Jilktttw geïkscift (fmtrant
Dagelijks verschijnend Nieuws blad voor Leiden en Omstreken
ABONNEMENT:
Per kwartaal 3.25
(Beschikkingskosten 0.15.)
Per week 0.25
Bij dagelijksche zending7.
AI lea bij vooruitbetaling
Losse nummers 5 cent
met Zondagsblad 7Va cent
Zondagsblad niet afzonderlijk verkrijgbaar
Bureau: Breestraat 123 Telefoon 2710 (na 6 uur 3166) Postbox 20 Postgiro 58936
NO. 3557 DONDERDAG 14 JANUARI 1932
\DVERTENTIEï
1 lot 5 regels
L17W
0.221',
van 1—5 regels 2^0
Elke regel meer0.45
Bij contract belangrijke korting.
Voor het bevragen aan 't bureau
wordt berekend 0.10
12e Jaargang
Dit nummer bestaat uit DRIE bladen
EERSTE BLAD.
ONMAATSCHAPPELIJKE DAAD
Sommige roomsch katholieke bladen, ook
de „Morgen", welke er zeer dicht bij zit, pu-
bliceeren een pijnlijk geval uit Helmond.
Deze Brabantsche industrieplaats, men kan
het uit de persberichten weten, wordt zwaar
door de crisis getroffen. Ook de beste en
meest energieke fabrikanten, zooals die van
„Vlisco" lijden er onder. Dat is treurig, doch
als de ondernemer doet, wat hij kan, mag
niemand hem de werkloosheid verwijten.
Maar nu komt er een ander, heel ernstig
en pijnlijk geval bij. Alleen uit gemak en win
zucht gooit een firma de fabriekspoort dicht
en stuurt ze tweehonderd arbeiders op
straat.
't Geval zit, eenvoudig gesteld, zóó in el
kaar. De draadnagelfabriek van de. Gebrs.
van Thiel wordt in een syndicaat opgenomen
Het is een zeer moderne fabriek en de hoofd
leiding van het syndicaat besloot, dat aan de
Helmondsche firma de vervaardiging van
een flink kwantum draadnagels wordt op
gedragen. Zóó groot, dat de fabriek het ge-
heele jaar volop werk zou hebben.
Syndicaatvorming, vooral met sterke bui
tenlandsche financieele machten, is gevaar
lijk, omdat productie-regeling er dan zoo ge
makkelijk toe leidt, dat hier de arbeiders
ontslagen worden. Doch niet st'eeds kan dit
voorkomen worden. Het kan noodgedwongen
gaan.
Dit vreesde men thans ook in Helmond,
doch achteraf bleek, dat dit syndicaat de
werkgelegenheid in ons land niet zou ver
minderen.
En toch wordt nu de fabriek gesloten. Hoe
komt dat dan?
Wel. de firma Van Thael bood het haar
toegewezen kwotum te koop aan in Duitsch-
land en ging met een firma dadr afzonder
lijk onderhandelen. De Duitschers, tuk op
werk, boden een belangrijke schadevergoe
ding aan en de overeenkomst kwam tot
stand. Het werk wordt in Duitschland ge
daan, de Helmondsche firma heeft last noch
risico en krijgt toch een zeer behoorlijke uit-
keering gedurende vijf jaar.
Maar,
de arbéide'rs worden, moedwillig en on
barmhartig werkloos gemaakt, en de ge
meente Helmond, toch al zoo bezwaard,
moet nu nog weer voor twee honderd
gezinnen zorgen.
Ongetwijfeld is dit een zeer onmaatschaap-
pelijke daad. Welke ook in normale tijden
te veroordeelen zou zijn, doch thans in dub
bele mate. Dit is nu in zeer bijzondere en
ongunstige zin mammondienst en „kapita-
Dit is algemeen en arbeidersbelang opof
feren aan ongebreidelde winzucht
Het is geen wonder, dat over .zoo harde
daad allerwege de staf gebroken wordt.
BEDENKELIJKE JOURNA
LISTIEK
Er loopt op dit oogenblik in de liberale
pers een merkwaardige polemiek. Heel in 't
kort komt het hierop neer.
In den Haag was een vergadering van
jong-liberalen. Een spreker op die vergade
ring keurde het uitsluitingssysteem, gelijk
dat door de Enschedésche fabrikanten wordt
toegepast, af. Hij veroordeelde dat dwang
middel.
Direkt daarop kwam de secretaris van de
Vrijheidsbond, Mr. Rutgers meedeelen, dat
„deze uitlatingen geenszins geacht kunnen
worden de meening van den Vrijheidsbond
weer te geven. In die mededeeling komt ook
uit, dat de Bond van Jonge Liberalen, (hoe
dicht menig lid ook bij de Vrijheidsbond
moge staan) een op zichzelf staande organi
satie is.
Dat was reeds allervreemdst.
Mag in een jongeren-organisatie, waarin
men algemeene problemen bespreekt, niet
gezegd worden, dat men het strijdmiddel der
uitsluiting afkeurt? Iets, wat nog niet eens
be teekent, dat men de fabrikanten ongelijk
De Jonge liberalen waren van deze repri
mande zoo geschrokken, dat ze aanstonds
lieten publiceeren: het was slechts een aca
demisch debat en geen praktische veroordee
ling van de Iwentsche werkgevers.
Doch nu snelt de Avondpost, ook liberaal,
de jongeren te hulp en vraagt vrij scherp:
Hoe weet de heer Rutgers wat in
zake dit conflict „de meening van den
Vrijheidsbond" is? Wie geeft hem het
recht die nieening vast te stellen en er
over te beschikken? Wat is dat tegen
woordig toch in de Liberale Staatspartij
voor een werkgeverspolitiek? Waarom
is men zoo bang voor een dergelijke op
merking nota bene nog wel in een orga
nisatie die „geheel los" staat van de
partij? Het is waarlijk, of de Vrijheids
bond de ondergeschikte of de vrijgestelde
van de Twentsche werkgevers geworden
is. Wat zit hier achter?
Dat is kras gezegd. Bovendien schrijft het
(lib.) Vaderland:
Wij wijzen op het tamelijk unieke ver
schijnsel bij een conflict in de industrie,
dat de methode van de werkgevers in de
pers van alle richting is afgekeurd, en
dat ze ook door niemand in bescherming
is genomen. Dat thans ook de Vereeni-
ging van Jonge Liberalen zich in dien
geest uitsprak, was ons reden van ver
heugenis; de jongeren zijn voor elke
partij het zout der aarde, en als het zout
smakeloos wordt, deugt het nergens meer
toe dan om buiten geworpen en van de
menschen vertreden te worden.
Ook daar behoeven we niets bij te doen.
Maar stom-verbaasd hebben we daarna
kennis genomen van wat Mr. Belinfante in
de Vrijheid schreef. Hij vindt de uitlatingen
van den jong-liberalen spreker zeer betreu
renswaardig en voegt er dan twee opmerkin
gen aan toe: een zakelijke en een politieke.
De eerste is deze:
Wat is een staking anders dan een
dwangmiddel, door de arbeiders
aangewend tegenover de werkgevers?
Gaat het dan aan alléén aan de w e r k-
ge vers te verwijten, dat zij van dwang
middelen gebruik maken (geheel daar
gelaten, of dit verwijt in casu juist
Dit geeft blijk van een zeer verwarde op
vatting. De scherpzinnige jurist is blijkbaar
met zulke praktische sociale vragen niet op
de hoogte. Immers, wie staking tegenover
uitsluiting zet, verwart twee dingen en
maakt een onjuiste tegenstelling.
Tegenover de uitsluiting door de patroons
6taat de solidarifeifsstaking der arbeiders.
En, wie het eene afkeurt, keurt ook het
andere af. In Enschedé wordt gelaakt, dat
duizenden arbeiders, die de loonsverlaging
hadden aanvaard, gestraft worden, omdat
anderen staakten.
Dat wordt onbillijk genoemd en dat kan
men onbillijk achten, al zou men economisch
e.an de zijde der werkgevers staan. Mits men
maar goed onderscheidt.
Erger maakt de schrijver in de Vrijheid
het nog, als hij hier de politiek in 't geding
brengt en openhartig neerschrijft:
Uit politiek oogpunt eindelijk is het o.i.
niet minder te betreuren, dat deze „Jonge
Liberaal" zich zonder dwinger.de redenen
gesteld heeft aan de zijde van onze poli
tieke tegenstanders en koren heeft aan
gedragen op hun molen door zonder vol
doende aanleiding een odium te wer
pen op een groep mannen, waaronder
zich geestverwanten, ja voormannen van
de Liberale Partij bevinden.
Nu weet de Avondpost het In een econo
misch geschil beslistde politieke rich
ting. Het is ontstellend, dat zoo iets in een
leidend liberaal orgaan kan geschreven wor
den. Op dit oogenblik signaleeren we het
slechts. Maar het laatste woord is er nog
niet over geschreven.
BINNENLAND.
OFFICIEELE BERICHTEN
VOOGDIJRAAD.
Bij Kom. besluit is aan L J. C. J. van Ra-
vesteyn, op verzoek, eervol ontslag verleend
uit zijn betrekking van lid, tevens voorzitter,
van den Voogdijraad Rotterdam II, onder
dankbetuiging voor de als zoodanig bewezen
diensten.
ONDERSCHEIDINGEN.
Bij Kon. besluit is benoemd tot officier in
de Orde van Oranje-Nassau L. J. C J. van
Ravesteyn, lid, tevens voorzitter, van den
Voogdijraad Rotterdam II;
is luit. ter zee der le klasse C A. Weem
hoff, benoemd tot ridder in de Orde van
Oranje, het versiersel te dragen met de
zwaarden;
is verleend de zilveren eere-medaille der
Orde van Oranje-Nassau aan den heer M.
Smallegange, huisvader van de Afdeeling
Amersfoort van- den Nederlandschen Mili
tairen Bond.
ARMENRAAD.
Bij Kon. besluit is benoemd tot secretaris
van den Armenraad te Dordrecht dr. A. van
Oven, thans tijdelijk als zoodanig werkzaam.
MUTATIES.
Bij Kon. besluit zijn benoemd tot 2e luit.
bij het wapen der art, de cadetten-sergeant
H. C. Kremer en S. Kort;
is op verzoek eervol ontslag verleend uit
den militairen dienst, aan: F. H. Prager, res.
luit.-kolonel der inf.; F. H. Henderson, res.-
majoor militaire administratie; A. G. de Vos,
res.-majoor-titülair, laatstgeonemde tevens
uit zijn functie van stations-commandant;
is op verzoek aan den res.-luit.-kol. L. de
Ridder, eervol ontslag verleend en is deze
henoemd bij het wapen der artillerie, tot res.-
luit-kol. bij de lilde artillerie-brigade;
is aan den res.-le-luit. H. A. Wolleswinkel
eervol ontslag verleend;
zijn benoemd bij het reserve-personeel der
landmacht, veterinaire dienst, tot res.-paar-
denarts der 2e klasse de heeren W. M. Wes
terhof, J. Spruyt en J. Mol, allen veearts;
is aan de officieren van den Marine-
Stoomvaartdienst der le kl. H. L. E. van
Gelder en N. M. de Vos, eervol ontslag ver
leend;
zijn bevorderd tot officier van den Marine-
Stoomvaartdienst le kl. de officieren van
den Marine-Stoomvaartdienst der 2e kl. D.
J. Monté en H. Uurbanus.
DIRECTEUR TELEGRAAFKANTOOR
Aangewezen is als directeur van het tele
graaf- en telefoonkantoor te Groningen, de
referendaris der posterijen, J. Boer, thans te
Eindhoven.
OCTROOIRAAD.
Bij Kon. besluit is de heer ir. M. K. Blok-
poel, tijdelijk i">' mieur bij den Octrooiraad,
in vasten dieu. benoemd;
VOLKSGEZONDHEID.
Bij Kon. besluit is benoemd tot commies
ten bureele van den hoofdinspecteur van de
volksgezondheid B. N. M. Eykel, te 's-Gra
venhage, mej. mr. CA..I Bloemarts.
WATERSCHAPPEN.
Bij Kon. besluit zijn benoemd:
in de provincie Noord-Holland: tot heem
raad van het Ambacht van West-Friesland,
genaamd Geestmer-Ambacht, J. de Groot
Jbzn., te Warmenliuizen;
in de provincie Zeeland: tot dijkgraaf van
den Kruispolder, A. de Waal, te I-Iontenisse;
tot plaatsvervanger van den dijkgraaf van
den Sluispolder (Tholen) C. J. J. Kooyman,
te St. Annaland; tot plaatsvervanger van
den dijkgraaf van den Spieringpolder, J. J.
v. d. Velde, te Wissekerke;
en is aan mr. H. C. van Beusekom, te
Utrecht, op verzoek eervol ontslag verleend
als hoogheemraad van het .Grootwaterschap
Bijleveld en de Meerndijk in de provincie
Utrecht.
DE POSITIE DER NED. GEMEENTEN
LEEUWARDEN, ALMELO, MIDDELBURG.
De Burgemeester van Leeuwarden, Jhr.
Mr. J. M. van B e ij m a, heeft op de tol
hem gerichte vragen omtrent de positie van
zijn gemeente medegedeeld, dat de finan
cieele positie van Leeuwarden, ondanks de
in het algemeen minder voorspoedige tijds
omstandigheden, gunstig genoemd mag wor
den. De begrooting voor het dienstjaar 1932
kon zonder belastingverhooging sluitend
worden gemaakt. Daar Leeuwarden niet in
de eerste plaats industriestad is, is de in
vloed van de crisis betrekkelijk gering.
Almelo en de textiel-industrie.
Almelo wordt in het bijzonder getroffen
door-de gevolgen van de crisis ten opzichte
van de textiel-industrie, aldus verklaarde
Mr. M. Stichterman, burgemeester van
deze gemeente.
De werkloosheid is zeer toegenomen, het
geen blijkt uit het feit, dat in 1931 voor
„werkverschaffing aan werkloozen" is uil-
gegeven een bedrag van f 130.143.69 tegen
I 56.169.15 in 193Ü. Daarnaast is aan het
bestuur der Provisorie of Algemeenen Ar
menstaat in 1931 een subsidie verleend van
f 153.500, welk bedrag in 1930 slechts
f 66.600 was.
Als middelen ter bestrijding van de werk
loosheid zag Mr. Sichtermajn ten eerste het
vlottend maken van thans geconsolideerd
kapitaal en verruiming van het crediet, ten
tweede werkverruiming en werkverschaf
fing op uitgebreide schoal en ten derde in
tensieve arbeidsbemiddeling.
Middelburg: groote voorzichtigheid.
De burgemeester van Middelburg, de heer
P. Dumon Taak, verklaarde dat de po
sitie van zijn gemeente, vergeleken met het
vorige jaar, eenigiszins ten ongunste is ver
anderd. De crisis heeft als overal nadeeligeu
invloed op de industrie gehad en dientenge
volge is de werkloosheid toegenomen. Op
December 1930 waren er in totaal 430 inge
schreven werkloozen, op 1 December 1931
648. Over 1931 heeft de gemeente netto aan
werkloozenstieun, werkverschaffing niet In
begrepen, ongeveer f 22.750 uitgegeven, welk
bedrag in 1924 sdechts f 2400 was.
Naar.mijn meening aldus zeide de heer
Dumon Tak is werkverschaffing het
meest geschikte middel voor bestrijding der
werkloosheid.
BENZINE-CONTROLE AAN DE
BELGISCHE GRENS
In antwoord op een verzoek van de Auto-
mobielclub van Duitschland om opheffing
van de bepaling dat alle automobilisten die
Duitschland binnenkomen invoerrecht moe
ten betalen voor de hoeveelheid benzine in
hun tank welke de 20 liter te boven gaat,
heeft de Duitsohe minister van Financiën
medegedeeld, dat hij daaraan niet kan vol
doen en zich o.m. beroepen op het feit, dat
bij het binnenkomen van België invoerrecht
moet worden betaald voor den volleddgem
voorraad benzine welke zich in de tank
bevindt
De Koninklijke Nederlandsche Automobiel
Club heeft in verband hiermede van haar
bestuurslid en gedelegeerde voor België Jhr.
J. van Vredenburch bericht ontvangen,
dat aan de Belgische douanekantoren bij
uitgang naar Nederland vain alle wagens
met Belgisch nummer de hoeveelheden ben
zine worden nagemeten. Komt zulk een wa
gen terug met een grootere hoeveelheid, dan
betaalt de bestuurder invoerrecht.
Voor Hollandsche wagens gelden deze be
palingen echter niet
HET GEVAL-PROF. DR. KORS
AAN DE BELGISCHE GRENS
AANGEHOUDEN.
Prof. dr. J. B. Kors, hoogleeraar aan de
R.K. Universiteit te Nijmegen, die te Leuven
een lezing zou houden over het onderwerp:
„Wat kunnen de intellectueelen doen voot
de vredesbeweging", heeft geen toegang tot
België kunnen krijgen.
De „Msb.", die daarover met den hoog
leeraar een onderhoud had, meldt dat Prof.
Kors niet over Visé heeft gereisd doch over
RoosendaalEsschen. In Esschen werd hij,
nadat zijn pas gecontroleerd was, venvezen
naar het douane-bureau, waar de aanwezige
militairen verklaarden opdracht te hebben
gekregen hem niet door te laten.
Eenige reden wisten ze niet op te geven.
Feitelijk ging de rede van Prof. Kors
geheel buiten iedere ontwapeningsactie om.
Men schijnt echter in Leuven bang te zijn
geweest voor relletjes, weshalve de vergade
ring verboden werd.
Het blijft echter onverklaarbaar, aldus be
sloot prof. Kors, waarom men mij niet in
Nijmegen heeft gewaarschuwd of althans
aan de grens heeft medegedeeld, dat ik niet
in I.euven zou kunnen spreken. Overigens
heb ik geen enkel vermoeden, waarom men
mij den toegang aan de grens heeft ontzegd.
GEMENGD NIEUWS
BRAND OP HET EILAND
PAMPUS
HOUTEN LOODS AFGEBRAND
Gistermiddag omstreeks halft twee is op
het eiland Pampus, waarop het fort Pam
pus ligt, vóór de Oranjesluizen bij Amster
dam brand uitgebroken.
De brand liet zich eerst ernstig aanzien
en in verband daarmede werd de hulp der
Amsterdamsche brandweer ingeroepen, die
de drijvende brandspuit „Jan van der
Heijden" naar Pampus zond.
Van de zijde der militaire autoriteiten
werd ons echter medegedeeld, dat de brand
zich heeft beperkt tot een houten loods, die
door het vuur is verwoest
Deze loods was bestemd voor opslag
plaats van gereedschappen en levensmid
delen. Fort en eiland zijn in normale om
standigheden slechts bewoond door twee
militairen met hun gezinnen, voor bewa
kingsdoeleinden. Voor hen zijn twee wonin
gen beschikbaar.
Het vuur greep zoo snel om zich heen. dat
deze militairen met de aanwezige brand-
bluschmiddelen, waarvan zij onmiddellijk
gebruik hebben gemaakt om de vlammen te
dooven, niet hebben kunnen voorkomen dat
de geheele loods met inhoud in een asch-
en puinhoop herschapen is.
Schippers, die langs Pampus voeren,
kwamen aan de Oranjesluizen met het
nieuws, dat geheel Pampus in lichterlaaie
stond, hetgeen, gelijk uit het bovenstaande
valt op te maken, onjuist is gebleken.
Het bericht, dat fort Pampus in brand
stond, klonk alarmeerend genoeg, te meer
omdat het gerucht de ronde deed, dat in de
kelder van het fort een hoeveelheid kruit in
voorraad is.
Eenige minuten nadat de brandweer was
gealarmeerd, verliet de „Jan van der Hey
den" haar ligplaats aan de Nieuwe Achter
gracht, onder bevel van den adjunct-hoofd
brandmeester Schuitemaker.
Het was de eerste maal, dat de „Jan van
der Heyden" sedert haar in dienst stelling
bij de brandweer, het zeegat uitging. De
andere drijvende motorspuit de „Jason" is
grooter en forscher gebouwd, en maakt den
indruk, zeewaardiger te zijn dan de „Jan",
die geheel gebouwd is voor binnenwater.
Toch ging de vaart uitstekend.
Korten tijd nadat de Oranjesluizen verla
ten waren, kon men ter hoogte van Pampus
een rookwolk waarnemen, en even later zag
men den gloed van vuur tusschen het rook-
^fSFdijn door. Dichterbij gekomen kon men
ook duidelijk de vlammen onderscheiden, die
op veiligen afstand bleken te zijn van de
beide huisjes op het eiland, waar de mili
taire bezetting met haar gezinnen woont.
Aan boord van de „Jan van der Heyden"
werden de slangen voor den dag gehaald en
gedeeltelijk uitgelegd, terwijl ook het „water
kanon" werd gereed gemaakt.
Tegen vier uur meerde de „Jan van der
Heyden" aan den steiger van Pampus, naast
het vaartuig „Pampus" van de N.V. Scheeps
werf Schouten te Muiden, die voor rekening
van het Rijk den dienst tusschen Pampus en
Muiden onderhoudt. De boot, die een pomp
aan boord heeft, zou tegen vier uur naar
Pampus uitvaren, doch kreeg tegen kwart
voor drie het telefonisch verzoek, met blus-
schingsmiddelen naar het eiland te komen.
Ruim kwart over drie was de „Pampus" ter
plaatse, en met slangen van de gemeente
Muiden werd het eerste water gegeven, wat
niet verhinderde, dat het vuur, dat was be
gonnen in een loods, waarin levensmiddelen
en werktuigen stonden opgeslagen, waaron
der eenige patronen, geheel in vlammen op
ging. De brandende loods, die aan den Wes
telijken kant van het eiland ligt, leverde
geen gevaar op voor de beide woonhuizen,
en in het geheel niet voor het fort., welks
betonnen koepel zich op ongeveer tachtig
meter afstand van de plaats van den brand
boven den grond verheft.
Toch werden van boord van de „Jan van
der Heyden" twee slangen uitgelegd en ruim
een uur lang werd met twee stralen water
"""•even om de ruïne van de inmiddels ge
heel ingestorte loods te blusscheri en de
laatste overblijfselen van het vuur te „ver
drinken".
Van de zijde van het Departement van
Defensie vernemen we, dat de oorzaak van
't ontstaan van den brand is gelegen in 't te
fel stoken van een kachel in een kleine ar-
tillerieloods. Deze loods, welke een afmeting
heeft van bij 7 Meter, wordt voor een
gedeelte gebezigd als bureaulokaal en voor
het overige deel gebruikt als bergplaats voor
weinig kostbaar brandbluschmaterieel. De
loods is uitgebrand. Persoonl. ke ongevallen
hadden niet plaats. De schade is niet aan
zienlijk. aang ien de brand is beperkt ge
bleven tot de loods.
Tegen half zes was het werk voor de „Jan
van der Heyden" afgeloopen.
P. T. T.
TELEGRAFISCHE POSTWISSELS NAAR
SURINAME.
De directeur-generaal der posterijen maakt
bekend, dat de gelegenheid is opengesteld tot
verzending van telegrafische postwissels
naar Suriname. Het maximum bedrag is
vastgesteld op f 480 (S. Ct.)
Telegrafische postwissels naar Suriname
zijn toegelaten op den voet en tegen het ta
rief van uitgestelde, van nacht- en van week
eind telegrammen.
De postwissels behooren in de Nederland
sche taal te worden gesteld.
DE OMGEKOMEN VLIEGERS
OP 29 DEZER TE ROTTERDAM
Het stoffelijk overschot van de op zulk een
tragische wijze bij Bangkok om het leven
gekomen leden van de bemanning van het
vliegtuig „Ooievaar', dat zooals men zich
zal herinneren werd ingescheept aan boord
van het s.s. „Kota Nopan" der Rott. Lloyd,
zal op 29 dezer aanstaande to Rotterdam
kunnen worden verwacht.
ONRUST IN FRIESLAND
EN GRONINGEN
LAFFE AARDIGHEDEN VAN
COMMUNISTEN
OPTOCHTEN EN OPLOOPEN
IN GRONINGEN
Jonge meisjes als dekschild.
Naar uit een van politiewege verstrekte
mededeeling blijkt, staan de relletjes, die
in Groningen plaats vonden slechts *in z ij cl e-
lingsch verbapd met de stakin - Tusschen
die honderden demonstreerende menschen
bevond zich slechts een 60-tal stakers. De
groote massa der demonstranten bestond uit
opgeschoten jongens, die door de communis
ten worden gebruikt om herrie te veroorza
ken, wat wel blijkt uit het feit, dat aan het
hoofd van den stoet een nar leiders der
communisten te Groningen liepen, voorafge
gaan door een rij meisjes van een jaar of
zestien, die blijkbaar de eerste klappen moes
ten opvangen. Het is gebleken, dat de de
monstranten steenen in hun zak hadden
meegenomen. Toen zij langs het Martinikerk
hof trokken. werd naar het politiebureau ge
gooid, waardoor een inspecteur van politie
aan het been werd geraakt Hierop volgden
de charges, waarbij rake klappen vielen. Een
communistisch raadslid kwam zich op het
politiebureau beklagen, dat hij met een
gummistok een klap op het hoofd had gehad.
Oploop op de Groote Markt
Gedurende een groote communistische ver
gadering, welke gisteravond te Groningen
gehouden is in Ons Huis aan den Heeren-
weg, is het in de binnenstad rustig gebleven.
Op den Heerenweg was het heel druk. De
politie behoefde echter alleen regelend op
te treden.
Na afloop van de vergadering trokken
allen weer naar de Groote Markt waar het
in een oogwenk stampvol was, ondanks het
verbod vaa samenscholingen. Even voor 11
uur zag de politie zich gedwongen een
charge uit te voeren, waarbij flinke sabel-
klappen werden uitgedeeld. De markt was
toen spoedig leeg, waarop de binnenstad
weer geheel werd afgezet. Omstreeks midder
nacht was het nog vrij rumoerig op straat.
Communistische „aardigheden".
Te Delfzijl had een groote vergadering
plaats van stakers uit de werkverschaffin
gen in de provincie Groningen. Uit de ge
heele provincie had men afgevaardigden
naar Delfzijl gezonden. Ter vergadering werd
als voornaamste punt de eischen der stakers
besproken. Na .afloop der vergadering begaf
zich een deputatie naar het gemeentehuis
om den burgemeester van Delfzijl, den heer
L. Buiskool in zijn kwaliteit van Rijksin
specteur der werkverschaffingen in de pro
vincie de eischen kenbaar te maken. Daar
de burgemeester echter afwezig was,
werden de eischen daarop schriftelijk inge
diend.
Voorts kan nog worden gemeld, dat de
stakers overgegaan zijn tot aatregelen, die
duidelijk blijk geven van communistische
agitatie. Zoo werd bijv. gistermiddag tus
schen 2 en 4 uur het gemeentehuis te Delf
zijl vanuit alle Groningsche gemeenten, die
bij de staking betrokken zijn ongeveer 40
in getal door onbekenden opgebeld, die
voorgaven te spreken namens betoogers of
vergaderingen van stakers en telefonisch
hun eischen mededeelden, waarop een en
kele keer „rood front" werd geroepen. Tege
lijkertijd kwam een groot aantal telegram
men binnen van dezelfde strekking. Het lijdt
geen twijfel of deze telefoon- en telegram
campagne is van te voren door communis
ten in scène gezet
Doordat de heer Buiskool afwezig was,
heeft men alleen de ambtenaren ter secre
tarie en die der N.V. Ontginningsmaatschap
pij de „Vereenigde Groninger Gemeenten",
welker kantoor tevens in het gemeentehuis
is gevestigd, van hun werk gehouden.
Te JipsLnghuizen zijn 30 schippens in sta
king gegaan. Zij zijn onmiddellijk ontslagen.
IN FRIESLAND
Communistische terreur.
Men meldt ons uit Drachten: De agitatie
in de Centrale werkverschaffingen van de
N.V. Ontginningsmaatschappij „De Drie Pro
vinciën" wordt nog steeds voortgezet In de
Boornibergumer Petten bij Drachten werkten
tot heden ongeveer 60 man. Ook hier is het
echter met de rust gedaan. Arbeiders uit
Opsterland kwamen deze werkverschaffing
bezoeken en wisten met dreigementen te be
werken, dat men ook hier het veiliger vond
het werkterrein te verlaten. Ook deze werk
verschaffing is nu stopgezet
Een vrouwenoptocht
Men meldt ons uit Heerenveen:
Woensdag zijn een vijftigtal vrouwen van
uitgesloten arbeiders uit de werkverschaf
fing te Hoornsterzwaag (Fr.), afkomstig uit
den Oosthoek van Schoterland, in clubjes
van drie en op voldoenden afstand van el
kaar, dus geheel overeenkomstig de ver
scherpte politiemaatregelen, naar bet ge
meentehuis van Schoterland getrokken.
De burgemeester, de heer Falkena, stond
aan eenige vrouwen een onderhoud toe, doch
kon, zooals begrijpelijk, geen enkele toezeg
ging doen. De vrouwen zijn daarna op kos
ten van de gemeente Schoterland, per tram
naar Hoornsterzwaag en andere plaatsen ver
voerd.
Schoolstakingen in Schoterland.
Men meldt ons, dat in Schoterland school
stakingen zijn uitgebroken. Van verschillen
de scholen is een vrij belangrijk deel der kin
deren thuisgehouden.
We vernemen voort, dat door drie onaf
hankelijk socialistische raadsleden van
Schoterland, benevens een raadslid van do
s.d.a.p. een spoedeischende raadsvergadering
is aangevraagd, in welke vergadering even
tueel zal worden voorgesteld een raadscom
missie te benoemen niet opdracht de grie
ven van de tewerkgestelden te onderzoeken.
Aan werkwilligen, die door de sluiting van
de werkverschaffing en dus buiten hun
schuld zonder werk zijn, wordt steun ver
leend.
De politiemacht is in de gemeente Scho
terland zeer versterkt
Voornaamste Nieuws.
(bit. 1).
Brand op het eiland Pampus.
De ongeregeldheden bij de werkverschaf»
fingen.
(blx. 2.)
Laval vormt een nieuw kabinet, waarin
hij premier en minister van buitenlandscho
zaken is.
Amerika's houding tegenover het herstel-
vraagstuk.
De herkiezing van Hindenburg. Een rede
van den nationaal-socialist Dr. Frick.
Ex-koningin Sophie van G 'iekenland over*
leden.
De brand bij Sarrasani te Antwerpen.
(blz. S)
Vergadering van de Provinciale Staten
van Zuid-Holland.
Een Engelsche beschouwing over de eco
nomische toestand van Duitschland (Econo
mie en Financiën).
De Duitsche handelspolitiek in 193L (Ecoru
en Fin.)
(blz. 10)
Damrubriek.
HET HOOGE WATER
Mededeeling van den A.N.W.B. inzake de
rivierovergangen
Arnhem: Drielsche Veer, Ingensche Veer,
Eek en Wielscheveer bij Amerongen.
Grebbe: Opheusden, Rhenensche Veer,
Lexkensveer, Beusichem, Culemborg.
He del: Overtocht normaal.
N(jmegen: Geregelde overtocht mogelyk.
De afvaart geschiedt bij Centrale en wordt met
twee ponten onderhouden.
T i e 1De vertocht geschiedt per stoomboot
en pont voor alle verkeer. Voor eventueele
drukte ligt nog een reserveboot en pont ge-
Zaltboramel: Overtocht van 's mor
gens 6 tot 's avonds 6 uur, ieder half en heel
uur. Nadien alleen op de heele uren van Zalt-
bommel en op de halve uren van Tuil.
HET VERGAAN VAN DE
STANFRIES IV
Omgekeerd op den bodem der zeo
Zooals gemeld, heeft de N.V. Bergingsmaat-
schappij der fa. Tak te Rotterdam opdracht
gekregen tot berging van de „Stanfries IV",
welke de vorige week op de Zuiderzee is
vergaan. De duiker Sperling heeft in ver
band daarmede onder water een onderzoek
ingesteld naar de positie van het wrak en
de bergingsmogelijkheden, want er was twij
fel of het wrak op zij lag of op de kiel.
Volgens het „Handelsblad" is de heer
Sperling daarbij tot de verrassende ontdek
king gekomen, dat de „Stanfries" geheel
omgekeerd lag met het dek op den zeebo
dem en de kiel naar boven gekeerd.
Het wrak ligt ongeveer 6 meter diep, in.
een put Op een afstand van circa 25 meter,
overal om de put heen, is de diepte 3 4 3.5
meter.
De stuurboordkant van bet schip is tot en
met het berghout (ongeveer 1.5 voet onder
de verschansing) in het zand gedrongen en
rust op een kleilaag, welke het wrak als het
ware vastzuigt
Voorts had de heer Sperling ontdekt, dat
schroef, as en roer volkomen in orde waren.
Deze dingen kunnen dus niet de oorzaak van
het ongeluk zijn. In den bodem en in de zij
kanten heeft hij geen gebreken geconsta
teerd. Zeer waarschijnlijk is er dus geen lek.
Het wrak ligt met den kop N.O., dus in do
koerslijn zooals het schip vermoedelijk heeft
gevaren, z» oals het althans lieeft moeten
varen. Echter is de plek waar het is gevon
den, iets Westelijk van den normalen koers.
Hieruit en uit het feit, dat het wrak om
gekeerd ligt in een put naast een ondiepte,
kan worden afgeleid dat het ongeval zich
waarschijnlijk als volgt heeft toegedragen:
De „Stanfries IV" is vastgeloopen op een
ondiepe plek een kleine bank en on-
midellijk vóór zij vlot kon komen, op zij
gegrepen door een breker, die het vaartuig
heeft omgegooid en van de helling afgewor-
pen.
Op die wiize is het te verklaren, dat het
schip iets dat zelden gebeurt volkomen
is gekapsijsd. Tijdens het omslaan is de dek
lading weggespoeld.
Daar het moeelijk is, dat bet vastloopen en
h t omslaan zeer snel op elkaar zijn gevolgd,
is het niet onwaarschijnlijk, dat de beman
ning geen tijd meer heeft gehad iets voor
het lijfsbehoud te doen en dat zij nog in of
onder het schip ligt.
FELLE BRAND TE KLUNDERT
Wonderlijk bewaard.
Woensdagnacht omstreeks half twee wek
te een zoontje van den heer Den Br. aan de
Schansweg te Klundert zijn ouders, die tot
de ontdekking kwamen, dat hun woning
in brand stond. In nachtgewaad moesten de
beide ouders, vijf jeugdige kinderen en de
meid het huis verlaten, dat geheel uitbrand
de. Was het zoontje door den rook niet ge
wekt, dan bad deze brand, die in de achter
kamer, wellicht door een vulhaard ontstaan
is, waarschijnlijk acht menschen,'die allen
boven sliepen, het leven gekost
Verzekering dekt de schade. Niets kon ge
red worden.
Schaakrubriek.
DE BEKENDE SCHAKER NOOTEBOOM
PLOTSELING OVERLEDEN
De bekende schaker D Nooteboom Jr.
is op jeugdigen leeftijd plotseling m bet
PonoraehoepiteaJ te Londen overleden.
Xooteboom, die 22 jaar oud is geworden,
was li'd van de schaakvereeniging D. D. te
Den Haag. Hij speelde in het lagtste tour-
nooi van Haeetings mee en wiet daar op een
<Jer prijzen beslag te leggen. Nooteboom was
woonachtig te Noord wijk bij Leiden.
