In dienst van het
Vreemdelingen-legioen
HEERENBAAI
Mei een tanker naar
Amerika en Zweden
DINSDAG 24 NOVEMBER 1931 DERDE BLAD PAG. 9
Wat een zoeker naar arbeid wedervoer
EEN NACHTELIJKE ACTIE!
WERK, DAT WEINIG BAAT
GEEFT
II.
De voormalige vrijwilliger bij het Fran-
gche Vreemdelingen Legioen, die ons dezer
dagen een bezoek bracht om ons te verhalen
van zijn wederwaardigheden tijdens een
vijfjarig dienstverband, maakte tijdens den
Abdel Krim-oorlog vele gevechten mede en
werd ook verscheiden malen gewond. Het is
niet onze bedoeling om na den stroom van
literatuur, welke na den Grooten Oorlog als
een tweede golf van ellende over Europa is
heengegaan, hier nog eens opnieuw bijzon
derheden te geven van sensationeelen, of on-
menschelijken aard. Slechts een enkele epi
sode uit den Marokkaanschen guerilla wil
len wij hier wat uitvoeriger verhalen, mede
om in breeden kring te laten zien, wat er
aan het handwerk van den avonturier-mili
tair vast zit. I-let kan voor anderen een tij
dige waarschuwing wezenl
In den Groeten Atlas.
De soldij van den légionnair bedraagt in
rAlgerië den eersten tijd 25 centimes per dag,
dat is in I-Iollandsch geld ongeveer V-/2 cent.
3n Marokko, waar de dienst zwaarder
eischen stelt en menigmaal het doorstaan
van levensgevaar en groote ontberingen
vraagt, ontvangt men per dag 75 centimes,
dat is iy2 cent. Tijdens de campagnes wordi
dit somtijds vermeerderd met tentengeld en
gevechtsgeld, en stijgt dan tot ongeveer 2
francs, dat is 20 cent. Indien men dit voor
oogen houdt krijgt wat hieronder volgt des
te sterker relief!
In den Grooten Atlas, zoo vervolgde de
Man in Manchester zijn bont relaas, hebben
wij het op een keer leelijk te kwaad gehad.
De Arabieren zijn hier grooter en forscher
dan in andere streken, en zij verdedigen
hun gebied met groote hardnekkigheid. Wie
gewond of stervend op het veld achterblijft
wacht een verschrikkelijk lot De inlandsche
Vrouwen zijn ware furies, zoo spoedig zij in
haar gevoelens gekrenkt zijn, en de oorlog
welke Frankrijk voert tegen hun land, hun
bezit en hun vrijheid maakt al hun harts
tochten wakker. De soldaten die achterblij
ven worden op gruwelijke wijze verminkt,
de oogen worden hun uitgestoken, .en nog
andere gruweldaden grijpen plaats (waar
over stilzwijgen beter dan spreken is!)
Onze compie lag heelemaal geïsoleerd,
'ergens op de bergen. Het contact met onze
andere troepenafdeelingen werd onderhou
den door middel van vliegmachines. Die
deden volgens onzen zegsman prachtig werk
De Fransche militaire vliegeniers toonden
een bekwaamheid en een koelbloedigheid,
die aan het wonderbaarlijke grensden. Had
den zij een bericht bij zich, dan vlogen zij
uiteret laag over den troep en lieten de
mededeelingen of instructies in de vesting
gallen.
Een hachelijke opdracht.
Toen wij daar op onzen voorpost lagen,
ïnïdden in 'vijandelijk land en dus uiterst
op ons qui-vive, werd ons op deze manier
'een opdracht verstrekt van den volgenden
aard: Beneden ons lag een langgerekt, diep
dal, hetwelk wij moesten intrekken. Temid
den van akkers en bouwland vonden wij een
Verwoest Arabisch dorp, waar wij ons in een
kamp verschansen moesten. Onze sergeant
kreeg daar de opdracht om met een sectie
verder te trekken, naar de andere zijde,
waar de terreinmoeilijkheden het auto-rijden
'erg bemoeilijkten. Daar zouden wij een mi
litaire transport-auto aantreffen met bagage.
Deze bagage moest op ezels worden over
geladen en in ons kamp gebracht. De Man
in Manchester en een kameraad werden
aangewezen, om dit karweitje op te knap
pen, onder leiding van d„en sergeant in kwes
tie, en met dekking van een dertig man,
allen tirailleurs. De tirailleurs, dit zij en
passant opgemerkt, maken geen deel uit
:van het Legioen, doch vormen een aparte
formatie. Zij zijn uitsluitend uit inlandsche
troepen samengesteld.
Do tocht naar het punt waar men de
'camion zou treffen, werd zonder ontmoeting
met den vijand' afgelegd, al was de afstand
grooter dan men geschat had. Zoo werd het
zeer dubieus of men nog voor den donker in
het eigen kamp zou kunnen terug zijn. De
manschappen van de transportauto, die er
blijkbaar niet op gebrand waren in deze ge
vaarlijke streek zich één minuut langer op
te houden dan strikt noodzakelijk was, had
den hun vracht reeds afgeladen, zoodat de
kens, tenten en andere bagage daar op een
stapel op de ezels en hun geleiders lagen te
Wachten. Nauwelijks had dan ook de trans
portcolonne daarover de verantwoordelijk
heid aanvaard, of zij gaven vol gas en ver
dwenen'Ijlings uit het gezicht.
Het opladen der ezels duurde langer dan
te voorzien was, en reeds vrij spoedig was
het noodzakelijk, met het oog op de inval-
HET SKLAREK-PROCES
1)r. Bösz, voormalig burgemeester van Berlijn
legt zijn verklaring af. in fret Sklareh-proce'
lende duisternis, om den terugtocht met
meer omzichtigheid dan tot nu toe te doen
geschieden. De sergeant die een man van
ervaring was, wees twee tirailleurs aan, die
als verkenners werden vooruitgeschoven. Op
eenige distantie volgden er dan weer een
vier of vijf, daarop volgden de bepakte ezels,
links en rechts door tirailleurs geflankeerd,
en door de beide légionnairen begeleid, ter
wijl het overblijfsel van de sectie den tocht
sloot. Deze tirailleursformatie die in de duis
ternis langzaam en onzichtbaar voor de an
deren, voortschoof, diende dus als een soort
voelhoorn, en moest zich op de hoofdgroep
terugtrekken, zoodra er oolc maar het ge
ringste onraad te bespeuren viel.
Contact met den vijand.
Onze tirailleurs die regelmatig met hun
voormannen voeling hielden, meldden na
verloop van tijd, dat zij het contact met de
beide vooruitgeschoven militairen kwijt wa
ren, en onmiddellijk trokken toen de overi
gen op de hoofdgroep terug: er was iets niet
in orde. Vermoedelijk waren onze voorste
posten door de Arabieren verrast en onscha
delijk gemaakt. Op bevel van den sergeant
werd die bagage die wij vervoerden afgela
den en over een groote ruimte verspreid,
om geen houvast te geven. De ezels werden
op den grond gelegd met saamgebonden
pooten, zoodat zij het minste doelwit boden
en ook niet bij een treffen in paniek weg
konden galoppeeren, en wij zelf zochten in
een wijden kring dekking achter rotsen en
andere oneffenheden van het terrein. Wij
hadden streng bevel niet te schieten, voor
clat vuur gecommandeerd werd. Het was
een beklemmende afwachting in d'e duister
nis, men voelde de nadering van het ge
vaar, ook al had men geen enkele duidelijke
vingerwijzing, vanwddr het naderde. Einde
lijk werd de spanning zóó ondragelijk, dat
toen ik dicht in de nabijheid iets meende te
bespeuren, mijn eerste schot losgedrukt werd
eer ik het wist Onmiddellijk knalde en
kaatste het geweervuur van alle kant in
de 'duisternis, er werd met hardnekkigheid
gevochten. Eerst later bemerkte ik, dat een
kogel mij langs de scheen was geschampt,
door het bloed dat in mijn schoen stond.
Een ander schot doorboorde mijn dij, toen
kon ik niet veel meer uitrichten. Het was
een ellendige nacht, die wij daar meemaak
ten, bedre,igd door een onzichtbaren dood.
Wij verlangden naai* den morgen, hoewel
die misschien tevens ons laatste uur zou
brengen. Indien de vijand bemerkte hoe
klein ons aantal wasDe morgen
kwam en toonde ons menig op den grond
uitgestrekt kameraad, die niet meer zou op
slaan. Ook onze ezels waren dood. Wij hiel
den echter volToen kwamen de vlieg
tuigen over ons heen, heel laag, en bij hun
zwenken over den vijand rikketikten on
onderbroken de mitrailleurs. Maar ook de
Arabieren hielden vast en waren niet uit
hun schuilhoeken te jagen. Tegen den mid
dag, eindelijk, kwam er uitredding. De
spahi's in hun rood-en-witte uniformen (dat
zijn de befaamde keurtroepen te paard),
kwamen aangestormd en ruimden het veld
schoon.
j,;. Het gewonden-transport.
Ik was tamelijk zwaar gewond, evenals
verscheiden van de kameraden. Wij werden
op draagbaren gebonden en met ezels weg
gevoerd. Een dag of twee zijn we zoo onder
weg geweest, naar een veldlazaret. Dat was
geen pretje. Ik ben niet lang in de krib ge
bleven, drie weken maar geloof ik, en ik
was ten slotte blij, er weer uit te wezen.
Natuurlijk tref je onder de verpleegsters ook
wel goede typen aan, maar de meesten, nou
dat is niet 'veel. 't Is wel te begrijpen, wio
in Frankrijk kan blijven, gaat niet naar
Afrika.
De légionnairen zijn gevreesd bij de in
landsche bevolking. In den regel worden
eerst de inlandsche troepen in het vuur ge
zonden. Ik heb het meegemaakt dat wij er
gens in afwachting lagen aan den voet van
een kegelvormigen berg, waar do Arabieren
in holen en gaten weggekropen zaten en aan
de onzen het voortrukken betwistten. Onop
houdelijk zagen wij de gewonden terug
komen uit den strijd, heele rijen. Wij zeiden
al tegen elkander: daar gaat het heet toe.
Eindelijk werden wij opgecommandeerd, en
daar ging het er op los! Maar nauwelijks
verschenen onze bekende képi's, met den
neksluier, die je voor zonnesteken moet be
schermen, op de flank van den berg, of het
vuren werd al gestaakt. De Arabieren we
ten, dat de légionnaires nooit mogen terug
trekken uit een gevecht. Waar zij eenmaal
in het vuur worden gebracht, daar is het
bittere ernst, en wordt alles op alles gezet.
Er werd geen kwartier gegeven. Waar de
Franschen binnentrekken, wordt door hen
nooit het eerste schot afgegeven, maar als
de bevolking zelf het vuur opent, dan gaat
het er grimmig op los.
Naar Syrië.
Toen ik in Marokko een anderhalf jaar
campagne achter den rug had, werd ik naar
Port-Sai'di verscheept, en vandaar ging het
per expresse naar Syrië. 1-Iier zijn het de
Druzen, die aan de Franschen voortdurend
werk geven. Toen we daar aankwamen was
de groote opstand van 2425 natuurlijk al
goed en wel achter den mg, en was er niet
veel anders te doen dan patrouilleloopen,
met nu en dan kleine straf-expedities tegen
zwervende stammen. De Druzen strijden te
voet, of van kameelen en paarden. Het zijn
taaie kerels, die van een stuk of wat vijgen
en wat eigenbakken brood dagenlang kun
nen leven. Die brooden zijn plat en rond en
heeten „kesrah". Het gevaarlijke van deze
lui is dat hun kleeding ze vaak zoo goed
maskeert, dat ze haast niet tegen de omge
ving afsteken. 'Zij zijn nog bewapend met
lange Arabische geweren, waarmee wij niet
overweg zouden kunnen, doch het zijn uit
stekende schutters. Zij richten meest op
voorhoofd of buik, en hun kogels maken
wonden, waar je of dadelijk van dood blijft,
of die zoo goed als niet te genezen-zijn.
Een schoaderwond.
Toen ik na verloop van tijd weer terug
kwam in Marokko, ben ik daar bij een ge
vecht in d'en Grooten Atlas opnieuw gewond,
nu in mijn linker schouder. Ik heb er lan
gen tijd aan gelegen, en nu is mijn arm
niet meer te gebruiken, ik heb er geen
macht meer in.
Toch was het nog niet makkelijk, om af
gekeurd te worden. Ook met mijn lamme
arm hadden -ze nog wel werk voor me, in de
depóts en zoo. Na veel vijven en zessen, met
rekwesten en zoo, ben ik eindelijk los geko
men. Mijn contract was toen ook op een oor
na gevild. In Oran word je weer zoo'n
beetje in de burgerkleeren gestoken, al is
het er een pakje na, en met de boot kom je
terug in Marseille. Daar krijg je nog zestien
Radio Nieuws.
sein. 10-10.4-6 Zang door het NCRV. Darr
koor 10.45—12 Aansl. viede-sconrerentle, uit
gaande van de Christenvoruwcn Volkenbonds-
Vredesactie In het Koloniaal Instituut te Am
sterdam. Wüding&büe
i. viool, IC F Borgere. cello, Mej. Lui)
uauenroth, plano en harmonium. 2 Tijdsein. 2i
Aansluiting Vredescongres uitgaande van de
Christenvrouwen Volkenbonds Vredes-Actie ln
het Koloniaal Instituut te A'dam. Uitzending
«an de Middagbijeenkomst. 6 Tijdsein. 56 Kin
deruurtje te leiden door Mevr. Ada Tijmes—
Jcmkrnan. Zang: Mej. Frouke Tol Plano: Mej
Emmy Tol, allen uit Amsterdam. 6 Tijdsein. 6—
—7 Uuirtjo voor de landbouwers. Spreker: De
hoogedelgestrenge heer Chr. v. d. Heuvel te
Heemstede, Lid van de 2e Kamer der Staten-
Generaal, Vk-e-Voorzltter van den Christ Boe
ren- en Tuindersbond in Nederland. .Vervolg
Lezing landbouwcrisis met beantwoording van
eenige hierover gestelde vragen". 7 Tlidsein 7—
7,30 Spreker; Dr. F. J. Krop, Ned. Herv Pred
te Rotterdam. Onderwerp: De gunstige berich
ten van reizigers, die de So//jet-Republiek heb
ben bezocht en de werkelijkheid". (Vervolg).
7.30—7.45 Politieberichten. 7,16—8 Persberichten
van het Ned. Chr. Persbureau. 8 Tijdsein. 8—10
Uitzending vanuit de Congreszaal te Amsterdam
van een Demonstratie van het Leger des Heils,
uitbeeldend ..Een dag In de Kweekschool". De
algemeene leiding is In handen van Majoor F.
Buiterman. terwijl o.m. gesproken zal
s Dlas. 10.10—11.30
HILVERSUM (298,8 M.) VARA. 6.45—7 cn
7.30—7,45 Lichaamsoefeningen. 8 Tijdsein. 8.01
Gramofoon. VPRO. 10 Morgenwijding. VARA.
10.15 Uitzending voor arbeiders in de Continu
bedrijven. 12 Tlidsein 12.01 Concert 1,45 Onder-
:org!ng van den zender. 2,15
sua. "3 Plano-roclta:
duzlek. 4 45 Vraag-
5,30 Gramofoon. 6,45 Het 'kapitalist
trbedlenden. 11 Gramoi
franc, zegge zestien franc (een gulden zes
tig!) en gratis vervoer tot aan de Belgische
grens. Dan moet je maar zien, dat je verder
komt
En dan?
Onze man zag er nog flink uit, ondanks
zijn vijf jaar bij het Legioen, een flinke
sterke kerel zou je zeggen, die wat gezien
heeft, en wat presteeren kan. Maar hij heeft
een arm, die onbx-uikbaar is geworden, en
een korporaalspensioen van drie harde gul
dens, waarvan een volwassen mensch zich
moeilijk in het leven houden kan. Hij klaag
de niet, hij zal wel lang aan de weet zijn
gekomen clat klagen weinig baat geeft in
een tijd, dat de ellende van werkloosheid en
het gebrek in breede kringen voortwoeke
renWij vroegen hem, wat hij nu ging
beginnen? Hij zou het maar eens met een
beetje negotie probeeren, iets moest 'er in
elk geval worden gedaan.
Drie guldens pensioen en invalide voor
het leven, het is wel een triest slot van een
avontuur, dat met zooveel durf werd aan
gepaktEn toch brengt elke week de
boot van Marseille weder, haar versche aan
voer in de haven van Oran, waar Frankrijk
c i v i 1 i s a t i e-arbeid verricht. Men ontmoet
vreemde tegenstellingen, vooral in dezen
tijd, die do verhoudingen zoozeer heeft ver
scherpt! De nood dringt vaak tot dingen,
die men anders niet doet. Doch men bedenke
zich tweemaal eer men Metz kiest als uit
gangspunt voor een nieuwe carrière!
Wolken
van genot en bovendien gratis 'n fraaie
Imit. Oud-zilveren Tabakstrommel!
Deze fraaie Imil Oud-zilveren Tabakstrommeï
ontvangt U bij aankoop van een half-pond D'E
Echte Friesche Heeren-Baai vanaf 65 et per Yt
Zachte, geurige rooktabak van voortreffelijke
kwaliteit en een practisch geschenk van blijvende
waarde; maak nog vandaag van dit aanbod gebruikf
ECHTE FRIESCHE
20-50 CT. PER ONS
verschaft urdken van genot.
DE ZUIDERZEEWERKEN
EEN BELANGRIJKE MIJLPAAL
Afsluiting der Middelgronden.
Een der allerbelangrijkste momenten in
de geschiedenis van de afsluiting en gedeel
telijke droogmaking der Zuiderzee heeft
plaats gehad. Het sluiten van het gedeelte
van den afsluitdijk Wi erin genFriesland
loopende door de „Middelgronden" is een
feit geworden.
Thans is dus nog slechts één gat in den
dijk af te sluiten, n.l. het gedeelte van 2792
Meter door de geul „De Vlieter", waarvan
het in de bedoeling ligt in het voorjaar van
1932 tot afsluiting over te gaan. Oorspronke
lijk bestond het voornemen het afsluiten
van de „Middelgronden" en „De Vlieter" in
1932 te doen plaats vinden. In beide geulen
waren reeds zeer zwaar verdedigde beteuge-
lingsdammen aangebracht om te voorkomen
dat de te verwachten sterke strooming den
bodem ter plaatse zou uitschuren. De verde-
DE REIS NAAR STOCKHOLM
in
Een prettig bezoek.
Den avond bracht ik 'door bij den Vlaam,
die even buiten Baydown woonde enudie
zich als een vurige Oranjeklant ontpopte.
Hij liet mij oude familiepapieren zien, waar
uit zou blijken, dat Prins Willem I in de
armen van één zijner voorvaderen zou zijn
gestorven. Misschien kan een van de
lezers mij vertellen of dit juist is; de naam
van den Vlaam is Van Meldert.
Zijn vrouw was een Franpaise en haar
vader zoowel als haar broer waren genees-
heeren. Het was mij een zeldzaam genoe
gen weer in een gezellig Euroipeesch milieu
door te kunnen brengen, dat <rioh er zoo
veel mogelijk tegen verzet had te verame-
rikaniseeren.
De volgende morgen heb ilc de naaste
omgeving nog eens iets nader bekeken dan
met een auto mogelijk is. Bijna iedereen
heeft hier een auto, men ziet woningen als
stallen, er naast staat echter de auto. Deze
is dan ook onmisbaar hier, de afstanden
zijn zeer groot
Texas is ibijna zoo groot als Duitschland
iein de hitte is van dien aard, dat het 1-oopen
of fietsen zelfs over kleine afstanden groote
bezwaren met zich mee brengt.
Op verschillende plaatsen zag ik recla
meborden voor Hollandsclie boter en kaas,
deze schijnt afkomstig te oijn van een
groepje Hollandsche boeren, die hier in de
omtrek hun boerderijen hebben. Reclame
speelt in Amerika een geweldige rol, zelfs
sommige kerken hebben groote lichtrecla
mes uithangen.
We vervolgen de reis.
Het schip was ond'ertusschen geladen, dit
gaat bij een tankiboot zeer vlug, de slangen
worden aan boord gebracht en zoo pompt
men de verschillende tanks vol. Tegen den
avond vertrokken we en ik moet eerlijk
zeggen dat het mij weinig speet afscheid
te moeten nemen van Texas, waarvan ik
slechts twee goede herinneringen behield
n.m.l. gastvrijheid en d'e gemakkelijikheid
waarmee men zich beweegt
Met drie korte stooten op de fluit wensch-
te de loodsboot ons even buiten Galverton
goede reis en bevonden wij ons weer in de
Golf van Mexico. Het was volle maan en
tropisch zoel, de krans echter die om de
maan stond voorspelde weinig goeds. Do
volgende dag werd de zee steeds onstuimi
ger en volgens de weerberichten die wij
per radio opvingen kwam een orkaan recht
op ons af, doch het gelukte den kapitein
er zonder schade langs te komen.
Weer voeren we door straat Florida,
doch hielden meer Noordwaarts langs de
Amerikaansche kust aan. omdat hier
langs de golfstroom loopt en men zoodoen
de steeds een paar mijl stroom per uur
mee heeft
Om ons heen zagen we steeds ontelbare
II stond in ons blad van 17 November.
vliegende visschen, dikwijls nagezeten door
een dolfijn. Zoo'n jagende dolfijn wordt
steeds verraden door een troep vogels, die
boven hem vliegt en die de vliegende vis
schen, die in hun angst uit het water
zweven, oppeuzelen.
Af en toe kregen we bezoek van een
haai, waaronder knapen waren van meer
dan acht voet
We volgden de kust tot aan de New
Foundlandsche banken, ondiepe plaatsen,
waarop ontzettend veel gevischt wordt.
Meestal vaart men om de banken heen,
temeer omdat er vaak een zware mist
boven hangt en het gevaar voor een aan
varing dus heusch niet zoo denkbeeldig is.
De koers werd nu meer Oostelijk, wij
zouden n.m.l. boven Engeland omvaren.
De dagen werden steeds langer doch ook
steeds kouder.
Luchtfoto van Stockholm
Set leven aan boord.
Aan boowS gimg ondertusschen alles zijn
gewone gang; hit leukste moment is 's mid
dags om twaall' uur, wanneer de hoogte
van de zon gemeten wordt cn daaruit de
plaats waar het schip zich bevindt bepaald
wordt en ook de verdere koers vastgesteld
wordt Deze plaatsbepaling gtschiedt bijna
geheel tabellarisch. Volgens mij'n eerste
plaatsbepaling voeren we ergens in Cana
da, doch op zulke kleine onnauwkeurig
heden let men in het eerst niet.
Steeds blajft het schip via de radio in
yeibinding met de vaste wal en godurende
de geheele reis hebben we muziek gehad.
Midden op de Oceaan hadden we op de kor
te golf een uitstekende ontvangst van Ro
me en op de ultrakorte golf van NewrYork,
een station dat door de veelvuldige recla
mes en afgezaagde gramofoonplaten vrij
wel ongenietbaar is.
Eerst vlak bij Schotland kregen we Hil
versum te hooren. waar de Vara juist ver
telde dat er spijkertjes op den weg ge
strooid waren.
De voornaamste gebeurtenissen uit bin
nen- en buitenland worden iedere avond
per bulletin aan boord bekend gemaakt
Voor twee-en-een-halve cent per woord kan
de bemanning een radiobrief naar huis
sturen. Deze wordt overgeseind naar een
schip, dat dicht bij een haven is en van
daar per post verder gestuurd.
Na veertien dagen bereikten wij
de Schotsche kust;
de temperatuur was ondertusschen gedaald
van 3o gr. C. tot 6 gr C. en de verwarming
was op het geiheele schip in werking gesteld.1-
Donker wordt het hier haast niet meer,
slechts van elf tot één uur 's nachts
heerscht schemer. We voeren dan ook op
60 gr. N.B. en reeds op 66y2 gr. begint de
poolcirkel waarbinnen de zon enkele dagen
niet ondergaat Dit aantal wordt steeds
grooter en op de pool gaat de zon in geen
half jaar onder, om zich het andere half
jaar dan ook niet boven de horizon te la
ten zien.
Boven Engeland liggen enkele eilandjes,
tusschen d'eze en de vaste wal ligt de
Pentland Firth, waarin een zeer sterke
stroom staat, waarvan de richting afhan
kelijk van het getij is.
Na de Schotsche kust gepasseerd te zijn,
staken we de Noordzee over naar Noorwe
gen, steeds omringd door visschcrs. waaron
der verscheidene Hollanders. De kapitein
liet ook nu weer zoo dicht mogelijk onuer
de kust langsvaren, om mij in de gelegen
heid te stellen iets van de Noorsche fjorden
te zien, die er uit de verte reeds zeer aan
lokkelijk uitzien.
Wij koersten nu naar het Zuiden om via
Skagerak, Kattegat en Sont in de Oostzee
te komen.
Prachtige tocht
Alleen de vaart door de Sont is reeds een
reis naar Stockholm waard, van Rotterdam
uit gaat men echter bijna steeds door het
Kaiser Wilhelmkanaal, dat de route aan
zienlijk bekort.
's Middags bereikten we Kopenhagen,
een voor vele Nederlanders onbekende stad,
die tooh één van de schoonste van het
vasteland moet zijn.
Nog 36 uur varen en we lagen, na Oland
en Gothland, twee groote eilanden, gepas
seerd te hebben, voor de scheren van Stock
holm. Men moet het buitenland bezocht
hebben om zijn eigen land te teeien waar-
deeren. Dit bleek ons ook hier, want men
liet ons ongeveer twee uur wachten op
een loods, terwijl dit voor de waterweg bij
goed weer slechts een kwestie van enkele
oogenblikken is. Ik stem echter direct toe.
dat het onbillijk is een haven als die van
Rotterdam met die van Stockholm te ver
gelijken.
De tocht door de scheren vergoedde ruim
schoots ons wachten. De scherpn zijn kleine
eilandjes, die in ontelbaar aantal voor de
Zweedsche en Finsche kust liggen, meesta!
dicht begroeid, terwijl op do meeste een
landhuisje staat, dat door zijn typische stijl
er niet weinig toe bijdraagt de schilder
achtigheid van de landstreek te verhoogen
Stockholm ligt wonderschoon daarlus-
schen, de toegang van de Oostzee naar het
Kalarmeer beheerschende cn liet is dan ook
niet te verwonderen dat hier reecis voor
meer dan duizend jaar een vesting ge
bouwd werd.
Vanwege deze ligging wordt Stockholm
waarschijnlijk, het Venetië van het Noocdon
genoemd. Ken Venetië bezit haast ic.i
land, in België Brugge, in ons land Gier
hoorn, het Venetië bezit echter slechts één
en wanneer met dit gezien heeft dan is dp
gelijkenis hiervan met de anderen moei
lijk te ontdekken.
dïging van deze beteugelingsdammen be
stond uit zeer groote zinkstukken (afmeting
107 X 25 Meter) verzwaard met zware stort-
steen. De bedoeling was op deze beteuge
lingsdammen in 1932 den dijk verder op <e
trekken en zoo de sluiting tot stand te bren
gen.
De beteugelingsdammen zijn gebouwd in
de „Middelgronden" in het jaar 1929 en voor
een klein gedeelte in het jaar 1930; in „De
Vlieter" voor een klein gedeelte in 1929 en
voor het grootste gedeelte in 1930, zoodat da
beteugelingsdam in de „Middelgronden''
ongeveer een jaar ouder is.
In het voorjaar van 1930 is een duiker-
onderzoek naar de ligging van de verschil
lende zinkstukken ingesteld. Hierbij bleek
dat de ligging zeer bevredigend was, doch
tevens, dat het rijshout eenigszins door paal
worm was aangetast.
In het najaar van 1930 en eenige malen in
1931 is dit onderzoek herhaald, waarbij bleek
dat de beide beteugelingsdammen over hun
volle lengte en breedte door paalworm zijn
aangetast, dat de aantasting erger is naar
mate de zinkstukken ouder zijn, doch dat de
aantasting zooals deze in Augustus 1931
werd geconstateerd nergens zoo sterk is, dat
het hout volkomen opgevreten is, zoodat dit
laatste zelfs bij de sterkste aantasting nog
belangrijken weerstand bezit.
Was uit dezen hoofde dus niet te vreezen,
dat de sterkte der beteugelingsdammen ern
stig geleden heeft, uit anderen hoofde waa
hier wel reden toe.
De zinkstukken zijn voorzien van circa
40 c.M. dikke wiepen, welke beletten moe
ten, dat de stortsteen door de groote stroom-
snelheden wordt meegevoerd. Deze wiepen
vormen dus een zeer belangrijk onderdeel
van de geheele constructie, zoodat indien op
haar in stand blijven bij zware stormvloe
den niet kan worden vertrouwd, de veilig
heid van de beteugelingsdammen in gevaar
kan komen. Met het oog op de krachten, die
op deze dikke wiepen zullen worden uit
geoefend, zijn zij inplaats van met wilgen
wiepband, gebonden met gegalvaniseerd
ijzerdraad, terwijl zij aan het onder- en bo-
ven-roosterwerk zijn verbonden door gegal
vaniseerd gevlochten ijzerkoord.
Bij het duikeronderzook in 1930 nu was
gebleken, dat zoowel dit koord als "het ijzer-
draad door het zeewater dermate was aan
getast dat op het oudste gedeelte van den
beteugelingsdam in de ..Middelgronden"
deze bevestigingen sterk hebben geleden.
Toen nu aan de hand van ingestelde be
rekeningen bleek, dat de stroomsnelheden,
welke op den beteugelingsdam in de „Mid
delgronden" den komenden winter verwacht
kunnen worden, grooter waren dan op den
dam in „De Vlieter" en deze op laatstge
noemden dam, zelfs wanneer de „Middel
gronden" waren afgesloten, niet zoo groot
zouden worden, als met beide sluitgaten
ODen, op den dam in de „Middelgronden"
noe dit jaar te sluiten.
Het groote voordeel dat hierdoor verkre
gen wordt bestaat hierin lat niet met een
zwakken beteugelingsdam behoeft te wor
den overwinterd.
De toestand van de beteugelingsdam in
JDe Vlieter" welke een jaar jonger is en
welke zooals hierboven uiteengezet, aan
minder groote stroomsnelheden dezen win
ter zal zijn blootgesteld, is, zooals uit een
nader ingesteld onderzoek is gebleken, met
behulp van zvzaar hestortingsmateriaal vol
komen veilig te maken voor den komenden
winter. Met deze bestorting is men thans
reeds eenigen tijd bezig.
Alet de N.V. Mnatschappij tot Uitvoering
van Zuiderzeewerken werden terzake van
de sluiting van de „Middelgronden" onder
handelingen geopend welke tot overeenstem
ming hehhpn geleid en waarhij zij zich be
reid verklaarde, het werk voor een bedrag
van rond f 3.000.090 uit te voeren. Met het
werk werd aangevangen in de eerste helft
van Juli 1931 en wel aan de Oostzijde van
de opening. Ten einde door vernauwing in
do „Middelgronden" den stroom in de „Blin
de. Geul" niet te zeer te versterken, moest
de vooruitgang van het werk worden ge
remd tot laatstgenoemde geul gesloten was.
Dit geschiedde in de eerste helft van Octo
ber 1931.
Het werk kon hierna met volle kracht
worden voortgezet. Het overgroote deel van
het M. U. Z.-materieel werd bij de dichting
van het gat tèwerk gesteld. Door deze con
centratie van het materieel is het mogen ge
lukken het gat te dichten ongeveer drie
weken voor het tijdstip waarop men gere
kend had. dat dit het geval zou zijn. Ook de
vrij gunstige weersgesteldheid van de laat
ste weken heeft er veel toe bijgedragen de
sluiting in zulk een snel tempo tot stand te
brengen.
