ATTICA-SIGARETTEN
DONDERDAG 5 NOVEMBER 1931 DERDE BLAD PAG. 9
TWEEDE KAMER
RIJKSBEGROTING 1932
R.K. achten salaris-verlaging
Steun aan den landbouw j
aan de landarbeiders Geen j
op het Kabinet Geen
Kabinet L. de Visser
ruit het overheidspersoneel op.
Vergadering van 4 November. 1931
OVERZICHT
We zullen het maar dadelijk zeggen: er
voorloopig geen kabinetscrisis.
Waren er dan die meenden dat zulks wel
ogelijk was? Inderdaad waren er die geko-
vermoedelijk op dat dwaalspoor ge
acht door eenig onverantwoordelijk ge-
hrijf in zeker soort Katholieke bladen,
deze week nog deed een R.-K. Kamer-
die voor democraat wil doorgaan, denge-
ke taal hooren.
De indruk werd gewekt alsof het niets om
;t lijf had om, het Kabinet-Ruys zijn congé
geven; 't zou een klein kunstje zijn er
rstond iets veel beters voor in de plaats
krij.gen.
Wie zoo schrijft misleidt de eenvoudige lie-
in. Een ten val brengen van het Kabinet
naar onze overtuiging ,zeer_ verstrek-
gevolgen hebben. En waarlijk niet. al
politieke. Neen, ook economisch zouden
zulk een politiek gebeuren als een ramp
We zouden naderen tot het punt,
in Engeland het Labour-Kabinet on
toen het weigerde zijn politieleen
icht tegenover de natie te vervullen.
Wie deze dingen verzwijgt speelt geen eer-
k spel: de waarheid is in hem niet. Hij
een speculant op de instincten der velen,
e economisch inzicht missen en slechts aan
buitenzijde der verschijnselen blijven
aan. Een zich op deze wijze opwerpend
dksleider wordt dan zoo licht een verlei-
m en richt groote onheilen aan met z.g.
'.populariseerde wetenschap, waaraan bezin
en wijsheid ontbreken.
Nu gisterenmiddag Mr. Aalbe.se namens
Katholieke fractie zijn eerste groote poli-
begrootingsrede gehouden heeft, be-
men echter niet langer in onzekerheid
verkeeren over de gedragslijn welke door
sterkste fractie in de Kamer zal worden
Volledige steun aan het Kabinet is toege-
;gd. Omverwernen er van ware onverant-
oordelijk en noodlottig in zijn .gevolgen, be-
iogde de heer Aalhense, indien men niet
:rstond met iets anders ,iets beters gereed
Dit laatste nu is politiek volmaakt uitge-
oten. En dusgeen cirsis.
De uitroep van den heer Ketelaar in de
ohting van den heer Max v. Poel: Nou,
moet dit Th.merlid, dat zich aan ge-
schijnende dreigementen nog al eens
buiten' is gegaan in den laatsten tijd, als
stevige knotsslag getroffen hebben. Zijn
verloochent hem en zijn meclestan-
volkomen. Ook op het punt der salaris-
Salarisverlaging voor ambtenaren acht-
ook Mr. Aalberse onontkoombaar in de
uidige omstandigheden. Doen we het niet,
an komen we er het volgend jaar zeker niet
iet een klein percentage af, maar wordt het
lissöhien wel tien.
Speciaal werd voorts aangedrongen op
;eun voor den landbouw en de landarbei-
ers AVe zim overtuigd, dat op de te dezer
ike geuite wenschen door de Regeering op
wijze bescheid zal worden ge-
Zeer interessante, 1 ee r zame -nuchtere, wnze
beschouwingen gingen aan het
olitieke deel van de r:de van den Katholie-
en fractieleider vooraf. Met name zij die
et verl.and tusschen -roductie, loon en wei
aart maar steeds weer verkeerd zien en
konden ter schole gaan. -
De heer Aalberse wenschte op den grond-
Slag der bestaande orde de gebreken aan het
productieapparaat te verbeteren. Daarbij be-
hooren èn individu èn de organische gemeen
schap .waartoe hij behoort, tot hun recht, te
komen. Het individu moet leeren leven in
door zedelijke beginselen beheersohte sociale
gebondenheid. Dan ontkomen wc aan het in
dividualisme rnet zijn ongebreideld streven
naar economische machtsvorming en laten
evenmin het sociale accent overheerschen.
Kapitaal en arbeid hebben tot dit groote har
monische doel samen te werken.
Met instemming hoorden we het slot van
de rede van den heer Aalberse, toen hij de
zware taak schetste, waarvoor Regeering en
volk staan en die alleen te vervullen is in
geloovig vertrouwen op Gods almacht en
\V" hebTnn met genoegen naar deze ver
standige, politiek hoogstaande rede geluis
terd. Zij was gemakkelijker te volgen dan in
den regel het geval was met de redevoerin
gen van Dr. Nolens, aan wiens verscheiden
door zijn opvolger als pari ..ïentair leider
met een icheiden woord herinnerd werd.
De rede van Mr. Aalberse was do rede
van den dag, hoevec'. waardeering men ook
moge hebben voor de bezadigde beschou
wingen van den hee Rutgers van Rozen
burg en voor de liberale dia ■ctiek van den
heer Knottenbelt, wiens heimwee uitging
?:.r een Kabinet met liberalen er in.
Waartoe, zoo zouden we willen vragen,
zulk een Kabinetsformatie? 't Is moeite voor
r' en wellicht zou de heer Knottenbelt
er door bemoeilijkt worden in het on ver
heven toon uitzingen van den lof van den
vrijhandel. We blijven'hem dat genoegen
gaarne gunnen en hij moge zelf inzien, dat
het dan beter is Iteerale staatslieden niet
verantwoc. delijk stellen voor dingen,
waartegen het edelst vuur van verzet in hun
ongerepte vrijhandelsziel hoog oplaait.
De heer de Visser besloot met zijn revolu
tionaire taal waarin hij het overheidsperso
neel opruide tot stal ig, den middag.
Hij tracht „het proletariaat" in zijn on
geluk te jagen. We mogen aannemen, dat de
..massa" wijzer is en zich niet laat misbrui
ken voor de d ere oogmerken der commu-
niotische iek. De heer Wijnkoop zal op
zijn wijze vandaag of morgen nogmaals den
revolutionairen strijdzang aanheffen. De
beide, dienaren van Moskou hebben eerlijk
het werk verdeeld, gelijk in een goede
sovjet-arbeidsgemeenschap past.
benoeming van een griffie?.
Uit het tweetal soJlicltn/nten we:
.„et 69 van de 61 uitgebrachte stair
A. Keeper, thans commies-griffier.
2 blanco stem
daarna de alger
ii werd echter bij
Met voorzichtiger^ s
ng; de regeering v
polltieki
aIr. AALBERSE
verderfelijk
als* het individualisme Do Katholieken
tusschen belde stelsels In: zij erkenneü de
waarde der menschelljke persoonlijkheid, niaar
zien dien mem
meenschap. D:
erkend, maar in zijn boc!
maatschappelijke vormen
_.zelTde zijn:
leve ideeën, die nlel
vindt ze b.v. in de jongste
encycliek van den Paus.
Noodlg Is samenwerking van kapitaal en
beid in een goed geregelde organisatie der
drijven. Alleen zóó komt men tot sociale re
vaardigheid. Er moet geen economische mac
ov6rheersching zijn. Dit alles is alleen^bere^k-
wmarden Sdoor "de" cïristeljjlce6 begfn^fen^Jko-
De regeering zal haar directe
taak voor de toekomst voor oogen
ben. Mr. Aalberse meende, dat zij.
ste betreft, niet voldoende Inzlcl
Men moet met maatregel
men voor de feiten staat. L
in Engeland gebleken eigenlijk te laat Men
tijdig
__Jht heeft
niet wachten ^tot
onaangename dingen
Rijksbegrootlng 1932.
de wereldcrisis en de kapitalisten
moeten er ons maar uit helpen. Wie zoo re
neert, toont, dat hij niets begrijpt van
kapitalisme en van de gecompliceerde oorzaken
Er ls In de productie, zekere toeneming,
het ontbreekt ln de maatschappij aan aanpas-,
slngsvermogen aan die, mede door de veel ver
beterde techniek, toegenomen productie. Do
verdeeling der produotlegoederen is in de war.
Er ls prijsdaling, maar kunstmatig sluiten aller
lei volken zich van het wereldverkeer af door
hun handelspolitiek. Gevolg ls. dat allerlei ka
pitaal in den vorm va,n voorraden, op onnutte
wijze wordt vastgelegd: alles gevolg van de
van het economisch verkeer tus-
den ailverprljs,
:en (vroeger 26. nu 38
tolgebieden. met als gevolg 11.000 K.M. meer
tolgrenzen), enz. Dat alles bij elkaa.
Achter de-ze
lerlei diepere o
Noodlg is een sluitend budget en vooral een
betalingsbalans, die in evenwicht ls.
De regeering wensaht een sluitende begroo-
tIGovraagd werd of de storting ln het Invali-
dlteltsfonds nog niet wat meer v
worden dan de regeering voorstel
zal de heer v. Vuuren spreken.
Wat de salariskorting betreft, kwam de heer
Aalberse tot de conclusie, dat het vo-
teen vraag is of in die richting Iets mi
en gedaan. Hij betwijfelde echter of
direct in de Millloenennota
nen. Toen later het teko
varen aanstonds dekking
Alles bijeen ls echter ln dit tl
aan salarisverlaging te ontkor
Voor loonsverlaging In J.et aigemee
men niet de regeering willen spannen:
ln de maatschappij zelf zich regelen.
Loonsverlaging boteekent geen verlaging van
koopkracht. Het omgekeerde wordt wel be
weerd, maar ls een theorie uit Am
stig vooral -van enkele groote
fabrikanten. Het ls echter een dwaling en dat
is ook ln Amerika reeds Ingezien.
Niet loon, maar productie alleen verhoogt de
koopkracht. Loonsverhooging zonder productie-
verhooging is gecamoufleerde inflatie. Daar
tegen waarschuwde ook de heer Albarda. Wil
deze geen inflatie, dan moet hij echte
middelen willen om er aan te ontkomer
komt zij en is niet te stuiten.
Sinds September ls onze economische
nog veel slechter geworden. Salarisverlaging
zou daardoor op den duur toch niet te ontwij
ken zijn geweest.
Bij het gerucht, dat van saJarismeetings op
stijgt. moet men echter niet vergeten
ken aan hen, die zwijgen.
Ook met verschillende ander -
dig, maar b-
•orden gezool
e ^productiekost*
hoeft niet alle...
Er werd op gewezen, dat
der Industrie kuinnen verlagen door uitbreiding
van de binnenlandsche markt. Herinnerd werd
aan het Schoenen wetje. Men .moet i
tïseerende tariefsverhoogingen echte,
tig zijn. Wil men den import beperken, dan
men speciale posten gaan bekijken,
ulberso is nog steeds vrljhandelaar,
doctrinair, dat wij een eilandje m<
ln de wereld van protectie.
betaald mo<
«voldoende ge
worden voort-
iunen. Het red-
ïreldlhuishoudlng
Gevraagd
at kan me
lende leden der Kath. fractie.
het denkbeeld van een r
.agd of de
md vérschO^
onaal kabi-
villen doen.
ALBARDA (S.D.):
AALBERSE: De
de grondslag zou zijn voor
net. Er Is over belangrijke
van Inzicht
Na de Memorie van An tv
De teposi tle^'an het Kab
m Wie'" het Kabinet doet vallen, moet vooral
weten, dat hU op korten termtin iets beteri
kan geven. Anders is zoo'n daad hoogst onvei
antwoordelUk.
De heer KETELAAR (v.d.): Nou Max!
De heer AALBERSE: In de bestaande om
standigheden Is noodlg loyaal overleg met di
Volksvertegenwoordiging. Maar alle reactli
blljve achterwege. Met de baissiers op het ge-
bied van de sociale politiek, speelt de hee;
Aalberse niet mee.
Een politiek, die uit den n.
ons volk politieke munt trachl
ergste politieke valsche munti
1 In geloovig vertrouwen op Gods almacht en
liefde hebben wU onze gemeenschappelüko
zwaTe taak te vervullen.
De heer RUTGERS VAN ROZENBURG (c.h.)
hield, als gebruikelijk, flnancieele beschouwin
gen. waarin htf zich gelük meermalen -
Imlnder optimistisch toonde dan de minister van
'Financiën. Er zijn allerlei crisisuitgaven bulten
'de begrooting gehouden en bezuinigd is
liet bewezen verwach-
Weersproken werd de
tlng -vai
bal'ahs i
laatste
deel
vezen werd voorts od bet
MMBL.I jeering
maatregelen tegen de ge.
Dat is een kwestie van
zelfbehoud. Autonomie beteekent: zelfstandig-
Iheld. niet: onafhankelijkheid.
Gepleit werd voor^ verlaging^ der productle.
Voor een angststemming ls op 't oogenblik
geen reden, maar daarom mag men nog niet
Inslapen. Inflatie komt op een onverw-
oogenblik. dat hoeft Engeland ons gel
Intusschen wilde ook de heer Rutgers
Rozenburg van reactie niets weten, al zal hU
de regeering zooveel mogelijk steunen in haar
pogingen, het deficit te dekken. HU hoopte,
dat de nationale gedachte de nationale geschll-
■erheerschen, evenals
val
De heer KNOTTE
LT (11b.)
r.n.:
pelUke inzinking te herstellen, di
-e 8teuen op den g,
.tschappelüke ordening.
negatieve
tschap-
illen z«
op den grondslag de:
jke ordening. Aan hui
heeft het land. hebben di
verd tegen straatdemonstra-
zlch hebben
bes-taa:
negatii
arbeidt.-
Gemeen overleg tusschen partüen in het pro
ductieproces betrokken, werd toegejuicht als
middel om tot verlaging van productiekosten
te geraken. Gewezen werd op de loonsverla
gingen, die het levenspeil niet behoeven aai
te tasten, in Amerika om het bedrUfslevei
aan den gang te houden. Verlaging van levens
peil behoeft het levensgeluk niet te vermin
dei-em: het kan lelden tot vermindering der
werkloosheid.
Overleg met den middenstand werd aange
prezen om het groote verschil tusschen groot-
en klelnhandelsprüzen *1--'-jgmn
Gewaarschuwd werd
ties als middel om af te dwingen
co.nstltutioneelen weg niet te verkrUgan
Daarin schuilt gevaar voor de democratie.
Betreurd werd. dat de^ soc-dem. niet v.
ntsan, dat In dezen tijd ook moet gelden
Troelstra'e woord, dat de nationale gedachte
dé nationale geschillen moet overheerschen.
Voor een Kabinet gevormd uit de partüen
die de Regeering willen steunen, had de heei
Knottenbelt veel sympathie. Betoogd werd
dat de salarisverlaging t
over de te laag bezoldlL
ren. Gevraagd_werd een algemeeno korting
Andere
(comm.) hMHMHHPnniHR
met een veroordeeling van het kapitalisme.
Het communisme achtte hU beter. Het kapi
talisme zuigt de massa uit, maar het commu
nisme beteekent vrijheid en welvaart. De
reactionaire regeering zet haar aanval voort
op ambtenaren als voorbeeld voor de particu
lieren. De
wierf geen enkele
aad optreden. In
ondersteunde
Wetenschap.
:oelichtlng op
S11 Concert 9,15 Nieuwsberichten
TH (298,8 M) VARA. 6,46—7 en 7,30
—7,45 Lichaamsoefeningen. S Tijdsein 8.01 Gra-
mofoon. VPRO. 10 Morgenwijding VARA 10,15
Voordracht. 10.30 Zang en piano. 10.45 Voor
dracht. 11 Vervolg Zang en plano. 11.15 Toe-
spiaak 11.80 Gramofoon. 12 Einde VARA-pro-
gramma (1ste deel) AVRO. -----
EEN EEKE-PROFESSORAAT.
De directeur van de experimenteele af-
deelinis van Telefunken, Dr. Fritz Sohrö-
ter, bekend door zijn onderzoekingen op
gebied der beeldoverdracht der televi;
en de ultrakorte golven, is door de techni
sche hoogeschooL te Berlijn benoemd tot
hon-orair professor in de faculteit voor al-
gemeene wetenschappen.
Het eere-professoraat werd aan Dr. Schrö
ter verleend als erkenning voor zijn be- 3R^tterdamkvIrLU4CTiid^ein "ïoï
langrijk werk ten dienste der wetenschap. |5 Na schooIt(Jd 5t4g c'on, -
Behalve dat deze benoeming voor den L-e- concert. 8 Einde progi
trokkene een groote eer en voldoening moet vpro s Weekuitzending 8 Tödsein. 8.01 Cat<
zijn, is hierdoor tevens de mogelijkheid ge- 11 T'
schaipen, dat Dr. Schröter zijn colleges kan
geven aan de hoogeschool, waar een hoog-
leeraar van zoo bijzondere capaciteiten on
getwijfeld op een zeer uitgebreid audito
rium kan rekenen.
20 stuks 1 5 ets
Iets bijzonders Iets voor U
Radio Nieuws.
HUIZEN (1S75 M KI:
8—9.16 Concert. 9.1S
Dias. 9.36—11 Popu-
1 Tijdsein. 12.01
euren. 3.15—3.30 Ve:
3 305 Middagconcer
5 Negende Symphonle a
6.3U7 Een praatje
7—7.30 Land-
30—7.46 Politieberichten. 7,458
,Ca-
6.45 Spreker. 7.15
reede deel).
VIVISECTIE-PROEVEN OP KINDEREN
TE LEIDEN.
Men schrijft ons:
De Stichting: Anti-vivisectie-Bond te
's-Grajvenhage heeft dezer dagen in een ar
tikel van haar voorzitter, Dr. Pijl, getiteld: prof Mi
„Vivisectie op Menschen?" ruchtbaarheid ipooion'derzoek d<
aan inspuitingsproeven, gedaan op ;nr- J-
ninger
Religieuse achtergronden
aagsche cultuur. Het klasslclst
als achtergrond van onze hed
-. Prof. Dr. J Lindeboom Groi
10.15 Declamntio: Spreekster
Wallant. Amsterdani. 10.45 Gramofoon
11 VARA-Tooneel. 11.30 Gramofoon 12
EEN ZENDER OP EEN BOEI
Moltschanov van het Instituut
Sowjet-Unle, heeft een
boel gemonteerd, well
kinderen aan de Rijksuniversiteit te Lei- aer^ai^futomati^^ rneteroïogt"cher' wa;
den met een vaccin van Calmettie. |r
Het betreft hier geen voodingsproeven
met het tuberculose-vaccin, eooals de Lim
beck is geschied, met de bekende treurige
gevolgen, maar hier heeft men een derge
lijk middel ouder de huid van de proef
personen ingespoten.
Naar aanleiding hiervan verzoekt het
bestuur van de Stichting te melden, dat
het zich gewend heeft tot den Minister
van Onderwijs, niet alleen, omdat overtui
gend uit de authentieke stukken blijkt,
dat de proeven een duideHijk vivisectorisch
karakter dragen, o.a. werden als prod-
materiaal gebruikt kinderen, die herstel
lende waren van een andere ziekte maar
ook omdat, volgens het inzioht van bet be
stuur der Stichting, den kinderen schade
is toegebracht in den zin der Wet, zoodat
b.v. taJrijke abcessen ontstonden, waaroier
de experimentator zijn verwondering uit
drukte. De proeven gingen over een reeks
van tien kinderen, waarbij een kind, dat
herstel lende was van griep, is overleden.
De experimentator zegt in zijn proefschrift
(de onderhavige proeven werden gedaan
voor een promotie), dat dit niet komt van
zijn inspuiting, maar het bestuur der
Stdohting verlangt hierover een nader on-
Voor belanghebbenden ls genoemde bro
chure der Stichting, die gericht ls tegen
het experimenteeren op menschen, aan het
Secretariaat der Stichting, Thomsonplein 2Q
Den Haag,, verkrijgbaar.
Gemengd Nieuws.
DUITSCHE BANDIETEN
Dezer dagen zijn te Heerlen de Duitschers
K. en M. aangehouden die de mijnstreek
onveilig maakten en rijwielen stalen. Met
deze arrestatie is tevens een oude beroo-
vingszaak opgehelderd. Op 14 Sept, j.i
deed de heer B. van Heerlerljaan aangifte,
dat hij in de nabijheid van de Vroedvrou
wenschool van f 100 was beroofd. Thans
Op deze wijze hoopt i
het volgendo
EEN PAUZETEEKEN
t g-ehoord, alle muelcl hun instri
et door LIblice gegeven signaal
bleek, dat de gearresteerden dit feit heb
ben gepleegd. Zij zijn ter beschikking van
de justitie gesteld.
BRANDSTICHTING
Te Eindhoven is een felle brand uitgebro
ken in het café van M. De brandweer wist
een gedeelte van het vuur te dooven, zoo
dat het huis niet geheel uitbrandde. Bij on
derzoek bleek, dat het meubilair met petro
leum was overgoten. De politie heeft in
verband daarmee ST in arrest gesteld.
HET SLIPGEVAAR.
Te Heemstede slipte op den Heerenweg
een auto. komende uit Haarlem, tengevol
ge van de gladheid van den weg en kwam
in botsing met een dikken boom. De be
stuurder Van E., koopman en wonende te
Hillegom, bekwam een gecompliceerde en-
kelbeenbreuk en een hoofdwonde. Zijn me
de-passagier S., eveneens uit Hillegom,
kreeg inwendige kneuzingen. I>r. van Aalst
uit Bennebroek verleende de eerste hulp,
waaran beiden naar het ziekenhuis te
Haarlem werden vervoerd. De auto zelf
werd ernstig beschadigd.
'ALESTINA VAN HET HEDEN
I.
Wij wenschen heden te handelen over het
van het Heden. Ofschoon ook dit
geheel los kan geschieden van de histo-
is het ons te doen om een staatkundigen
economischen rondblik. Het aangezicht der
tarde verandert, niet het minst in onzen
ijd, en Palestina, hetwelk met zoovele ban-
len vastzit aan de oudheid, ontkomt ook
lier niet aan.
Het Heilige Land is altijd een der merk-
vaardigste stukken geweest van het Mor
enland. In die grijze oudheid liep de groote
ïandelsweg van Klein Azië naar Egypte
door zijn landpalen. Palestina was als
ware het België der oude volken. Dc
waren een afgezonderd volk in
•eligieuzen zin, maar overigens leefden zij
n de branding der naties. Hoe vaak
hier niet een vreemde gebieder en
10e menigmaal is Jeruzalem niet van mees
verwisselde
In de eerste eeuwen onzer jaartelling heb-
i>en de Joden hun heldenstrijd gestreden te-
;en de Romeinen, waarbij zij der vernieti
ging nabij kwamen en toch in resten bleven
Loeven in der vaderen erfdeel.
Zoodra het Christendom in Rome op de
lieidensche religie de overwinning behaalde,
>egonnen de pelgrimstochten naar Palestina,
waarbij altijd weer het Heilige Graf in het
middelpunt stond. Keizerin Helena heeft er
haar naam aan verbonden. En toen eenige
eeuwen later de Mohammed-volgelingen zich
meester maakten van het land, richtten de
Christenen uit Klein Azië en Europa even
goed hun schreden naar Jeruzalem. Zij wer
den er ook niet in yerhinderd, althans niet
tot ongeveer 1000 na Christus. Immers, hun
buidel was gevuld met gekfy en dit was wel
kom.
Toen daarna den pelgrims overlast werd
aangedaan, gaf dit aanleiding tot de kruis*
tochten, welke eindigden met de nederlaag
dor ridders, waardoor den Islam-belijders
het ongestoord bezit van Palestina verze
kerd werd tot in onze eeuw.
Er is thans nog heel wat, hetwelk herin
nert aan deze Kruistochten, hoeveel ook is
weggevaagd in de donkere eeuwen, welke
volgdten, zoowel voor Christen als voor Jood.
De bevolking werd door de Mohamme-
daansche machthebbers geknecht; de be
staande welvaart vernietigd, het land totaal
uitgemoord en de vruchtbaarheid onmogelijk
gemaakt, waaraan zelfs een complete ont-
bossching niet ontbrak.
Van aanpassing aan het zich steeds meer
ontwikkelend maatschappijleven was geen
sprake en zoo was tot vóór vijftig jaren
Palestina een toonbeeld van een verachberd
land' met een in annoede gedompelde bevol
king. Zelfs vanuit de verte werd niet be
proefd het voorwaarts schrijdende Westen
in cultureel en economisch opzicht te vol
gen. De reizigers, welke in het begin der
twintigste eeuw het Heilige Land betraden,
Kaart van Palestina.
de door de Duitschers gebouwde Bagdadlijn
zou dan meteen in Engelsche handen vallen
en óp deze wijze de Duitsche handel in den
Oriënt vernietigd worden.
De Engelschen legden, om dit plan te vol
voeren, een spoorweg aan van El Kattara
aan de lijn Port-Said-Kaïro over Gaza, de
uit de Heilige Schrift bekende Philistijnsche
stad, naar Jeruzalem. In December 1917 trok
ken de Engelschen Jeruzalem binnen. De
Heilige Stad had gelukkig, noch tijdens den
uittocht der Turken en Duitschers, noch bij
den intocht dter Engelschen, iets geleden.
Men had haar volkomen gespaard. Trou
wens Palestina kwam er in zijn geheel ge
nadig af. In September 191S, vlak vóór de
ineenstorting der Centrale Rijken, was het
gansche land in Engelsch bezit
Hoe reeds vóór de bezetting van Jeruzalem
Engeland de Joden der gansche wereld aan
zich had verplicht door de Balfour-verkla-
ring, zullen wij straks zien. Thans was het
voorloopig alleen ons doel er op te wijzen,
hoe door den oorlog Palestina ingeschakeld
is op het internationaal verkeersnet en ook
de verbinding tusschen onderscheiden lands
gedeelten door den spoorwagen tot stand is
gebracht. Want naast de lijn Egypte-Jeruza-
lem zijn nog enkele spoorwegverbindingen
tot stand gebracht, namelijk tusschen Jeru
zalem en de twee havensteden Jaffa en
Haïfa en tusschen Haifa en het Meer van
Tiberias, terwijl nog een zijlijn loopt naar
Nablus, het oude Sichem.
Bij den vrede, die een eind maakte aan
den wereldkrijg, werd Engeland belast met
het mandaat voor Palestina, en Frankrijk
met het mandaat over het ten noorden gele
gen Syrië. Palestina is dus thans, gelijk men
dat noemt, een Engelsch protectoraat. De
door den Mandataris aangewezen Hooge
Commissaris, die het hoogste Engelsche ge
zag vertegenwoordigt, woont in Jeruzalem,
of beter gezegd, even buiten Jeruzalem, in
een den wijden omtrek beheerschend wit
paleis.
In de 13 jaren, dat Engeland het mandaat
uitoefent voor het Heilige Land, is er wel
veel gewijzigd. In sommig opzicht verwijdert
Palestina zich thans snel van wat eeuwen
lang tot het volks- en landseigenaardige be
hoorde. Ook deze wijzigingen in de economi
sche structuur, deze verschuivingen van de
bevolking, deze worsteling om tot hooger
cultuur te komen, zijn van buitengewoon
belang voor wie het Heilige Land beschouwt
als de bakermat der wereldgodsdiensten.
Want zoowel het Christendom als de Islam
vallen in hun historische beschouwing terug
op het land, waar eenmaal het volk Israël
als een van de overige naties afgezonderd
erfdeel, woonsteê vond. En ook de Joden
scharen zich naast deze twee religies, wan
neer geestelijke aanspraak wordt gemaakt
op Jeruzalem en het rijk, waarvan het een
maal de hoofdstad was. Voor deze allen is
het 't Heilige Land met als geestelijk
centrum de Heilige Stad. Sterker, zij
beproeven het zelfs te doen herleven volgens
de moderne cultuur.
JERUZALEM. Dc ronde koepel is van de Omar
vonden nergens eenig aanvaardbaar comfort
en moesten zich voor hun tochten behelpen
met ezel of kameel en voor logies genoegen,
nemen met herbergen van twijfelachtig hy
giënisch allooi.
De groote oorlog heeft een radicalen om-
:eer gebracht in wat bijna voor altijd ver-
onden scheen te zullen zijn aan dit toch
enmaal van rpelk en honing overvloeiend
ebied', al willen wij dit laatste in betrekke-
ijken zin begrijpen in verband met de na-
luurarmocde der omliggende, landen.
In den grooten oorlog vormde namelijk
Palestina ook een der veelbestreden gebie
den. Turkije had de zijde der Centrale Mo
gendheden gekozen en dus hadden de Duit
schers zich gehaast op de voornaamste pun
ten van het Heilige Land, troepen te lege
ren, en natuurlijk vooral te Jeruzalem. De
bedoeling was, de veiligheid van hot Suez
kanaal in gevaar te brengen en alzoo Enge
land een gevoeligen slag toe te brengen
Engeland van zijn kant, drong van Egypte
uit op Palestina aan, om dit te benutten als
een invalspoort tegen het Turksche Klein-
Azië. Slaagde de opzet, dan zou daardoor j
een verbindingslijn tot stand zijn gebracht HAIFA. De voornaamste havenstad van PalestinaMen ls thans bezi
tusschen Egypte en Engelsch-Indië, alsmede I graven welke berekend is op een groote ■uitbreiding van het t
