol-
.-ado; en J. R. FUn, Treebeek.
ROTTERDAM, Kweekschool Haringvliet 48,
EXAMENS NUTTIGE HANDWERKEN
DOKKUM. Gesl. de dames G. Hoekstra
Dokkum. T. Hoekstra te Hantum. H. Kamstr
- BlUa. TC. v. d. Me uien te Dokkum en J
ouwnruciii; J- sscnaarsma te Rotterdam:
Rotterdam1310 tG H" L Ambacht en H. Schriel
GRONINGEN. Geëx. 6, geel. 4 cand.. n.l. de
C. R. Bakker. J. Dik. A. Dijkstra en G.
_.i
Muil.
ROTTERDAM, Kweekschool Haringvliet 48.
-Ir. J. Brinkman. Geëx. C. gesl. alle 6 cand. n.l.
de dames L P. v. Hovc. Rotterdam; J. K.
Me«er, Capelle aan de IJssel. M. S. Knol, Rot
terdam: B Kamerling, Rotterdam; H. G. Rvs-
terborgh. Delft; B. M. Oosterling, Rotterdam.
EXAMENS-BEWAARSCHOOLAKTE
ROTTERDAM. 17 Juni. Voor akte A geëx. 8.
posl. 5 cand.. n.l. de dames: S. M. Brand. Bres-
kens; M. L dc Bert, Aardenburg; H. M. Ba-
reco, Krulnlngen; P. Vreeke Domburg; W. D.
Het dunne pijltje geeft den vorlgen stand aan
Hoogste stand te Thorshavn 772.5.
Laagste stand te Hamburg 758.7.
Stand vanmorgen halftwaalf 763.6.
WEERVERWACHTING
(Kedeged door 't Kon. Ned. Meteorologisch
Inst te De Bilt)
Zwakke tot matige N.W. tot N.O. wind,
half tot zwaar bewolkt, weinig of geen regen,
waarschijnlijk iets wanner.
TEMPERATUUR
Stand vanmorgen halftwaalf 13.2 C.
20 JUNI
Zonsondergang 8.24 n.
Maansonderg. 5.00 u.
VOERTUIGEN MOETEN HUN LICHTEN
OP HEBBEN
Zomertijd:
19 JUNI
Van 's avonds 9.53 u. tot 's morgens 4.09 u.
20 JUNI
Van 's avonds 9.54 u. tot 's morgens 4.09 u.
WATERSTANDEN RIVIEREN
Heden Vorig Heden Vorig
Walshut 3.03 3.03 Canp 2.38 2.42
Basel 1.04 1.06 Ems 1.05 L09
Hunlngen 1.66 1.68 Coblenz 2.34 2.39
Rheinweller -0.75 -0.72 Trier 0.15 0.63
Kehl 3.12 3.15 Keulen 2.23 2.28
Maxau 4.76 4.80 Ruhrort 0.91 0.98
Wledesheim 0.90 0.91 Wesel 0.71 0.79
Mannheim 3.50 3.55 Emmerik 2.01 2.11
Lohr 1.51 1.51 Dusseldort 1.68 1.74
Mainz 1.18 1.22 Maastricht 1.95 1.95
Bingen 2.16 2.17 Venlo 10.84 10.99
HOOGWATER NED. ZEEHAVENS
19 Juni
(Oude Amsterdamsche tüd)
Delfzijl 11.48-.- Hellevoetsi 3.10 15.42
Terschelling 8.59 21.28 Willemstad 3.58 16.30
Harlingen 9.53 22.23 Brouwersh. 2.22 14,54
Helder le 3.54 7.43 Zierikzee 3.U0 15.29
Idem 2e 16.22 20. tü Wemeldlnge 3.19 15.52
IJmuiden. 3.11 15.43 Vli.-singon 1.19 13.45
H.v Holland 2.19 14.53 Terneuzvn 1.54 14.25
Scheveniugen 2.2a 15.03 Hanaweert 2.50 15.21
Rotterdam 4.27 17.U0
20 Juni
Delfzöl 0.18 12.37 Hellevoetsl. 4.02 16.38
Tenschell. 9.49 22.19 Willemstad 4.50 17.22
Harlingen 10.41 23.1"
3.59 16.31 Vllsslnger
EXAMENS „EUDOKIA"
ROTTERDAM. Voor het op 16 en 17 Juni 1932
,ent.exa.^en ln de wijkverpleging, als be-
loeld in het Kon. Besluit v n 21 December 1928
'•o. mi. zijn alle 6 candldaten geslaagd n.l. de
usters S. G. Abbink, J. Bos. G. Hink, J. Hulsc-
>ot. C. J. Wcc-nl-'- en H. Wubs
Het exemon v J :,r lom*- ten ove-»taan
•a.i de «arof aanr^-.ig wn
en - 7 J- v il öpelc, als stvicleaec»-
de van de Regeering, Dr. J. B. F. van Gils, na
mens de Nederlandsche Centrale Vereen, tot Be
strijding der Tuberculose Dr. J. Th. Terburg.
Hoofdinspecteur van de Volksgezondheid.
Tuberculose overhandigde.
Het examen in de godsdienstige vakken werd
gehouden iri tegenwoordigheid van Ds. W. W.
Smit. geestelijk-verzorger van de Stichting „Vo
gelenzang" te Bennebroek, als gedelegeerde van
den Gereformeerden Bond van Vereenigingen
en Stichtingen van Barmhartigheid in Nedtrland.
EXAMENS „TESSELSCHADE"
DEN HAAG. 17 Juni. Voor diploma A. Geëx.
6. gesl. alle 6 cand. n.l. de dames: E C. R. Be
rends. D. Alma. belden Arnhem; A. C. Voort-
man. A. M. v. Waarde beiden Rotterdam; M.
Wouters en D. C Brouwer, belden Zetten.
talen is benoemd tot voorzitter Dr. S. Elzlnga,
insp. M.O. 6de inspectie te Haarlem; en zijn tot
leden benoemd: G. K. W. Bakker, Haarlem: C.
A. Cocheret, Rotterdam; Prof. Dr W. van der
Graaf, Amsterdam: Dr. H. Jansonlus, Wasse
naar; Dr. E. E. J. Messing. Rotterdam:'G. Schil-
peroort. Den Haag; en Mr. W. J. Witsenboer,
EXAMENS-RADEN VAN ARBEID
UTRECHT. 17 Juni. Gesl. voor diploma der
fereen. van Raden van Arbeid: mej. C. D. Wel-
inghoff.^Amsterdam en de heer A. Fennema;
EAMENS-STUÜRMAN
Jong, J. G. Vliel
EXAMENS-MACHINIST
Uit Oost-lndie
GRUWELIJKE MOORDPARTIJ
Vier personen doodgestoken en vier ernstig
gewond
BUITENZORG, 17 Juni (Aneta). De Regee-
ring heeft een telegram ontvangen van den
resident van Benkoelen .gedateerd 16 Juni,
waarin deze meldt, dat in den nacht van 13
op 1-i dezer te Batoqkaloeng in de onderafdee-
ling Redjang, tengevolge van een onbeteeke-
nend geschil een vechtpartij is ontstaan,
waarbij zekere Adjisoetip vier personen w.o.
zijn eigen vrouw heeft doodgestoken, en vier
andere personen ernstig heeft gewond.
De dader bleek mataglap te zijn.
VERDUISTERING VAN 90.000
BANDOENG, 17 Juni (Aneta). Gebleken is,
dat in de boekhouding van den architect en
aannemer J. N. Koopman alhier, een deficit
bestaat van 90.000. De heer K. leefde op
grooten voet en gaf o.a. een automobiel ten
geschenke aan een vriendin.
Crediteuren hebben zijn faillissement aan
gevraagd. De boeken zijn in beslag genomen.
K., die naar Batavia is opgezonden, wordt
'O verzoek van crediteuren in custodia ge-
eld.
