Economie en Financiën
DONDERDAG 7 APRIL 1932
EERSTE BLAD PAG. 3
AFSCHEID H. I. DE BIE
Men schrijft ons uit Rotterdam:
Temidden van een talrijke schare vrienden
en bekenden heeft gistermiddag in de boven-
jsal van Tivoli de heer H. I. de Bie afscheid
genomen als Rijksschoolopziener in de Inspec
tie Rotterdam wegens het bereiken van den
pensioengerechtigden leeftijd. In de laatste
veken had zich een klein comité, onder voor-
jjtterschap van den heer H v. d. Tol gevormd
met het doel den vertrekkenden schoolopziener
bij zijn afscheid te huldigen en blijk te geven
van de velerlei sympathie, welke men hem
Schoolnieuws.
lOndïr de aanwezigen bemerkten wij ver
schillende autoriteiten, o.m. de Ryks-Hoofd-
jnsHacteur in de derde Inspectie bij het L. O.
de neer A. Rienks, de Rijks-Inspecteur bij het
L. O. de h©er A. Smit, de Rijksschoolopzichter
het district Rotterdam, de heer H. B. J.
Visser, de Gem. Inspecteur bij het L. O., de
heer H. G. C. Kreiken, de Gem. Inspectrice bij
het I> O. Mej. Uden-Masman, vele hoofden
van scholen uit het district waarin de heer de
•erkzaam was, alsmede verschillende af
gevaardigden van onderwijsorganisaties.
Om ruhn drie uur werd de scheidende school
opziener, terwijl allen zich van hun zitplaats
verhieven, en het trio Flipse een „Menuet"
jn Beethoven speelde, met zijn echtgenoote
eenige familieleden binnengeleid en naar
j voor hen bestaande plaatsen gebracht.
De heer H. v. d. Tol heeft allen daarna
ai hartelijk welkom toegeroepen en zich ver
volgens tot den heer de Bie persoonlijk ge
wend, waarbij hy namens al het personeel uit
het betreffende district een album aanbood,
vervaardigd door den heer W. G. Weekhout,
bevattend al de namen van hen die aan het
mldeblyk hadden medegewerkt. Spr. gewaag
de algemeene onverdeelde sympathie,
waarvan allen hadden blijk gegeven by de
(borbei-eidende maatregelen voor deze samen-
[omst, waarbij hij deed uitkomen dat deze
sympathie een natuurlijke vrucht was van de
wijze, waarop de heer de Bie steeds zijn
irbeid heeft verricht Gij waart, aldus Spr.,
opziener" in de ware beteekenis van het
woord. Gij werktet steeds mede aan de ver
betering van het bestaande. De scholen nemen
laarors niet afscheid van een schoolopziener,
naar van hun schoolopziener. Banden van
jrmpathie en waardeoring worden nu losge-
oaakt Het ga u wel. Moge gij en de uwen
og lang van de welverdiende rust genieten,
ipr. bood daarop een prachtig geschenk aan
ii den vorm van drie fauteuils en tafel.
De heer A. Smit prees den scheidenden,
choolopziener in een korte toespraak als
imand met een scherp inzicht en een humane
lborst, bovendien met een ruime blik op het
nderwijs. Spr. brengt voor al den arbeid
ink en wenscht den heer de Bie een genoeg-
jken levensavond toe.
De heer A. Rienks, Hoofdinspecteur in de
)e?d« Inspectie, herinnerde aan het opbou-
rende element, waarmede de heer de Bie
leeds zijn arbeid heeft vervuld.
De heer H. G. C. Kreiken, sprekend na-
iens den wethouder van Onderwijs, brengt
3i heer de Bie den hartelijken dank over van
ei\ W. voor al den arbeid, in den loop der
iren verricht. De verhouding tusschen de
Rijksinspectie is altijd zeer goed ge
lest. Spr brengt dank voor den prettigen
O hartelijken omgang, die hij steeds met den
«r de Bie mocht hebben.
Ds. H. J. Olthuis bracht in een enkel
n. woord zeer by zonderen dank over namens de
Vereen, van Ned. Herv. Schoolbesturen.
De heeren Starkenburg en M. A.
lugter spraken eindelijk resp. namens
jn R.K. Schoolraad en het Bestuur van de
fd. Rotterdam van de Ver. van Hoofden van
holen.
Tenslotte heeft de heer C. de B r u y n, oud-
tofd der Oranje Nassauschool al de sympa-
lieke woorden, die waren geuit, in een hu-
oristisch toespraakje nog eens extra onder-
reept, er a.vi herinnerend, hoe binnen een
laand de rollen waren verwisseld. Voor
ikele weken bezong de heer de Bie de lof
spreker, thans is het juist omge
ard. Spr. prees den scheidenden heer de Bie
zyn tact en wenschte hem een gezegenden
vensavond toe.
heer H. I. de Bie heeft ontroerd dank
ibracht voor zoovele blijken van hartelijke
ilangstelling. De 8 jaren die hij in dit dis-
ict mocht arbeiden, moeten tot de schoonste
m zijn leven worden gerekend, mede omdat
len hem immer zoo liefdevol tegemoet zijn
streden. Spr. brengt daarvoor hartelijk
ink. Dikwijls heeft hij met bewondering ge
en de wijze, waarop in dit hardwerkend dis-
ict werd gearbeid. Spr. hoopt dat steeds
eer het groote doel ook in dit district mocht
orden benaderd het wdrken voor het heer-
kste op aarde: het Nederlandsche school-
nd.
Na dit afscheidswoord speelde het trio
lipse nog een enkel nummer. Waarna er nog
elegenheid bestond den heer de Bie persoon-
k voor het laatst de hand te drukken, van
slke gelegenheid door talloozen gebruik is
Uit het Sociale Leven
STAKING VAN KANTOORBEDIENDEN
jMereurius" bericht ons d.d. gister uit
Jrinchcm:
Hedenmorgen heeft het administratief per-
leel van de N V. Stoom boekdrukkerij v.h.
Horneer het werk niet hervat.
Deze staking staat onder leiding van den
ationalen Bond van Handels- en Ivantoorbe-
enden „Mercurius" en vindt haar aanleiding
een salarisverlaging voor twee bedienden,
een. ongehuwd, heeft 'n maandsalaris van
50, de ander, gehuwd, een maandsalaris van
100. De directie stelde hen voor, dat zij
irkzaam konden bly'ven tegen f 40 per maand
ar anders één van beiden moest worden ont-
igen. Werd accoord gegaan met dit voorstel,
in konden beide bedienden op pad gaan gedu
nde de helft van de week om nieuwe orders
zoeken, waarvoor dan boven de f 40 maand-
llaris nog 20 pet. provisie zou worden uitbe-
lald.
Een onderhandeling met de directie en een
rsoneelsvergadering volgde, nadat reeds aan
ide bedienden ontslag was aangezegd, resp-
gen 1 Aug. en l Mei a.s. Na een ultimatum
trd hedenmorgen het werk neergelegd.
Uit Oost-lndie
tëLGlSCH KROONPRINSELIJK PAAR
MAKASSER, 6 April. (Aneta). De Belgi-
tle kroonprins Leopold, vergezeld van zijn
htgenoote komt 19 April te Makasser aan
!t bet stoomschip van de Java China Japan-
„Tjibadak" Den 25en April d.a.v. vertrekt
kroonprinselijk echtpaar per stoomer van
Kin. Paketvaart Mij- „Camphuys" naar
ili. De kroonprins zal de piek van Bonthain
weken terwijl de gravin een bezoek zal bren-
n aan de Toradja-landen,
BINNENLAND
DE SPHINX
Dividend 2 (v. j. nlhü)
Aan aandeelhouders der Kristal-Glas en Aar-
N.V. HAZEMEIJER
Dividend 5 (v. J. 8)
Aan aandeelhouders der N.V. Hazetneljer te
Hengelo zal worden voorgesteld over 1931 5
dividend uit te keeren (v. J. 8).
STOPZETTING VLAMOVEN-STRAAT.
KLINKER-FABRIEKEN
In een gistermiddag te Utrecht gehouden ver
gadering van vlamoven-straatklinker-fabrieken
Is In beginsel besloten
rieken, daartoe gedw
DORDRECHTSCHE MET A AL W.FABRIEK
VH. WED. J. BEKKERS
Winst 1931 57.724 (v. J. ƒ15.293)
Het jaarverslag over 1931 der Dordrechtsehe
Metaalwarenfabrlek vh. Wed. J. Bekkers en
Zoon te Dordrecht deelt mede. dat de winst
agt f 57.724 'v. J.
vorig Jaar ad f 203 950.
teert (v. j. 203.950).
19.625 (v. J. 27.180).
.293) Dit
van het
nog 146.226 res-
llandels-Mlj.
nihil (als v. J.).
uecliu. Hnndclavt
PRO EN CONTRA GOUDEN STANDAARD
Naar wij vernemen zal binnenkort bij de
Hollandia-Drukkerij te Baarn een uitgave
verschijnen, waarin Prof. Mr. A. M. de Jong
pro De Gouden Standaard zal schrijven, en
Prof. Dr. C. A. Verrijn Stuart het contra
zal bepleiten.
THEEDIVIDENDEN
Aanzienlijk lagere nitkeeringen
5 April. (Aneta). Voor de Assam
i Malabar wordt over 1931 een divi-
»teld van 121 (v. j. 23
Assam Thee-ondern. Taloen 12}
.ssam Thee-onderin. W&masoeka 10
DE NOOD IN DE THEECULTUUR
GROEIENDE ZORGEN
ZAL DB REGEERING INGRIJPEN?
ideel, zij hebben alle redei
be°zorgdheidaaaf.
gebleven zijn.
last. De lev<
Sïn£
stijgen.
Dat onze koloniale producten extra zwaar
getroffen worden. Is algemeen bekend, duiker
werkt met niet onbelangrijk verlies en het ziet
er naar uit. of wij spoedig een nieuwen val In
den toch al lagen suikerprijs zullen zien. nl
schijnt de statistische positie op zichzelf niet
alechter te zijn ge4 ■-
afstem m.
do
hi.
de verschillende
Straitsregeering als door het" Plein heeft
n genade-slag gegei
einere en middelsooi
;velijk het door hen
a'htiger collega's zu
ulien hebben over te laten
Ook de klad in de thee
thee Is ook de klad gekomen en daar-
de Britsche gebieden
het Pond, hetgeen zied
relt In den lagen kostDi
zelf, doch ook bij de
dichtbije
afgeschaft.
Vereenlging voor de Theë-cultu
angs een uitvoerig rekeet aaa den
van Koloniën gericht, waarbij afw.haf-
ocht werd van de zware invoerrechten
erschilenlde belangrijke cïjfi
rste het feit. dat de gemiddelde veiling
ier Amsterdamsche thee-veilingen per
entrenot gedaald zijn va/n circa 93? ct.
i 1932 en al zal de kostprijs
belangrijk ge-
■rkloosheld opnle
ongemak oplevert.
worden gebrac
officieel genoteerd
wier aondee-
Amsterdara Thee Cult. MIJ.
Pasir Kenanga
V.I.S.P.-VERKOOPEN
Bruine suiker tegen 6 en 6.59
SOERABAJA. 6 April. (Aneta). De VJ.S.P.
TABAKSRESTRICTIE IN DE VORSTEN-
LANDEN
Maatregelen door de la. H. G. Th. Croné
DJOCJA. 6 April. (Aneta). De firma H. G. Th.
Croné besloot dit Jaar op de tabaksonderneming
geen nieuwen aanplant in den grond
igen, terwijl op de tabaksondernoming
Slemping een belangrijke restrictie zal
toegepast. Soortgelijke maatregelen
■-MIJ.
beslissing gevallen.
de geheele linie op de
-iel 16
i orlslsmaatregeiet.
1 op de tabaksondernemingen m de
NED. IND. STAATSSPOORWEGEN
Sterke stijging van den snlkor-
van suiker langs de lijn<
Maa.rt 1932
slechts 1136
1929
65—124
333—377
83—198
Het theeverbrnik in Nederland
De thee-produoenten vinden een deel van de
moeilijkheden
recht In-, Nedi
pond bedraagt, dus
de en waardoor de binnenlandsche prlji
blijft handhaven op ongeveer 75 k 80 ct per
Kg. tegen circa 23 cent in Engeland. Alhoe
wel het thee-verbruik in Nederland bliljft tsfj-
gen. zij het ook ln langzaam tempo, bedraagt
het thee-verbruile per hoofd in Engeland cir
ca driemaal zooveel als ten onzent zoodat bij
een wegvallen van dit recht of bij een bedui
dende vermindering ervan de thee-consumptie
ongetwijfeld zal
Kg. Is al3 volgt geweest
Ned. Indië Br. In dl China Totaal
1928 8.907 922 813 10.642
1.178 665 10.861
BUITENLAND
atlge k war taais dividend
De American Smelting declareert op de
speciaal pref en de pref. aand. het regelmatige
kwartaalsdividend van 1.50 en 1.75. Het
kwartaolsdlvidend op de gewone aandeden
>rd (v. kw. 0.12}).
Topcka en Snntn Fé declareert
(v. kw. 1.50).
HET KREÜGER-CONCERN
Zweedsche persstemmen over
het communiqué
Allerwege heeft gister het bekende commu
niqué. waarin werd melding gemaakt van de
va.lsohe boekingen bij Kreug&r en Toll, diepen
druk gemaakt, waardoor algemeen do bour-
•n eon dalende tondenz vertoonden. Vooral in
Zweden zelf wordit men meer en meer bewust
het groote drama dat aloh met dit land af
speelt. Immers, nog kort geleden schreven
Stockholmsche bladen, dat het ongeluk alleen
ien opeenhooplng van het staken der be-
sn door deblteurenlanden was veroor-
en wilde men dat valsche boekingen
werden van de hand gewezen.
Svenska Dagbladet schrijft dat de
Kreuger arfalre zich meer en meer ontwikkelt
groot drama. Er moet thans open kaart
gespeeld.
Volgens het rapport heeft Kreuger zelf in
structies gegeven voor de valsche boekingen.
Men vraagt zl<
woten zijner
De Zweedsche bladen zijn overigen:
Ericsson in gevaar
Er doen allerled pessimistische geruchten de
onde. Nu weer. dat het voortbestaan van het
3rlcsson-concern in gevaar is, doordat de
leele-n meerderheid ln Amerikaansche hl
Men wil trachten te redden
.nsche handen
j redden
enkomet
ilo moeilijk
heden te kampen gehad.
Heel deze affaire heeft opnieuw een zware
slag toegebracht aan het IntaroeUmaa) ver-
land tot verbruik In 1000
672
11.812
Hieruit
brulk grootendeels uit
circa 80%. zoodat het een levenskwestie voor
onze theecultuur ls. wanneer het verbruik door
Intensieve reclame, door daling van den prijs en
door vermindering van het invoerecht zou kun
nen stijgen. WIJ geven gaarne toe. dat het
deel van de thee-planters met zich medebi.
een verlaging van het genoemde recht maar
mogen ons toch niet verhelen te zeggen, dat
onze staatsuitgaven door lnkbmsten gedekt moe
ten worden; dat een vermindering ln de eene
bron van inkomsten ongetwijfeld een stijging
:en van de thee-producenten,
waar ook andere categorlën van bedrijfstakken
de thee-cultuur ter wille wUlen zijn. Vrachten
zullen worden verlaagd, zoowel van het vervoer
te land als te water. Nu ls Engeland een groot
afnemer van onze theeëndeze dienen vcor
menging met de Britsche soortendeze be
langrijke export blijkt uit het feit, dat Indië ln
1928 exporteerde:
69.748.000 Kg, waarvan naar het Britsche
Empirium 46.054.000
en 8.907 000 naar ons eigen land.
In 1931 waren deze cijfers resp.:
78.744.000 Kg.
66.056.000 en
9.595.000
waaruit blijkt, dat de stijging van den uitvoer
naar het Britsche Rijk ln verhouding veel groo-
ter was. De productie steeg circa 13%, de uitvoer
naar Engeland en dominions 21% en naar Ne
derland slechts 7%. een duidelijk bewijs voor
de juistheid van de stelling der Indische plan-
De Indische theecultuar
iropeesche onder
dere prijsdaling zou plaats vinden. Immers het
kampöngblad heeft veel minder kwaliteiten
dan hetgeen de planters voortbrengen en bij
een sterke reductie van de productie zal men
het eerst van opkoop van het kampongblad af-
De Regeering zal vermoedelijk moeten In
grijpen want zij kan zich niet zonder meer
van het rekest afmaken. Het gaat hier om liet
i dragelijker kan i
zij aan al die inkomatc
rvingen het hoofd zal kunnen bieden, wn
islotte dalen de belastingen, de inkomst
•egeerlngsrubbet
worden bljgesprt
Indië zal krachtig moei
gen. torwijl de uitgaven
•tijgen. Ongetwijfeld heb-
i ministers het niet gemakkelijk.
trouwen, dat langzaam bezig was zich te her
stellen
Steanverleening door het Rijk
Uit Stockholm wordt gemeld, dat de belde
Kamers van den Rijksdag na langdurige debat
ten een wetsontwerp hebben aangenomen over
de steun actie aan de Scandinavische Kredlt A.E.
De beslissing over het beschikbaar stellen van
Kr. 30.000.00(5 voor steunverleenlng aan andere
credletlnstellliigen ls voorlooplg ultgesteJJ.
Op de Stockholmsche beur9 waren de aandee-
len gister sterk ln reactie. Vooral Ericsson aan-
deelen gaven een catastrophaal verlies te zien.
Voor 't overige was de stemming vrij kalm.
Te Londen bleek do beurs geneigd de nieuwe
sen8&tIoneele wending ln de Kreuger-offalre
kalm op te nomen. De reeds zeer lago koersen
ondergingen echter een nieuwe daling. Aandee-
len Kreuger en Toll daalden tot 5 sh. nominaal
en de obllgatlën Kreuger en Toll tot 12} sh.
As.ndeelen Swedish Matoh B. daalden bij ope
nlag tot dc helft van den koens var gister tot
DE UITRUSTING VAN DE
DE ROTTERDAMSCHE HAVEN
Het oordeel van Dr. Backz
Voor de Rotterdamsche Graanstudieclub
heeft gister Dr. J. P. B a c k x een belang
wekkende lezing gehouden over „De uitrus
ting van de haven van Rotterdam". Aller
eerst de ontwikkeling van cle havens in het
algemeen nagaande, bracht bracht spr. in
herinnering, dat in oude tijden (Girthago
Venetië) de havens tevens handelscentrum
en stapelplaats van producten moesten zijn.
Dat is zoo gebleven tot de tweede helft van
de 19e eeuw. Londen beheerschte toen nog
als stapelplaats de geheele wereldhandel,
was 't eindpunt va» alle scheepvaartlijnen.
De vrijmaking van Amerika en het graven
van het Suez-kanaal maakten daaraan een
einde en Hamburg, Rotterdam en Antwer
pen kwamen snel op, streefden zelfs al
spoedig Londen op zij.
Waren 1 Hamburg en Antwerpen reeds in
de 14e eeuw voorname Hanze-havens, Rot
terdam was een echte „Empörling unter
den Hafen". Het trok partij van de nieuwe
tendenzen. Hoe langer zoo meer trekt de
handel zich ook nu nog terug uit de haven
steden en vestigt zich in centra van de pro
ductie.
De beteekenis van de moderne zeehaven
wordt nu bepaald door haar achterland.
Goede outillage baat dan ook niet zonder
achterland, maar de beteekenis van die
outillage komt toch weer in ander licht
als éénzelfde achterland kan kiezen uit ver
schillende havens. Dan wordt de outillage
een primair concurrentiemiddel, omdat de
virtueele afstand beslissend is voor de totale
transportkosten en vooral bij de huidige
depressie de haven met de laagste transport
kosten den strijd wint.
Bij een vergelijking Rotterdam-Antwer-
pen valt op, dat de laatste haven met haar
smalle dokken een speciale stukgoedhaven
is, maar toch door het bouwen van laad-
bruggen voor kolen- en ertsoverslag, alles
doet om eenzijdigheid tegen te gaan. Rotter
dam kreeg na veel tusschenoplossingen
in 1S72 haar Nieuwen Waterweg, waar
door de grootere schepen tot voor do stad
konden komen. Voortgegaan zal echter
dienen te worden met verdieping van den
vaargeul.
Wat de havenuitleg betreft, vallen te Rot
terdam op de breede havens voor massa
goedoverslag. De Waalhaven, het meest
kenmerkende voort>eelö daarvan, is in de
practijk een fiasco gebleken. De storm had
vrij spel op deze groote waterplas, dc af
stand naar den wal bleek veel te groot etc.
Smallere havens zijn noodzakelijk voor
't stukgoed verkeer. Aan den Rechter Maas
oever kunnen deze op Rotterdamsch grond
gebied niet meer worden gegraven, maar
aan den Linkeroever komen eventueel ter
reinen hiervoor beschikbaar bij verplaat
sing van de petroleumopslagplaatsen. Spr.
meent verder echter te moeten betwijfelen,
of verdere uitbreiding der Rotterdamsche
havens gewenscht is en vraagt zich af, of
we met de voortdurende uitbreiding
niet op den verkeerden weg zijn gekomen.
De geweldige havencomplexen maken de
gemeentehuishouding duur. Een beter ge
bruik, een meer „ausnutzen" van de be
staande havens zal meer baat geven. De
crisis heeft er de particuliere ondernemers
toe gebracht, om elkanders kaden te gaan
gebruiken. In die richting is iets te doen.
Er wordt tusschen de Rotterdamsche havens
onderling veel te veel versleept Afzonder
lijke havens voor bepaalde diensten b.v. op
Scandinavië, waarin heel 't verkeer op die
landen wordt geconcentreerd, acht spr. ge
wenscht.
Wellicht heeft het nieuwe havenbedrijf
hier een taak.
„Rapid despatch" vereischte ook een ver
beterde mechanische outillage. Spr. gaat
na. wat er in dit opzicht is tot stand ge
bracht Onze walkranen zijn technische
wonderen, maar een bezoek aan Amerika
deed spr. zich toch afvragen, of wij daar
mee op den goeden weg zijn. Wat men aan
dén overkant bereikt met het eigen scheeps
tuig is phaenomenaalmen doet het geheel
zonder de dure walkranen en niet minder
vlug. Dat Rotterdam veel aandacht is gaan
besteden aan loodsen voor speciale doel
einden met koelinriehting e.a., is toe te
juichen. Meer gebruik van mechanische
transportbanden zal echter wenschelijk zijn
Verder is er nog veel te doen. De Rijnsche
pen moeten uit de havens worden gehaald,
verzameld worden in een speciale Rijnhaven
en door een der twee ontworpen kanalen
over Bolnes of via de Oude Maas in cir-
culatieverkeer worden gebracht
Aan de verbetering van de binnenvaart
wordt gelukkig ook veel aandacht besteed,
getuige de bouw van de Parksluizen. Een
hetere landverbinding met Brabant (Moer-
dijkbrug) i9 dringend noodzakelijk. Rotter
dam kan zioh steeds minder de luxe per-
mitteeren deelen van haar achterland aan
andere havens over te laten. Jammer ge
noeg zullen de tunnel plannen wel tot naar
de verre toekomst verschoven worden en
geldt hetzelfde voor de spoorwegplannen.
De instelling van het havenbedrijf met
een zoo zeer bekwamen leider aan 't hoofd
acht spr. zeer toe te juichen.
Allereerst zal noodig zijn, dat er inzicht
verkregen wrordt omtrent de rentabiliteit
der haven (ongeacht de vraag of een haven
rendabel moet zijn), terwijl voorts interne
reorganisatie van de havendiensten en
meer propaganda in het achterland ge
wenscht is wil Rotterdam niet de naam
krijgen van een dure en weinig soepel be
stuurde haven.
Als oen vergelijking tuschen de concur-
reerende havens getroffen wordt, dan staat
Hamburg met haar outillage bovenaan,
don volgt Rotterdam en dan Antwerpen.
Hamburg heeft een schitterende speciali
satie van het verkeer: afzonderlijke binnen
havens achter elke zeehaven, een stelsel
van walkranen tot in absurdum doorge
voerd, schitterende loodsen en prachtige
koelhuizen, terwijl het boheer efficient en
modern is. Antwerpen d.e.t met haar slui
zen mist de toegespitste service, die wij
wel kunnen geven, heeft een bureaucrati
sche stadsexploitatie van de kranen e.d. en
zou zonder het stukgoedverkeer reeds ver
achter liggen. Amsterdam staat nog aan 't
begin van haar havonontwikkeling, maar
tracht een doublure van Rotterdam te wor
den. Het Amsterdam—Rijnkanaal is econo
misch niet te verdedigen, is als zoodanig
bijna even slecht als het beruchte Moerdijk
kanaal.
Spr. staat ten slotte nog even stil hij de
havenexploitatie door particuliere instan
ties. Er is veel critiek uitgeoefend op hef
gemeentebestuur en vaak terecht, doch het
is gewenscht, dat men ook de hand in
eigen boezem steekt. De cardinale fout bij
de Rotterdamsche ondernemers is vaak het
gebrek aan gemeenschapszin. „Laat ieder
z'n fflgen boontjes maar doppen", is al te
zeer de stelregel.
De tijden, waarin men dat kon zeggen,
zijn voorbij. De scherpe concurrentie maakt
nauwe aansluiting noodzakelijk. Het te
veel nastreven van eieen voordeel heeft
reeds groot nadeel gebracht voor 't geheel.
De burgerij moet ook meer belangstelling
toonen voor de haven. Onze vaderen heb-
DE REORGANISATIE VAN HET
IND. VOLKSCREDIETWEZEN
HOE DE VOLKSBANK WERKT
NAAR HET IDEAAL
Alhoewel wij reeds tal van jaren uit Indië
weg zijn en de economische verhoudingen
zich in onze Overzeesche gewesten sterk heb
ben gewijzigd, meenen wij nog voldoende op
de hoogte te zijn van de toestanden bij het
Volkscredietwezen aldaar om ons een oor
deel te mogen aanmatigen over de organi
satorische problemen, die in dien tak van
dienst aan de orde zijn. Trouwens hoe sterk
de interne verhoudingen tusschen de inlan
ders ook veranderd mogen zijn, zoowel on
derling als ten opzichte van het Staatsgezag,
aan de basis van het Volkscredietwezen is
niet getornd. Het beoogt zooveel mogelyk
productief crediet aan den kleinen man
te verstrekken, opdat deze zich een loonend
bestaan zal kunnen scheppen en daardoor
in staat wordt gesteld mede te kunnen
profiteeren van den opbloei, die echter ge
durende de crisis-jaren tijdelijk is tot ötaan
gebracht. Dóch niet alleen de kleine man
wordt door de credietbanken geholpen, maar
ook de inlandsche middenstander, die cre
diet waardig, doch niet credietbevoegd is.
Onder credietbevoegd verstaan wij den toe
stand, waarbij de adspirant-leener onder
pand kan verstrekken, dat door de groot
banken wordt geaccepteerd en waarop den
inlander voorschotten kunnen worden er-
strekt. Onder crediet-waardigheid moet de
mentaliteit van den leener worden gerang
schikt zonder dat hij bankabel onderpand
kan verstrekken. En die crediet-waardigheid
is bij den dessaman groot. Hoevelcn hebben
geen kilometers af te leggen om hun en
kele dubbeltjes op tijd te deponeeren bij de
credietbank in hun ressort, alwaar zij geld
hebben opgenomen. Weliswaar is de factor
t ij d bij den inlander niet overwegend, doch
vele Europeesche leeners zullen een i
beeld kunnen nemen aan de inlanders voor
de stiptheid en de moeite, die de inlanders
er voor over hebben om aan hun verplich
tingen te voldoen.
Om te kunnen uitleenen, moeten de volks
banken over geld beschikken en zoo komen
wij tot de twee hoofdfactoren eener volks
bank, Lw.
1 het uitleen-apparaat;
2 liet geld-opzuig-apparaat,
die natuurlijk in elkander geweven zijn,
doch die een geheel apart bestaan hebben.
Wij maken deze scheiding om naderhand in
het licht te stellen, hoe wij ons een reorga
nisatie van het volkscredietwezen in Indië
denken en waarom er aan de huidige voor
stellen van den heer mr. Th. A. Fruin, di
recteur van de Centrale Kas voor het Volks
credietwezen en waarnemend adviseur voor
het Volkscredietwezen gedachten-fouten kle-
Het uitleen apparaat
De meeste volksbanken opereeren in klei
nere gebieden; wij bedoelen met „kleinere"
niet „geografisch klein", wajit volksbanken
beslaan dikwijls regionen, grooter dan ge
heel Nederland. Wij heben hier het oog op
„economisch kleinere gebieden"; gebieden,
waar heel moeilijk geld is te krijgen en waar
de bevolking weinig bestaansmiddelen heeft,
zoodat talrijke kleine leeningen verstrekt
moeten worden. De volksbanken beschikken
dan ook niet altijd over voldoende bronnen
van inkomsten om „duur" dus uiterst ge
schikt personeel aan te stellen en dit per
soneel een behoorlijke toekomst-zekerheid te
verschaffen. Vandaar dat in den beginne ad
ministrateurs moesten worden aangesteld,
the niet over het intellect en de karakter
eigenschappen beschikten, noodig om een
sociaal bedrijf bij uitnemendheid, als de
volksbanken zijn, te beheeren. Het opper
toezicht werd meestal uitgeoefend door be-
stuurs-ambtenaren en notabelen, die hun tijd,
hun ervaring uit algemeen-belangs-overwe-
gingen beschikbaar stelden en die daarvoor
geen inkomsten genoten. De rente moest hoog
worden gesteld (van 12 tot 18%) om de
kosten te kunnen dekken, want het verelscht
een geheel apparaat om de tienduizenden in
landers, verdeeld over de ver uit elkander
liggende dessa's, te controleeren, en na to
gaan of er termen aanwezig zijn om de ge
vraagde leeningen toe te staan. Daarvoor
•heeft de bank talrijk eigen personeel noo
dig, benevens de hulp van het geheele bin-
nenlandsohe bestuurs-apparaat, zoo als In
landsche hoofden, dessa-besturen etc.
Het spreekt vanzelf, dat voornamelijk
plaatselijke verhoudingen bepaalden, of lee
ningen kunnen worden verleend. Centrali
satie ls hier uit den booze, want het centrale
punt kan geheel Indië met zijn talrijke nuan
ces niet overzien. Het uitleenen moet dan
ook sterk worden gedecentraliseerd en wie
kunnen er beter over oordeelen dan de
gouverneur (c.q. resident) met diens staf
van ambtenaren binnenlandsche bestuur be
nevens de volksbank-autoriteiten in de be
trokken streken zelfl Elke centralisatie te
dezen opzichte is dan ook uit den booze, ver
lamt do nuttige werking van het systeem,
verstart het en wordt aanleiding tot groote
psychologische fouten.
Het geldopzoig apparaat.
Hierbij is de toestand geheel anders. Im
mers hoe komen de volksbanken aan het be-
noodigde geld? Ten eerste uit regeerings-
subsidies ten behoeve van de beheerskosten;
ten tweede door crediet te verleenen door het
regoeringsorgaan, de te Batavia gevestigde
Centrale Kas voor het Volkscredietwezen; ten
derde door het opnemen van plaatselijke gel
den hetzij van enkele publiekrechterlijke of
officieuze fondsen (gemeente-raad land-
schapskassen, politie-fondsen etc) hetzij van
particulieren.
Deze gelden kunnen in deposito op langen
termijn worden gestort (het meest wensche-
lijke, omdat ook aan de inlanders op langen
termijn wordt geleend) of direct opzegbaar
worden opgenomen, hetgeen mogelijk is,
doordat men gedekt Is door ongebruikte cre-
dieten van de Centrale Kas. Aan do Centrale
Kas moet natuurlijk een hoogerc rente wor
den betaald dan voor direct opzegbare gelden
noodig is; zoolang de^e gelden niet worden
opgevraagd, verlaagt de volksbank zijn
rente-kosten, terwijl bij dispositie op het
Centrahj Kascrediet de hoogere rente moet
wordeirVtaald. Op de eene plaats is het geld
gemakkelijk te verkrijgen, op de andere daar
entegen is men nagenoeg geheel op de Cen
trale Kas aangewezen.
Het zou dus logisch zijn, dat aan de plaat
selijke administrateurs <Je zorg voor het op
zuigen van het £eld grootendeels wordt ont
nomen, opdat zij hun geheele aandacht zou
den kunnen besteden aan het doelmatig en
opvoedend-werkend uitleenen. Het geld-op-
zuigen is instede van het uitleenen, geen
werk van decentralisatie, integendeel, hoe
dit gecentraliseerd is, hoe beter. Ook
zou 'n solidariteit tusschen de volksbanken te
dezen opzichte, geldschieters meer waarbor
gen kunnen geven clan wanneer deze hun
middelen aan één enkele bank toevertrouw
den.
Het IdeaaL
Het ideale zou dus zijn, dat een centraal
lichaam gedekt door alle volksbanken, zich
met het opnemen van het geld belastte... dit
op aanvrage aan de volksbanken-leclen uit
leenden. mits de waarborgen voor solide be
heer worden gegeven, terwijl overtollige mid
delen van een volksbank zouden moeten wor
den teruggestort opdat zoo efficient mogelijk
met het geld zou worden omgesprongen. Ban
ken, aangesloten bij de centrale bank, zou
den aan bepaalde normen moeten voldoen en
zich strenge conU-ole op hun ge6te moeten
laten welgevallen. Alhoewel het uitleenen
gedecentraliseerd blijft onder toezicht bijv.
an de bestuuns-ambtenaren en de notabelen
in elk ressort, moet de algemeene uitleen-
politiek gesanctionneerd worden door het
centrale geldschietend lichaam, op de wijze
bijv. waarop elke geldschieter voor zijn be
langen waakt.
A. G. H. VAN WOERDEN.
ben onze haven groot gemaakt op den tast,
wij zullen haar verder moeten ontwikkelen
op wetenschappelijke basis, maar met de
zelfde energie (applaus).
Ten besluite van zijn lezing heeft Dr.
Backx nog een aantal lichtbeelden vertoond
die betrekking hadden op de outillage \an
d« Rotterdemiche haxen.
Rivierberichten
HANSWEERT, 6 APRIL.
HOTTER DAM; Trio at; Telegraaf 4. *t: Spa»
salutla. Visser; Geilena. Hamslra; Oso 6. Ver
leun Wlllebrurdus, Kleipas.
OU1TSCHLANL'Lnhn. Verduin. Mannheim.
Kubbach Pharnllde. De Mayer. Felicie. Heyn-
tjes. Baden 13. Kraft; Ardenne*. Verwfls. Marle
BELGIE: Telegraaf 6. st:'Reêoluto l. st; Hoop.
WoKUndr. Verbaas; Dranaca l. Plo>
n. Leo
ser: Arina. Caepers; Vertrouwen. Caspers Wil-
helmlna Marl». Koopman*. Johanna Adriana st:
WlUielmina. Akkerrouns, Edelweiss 10. Bauwens
LOBITH. 6 April.
Gepasseerd vóór 12 uur en bestemd *oor
ROTTERDAM stoomschepen Badenia 17,
Skadi. Sombre. Stromboll, Adriana 2, Willem IIL
Attiia, Rheinfahrt XI. Walsum 2, Paula, Frank
furt, M. Stinnes 12. Asa. Fulla; Energie, Ooster
waal; Duisburg. Welngart; Baden 60, Gutjahr;
Rheinfahrt 94, Weiss; Id. 96. Muller; St. Gotthard.
Wltzer; Trlnltas 1. Stempel; Saphtr, v. d. Dus-
scn; Joha. Maria, Middelkoop: Unilever 10, Dolk;
Kehr Wieder. Michel; Neptun 31, Loh: Frtsia,
Oeé: Steenbank, Stoevelaar; Joseph Clara. Len-
kewlts; AMSTERDAM; Athalwtn. Peperkamp;
Primo, Hengen; VREESWIJK: st. Fredo; DOR
DRECHT: et. Riinschelde 18; Mannheim 172,
Leut»; ZWOLLE: st. Noord; MAAS BRACHT: *C
Gerhard: Rheln. Schwlppert; DEN HAAG: Spei
Nostra, Leeuwerke; Zeeland. Baatiaanse: Abber-
na. SwetsAletta. de Vry; Johanna, v. Megen-
Nieuwe Zorg, v. d. Pol; Johanna, de Bruyn;
Henriette, v. Dongen; NIJMEGEN: Haraund.
Drevers; VLAARDINGENAnn! Erna. Gritte,
Slamat Hirschm&n; VTJFHU1ZERWEGHenja,
Sybrands; MIDDELHARNIS: Jonnlgje, Dupré:
EEmBRUG Verandering, Meinen; St Antonlu»
2, Boaman: HASSELT: Heinrioh. v. Essen; WIJK
BIJ DUURSTEDE: De Hoop geleidt ons. v. d.
Pol; 'T VISSCHERTJE; de Hoop. Vogel; LEI
DEN: Vlos. Moerman: HOOFDDORP: Wils
kracht Schippers: KRIMPEN AJV. IJSSEL:
Joha.. Rutjes; VOORBURG: Martnus Teunls.
Llngen; VLIEREEDE: Allegro. Steffena: RAND
WIJK: Hendrlka, Nout; LISSE: Cornells Broe-
KAMPEREILAND; Eendracht 2.
Breder'ZWOLLERKERSPEL: Overijssel. Pad-
ding; TERNEUZEN: Machieneteen 22. Dobbe
laar: BREDA: Mathllde, Maas: GOUDA: Her-
Vermelre; Vlctorlne. Haubourdln: Mejo, Joore;
Maria. Meeuwsen; Zee brouw, Vertongen: Cellna.
Rottv; Radium. Heyen; Nomade, v. Overloop:
Machiensteen 20. v. d. Veer; Ougree 6. Claasaens;
Saar. Bier; Lamongan. Cornelissen.
DUITSCHLAND st De Rgn; Dipping 8. t
Keulen: Borussia, Krause.
Gepasseerd na 12 uur en bestemd voor
ROTTERDAM; stoomschepen: Charitaa. Mer-
wede. Adriana. Reims. Speculant Obernal. Wal
sum 1. Korea, Rheinfahrt 10; Hermine, Hey™en-
Alaricb. Meurs; Utopia 2. Schobbert: Altwsrka
Roskam; Rijnland, v. d. Berg; Odenwald. Meche-
lenJ. Schurmann 66. Lulsdorf; W. v. Drie! «1
Peters: Phenlx 13, v. Dlaseldorf; Trudl, v. d
Does; Jacoba, de Vries; Roma, Ruitenberg; Schle
Kerstenburg: BleUchhorn. Knapo; Scheerhorn.
Smit: Baden 17. Wlttmaan; SAS VAN GENT
Regina Coell. Joosten; DORDRECHT: st. Mer
cator; Cat ha ri na, v. Kaam; DEN HAAG: SL
Joseph, v. d. Wens: MUIDERBERG: Spes. Boer.
EVERDINGEN: Excelsior. Nout; ARNHEM
Red emptor. Kempken; LIESBOSCH: Margarctba
t. Vliet: WEURT: Chateau Briand. Gallesn;
LOBITH: Hercules. Veldhuis; HANSWEERT
Helena, LaroovNETENBEEK: Result Wynen:
VLIEREEDE:' Sursum Corda. Drtifhout: ZIE-
RIKZEE; Neeltje, Cornet; BRESKENSZeester.
Breevoord; ZWOLLERKERSPEL: Pro et Contra,
Stoter.
BELGI 0 Mannheim 186, Neureuther; Camee.
Marquenle; Ribeauvllle, Muller: Commerilal 3.
v. d. Drlersche; Atelante. Hermam: Jacobs,
TheunlssenTheodor. v. d. Velde: Number-,-.
Welnzhelmer; at Lilly: Rupel, v. d. Abbeelei
l'Avenlr, Veerman; Jean José. de Maycr.
EMMERIK 6 April 1932.
Gepasseerd voor middags 12 uur en bestemd
DUITSCHLAND: s. Luna: s. Lord; Johanna.
HoefnagelDymphlno, MaasbachGottvertrou-
wen. Schutte;" Tony, Geraerts; Uranla, Sumler;
Stad Saarbruken. Barthen; s. 's-Hertogenbosch
Meluslne, Behrends; Alkmaar, de Ridder; s. Cor
nells; Orion, Carleboer; Res Nova. Leeuwestein
Daniel Jacoba, Thounlsse; Door Vertrouwen,
Leeuwestein: Jelo. Wlllema; Rea Nova, Klepei
Elisabeth, WormstbeckerVlschaak I, Met*;
Vtschaak II. Met*; s. Dusseldorf; Waterweg.
Wemmen; Theo, Ausberger; Rheinfahrt 93.
Gumber: Verdlx. Admiraal; Mannheim 182.
Klink; Mannheim 236. Lellman; Neptunes, Vogel;
Leeuwebrug. Melnderts; s. Katerveer; N ervia.
Hoekstëtter; s. Willem; Isabella. Geers; Sara
Maria. v. DommeGeertje, r. Pelt; Pieternella.
v. d. Bosch; s. K Vaart 14; Icnr, Tiggelboven;
Siegfried, do Peyper; Arahad. v. Holt; s. Splca;
Cornelia Maria, HansenGeertje, Hofatrai
Nieuwe Zorg. de Vries; Augusta, Wayeret; Sa-
turnus. Evers; Chariots 9. Dykema; Samenwer
king. Plug; s. Venus; Maris Stella. Rutjea; a
Mulhouse; Meuse, BertschSophia 8, Neyenhoff,
Stad Dlxmulde, v. Dortmund; Serjent Groenen
dijk; Naphta. WetrelRhelnperie, Nless; s
Gonda; Concordia, Bal.
Gepasseerd na 'a middags 12 uur en bestemt
DUITSCHLAND: Helvetia. Bal; s. Eldor;
Schuermann II, Sabn: s. Moll X; Columbia. Bus
ker; Holl&ndla. ansena. LAuwerxee; Cecarina.
Riemens; Studeo. Meywaard; Teunls. Visser.
Margaretha. Damstra; Felix, de Nya; m. Nor
mannla; M. SUnnes 19. Kayser; Suaanne. Fromm
Josef. MohllgPaul. Voltmer; Cornelia, Kriesels
Charles Rlcbel. de Joode; s. Harmonie; Morgen
ster, Wanden; Folgerdlna. Wildena; Geertrulda
Roeberdlng; Zeldengoed. Wynbell; Voorwaarts.
Oeyn; Johana, Stegen; Putris. Groen; a
Engel bertPauline. Schat; Panama, v. Steent
Unterwalden. Friedman; Clterna. Edix hoven;
Poseidon. Comanns; a Llmburgta; Johanna. San-
den; Daventria, Musslg-, Joseph. Ruljena; Po
relU. Stoje; Leo II; Sllaa, Peperkamp; Haa
seat. Nurke: s. Maria Hendrlka: Ideal. Burgun
der; s. Lauterbourg; An ge 11 ka. StreltComm. di
PlesaU. de Jong: s. GrethaJotna. v. Koumen
Mee, Vota. Vonk: Frauenlob. r. Steen; a Trio-
Vlneta. Klooster; Pej. v. d. Hove: Vertrouwen,
VerheyCornelia, Straalman.
