Op elk gebied
▼Vs
VRIJDAG 29 APRIL 1932
EERSTE BLAD PAG. 2
BUITENLAND
DE FRANSCHE STEMBUS
HERRIOT CONTRA TARDIEU
TEGEN HET SOCIALISME
Terloops hebben cJa lezers reeds vernomen,
dat er in Frankrijk Kamerverkiezingen
voor de deur staan.
Zondag a.a. heeft het eerste samentreffen
plaats en op 15 Mei zijn de herstemmingen
vastgesteld, die de definitieve beslissing
zullen brengen.
Het zou een zeer uitgebreide uiteenzetting
eischen om een denkbeeld te geven van het
Fransche parlementaire leven met zijn ver
warrende partij-groepcering.
Wij willen er slechts enkele woorden van
zeggen.
Ten eerste is er in Frankrijk geen duide
lijke tegenstelling tusschen rechts en links.
Elke partij (er zijn er minstens twaalf)
staat er op „links" genoemd te worden, om
dat het begrip „links" den Franschen kiezers
in de ooren klinkt als „vooruitstrevend" en
daarmee vereenzelvigd wordt.
In die zoogenaamde linkschie partijen is
er evenwel zooveel schakeering, d>at men
toch weer spr.eekt van linker- en rechter
vleugel en centrum.
Om ecnige vastheid te hebben bij de be
schouwing van den Franschen verkiezings
strijd doet men ihet beste de personen van
de voornaamste leiders in het oog te houden.
En dan hebben wij in hoofdzaak te letten
op Léon Blum, den leider van <>e Ver-
eenigde Socialisten, Herriot, den leider
der Radicalen, op Tardieu, den leider
der Linkse he Republikeinen en op Mar in,
den leider der Republikeinsche Democrati
sche Unie.
In de thans nog zittende Kamer bezetten
de Socialisten 112, de Radicalen 107, de
Linkscho Republikeinen 61 en de mannen
der Republikeinsche Democratische Unie 81
zetels. Alle andere partijen hebben minder
of zelfs wel minder zetels.
Om het overzicht van de situatie bij de
Fransche stembus nog verder te vergemak
kelijken, kunnen we erop wijzen, dat de
strijd zich concentreert tusschen Tardieu,
als aanvoerder van de „rechts"-georiënteerde
groepeering en Herriot, den aanvoerder van
alles wat meer „links" gex-icht is.
Tardieu steunt met zijn regeering op het
oogenblik op de vrij sterke groep van Marin
die, ofschoon een oprechte aanhanger van
de revolutie, in vei'schillende opzichten toch
remmend wil optreden, inzake de buiten-
landsche politiek gekant is tegen het inter
nationalisme en dus sceptisch staat tegen
over Genève.
Dat Tardieu op die groep steunt bij zijn
regeeringsbeleid wordt hem vooral verweten
door zijn .grooten. tcgéhst^nder Herriot
Maar Tardieu is zoo wijs zich bij aijn
'vcrkiezingspi'opöganda in. 't gehe-1 niet op
Marin's den-kbelden vast te leggen, lintegen
deel, hij tracht dc kiezers te leiden in de
richting van een meerderheid van links-
midden en heeft er daarom belang bij zoo
veel mogelijk zieltjes te vangen van de ra
dicalen van Herriot.
Zijn afkeer van het socialisme beweegt,
hem intussolien om de kiezers aan te sporen
alleen op die x-adicalen te stemmen, die be
slist tegenstanders zijn van kartelvorming
met de socialisten.
Herriot is er van zijn kant evtetnzeer op
uit om zooveel mogelijk kiezers te vangen,
die zich tot een gematigde politiek voelen
aangetrokken. De ergste bedreiging toch
voor de radicalen zijn hun „vrienden" de
socialisten, die hen in de periode 19241926
onder den naam van kartel-samen werking
met de zweep overheerscht, en hun diepen
val veroorzaakt hebben. Herriot is erop uit
om in het nieuwe parlement zulk een po
sitie te bereiken, dat hij niet van de socia
listen afhankelijk behoeft te zijn indien
hem de regee rings vorming wordt opgedra
gen. Hij wil met zijn radicale partij de si
tuatie beheerschen, hetzij dat hij op een mid
denconcentratie zou moeten steunen of op
de socialisten.
Dit laatste vermijdt 'hij eobter angstvallig
to zeggen. De verkiezingen dragen ditmaal
een uitgesproken anti-socialistisch karakter
en het zou dus onvooi'zichtdg van de radi
calen zijn om van een nieuw kartel te spre
ken, zij het onder hun leiding en met posi
tieve verantwoordelijkheid van de socialis
tische partij, die altijd zoo sterk is in het
schuwen van die verantwoordelijkheid.
Het is een eenvoudige rekensom om uit de
geschetste verhoudingen op te maken, dat er
veel kans bestaat op een verkiezingsuitslag,
-die een regeering zal brengen meer „links"
staande dan de tegenwoordige. Het zal er
vermoedelijk alleen maar om gaan of Tar
dieu daarvan de leiding zal hebben' of
Herriot
En dit zal ook de graad van de verschui
ving aangeven.
1 Volgens mdedeeling van Engelsche zijde
bestaat het plan, een nieuwe bijeenkomst to
arrangeeren tusschen Biiining, MacDonald
en Tardieu en wel gedurende de week na
Pinksteren. Voorlóopig heeft men 18 Mei
als datum van aanvang gesteld.
Getracht zal worden, bij die gelegenheid
die kwesties te behandelen, welke thans ten
gevolge van de ongesteldheid van Tardieu
niet verder konden worden besproken.
In Engelsche kringen neemt men aan, dat
in deze bespreking voor alles de principieele
kwesties der ontwapening, de kwestie van dc
gelijkberechtiging van Duitschland en de
Fransche plannon inzake Intemoationali sa
lie aan de orde zullen komen.
De ontwapeningsconferentie zal tijdens de
Pinkstervacantie haar werkzaamheden ge
durende vier dagen onderbreken en wel van
13 tot 17 Mei.
BRUNING OVER DE VRAAG
STUKKEN
De vrede moet berusten op vrij overleg
Dr. Binning heeft gisteravond in het hotel
„Metropole" de Duitsche en buitenlandsche
pers ontvangen.
Hij zeide o.a. dat hij niet naar Genéve is ge
komen om Deel te nemen aan de openbare
beraadslagingen van de hoofdcommissie der
ontwapeningsconferentie, doch om met de
toonaangevende staatslieden over de belang
rijke vraagstukken te beraadslagen, die op
het oogenblik aan de orde zijn.
Hij beeft van dei-gelijke besprekingen
steeds veel venvacht en ook ditmaal is door
dc besprekingen bet terrein voor de behan
deling van een groot aantal vraagstukken
oombereid.
De rijkskanselier betreurde ten zeerste de
ongesteldheid van Tardieai, aangezien ten
gevolge daarvan de besprekingen deze week
niet voortgezet konden worden.
Het Duitsche standpunt in het ontwape-
ningsvraagstuk is niet gewijzigd en gaat nog
steeds uit van het beginsel van gelijke rech
ten en de noodzakelijkheid van 'n algemee-
ne vermindering der bewapening. Het ge
heel© Duitsche volk is het daarover eens,
hoe groot ook de partij verschillen op ander
gebied mogen zijn.
Met nadruk wees de rijkskanselier op het
verband tusschen de politieke en economi
sche vraagstukken, die op het oogenblik de
wereld beheerschen. Ook in het vraagstuk
der schadevergoeding moet men de feiten
onder de oogen zien.
Overigens moet. men zich niet laten ont
moedigen door het feit, dat voor de ver
schillende vraagstukken niet zoo snel een
oplossing wordt gevonden, als men zou
wenschen. De gebeurtenissen wikkelen zich
in een zeer snel tempo af en het tempo der
beraadslagingen moet zich daarbij aanslui
ten. wil men met de oplossingen niet te laat
komen.
De vraagstukken kunnen door Duitsch
land alleen niet worden opgelost. Interna
tionale samenwerking en vooral samenwer
king met Frankrijk is thans meer dan ooit
noodig. Er moet een einde komen aan den
toestand tusschen oorlog en vrede en men
moet tot een werkelijken, op vrij overleg be
rustenden vrede geraken.
Men mag niet vergeten, dat de opgewon
den politieke stemming in Duitschland voor
een groot gedoelte het gevolg is van den
economisch en nood, die thans op het Duit
sche volk drukt.
Het Duitsche volk is vredelievend en van
de noodzakelijkheid van internationale sa
menwerking overtuigd. Het zal bij deze hou
ding veel verlichting ondervinden, indien
men rechtvaardigheid laat gelden en in de
moeilijke oogeivbiikken hulp verleent Dan
zal Duitschland de beste waarborg voor den
wereldvrede zijn.
Amerika niet ontmoedigd.
Uit Genève wordt gemeld:
De Amerikaansche regeering heeft met
betrekking tot de ontwapeningsconferentie
een verklaring gepubliceerd, waarin gezegd
wordt, dat zij door het verloop der confe
rentie biet Ontmoedigd is. Van den beginno
af aan is op een duur der conferentie van
ongeveer een jaar gerekend en men hoopt
ook thans nog steeds op een positief resul
taat..
President Hoover is door Stimson telegra
fisch op de hoogte gehouden van de bespre
kingen. Staatssecretaris Stimson is voorne-
nemens, zich op 4 Mei te Cannes naar Ame
rika in te schepen.
De Duitsche delegatie
Dr. Brüning en staatssecretaris von Bülow
zouden heden uit Genéve vertrekken en zu\
len Zaterdagmorgen te Berlijn aankomen
De Duitscbe gezant te Parijs, de heer von
Hoesch, is gisteren te Genève aangekomen
en had een bespreking met den Rijkskanse-
LAUSANNE MOET DEFINITIEF
ZIJN
AMERIKA, ENGELAND
EN DUITSCHLAND ZIJN HET EENS
LONDEN, 29 April. Omtrent de besprekin
gen tusschen Stirnson, Mac Donald en Bi*ü-
ning, weet de diplomatieke medlewerkci
van de ..Daily Telegraph" nog mede te
doelen, dat de drie ministers het eens zijn
geworden over de noodzakelijkheid
dat te Lausanne een definitievfe
en geen voorloopige of tusschen
oplossing zal worden bereikt
Een nieuw moratorium van zes maanden
of van twee tot drie jaar kan geen oplos
singen brengen. Tusschenoplossingen zouden
liet vertrouwen en de stabiliteit niet her
stelden.
De Engelsche opvatting is dezelfde als die
van Duitschland dat van buitenlandsche
controle op het Duitschhe economische en
financieel© leven geen sprake kan zijn,
zooals dat bet gevalt zou zijn bij een even
tueel© l>eleeniaig van spooa-wegobligaties.
is te betalen, of dat Frankrijk tevreden ge
steld kan worden met kleine annuiteitcii,
die bestreidien kunnen worden uit de loopen-
de inkomsten dor Duitsche begxooting.
Dr. Brtininig heeft «verklaard, dat vati be
dragen van 16 tot 33 millioen Pond Ster
ling geen sprake kan zijn.
De correspondent eindigt zijn beschou
wing met het weergeven van zijn indruk,
dat ongetwijfl-d Engelanidi, zoowel als Ame
rika, Duitschland en Italië, te Lausanne de
finitief een einde willen maken aan 'iet
systeem der tusschenoplossingen.
DE STRIJD OM PRUISEN
JAPAN EN CHINA
De commissie van 19. welke belast is met
de be har* teling van het Chiueesoh-Japan-
sch conflict, beeft gister besloten, t e-
gen morgen een vergadering van den
Volkenbond bijeen te roepen, aan welke rle
motie over de wapenstilstaudsonclerhan.ie-
lingen te Shanghai ter goedkeuring zal
worden voorgelegd.
Naar verluidt, Heeft de Japansche regee
ring thans goedgevonden, dat de compro
misfonnule over de bevoegdheden van de
gemengde commissie in de kwestie der
ontruiming ook in den tekst van de motie
wordt opgenomen, zoodat er thans n'ets
meer in den weg staat aan een aanneming
van de motie met algemeenc stemmen.
Wellington Koo in Mandsjoerije,
EEN STAP NADER TOT HET
DERDE RIJK
EEN MAAND TIJD VOOR RIJPELIJK
OVERLEG
(Van onzen Duitschcn correspondent)
Pruisen is als staat een vast begrip ge
worden in de Duitsche geschieuiieuis. tiet
beteekent een weg door de diepte der ver
nedering zoowel- als een opgang naar
macht, aanzien en bloei. Steeds, onder alle
omstandigheden bleef het een strijd om
rij beid en zelfstandigheid.
Wie Pruisen heeft, die heeft het rijk
zoo luidde de laatste weken het devies van
links en van rechts. Het was een hoogst
onverkwikkelijke strijd, want de bi noen-
landsche vijandschap neemt in Duitschland
vaak een vorm aan, dien wij in Nederland
vooralsnog niet kennen. Nu is ook deze
slag geslagen en de eerlijkheid dwingt ons
te erkennen, dat de verkiezingen voor den
landdag in Pruisen, Beieren, Wurtenberg
en Anhalt een "verloop genomen hebben,
zooals dat allerminst door ons wend) ver
wacht. Duidelijker gezegd: Hitier beeft,
met zijn nationaal-socialistische partij
overal dien doorslag gegeven. In Pruisen en
Wurtenberg staat hij zelfs geheel vooraaa.
Zonder Hitier kan er in Duitschland niet
meer geregeerd worden! Het heeft weinig
doel, de diepere oorzaak van deze enorme
overwinning na te gaan. Zij wordt voor een
goed deel op den olgenieenen nood. op de
onbillijke vredeseischon van Versailles
op de zeer zwaar drukkende last der
werkloosheid geschoven. Juister wil liet
mij toeschijnen, dat de oorzaak van Hitler's
enorme vooruitgang bij den agitator zelf
wordt gezocht. Beter dan een regeering, die
aan een vast program is gelrondcn, heeft bij
de kunst verstaan, het volk wakker te
schudden uit zijn onverschilligheid. Met
een staf van voortreffelijke medewerkers
-is Hitier door alle Duitsche landen gegaan
en heeft het volksgeweten geraakt. Het eer
gevoel van zijn volk werd door hem gekit
teld. hij dead een beroep op het plichtbe-
wustzijn der jonge generatie, die wel uit
horde ervaring do bittere gevolgen, maar
niet de ontzettende werkelijkheid van den
frontoorlog kent, het vraagstuk van
Duitschiland's wed eropbouw wend door hem-
verschoven van het ministerie naar dc
verpaderzai'l. Hij deed dit met een hard
nekkigheid en een taai doorzettingsvermo
gen welke, zoo niet. onze volle waardeering,
'an toch onze volle opmerkzaamheid ver
dient 1 1 I
Wij zijn tegen wil en dank weer een
flinken stap nader gekomen tot het oérdc
rijk, tot het nieuwe Duitschland, zooals we
dat ruim tien jaar door Hitler hoorden aan
kondigen. Men beweert, dat Groener's ver-
br|van de S. A. en S. S.-troepen den stoot
heeft gegeven tot Hitleris geweldigen voor
uitgang. Ik geloof. dat ook zonder dit ver
bod bet aantal stemmen op zijn partij met
millioenen gestegen zou zijn. De materiee-
le druk van het dngelijksch leven doet
iederen ontevredene uitzien naar een partij,'
die een snelle en radicale oplossing toezegt^
Haast alle partijen hebben -een deel van
hun macht moeten 'geven aan Ilitler. Het/
eerst en het meest moest Hugenberg eraan
gelooven. die weliswaar veel voorde natio
nale gedachte overheeft, maar principieel
gekant, is tegen het socialisme. De bittere
ervaring, welke door Item, Seldte en Duster-
berg in Harzburg werd opgedaan, neemt
door dezen gang van zaken aan beteekenis
foe: Hitler dicteert en Herr Göheimrat kan
hierop ja of neen zeggen. Op onderhande
lingen met Hugenberg gaat Hittler niet
meer in. Op den kop af veertig zetels wer
den door Hitler ten koste van de Duitsch-
nationale partij gewonnen!
Staatspartij, volkspartij, economische par
tij en Christelijk-soeiale volksdienst wed
ijveren met elkander in achteruitgang ten
voord eel e van Hitier. Ieder van hen tracht
dat verlies te verklaren en te verontschuldi
gen maar de oorzaak ligt in een tekort
aan politiek inricht. Zonder een vast pro
gram dat den kiezer duidelijk maakt, waar
het om gaat, kan geen partij meer op voor
uitgang rekenen. Het was de groot© ver
dienste van Stresemann. dat hij bijtijds zijn
werkprogram wereldkundig maakte, want
zoodoende groeide zijn partij, met wier
wenschen en wenken rekening gehouden
moest worden. Stresemann's vastheid in be
ginselen en handelwijze was ook de sterkte
zijner nartij. Zij verloor aan invloed en aan
zien, zoodra Dingeldey met rechts ging on
derhandelen. Aan zijn beleid moet het feit
toegeschreven worden, -dat men van 40 tot
7 vertegenwoordigers in het parlement van
Pruisen is achteruitgegaan.
Het enge contact tusschen den Ghnste-,
lijk-soialen Volksdienst en Nederland heeft
niet kuninen verhinderen, dat ook hier een
algemeene achteruitgang heeft plaatsgevon
den. Haast overal verloor men de helft van
zijn zetels. Het valt mij op, dat de Evange
lische organen niet zelf de oorzaak van dit
teleurstellend feit behandelen. Stellig zal
hier een zekere tweeslachtigheid den door
slag hebben gegeven. Tijdens de presiden
tsverkiezingen marcheerde men eendrach
tig mot de linksche partijen, wilde men
Hindenburg voor Duitschland handhaven.
Toen de landdagverkiezingen naderden,
sprak men zich uit tegen de coalitie van
Weimar, tegen de jarenlange samenwer
king van centrum en soci's. Deze verande
ring van koers kan menigeen tot de vraag
bewogen hebben: is het dan niet beter, dat
we maar dadelijk onze stem op Hitier uit
brengen?
Gaat mieai den enormen groei der Hitler-
fractie van 9 op 162 volkavcrtegenwoordi-
sers verder na. dan komt men door verge
lijking met vroegere cijfers tot de gevolg
trekking, dat ook vele communisten en
zelfs een paar duizend socialisten hoogst
waarschijnlijk hun stem op Hittler's partij
hebben u;i«ebracht Het zijn uit alle dee-
Ien van het land de teleurgestelden. de on
tevredenen, de verbitterden, diie zich om
het hakenkruis scharen.
Hierdoor wordt de verantwoordelijkheid
van den leider dezer partij niet weinig ver
hoogd. Tot dusver kennen wij Hitier als
den agitator, die elke regeering van rijk en
staat telijf ging. die elke daad op politiek
terrein door de loon bekeek in de vergader
zaal welke de algemeene ontevredenheid op
't kookpunt bracht. Wij hebben met eigen
oogen de booze gevolgen van zulk een actie
vele raaien aanschouwd en op dit gevaar
gewezen. Een belangrijk deel van het
Duitsche volk liet zich hierdoor niet op
andere gedachten brengen Integendeel, het
gegeven, dat zij bereid is, aan Wellington
Koo toe te staan, met de commissie van on
derzoek van den volkenbond in Mandsjoe
rije te komen, mits hij onderworpen wordt
aan een scherpe .bewaking.
IN BED MET RUGPIJN
Zij moest van haar kinderen weg.
„Zes maanden rust weg van de kinderen",
schreef men deze. vrouw voor, toen haar
rugpijn acuut werd. Zij schrijft ons om te
vertellen, hoe zij zulk een kuur voo'kwam.
Let vooral op den laatsten zin van haar
„Twee jaar geleden leed ik aan hevige pijn
mijn lendenen en ik kon mij met moei Ie
rechtop houden. Soms moest ik een heele
week naar bed. Gedurende drie maanden
ging ik het ziekenhuis in en uit en natuur
lijk knapte ik dan wel wat op, maar helaas
vertelde men mij daar, dat men mij geen
medicijnen kon blijven geven, maar dat ik
een maand of zes absolute rust noodig bad
wag van mijn kinderen. Ik kon er niet
toe komen van "de kinderen te scheiden,
ging ik maai* niet meer naar liet zie
kenhuis. Ik begon Kruschen Salts te ge
bruiken en heb sindsdien geen last meer
an mijn rug". Mevr. W.
Kruschen Salts bevat levenwekkende zou
ten, die dc oorzaak van rugpijn direct be
strijden. Spoedig nadat U begonnen bent
Kruschen Salts te gebruiken, houden de
ergste rugpijnen op. Zooals U met „de kleine
dagelijksche dosis" bemerkt, worden de ste
ken steeds minder en eindelijk weet U
nauwelijks meer wat pijn is .En als U dan
verstandig bent, voorkomt U een eventuee-
le wederinstorting door geregeld iederen
morgen de kleine, smaaklooze dosis Kru
schen Salts te blijven getoruikéh.
Kruschen Salts is uitsluitend verkrijgbaar
bij alle apothekers en drogisten a f 0.90 en
f 1.60 per flacon.
Hol landsche verpakking waarborgt echt
heid. (Adv.)
hiejd den door Hitier ingeslagen weg voor
den juisten en heeft hem zoodoende de mo
gelijkheid tot positieven arbeid thans gebo
den. Niets verhindert Hitier, die op een iet
wat zonderlinge manier Duitsch staatsbur
ger geworden is, als opvolger van Braun
premier van Pruisen te worden. Onder
deze geheel nieuwe omstandigheden zouden
wij het begroeten, hem als actief staats-
ian te begroeten.
In tegenstelling tot andere geruchten zal
5 landdag reeds 21 Mei samenkomen. Tot
zoolang blijft Braun minister-president van
Pruisen. Is de voorzitter van «den nieuwen
landdag gekozen, dan wordt hem het ont
slag van het oude kabinet meegedeeld en
kan men met de vorming van een nieuwe
regeering beginnen. Allerlei voorspellingen
worden gedaan, op de beteekenis van het
centrum wordt telkens weer de nadruk ge
legd, samenwerking tusschen de nationaal
socialisten en het centrum wordt voor
waarschijnlijk gehouden, een hoogst on
waarschijnlijk samengaan van de socialis
ten met de communisten werd zelfs bespro
ken maar dit alles heeft wenig doel,
want iets positiefs is dienaangaande niet
bekend.
Na de spanning der verkiezingsweken is
het. goed', dat een tusschenpoos van onge
veer een niaand alle partijen de mogelijk
heid biedt, rijpelijk te overleggen, wat voor
de naaste toekomst in het belang van staat
en rijk van nut zal wezen.
DE VLOOTCOMMISSIE BERAADSLAAGT
In de vlootcommissie der Ontwapenings
conferentie was gisteren de Fransche oud
minister van marine Dumont de belangrijk
ste spreker. Hi was er voor slagschepen
met kanonnen van groot kaliber als aanvals
wapenen te beschouwen.
/Vercïer meende hij, dat de moederschepen,
voor- .vliegtuigen, voor ^zoover deze tot het
werpen, van bommen en niet uitsluitend
verkenningstochten worden gebezigd,
op de lijst der aanvalswapenen moeten ge
plaatst worden.
Hij zinspeelde verder op den bouw van
■n nieuwen Duitschen pantserkruiser en
bepleitte dus, dat, indien bepaalde schepen
als aanvalswapenen zouden beschouwd
'orden, maatregelen moesten getroffen wor
den dat de staten niet al hun krachten zou
rlon ccmcemtreeren op een verbetering van
het materiaal der kleinere schiepen en zoo
doende toch weer offensieve oorlogsschepen
zouden bouwen.
Naar zijn meening moest ook de bouwprijs
der oorlogsschepen per ton een criterium
zijn, of een scibip al dan niet offensief is.
De duik'booten beschouwt Frankrijk als de
fensief. Frankrijk is het echter niet de Ne-
derlandsche delegatie eens, dat bepaalde
maatregelen tegen de automatische contact-
mijnen moeten genomen worden. Deze mij
nen behooren alleen in de territoriale wa
teren te worden toegelaten.
Een incident
Een klein incident deed zich voor, door
dat Dumont in zijn rede had herinnerd aan
de verschillende invallen, waaraan Frank
rijk in den loop der eeuwen had blootge
staan en aan de beschieting van onbe
schermde steden door Duitse hie kruisers in
het begin van den oorlog.
De Duitsche gedelegeerde von Reinhabem
betreurde, clat dc Fransche gedelegeerde met
historische herinneringen was aangekomen.
Indien men over dJe geschiedenis zou wil
len praten, zou ook Duitschland niet behoe
ven te zwijgen en aan de Napoleontische
oorlogen kunnen herinneren.
In het belang van het behouden van een
verzoeningsgezinde stemming hoopt von
Reinhaben, dat men het verleden zou la
ten rusten.
HET DONAU-VRAAGSTUK
De financieele deskundigen der groote
mogendheden, die bij het Donauvraagsf.uk
belang hebben, zijn gisteren met hun werk
zaamheden gereed gekomen en hebben hun
rapport geredigeerd, dat aan die regeeringen
toegezonden zal worden.
Oostenrijks standpunt.
De Oosten ri j ksche 'bondskanselier Dr. Bu-
resch sprak zich in den nationalen raad uit
voor wederzij dsche voorkeurrechten der
Donaustaten, die echter noodzakelijk moe
ten worden aangevuld door eenzijdige voor
keurrechten met de andere landen.
De sociaal-democraat Bauer, die erop
wees, dat de regeering bij do jongste ver
kiezingen de nederlaag geleden heeft en
zei de. dat de sociaal-democraten met het
oog op de onderhandelingen met het bui
tenland zullen wachten met het eischen
van haar aftreding, stelde met betrekking
tot liet Donauvraagstuk vast, dat het plan
van Tardieu gevallen is. Oostenrijk be
hoeft dit niet te betreuren, want het plan
voorziet niet in de economische behoeften
van midden-Europa. Namens zijn partij
protesteerde hij tegen iedere buitenlandsche
controle op de Oosten rij ksche staatsfinan
ciën.
In het verdere verloop werden zoowel
door de sociaal-democraten als door de
groot-Duitschers en het Heimatblok voor
stellen tot onmiddellijke of latere ontbin
ding van den nationalen raad ingediend.
Op voorstel van de chri stel ij k-soci alen
werd daarop met algemeene stemmen beslo
ten deze moties naar de constitutioneele
commissie te verwijzen, die Woensdag a.s
zal bijeenkomen.
.p uddincfjxbrifi^ •i'K-v-poijiX.rc'a&ONfNCi&JV
URIBURU OVERLEDEN
PARIJS, 29 April. De oud-president van
Argentinië generaal Jose Francisco Urubum,
is aan de gevolgen van een zware operatie,
waaraan hij zich gedurende zijYi verblijf te
Parijs moest onderwerpen, in den afgeloo-
pen nacht op 64-jarigen leeftijd oveirieden.
Uriiburu kwam in September 1930 aan de
macht door de leiding te nemen van een
opstand tegen den raclicaal-socialistlschen
president Irigoyen.
Kerknieuws-
FRIESOHE TAAL IN DE KERK
Naar aanleiding van het geval-Oostrum en
de pleidooien voor Friesche preeken bevat de
,N.R.Ct." een artikel, waarin betoogd wordt,
dat de „volkstaal", waarvoor volgens Dr.
Wumkes, kerk noch school gesloten mogen
worden, zich niet beperkt tot het Friesch en
ook niet daarmee vereenzelvigd mag worden.
De schrijver herinnert aan het laatste boek
in Antoon Coolen, waarin het sterfbed var
in eenvoudigen Brabantsohen dorpeling be
sproken wordt. De troostwoorden van der
pastoor oefenen grooten invloed door zijn
plechtige woorden. „Deze gewijde taal is het
Nederlandsch, hetzelfde Nederlandsch dat een
dienaar van de kerk, hy zy dan predikant of
pastoor, tot nog toe ook bij zijn Friesche pa
rochianen pleegt te spreken. Tegenover deze
officieele kerktaal staat dus niet alleen het
Friesch, maar ook het Peelsch. En ©venz<
het Overbetuwsch uit Cremer's novellen, het
Amsterdamsch uit Querido's „Jordaan", het
Zeeuwsch, Groningsch, Drentsch en Noord-Hol
landsch.
„Zelfs zou men in Friesland met het Friesch
de ^el-levende Friesche ziel" nog niet kunnen
bevredigen. De „Luwarder" kan immers een
zelfde recht doen gelden op de taal,
hy voelt en denkt. En er bestaat een belang
rijk verschil tusschen de hartespraak van
Biltker, een Franeker en een eilander van
Vlieland of Schiermonnikoog".
Verder schrijft hij als volgt:
„Do Nederlandsch Hervormde Gemeenten
zyn, in Friesland gelijk overal elders,
gesteld uit een gemengde bevolking. Waarom
een te Sneek geplaatste belastingcommies
met een „fel-levende Geldersche ziel" niet
evengoed het recht hebben in zijn eigen taal
te worden toegesproken, als de Friesche zui-
velbewerker, die te Schagen aan een fabriek
zijn brood verdient? Zal de eerste zich door
een preek in het Sneeksch niet evengoed in
zijn diepste zielsbehoeften verwaarloosd ge
voelen als de laatste door een preek in het
Schagensch
„Wie in dit opzicht redht wil doen, zal een
Babylonische spraakverwarring ontketenen
tot loon van zijn moeite ervaren, dat
jus ook hier weer summa injuria is.
„Bij het streven om het Friesch tot offici
eele keriktaal voor een bepaald gewest te pro-
clameeren, betreft het echter niet de tegemoet
koming aan de volkstaal als hartetaal
algemeen. De voorstanders van deze „bewe
ging" willen welbewust een bepaalde provin
cie in een uitzonderingspositie plaatsen. En
dit maaikt het dilemma „volkstaal of niet" on-
„Is de „rijkstaal" voor den Fries een vreem
de taal, dan is zij dit voor allen, die nog ir
de oorspronkelijke primitieve gewestelijke er
plaatselijke dialecten voelen en denken, of,
om het in een term, analoog aan de tegen
stelling Platduitsch en Hoogduitsch uit te druk
ken, „plat" praten. In haar algemeenheid zou
de vraag moeten luiden: plat preeken of niet?
„Wij gelooven niet, dat het streven van Dr.
Wumkes en de zijnen uit de volksziel is op
gekomen. Eer lijkt het, met allen eerbied ge
zegd, een „hobby" van enkele particuliere
personen, die zoo iets als den Vlaamschen taal
strijd naar ons vaderland willen overbrengen.
Het preeken in het Friesch is een geforceerd
middel tot afscheiding. De consequentie
dit streven zal zyn een Friesche Hervormde
Kerk naast de Waalsche Hervormde en de
Engelsche Hervormde Gemeenten als onderaf-
deeling van de Ned. Herv. Kerk.
„Stelt men een dergelijke provinciale auto
nomie ten doel, dan dient men dit ideaal langs
den wettelijken weg na te streven, en wel door
een wijziging in de Reglementen der Ned.
Herv. Kerk, waarbij de bepalingen betreffen
de de Waalsche Gemeenten, de Presbyteri-
aansch-Engelsche of Schotsche Gemeenten en
het instituut van den /predikant in de Hoog-
duötsche taal bij een Ned. Hervormde Ge
meente" tot model kunnen dienen".
Gemengd Nieuws.
Weerbericht.
Hoogste stand te Abisco 76S.3.
Laagste stand te Scilly 745.6.
Stand vanmorgen halftwaalf 755.5.
WEERVERWACHTING
(Medeged. door 't Kon. Ned. Meteorologisch
Inst. te De Bilt)
DE BOUWVAKSTAKING TE SLIEDRECHT
Men meldt ons uit Sliedrecht:
In den stand van de staking is nog geen
verandering gekomen. De werkwilligen wor
den eiken avond peer autobus van hun werk
gehaald en onder geleide van politie naar hun
woning vervoerd. Bij het naar huis gaan zyn
velen present, die belust op een relletje, de
werkwilligen volgen.
BRANDSTICHTING.
De veehouder T. de J. te ©osterwolde (Fr.),
wiens boerderij is afgebrand, waarby 27 -tuks
vee omkwamen, is gearresteerd. Hy erkent,
des nachts nog in den stal te zijn geweest,
waar de brand het eerst bemerkt werd. Te
vens wordt hy verdacht van valschheid in
geschrifte op een kwitantie omtrent huur.
BIJ HET INSTAPPEN IN DE TREIN
GEVALLEN.
Hedenmorgen wilde de 40-jarige heer Möller,
uit Rotterdam, op het perron te Amersfoort
in den nog lijdende trein uit Amsterdam,
welke om 8.30 uur aankomt, stappen. Hij kwam
te vallen en raakte tusschen trein en perron
bekneld. Toen hy bevrijd werd, bleek, dat
beide beenen waren gebroken, terwijl de borst
kas was ingedrukt. De dokter kon slechts
den dood constateeren.
DOODSLAG OP OUDEJAARSAVOND.
De officier van justitie eischte tegen den
rijwielhersteller, verdacht van doodslag, ge
pleegd op zekeren S. op Oudejaarsavond 1Ï31
op den Oude Zyds Voorburgwal te Amsterdam,
een gevangenisstraf van twee jaar met aftrek
van de voorloopige hechtenis.
De officier hiel?, er rekening mede, dat zyn
Zwakke tot matige Z. tot O. wind; gedeel
telijk bewolkt, eenige regen met kans op
onweer; iets wainmer.
EUITENLANDSCH WEERBERICHT
De depressie die gisteren ten W. van
IJsland lag, heeft zich Z.Z.O. verplaatst en
schijnt im Z.O. richting verder te trekken.
Over W. Duitschland daalde de barometer,
doch in O.-Duitschland en vooral over Scan
dinavië nam de luchtdruk toe, terwijl ook
over IJsland zie hhooge druk ontwikkelde.
Of deze samenhangt met de rug van hooge
druk, die zich ten W. der depressie -heeft
vormd, is nog niet te zeggen. In Duitschland
en oris land is de ochtendtemperatuur hoog^r
en een aanhouden der stijging is nog te i
wachten. Het is heel goed mogelijk, dat nog
regen zal optreden, waarbij het tot onweers-
huitjes kan komen.
TEMPERArUUR
Stand vanmorgen halftwaalf 13.6 C.
30 APRIL
VOERTUIGEN MOETEN HUN LICHTEN
OP HEBBEN
Van 's avonds 7.53 u. tot 's morgens 4.01 ifc
WATERSTANDEN RIVIEREN
Heden Vorig Heden Vorig
Walshut 2.20 2.20 Caup j i 1.86 1.92
Basel 0.20 0.27 Eins 1.20 1.21
Hunlngen 0.80 0.78 Coblenz 2.09 2.12
Rheinweiler -1.65 -1.57 Trier 0.99 1.03
Kehl 2.27 2.32 Keulen 2.09 1.91
Maxau 3.93 3.98 Rnhrort 0.64 0.66
Wiedesheim 1.03 1.06 Wesel 0.45 0.52
Mannheim 2.68 2.73 Emmerik 1.97 1.88
Lohr 1.50 1.55 Dnsseldorr 1.39 1.38
Mainz 0.62 0.67 Maastricht 1.99
Blngen 1.70 1.76 Venio .11.48 11.36
HOOGWATER NED. ZEEHAVENS
30 ApriL
Delfzijl i 7.36 19.47 Hellevoetsl.11.40
Terschelling 3.47 17.04 Willemstad 0.06 12.44
Harllngen 5.24 17.47 Brouwersh. 10.52 23.29
Helder le 0.49—.— Zïerikzee 11.11 23.45
Idem 2e 15.18 Wemeldinge 11.40—.—
I.lmuiden 11.55 Vlisslngen 10.14 92.37
H.v Holland 11.11 23.50 Terneuz<*ti 10.46 23.11
Scbevenlng. 11.21 Hansweert 11.12 2
Rotterdam 0.19 13.13
tegenstanders als gevaarlijke personen bekend
stenden, dat zij provoceerend optraden en dat
verdachte een zeer zenuwachtig persoon is.
Hy verwierp echter het verweer op noodweer,
dat verdachte aanvoerde.
streeft onze courant er
naar het meest volmaakte
te geven. Alle rubrieken
hebben iederen dag
onze volle aandacht
Beloont U onze moeite eens door
het opgeven van een nieuwe abonné!
De Administratie
