ÜPESTEIN ELDADIGE STILTE... MARBRITECLAS ■LOOSDUS NEN POVWM.AT> No. 148. Pag. S IIA A fin AG 8 FEERUA RJ 7.1.32 Glasindustrie „ROTIEROAM" - i. PIETERMAN Wandl ^kleeding in alle kleuren In onze show,oom v. d. Duynstiaat 23—2527—?9vindi U hel op icrlel wijzen als muur-, vloer- en plaiond- be<leedinf toegepast. ©GBQJJB III. N.V. CENTRALE GLASHANDEL Oir. W. J. LENGKEtK Oppen 85 - Rotterdam - Tel. 50030 Het aangewezen adres voor Bouwvakken en industrie. Het Nieuwe Bronovo te Den Haag Architectuur: A. M. en J, VAN NIEUKERKEN, Den Haag Over de indrukwekkende kerkelijke plech tigheid bij de opening van het nieuwe Bro novo en de Koninklijke belangstelling door onze Kroonprinses hebben wij reeds in ons blad van 4 dezer uitvoerig geschreven. Wij eindigden toon met de mededeoling dat wtj in on6 Bouwblad wat langer zouden blijven stilstaan bij den bouw van Bronovo, een ontwerp van de Haagsche architecten M. A. en J, van Nleukorken. Het Diaconessenwerk is een dienen, dat leidt tot do ervaring, dat het een vreugde is te moge n dienen Daarom zijn de archi tecten, die deze gedachtengang zoo echt fijn hebben aangevoeld, zoo verheugd dat zij dit Huis hebben mogen bouwen. Waar dus de ziekenverpleging In een Dia- coneseenhuis in de eerste plaats werk van barmhartigheid is en waaraan als zoodanig hoogo eisc.hen mogen worden gesteld dient I het religieus beginsel van het Dlaconesson- werk. werd zii als het centrale Dunt van De indeeling Het gebouw aan de hoofdingang intreden de komt met langs een trap welke 2.50 M klimt, op de belétage van een ruime hul, van waaruit door een hal recht vooruit hot ziekenhuis bereikt wordt en rechts de a (dea ling der directie en der rustende zusters. Westerlicht geheeten. bereikbaar is. Tegen de hal sluiten aan links het kassa- en op namebureau met tusschengelegen wachtka mer en rechts de kamers van de besturende zuster en den predikant, tusschen welke beide kamers de kamer van dc secretaresse van de directie gelegen is, alsmode eenige spreekka legen, waarvan de vertrekken op don be- ganen grond zijn bestemd voor verpleging van ouden van dagen- (Bethanië). Bij eiken vleugel behaoren op elke ver dieping een papkeuken, een sputa- en vuil goedvertrek. eon nis voor opstelling van brancards e.d.. toiletten, werk kasten, twee badkamers en groote overdekte klophnlcons Om de groote hoeveelheid vruchten, die do patiënten krijgen, te kunnen bergen, zijn in de gangen, op het Noorden gelegen, onder de ramen vrucritenkaslen gebouwd. Bij de zaaltjes sluiten aan isoleerkamors, badkamers en vvaschvertrekken, welke te namen do zaaleenheid vormen In den vleu gel dep 3e en tUBschenklasso-patiënten lig- gon daarenboven op elke verdieping eon on- derzoekkamer voor patiënten die op zaal tjes verpleegd worden en met het oog op hun vervoer zijn alle deuren 1.15 meter brood gemaakt Op den zolder zijn magazijnen voor meu bels, ledikanten enz gesplitst voor het zie kenhuis en het zusterhuis. Volgend de beschrijving van de architec ten. vermelden we van don heganen grond, dat zich hier bevinden de kantoren, werk plaatson. linnen- strlik- en naaikamer. Te genover de linnenafdeelinc hevindt zich de het ziekenhuis als onderdeel van het Dia- conessenhuis dus ook aan dezelfde beginse len te beantwoorden, evenzeer als hooge op vatting van toewijding en gevoel de omge ving van do Diacones bohooren uit te maken. Daarom behoort een Diaconessen- huis een gobouw te zijn, waarin alles den gvest ademt van eischon en opvattingen van den eersten rang. Met die gedachten ten grondslag hebben de heeren van Nieukerken het nieuwe Dia conessenhuis in D'&n Haag ontworpen en tot stand gebracht. 4 Het Diaconessenhuis had het geluk de (hand te kunnen leggen op een hoog op een zandbodem liggend terrein van 6.5 H.A-, gelegen aan den voet dier duinen, deel uit makend van het mooie buitengoed „Oost- duin". Toen op 15 minuten gaans van af de uiterste bebouwing van de stad gelegen, ie, nadat het Diaconessenhuis ongeveer 12 jaar geleden eigenaar van dit terrein werd. de stad ook in het Oosten reeds tot aan het terrein uitgebreid. Het terrein is aan de Zuidzijde begrensd door een ongeveer 50 M. broeden plantsoen- rand van hoog geboomte, overblijfsel van het vroegere bosch, welke rand, Ingevolge hot uitbreidingsplan van den Haag plant- soon moot blijven. Aan de Oostzijde la het torroin begrensd door de breedc van Alkemadelaan, aan de Diuconessenliuiszijde bebouwd mot eon woningrij terwijl aari de andere zijde een voor villapark bestemd terrein gelegen is. Aan de N.W.-zljde schelden 3 rijen hulzen het terrein van den duinvoet, terwijl het aan de Z.W.-zijde openligt tegen de Van Hogen houcklaan. Niet alleen biedt het terrein zelf gelegen heid tot aanzienlijke uitbreiding van het ziekenhuis en hot eigenlijke Moederhuis, alsook tot oprichting van meerdere groote gebouwen voor andere takken van Diaco nessenwerk, maar daarenboven is in verre toekomst oen volkomen vrije en open lig ging verzekerd. Het gebouw Hot gebouw hledt ruimte voor 164 pa tiënten en 120 diaconessen namelijk: 50 pa tiënten le en 2e klasse, 40 patiënten 3e klasse, 16 patiënten tusschenklasse, tusschen 2e en 3e klasse. 22 patiënten ongeneeslijken, 14 patiënten ouden van dagen die veel Hulp behoeven. 10 zustor-patiënten, 12 kinderen en voorts 120 diaconessen en leerling-diaco nessen, 10 rustende diaconeseen en 35 in wonende dienstboden en mannel. personeel Hoewel het bestuur aanvankelijk veel Evoelde voor 't aan elkaar gebouwde pavll- jn-systeem, ls toch besloten tot een ge- uw, waarin ziekenhuis met alle bijbehoo- rendo afdecllngen en zusterhuis mot al zijn eischon, compact zouden worden vereeemgd tot een organisch geheel, naar do eiBchen bij elkaar gegroepeerd, waarhij elke afdwa ling op zich zelf en alle afdeelingen teza men goed zouden functioneeron. zonder elkaar le storen, doch integendeel zooveel mogelijk elkaar aanvullen. Met 'liet ontwerpen van het gebouw naar dit beginsel zijn als hoofdelscben voorge steld: volkomen rustige en stofvrije ligging van het ziekenhuisgedeelte e<n ligging van aille ziekenkamers op bet Zuid-Oosten en alle vertrekken die voor bewoning dienen en niet bepaald Noordllgging als eisch heb ben, zoodunlg dat do zon kan introden, Daarom is hot zk kombuis aan de Z. O.- ïijde geprojecteerd, het zusterhuis Z.W. en Z.O., waardoor aan de achterzijde zelfs nog eenige Oosterzon, resp. Westerzon toetreedt. De klinieken, operatieve- en keukonafdoe- ling zijn zooveel mogelijk naar liet Noorden gericht, d'e operatiekamers liggen volkomen Noord. Om het ziekenhuis een volkomen rustige en stofvrijo ligging te verzekeren, waartoe de parallel mot dezen vleugel liggende pla.nt. soenstrook, die het terrein van de van Sou- telandelaan scheidt en dus als zeef dienst doet, rooda medewerkt, in de toegang van het goMnv zoover mogelijk van het zie- kenhuisgedcelte verwijderd gehouden en dus aan de Noordzijde van hot gobmrw ont- wornon. Slechts aan den linkervleugel van hot zlc]cenhuisgrdi?eitp aan de Noordzijde, waar dus «ren pntiëntenkamors liggen, is toegang voor het aanbrengen van zieken per zieken- voertuig. Aangezien de kerk hot middelpunt ls van De gang naar hot ziekenhuis volgende, vindt men links den vleugel dor klinieken voor behandeling van buitenpatiënten zom wel als voor ziekenhuispatiënten, waarbij ook behoort de Röntgenafdeellng Rechte bevinden zich do conversatie- en eetzalen voor de diaconessen, die dus eens deels aansluiten bij die hal. anderdeels bij het ziekenhuis. Om voor de samenkomsten over één aan eengesloten groote ruimte te kunnen be schikken, zijn de zalen gescheiden door op vouwbare glasdeuren. Bij elke conversatie- zaal behoort oen waranda. In de klinjekenafdeeijng bevinden zich be halve de Röntgenafdeeling de zitkamer en kliniek van don aan 't Diaconessemhuis ver bonden chirurg, do zitkamer en kliniek van den aan bet Huis verbonden internist, no gdrie kLImiieke-n complexen, welke ge huurd kuwnein worden. Élk complex bestaat uit eon kliniek met daarbij aansluitende kleedkamers, diathermiekamer, laborato rium, donkere kamer enz. Voorts liegen in dezen vleugel het laboratorium met aanslui tend bal con en loggia. In het ziekenhuis, dat vier verdiepingen hoog is en feitelijk een afzonderlijk ge bouw vormt, dat op elke verdieping van het overige gebouw is afgescheiden, zijn in den rechtervleugel op den beganen grond gele gen de kamers en zaaltjes voor verpleging van ongeneeslijken (Bethosda) op de bel- étalagc en eerste vprdlcping de zaaltjes voor 3e klosae patiënten en kamers voor patiënten dor tusschenklasse tusschen 3e en 2e klasse. Op de tweede verdieping hevlndon zich behalve enkele kamers voor de tus schenklasse de kinderzanltjes. waarvan een is ingericht volgens hot boxensysteem. In den linkervleugel zijn over de vier verdie pingen die alle dezelfde Indiwling hebben, de kamers der Ie en 2o klasse patiënten ge- keukenafdeellng, die ter voorkoming van etenslucht en keukenlawaai, afzonderlijk is uitgebouwd en van bulten 'af bereikbaar. Do rouwafdeeling. binnen het gebouw h op den sternen grond gelegen en wel zoo dat het ziekenhuis er geen uitzicht op heeft. De eerste verdieping De operatieve afdeeling en de Kerk zijn op de eerste verdieping ge|pgen. Opdat patiënten, die den kerkdienst wil len bijwonen, geen onrust ondervinden van aan- en uitgaan van de kerk. is dp kerk ruimte verdeeld in een hoofdruimte voor 108 zusters en genoodigden en een aangebouw de ruimte waar ongeveer 18 patiënten op ligstoelen of rolstoelen of in bed kunnen worden geplaatst. De laatste ruimte is toe gankelijk van de ziekenliuiszi jde; het kerk- ruim uit het zusterhuis. Van de kerk zijn de wanden schoongemetseld, Is de vloer met tegels belegd, de kapconstructie gemaakt van Amerlkannsch grenenhout In de was, het koorgewelf met een schoongemetseld ge welf overdekt. Dit koorgi dcelte. waarop In aansluiting met een eiken balustrade de fireekstoel ls opgesteld, is met het oog op iturgischen dienst 50 c.M. verhoogd en rondom afgetimmerd met een eiken lam- brizeering. In de ramen zijn hier en daar oude gekleurde glazen gezet, waardoor vlak heid van het licht voorkomen is en kleur spelingen voor verlevendiging zorgen in het zeer stemmige kerkje dat geen oogonblik doet vermoeden, dat men eenige meters boven den beganen erond zich bpvindt. Gescheiden van de operntie-afdoeling en van de overige ruimten, die zoowel voor het ziekenhuis als voor hot zusterhuis dienst doen, liggen op deze verdieping 32 zuster kamera en temidden van deze boven den hoofdingang een leerzaal. De overige 88 zusterkamers liggen ver deeld over de 2e en 3e verdieping van het zusterhuis, op de 3e verdieping tevens 16 dienstbodenkamers. Behalve 6 kamers die voor twee zusters zijn bestemd, heeft iedere diacones haar eigen kamer. De dieiistbo donkamers zijn alle voor twee personen. Het gohflele gebouw is onderkelderd. Er is een fietsenstalling, er zijn verder do ruim ten voor technische installaties, ketelhuis, pomponkamer. schakelbordkamer, accumu latorenkamer, smederij - alle motalen zie kenwagens, roltafeltjes enz. worden door hot personeel zelf vervaardigd en de voor raadkamers. In den kelder voor het opbergen van röntgenfilmplaten bevindt zich niet één lei ding en om het doordringen van warmte, die gasnfseheiding der filmplateii bevordorl van het gebouw uit zooveel mogelijk tegen te gnnn. is deze kelder afgesloten door twee 'ichte met celotex goïsoloerde deuren achter elkaar welke ter voorkoming van •lirecten aanslag bij brand hetzij in of hul ton de filmhergplaats. aan de heide buiten ziiden met plaatijzer zijn beslagen! Materialen on geluidsvraagstnk tp rot. Alle buitenmuren zijn spouwmuren met aan den buitenkant harde steen de spouw muren zachte steen: de binnenmuren zijn alle massieve, zware muren varienrend van 14 tol 22 c.M. dikte. Voor de vloereneonslruc tie ls gewapend beton toegepast mot een minimum dikte van 12 c.M waarbij alles Is gedaan om de gelijkmatige geluidsvoort- planting te storen, Om geluldsoverbrenging van de vertrekken hoven elkaar te voor komen, zijn 20 c.M. onder de gewapende be tonvlneren vrij hangend plafonds aange bracht. terwijl over de gpwapend betonvloe ren 7 c.M dikte zaagsMbeton ia aange bracht. Over dit zaagselbeton is 7 m M. kurk linoleum en in de zalen en gangen 5 c.M rubber gelegd, Om van de geluidsvoortplanting langs de tallooze leidingen zoo min mogelijk last te ondervinden, zijn alle leidingen zoowel voor verwarming, warm water, koud water electri8ch licht en kracht, afvoerleidlngen. enz in verticale traveegroepen verdeeld, di rect stijgende van het hoofdloidingsnnt uit den kelder en zijn tusschen de naast elkaar gelegen kamera alle leidingdoorlalen en com binatle van leidingen vermeden. De radia toren In de hoven elkaar gelegen vertrekken zijn aangesloten op één stijgende leiding die de kamers boven elkaar gelogen door loopt; dit was uit den aard dor zaak nlot te vermijden, maar overigons bestaat geen en kele loidingscommunieatie tusschen de ver trekken. Mede wegens geluiddemping, maar voorna melijk om met het koud aanzien van een ziekonvertrek te breken, zijn alle kamera behangen met salubra- Alleen van de zieken zaaltjes van 8 tot 12 patiënten en kinder zaak jes zijn de muren geverfd. Alle leidingen zijn in het zicht aange bracht en strong is dit principe met vaste hand door het geheele gebouw doorgezet. Om de goluidsoverbrenging van de gangen naar de kamera zooveel mogelijk te beper ken, zijn alle deuren gemaakt van een raamwerk aan weerszijden bekleed met een multiplexplaat, waartusschen een opvulling van celotex is aangebracht Electrische- en waterinstallaties. Om de gunstige ligging aan den voet dei duinen en om financieele redenen is tot eigen watervoorziening besloten. De aangeboorde bron op circa 55 M. diepte is van een capn citei» van 20 MS. per uur. De samenstellins van dit water ie ongeveer gelijk aan die van bef ongezuiverde duinwater. Het leidingnet is zoc gemaakt, dat met tusiehenzetting van een enkele verbinding de watervoorziening in plaats van op een eigen bron direct aan de eemeentoleiding kan worden aangesloten terwijl als reserve nu reeds over water van de gemeente kan worden beschikt. Voor het opzamelen van een grooten voorraad ten be hoeve van de warmwatervoorziening dooi bet gchouw zijn twee boilers opgesteld, welke dienen voor het heele gebruik met uitzon doring van de keukenvoorziening en de warmwatervoorziening van de operatieve af deeling, voor »>elke beide een speciale boiler DE MEUBILEERING, enz van het Diaconessenhuis „BRONOVO" is uitgevoerd door de Koninklijke Nederi. Meubelfabrieken H. P. MUTTERS Zn. DEN HAAG Telefoon: 333868 333869 334955 'ililllllllillllllllllllllllllllllllll HET SCHILDERWERK voor het nieuwe DIACONESSENHUIS „BRONOVO" is uitgevoerd door J. G EERNISSF H.Zwaardecroonstraat 31 '«-GRAVENHAGE TELEFOON 771048 DE ISOLATIEWERKEN voor het nieuwe Diaconessenhuis „Bronovo" zijn uitgevoerd door GEBR. PRICKARTZ v. d WIJCKSTRAAT 43. •n-GRAVENHAGE TELEFOON 772441 DE COMPLETE ELECTRISCHE LICHT-, KRACHT-, VERWAR MIN G S-, SIGNAAL-, KLOK KEN-enPERSONEN- ZOEKINSTALLATIE IN HET NIEUWE DIACONESSENHUIS „BRONOVO" N.V. GROENEVELD VAN DER POLL C°'S Electrotechnische Fabriek -A'dam is gebouwd, welke o.a. de operatiekamer •20 minuten op de vereischte temperatuur brengt. De electrlsohe Installaties zijn aangesloten op het gemeentelijk net, maar om bij onver hoopte storing in het gemeentenet over licht te kunnen beschikken, i een accumulatoren batterij van vijf branduren voor 27 (ichtpun rjp v RUBBER RUBBER RUBBER RUBBER RUBBER RUBBER RUBBER RUBBER RUBBER RUBBER RUBBER RUBBER RUBBER RUBBER RUBBER RUBBER RUBBER RUBBER RUBBER RUBBER RUBBER RUBBER RUBBERS RUBBE RUBBER Vredestein's Rubbervloeren wor den steeds meer en meer ge vraagd. De talrijke attesten vor men een overtuigend bewijs van hun duurzaamheid en kwaliteit en blijkt ook hier weer uit dat het fabrikaat van eigen bodem verre verkieslijk is boven dat van den buitenlandschen fabrikant. Vredestein's Rubbervloeren wer den o.m. gelegd in Bronovo St. Bernardusgestlcht Diaconessenhuis Ziekenhuis Eudokia OoglijderskHniek R.K. Ziekenhuis Leeuwenhoekhuls Kinderziekenhuis Den Haag Amsterdam Utrecht Rotterdam Den Haag Den Bosch Amsterdam Leiden Vraagt ons begrooting RUBBER RUBBER RUBBER RUBBER RUBBER RUBBER RUBBER RUBBER RUBBER RUBBER RUBBER RUBBER RUBBER RUBBER RUBBER RUBBER RUBBER RUBBER RUBBER RUBBER RUBBER RUBBER RUBBER RUBBER RUBBER len aangebracht, die automatisch invalt a het gemeentenet uitvalt. Een tweede battarj voorziet in de zwakstroominstallatle, waarto liehooren de, signaallnmunn, dc scholinstalu 'ie der zus.erkamera, de .jrommors en iji klokkoninstallatie. De -ugnaallampon der zj« kenkamers zijn zoodanig ingericht, dat lit halve hot signaallichtje, dat huiten boven 1 day van de patiëntenkamers aan dc gant zijd gaat branden, dogoon die hulp vraavi door een zachte bron.mor hinnon het ziekoti vertrek wee,, dat bet signaallichtje is anuRe gaan, Tevens zijn in de patiöntonkninen steekcontacten aangebracht, waarop ingescli keld kunnen worden kleine bronunera, ili de zusters bij zich dragen en die zij bij h», helpen van don patiënt inschakelen, opdat bereikbaar zijn voor een zusier, die hul wenscht in een ander ziekenvertrek en haa patiënt niet mag verlaten. Voor nachtgebrui la in de kamer, waar de naehHelefoon bin nenkomt en bediend wordt, een liehMahlew. aangebracht, waarop de door het goboiif zich bewegende hoofdnachtzuster op verschil lende plaatsen kan aangeven waar ze zie!, bevindt. De N. V. Groent oeld, v, d. Poll Co.'s Fdej triache fahr. te Amsterdam hrncht de electri sche licht-, kracht-, verwarmings-. signaal klokken- personen- zoeki istalUUie aai naar hei on:we.n van het Inceninucsburaai Nnglolas Vonstpea te Amsterdam. De mooie dessins en groote geluiddempeni heid van de rubbervloeren geleverd dor N. V. Vredestein. Ixrosduinen, vallen zeer o( Vooral de afwerking mag hier niet onvoi, meld blijven. Ook de rubhertreden, dik 5 mM van 70° hardheid, zij zeer ten gerieve ile patiënten. Het schilderswerk was bij den heer J. Eernixse te Den Haag in goede handen. De fa. G. Keuzenkamp, eveneens te Dei Haag leverde het marmer en de natuursteen1 De Gpbraede-s van Nieukerken mogen me voldoening op hun jongste schepping térus zien. Moge hot zegenrijke werk dor Haagsolii diaconessen ook in het Nieuwe Bronovo t« zijn recht komen. Prof. N. Lansdorp Tot Hoogleeraar in de bouwkunde aan d Technische Hoogeschool te Dolft is in de va cature Proof. Ir. J. A. G. van der Stuer. hc noemd de heer N. Lansdorp, Architect BN A., hoofdarchitect bij de afdeeling gebouwei van den Dienst dor Publieke Werken te Aw sterdam. ^foningbouw- Voorschottei De Raad van Oldenzaal verleende aan woningstichting een houw-crediet vaufbObOi voor het stichten van 12 Somi-middenstan lii woningen, met garantiestelling ad f GD Ouü voor de aan te gane hypothecaire leonini 1 voor dezelfde woningen en voor don aankov| 1 van gemeentegrond. Uitbreidingsplan Hillegersberj In zijn N'ieoiwjaaiwr&d'O deelde de Bur«e meester va<n HiMegeröberg, do heer F. II Kempen, o.m. mede, dat de Paad een lx langrijke beailiaaing zal moeiten nemen bi treffende de herziening van het uitbreiding» plan, hetgeen voor don groei en ontwikkl jing dezer gemeente eon zeer belangrijk factor zal blijken. ^erkloosheid in de Bouwvakkeij' Van d. 30.000 leden van den Alvemvrp Nederlandsohon Bouwarbeidorabond zij thane ongeveer 15.0110 werklooe In 1931 bt droegen de uitkeerüigen f 1 456.000, vooi di jaar worden de uitkeenngen geraamd oi 1 f 1.500 000. In verband hiermede beeft het Be*tuu vap genoemden bond den Minister van At beid, Handel en Nijverheid verzocht, von 1932 aan de werkloozonkas een hoogei v-aib öidie dan 100 pet. t-oe te kennen en om lal aan het kaabestuur de bevoegdheid te ven, 50 pet. van het vermogen op 1 dpzJ te rwerveeron voor 1933. De maand Januari heeft zulke grootp ba dra,gen aan uitkeerinc gevorderd, dat dien de Reg earing geen hulp verleent, 4 werkloozonkae spoedig zal zijn uitgeput. preventer heeft een woningtekor Hot tekort aan wonlngpn te Deventer mede tengevolge van den vrij aanzienlijke aanwas van de bevolking, evenals in vorig jaren zeer groot, aldus een passnge uit Nieuwjaarsrede van mr, F. W. R. Wtt# w a a 11, burgemeester van Deventér. Bouwcredieten Naar aanleiding van het feit, dat partioi Here bankon niet of althans zeer bmvnnf lijk hypotheken verstrekken voor tien botlfl van woningen, hebben B. en W, van Duit Heldor een verzoek gericht tot den mlnisPI van Rinnenlandscbe Taken en I.nndln uw, om manteegelen daartegen te willen tre'fca In een ultvoerigen brief die ter toeli< van dit verzoek aan den minister gericht wordt o.a. gewpzon op de gunstige nntwlkkc |ing van dc gemeente Den Helder. Aan dan minister van Financiën Ie eM afschrift van dezen brief gezonden.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1932 | | pagina 10