j~[et Communisme in de Practijk
zoo'n
is co
Heerluk warm Ontbut
dkoop in cri&istud
vlug kokende havermout
MAANDAG 18 JANUARI 1932
Objectieve mededeeiingen en critische beschouwingen
MOELIJKHEDEN DER PRAKTIJK
Tegenover de ofüoieele cijfers en berichten
uit de sowjet-uavie, diie voortdurend een snel
len en ok inderbroken vooruitgang trachten
te sugig'es'eeirein, is het goed eens eem beeld tie
geven van de allodiaageche praktijk in de
industrie. Daartoe stelt de Prawria ons m de
gelegenheid, dat een feuilleton publiceert in
haar nummer van 7 December over de groote
electrische centrale, welke de gelieele stad
en omgeving van Niizjny-Nowg 'rod van
stroom voorziet, Nagras genoemd bij af
korting.
Deze centrale is gebouwd in een streek
van veennioerassen. Zij nu vest dan ook met
turf gestookt worden en zal in 1932 hij een
capaciteit van 204.000 Kilowatt, een van de
grootste centrales voor turf tei wereld zijn.
De gewone reclame derhalve. Wij kinnen er
thans toe, hoe dit reclame-object er van nabij
Gedurende de laatste maanden (Septem
ber-November), aldus vertelt de feuilletonist
dien we nu verder aan het woord laten, zijn
alle „planberekeningen" van de organisatie,
die voer de brandstof moest zorgen, over-
hoon geworpen. Dit beteekenl dierhalve, dat
men zich had vergist' en tegen de winter
maanden meer stroom noodiig had dan waar
op was gerekend. Als gevolg bleef deze turf-
centrale zonder turfvoorraden zitten. De turf
trust, die voor dit materiaal moet zorgen,
is ook al niet beter in haar 'berekeningen
geweest en kan tot het volgende graaf sei
zoen voor turf niet meer dan 21 pet. geven
van de hoeveelheden volgens het program
ma. Ndgrès was dus gedwongen te leven
van de hand dn de tand en dagelijks de 'be
lasting der machines „af te werpen", de ver
bruikers eenvoudig den stroom af te nemen.
In plaats van 108-U00 kilowatt, die het sta
tion moet kunnen leveren nu, was het in
November gemiddeld in staat 3035.000 Ki
lowatt belasting te dragen. De schade vapi
dit uitschakelen bedroeg, alleen voor de
centrale, van 1 Januari tot 1 November ruim
j 2.7 millioeh roebelHierbij is nog in het ge-
I heel naet gerekend de schade, die de v erbrua-
S kers ondervinden, doordat hun plotseling,
l midden m het bedrijf, de beweegkracht oni-
j nomen wordt en tie fabrieken uren achter
een moeten stilstaan.
Men was toen gedwongen tot andere brand
stof over te gaan, omdat er in dit turfge-
bied geen turf genoeg was. Op het oogen-
j bliiik worden er zes soorten brandstof in het
I ketelhuis van deze centrale verbruikt, groo-
uendeels door elkaar.
Stookolie. Hróervcor moesten ten spoe
digste twee 'betonnen bakken worden gereed
gemaakt, ieder met een inhoud van 5000 ton.
lien oliielei'ding moest worden aangelegd
Oliiebranders moesten in alle ketels worden
aangebracht, terwijl 5 ketels geheel op olne-
stoken werden ingericht Br zal tot aan hei
volgende turf seizoen ongeveer 50.000 ton olie
noodiig zijn, waarvan nu eerst 7000 tlon is
ontvangen. Met de bakken en de olieleidin-
gen is men echter nog niet klaar en men
heeft nu een tijdelijken bak opgesteld, die
elike twee uur gevuld moet worden. De olie
komt in tankwagons op het station, wprdt
daar dn vaten gepompt en op paard en wa
gen naar het station gereden. Zoo eaat het
toe in deze „moderne centrale".
Volgens het programma zou turf geleverd
worden met 3045 pet- vochtgehalte. Deze
HET CHINEESCHE-JAPANSCH CONFLICT
Al
zouden de ketels nog juist kunnen verbran
den. In werkelijkheid is het vochtgehalte
gemiddeld echter 53 pet., stijgt het soms tot
02 pet. Men behoeft geen technicus te zijn
om te weten, dat men met ongeveer zuiver
water "geen vuur kan stoken. Daarom is het
noodiig in alle ketels, ook waar turf gestookt
wordt, olde bij te stoken, omclat anders het
vuur uitgaat en in ieder geval de nopdigie
hitte met wordt bereikt .In de nacht van 0
op 7 November, juds top den feestdag ter her
diemkiing van de Novemberrevolutie, bezorg
de Nigrès zijn afnemers een verrassing. Kr
was geen stookDiie, die was door de aiaee-
l'img te laat aangevraagd en niet gestuurd
vanuit Niizjnii N'owgorod, zoodat de reuzen-
oentlraile due nacht slechts 2U-UOO Kilowatt
kon geven. Niet alleen werden vele belang
rijke industrieën uitgeschakeld, maar de
stad en het district Nizjnii bleven dien nacht
zonder electrisch Licht, als om de mensohen
eraan te herinneren, dat het een herden
kingsdag der revolutie was.
Voor den geregelden aanvoer van olie zou
men een locomotief en tien tankwagens van
de spoorwegen moeten hebben, die echter
niet te krijgen zijn.
S teenkool, net is derhalve begrijpelijk,
dat men ook tot 'het stoken van kolen is
overgegaan, Hoen men de hand kon leggen
op een partij van 44.000 ton antliraciet. Daar
voor moesten 2 ketels omgebouwd worden,
want in turiketels kan men geen kolen sto
ken, maar dit nam men op den koop toe.
Ben opslagplaats voor kolen is er niet, die
Liggen rustig onder de sneeuw. Het behoeft:
geen betoog, dat het vervoer en het stoken
met kolen op de meest primitieve manier
uit de hand geschiedt in deze „moderne
centrale".
Hout. Doch ook met olie en steenkolen
komt men er niet, en er moet derhalve hout
bijgestookt worden. Tot aan liet nieuwe turf
seizoen zal een hoeveelheid hout van 751.500
kub. meters hjout noodiig zijn, dat is een sta
pel van ongeveer 90 nieter lang en breed en
90 meter lioog. Het is een even groote hoe
veelheid als de gelieele stad Ndzjni N'owgo
rod, met bijna een millioen inwwners, waar
alle huizen met hout worden verwarmd, ge
durende den winter nooddg heeft. De organi
satie, die turf moest leveren maar het niet
heeft gedaan, heeft nu de taak voor het
noodige hout De zorgen. Daartoe moeten 2500
voerlieden werken, terwijl er slechts 50 zijn.
In de vuren kunnen houtblokken van hoog
stens 2 meter lang gestoken worden, terwijl
het hout als boomstammen wwrdt aange
voerd. HeD hout moet dus gezaagd worden,
maar er zijn slechts zes cirkelzagen, terwijl
er 15 noodig zouden zijn. Zoodende heeft de
centrale in November slechts één tiende van
die hoeveelheid ontvangen, die besteld was,
3000 kub. mieter dn plaats van 40.000. Men
wil Miu het hout versplinteren alvorens het
te verstolken, hetgeen volgens de proeven
gunstige resultaten oplevert- Daarvoor moet
men evenwel 8 hakroachdnes hebben en er ds
slechts één aanwezig. Daarom wenkt men
nu maar zoo goed mogelijk en zaagt het
hout met de hand, ongeveer op de manier
zooals het in China geschiedt-
Turf. Van deze hoofdibraindstof as eigen
lijk genoeg geprepareerd, maar er zijn geen
wegen aangelegd naar de graafplaatsen. Bij
de reusachtige hoeveelheden, die men nooddg
heeft, kan de aanvoer alleen per spoorweg
geschieden. De spoorlijnen naar de verschil
lende turfgraverijen zijn er echter niet, zoo
dat het! onmogelijk is de brandstof, die op
afstanden van vele tientallen kilometers
verspreid Ligt, aan te voeren. Nu teert men
Dr. H.NANNING'S
KINADRUPPELS
EETIU5T-0PWEKKEND. /l30p.n.
nog op de voorraden, die hij de centrale en
in de bunkers aanwezig zijn. Doch aan die
voorraten komt een eind; wanneer dan dib
verzending met hout, kolen en olie zioo
slecht blijft gaan als tot nu toe zal het sta
tion zijn bedrijf moeten staken.
De schrijver in de Prawda wijst op de
reusachtige kosten, tengevolge van het om
bouwen van het geheele station op allerlei
andere brandstoffen, hetgeen as geschied
voor de periode van negen maanden, daaa
men hoopt het volgend jaar weer tot uitslui
tend turf te kunnen overgaan. Door deze
wisseling in brandstof en temperatuur moe
ten de ketels 'bovendien ieder oogenblik ge
repareerd worden. De tijd tussehen twee
reparaties bedraagt nu 6 weken, terwijl deze
behooren te geschieden met een tussehen-
ruimte van 69 maanden
Het zou interessant zijn eens iets te hooren
over den kostprijs van electrischen stroom
in dat moderne sowjet-station, doch helaas
wordt daarover gezwegen. En dat Nigrès
volstrekt geen uitzondering is moge blijken
uit het feit, dat de kolenmijnen van 't Don-
gebied op 1 en 2 December ongeveer 20.000
ton minder hebben geleverd dan de voor
gaande en volgende dagen, omdatde
electirisohe centrale voor het Dongebied,
Shtrekofka, die dagen wegens mankementen
voortdurend heeft stilgestaan. Zelfs wanneer
men ronclom in de kolenmijnen zit schijnt
dat in de sowjet-unie nog geen garantie te
geven voor het functioneeren van een ketel-
UIT HET SOCIALE LEVEN
CONFLICT IN DE MIJNINDUSTRIE
Dreigende staking in de particu
liere mijnen.
Op de Zondag gehouden besturen conferentie
van den R.K. Mijnwerkesbond te Heerlen,
werd in verband met 't standpunt van de par
ticuliere mijnen ten opzichte van 't voorstel
van de R.K. Mijwerkesb. ten aanzien van de
pensioenregeling der mijnwerkers een re
solutie aangenomen, waarin o.a. wordt ver
klaard, dat het oogenblik is gekomen om ge
bruik te maken, van alle wettige middelen
die noodig zijn om het zoolang nagestreefde
doel te bereiken. Zij is daarom van oordeel
dat een spoedvergadering van de Contact
commissie moet worden belegd ter bespre
king van het rapport der pensioen-commis
sie en dat de andere mijnwerkersbonden de
vraag dient te worden voorgelegd of zij
evenals de R.K. Mijnwerkersbond van oor
deel zijn dat. wanneer de directies der parti
culiere mijnen haar gedragslijnen niet wij
zigen den mijnwerkers niets anders over
blijft dan op die particuliere mijnen de sta-
king te proclameeren.
Ook wordt dp de resolutie gezegd:
Na de opzegging der bestaande loonsover-
eenkomst tegen 1 Februari 1932 door de di
recties der particuliere mijnen acht de be-
stuursconferentie het noodig uitdrukkelijk
te verklaren dat zij 1 Februari a.s. geen
contractlooze periode wenscht in te gaan.
DE BEVRIJDE MIJNWERKER
Een drie Meter hoog zandsteen relief bij
Gleiwilz, dat een mijnwerker voorstelt, die
uit een ingestorte mijn werd gered.
LOONCONFLICT EN STAKING.
eoh,t, dat de betrokker
de in die bepalin
schappij vertegenwoordigen, of
neel zelf, ertoe is overgegaan een aergenjKe
Tevens wordt er tegen geprotesteerd, dat de
directie verlangt, dat de benadeelden zich met
deze handeling der directie accoord zullen ver
klaren. door een circulaire voor ..geaccepteerd"
jkenen. die deze maatregel ter ken-
personeel brengt.
i gezegd, dat alle
•nderhouid verzocht.
CRISISBIJDRAGEN
De Superieure kwaliteit kost niets meer, daar elk pak H.0. ruim 6 ons weegt
Het personeel der Limburgsche Tramweg
heeft besloten maandelijks een gedeelte van
salaris af te staan voor het Crisiscomité.
Radio Nieuws.
DIXSDAG 1» JANUARI
8.00 Huizen K.R.O.: Morgenconcert
8.01 Hilversum A.V.R.O.Gramof.muziek
9.20 Hulzen K.R.O.: Concert.
10.00 Huizen K.R.O.: Gramofoontnuzlek
10.15 Hilversum A.V.R.O.: Gramof.muziek
10.30 Hilversum A.V.R.O.: Solistenconcert
10.30 Hulzen H.I.R.O.: Concert
11.10 Huizen H.I.R.O.: Concert
11.20 Kalundborg: Strijkorkest
11.20 Hulzen H.I.R.O.: Gramofoowmuziek
11.30 Hilversum A.V.R.O.: Sol isrtenconcert.
12.01 Hilversum A.V.R.O.Gramof.muziek
12.15 Hulzen K.R.O.: KRO-Trio
12:25 Kan!
13.20 Da v.
13.20 Königs
Omroep-orkest
K.R.O.: Gramofoonmuziek
q R.Concert
dborg: Instrumentaal ensemble
A.V.R.O. Gramof.muziek
20.15 Hilve
Leiden:
20.20 Lo n de
20.20 Lange
..Walkttre
20.20 Parijs
20.-40 K a 1 u n
1 A.V.R.O.: Kovat
1 A.V.R.O.: Moderne Franschq
Populair concert
'el: Pianomuziek
C.R.O.: KRO-orkest
im A.V.R.O.: Gramof.muziek
1 m A.V.R.O.Stadsgehoorzaal
Tva". Oratorium
11 A.V.R.O.Orgelconcert
Catterail Strijkkwartet
n A.V.R.O.: Ensemble Doeka
.V.R.O.: Omroep-orkest
:2.2ó Londen R.: Ambrose's Blue Lyres
13.00 Huizen K.R.O.Gramofoonmuziek
13.30 Hilversum A.V.R.O.: Gramof.muziek
1 A.V.R.O.: Morgenwijding
11.00 H i 1 ver
derkleeding.
11.00 Huizen K.R.O.Vrouwenuurtje
15.00 Hilversum A.V.R.O.Knipcursus
beginners
17.15 Huizen H.I.R.O.: Prof. dr. C. G. van I
tuwalda: „Da
10 Huizen K.R.O.:
geschiedenis der óhe
30 Hilversum A.V.R.O.: Engelsche Iets
1 A.V.R.O.: Persberichten
NIEUWE AVONTUREN VAN PIEPNEUS EN BIBBERSNOET
13. Tjonge jonge, wat zaten we In den
piepzak! Want we draven er langzaam maar
zeker steeds dichter naar toe en de kat stak
z'n poot al uit om ons te grijpen. „Hallo!"
hoorden we toen opeens achter ons. Het was
een kikker. „Gauw, steek allebei je staart
'buiten boord!" kwaakte hij.
14. Meteen dook hij onder om z'n kame
raadje te halen. Wij staken onze staarten
buiten boord en toen trokken de twee kik
kers ons met pan en al aan onze 6taarten In
volle vaart achteruit. O jongens, wat keek
die kat op z'n neus. Je begrijpt, dat we'm.
lekker uitlachten!
(Wordt Woensdag vervolgdLj
ONDERWIJS IN 1931
DE POLITIEK IN 'T SPEL
De Antirevolutionaire Partij heeft uitge
sproken. dat dc Staat'het. beginsel late varen,
alsof de Overheid geroepen zou zijn om van
harentwege onderwijs te doen geven.
Staatsalmacht.
Desniettemin en evenwel nochtans schijnt
de Staatsalmacht almeer bevestigd te wor
den. En, tegen wil en dank, drijven ook de
tegenstanders van dit beginsel mee af in de
richting eener steeds verder gaande Staats
bemoeiing. Alle partijen zijn hierbij betrok
ken en hebben hierin een woordje mee te
spreken, zullen ze niet hun rechten of hun
invloed geheel en al verloren zien gaan. Zoo
komt de politie ook in de schoolwereld.
In zijn meergenoemde Kamer-rede van 15
December heeft Prof. Dr. H. V i s s c h e r er
op gewezen, dat door de miskenning van
bovengemeld beginsel afgezien nog van
het steeds toenemend Staatsbudget. in
zedelijk opzicht ons volk een groote „on
dienst" bewezen is, omdat het nu niet ge
leerd heeft' zichzelf te helpen. Terwijl ,yhet
zeer moeilijk zal zijn voor re Regeering tot
de natuurlijke grenzen van haar taak terug
Voorts, als het niet de Regeering is, die
voor den aandrang van deze of gene groep
zwicht om het onderwijs in zijn onderschei
den geledingen zus of zoo met deze en die
vakken te completeeren, weten de politieke
of sociale organen door voor- of achterdeur
de school wel binnen te komen c.. meerma
len te bewerken, dat aan hun verlangens
wordt tegemoet gekomen.
Er zal wel niemand zijn, die durft ontken
nen, dat bij de benoemingen ook de politiek
een meetellende factor is. Maar dat het in
ons land en ten tijde van ons huidig Chris
telijk Kabinet zóóver gekomen is, als het
Tweede-Kamerlid Ds. C. A. Lingbeek ons
wil doen gelooven, ontkennen wij.
„Rome en Kampen heerschen"??
Genoemde politieke predikant schreef, naar
aanleiding van de benoeming van Prof. Dr.
J. Se ve rijn tot hoogleeraar in de Godge
leerdheid aan de Rijksuniversiteit te Utrecht
.volgenderwij ze:
„Tot het denkend deel der natie behoort
nu alleen een „man van rechts", een coalitie
genoot, dus behalve de Roomschcn. een
Kuyperiaan of een De Visseriaan. Een ouder
wets-Gereformeerde, die opkomt voor de his
torische Landskerk en voor de onverminkte
belijdenismen beet nog liever zijn vin
ger af, eer men zóó een benoemde. Dit ras
is in Nederland bij de Christelijke regeering
in den ban gedaan. Wéé, wéé, wie waarlijk
de Gereformeerde belijdenis liefhebben!
Rome en Kampen heerschen thans in Neder
land. Beschikken ook over de opleiding on
zer Hervormde predikanten. Zóó ver is het
gekomen en Hervormd Nederland slaapt!"
Deze voorstelling is, euphemistisoh uitge
drukt, én niet overeenkomstig de feiten èn
in opvallende mate tendentieus, 't Valt te
betreuren, dat juist de-ze benoeming, waar
over toch elk principieel Hervormd belijder
verheugd moest zijn, aldus „verklaard", neen,
omneveld werd. Anders gezegd: door een
hevig H.G.S.-gekleurden bril bezien, aldus
in de bespreking werd verpolitiekt.
Liever dan protest tegen de benoeming
van een positief belijdend hoogleeraar als
Prof. Severijn is, ware ons geweest, wanneer
Ds. Lingbeek een woord van heilige veront
waardiging had gesproken over de terzelf
der tijd uitgebrachte benoeming van den
Remonstrantschen Pröf. Dr. L. J. van
H o 1 k als hoogleeraar in de Godgeleerdheid
aan de door Willem den Zwijger gestichte
Leidsche Universiteit, waaraan evenzeer toe
komstige predikanten der Ned. Hervormde
Kerk opgeleid worden. Helaas hebben we
toen van Ds. Lingbeek geenerlei protest ver
nomen.
Geloei van hartstochten.
De politiek heeft bij hoogleersbenoemingen
altijd haar mondje geroerd. Dat schijnt wel
hijzonder het geval te moeten zijn bij benoe
ming van Antirevolutionaire professoren
aan de Landshoogesoholen. Toen Prof. Dr.
H. Visscher 14 October des vorigen jaars
zijn afscheidscollege gaf, herinnerde hij er
aan, dat liij in 1904 zijn taak aanvaardde
„onder het geloei van opgezweepte hartstoch
ten". De scheidende professor sprak: „Ik had
het twijfelachtige voorrecht een uitverkoren
projectiel te worden op Dr. Kuyper's „re-
geerkasteel". Gij zult mij bekend is, dat
Prof. Visscher door wijlen genoemden Staats
man acht jaren later de „man met den geu-
zenkop" is genoemd! waarschijnlijk niet
aanzien voor iemand met een zenuwewak
hart. maar.als ik geen Calvinist was, ik zou
het bijna (zenuwzwak) zijn geworden".
Voor het proletariaat.
En werden de plaats gehad hebbende hoog-
leeraarsbenoemingen niet verpolitiekt, dan
werd beproefd politieke benoemingen tot
stand te brengen. Zoo hield de indertijd op
gerichte Bond van Socialistische Studenten
vorig jaar een Congres, dat gewijd was aan
de hervorming van het Hooger Onderwijs in
socialistischen zin. Door R. Kuyper, een
Marxist van de bovenste plank, die toen de
besprekingen inleidde, werd wel erkend, dat
er geen eigenlijke socialistische opvatting
van een universiteit mogelijk is en dat alleen
nauwere aansluiting bij de maatschappelijke
organisatie eerste eisch is. Daarna is zijn be
noeming tot bijzonder hoogleeraar in de
Sociologie aan de Utrechtsche Hoogeschool
gevolgd. En deze Prof. Kuyper bracht ter ge
legenheid van zijn inaugureele oratie ter
stond de practische politiek binnen de aula
muren, toen hij voor studenten afkeurde, de
lasten van „de tekortkomingen van de kapi
talistische productiewijze" door loonsverla
gingen, belastingen, enz. „af te wentelen op
het proletariaat".
Partijzucht
Ook op het gebied van het Voorbereidend
Hooger Onderwijs heeft de politiek haar
streken uitgehaald, en wel te Middelburg bij
do benoeming van een leeraar in het He-
hreeuwsch aan het Stedelijk Gymnasium.
De Raad benoemde Ds. A. Landstra, pre
dikant te Haastrecht, die als voorganger der
af deeling van de Vereen, van Vrijzinnig-
Hervormden naar Middelburg zou komen:
iemand wiens kennis van het Hebreeuwsch
niet verder strekte dan het eerste jaar van
zijn studententijd (propaedeuse). En Dr. H.
W. O b b i n k, rechtzinnig Herv. predikant te
Middelburg, bekend semitoloog en hebraïcus,
werdgepasseerd!
Op het terrein van het Middelbaar Onder
wijs was de politiek ook alweer present Te
Dokkum werd door haar toedoen de stich
ting van een Huishoudschool, waar leerlin
gen van Christelijken huize met gebed van
een Christelijk leerares de lessen zouden
kunnen aanvangen, verijdeld.
En op het territorium van het Lager On
derwijs is de politiek al zéér ijverig en vol
hardend in de weer geweest.
Royaal (niet in den zin van „koninklijk"!
verre-van-daar; maar in de beteekenis van:
openlijk, rondweg) had dat plaats in de
Mijnstreek, waar de Sociaal-Democraten be
gonnen zijn zelf voor bijzonder onderwijs te
zorgen. De eerst geopende school te Heerlen,
een socialistische school dus, telde begin
September reeds 231 leerlingen, aan wier op
voeding en onderwijs zes natuurlijk
„vuur-roode" onderwijzers hun krachten
Maar minder royaal en meer geniepig
kwam vooral tegenover de voorstanders van
Prot.-Chr. Onderwijs telkens de roode of
vrijzinnige politiek om den hoek gluren.
Geniepigheden.
Als er een School met den Bijbel moest
worden gesticht, of gelden voor nieuwe
schoollokalen en leermiddelen moesten wor
den toegekend, zetten socialisten en liberalen
doorgaans zich schrap om dat te keeren. Wel
heeft vorig jaar nog een door de S.D.A.P
ingestelde Commissie omtrent de Onderwijs-
pacificatie met 8—2 stemmen zich uitgespro
ken voor handhaving van het grondwettelijk
beginsel der financieels gelijkstelling op bet
gebied van het Lager Onderwijs, maar wat
in de practijk onder die „handhaving" ver
staan werd, valt niet erg mee. Daarin gingen
de plaatselijke linksche politici maar al te
vaak hand aan hand samen.
Nu eens jeremieerden ze, dat schoolstich
ting aan onzen kant onnoodig en dus geld
verspilling was.
't Leek heel ernstig, toen in November in
den Raad van Almelo enkele linksche leden
voorstelden bij de Regeering „op maatrege
len aan te dringen teneinde onnoodige
scholenbouw ten behoeve van het Bijzonder
Lager Onderwijs te voorkomen". Maar ze
hadden blijkbaar geen behoefte aan maat
regelen tegen onnoodige scholenbouw voor
Jpenbaar Lager Onderwijs. Volkomen ad rem
heeft toen ter plaatse de Vereen, voor Chr.
Volksonderwijs aan gemeld voorstel adhaesie
betuigd, onder voorwaarde, dat het woordje
„Bijzonder" er uit werd weggelaten.
„Pacilicatie"-gehuicheL
Een anderen keer, ja vele malen, deden
de linksche heeren alsof ze o zoo van harte
ons een Chr. School gunden, maar, ziet u,
ze waren er zoo bezorgd over of deze school
wel levensvatbaarheid zou hebben. En daar
om hielden ze de stichting en de medewer
king daaraan door den Gemeenteraad zoo
lang mogelijk tegen, maakten er kwesties en
procedures van, die alle instanties moesten
doorloopen en daardoor de totstandkoming
zoo lang mogelijk belemmerden. Men herin
nert zich het geweldig verzet van de lin
kerzijde tegen de opening van een Chr.
U.L.O.-Sohool te Middelharnis. Om tot
stichting te kunnen komen, moesten er min
stens 2-1 leerlingen zijn. Maar neen, die zou
den er nooit komen en daarom hielden de
linksche dorpspolitici de schoolstichting zoo
krachtig en zoo lang mogelijk tegen. In het
midden des vorigen jaars telde de School, die
op den duur niet meer tegen te houden was,
na een jaar bestaan te hebben, reeds71
leerlingen. En op deze wijze hebben de fei
ten telkens weer bewezen, hoe op tal van
plaatsen het woord „pacificatie" slechts in
theorie bestaat en politieke elementen een
onwaardige en onrechtvaardige actie voer
den, waardoor de schoolstrijd heropend werd
Demonstratie.
Nadat in de laatste helft van Januari het
Rapport der Staatscommissie-Rutgers in be
trekking tot herziening van de Lager-Onder-
wijswet 1920 was publiek gemaakt, hebben
niet alleen tal van organisaties, gelijk beta
melijk is, dit rapport in studie genomen, en
vervolgens, naar zij meenden te moeten
doen, technische of zelfs principieele bezwa
ren geopperd, maar belegde de Vereeniging
„Volksonderwijs" al heel spoedig een „de
monstratie-meeting", waarbij het in schijn
tegen het Rapport ging, doch in werkelijk
heid de heele actie gericht was tegen de fi
nancieel© gelijkstelling .van het Openbaar
en Bijzonder Onderwijs. Gelijkstelling ten op
zichte van de kleine scholen werd „onduld
baar" genoemd.
Toen daarop het Ned. Onderwijzers-Ge
nootschap te Tiel in 85ste algemeene verga
dering bijeenkwam heeft het de hand naar
den (rooden) Bond van Ned. Onderwijzers
uitgestoken om tot fusie te komen, die ook
aanbevolen werd om aldus het verslag
in het „Schoolblad" „een eenheidsfront te
vormen tegen de maatregelen", voorgesteld
in het Rapport-Rutgers.
„Faonetiek".
Een verslaggever gaf in het N.O.G.-orgaan
van de behandeling van het Rapport aldus
zijn indrukken weer:
„Hai (de inleider) ha' de pin, dat
dieje Rutgers d'r nie was. De wethaauwers,
die 'k laeter sprook, toen ze d'r gewone,
daagelijksche kaortje zaote' te legge, vonde
't wel flink, mar wat schaarp. 'k Wit nie'
krek, hoe ze 't ütdrukte": faonetiek, gleuf 'k,
dasse zeeje'. 'k Dink, dasse nog aon 't knok-
ke' hadde gegaon, as dieje Rutgers d'r eiges
gewies was!". Van een der wethouders, met
name genoemd, werd vermeld, dat hij de
N.O.G.-vergadering had toegesproken: ,,'k
Doch hoe kraig ie 't bai mekaor; d'r zit nog
veul mêr in 'm, dan ge zoo op 't êrste gezich'
zou zegge'. Ma* da' bedde van minse', die
op z'n taid 'n bóltje luste". Nu, als zulke
„minse" de N.O.G.-agitatie tegen het Rapport
Rutgers al „faonetiek" vonden, achten wij
ons van verdere kwalificatie ontslagen.
Midden September verscheen het Wetsont
werp-Terpstra tot herziening van de L.-0
wet, in aansluiting aan het Rapport-Rutgers
nieuwe regelingen voorstellende ten aanzien
van de leerlingenschaal, de waarborgsom, de
keuring van onderwijzers, onderwijs in een
vreemde taal, het M.U.L.O., de regeling van
vergoedingen en Buitengewoon L. O. Begrij
pelijkerwijze namen de vroeger geuitte be
zwaren nu in kracht toe. Bovendien werd in
het leven geroepen een „Comité van Actie",
dat een bestrijdingssvsteem in elkaar zette,
waarvan de politieke bedoelingen ons onmo
gelijk ontgaan konden.
Van moordplan beschuldigd.
Een „gematigd" orraan als het „School
blad" van het meergenoemd Ned. Onderwij
zers-Genootschap verscheen bij de aankon
diging van het wetsontwerp in rouwrand.
Voorts bevatte het bijdragen, die aan duide
lijkheid niets te wenschen overlieten. „Eer
breuk; reactie; bedreigende overheidszorg;
schending der paedagogiek, vernieling van
vooruitgang; achterlijkheid van partijpoli
tiek; een uitdaging van ons korps; roekeloo-
ze aantasting van het meest vitale belang
van ons onderwijs; de door den minister toe
geworpen handschoen rapen we op; de meest
felle strijd", een poëtische ontboezeming
en één artikeltje gaven al dit schixns te „ge
beten". Benamingen als „het moordplan-
Rutgers" en een verklaring als: „De naam
Terpstra zal voortaan dezelfde verbittering
in ons opwekken als tot nu toe de naam
Rutgers", doen zien hoe fel de politieke
hartstocht oplaaide.
„Onverbiddelijk" en „oer-gezellig"
De Bond van Ned. Onderwijzers, die zijn
vergaderingen nog al eens besluit met het
zingen van de „Internationale" en die vcd-
gens den secretaris Posthumus „inder
daad rood is", hield aan het einde des
jaars zijn 58ste jaarvergadering te
Rotterdam, waar een referent het Wets
ontwerp-Terpstra naar de „Klasseonder
wijzer" meedeelde „genadeloos uiteenrafel-
de". Het Wetsontwerp bevatte „allemaal
barbaarsheden". Na de bespreking volgde
voor den inleider een „ovatie", die zal heb
ben duidelijk gemaakt, „d^t ons verzet tegen
de aanslagen op onderwijs en onderwijzer
onverbiddelijk zal zijn". Op de Staten-Gene-
raal werd een beroep gedaan: „Verwerpt dit
vod en toont daarmede, dat we nog tot de
beschaafde volkeren behooren". Dat al deze
drukte meer politieke opwinding was dan
echte verontwaardiging over „aanslagen op
onderwijs en onderwijzer", moge nog blijken
uit de volgende verslagmededeeling: „De
stemming in de zaal w,as uitstekend en een
oer-gezellig bal hield vtslen tot drie uur in
den nacht bijeen".
Vanwaar de politiek?
De kortgeleden afgetreden inspecteur van
het Lager Onderwijs te Amsterdam, P. J.
van Ravesteyn, heeft voor het blad
„Volksontwikkeling" een interview toege
staan en o.m. het volgende opgemerkt: „In
geen enkel land heeft het onderwijs zooveel
vrijheid als hier. Dat hangt ook weer samen
met de psyche van onze onderwijzers, aan
wier vrijheid men niet raken mag. Zoodra
u begint met het onderwijs wetenschappe
lijk te organiseeren van één centraal punt
uit, wordt de vrijheid van den individueelen
onderwijzer ingekort en komt er protest. De
onderwijzer moge niet op de hoogte zijn van
de paedagogiek, met de politiek is hij zeer
vertrouwd. En zoo worden vragen, die zui
ver op paedagogisch terrein moesten worden
opgelost, op politiek terrein beslist".
We wagen er ons niet aan uit te maken,
of de opmerkingen van bovengenoemde auto
riteit, die in het door den „Ronds"-geest
schier overheerschte Amsterdam, bepaalde
lijk ten aanzien van de Openb. Scholen, heeft
moeten werken, al dan niet volkomen jui6t
zijn. Dat ze met name den N.O.G.-ers en den
B.N.O.-ers niet bijzonder welgevallig zullen
zijn, ligt voor de hand. In ieder geval is het
een proeve van verklaring, hoe op Onder
wijsterrein de politie kin 't spel is.
Dat ze in 't spel was, ja, in het vorige
jaar zelfs een groote rol speelde, is na een
overzicht van de genoemde feiten wel over
duidelijk gebleken.
