BINNENLAND.
De Arbeiderspers en de Crisis
De nieuwe Waalbrug bij
Zalibommel
De Oranjesingel
te Nijmegen
DONDERDAG 21 JANUARI I9o^
DE STEUN AAN DE GEMEENTEN
DE VOORWAARDEN DER REGErRING
j In de Memorie van Antwoord aan de Eer
ste Kamer inzake het wetsontwerp tot het
verlecnen van steun uit 's Rijks kas in de
financiering der kasbehoeften van de ge
meenten wijzen de ministers van financiën
en van binnenlandsche zaken er, ter voor
koming van misvatting, nog eens nadrukke
lijk op. dat van een voornemen der regee
ring om in het bestuur en de huishouding
van de credietbehoevende gemeenten rege
lend op te treden, geen sprake is. De regen
ring zal slechts die voorwaarden stellen,
waartoe zij als credietgeefster verplicht is.
De voorwaarden dragen
een tweeledig karakter.
Vooreerst dient in het oog gehouden te wor
den, dat verantwoordelijkheid voor eigen
financiën een van de eerste grondslagen
vormt van de autonomie; het beroep der ge
meente op het Rijkscrediet is dus een abnor
maliteit, die in het belang zoowel van het
Bijk als van de gemeentelijke autonomie
zelve tot den kleinst mogelijken omvang be
perkt moet blijven. De te stellen voorwaar
den zullen mitsdien, voor zooveel dit punt
betreft, er op gericht moeten zijn het beroep
op het Rijkscrediet binnen zoo eng mogelijke
grenzen te houden. Voorwaarden, welke de
strekking hebben, niet strikt noodzakelijke
kapitaalsuitgaven voorloopig te schrappen,
behooren tot deze groep.
De tweede grondslag voor de te stellen
voorwaarden vormt.de plicht van de regee
ring om de noodige waarborgen te verkrij
gen, dat de geleende gelden op tijd zullen
worden terugbetaald. De regeering is niet
voornemens op dit punt verder te gaan dan
noodig is; zij zal m. aw. niet van de moei
lijkheden, waarin de gemeenten verkeeren,
misbruik maken door de taak van het ge
meentebestuur over te nemen; zij zal slechts
als geldschieter vorderen, dat de gemeented
aannemelijk maken tot terugbetaling van de
geleende gelden in staat te zijn, het aan de
gemeenten zelve onder toezicht van Ged.
Staten overlatende, welke middelen zij daar
toe wenschen te bezigen. Het is denkbaar,
dat ook zonder dat bijzondere voorzieningen
worden getroffen, de gemeente aannemelijk
maakt, dat de terugbetaling verzekerd is. In
dat geval zijn geen bijzondere voorwaarden
noodig. Waar daarentegen de begrootingen
de terugbetaling niet voldoende verzekeren,
zullen voorwaarden gesteld moeten worden.
Maar het kiezen en uitwerken daarvan
wordt ook dan aan het gemeentebestuur,
voor zooveel noodig onder het wettelijk toe
zicht van Ged. Staten, overgelaten en de re
geering beoordeelt alleen de financieele ge
volgen der te nemen maatregelen voor het
gemeentelijk budget, in verband met haar
plicht de terugbetaling binnen den gestelden
termijn te verzekeren.
De belegging van de kapitalen der Rijks
fondsen staat onder
toezicht van den Centralen Beleg
gingsrafid.
In hoever leeningen aan gemeenten kun
nen worden verleend, zal deze moeten beoor-
deelen. Wat in het bijzonder de Rijkspost
spaarbank betreft, wordt er aan herinnerd,
dat de gelden, welke in de tegenwoordige
tijdsomstandigheden in ruimer mate dan ge
woonlijk aan deze instelling worden toever
trouwd, uitermate liquide moeten worden
gehouden, daar zij ieder oogenhlik kunnen
worden opgevraagd.
DE KORTING OP DE JAARWEDDEN
VRAGEN VAN KAMERLEDEN
DE „WAPENINDUSTRIE".
De heer J. J. C. v. Dijk heeft aan den Minis
ter van Binnenlandsche Zaken gevraagd of
de Regeering niet van oordeel is, dat na
Men schrijft ons:
De grootsche instelling van de S. D. A. P.,
de zoogenaamde Arbeiderspers, met haar
dagbladen en drukkerijen, ontkomt ook niet
aan de moeiten der tijden.
Reeds goruimen tijd liepen er geruchten
over gebrek aan bedrijfskapitaal. De millioe-
nen der moderne vakbeweging en de groote
leening waren vastgezet in de gebouwen, do
machines en de opgeschroefde organisatie
en nog immer moesten meerdere sommen be
schikbaar worden gesteld.
Daarbij zijn wel tienduizenden lezers ver
zameld, maar van dezen moeten weer heel
wat terugvloeien naar de zoogenaamde neu
trale volksbladen, welke het plaatselijk
nieuws veel beter verzorgen.
Aan al de verhalen en verhaaltjes uit de
socialistische pers met plaatjes en teekenin-
gen leest men zich ook beu. Tenslotte wordt
Enschedé, waar een der socialistische bla
den zijn zetel vindt, geteisterd door den
textielstrijd.
Dezer dagen nu heeft de Algemeene Di
rectie te Amsterdam een circulaire doen uit
reiken aan het personeel, waaruit wij lich
ten:
Zooals het zich laat aanzien, zal echter
1932 een erger crisisjaar worden dan ooit
te voren beleefd is. Ook ons bedrijf zal de
harde slagen daarvan moeten opvangen.
Wij lev enniet op een eiland en de ge
volgen van de crisis zullen oais niet onbe
roerd laten. Het bedrijfsleven rondom ons
brokkelt al verder af en zinkt ineen. Een
steeds grootcr aantal arbeiders komt tot
werkloosheid en armoede. Twee der be
langrijkste bronnen van inkomsten, waar
op ons bedrijf steunt, worden daardooor
bedreigd. Steeds meer gezinnen kunnen
zich de uitgave voor een dagblad nauwe
lijks of niet meer veroorloven. Tal van
bedrijven moeten de uitgave voor reclame
en advertenties inkrimpen.
Deze crisis-omstandigheden bedreigen
de postite óók van ons bedrijf. Het is
wellicht niet overbodig te verklaren, dat
zulks vooralsnog geen reden tot ongerust
heid behoeft te geven. Geruchten, die den
laatsten tijd buiten en in ons bedrijf de
ronde doen omtrent de zwakke positie,
waarin de Arbeiderspers zou verkeeren,
zouden tot zoodanige ongerustheid aan
leiding kunnen zijn.
Deze geruchten vinden vermoedelijk
hun oorzaak in het feit, dat het in de
laatste maanden onmogelijk is gebleken
een hypotheek te verkrijgen voor het nieu
we gebouw in Amsterdam. Het spreekt
vanzelf, dat zulks moeilijkheden van fi-
nancieelen aard tengevolge heeft
De Directie meent goed te doen aan
het personeel mede te deelen, dat deze
moeilijkheden van tijdelijken aard zijn.
Er behoeft niet aan te worden getwijfeld
of zij zullen worden opgelost, dank zij
o.a. de medewerking van onze vakbewe
ging.
Met de positie van het bedrijf
heeft deze omstandigheid ech
ter niets te maken.
Tegenover de bovenvermelde geruchten
kan de Directie met stelligheid verkla
ren, dat de bedrijfspositie tot dusverre
ongeschokt is. En er is ook verder geen
reden om bij behoud en handhaving
van de huidige positie beducht te zijn
voor een minder goeden gang van zaken.
Niettemin zal 1932 een moeilijk jaar
worden. Niet slechts voor ons, maar voor
alle bedrijven.
Ik acht mij gerechtigd in deze situatie
een bijzonder beroep te doen op de mede
werking van het personeel, ook in het
komende jaar. Ieder onzer kan het zijne
doen om tot het overwinnen der moeilijk
heden bij te dragen.
Als men hier kan lezen, kan de moderne
vakbeweging opnieuw van haar millioenen
afstaan aan de Pers, welke tot dusver leefde
alsof het geld niet op kon. Met het natuur
lijk gevolg, dat de politieke partij steeds
meer afhankelijk wordt van de vakbeweging
Wat dit beteekenen kan, heeft men pas in
Rotterdam gezien, waar de socialistische wet
houders de deemoedige dienaars worden
van de heeren Lührs, v. d. Weerdt en Bode-
gom, de vrijgestelden der organisaties van
overheidspersoneel.
Echter is de moderne vakbeweging welke
in erigen kring de moeilijkheden van den tijd
ook terdege voelt, niet bijster verheugd over
deze nieuwe aderlating. De werkloozenuit-
keering kost schatten; de strijd in de textiel
industrie en de strooeartonnijverheid vraagt
tonnen bij tonnen; de beleggingen veroor
zaakten groote verliezen, en de contributies
worden minder.
Niemand ontkomt aan de verandering op
maatschappelijk gebied, zelfs de twee dee
len der socialistische beweging niet.
DE VOORMALIGE DUITSCHE
KEIZER
NIET TERUG NAAR DUITSCHLAND
Naar aanleiding van het o.a. in het
„Utrechtsch Dagblad" van gistermorgen
verschenen artikel „Uit de Doornsche bal
lingschap terug!" deelt het Hofmarschallamt
te Doorn mede:
Op Huize Doorn is geen correspondent of
journalist ontvangen. Het door de „Daily
TWEEDE BLAD PAG. 5
ROFFELRIJMEN.
OVERSCHRIJVEN
't Is de tijd van balanseeren;
Alle zaken schrijven af
Wat in waarde is verminderd
En voortdurend stroppen gaf;
De balans vraagt alle aandacht:
't Is een puzzle, die niet sluit
Want het sluitstuk nam de crisis
Met één crisisslag eruit.
Niemand koopt de groote voorraad,
Zelfs niet voor de kleinste prijs;
En de koopman, die góéd afschrijft,
Doet dat zuchtend; maar: doet wijs
Wat ik hier nu neer ga schrijven,
Schrijf ik met een tikje vrees:
Zakenlui! denkt, als je afschrijft
Aan de Crisiscomité's!
Wat zijn waarde heeft verloren,
Zegt ge, telt nu niet meer mee;
't Heeft een kapitale waarde
Voor een Crisiscomité.
Schoenen, onder-, bovenkleeding,
Groenten, boonen, koffie, thee,
Kleedt en voedt, laaft en verkwikt et
Arme medcmenschen mee.
Gij, die zooveel af moet schrijven,
Toont uw goede burgerzin:
Schrijft de waardelooze waarden
Op de crisislij sten in!
Wat op uw balans niet meeweegt,
Weegt twee-, drie-, vierdubbel mee
Als ge 't op de weegschaal neerlegt
Van het Crisiscomité.
(Nadruk verboden.) LEO LENS
Mail" verspreide gerucht als zou Z. M. Kei
zer Wilhelm het plan geuit hebben zich
naar het ziekbed van H. M. de Koningin
van Griekenland, zijn zuster, te Frankfurt
aan de Main te begeven en in verband daar
mede onderhands bij de Nederlandsche
regeering heeft laten informeeren, ont
breekt elke grond. Ook de verdere bewering,
als zou het Kerstfeest op Huize Doorn niet
gevierd zijn. is onwaar. De viering heeft
juist plaats gevonden op de wijze, zooals
dat sedert jaren pleegt te geschieden. Even
wel wordt afgezien van een feestelijke vie
ring van 's Keizers verjaardag in verband
met den rouw over H. RL de Koningin van
Griekenland.
Blijkens de Memorie van Antwoord aan de
Eerste Kamer inzake het ontwerp van wet
tot vaststelling van een tijdelijke korting op
de jaarwedden van de leden van den Raad
van State, de Algemeene Rekenkamer, de
rechterlijke macht en de militaire rechter
lijke macht, is de Regeering van meening,
dat de datum van inwerkingtreding der wet
het raadzaam maakt, dat dit wetsontwerp in
den loop van Februari behandeld wordt.
HET GEVAL-KORS
HOUDING DER BELGISCHE REGEERING.
Naar de „Msh" verneemt heeft Pater Se
nator R u 11 e n, die op de vergadering van
den Katholieken Vredesbond in Den Haag
als Belgisch spreker is opgetreden, van de
Belgische regeering een brief ontvangen,
waarin zij tracht haar houding inzake het
incident-Kors te verdedigen en tevens haar
spijt uitdrukt over hetgeen is geschied.
Pater Rutten heeft dit schrijven doorge
zonden naar prof. Kors.
Anderzijds vernemen wij, dat de regeering
nu de schuld van het gebeurde wil werpen
op den Veiligheidsdienst, döe haar onvolledig
en te Iaat zou hebben voorgelicht. Zij had
prof. Kors willen verzoeken van zijn spreek
beurt af te zien, daar voor relletjes moest
worden gevreesd en aan dat verzoek willen
toevoegen de verklaring, dat zij niets tegen
den persoon van den Nijmeegschien hoog
1 eeraar heeft. I
J. J. C. VAN DIJK
het ondubbelzinnige antwoord van de regee
ring op de vragen van den heer Albarda in
zake de geruchten omtrent de vervaardiging
in Nederland van zwaar geschut en grana
ten voor zwaar geschut, bestemd voor
Duitschland elke controle van buitenland-
sche zijde op de juistheid der gedane regee-
rmgsmededeelingen als volmaakt overbodig
«n als in strijd met de waardigheid van Ne
derland moet worden beschouwd, zulks in
verband met het gerucht, dat de Fransche
militaire attaché te 's-Gravenhage in het bij
zijn van eenige officieren van het departe
ment van defensie een bezoek zal brengen
aan de opslagplaats van materieel van de
Hollandsche Industrie- en Handelmaatschap
pij Siderius te Krimpen a. d. IJssel, ten ein
de in de gelegenheid te worden gesteld zich
door eigen aanschouwing te overtuigen van
het aldaar aanwezige oorlogsmaterieeL
DUITSCH INVOERRECHT OP
BOTER
GAAT IN PER 23 JANUARI AS.
In de „Reichsanzeiger" van gisteren wordi
de verordening van de Duitsche regeering
inzake de wijziging van het invoerrecht op
boter gepubliceerd. De nieuwe bepalingen
treden in werking op 23 dezer.
mooie overzichtsfoto van de in aanbouw zijnde Waalbrug bij Zaltbom mei, de tweede van de drie groote rivier-overgangen, die het Noorden en Zuiden sullen verbinden.
De boomen langs den prachtigen Oranjesingel te Nijmegen zullen worden gerooid. De eerste slachtoffers zijn reeds
gevallen. De weg, aansluiting gevend op de nieuwe Waalbrug, moet worden verbreed, 't Zal wel noodig zijn, maar voor
dit heerlijk wandel oord is 't jammer.
Kroonprins Leopold van België met
sfn beide kinderen'n aardig tweetal.
Verkiezingsoorlog in het klein. Berlijnsche studenten ma
ken met groote biljetten reclame voor hun Senaatscandi-
daat, bij gelegenheid der bestuursivisseling.
,Man en paard" op weg naar huis.
'n Verheven en gevaarlijk karweitje.
Het monteeren der zijstukken voor
de nieuwe Waalbrug bij ZaltbommeL
Winter in het zonnige Zuiden. De witte sneeuw en een
blauwe hemel maken een gedeelte van Italië thans tot
een sprookjesland. Een straatje in Rouarazo, in de Abruz-
zen, vorstelijk versierd door koning Winter,
