JUkittm jCriïtsrijr (Limraut
Dagelijks verschijnend Nieuws blad voor Leiden en Omstreken
ABONNEMENT!
Per kwartaal 3.23
(Beschikklngskosten 0.15.)
Per week 0.23
Voor het Buitenland bij Weke-
lijksche zending
Bij dagelijksche zonding 7.—
Alles bij vooruitbetaling
Losse nummers 5 cent
met Zondagsblad 7Va cent
Zondagsblad niet afzonderlijk verkrijgbaar
Bureau: Breestraat 123 Telefoon 2710 (na 6 uur 3166) Postbox 20 Postgiro 58936
N°. 3561 DINSDAG 19 JANUARI 1932
ADVERTENTIEN
Van 1 tot 5 regels...».»».»..»».
U7V5
0.22 V?
2.30
Van 1—5 regels
Elke regel meer0.45
Bij contract belangrijke korting.
Voor het bevragen aan 't bureau
wordt berekend 0.10
12e Jaargang
Dit nummer bestaat uit DRIE bladen
EERSTE BLAD.
DUBBELE GEZINSINKOMSTEN
Toen wij indertijd het voorstel van het
Haagsche college van Burgemeester en
.Wethouders verdedigden hebben we onze
verbazing uitgesproken over de opvatting
'der Regeering die beweerde, dat zonder wet
telijk verbod de loonarbeid der gehuwde
Vrouw in omvang afneemt.
Is dat juist, hebben we toen gevraagd?
Maar op dat moment konden we het ant
woord niet geven.
Sinsdien is echter uit de verslagen 'der
Arbeidsinspectie gebleken, dat het aantal
jiiet vermindert, maar vermeerdert.
Het aantal gehuwde vrouwen aan wie
geldige arbeidskaarten zijn uitgereikt be
droeg in 1920 8442, 1921: 13411, 1922: 11644;
1923: 10SS2, 1924: 10374, 1925: 12769, 1926:
12S11, 1927: 13S95, 1928: 14460, 1929: 14898 en
1930: 14920.
Dat is dus geen daling, maar stij
ging.
De Regeering mag er zich dus niet met
een algemeene opmerking af maken. Vooral
niet in deze tijden, nu de werkloosheid al
grooter wordt en ihet des te pijnlijker schrijnt
als het eene gezin een dubbel inkomen ge-
piet en het andere van steun moet leven.
Ook daarop hebben we toen de aandacht
gevestigd en meteen de tegenwerping afge
wezen, dat het ontslag der gehuwde ambte
naressen heel weinig aan de werkloosheid
zou veranderen. Immers, al zal het percents
gewijze weinig beteekenen, we mogen ook
thans de kleine middelen niet versmaden.
Gelukkig breekt blijkbaar een betere op-
Vatting baan. Dezer dagen gaven we een
citaat uit het tijdschrift van het N. V. V., in
welk blad de sociaal-democraat, de heer
Meyer de .Vries de rechterhand .van mi
nister Ruys inzake werkverschaffing
rich krachtig tegen dubbele gezinsinkom-
sten verklaart. Zeker, hij geeft toe, dat het
geen geweldige werkverruiming zal brengen,
maar hij vraagt terecht of men. in dezen
tijd de kleine middelen moet versmaden.
Hij meent dat de kwestie in ons land maar
ééns ernstig onder 'de oogen moet worden
gezien, omidat het toch voldoening geeft als
men langs normalen weg weer een aantal
menschen op de vrije arbeidsmarkt terug
brengt
't Is jammer, 'dat zijn partijgenooten in
ilen Haagschen Raad onlangs geen rekening
met deze verstandige opmerkingen hebben
gehouden.
Van verbeterd inzicht getuigt ook het feit,
idat dezer dagen een liberaal raadslid in
een belangrijke gemeente zijn stem aan een
voorstel gaf om de gehuwde ambtenares
behoudens noodzakelijke uitzondei'ingen na
tuurlijk) te ontslaan.
En ten slotte mogen we voor ditmaal vol
staan met een citaat van de bekende liberale
vrouw mej. Mr. E. C. van Dorp, dat de (lib.),
Avondpost met instemming aan het
boek „De Loonarbeid" van Prof. Diepenhorst
ontleent:
„Ik aarzel geerf oogenbliRc als mijn
overtuiging uit te spreken, dat de femi
nistische postulaten zullen blijken opge
schroefde eischen te zijn, die niet beant
woorden aan de werkelijke natuur van
de vrouw zelf, dat de taak dar gehuwde
vrouw moet blijven hetgeen zij tot nu toe
geweest is: haar werk in het gezin, maar
indirect, door het gezin, van den groot-
stén invloed op de maatschappij. Ik zie
geen ander gevolg van den beroepsarbeid
der gehuwde vrouw dan een ethisch uit
elkaar vallen van het gezin, een toene
mende gemoedsrust, een te gronde rich
ten van veel persoonlijk geluk. Waar het
gezin niet de volle toewijding der moeder
hééft, daar komt het tekort aan warmte
en rustMaar het allerergste is, dat
het gezinsleven te gronde gaat, de
warmte, die van den huiselijken haard
uitstraalt ook den armste koestert, ver
loren gaat; dat het beste wat er voor den
mensch in het vijandige leven is, hem
ontnomen wordt, aan menigeen al in de
jeugd".
Wie op dit terrein geen verstokt 'dogma
ticus is, moet ongeacht' zijn levensbe
schouwing eindelijk tot beter inzicht
komen.
VAN GELIJKSTELLING GE
SPROKEN
We lazen het in de „Bergumer Courant",
het nieuwsblad voor het beroemde kies
district Tietjerksteradeel en het geschiedde
ip het dorp Zwaag-Westeinde (dat nog geen
wereldstad is!) en toch is 'het feit van be
lang. Want daar is een nieuw parool uitge
geven tegen de bizondere school.
Men heeft daar een comité van actie ge
vormd tegen de snoode plannen van Minister
Terpstra, die bezig is het onderwijs te ver
moorden.
De meest verschillende organisaties wer
ken er aan mee: Oudercommissie Openbare
School; de Doopsgezinde kring; de S.D.A.P.;
'de Bond van Ned. Ond.; de Ned. Ver. tot
afschaffing van alc. Dranken en de afdee-
lingen van de Bouwvakarbeiders, Fabrieks
arbeiders en Land-, Tuin- en Zuivelbewer-
kers.
Veelzijdig vrijzinnig dus. Gelijk trouwens
fclijkt uit de motie, welke op ee,n vergade
ring van het Plaatselijk Comité werd heap-
plaudiseerd. Een lange motie, dat spreekt;
waarin men o.a. overweegt, dat het wets
ontwerp inbreuk maakt op de pacificatie,
ten nadeele van het openbaar onderwijs; en
waarom men dan van oordeel is, dat:
aJiij de aanvrage tot oprichting van een
bizondere school niet meer mee tellen de
kinderen, die reeds een bizondere school be
zoeken;
b. geen medewerking behoort verleend te
worden tot oprichting van bizondere scho
len met minder dan drie leerkrachten.
Om drie redenen maken we hiervan mel
ding.
Ten eerste: als „Volksonderwijs" iets op
touw zet, dan geeft het een commando uit
voor heel 'het land en dan „protesteert" men
overal op dezelfde wijze. Wanneer er zoo iets
aan de hand is, ontvangen we dan ook uit
verschillende deelen des lands gelijkluidende
circulaires (bv. over het godsdienstig ka
rakter der openbare school), doch ondertee
kend door een plaatselijke af deeling.
Zoo zal het ook nu gaan.
Behalve in Zwaagwesteinde zullen er di
verse comité's van actie gevormd worden
tegen Terpstra's wet, We weten dus wat ons
te wachten staat En we kunnen er rekening
mee houden.
Hieruit volgt en dat in de tweede plaats
dat op al die daverende vergaderingen
dezelfde motie wordt aangenomen. En daar
om zouden we er even op willen wijzen, dat
nu ontworpen motie ietwat slordig gere
digeerd is. Er staat plompweg in, dat voor
een nieuwe bizondere school niet meetellen
de kinderen, die reeds een bijzondere school
bezoeken.
Wat zeggen de sociaal-democraten In Lim
burg van deze bepaling?
In plaatsen, waar reeds een bijzondere
Roomsch-kath. school is, zouden zij geen
bizondere school kunnen bouwen! Dat zal
toch de bedoeling wel niet zijn.
In de derde plaats is van belang de con
ditie, dat men nergens een bizondere
school met minder dan drie leerkrachten
zal mogen stichten. Wat in de praktijk wil
zeggen, dat de minderheden zelfs de vrij
sterke minderheden in kleine plaatsen maar
onderdrukt moeten worden.
Natuurlijk niet de minderheden die open
baar onderwijs verlangen. Dat spreekt van
zelf. Maar dat zijn ook kwaliteits burgers.
Die meenen, dat het wetsontwerp inbreuk
maakt op de gelijkstelling ten nadeele van
het openbaar onderwijs als elk vrijzinnig
groepje niet bevoorrecht wordt boven het
orthodoxe volksdeel.
Dat lijkt veel op de redeneering van een
koopman, die beweert verlies te lijden
alss hij minder winst maakt, dan waarop hij
gewoonlijk rekent.
Zoo ernstig meent men" het thans met de
pacificatie. Hoe gaarne zou men er inbreuk
op maken.
Men moge luisteren naar de waarschuwing
welke het (lib.) „Vaderland" nog pas deed
hooren;
als in gelijke en overeenkomstige gevallen in
overeenstemming met zijn taak en plicht
aangewezen is. Doch dit kan voorkomen
worden als weggebruikers zich onthouden
van verzet tegen wettelijke bepalin
gen.
Daar kan de heer Floris Vos het mee doen
Iedereen verstaat, wat de ministers hier op
merken.
Wie zich verzet tegen wettelijke bepalin
gen, moet er op rekenen, dat hij de politie
tegenover zich vindt. Dat zoo iets aan een
kamerlid voorgehouden moet worden, be
wijst duidelijk hoe verstandig de partij is,
welke hem indertijd afvaardigde, doch die
hem nu één en andermaal verzocht zijn man
daat ter beschikking te stellen.
Doch de tolbestormer rent ondanks deze
politieke tolboom maar door. Revolutionair
in alles! Als ge uw deur niet openzet, dan
trap ik ze in en dan is het uw schuld als er
straatkabaai komt»
Ziedaar de logica der tolbestormers. Maar
de wet is énders!
BRIEVEN UIT DE HOOFDSTAD
Zien wij In het nadeel 'dat ook het
derwijs door de malaise lijdt slechts iets
tijdelijks, dat zoodra beter dagen zullen
gloren, niet zoo heel moeilijk te herstellen
zal wezen, ernstiger vinden wij het, dat
Ihet Pacificatie-beginsel van den tegen-
woordigen financieelen toestand wel eens
blijvend nadeel zou kunnen ondervinden.
Deze schrijver, die het schoolvraagstuk
breeder ziet, geeft dan rekenschap van die
vrees en eindigt met de waarschuwende ver
maning: „De verbreking van de Pacificatie
zou bedenkelijke gevolgen hebben."
WAARSCHUWING AAN TOL
BESTORMERS
De fieer Floris Vos stelde inzake «Ie tolbe-
storming bij Maartensdijk eenige looze vra
gen aan de Ministers van Binnenlandsche
Zaken en van Justitie. Doch deze hebben
hem het eenig juiste en afdoende antwoord
gegeven.
De vrager dacht heel handig de rollen om
te keeren: de schuld lag feitelijk niet bij de
opposanten, die de verkeersbelemmering ver
oorzaakten, doch bij de overheidsorganen,
die den tol gesloten hielden.
Immers, zoo redeneerde de looze heer Vos:
als de tolboom dicht is, komt er natuurlijk
een opstopping; de tolbaas is dus de schul-
Lge.
Het antwoord der ministers is merkwaar
dig van lankmoedigheid. Zij houden den vra
ger voor, dat de verstoring niet drie doch
anderhalf uur duurde en dat er waarlijk vol
doende politiemacht was. Doch om zulke
kleine vergissingen maakt men zich niet
kwaad op automobilisten, die in hun haast
vaak dingen over 't hoofd zien.
Ook op de andere vragen van den heer Vos,
wat ze van ordeverstoringen denken als in
toekomst de tolgaarders even onwillig zul
len zijn als thans, geven de Ministers een
lankmoedig antwoord, dat daardoor echter
bijzonder scherp wordt
Zij houden den vrager niet voor, dat hij
feitelijk op revolutionaire wegen gaat en dat
hij, als kamerlid, zich voor zoo iets in 't bi
zonder zou moeten hoeden; neen, zij geven
hem gratis openbare les in staatsrecht Als
weggebruikers, zoo wordt op bedaarde wijze
meegedeeld, op welke gronden dan ook, met
voordacht en bij herhaling aan tolbestorming
zouden deelnemen, dan hopen de ministers,
dat het politioneel gezag handelen zal; zoo-
WERKLOOSHEID
Het is een triestig onderwerp, waarover
wij schrijven willen. Er is eigenlijk in de
afgelooperi week ook niets gebeurd, dat
meer in het bijzonder tot dit onderwerp
trekt. Misschien is de brief van Ds. van
Hoogenhuize, die op eenheid in de politiek
aandringt bij alle Protestanten, wel meer
sensationeel. Maar beide problemen zijn
even moeilijk en als God geen weg opent
1 even hopeloos.
Neen, er zijn deze week geen relletjes ge
weest en als wij goed geïnformeerd zijn
zelfs geen demonstratie. Maar het aantal
werkloozen stijgt, ook het aantal der jonge
"•erkloozen, en de kansen voor hen die af
toe nog eens een weekje werken, worden
geringer.
De weken hebben zioli voor -velen tot maan
den aaneengereid. Vandaag geen werk, even
min als gisteren, als de vorige week, als de
laatste maand, als het vorige jaar. Voelt ge,
het beklemmende, het zenuwsloopende, het
angstige wat daarin zit?
Dat is niet enkel de kwestie \-an de ge
ringe inkomsten bij velen. Zeker, dat is ook
een raadsel en een zaak van keeltoesnoeren
de ontroering. Hoe gaat het toch in die ge
zinnen. Niet de eerste weken, maar als de
weken maanden worden, als de noodzake
lijke vernieuwing van kleeding etc. aan de
orde komt?
Maar en deze vraag klemt evenzeer
hoe redden deze menschen het, physiek, mo
reel en geestelijk zonder arbeid? Want hoe
wij ook wel eens op andere tijden kunnen
klagen over ons beroep of bedrijf, over dé
verhoudingen, waaronder wij in fabrieken
en werkplaatsen onzen arbeid moeten ver
richten, wij voelen juist nu, welk een rijke
zegen, maatschappelijk en geestelijk, toch
de arbeid is.
Wat komen onze werkloozen, die maanden
lang loopen, die werken willen, die werken
moeten om hun kinderen te onderhouden,
toch in de zeef. Daar wordt wel eens een
bitter woord gesproken, maar is er ook
maar iemand onder ons die dat niet ver
staat? Is het niet een wonder van Gods ge
nade, dat bij alle ellende, ook in de kringen
van hen die buiten het geloof staan nog
altijd, in liet algemeen gesproken, de rust
bleef en de relletjes uitzonderingen zijn, ver
oorzaakt in den regel door anderen dan
werkloozen?
Daar komt en daar is groote geestelijke
nood. En misschien is het wel de grootste
geestelijke nood, dat de meesten helaas dit
niet genoeg of zelfs heel niet voelen.
Het is een verblijdend verschijnsel dat
men in verschillende plaatsen en ook in
Amsterdam tracht hier hulp te bieden. Wij
hebben sedert 2 December een tehuis voor
de werklooze arbeiders van Christelijke le
vensopvatting en men heeft daarbij geen te
enge grenzen getrokken. Daar is plaats voor
gepast spel, voor conversatie, voor lectuur.
Daar worden lezingen gehouden en een
moedelijk woord gesproken.
Dit werk wordt door de betrokkenen zeer
gewaardeerd. De Amsterdamsche commissie
die zich met dat werk iheeft belast, zal niet
alleen in het Tuindorp Oostzaan een twee
de Tehuis openen, maar zelfs wordt over
een derde en wellicht een vierde gedacht.
Daarnaast komt dan nog de arbeid, die
voor de jeugdigen wordt verricht en die vrij
goed georganiseerd schijnt Het is misschien
wat pessimistisch, dat men een plan opge
zet heeft voor een geheel jaar, maar indien
het eerder kan worden beëindigd, zal zeker
ieder der ontwerpers zich verheugen.
Wat o. i. een gelukkig verschijnsel moet
worden genoemd, het is dat de kerkeraad
der N. H. Gemeente ook ernstig heeft over
wogen, of niet een bijzondere actie, of niet
een speciale zaak althans ligt op den weg
der Kerk.
Vrucht van die besprekingen is geweest
dat men, zoo dit noodig mocht blijken, ook
wijkgebouwen wil besohikbaar stellen voor
de werkloozen. Men heeft terecht ingezien
dat practisch dit werk het best kan gebeuren
onder leiding van de commissie die reeds
was begonnen en die hier ook eenige erva
ring had. Maar men heeft zich achter dit
werk gezet en officieel een vertegenwoordiger
in het comité aangewezen. Het is aan deze
medewerking te danken, dat op korten ter
mijn een tweede tehuis in een der Evangeli
satiegebouwen kon worden geopend.
Maar men wil nog iets meer doen. Men
wil ook eens op een avond in de week de
werkloozen bijeen roepen in een der kerk
gebouwen om met hen te spreken en een
woord van bemoediging en troost te doen
hooren
Misschien slaagt deze bijeenkomst niet,
maar laat dat nu even in het midden. Mis
schien is zulk een pogen zelfs niet vrij van
gevaar, maar als symptoon is het ons niet
onwelkom.
Natuurlijk moet de geestelijke bearbeiding
in predikatie, huisbezoek en armverzorging
voorop gaan. Hier is in de groote steden ze
ker een zeer belangrijk tekort.
Maar dat daarnaast te midden van de
wereldbrand de Kerk openlijk blijk geeft
van haar bewogenheid met do sohare, lijkt
geheel naar de Schrift.
AREND VAN AMSTEL
DE ROTTERDAMSCHE
GEMEENTEBEGROOTING
De belastingverhooging verworpen
EEN CRISIS OP KOMST
Gister is in de vergadering van de Rotter-
daimsche Gemeenteraad door B. en W. de
verklaring afgelegd ten aanzien
de arbeidsvoorwaarden van het per-
in de Memorie
Burgemeester en
zij hebben beslote
Voorwaarden van
het
Beantwoording Is dooi
uders medegedeeld, dat
aanzien van de arbeid:
ersoneel voorstellen bij
Georganiseerd Overleg aanhangig te »n:
die neerkomen op een vermindering va
het totaai-bedrag aan loonen en salarissen m(
ongeveer 8%. Met betrekking tot de wijze va
>ering van dit besluit is in den Raad va
versehil van opvatting blijk gegeven. In h<
College van B. en W. is besproken hoe dit
ontstaan, waarbij is gebleken, dat do ovcrw<
gingen, welke hiertoe hebben geleid, verklaai
en aannemelijk zijn. Hierbij ls kome
te staan, dat het verschil meer betrof de
wijze van uitvoering, in verband met andere
ons College noodig geachte maatregelen
Thans is omtrent de wijze van uitvoering vai
het besluit overeenstemming verkregen, waar
niet te kort wordt gedaan aan hetgeen li
emorie van Beantwoording is medegedeeld
W. achten het echter, met het oog op de
behandeling in het Georganiseerd Overleg, niet
Nadat langdurig is gedebatteerd over de
interpretatie dezer niet aan overduide
lijkheid lijdende verklaring, werd om
streeks middernacht overgegaan tot stem
ming over het voorstel tot verhooging der
Straatbelasting. Deze werd verworpen met
26—16 stemmen. Vóór stemden de 13 aan
wezige soc. democraten, 2 roomsch-katholie-
ken en wethouder de Jong (a.r.)
Tegen stemden, de 5 anti-rev. 4 ohr. hist, 6
kath. 7 liberalen, 1 staatk. geref., 1 vrijz.
dem., 1 revol. soc en 1 comm.
Afwezig waren 2 soc. dem. en 1 revol. soc.
Op het oogenblik dat we dit schrijven valt
nog niet te zeggen of hieruit een wethouders
crisis zal voortvloeien. Zooals bekend had de
regeering verlangd dat vóór 20 Januari een
beslissing zou genomen zijn over de be
lastingvoorstellen.
GEMENGD NIEUWS
DE TROEBELEN IN FRIESLAND
OPNIEUW COMMUNISTEN
UITGEWEZEN
BINNENLAND.
OFFICIEELE BERICHTEN
AUDIËNTIES.
De gewone audiëntie van den minister van
Koloniën zal op Vrijdagen 22 en 29 Januari
niet plaats hebben.
CONSULAIRE DIENST.
Bij Kon. besluit is de heer Lorenzo 'A. Ser-
vente erkend en toegelaten als consul van Ar
gentinië te Rotterdam, voor Zuid-Holland.
PERMANENT HOF VAN ARBITRAGE.
B(j Kon. besluit is opnieuw aangewezen als
lid, vanwege Nederland, van het Permanente
Hof van Arbitrage mr. P. W. A. Cort
Linden, minister van Staat, lid van den Raad
van State, oud-minister van Binnenlandsche
Zaken en van Justitie.
DIPLOMATIEKE DIENST.
Bij Kon. besluit is de heer P. E. Teppema,
consul-generaal der Nederlanden te Sydney,
benoemd tot buitengewoon gezant en gevol
machtigd minister te Buenos Aires.
ROODE KRUIS.
Bij Kon. besluit is:
lo. aan de heeren J. L. ten Bosch, gepen-
siooneerd generaal-majoor der artillerie met
den titulairen rang van luitenant-generaal,
O. A. van Woelderen, gepensionneerd kapitein
der artillerie, met den titulairen rang van
joor, burgemeester van Vlissingen, op hun
verzoek, eervol ontslag verleend onderschei
denlijk als hoofdcommissaris van het Neder-
landsche Roode Kruis en als commissaris van
het Nederlandsche Roode Kruis in de provincie
Zeeland;
2o. aan den heer J. L. ten Bosch ,sub lo. ge
noemd, de medaille van het Roode Kruis ver
leend,
LEGER EN VLOOT.
j Kon. besluit is benoemd bij het reserve-
personeel der landmacht, bij den generalen
staf, tot reserve-kapitein voor speciale dien
sten de reserve-kapitein J. Ente, van het derde
regiment infanterie, zulks onder gelijktijdig
eervol ontslag uit zijn tegenwoordige be
trekking.
ONDERSCHEIDINGEN.
Kon. besluit van 13 Januari is toegekend
an de Orde van Oranje-Nassau verbonden
eere-medaille:
zilver, aan D. Huizer, te Rotterdam;
brons, aan N. de Ronden Cz., te Weesp.
NATIONAAL CRISIS COMITÉ
In de afgeloopen week is bij het Nationaal
Crisis-Comité f 23.428.80 binnengekomen. In
totaal is thans ontvangen f 408.811.S0.
HOFBERICHTEN
De directie van de Koninklijke Kunstzaal
Kleykamp mocht namens H. M. de Koningin-
Moeder een belangrijke gift ontvang ;n ten
bate van de opbrengst der tentoonstelling
van werken door H. M. de Koningin.
Zooals bekend, komt de geheele opbrengst
ten goede aan de noodlijdende kunstenaars.
Men meldt ons uit Heerenveen:
Voor de door de drie onafh. soc. raadsleden
van de gemeente Schoterland en een raadslid
van de s.d.a.p. aangevraagde spoedeischende
raadsvergadering op Maandag 18 Januari,
waarin de uitsluiting en solidariteitsstaking
in de werkverschaffing te Hoornsterzwaag
werd besproken, bestond groote belangstelling.
Op het gemeenteplein te Heerenveen na
raadhuis van Schoterland waren vele arbei
ders aanwezig.
De communist Roorda, van Tynje
Rook van Lemmer, die zich onder de arbei
ders op het gemeenteplein bevonden, werden
door de politie als ongewenschte vreemdelin
gen buiten de grens der gemeente geleid.
Een lang en fel debat.
Nadat de raadsvergadering was geopend,
werd het gemeenteplein door politie ontruimd.
Weth. de Vos (s.d.a.p.) was wegens onge
steldheid verhinderd de vergadering bij te
De heer Meyer de Vries, referendaris aan
het departement van Binnenlandsche Zaken
en inspecteur in algemeenen dienst van de
Rijkswerkverschaffing was mede ter vergade
ring aanwezig, namens den Minister.
Over de uitsluiting in de werkverschaffing
de grieven van de arbeiders is lang
fel gedebatteerd. Het onaf. soc. raadslid
Brinksma, die men algemeen alfr de leider van
de beweging aanmerkt, heeft urenlang gespro
ken en verklaarde, dat deze ongeregeldheden
enkel een gevolg zijn van de arbeidsvoorwaar
den. Van andere zijde werd echter met nadruk
verklaard, en dat was de meerderheid van den
raad, dat deze ongeregeldheden een gevolg
zijn van communistische woelingen en dat de
opvoeding die men den arbeiders geeft ten
slotte tot dit avontuur moest lyden. Vooral
de rechterzijde stond in dit beweren zeer sterk
en de argumenten van die zijde aangevoerd
hebben o.i. niet nagelaten' indruk te maken.
Ook de burgemeester, de heer Falkema, heeft
zich flink tegen de aanvallen van Brinksma
i.s., geweerd.
Een raadscommissie.
Een voorstel van~cle-drie~snafET soc. èn een
lid van de s.d.a.p. om een raadscommissie te
benoemen, die de grieven van de stakers zal
onderzoeken, werd aangenomen. Aan den Mi
nister zal worden verzocht, de benoeming van
deze commissie goed te willen keuren, terwijl
de burgemeester verklaarde, den Minister toe
stemming te zullen vragen om de werkver
schaffing te Hoornsterzwaag op a.s. Woens
dag weer open te stellen.
Met 8 tegen 7 stemmen werden de politie
maatregelen, door den burgemeester genomen
bekrachtigd. Alleen de s.d.a.p. en de z.g.n on-
afhankelijken stemden tegen.
De raadsvergadering heeft geduurd
tot 9 uur.
Maandagavond is nog een vergadering van
stakers gehouden te Jubbega, waarop het re-
l taat van de raadsvergadering zou worden
besproken.
Versterkte politiemacht heeft zich naar Jub
bega begeven. Men is op alle gebeurlijkheden
voorbereid.
Voornaamste Nieuws.
De communistische boycot.
De boycot van levensmiddelen-leveranties
aan de politiemacht, waarover in ons blad van
jl. Maandag is geschreven, is, naar wij nader
vernemen, door het z.g.n. centrale stakings-
comite te Gorredijk opgericht en uitgevaardigd
Het comité van actie heeft een manifest ver
spreid, gericht aan de Friesche bevolking van
het stakmgsgebied, waarin de geheele wer
kende bevolking, boeren en neringdoenden
worden opgeroepen in alle dorpen solidariteits
comité met de stakers te vormen. In dil
manifest wordt ook openlijk, de boycot van le
vensmiddelen-leveranties aan de politiemacht,
aanbevolen, terwyl in dit zelfde manifest tot
den stryd voor de grondwettelijke vrijheid
wordt opgewekt.
De rechtbank
Leeuwarden heeft ten aanzien van de in hech
tenis genomen arbeiders, die verdacht worden
van mishandeling van opzichters in de werk
verschaffing te Hoornsterzwaag, de voorloo-
pige hechtenis van 12 hunner verlengd, ter»
wyl twee in vrijheid gesteld zijn.
DE SPOORWEGEN EN DE CRISIS
DE RIVIERA NAPELS EXPRESS.
Als gevolg van de huidige economische
omstandigheden is het ve-rkeer naar
van de Riviera zeer gering.
De betrokken spoorwegen hebben daarom
moeten besluiten de Riviera Napels Express
in plaaits van 3 maal, 2 maal per week te
doen rijden. Genoemde Express zal in bei
de richtingen des Dinsdags niet meer ver
trekken van de beginstalions.
In afwijking van het vermel.de in de
gidsen vertrekt dus trein L 293 van 26 Jan.
i Mei alléén des Donderdags en Zater-
l1,'fn,:lms,erd;"n Cs- (Amsterdam Cs
v S Ut"*ht C5- V 12.46 en Arnhem
in'ife-D ua? Lj219 (L 294) van 26Jan
l/m 10 .Mei alléén des Zondags en Donder
dags van Napels en Cannea (Napels V. 900
r?50' v- 11 Ventimiglia
V. 15.00, Genua V. 18.n0. Nijmegen Mftan-
14 33)6,1 A 13'50- Arnhem idem A.
COLLECTIEF CONTRACT IN DE
TYPOGRAFIE
De looncommissie in de typografie heeft
na langdurige beraadslagingen besloten de
loonen in dit bedrijf weder terug te brengen
tot het peil van de collectieve arbeidsover
eenkomst 19281930, zulks met ingang van
Maandag 1 Februari a.s.
Brand bij de Stoomververij en Chem. Waa-
scherij De Regenboog te Tilburg.
De herstelconferentie wordt vrij zeker uit
gesteld. Van de ontwapeningsconferentie is,
weinig verwachting.
Schaakrubriek.
I^gd Rotterdamsche
BRAND TE TILBURG
Bij de Stoomververij en Chemische
Wasscherij „De Regenboog"
IN DE CHEMISCHE AFDEELING.
Men meldt ons uit Tilburg: Gistermiddag
omstreeks half vier is brand ontstaan in da
chemische afdeeling van de stoomververij en
chemische wasscherij „De Regenboog" aan
den Bredaschen weg. alhier. Deze afdeeling
is gevestigd in een alleenstaand gebouw, dat
op 13 Meter afstand van de fabriek is gele
gen. Onmiddellijk na het uitbreken van den
brand heeft men een in het gebouw aanwe
zige installatie tot het verwekken van stoom
in_werking. gesteld, waardoor de stoom kon
ontsnappen zoodoende belangrijk kon bijdra
gen tot het dooven van vlammen. De brand
weer, die spoedig aanwezig was, heeft, toen
bekend werd, dat zich in de kelder van hen.
brandende gebouw twee tanks met benzine
bevonden, order gegeven alle deuren en ra
men te sluiten, waardoor men het vuur
kon verstikken.
Men meldt ons nader: De brand is ver-
ooi-zaakt door een vonk, welke is ontstaan
door de wrijving van de borstels van een
der reinagingsmachines en een stuk te be
werken stof, dat met benzine was dooi-drenkt
De lap goed vloog toen onmiddellijk ra
brand, waardoor de man. die het stuk in be
werking had, de arbeider .T. Jonge, brand
wonden aan gelaat en handen opliep. Deze
is daarop naar buiten gesneld, evenals de
andere in het gebouw aanwezige arbeiden*.
Zeer toevallig stonden op dat moment de
ohef en de hoofdopzichter tegenover het ge
bouw, die het groote gevaar zagen. Zij lie
ten onmiddellijk de luiken sluiten en zetten
het stoombrand'bluschapparaat in werking.
Daarna werd de brandweer gealarmeerd, dia
spoedig met groot materiaal ter plaatse vei*
scheen.
Het gebouw is geheel van beton opgetrok
ken en beslaat een oppervlakte vain 20 bij
12 meter. In den kelder bevinden zich drie
groote benzinetanks. Deze werd door de
brandweer onmiddellijk afgesloten en onder
water gezet. In het brandende gebouw zelf
bevinden zich slechts enkele machines en
een werkbank, aJsmede een hoeveelheid met
benzine doordrenkte goederen, o.m. een
partij kleeden en karpetten. Op bet moment,
dat de brand uitbrak, konden de enkele ar
beiders. die in deze afdeeling werken da
reiniging geschiedt grootendeels machinaal
- zich gemakkelijk in veiligheid stellen.
De brandweer kon aanvankelijk weinig of
niets uitrichten. Na geruimen tijd is men er
toe overgegaan om op de vloer van het ge
bouw een laag water te zetten, om deze af
te koelen en het ontploffingsgevaar van de
tanks te verminderen. Hiertoe heeft men een
paar luiken moeten openen, waardoor er
even een vlam naar buiten sloeg. De vlam
men woedden zeer hevig in de fabrieks-
ruimte, waartegen water zoo goed als nieta
hielp. De reiuigingsmachines bevatten even
eons kleine benzinetanks, die kleine ontplof
fingen hebben veroorzaakt-
De omgeving van het gebouw is afgezet'
roor het gevaar van ontploffing. Om half
zes gistermiddag woedde het vuur nog he
vig, hoewel men meende, dat bet gevaar
vnor ontploffing van de zich onder den grond
bevindende tanks toen was geweken. Do
brandweer laat het gebouw nu rustig uit
branden, daar zij niet beschikt over een
sehuimbluschapparaat van voldoende capa
citeit om een dergelijke benzinebrand te
DlnsscTien.
Vermeld kan nog worden, dat alle voor
ververij en wasscherij binnenkomend©
goederen in deze chemische afdeeling een
voorbewerking ondergaan. Toen de brand
uitbrak was het grootste deel van de stof
fen reeds bewerkt en naar de eigenlijke
fabriek overgebracht.
Om half acht verminderde het vuur aan-
nenluk en bleek, dat de in de fahrieksruira-
te aanwezige benzine en de hiermede door
drenkte stoffen waren uito-ebrand. zoodat
alle gevaar voor de tanks, die tesamen 1500
bevatten, was geweken. De
brandweer is het gebouw toon binnensredron
enen heeft de brandende resten gebluscKt,
Nadat de ruimte voldoende was afeekoeld
Ri! «L ftw 'P!r.f'VC,rn ncht ,n,r inrukt
Bit dezen brand ,s gebleken, dat de hechte
constructie van het gebouw, alsmede de he-
Kl^<rS,nS,flnnt^' "-aren tot de
benerkme ervan. De chemische afdeeling jg
eeheel uitgebrand. Het gebouw bertant uit!
een geluk vloersohe ruimte. De schade is vrij
aanzienluk en staat nog niet vast.
Zij wordt door verzekering gedelcl
