Glasindustrie „ROTTERDAM" - J. PIETERMAN
MARBRITECLAS
WancHsekieed ing in alle kleuren
In onze showroom v. d. Duynstraat 23252729 vindt
U het op allerlei wijzen als muur-, vloer- en plalond-
bekleeding toegepast.
BOUWBLAD No. 139, Pag. 2
MAANDAG 18 JANUARI1932
Firma GEBRS. VAN GOOL
ELECTRISCHE TIMMER- EN TRAPPENFARIEK
Vinkenstraat 5b Rotterdam, Tel. 41847
BETIMMERINGEN
VERBOUWINGEN
REPARATIEN
TRAPPEN
KOZIJNEN
VRAAGT PRIJSOPAVEN
ZONDER VERPLICHTING
j^e Kamers van Koophandel
en de Bouwnijverheid
Kén van de voornaamste industrieën in
den Haag, de bouwnijverheid, staat er
zèéd' ongunstig voor. Aklus betuigde de
heer A. Verbeek, voorzitter van de Ka
mer van Koophandel en Fabrieken vod?
's-Gravenhage in zijn Nieuwjaarsrede. Daar
liet aantal aanbestedingen onder architec
tuur nagenoeg tot nul gereduceerd) is, ver-
keeren de meeste aannemers in de onmoge
lijkheid hun bedrijf aan den gang ie hou
den. De bouwondernemers maken eveneens
een /„waren tijd door, deze wordt echter
niet veroorzaakt door de crisis, doch is
volgens den heer Verbeek te wijten aan
oorzaken van gemeentelijk-politieken aard.
Do woningmarkt toont het volgende
Kr bestaat overproductie van woningen
vanaf f 400.per jaar en hooger en daar
entegen een groot, tekort aan woningen
van f 6.per week. Dc woningvoorziening
van den middenstand is in handen van
d-e bouwindustrie, de arbeiderswoningen
worden sedert den oorlog alleen gebouwd
door de gemeente en door de toegelaten
vereenigingen, dus met bouwkapitaal en
toeslag op de huur uit de openbare kas.
De vraag rijsft, waarom de bouiwarwiiustrie
te 's-Gravenhage geen arbeiderswoningen
tot stand brengt. Zij is hiertoe zeker wel
bereid, want Haagsche ondernemers bren
gen thans te 's-Gravenhage, tegen f 4.90
per week, woningen aan de markt, bevat
tende 5 kamers en een keuken.
Volgens verkregen inlichtingen is de
bouw vaai arbeiderswoningen dooi' parti
culieren alleen mogelijk, indien grond be
schikbaar is tot
passenden prijs.
Indien dit juist is, kan het gemeente
bestuur, meit behulp van het eigen grond
bedrijf, den ondernemers gelegenheid ge
ven den bouw van kleine woningen ter
hand te nemen. De aabeiders krijgen dan,
als gevolg van de onderlinge concurrentie
en van de voondeelige wijze van werken
der ondernemers, goedkoope woningen. De
bouw1 van overheidswoningen met een toe
slag van Rijk en Gemeente kan dan achter
wege blijven, of althans zéér worden in
geperkt. Wat dilt zeggen will, beseft men
eerst goed, wanneer men weet, dat op het
oogteinblik reeds 12 a 13 pCt. der Haagsche
bevolking woont in huizen met. overheids
steun en dat deze siteun gemidldiellidl f 1.
per woning bedraagt!
De wijze waarop het Gemeentelijk Grond
bedrijf werkt, kan door buitenstaanders
niet altijd begrepen worden. Tiet verband
tusschen de bestemming van den grond
en de daarvoor geechte prijs, ontbreekt ten
eenenmale. Zoo is de erfpachtscanon in
Marlot gesteld op f 0.85 per M2, terwijl
daarentegen de canon in arbeiderswijken
dikwijls f 1.— en meer lied raagt! In het
plan van Uitbreiding 's-Gravenhage West
worden ide ondiernemers, door middel van
het erfpachtscontract, gedwongen wonin
gen te bouwei van 300 tot 360 M3 inhoud,
correspondeerende met een huurwaarde
van f 400 tot f 600 per jaar, terwijl er in
dilt soort woningen
overproductie
is. Door middel van overeenkomsten be
staat gelijke dwang ten aanzien van par
ticuliere gronden, in ddtlzieflflde Uitbrei
dingsplan gelegen. Aldus wordt het bouw
bedrijf, dat in deze tijden, wegens moei
lijkheden in het credietwezen, meer dan
ooit behoefte heeft aan vrijheid, van Over
heidswege in verkeerde banen gedrongen.
De vraag is nu göviAitigd: of de grond
en woningpolitdek dezer gemeente wel de
juiste is en of de ver doorgedreven Over
heidsbemoeiing wel in bat belang is van
de burgerij. Z.g. ter bevordering van het
stadfesdhoon, worieten de ondernemers tegen
woordig herhaaldelijk gedwongen te bou
wen volgens ontwerpen, van gemeentewege
gemaakt. Beseft het gemeentebestuur wei
dat het produceeren van woningen vóór
alles een daad is van koopmanschap en
dat het huidig stelsel een beletsel is voor
economische woningproductie? Men mag
nauurfijk van de bouwondernemers ver
wachten, dat zij het stadsschoon niet zul
len schaden. Dat is echter heet iets anders
dan hen een bepaalde wijze van bauwen
opleggen, zooals thans geschiedt.
Tegen ondoelmatige en schadelijke aan
tasting van de vrijheid van het bouwbe
drijf past, in heli bijzonder in deze onzeke-
ren tijd; een ernstig woord van protest.
De 'toestand van lelie geldmarkt maakt
het den eigen bouwers, sedert den nazo
mer, zeer moeilijk, reeds voorbereide bouw
werken aan te vangen en zelfs zijn er, die
reeds aangevangen werken kunnen voort
zetten, zoodat vele werken stlil liggen. De
eigen bouwer, die voor zijn hypotheken zoo
goocl als uiitslluitenldi op de
hypotheekbanken
is aangewezen, ziet zich die mogelijkheid
ontnemen. Ook de Stedelijke Hypotheek
bank is niet bereid voor gereed gekomen
bouwwerken hypotheek te verstrekken.
Ook de Kamer van Koophandel voor Am
sterdam hec4t zich met de credlietnarig-
heden van het bouwbedrijf bemoeid. Zij
vraagt wat de economische gevolgen van
de vergaande overheidsbemoeiing mot den
bouw brengen moet en als een van die ge
volgen noemt zij de
ongelijkheid
die er tusschen particulier en (semi-
oveiheidsbedrijf tot standi gebracht wordt.
Voor de woningbouwvereenigingen is
wegens den gemeente steun dien zij ont
vangen en het risico dat de gemeente voor
haar op zich neemt, een vergaande over
heidsbemoeiing van de gemeente niet al
leen volkomen gerechtvaardigd, maar te
vens n o o d' z a k e 1 ij k. Voor particulieren,
die nu eenmaal zelf het risico van hun
werk moeten dragen, staat de vraag van
gemeentelijke zeggenschap over de heeren
heelemaal anders; voor hen vormt zij,
zooals gebleken is, een hinderpaal om
oreldiet te verkrijgen; de hypotheekbanken
zijn op die conditie tot geen transactie be-
Bl-ijkt dus uit bovenstaande overduide
lijk dat de toestand in de bouwbedrijven
verre van rooskleurig is te noemen, eenigs
zins nuchter doet in verband hiermede de
gegevens aan verstrekt door den Dir. Gen
van den Arbeid, in opdracht van den
Minister van Arbeid H. en N.
Het beeld, dat bij het onderzoek per
1 Oct j.l. werd verkregen, kan in het kort
als volgt worden weergegeven:
In de bouwbedrijven is het aanmerkelijk
silapper dan een jaar geleden, ofschoon niet
zoo onrustbarend als oppervlakkig wordt
aangenomen. Bepaalde cijfers omtrent de
personeelsbezetting staan niet ter beschik
king. Het feit, dat over de verloopen 9 maan
den van 1931 25 millioen gulden minder is
aanbesteed dan in 1930, maakt het aanneme
lijk, dat de toestand op dit oogenblik in het
bouwbedrijf niet bepaald rooskleurig is.
(jereformeerde Kerk te Maarssen
Architect: B. W. PLOOY te Amersfoort.
Door den Raad der Ger. Kerk te Maarssen
werd op een zeer geschikt punt een terrein
aangekocht voor Kerkbouw.
Het terrein wordt begrensd door den Kerk-
weg en de Gaslaan en is van den Hoofdweg
Utrecht-Amsterdam zichtbaar.
De plannen voor den bouw van een Kerk
met kosterswondmg werden ontworpen door
den architect B. W. Plooij te Amersfoort
Het kerkgebouw verkrijgt op den beganen
grond 300 zitplaatsen en is later door een
galerij tot 400 op te voeren, voorts een ruim
catechisatdelokaal met afzonderlijke lcosters-
wondng, benevens een aangebouwden kosters
woning.
Het gebouw wordt opgetrokken in
grijze gevelsteen en afgedekt met een rood
pannendak.
Hoewel diet bestaande kerkgebouw reeds
gerudmen tijd te klein is, hebben de onzekere
tijdsomstandigheden den nieuwbouw belem-
Waar echter door de gemeente imiM as ge
offerd en de uitgeschreven obligatieleendng
een gunstig verloop heeft, kan thans de uit
voering der plannen hoopvol worden tege
moet gezien.
Zij die belang stellen, in deze kleine
bloeiende gemeente en tevens hun geld op
deugdelijke wijze willen beleggen, wagen
een prospectus betreffende de obldgaitdelee-
ndng bij de Neder]andsche Middenstands-
baruk N.V., kantoor Breukelen.
jy^iddelbaar technische opleiding aan
dagscholen voor bouwkundigen
De Minister van Onderwijs, Kunsten en
Wetenschappen heeft goed gevonden:
le. in te stellen een commissie, aan welke
wordt opgdragen:
I. te onderzoeken, aan welke eischen en
normen de middelbare technische opleiding
aan dagscholen voor bouwkundigen, weg- en
waterbouwkundigen, electrotechnici en
scheepsbouwkundigen behoort te vóldoen, in
verband met de eischen van het bedrijfs
leven, en hoe deze opleiding behoort te
worden geregeld, met name wat betreft;
a. de voorwaarden van toelating;
b. den duur en de inrichting van het
onderwijs, d.e samenstelling van het leer
plan en de omeahrijviug van die leerstof;
c. de regeling van, en de eischen voor
het eindexamen;
II. omtrent de resultaten van dlit onder
zoek aan hem rapport uit te hrengen;
2e. te bepalen, dat deze oommlssdie haar
vergaderingen zal houden te 's-Gravenhage,
ten* plaatse door den voorzitter aan te
3e. dn deze commissie aan te wijzen:
a, tot lid en voorzitter Ir. G. H o f e t e d e,
inspecteur-generaal van het NijvemheMs-
onidenvijss te 's-Gravenhage
tot lid1 en ander-voorzatter Ir. L. Th. H,
kostbaar handschrift gestolen
Vit de bibliotheek der Moskee van Omar, te Jeruzalem is een kostbaar Koran-hand-
Schrift ontvreemd, dat acht eeuwer is. Hierboven een fotogafie van dit wereld-
lslai, lixche heiligdom*
Heeselfelt, Inspecteur van het Nijver
heidsonderwijs, te Dordrecht,
b. tot leden:
Iir. II. v. C o u w e '1 a a r, leeraar aan de
Middelbare Tedhinieahe School Amsterdam"
Ir. H. W. E. Damerau, directeur van de
Koninklijke S oho oil voor Kunst, Techniek
en Ambacht te 's-IIertogenbosch
Pref. Ir. D. Dresden, directeur der N.V.
Machinefabriek Jaffa,, te Utrecht;
Ir. J. H. E d 'd e s, bedrijfsohef van de afd
Scheepsbouw der Burgerhout's Machinefa
briek en Scheepswerf te Rotterdam, te Dor
drecht;
D. C. Endert Jr., directeur der Rotter-
daimeche Droogdok-Mij., te Rotterdam;
Dr. Ir. G. de Gelder, directeur der Mid
delbare Technische School te Haarlem;
Ir. G. H. M. de Groot, directeur der Mid
delbare Technische School te Heerlen;
Ir. H. de Groot, directeur dier Middel
bare Technische School te Dordrecht;
Jhr. Ir. J. E. van Heemskerck van
Beest, hoofd der afd. Havenwerken van
den dienst der Publ. Weiken te Amsterdam,
W. J. Heydeman, directeur der Midid,
Techn. Sohoo'l „Amsterdam", te Amsterdam;
E. W. de Jong, hoofdopzichter dn alge-
meenen dienst bij het gemeentelijk Tram
bedrijf te Rotterdam;
L. Ivo erts, directeur der MidJd. Techn.
School voor Bouwkunde te Amsterdam;
F. Koggink, voorzitter van de Goorumis-
eiie voor Middi Techn. Onderwijs van den
Ned. Bond van Technici, te Amsterdam;
Ir. K. de Koning, leeraar aan de MildcL
Technische School! te Dordrecht:
Ir. A. G. d e K o n i n g h, voorzitter van het
bestuur der Vereeniging voor Nijverheids
onderwijs te Haarlem;
P. Lij dsman, directeur der Milcld, Techn
Schooft te Utreöht;
G. C. Mi ch el 1, directeur der Middelbare
Technische School te Leeuwarden;
Ghr. Moes, voorzitter van de Vereen.
Techn. School „Amsterdam" te Amsterdam;
Dr. Ir. J. H. P.lantenga, directeur der
Academie van Beeldende Kunsten te 's-Gra
venhage
G. van Schieveen Jr., opzichter bij
den Prov. Waterstaat van Noord-Holland, te
Haarlem
Ir. M. F. A. Schiphors t, leeraar aan
de Mi'dd. Techn. School te Groningen;
H. O. S c h u h m a c h e Q", diirectenr der
Academie van Beeldende Kunsten en Tech
nische Wetenschappen te Rotterdam;
Dr. J. Smit, oud-directeur dér Kon. Mij.
„De Sohélide" te V'llssi/nigen, te 's-Gravenhage;
G. Versteeg, voorzitter van de Commis
sie van Onderwijs aan de Mij. tot bevorde
ring der Bouwkunst, (B.N.A.) te Amsterdam;
Ir. J. J. II. Vrijdaghs, directeur der
Midld. Techn. School te Groningen;
Ir J. v d W a e r d e ntechnisch directeur
der N.V. „Veretenigde Bliikfabrieken" te
Amsterdam;
c. tot secretaris: A. C. van Braam
Houckgeest, referendaris bij het Depar
tement van Onderwijs, Kunsten en Weten-
rcQiappen, te Vs-Gnavenlhage,
J7en kwart eeuw volks
woningbouw te Enschede
Ter gelegenheid van haar 25-jarig bestaan
heeft de Vereeniging „De Volkswoning" te
Enschede een zeer uitgebreid gedenkboek
uitgegeven, kostelijk geïllustreerd en voor
zien van een „Voorwoord" van Burgemees
ter E d o B e r g s m a. Deze stipuleert, dat
„De Volkswoning" de voorgangster, de baan
breekster was voor den bouw van prettig
uitziende en goed gebouwde werkmans
tuindorpen. Andere vereenigingen werden
door haar tot nadenken geprikkeld en geza
menlijk met deze werd Enschede tot een
woonstad van niet geringe bekoring. De Ver
eeniging heeft dan ook veel waardeering
gevonden bij allen, die in 'n goede woning
een der eerste voorwaarden zien voor het
vormen van een gezond, krachtig, tot vlij-
tigen arbeid bekwaam geslacht van men-
schen, staande naar ziel en lichaam op hoo
ger peil dan vroeger.
Enkele gegevens willen we aan dit ge
denkboek ontleenen.
Toen in 1901 de Woningwet tot stand
kwam, waarbij aan de gemeenten met een
zielental boven de 20.000 het maken van een
uitbreidingsplan werd voorgeschreven, was
Enschede een van de eerste gemeenten, die
een dergelijk plan in behandeling nam. Te
recht zag de burgemeester, de heer E. J.
Bergsma, in, dat juist voor een stad als
deze, met haar toentertijd snel groeiende be
volking en toenemende bebouwing, een der
gelijk plan dringend geboden was. Er wa
ren door gebrek aan een dergelijk plan al-
reedis genoeg misstanden op het gebied van
bebouwing en stratenaanleg ontstaan, en
eik jaar, dat langer gewacht werd, zou den
toestand maar des te erger maken, en de
mogelijkheid om daarin mettertijd verbete
ring te brengen, slechts verzwaren. Doch
een uitbreidingsplan op zichzelve mocht al
iets heel nuttigs zijn, als er ook geen mid
delen werden aangewezen om langs de ge
traceerde wegen goede woningen te bouwen,
dan was dit toch nog maar een half plan.
25 jaar geleden waren de woningtoestanden
in onze stad allesbehalve gunstig. Vooral de
arbeiderswoningen lieten zeer veel te wen-
schen over en eischen dringend verbete
ring. Daarbij kwam nog, dat er slechts in
zeer beperkte mate door particulieren in de
behoefte aan woonruimte werd voorzien.
Het gevolg hiervan was, dat dikwijls in zeer
beperkte ruimte drie en soms vier gezinnen
samenhokten, met al de nadeelige gevolgen
daarvan. Daarin moest verandering komen.
Dat gevoelde ieder, wien het volkswelzijn
na aan het hart lag. Ook in het belang van
de industrie was het zeer gewenscht. dat er
in de steeds dringender behoefte aan goede
arbeiderswoningen werd voorzien. Met het
ook hierOp werd er op 9 November 1906
door de Ensched. Fabrikanten vereeniging
een bespreking gehouden, waarin over deze
aangelegenheid werd beraadslaagd'; het was
namelijk door de nieuwe woningwet moge
lijk geworden voor vereenigingen, die werk
zaam waren in bet belang der Volkshuis
vesting, uit 's Rijks kas voorschotten voor
dit doel te verkrijgen.
Het was alweer op initiatief van den bur
gemeester, dat er op 22 Nov. id.a.v. een ver
gadering werd bijeengeroepen van belang
stellenden in de oprichting van een bouw-
vereeniging. Besloten werd zulk een ver
eeniging te stichten, waarvan de statuten
op 4 Jan. 1907 werden goedgekeurd.
4 Januari 1907, dat is dus juist 25 jaar ge
leden, en het is daar vandaan, dat we in
deze kolommen hiervan een en ander mede-
deelen.
Gedurende die 25 jaren van haar bestaan
zijn door de vereeniging De Volkswoning
ongeveer 2200 woningen gesticht, die met
den gronid en de kosten voor rioleering en
bestrating ruim 7 millioen gulden hebben
gekost. Bedroeg het percentage van het aan
tal woningen diier vereeniging ten opzichte
van het aantal gezinnen in de stad, in 190S
nog slechts 1.8, in 1930 was dit gestegen tot
19.1 procent. In den aanvang was de aanleg
van het eerste complex woningen wel zeer
eenvoudig. Maar geleidelijk werd dit beter.
En toen de vereeniging in 1913 de beschik
king kreeg over het buiten „Het Pathmos",
werd daar een compleet tuindorp gesticht
van een kleine 900 woningen, rondom in het
groen gelegen en een lust voor de bewoners
en voor de wandelaars. Later zijn er nog
mooie complexen bijgebouwd aan het Room
veldje, het Nieuwlustpark, het Varvik, en
nog enkele plaatsen en steeds werd er naar
gestreefd die complexen zooveel mogelijk
tot tuindorpen te maken. En dat deze toe
leg volkomen gelukt is, blijkt maar al te
duidelijk uit de appreciatie van de bewo
ners zelve en van d'e vreemdelingen die deze
volkswoningbouw komen bezoeken. Het is
er een lust om te wonen.
Thans bestaat de vereeniging 25 jaar en
ze kan met gerechtvaardigde trots op haar
arbeid terug zien. Door gebrek aan terrei
nen in de stad is het nu helaas niet meer
mogelijk, het heilzaam werk nog verder
voort te zetten; des te meer jammer, omdat
er uit het aantal aanvragen blijkt, dat er
nog altijd behoefte is aan meer arbeiders
woningen tegen matigen prijs. Maar het
stichten van 2230 woningen in een staid van
50.000 inwoners gedurende 25 jaar, mag toch
reeds een respectabele prestatie worden ge
acht. Waar aanvankelijk de woningen wer
den gebouwd onder beheer van burger
architecten en door aannemers uit het vrije
bedrijf, daar besloot men in 1913 een eigen
bouwbedrijf te stichten en het bouwen Ider
woningen in eigen 'beheer uit te voeren, een
en ander ter besparing van kosten.
Zouden de tijden beter zijn geweest, stel
lig had men deze 25-jarige herdenking niet
ongemerkt voorbij laten gaan. Thans heeft
men alleen volstaan met de uitgave van 'het
gedenkboek een waardige uitgave, waar
dig aan déze bouwvereeniiging en waardig
ook aan het werk door die vereeniging tot
stand gebracht.
Qemeente-architect Blerik
De alphabefische aanbevelingslijst voor de
functie van gemeente-architect te iBlerik, ziet
er als volgt uit:
L. II. J. B r 11, Maastricht, opzichter bij
de Waterstaat; H. die Mol, Eindhoven, ge
wezen inspecteur bij het Gemeentelijk Bouw
en V'-min toezicht; W. H. Nillessen, Ge
meens ;n ^itect, Nieuwenha/jeru
ADVERTEERT
IN DE
BOUWWERELD
N.V. HET ONDERLING CREDIET
Gevestigd te Rotterdam
HOOFDSTEEG 39 h. Toerijstuin
Opgericht 1865
ING-COURANT -
N.V. HOUTHANDEL v/h Firma J. G. ALBLAS
WADDINXVEEN TELEFOON No. 6
Opslagplaats ROTTERDAM aan den ZWAANSHALS No. 203-200 - Telel. No. 4089I
^rbeidswoningen
te Alkmaar
Een complex van 42 woningeen is door
de arbeaidersowningbouwvereeniging „Roch
dale" voltooid, waarvoor de gemeente het
bouwkapitaal verstrekte. De gemiddelde
stichtingskositen (zonder grond) bedragen
f 2300.— per woning. De huur zal vermoe
delijk ap f 4.90 pea- week worden gebracht.
|Jit de verwarmings
industrie
Opzegging collectief contract.
De Bond van Werkgevers in de Verwar
mingsindustrie heeft aan de moderne, r.k.
en christ. metaalbewerkersbonden het collec
tieve contract opgezegd. Van werkgeverszijde
wordt o. m. een loonsverlaging van 10 pet.
voorgesteld.
telefoonjuffrouw uit de
bouwverbodcentrale
„Ten eind'e het opschrift van de stede-
fa ouw-p ar agraaf van de woningwet meer in
overeenstemming te brengen met de ruimere
strekking, die zij aldus de Mem. v. Toel.
„door jurisprudentie en wetswijziging
heeft gekregen, dan zij aanvankelijk had, is
de titel veranderd in: „„regeling der
bebouwing en der bestemming
van gronden"
Daarbij is de inhoud der niettemin be
perkt gebleven tot de twee onderwerpen, die
er van het begin af in hebben gestaan, n.l.
het bouwverbod en het uitbreidingsplan, zij
het dat in aansluiting aan dit laatste thans
de z.g.n. bebouwingsvoorschriften en het
streekplan daarin regeling hebben gevonden.
a. Bouwverbod.
Weinig had het gescheeld, of het
bouwverbod
was bij deze gelegenheid over boord gezet.
In het oorspronkelijk voorstel droeg de Re
geering de geheele schrapping van art. 30
(oud) voor, en wel op grond, dat het rechts
middel zijn beteekenis had verloren sinds
bouwvergunning moet worden geweigerd
wanneer het bouwplan afwijkt van het uit
breidingsplan en voorts doordat de gemeen
ten door het vaststellen van rooilijnen kun
nen beletten, dat grond bebouwd wordt.
Bij de Mem. v. Antw. Tweede Kamer
kwam de Regeering hierop terug. Daarin
schreef zij het meer en meer in onbruik ge
raken van het bouwverbod toe aan de om
standigheid, dat aan die uitvaardiging van
rooilijnen minder formaliteiten waren ver
bonden. Nu door de invoering van bepalin
gen ten opzichte van bijzondere rooilijnen
di't verschil ging wegvallen, achtte zij de
mogelijkheid aanwezig dat de gemeentebe
sturen in sommige gevallen aan een bouw
verbod de voorkeur zouden geven.
Deze wending van het lot mag zeker wor
den toegejuicht. In de praktijk doen zich zoo
nu en dan gevallen voor, waarin met een
bouwverbod op juister en doelmatiger wijze
ongewenschte bebouwing op een bepaald
punt kan worden voorkomen dan door rooi
lijnen, waarvoor de tijd niet altijd rijp is en
die ook overigens voor dit doel wel eens niet
zoo goed kunnen worden toegepast.
Intusschen zijn de voorschriften voor de
uitvaardiging van een bouwverbod eenigs-
zins aangevuld om de formaliteiten te dien
aanzien in overeenstemming te brengen met
Behoudens is in art. 30 (35 nieuw) de oude
bepaling aangaande de overweging van aan
koop of onteigening ingeval het verbod meer
dan 1/3 gedeelte van den in het plan begre
pen grond van een en denzelfden eigenaar
betreft. Ofschoon de Regeering eerst door
wijziging van het tweede lid de misvatting
wilde toegeven, waartoe de bestaande redac
tie aanleiding beeft gegeven, dat n.l. de be
langhebbende, indien de grens van 1/3 wordt
overschreden,
recht
op koop of onteigening door de gemeente zou
hebben, zoo heeft zij de daartoe ontworpen
wijziging bij het Mondeling Overleg weden
laten varen, nadat de meerderheid van de
Commissie van Voorbereiding had te kennen
gegeven, dat de bewuste bepaling geen
voorlichting tot aankoop of onteigening
inhoudt, doch slechts is op te vatten als een
„zekere norm van behoorlijkheid" en een
„aansporing om bij verdergaand bouwverbod
na te denken, of de grenzen der behoorlijk-,
beid niet worden overschreden".
Tijdens deze behandeling maakte de Mi
nister zelf het nog wat aanschouwelijker en
smakelijker door het geval te v/ergelijken
met de telefoonjuffrouw, die ons als
we 3 minuten intercommunaal hebben gete
lefoneerd komt waarschuwen, diat het tijd is.
Alsdan zoo zeide de Miinster ligt het'
aan ons om al of niet door te gaan; de juf
frouw beperkt ons niet in het minst in onze
vrijheid. „Hier in art. 30 (thans 35) is oolc
een zeer verwijderde norm, die in geen geval
bindt"; het is voor de gemeenten „een appèl
aan haar consciëntie".
Met zulk een elegante vergelijking en zoo
schoone woorden kunnen de gemeenten voort
waar gelukkig zijn. In ieder geval kan voor
taan met een beroep op het geschrevene en
gesprokene worden volgehouden, dat het
niet in den geest van den wetgever is, bij
de beslissing of een bouwverbod redelijker
wijze aankoop of onteigening noodig maakt,
eenigermate streng vast te houden aan het
verouderde verhoudingscijfer van 1/3.
Evenwel blijft het oordeel over de vraag in
elk afzonderlijk geval, of de gemeente zich
terecht niet gelegen heeft laten liggen aan
de waarschuwende gewetensstem van de
telefoonjuffrouw uit de bouwverbodcen
trale, berusten bij de Ged. Staten, die ieder
bouwverbod hebben goed te keuren en, zoo
noodig bij de Kroon, op wie beroep open
Over het uitbreidingsplan in een volgend
artikel.
het uitbreidingsplan van
aengwirden
Bij de gehouden aanbesteding van heit) leg
gen van straten en riolen in het uithrei-
diingsplan van de gemeente Aengwirden a.
d. Fok te Heerenveen, waren 48 biljetten in
geleverd. Hoogste inschrijver was: Fa. Gebr.
Fmnkena te Lemmer, voor: f 118.500.
laagste inschrijver S. J. Stoker te Boven-
Krnijpe voor f 82.854.De begrooting was
f 130..000. De gunning is aangehouden.
het schildersbedrijf in
friesland
Naar wij vernemen hebben de Chr. en
R.K. werknemersorganisaties in het schil
dersbedrijf een loonsverlaging van 2 ct. per
uur voor de groote steden en van 4 ct per
uur voor het platteland aanvaard. De mo
derne organisatie heeft nogmaals een con
ferentie met de werkgevers aangevraagd.
Het staat evenwel vast, dat de verlaagde
loonregeling op 18 Januari ingaat
Het interieur der Gereformeerde Kerk te Maarssen, ontwerp van architect B. W Plooy
te Amersfoort. Het kerkgebouw heeft dnehonderd zitplaatsen en kan uitgebreid 'worden,
tot vie \ond rd vlaalsen.
