ENCI-CEMENT
SCHOOL- en KERKMEUBELEN mw» a aw
MARBRITEGLAS
J. C. HENRI VAN INGEN
BETOM
v.h. VAN WANING C®.
ROTTERDAM
GEWAPEND BETON
Het nieuwe Stadhuis
MAANDAG -4 APRIL 19S2,
Glasindustrie „ROTTERDAM" - i. PIETERMAN
WandbeldeesJins in alle Meuren
In onze showroom v. d. Duynstraat 23252729 vindt
U het op allerlei wijzen als muur-, vloer- en plafond-
beklaeding toegepast. t
£)e architect en openbare gebouwen
ï)e steeds groeiende steden zijn door hun aanleg en nieuwere bouwwerken
van grooten invloed op de architectonische evolutie in bepaalde tijds-
pei-ioden en leggen den architect een prachtige, maar zware taak op.
Schoolgebouwen mogen geen schoolkazernes zijn, evenmin schoolpaleizen
Firma GEBRS. VAN GOOL
ELECTRISCHE TIMMER- EN TRAPPENFARIEK
Vinkenstraat 5 b, Rotterdam, Tel. 41847
BETIMMERINGEN
VERBOUWINGEN
REPARATIEN
TRAPPEN
KOZIJNEN
VRAAGT PRIJSOPAVEN - ZONDER VERPLICHTING
De bouwwerken, welke de Stedelijke Over
heid deed uitvoeren, waren steeds en
nog altijd van groote beteekenis vooi
bouwkunde, de bouwkunst en haar ontwik
keling in den loop der tijden. Want door de
sterke uitbreiding van het gebied, waarave
de zorg van de stedelijke besturen zich ii
gaan uitstrekken en de hiermede gepaard
gaande noodzakelijkheid, om voor de uitvoe
ring van deze taak aan moderne eischen be
antwoordende gebouwen te stichten, is het
aantal mogelijkheden, om de stad een eigen
cachet te geven, belangrijk toegenomen.
De tijds- en levensbehoeften stellen een
schier onnoemelijk aantal nieuwe, of althans
hernieuwde en zich voortdurend verder ont
wikkelende vraagstukken aan onze heden-
daagsche bouwkunst en de zorg voor de door
de gemeente en het Rijk te stichten gebou
wen omvat thans een veel grooter program
ma, dan in vroeger eeuwen het geval was.
In vorige eeuwen overheerschten de enkele
openbare gebouwen reeds het stadsbeeld,
hoeveel te meer zal dit thans, na de groote
uitbreiding dezer instellingen, het geval zijn.
Het treffende woord van dT. Berlage,
„dat de bouwkunst eenerzijds de nuttigheids-
vraag omvat, terwijl anderzijds ook de
schoonheidsvraag in haar is opgesloten",
moet den bouwmeester inzonderheid bij het
stichten van openbare gebouwen voor den
geest staan. En hij moet daarbij' wel acht
slaan op hetgeen Berlage er op laat vol
gen, n.l. dat „de geest des tijds zich tegen
woordig anders ontwikkelt dan vroeger en
tengevolge daarvan een andere uiting eischt".
Het onderwijs tot dit onderwerp bepaal
de zich Prof. N. Lansdorp bij het aan
vaarden van het ambt van hoogleeraar aan
de Technische Hoogeschool te Delft was
oudtijds in handen van de geestelijkheid.
Men kende alleen kerk- en kloosterscholen.
Tot de oudste school in Nederland mag ge
rekend worden de Domschool te Utrecht,
welke Willebrordus in de 8ste eeuw gesticht
heeft
In het begin van de 12de eeuw vindt men
in Utrecht reeds vijf kapittelscholen, in
hoofdzaak bestemd voor opleiding van gees
telijken. De „Groote School" was echter al
lesbehalve groot naar onze huidige opvat
ting. Zij wordt in de geschiedenis van 't Mid-
delburgsche Gymnasium geschetst als een
laag houten gebouwtje met stroo bedekt; een
vertrek met vastgestampten leemvloer dien
de tot. schoollokaal, terwijl een tweede ver
trek als Woning voor den meester werd be
nut. Op den met biezen belegden vloer zaten
de kinderen; de vensters, soms zelfs zonder
glas, waren tegen weersinvloeden met doek
ietwat dicht gemaakt. Ook op hygiënisch ge
bied ontbrak nagenoeg alles. Van eigenlijke
schoolgebouwen kan men in de middel
eeuwen nog niet spreken. In elke toevallig
beschikbare ruimte bracht men de school
onderdak.
Omstreeks 1300 werden de eerste stads
scholen in gebruik genomen.
Na de Reformatie nam de stedelijke be
moeiing inzake het onderwijs verder toe. Het
moet echter verwondering baren, dat de
groote beteekenis, die een goede behuizing
van de onderwijsinstellingen voor de ontwik
keling van een volk in zijn geheel heeft, niet
eerder werd onderkend en dat pas drie kwart
eeuw geleden door de hervormingen van den
schoolbouw de onhoudbare en achterlijke
toestanden op dit gebied werden verbeterd.
De plaats, waar de jeugd kennis, wil en
kracht moet vergaren, om later aan de groote
en zware eischen des levens het hoofd te
kunnen bieden, dient inderdaad op den
hoogst mogelijken trap van volmaking te
worden gebracht.
Hier te lande kunnen wij, naar den graad
van belangrijkheid van het onderwijs, de
schoolgebouwen in enkele hoofdgroepen ver
deel en.
Als eerste groep moeten worden aange
merkt de scholen voor voorbereidend onder
wijs. Tot de tweede groep behooren de scho
len voor gewoon lager onderwijs. Een bijzon
dere plaats nemen de openluchtscholen voor
gezonde en zieke kinderen in. De derde groep
omvat: de gymnasia, lycea en hoogere bur
gerscholen.
De scholen zijn door de verschillende
eischen gestadig gegroeid tot groote gebou
wen, soms zelfs tot complexen vereenigd,
zooals in het buitenland veelvuldig geschiedt.
Van geheel ander karakter en beteekenis
dan de scholen voor lager, middelbaar en
gymnasiaal onderwijs zijn echter die, be
stemd voor het hooger onderwijs, waartoe de
universiteiten, de hoogescholen en de acade
mie voor beeldende kunsten behooren.
Het plan voor een dergelijk gebouw of ge
bouwencomplex zal noodwendig een monu
mentaal karakter dragen, terwijl het in zijn
architectonische verschijning de waardig
heid van zijn bestemming zal moeten uit
beelden.
Als laatste groep noemde hij de nijver
heidsscholen, welke alle dit kenmerk ge
meen hebben, dat de lokalen voor het prac-
tische werk het belangrijkste zijn.
Uitwoeirig stond hij stil bij de omstandig
heden, waarmede de architect heeft rekening
te houden bij het ontwerpen en uitvoeren
van schoolgebouwen, als aanpassing aan de
omgeving, behoorlijke verdeeling der ruimte
in verband met behoefte. Hij zal de ruimten
dusdanig groepeerem, dat er een plan-andee-
ling ontstaat, welke eenvoudig, doelmatig,
overzichtelijk en constructief verantwoord is
en ook met eventueele uitbreiding van he,
gebouw rekening houdt.
Van groote waarde zoowel voor de practi-
sdhe ais voor de aesthetisahe uitvoering van
het gebouw zijn de materialen, waarover
men reeds tijdens het ontwerpen zijn ge
dachten moet laten gaan.
De scholen zullen door haar vriendelijke
verschijning, zoowel in ruimteontwikkeling
als kleur, een aangenamen en zonnigen in
druk op het kinderhart moeten maken. Riet
het ontvankelijk gemoed van het kind moet
wel degelijk rekening gehouden worden.
Opgewektheid en levensvreugde moeten
het aan den ingang van het gebouw, waar
het een aantal jaren van zijn leven zal door
brengen, tegemoet treden. Scholen mogen
geen schoolkazernes zijn, evenmin school
paleizen, doch gebouwen, waarin het kind
zich thuis gevoelt, en wordt gebracht in een
stemming, die in harmonie is met zijn in
nerlijk leven. Slechts een enkelen begenadig
den architect zal het gegeven zijn ook iets
van het diepste van wat in de kinderziel
sluimert, van religie en mystiek, in het 6pel
der lijnen en kleuren van het gebouw weer
te geven.
Het ontwerpen van stedelijke uitbreidings
plannen behoort tot een der meest verant
woordelijke opgaven van den bouwmeester.
De steeds groeiende steden zijn door haar
aanleg en nieuwere bouwwerken van groo
ten invloed op de architectonische evolutie
in bepaalde tijdsperioden en leggen den
architect een prachtige, maar zware taak
op. Het is derhalve van het hoogste belang,
dat reeds bij de opleiding tot architect ten
volle daarmede rekening gehouden wordt.
Prof. Lansdorp belichaamde zijn rede
in drie punten: 1. De openbare gebouwen
verdienen als huisvesting van tallooze in
stellingen, welke de ontwikkeling, de wel
vaart en het algemeen welzijn der burgerij
beoogen, uit een historisch uit een sociaal-
economisch en uit een aesthetisch oogpunt,
onze belangstelling.
2. De openbare gebouwen, welke door hun
bestemming utilitair zijn, behooren in de
eerste plaats doelmatig van opzet te zijn,
terwijl verder de ideëele gedachte, die in
de sociale opvattingen besloten ligt, als ele
ment van schoonheid in de bouwschepping
verwerkt moet worden.
3. De openbare gebouwen bieden door hun
gedifferentieerde en vaak gecompliceerde
eischen alsmede door den monumentalen
opzet, een rijk studiemateriaal aan hen, die
tot de taak geroepen zullen worden, gebou
wen te scheppen voor de maatschappij,
waarin zij thans leven. Zij zullen deze ge
bouwen tot. stand moeten brengen met de
hulpmiddelen, welke de tijd hun geeft, en
in een kunstvorm, welke verband houdt
met den aard en het karakter der te bezi
gen bouwstoffen.
gen 18dc eeuwsche
eiken wenteltrap
In het maandblad 'Amstelodadum deelt
dr. E. J. H a s 1 i n g h u i s, secretaris van de
afdeeling voor het inventariseeren en be
schrijven voor de Rijkscommissie voor de
Monumentenzorg, het voolgende mede over
het huis St. Anthonie-Breestr. 52 te Amster
dam:
Achter den gevel van dit huls, die door
velerlei verandering, vooral aan den top,
zijn karakter zoowat geheel heeft verloren,
bevindt zich een interieur, dat, ofschoon
ook sterk gehavend, toch de moeite van
een korte beschrijving loont, te meer daar
het huis binnenkort verbouwd zal worden.
In den, boven een laag sousterrain gele
gen winkel, ziet men een stukje stucplafond
uit het begin der 18e eeuw, dat oorspron
kelijk de nu bij den winkel getrokken gang,
dekte. De winkel zelf heeft oude geprofileer
de lijstpaneelen. Hierachter vindt men een
vertrek met een betimmering in een houten
schoonsteen, en, in cïe aan de achterzijde
gelegen kamer, waarvan de vloer iets hoo
ger ligt, een geolied stucplafond in zwaar
relief, voorstellend een vrouwenfiguur, die
een anker houdt en in de hoeken, kinder
tjes met bloemen enz. (jaargetijden?); ver
der een betimmering met pilasters en een
gemarmerden houten schoorsteenmantel met
spiegelomlijsting, alles in den stijl van om
streeks 1725. In het sousterrain vond ik nog
een snij raam met monogram (AVS)? op
geborgen.
Het belangrijkste echter - en Je aanlei
ding tot dit 6tukje is de terzijde van den
ingang tot het laatstgenoemd vertrek ge
plaatste smalle eiken wenteltrap. Deze gaat
op uit het sousterrain en stijgt met 40 tre
den, eenige malen door een kort bordes
onderbroken, langs gelijkvloers en eerste
verdieping naar de volgende. De hoogte van
de trap is ongeveer 9.50 meter. Zij heeft
geen spil, doch de treden (met geprofileerde
wel) zijn gewerkt in een schroefvormig ge
wonden wrong, die ook de (rechter)-leuning
draagt. De leuning bestaat uit enkele ge
sloten stukken, waartusschen opengewerk
te paneelen. Dit jour" wordt gevormd
door een doekversiering in lamberkijn-vorm
afhangend van den greep en verder door
een Lodewijk XIV-acanthus versiering. Al
leen langs het bovenste bordes vertoont
zich handwerk en een C-motief.
Het huis in de Anthoniebreestraat wordt,
als gezegd, verbouwd. Het zou jammer zijn,
als nu dit stukje 18e eeuwsche timmer
manskunst gesloopt werd! Het behoort in
een Amsterdamsch museum bewaard te
blijven.
Houten zomerhuisjes
De gemeenteraad van Idaarderadeel heeft
een verordening voorgesteld, houdende voor
schriften voor het verleenen van een bouw
vergunning voor het bouwen van houten
zomerhuisjes in die gemeente. Ieder zomer
huisje zal een woonvertrek moeten bevat
ten, dat ten minste 3x4 meter gioot en
2.25 hoog is. De huisjes mogen uitsluitend
worden bewoond door ter goeder naam cn
faam bekend staande personen en gezinnen
en alleen in de zomermaanden, gedurende
het tijdvak van 1 April tot 15 October.
SCHIEDAMSCH TIMMERBEDRIJF
E. SWIDERSKI
KORTE HAVEN 18 - L. SINGELSTR. 23
TELEFOON 69588 - SCHIEDAM
Speciaal adres voor
TEAKHOUTEN DEUREN
EN PUIEN
H.R.LAUWAARS&ZONEN
Pijnackerplein 44 - Rotterdam
Magazijnen: Schommelstr. 8-30
Waal-, IJssel-, Kalkzandsteen
Handvorm in verschillend formaal
Speciaal dunne gevelsteen
H.D.VAN 0SNABRUGGE
Van der Doesstraat 14
LEIDERDORP
Tel. 2232 (Leiden)
MAASTRICHT
I NEDERLANDSCH FABRIKAAT i
Verleg.nw. voor R'DAM en OMSTREKEN
Uil MUYS Co's
AEL3RECHTSKADE 147b
TELEFOON 30404-30233
of
TF ifGDP a-d. ROZENLAAN 37a t.m. 55b
ILIlUUl HILLEGERSBERG
PANDEN
1 lü M. br., bestaant
2 vrije Bovenhuizen.
maeeiinR resp. f kamers, 2 slaapkamers
keuken badkamer, groote voor en achter
tuin. Bovenhuizen 2 kamers en suite.
3 slaapkamers, badkamer, zolder over hel
geheele huls.
™D. SUNDERMEYER
IJsclubstraat 68, Telefoon 13866
Firma VALCKX VAN KOUTEREN
Kerk- en Concertorgel fabriek
ROTTERDAM
Aelbrechtskade 90a, 91, 92
TELEFOON 32722
Mooie HEERENHUIZEN
Bij julianapark en Steirebosch. Bevatt.: 2 Kan
cn suite, Keuken, Zijkamer, frissche groote Kelder,
"erdieplng 2 Slaapkamers, groote Zijkan
HL v. d. KRAAN
Vondellaan 50 - SCHIEDAM
Bouwkundig Ingenieur
Geslaagd voor het ingenieurs-examen vor
Bouwkundig Ingenieur: J. Scheurkogel
P. F. J. van Elnckcvoort.
J7en hoog huis
in badkamerstijl
Van Bouwen en Sieren No 4 bevat o.tn.
een artikel van J. M. v. H(ardeveld),
Hoofdredacteur van het officieel orgaan van
de Groepen Bouwkunst en Beeldende Kunst
der Alg. R.K. Kunstenaars-Vereeniging,
In Amsterdam is, aan het Daniël Willinck
plein en waarschijnlijk bedoeld' als afslui
ting van de breede Amstellaan, een wolken
krabber gebouwd.
Het is een bouwwerk van elf verdiepin
gen boven den beganen grond, met op elke
verdieping twee woningen, 't Geheel is uit
gevoerd als gewapend beton-skelet, bekleed
met baksteen en rijkelijk voorzien van licht
openingen. Het is gebouwd naar de plannen
van architect Staal en in een vormgeving
welke sterke invloeden vertoont van de
z.g. nieuwe zakelijkheid.
Ge weet toch dat de nieuwe zakelijkheid
geboren is in de badkamer. In dit nuttig
vertrek hebben de aanbidders van de nieu
we zakelijkheid ontdekt wat „stijl" is.
De badkamer is volgens hen eigenlijk 't
eenig stijlvolle aan de ons bekende woning.
De badkamer met haar, uit één stuk ge
goten baignoire, haar glanzend wit-metalen
monteering, de volmaakt-technische instal
latie, den naadloozen vloer, haar glad-hy
giènische wanden en niet in 't minst de ge
heele stemming van lichte helderheid en
machinale perfectie. Uit deze kern als de
oercel, is 't moderne, heton-staal-glas-huis
ontstaan, wit van buiten en van binnen, het
naadlooze, wandlooze, daklooze, kubbus-
Jammer alleen dat de menschen niet deu
gen. Dat ze niet meer, of nog niet passen in
de horizontaal-verticaal-wit glim-glanzende
woonmachine. Dat er nog menschen zijn zóó
hopeloos ouderwettsch dat ze van stemming
en gezelligheid houden, van makkelijke fau
teuils en vertrouwde meubels, van intieme
beslotenheid, tegen kou en regen, stakkerds
enfin, die hun overgeërfde familiemeubels
niet tot brandhout slaan, geestelijk achter
lijken, die ongevoelig blijven voor 't rijwiel-
kamer-zit-meubel, voor de glasplaattafel,
voor de badkamersfeer.
Enfin Amsterdamsch wolkenkrabber toont
dan sterke verwantschap met de badkamer
stijl. Gehéél zuiver op de graat is het niet,
vanwege die baksteen-wanden, aan den zij-
en achtergevel, maar daar is de omgeving
meer de schuld van dan de architect
Overigens kan de voorgevel er wezen.
Elke woning heeft zijn eigen glaswand
en eigen traliebalcon, welke als een
commandobrug in 't luchtruim vooruit
steekt. Wie daarop gaat wordt eerst van
boven en van onderen dicht gebonden en
aan den ketting gelegd; dit vanwege het
zoeltje dat weieens in de Amstellaan staat.
Maar de hoofdtrap is pas echt in stijl. Als
iemand mocht meenen dat de architect niet
voor vol kan worden aangezien, laat ie dan
eens naar die trap kijken. O, zoo, nou jij.
Een door-loopende glaswan-d waardoor je
iedere beweging van de trap en van'de men
schen daarop kunt waarnemen. Als dat niet
modem is wat is het dan?
Wonderlijke vent toch die Staal. Eerst na
volger van Berlage, knapper zelfs dan de
nestor, maar zonder diens argeloosheid. Zie
't gebouw van Heystee Smit en een aantal
villa's in A'dam-Zuid, werk van een onge
loof lij ke charme. Dan dicipel van de Klerk
Villa's te Bergen en huizen te A'dam, waar
de capriolen van de Amsterdamsche
school een waardige toepassing vinden
Zoo ook het gebouwtje te Parijs. In hel
Telegraafgebouw en de Rotterdamsche
Beurs komt Dudok om den hoek" gluren.
En nu de eerste verheugende sporen van
de Bauhous-stijL Wat een razend knappe
kerel maar welk een gebrek aan even-
Men zegt "dat de Bouwkunst den tijdgeest
weerspiegelt. En als de tijd onevenwichtig
is blijft de Bouwkunst aan 't zoeken. Maar
bestaan er dan geen Bouwkunst-beginselen
welke voor alle eeuwen gelden? Is er geen
geestelijke eenheid meer, welke haar grond
vindt in een onwankelbare overtuiging. Is
er geen geloof meer dat elke menschelijke
uiting regelt?
Qude en nieuwe Bouw
kunst in Rusland
Lezing van Ir. J. B. van Loghem
Ir. van Loghem begon zijn lezing
welke wij in Van Bouwen en Sieren aan
troffen, met een citaat van den nestor der
architecten, Dr. Berlage, van het jaar
1918. In verband met de normalisatie in
woningbouw zegt dr. Berlage het volgende:
Denkt er aan, dat bouwen is een sociale
werkzaamheid, die in eersten aanleg niet
is om de kunst, maar om de woning als
nuttigheidsobject te scheppen. En zelfs dan,
wanneer deze werkzaamheid groeit tot een
kunst, hetgeen ook zeker moet, dan nog is
daarbij te bedenken, dat die kunst er niet
is voor u zelf, maar door en voor de ge
meenschap".
Spr. stelt dit ietwat voorop, omdat maar
al te dikwijls gedacht wordt, dat elke kunst
zonder sociaal-economisch verband, dus als
uiting op zichzelf zou zijn te beschouwen.
Deze wijze van beoordeeling heeft juist de
dorre classificeering doen ontstaan, die de
kunst uit het leven wegneemt, dus aan haar
ontstaansgrond ontrukt. Tegenover deze
wijze van beoordeeling staat de beoordeeling
die uitgaat van het volle leven, dat door
sommige religieuse, somtijds anti-religieuse
stroomingen en altijd wisselende sociaal-
economische tendenzen wórdt geleid.
Wanneer men zich dan ook houdt aan de
uitspraak van dr Berlage, dan ziet men
daarin zeer duidelijk uitgedrukt het begrip,
dat in een zich vernieuwende maatschappij
de bedoeling van de scheppingen der bouw
meesters nooit is geweest en nooit kan zijn
kunst voort te engen; maar voldoen aan
de eischen, die door het directe leven ge
steld worden. Niet nu alleen, maar in alle
tijdperken van de menschelijke ontwikke
ling. echte bouwmeesters hebben gepoogd
de eischen die een nieuwe wereld stelde,
H.H. Architecten
UW ADRES
voor Uw
DRUKWERKEN
is
Drukkerij LIBERTAS
GOUDSCHE SINGEL 105 ROTTERDAM
Telefoon 22490 (4 lijnen)
InlIchtingenbebouwingaandenTerbregscheweg
te Hillegersberg bij
Vlletslrnat 8b Rotterdam Telefoon 11741
VESTIGT U TE UILLEGERSBEM
N.V. CENTRALE GLASHANDEL
Dir. W. J. LENGKEEK
Oppert 85 - Rotterdam - Tel. 50030
Het aangewezen adres voor
Bouwvakken en Industrie.
N.V. HOUTHANDEL Firma J. G. ALBLAS
WADDINXVEEN TELEFOON No. 6
Opslagplaats ROTTERDAM aan den ZWAANSHALS Ho. 203-205 - TMsf. Ho. 40091
N.V. KON.
ROTTERDAMSCHE
IJZER
MAATSCHAPPIJ
TELEF. 21094 (3 lijnen) FILIAAL ENSCHEDE
EN BIJKOMENDE WERKEN
te verwerkelijken. Zou het geep aanwijzi-
ging zijn voor de juistheid van dezen ge-
dachtengang, die al die werken, die de oud
heid aan ons heeft nagelaten uit de perio
den, waarin de menschheid zich opnieuw
bezint en zich opnieuw haar menschelijk-
heid bewust wordt, juist als de zuiverste
uitingen van den geest zijn te beschouwen
en ten slotte dus ook tot de beste kunst-
wenken te rekenen. En toch zijn die simpele
uitingen van het directe leven nooit als
kunstwerken bedoeld geweest, maar ze wa-
echt; de maker was nog de ziener, die
zijn eenvoudige schepping zich den die
naar wist te maken van een collectieve
nieuwe strooming, die zich met primaire
kracht baan brak temidden van een wereld,
ier oudere vormen uitgeleefd waren.
Aan de hand van een aantal lichtbeelden
heeft spr. vervolgens een beeld gegeven van
de eeuwige continuiteit der gedachten, wel
ke door de bouwwerken tot beeld zijn ge
worden.
Jnternationaal
Stedencongres
Van 23 tot 28 Mei a.s. zal te Londen het
Internationaal Stedencongres worden ge
houden. De meeste te behandelen onderwer
pen liggen volgens het Tijdschrift voor
Volkshuisvesting en Stedebouw buiten het
veld van volkshuisvesting en Stedebouw. In
een der vrije bijeenkomsten echter, welke
op 28 Mei aan de London School of Econo
mics zullen plaats vinden, zullen krotop
ruiming en uitbreidings- en streekplannen
worden besproken.
Cursus Bouwcontrole
Van 25-27 April a.s. zal in het Haus der
Technik te Essen een cursus over Bouw
controle op het gebied van gewapend beton
wo |!en gehouden, onder leiding van Prof.
Dr. Ing. A. Klein log el.
Wethouder Stemerding
Inplaats van den heer J. Brautigam
als vertegenwoordiger der gemeente Rotter
dam in het bestuur van het Ned. Instituut
voor Volkshuisvesting en Stedebouw is aan
gewezen de heer A. H. S. Stemerding.
p^ieuw Raadhuis
te Schaesberg
De Raad van Schaesberg besloot tot den
bouw van een nieuw raadhuis voor de som
66.000.—.
w «"«a»' sanf ISM ttaa Bra H fH HEELSUM BIJ ARNHEM,TEL.339
gtand der Rotterdamsche
woningmarkt
Volgens de gegevens van den Dienst der
Volkshuisvesting en Bouwpolitie omtrent
den stand der Rotterdamsche Woningmarkt
waren er op ultimo Februari j.l. 145.674
woningen. Het aantal gegevens bedroeg op
dien tijd 145.034; in aanbouw waren 514
woningen.
te 's-Gravenhage
Het programma voor den ideeënwedstrijd
Eindelijk is aan idle architecten W. M<
Dudok te Hilversum, A. J. Krophol
le r te Wassenaar. J. Luthmannte Den!
Haag, ir. D. Roosenburg te Den Haag
en J. F. Staal te Amsterdam toegezonden'
het programma voor den ideeënwedstrijd
voor den bouw van het nieuwe Stadhuis
op het Alexanderveld, met de daarbij be-
hoorendie stukken.
Volgens het programma zal er komen een
vertegenwoordigend gedeelte van het Stad
huis en een werkgedeelte, waarin behalve
de Secretarie, zullen worden ondergebracht'
het kantoor van den gemeente-ontvanger*
van den accountantsdienst, van die Hypo
theekbank en van de diensten van het ge"
meentelijk Bouw- en Woningtoezicht, vaat
gemeentewerken en van Stadsontwikkeling
en Volkshuisvesting.
"•entrale warmwatervoorziening
in arbeiderswoningen
Onder auspiciën van aie reaeratie van
Amsterdamsche Woningbouwvereenigingen
en den eGmeentelijken Woningdienst van
Amsterdam vond in 1931 een Studiereis
plaats naar Hamburg en Berlijn. Aan het
daarvan uitgebrachte rapport ontleenen wij
de volgende indrukken:
1. toepassing van controle warmwatervoor
ziening en eventueel éöntrale verwar
ming in groote woningcomplexen, is tech
nisoh onmogelijk;
2. de voorziening van een centraal punt
uit, blijkt ook voor voorziening op grooten
afstand, technisoh onmogelijk;
3. bij een bodemgesteldheid en een niveau
van het grondwater als te Hamburg en Ber
lijn, zijn kostbare bouwkundige werken in
wegen en erven, ter beveiliging van de
warmwatertransportleidingen niet noodig,
waardoor het vraagstuk van warmtetrans
port daar ter plaatse zooveel eenvoudiger is
dan te onzent;
4. de exploitatiemogelijkheden van derge"
lijke centrale voorzieningen te onzent zijn
zonder meer niet af te leiden van hetgeen
op het gebied van warmwatervoorziening,
enz. te Hamburg en Berlijn is tot standga
bracht Bij gebrek aan nadere gegevens om
trent de exploitatie van de centrale inrich
tingen aldaar, is vergelijking zeer moeilijk;
5. Zoowel te Hamburg als te Berlijn blij
ken de woningen, waarin centrale Voorzie
ningen zijn aangebracht, meerendeels een
zoo hooge huurwaarde te hebben, dat uit
dien hoofde die woning moeilijk onder het
begrip „arbeiderswoningen" gerangschikt
kunnen worden;
6. de toepassing van centrale voorzienin
gen blijkt in de genoemde studie nog in een
beginstadium te verkeeren.
(Qemeentelijk Grondbedrijf
Hilversum
Aangezien Gedeputeerde Staten van
Utrecht hun goedkeuring hebben onthouden
aan een besluit van den raad van Hilver
sum tot het vaststellen van de bepalingen
voor het kasbeheer van het gemeentelijk
grondbedrijf, stellen B. en W. dier gemeen
te den raad voor te beslissen dat tegen deze"
'beslissing van Ged. Staten bij cïe Kroon
voorziening aai worden, gevraagd,
