lliruuir grihsrtft (ürmmnt
Dagelijks verschijnend Nieuws blad voor Leiden en Omstreken
Gemengd Nieuws.
ABONNEMENT;
Per kwartaal 3.25
(Beschlkkingskosten 0.15.)
Per week 0.25
Voor hef Buitenland bij Weke-
lijksche zending
Bij dagelijksche zending 7-—
Allea bij vooruitbetaling
Losse nummers 5 cent
met Zondagsblad 7Va cent
Zondagsblad niet afzonderlijk verkrijgbaar
■No. 3563
Bureau: Breestraat 123 Telefoon 2710 (na 6 uur 3166) Postbox 20 Postgiro 58936
DONDERDAG 21 JANUARI 1932
ADVERTENTIEN
Van 1 tot 5 regelsLl^Vf
0.22 V*
van 1—5 regels 240
Elke regel Dieer„.HMm»M.H. 045
Bij contract belangrijke korting.
Voor het bevragen aan t bureau
wordt berekend 0.10
12e Jaargang
Dit nummer bestaat uit VIER bladen BINNENLAND.
EERSTE BLAD.
ADHAESIE-WEE
Adhaesie-wee^ dit is ook een kwaad onder
de zon.
Niet zoodra krijgt deze of gene een inval,
of fluks wordt de wensch in een motie om
gezet en ter kennis van de goe-gemeente ge
bracht, opdat zij haar instemming betuige
met het geopperde denkbeeld.
En nu zou tegen deze wijze om iets te be
reiken nog niet zooveel zijn in te brengen,
ware het niet dat zij in onze dagen van or
ganisatic juist meermalen de strekking heeft
om den organisatorischen weg te v e r m ij-
den.
Zoo schaadt men de vereenigingsactie,
men vermijdt den rechten kerkelijken weg,
men miskent ook de organisatie, die tus-
schen de verschillende gemeentelijke pu
blieke lichamen groeide.
Dit laatste is met name het geval met
een adres van den Raad der gemeente Wehl
dat de laatste weken de aandacht vraagt
van Nederlands vroedschappen.
De Raad van Wehl toch richtte zich bij
adres tot de Kroon ten einde te verkrijgen,
dat een afzonderlijk Departement van Land
bouw zal worden ingesteld.
Maar tevens wendt deze gemeenteraad
*ich tot de raden der overige gemeenten met
de uitnoodiging, aan dit verzoek adhaesie
te betuigen.
Met miskenning der bestaande organisatie.
Want in de Vereeniging van Nederland-
sche Gemeenten bezitten onze vroedschap
pen een gezaghebbend orgaan, dat uitne
mend is toegerust en slechts zelden te ver
geefs zijn invloed in Regeeringskringen doet
gelden.
En waar dus alleen reeds uit overwegin
gen van organisatorischen aard vele
gemeenten zich o&thouden van meedoen aan
een wilde adresbeweging, is reeds tevoren
met zekerheid te voorspellen, dat een der
gelijke actie tot mislukking is gedoemd.
Bovendien bestaat er in dit geval nog een
tweede rüotief, dat de meest gemeentebestu
ren ervan zal terughouden, en .dat velen
reeds teruggehouden heeft, om -adhaesie te
betuigen.
Is de vraag, of er een afzonderlijk Depar
tement van Landbouw zal zijn; of niet, er
eene, die de gemeentebesturen zichi hebben
aan te trekken?
Ons dunkt, dat dit niet het geval is.
Wel zegt art. 148 der Grondwet, dat de
gemeentebesturen de,belangen van hun ge
meenten èn van haar ingezetenen kunnen
voorstaan bij den Koning, maar wil men
niet voor buitensporigheden komen te staan,
dan heeft men deze bevoegdheid met ge
paste soberheid te hanteeren.
En dan zijn het niet in de eerste plaats
de gemeenten, die zich hebben te mengen in
een interne aangelegenheid van departemen
tale organisatie.
Voor zoover hier in het algemeen invloed
is uit te oefenen, kan de actie daartoe be
ter en met volle gerustheid worden overge
laten aan de onderscheiden landbouworga
nisaties, die in onze dagen omtrent de
eischen van den landbouw zeker beter zijn
georiënteerd dan de gemeentebesturen.
Hoe men het ook wendt, de vroede vade
ren van Wehl zijn op het verkeerde pad.
HET JUISTE TIJDSTIP
Afgedacht van de kwestie, of in het alge
meen instelling van een afzonderlijk De
partement van Landbouw wenschelijk is,
kan de vraag worden gesteld, of het juiste
tijdstip daarvoor thans aanwezig is.
En dit .schijnt inderdaad niet het geval,
omdat reeds de uitwendige omstandigheden
in het nadeel zijn.
Immers juist nu is de hand gelegd aan
een reorganisatie van enkele departementen,
waarbij de afdeeling „landbouw" ten nauw
ste betrokken is.
Landbouw, handel en nijverheid worden
samengevoegd onder één nieuw departe
ment, dat voortaan den naam zal dragen
van Ministerie van Oeconomische Zaken en
Arbeid.
Zelfs wie zijn hart heeft verpand aan een
zelfstandig Departement van Landbouw
met een afzonderlijken béwindsman van
dien naam aan het hoofd, zal moeten toe
geven, dat momenteel zeker de omstandig
heden niet gunstig zijn voor het in vervul
ling gaan van dien wensch.
De verdeeling der departementen mag niet
worden tot een legkaart, waarbij men nu
eens dit, dan weer dat onderdeel verschuift
Niet eenHeracliteïsch „alles in bewe
ging" mag hier het wachtwoord zijn, doch
rust en bezonkenheid is geboden, want alleen
in een weldadige sfeer van kalmte en even
wicht kan de behandeling der staatszaken
tot haar recht komen.
Hoe men dan ook over een Departement
van Landbouw moge denken, de thans in
gevoerde reorganisatie dient men voorlooopig
als feit te aanvaarden.
De ervaring zal moeten leeren, of op deze
wijze de behandeling der landbouwaange-
Jegenheden tot haar recht komt
In elk geval schenke men de eenmaal
aanvaarde oplossing een eerlüka lc*»*,
OFFICIEELE BERICHTEN
LEGER EN VLOOT
Bij Kon. besluit zijn benoemd, bij het
res.-personeel der landmacht: tot res. Ie luit.
bij zijn tegenwoordig korps, de res. 2e luit.
P. N. K. Claessens; tot res. Ie luit. bij zijn
tegenwoordig korps, de res. 2e luit. J. L.
Veerman van het 2e reg. onbereden art; is
benoemd tot res.-majoor bij het 16c rcg. inf.,
de gep. luit kolonel van het leger in Nog.
Indië H. de Vries; is aan den res. Ie luit.
Mr. H. A. J. M. Kusters, van het reg lagers
ui aan den res. Ie iuit. voor speüV'. dien
s-ten C. F. N. Hin van het vrijw. '«mdstorm-
corps vaartuigendoenst, op hun verzoek, eer-
voj ontslag verleend wegens langdurige»
dienst; 2e. bevorderd tot kapitein der mari
niers de le luit. W. Schuiling; is benoemd
tot res. paardenarts 2e kl. de heer J. Hove
nier, veearts en tot res. officier van gez. 2e
kl. de heer W. W, de Regt, arts.
RIJKSBUREAU DRINKWATERVOOR.
ZIENING
Bij Kon. besluit zijn benoemd tot tech-
nisch-ambtenaar 2e kl. bij het Rijksbureau
voor Drinkwatervoorziening A. Busselaar
en J. F. Sturm, thans tijdelijk als zoodanig
werkzaam.
RECHTERLIJKE MACHT.
Bij Kon. besluit os aan Mr. H. Landberg,
eervol ontslag verleend uit zijn betrekking
van kantonrechterplaatsverv. in het kanton
Zwolle, onder dankbetuiging voor de als zoo
danig bewezen diensten.
VOOGDIJRADEN
Bij Kon. besluit is benoemd tot li'd van
den Voogdijraad te Roermond ir. H. C. P. de
Bruyn, ingenieur van den Rijkswaterstaat
te Roermond.
VREEMD EERETEEKEN
Bij Kon. besluit is aan na te noemen
personen verlof verleend tot het aannemen
van de achter hunne namen vermelde
vreemde eereteekenen: M. P. van Wettum,
burgemeester van Naarden. de Orde van den
Witten Leeuw der vijfde klasse van Tsjecho
Slowakije; A. Hoynck van Papendrecht, oud
directeur va* het Museum van Oudheden
der gemeente Rotterdam, officier der Orde
van het Legioen van Eer van Frankrijk.
DIRECTE BELASTINGEN
Bij Kon. besluit is aan J. Lastdrager ont
vanger der dir. bel. en acc. te Kaatsheuvel,
op zijn verzoek, eervol ontslag verleend uit
's Rijks dienst; benoemd tot bewaarder van
de hypotheken, het kadaster en de scheeps-
bewijzen te 's Hertogenbosch N. G. van Has
selt, te Amsterdam; benoemd tot ontvanger
der dir. bel., invoerr. en acc. te Hulst J. H.
Crena Uiterwijk, surnumerair ter directie
's Hertogenbosch; ter Kerkrade (station) J.
J. van de Vlugt, surnumerair ter directie
Rotterdam.
NED. ROODE KRUIS
Bij Kon. besluit is voor den tijd van 5
jaren benoemd tot kringcommissaris v. Het
Nederlandsche Roode Kruis in den kring
Groningen de heer prof. dr. L. Polak Daniels
hoogleeraar aan de Rijksuniversiteit te Gro
ningen.
HOFBERICHTEN
KONINGIN EMMA HERSTELD.
Koningin Emma gaat na haar vrij lang
durige ongesteldheid sinds eenige dagen
weer uit. Dinsdag en Woensdag heeft zij we
der korte autoritten gemaakt in de omge
ving.
DE GEZANTEN TEN HOVE.
De Koningin en de Prins ontvingen gister
middag de gezanten en zaakgelastigden der
vreemde mogendheden met hunne echtge-
nooten.
De Minister van Buitenlandsche Zaken en
mevrouw Beelaerts van Blokland waren
daarbij tegenwoordig.
DEENSCHE VLEESCH-INVOER
TELEGRAM AAN DEN MINISTER.
De door het Hoofdbestuur der Hollandsche
Maatschappij van Landbouw ingestelde Cri
sis veeteelt cn zuivelcommissie heeft zich
staande haar vergadering van 19 dezer met
telegram van den navolgenden inhoud
gewend tot den Minister van Arbeid:
Excellentie, invoer Deensch vleesch groo-
ter dan vervacht; voorraad Ned. slachtvee
neemt dagelijks toe, beide doordat invoer
beperking wordt venvacht. Iedere dag uitstel
hiervan maakt toestand onhoudbaar. Beleefd
verzoeken wij spoed.
OPLEIDING VOOR RIJBEWIJS
EEN INITIATIEF DER K.NJV.C.
Daar er meermalen klachten voorkomen
over de opleiding van aspirant-automobilis
ten voor de zg. rijvaardigheidsproef, over
weegt het bestuur der Kon. Ned. Automobiel
Club, degenen, die tot dit examen opleiden
de gelegenheid te stellen hun geschikt
heid en bekwaamheid daartoe te doen onder
zoeken. Blijkt het resultaat van dit onder
zoek voor den betrokkene gunstig, dan zou
hem de mogelijkheid bestaan om offi
cieel door de K.N.A.C. als kundig-automo-
biel-inst.ructeur te worden erkend en aan
gewezen.
E. D. KITS VAN HEYNINGEN t
In den ouderdom van 84 jaar is te Am-
hem overleden de heer E. D. Kits van Hey-
ningen, oud-president van den raad van toe
zicht van de Nederl. Spoorwegen.
De overledene was ridder in de-orde van
POSITIE DER GEMEENTEN
De Burgemeester der Gemeente Zwolle Mr.
Dr. I. A. van Royen, heeft naar aanleiding
van tot hem gerichte vragen omtrent den
toestand van zijn Gemeente, verklaard, dat
de crisis zich in 1931 ten aanzien van de be
lastingen nog niet heeft doen gelden. Wel
was dit echter het geval ten opzichte van
de ondersteuning aan behoeftigen, waaron
der uitgetrokken werkloozen, waarvoor een
bedrag van bijna 70.000 gulden meer noo-
dig is dan oorspronkelijk was geraamd,
d.w.z. ongeveer het dubbele.
Het aantal georganiseerde werkloozen
bedroeg in December 523 tegen 310 in De
cember 1930, een stijging dus van onge
veer 68 pet. Over 1930 is aan kosten van
werkverschaffing uitgegeven ongeveer
71.000 gulden; voor 1931 was begroot 60.000
gulden, waarvan tot 15 December ongeveer
45.000 gulden was uügegeven.
Het subsidie aan werkloozen-kassen be
droeg over 1930 ongeveer f 11.000, welk be
drag in 1931 ongeveer f 20.000 bedraagt.
Wegens uil-keering aan behoeftigen in geld
werd over 1930 uitgegeven ongeveer f 97.000,
waaronder ongeveer f 26.000 aan uitgetrok
ken georganiseerde werkloozen, terwijl over
1931 ongeveer f 142.000 werd uitgegeven,
waaronder ongeveer f 40.000 aan uitgetrok
ken georganiseerde werkloozen.
Met betrekking tot de begrooting voor
1932 verklaarde Mr. van Royen het vol
gende:
„De begrooting voor 1932 wijst een tekort
aan. Door B. en W. zijn tot dekking daar
van, naast de aanwending van eenige be-
drijfsreserves, de volgende maatregelen
voorgesteld:
le. heffing van 50 opcenten op de ver
mogensbelasting;
2e. verhöoging van het aantal opcenten
op de personeele belasting van 110 tot 135;
3e. vermindering van liet aantal z.g. bo
ventallige onderwijzers; en
4e het verhaal op het gemeentepersonpel
van een bijdrage voor eigen pensioen ad
3 pet".
Practisch zijn er thans slechts twee bron
nen: Opcenten gemeentefondsbelasting en
opcenten personeele belasting. Voor beide
is, wettelijk en feitelijk, de grens spoedig
dig bereikt. Mijns inziens blijft dan nog
slechts over opvoering van de bedrijfs
winsten of beperkign van de bemoeiingen
der gemeenten".
Ten opzichte van de naaste toekomst zijn
de verwachtingen niet opwekkend. De han
del zal zeker niet minder dan in andere
plaatsen van de algemeene malaise te lij
den hebben, terwijl ook het doorgaand
scheepvaartverkeer, dat in Zwolle zeer
groot is, de terugslag ernstig zal gevoelen.
Zwolle is het middelpunt van een uitge-
s'rekt landbouwgebied en juist de land
bouw, aldus besloot de Burgemeester
van Zwolle wordt in deze tijden wel zeer
zwaar getroffen.
„In vergelijking met het vorige jaar is
de algemeene toestand in deze gemeente
ongunstiger geworden" ving "de heer
P. L. de Gaay Fortman, Burgemeester van
Dordrecht, de beantwoording aan der vra
gen, welke men tot hem gericht heeft.
De werkloosheid is belangrijk toegenomen
en komt vrijwel overeen met die van het
eind 1923. Het aantal werkloozen bedraagt
thans 2008 tegen 1081 in 1931 (December),
een toeneming dus van bijna 90 pot.
Een deel der werkloozen is te werk ge
steld bij de grondwerken in den Biesbosch-
poltler, terwij 1 verder werkloozen werden
geplaatst bij de Rijkswerkverschaffing in
Drenthe. De ten laste der gemeente komen
de kosten voor werkverschaffing en onder
steuning aan werkloozen bedraagt onge
veer f 325.000 over 1931 tegen f 82.000 in 1930.
De inpolderingswerken in den Biesbosch
loopen ten einde; er zal nog werk zijn te
vinden voor ongeveer honderd werkloozen
tot ongeveer Mei 1933. Deze inpolderings
werken zijn gebleken een zeer geschikt ob
ject te zijn voor tewerkstelling van werk
loozen. Bestrijding der werkloosheid door
werkverschaffing verdient aanbeveling".
Met betrekking tot de bestrijding der
werkloosheid verklaarde de Burgemeeser
van Dordrecht, dat het in de bedoeling ligt
openbare werken te doen uitvoeren, waarbij
veel kan worden verloond en deze te doen
voorgaan boven andere werken. Tewens zul
len werken voor werkverschaffing worden
uitgevoerd, die anders nog eenigen tijd
zouden worden uitgesteld.
De heer De Gaay Fortman besloot zijn
verklaringen aldus:
„Aan het uitspreken van venvachingen
voor de naaste toekomst ten opzichte van
de industrie, den handel en de scheepvaart
wensch ik mij niet te wagen. Alles wordt
beheerscht door het verdere verloop van «li
wereldcrisis. Komt er in den chaotischen toe
stand eenig licht, dan zal dit zeker ook
aan den algemeenen toestand van Dor
drecht ten goede komen.
Als een lichtpunt voor deze gemeente
kan tenslo'te nog worden opgemerkt, dat,
waar in andere havens achteruitgang valt
te constateeren, onze zeehaven in 1931 in
beteekenis is toegenomen. In 1930 kwamen
binnen 205 zeeschepen, metende 615.868 M3.,
in 1931 tot en met September 316 zeesche
pen, metende 664.676 M3.
NATIONAAL CRISIS-COMITÉ
ONTVANGST DER DAGBLADEN.
Door de dagbladen is in de vorige week
voor het Na'ionaal Crisis-Comité ontvangen
f 2.159,85. In totaal is thans verantwoord:
i 135.067,91.
De N.V. Pasman's Slachterijen en fabrie
ken te Rotterdam hebben wekelijks 1000
K.G. varkenspootjes aangeboden.
DE ROTTERDAMSCHE CRISIS
„BRUTAAL DE WAARHEID VERDAAIEN"
De roode pers is diep getroffen door onze
opmerking, dat de Roliterdamsche roode ar
beiders de prachtvondst als het hoonwoord
„Lord Loonsverlaging" voortaan op hun
eigen ex-wethouders zullen toepassen.
Dat is een brutaal verdraaien van de
waarheid, zegt hot blad; want zelfs de lib
N. R. C. heeft toegegeven, dat de roode
wethouders n oodged wongen de loons-
en salariskorting hebben aanvaard.
Nu wisten we toch waarlijk niet, dat te
N. R. C. voor de roode pers het eind van
alle tegenspreken is; maar het is ons wel.
De redactie van de roode pers zelf (al
thans van het Ams'erdamsche deel) zal
dus eerst eigen oordeel moeten herzien,
gegeven in het bekende artikel over net
verbreken van het eenheidsfront; en za!
dan voorts de noodige verheldering moetiii
aanbrengen bij „de rooden van Lvbelle":
want niet w ij hebben de roode wemouder*
gehoond om hun loonkortintrsvoorstel maai
dat deed indirect het partijbestuur, doorzon
te laten schrijven en dat deed voorts de
Rotterdamsche roode beweging, welke er
thans in geslaagd is de roode wethouders
voor p a r t ij d w a n g te doen buigen.
En wat het verdraaien van de waar
heid betreft; daarover moet de roode pers
niet te vaak spreken!
NED. HITLERPARTU
In „Het Volk" heeft men verschillende
bijzonderheden kunnen lezen over de voor
bereidingen tot stichting van een Neder
landsche Hitlerpartij, ingezonden door een
Belgisch partijgenoot. De heeren Dr. Moller,
r.k. lid der Tweede Kamer en de letterkun-
kundige Gerard Knuveldeir zouden er ook
bij betrokken zijn; zij waren althans....
uitgenoodigd.
Maar de „onthulling" van het blaid ls een
samenraapsel van allerlei berichten, welke
den laatsten tijd in „Het Volk" zijn ver
schenen, merkt de „Limb. Koerier" op. De
heeren Moller en Knuvelder worden nu al
tot de fascistische partij gerekend, omdat zij
tot een vergadering werden uitgenoo
digd. Een vergadering, die zij blijkbaar
niet hebben bijgewoond. Is dat niet 'n
Ietwat rare manier om katholieken ver-
CHR. LICHTBEELDEN CENTRALE
OPGEHEVEN.
In een samenkomst van het Comité do'
Christelijke Lichtbeelden-Centrale, in het
Bijbelhuis te Amsterdam gehouden, werd be
sloten tot opheffing der Cen'rale. Men oor
deelde. dat het publiek zich rechtstreeks
wenden kan tot de corjroraties, die zich bij
het Comité hadden aangesloten en ook thans
vertegenwoordigd waren: De Nederlandsche
Lichtbeelden-Vereen. (Singel 289-93 te Am
sterdam), het Koloniaal Instituut, hel Zen
dingsbureau te Oegstgeest, het Centraal
Bureau voor Inwendige Zending (Stadhou
derskade 137 te Amsterdam) en het Ned.
Bijbelgenootschap te Amsterdam. Ook «Je
secretaris der commissie voor het Gods
diens'onderwijs van den Protestantenbond
te Amersfoort, die verhinderd was tegen
woordig te zijn, had van hetzelfde gevoe-
le.p doen blijken.
Binnenkort zullen in het Handboek voor
Inwendige Zending van het Centraal Bu
reau eenige gegevens gepubliceerd worden.
Dank werd gebracht aan de jonge mon-
schen, die in den aanvang hun belange-
looze hulp hadden verleend.
AMSTERDAM
GEMEENTERAAD.
De eerste agenda van het jaar bood ons
minder pikants dan die in de zusterstad Rot
terdam. Er waren de gewone hamerstukken
die niet meer tijd ophielden dan soortgelijke
stukken in een vorig jaar.
Daar waren voordrachten die tot eenige.
hoofdzakelijk technische opmerkingen aan
leiding gaven. Daar was de herstemming
over hét geamendeerde voorstel Bruinsma
om in het vervolg als regel bouwcomplexen
van woningbouwverenigingen in het open
baar te doen aanbesteden. Een tweetal raads
leden ontbrak, een voor- en een tegenstan
der. Er zat dus geen enkele onregelmatig
heid in de beslissing.
Het voorstel werd verworpen met 21 tegen
22 stemmen. Niet omdat een groot deel van
den Raad tegen aanbesteding is, maar
dat men de vrijheid laten wil aan de desbe
treffende organen om te doen, wat in gege
ven gevallen het meest gewenscht is. Dat is
nu eens besteding in het openbaar dan weer
het geven van opdracht binnen een bepaal
den kring.
Hierna kwam aan de orde de benoeming
van een hoogleeraar. Voor het besluit hier
omtrent verwijzen we naar de rubriek
Schoolnieuws.
In de avondzitting kregen wij nog weer
eens een schooldebatje over de oprichting
en instandhouding van een R.K. vakschool
voor meisjes. De heer Ossendorp (s.d.)
wees er op, dat de Rijksoverheid tegenover
het bijzonder onderwijs zoo royaal is en te
genover het neutrale onderwijs zoo schriel
Hoe lang moet dit zoo doorgaan? Als dit
niet verandert, zal de Raad maar eens moe
ten weigeren de gewenschte verklaring te
geven. Natuurlijk was dit koren op den mo
len der communisten, die veel radicaler zijn
dan de heer Ossendorp en die niet alleen
geen medewerking, maar die strijd willen.
De Raad liet zich niet op den verkeerden
weg dringen. Alleen de heer Ossendorp
stemde met de communisten mee.
DE STANFRIES IV GELICHT Vc amste Nieuws.
DE WERKVERSCHAFFING TE
HOORNSTERZWAAG.
Ingevolge beslissing van den Minister
van Binnenlandsche Zaken is de werkver
schaffing te Hoornsterzwaag gister weer
ojrengesteld. De arbeid is door vrijwel alle
arbeiders hervat Ongeregeldheden hebben
zich hierbij niet voorgedaan. De bijzondere
politiemaatregelen zijn nog van kracht
BRANDEN.
De boerderij van H. Johannes te VIetterveen
(Gr.) is totaal afgebrand. Het vee werd groo-
tendeels gered, alsmede eenig huisraad.
Een groote partij koren en strco ging verlo-
*ai Alles verzekerd.
EEN DAG VAN MOEIZAME EN
INGESPANNEN ARBEID
DE LIJKEN DER OPVARENDEN
NIET GEVONDEN
Het gebeuren, waarnaar geheel Nederland
verscheidene dagen lang met spanning heeft
uitgezien: Het weer aan de oppervlakte
brengen van het wrak der tijdens de reis
van Amsterdam naar Harlingen op de Zui
derzee vergane vrachtstoomboot „Stanfries
IV" van de N.V. Scheepvaart Maatschappij
„Holland-Friesland" is heden, dank zij de
bijzonder gunstige weersomstandigheden,
na vele uren van ingespannen en moeiza-
men arbeid een feit geworden.
Zooals men weet was de berging van het
schip opgedragen aan de Firma van der
Tak te Rotterdam; bij het na zooveel tegen
spoed eindelijk met succes bekroonde
bergingsswerk. dat onder leiding stond
van den heer Nieman, bedrijfschef van ge
noemde firma, is gebruik gemaakt van de
tot dit bedrijf behoorende bergingsvaartui-
gen „Phyllis Hudson" en „Meermin", van
een bok met 25 ton hefvermogen en van
een bok van de N. V. Verschure en Co's
Scheepswerf en Machinefabriek van 60 ton
hefvermogen welke gisterenavond te 10 uur
uit Amsterdam was vertrokken naar de
plaats van de ramp, welke, zooals hekend,
zich bevindt op het midden van de lijn, die
men op de kaart trekken kan van de Oost
punt van Wieringen naar Hindeloopen.
De stoomboot lag onderstboven.
De groote moeilijkheid bij de berging was
het feit, dat de „Stanfries IV" met de kiel
naar boven lag waardoor zij eerst omgetrok
ken moest worden. Toen dit geschied was,
werd het schip door de beide bokken zoover
gelicht, dat met de groote centrifugaal-j>omp
van de „Phyllis Hudson" eerst het groote
ruim en daarna het machine- en ketelruim
kon worden leeggepompt
Te ongeveer 5 uur in den middag was de.
„Stanfries IV" drijvende en konden de ver
schillende deskundigen, o.w. de heer C. A. G.
van der Boom. Inspecteur voor de
Scheepvaart te Amsterdam, een onderzoek
aan boord instellen. Daarbij is gebleken,
dat de ingangskappen van de voor- en ach
teriogiezen. alsmede alle luiken waren weg
geslagen; voorts, dat de groote lier bij de
mast dwars bij het dek horizontaal was af
gebroken. welk lot ook de mast zelf, en wol
bij den mastkoker, getroffen heeft. Het zeil
stond in top. een bewijs, dat het schip zei
lende was, toen de ramp geschiedde. Ook
is komen vast te staan, dat de „Stanfries
IV" niet ten anker is gegaan. De ankerket
ting was namelijk niet uitgeloopen. terwijl
de spil vast stond.
Voor zoover viel na te gaan waren de lij
ken der vier opvarenden, die bij de ramp
om het leven zijn gekomen, niet meer aan
boord.
De ketel was verdwenen.
De machine bleek zich nog op haar plaats
te bevinden. De ketel-was echter verdwenen.
Romp en dek waren geheel intact. Het vaar
tuig zal door de firma van der Tak naar Am
sterdam worden gesleept, waar de reparatie
zal plaats vinden.
Toen het vaststond dat het vandaag met
de berging van de „Stanfries IV" ernst zou
worden, is voor de derde maal sinds ver
leden week Dinsdag de salonboot „Zwolle"
van Verschure en Co.. Algemeene Binnen
landsche Stoomvaartmaatschappij, te Am
sterdam, van de hoofdstad uitgevaren naar
de plaats van de ramp. Het vertrek ge
schiedde reeds om vijf in den ochtend; aan
boord b.evonden zich, evenals de vorige ma
len o.m. de heeren C. A. G. vanderBoom
Inspecteur voor de Scheepvaart te Amster
dam, de Langen W endels, expert
voor de Mij. bij welke de „Stanfries" is
verzekerd vertegenwoordigers van deze
maatschappij, «n de he»r A. van der
Zee, chef van den technischen dienst van
Verschure en Co. Ditmaal maakte ook de
heer G. d e J o n g, Directeur van het Onder
wijsfonds voor de Scheepvaart, de reis mede.
Natuurlijk waren ook weer eenige journalis
ten. alsmede de noodige film- en camera
mannen van de partij; dank zij de gulle
gastvrijheid van de directie van Verschure
hebben zij vanaf het schip het bergingswerk
op uitnemende wijze kunnen volgen. De
reis, die door zeer fraai weer werd begun
stigd. ging niet regelrecht naar het wrak,
aangezien eerst Stavoren moest worden aan
gedaan, waar de heer Colthof f, Directeur
Duitschland weigert zijn toestemming tot
verlenging van het Hoovermoratorium en tot
uitstel van de Herstelconferentie.
De Amsterdamsche Gemeenteraad heefi
Mr. HazewinkelSuringa benoemd tot hoog-
1 eeraar.
De Westlandsche Uniedag.
(blz. 5)
Verschenen is de Memorie van Antwoord
aan de Eerste Kamer inzake het wetsontwerp
tot het verlecnen van steun uit 's Rijks kas
aan de gemeenten.
Vragen van het Kamerlid J. J. C. van Dijk
over de z.g.n. Wapenfabricage in Nederland.
Het nieuwe Duitsche tarief voor boter
treedt Zaterdag in werking.
De vakorganisaties in het havenbedrijf wij
zen het aangeboden contract af.
Vergadering van den ProJ. Chr. Schippers-
bond.
In den Storm, door Wjerny.
van de N.V. Scheepvaart-Maatschappij „Hol-
landFriesland" zich aan boord begaf.
Toen de „Zwolle" te ongeveer 11 uur bij ds
plaats van de ramp arriveerde en daar voor
anker ging. bleek, dat het bergingswerk
reeds in vollen gang was.
Het wrak gelicht
Te ongeveer drie uur was het geheels
wrak weer onder water verdwenen, doch
niet nadat aan 't achtergedeelte een hijsch-
kabel van den bok van Verschure met be
hulp van een haak aan één kant van de
reeling was vastgemaakt Dit wees er op,
dat men van plan was de .Stanfries" te
kantelen.
Toen de kabel werd aangetrokken kwam
er, na hevige borrelingen in het water, weer
een gedeelte van het wrak te voorschijn,
waarbij bleek, dat het gelukt was het schip
op één zijde te kantelen, zoodat het over
stuurboord kwam te liggen. Even later, toen
ook op den kleinen bok de trossen waren
aangetrokken, zag men het wrak geheel
kantelen, zoodat het nu met de goede zijde
naar boven kwam te liggen. He' casco ver
dween weer onder water, onmiddellijk daar
op kwamen eenig wrakhout en eenige zak
ken met was, die deel hebben uitgemaakt
van de lading, boven drijven.
Te zeven minuten over vieren kon de
groote bok met hijschen beginnen en kwam
voor de eerste maal het hoven-achtergedeel
te van de „Stanfries IV" te voorschijn zoodat
het schip rechtstandig kwam te liggen. Da
delijk werd de groote zuigbuis van de pomp
aan boord van dc „Phyllis Hudson" in het
groote ruim van de „Stanfries IV1' neerge
laten, toen deze in werking was gesteld.
Nu werd dit ruim in betrekkelijk korten
tijd leeggezogen, waarbij het overtollige wa
ter in zee werd afgevoerd. Vervolgens onder,
gingen ook het machine- en ketelruim de
zelfde bewerking, met het gevolg, dat do
„Stanfries IV" vrij snel uit het water op
rees. Te vijf uur was het wrak drijvende.
DE GEZONKEN ..STANFRIES IV
Gisteren heeft men het wrak gelicht van de Stdnfrtes IV"; die onlangs op het Bree-
zand zonk en waarbij vier personen den dood. vonden. Op onze foto ziet men het wrak
