I
TWEEDE KAMER
DE KANSEN VAN HITLER
'erhaa
aa<
KAPITEIN KLAKKEBOS OP DE LEEUWENJACHT
WOENSDAG 4 NOVEMBER 1931 DERDE BLAD PAG. 9
RIJKSBEGR90TING 1932
REDEVOERINGEN VAN ALBARDA
BRAAT EN FL. VOS
DB OPLOSSING DEB S.D.A.P. VOOR
HET FINANCIEEL PROBLEEM
Vengactariaig van 3 November 1931
OVERZICHT
Het politielke toumool 4s begonnen.
Eerlijk gelogd is de 'inert ons niet mee
gevallen. Altarcla'e lange rede stelde danig
teleur. Eerst kregen we nog zoo n soort na-
debat op de oriete-intarprtlatie vatn 'den boer
v. d. Tempel. Het kapiteiisme kreeg er .nog
eens dtlMbtig van langs; liet Is de oomaak
van de crisis. Eehter werd de planmatige
productie met rust gelaten.
Verklaard werd; dat de anbeidetrribeweging
loonsverlaging niet wensdht te berusten,
tenzij met open boeken wordt aangB
dat zij onmisbaar os om een bedrijl in
te liouclen.
Het moeii-lijke en gevaarlijke van den fi-
nan-cieel-en toestand werd erkend en even
eens, dat inflatie ten koste van alles moet
voorkomen. Dat «en sluitende begrooting
daartoe mede rooodig is, werd ook toegege
ven. Maar van de door de iregcenng aange
geven middelen om tot een sluitend budget
te gera,kan,, konden slechte de miljoenen
uit de overschotten, de ibenainebelaeting
(voorloopug) en de vermindering van de uit
gaven voor vioolbouw met'3 miilliocn gena
de vinden in de oogen van den leider Ier
S.D.A.P. Hij berekende, dat dan nog BB mil-
Jioen gedekt moeet worden en wilde die
vinden door een leening, ornidat eooveel van
de ovensdhotlen voor extrarailloesing van
schuld is gebruikt, door een verlaging der
cl cfeiisie-uitgaven met 25 boe die te
vinden werd gracleuselijk aan Defensie over
geladen en door een crieisbeilaBtanig in den
vorm van een tijdelijke verhoogitig dm In
komstenbelasting. Ook van een gedwongen
leening toonde de beer Albarda tdeh mot
atkeerug; als bet er om ging de kapitalen
te winden voor stounverleening aan in de
kiem gerakende gemeentebesturen.
Men -ziet: het recept is weer eenvoudig. De
S.D A.P. is daarmee weer eenig im de inter
nationale BOCtaall "democratie.
Geldleen,en beteekent nieuwe tasten op
leggen en schijnt ,geen bij u'itetek geéigend
middel om een begrooting stuitend te ma
ken. En die 25 van Defensie zijn Slechts
een gebaar. Wie de cijfers nagaat, komt tol
dt conclusie, dut er geen sprake van is om
25 te vermiinderen zonder een grootcn
iho,p in de niet-militaire uitgaven te doen.
Venhooging van belasting is ook geen erg
aanlokkelijk middel in tijden ran dalende
conjunctuur. Men vergroot op 'deze wijze het
deel van het volkstnkomen, dat voor de
openbare uitgaven wordt afgezonderd. Dat
is geen verbetering, maar een verslechte
ring, ook omdat we op deze wijze in den
schijn te blijven voortleven.
De conclusie kan geen andere zijn dan
dat de S.D.A.P. de paarden adhter den wa
gen spant. De ervaring in bet buitenland
leert dat ontegenzeggelijk.
De rest van den middag leverde niet veel
meer op: redevoeringen vaal de hoeren
Braat en F.loris Vos.
De beer Braat putte zich uit In een gewel
digen aanval op de ambtenarensalarissen.
Dat hij de non-act,iviteits-tract,eiment n der
Kamerleden veroordeelde, heeft ook onze in
stemming. Maar de manier waarop bij
verder ging was buiten e!He redelijkheid.
Zoo Iets kan geen resultaat hebben.
Bij gebrdk aan nieuwe sprekers moest
de vergadering op een vroeg UW vrordan
1 daar wilde de heer
Albarda niets van weten: het kapitallsnie IS
voor alios verantwoordelijk, ook voor het lot
Hhffi u"t.USKra°'H« saan
Lar anarchie of naar soolallsme. Dat soclalla-
...e moet worden voorbereid binnen hot raain
der kapitalistische maatsohappij.
ie crisis treft alle klassen der samenleving
doet de werkloosheid stoeds toenemen. Zij
beteekent groote ellende, maar v°r™t ook een
gevaar voor de beschaving. 0e werklooshoids-
vorzekering, die een bescherming voor den loon
BUndaard vormt, Is echter onvoldoende om op
den duur ta den nood te voorzien. Aangestuurd
KJ?' JVVlTSr'iïï?cfx J
Do "regeert ng1 °v Lndt hier en daar lconsverla-
ng noodlg om de concurrentievoorwaarden te
Èsssï ".V**",n
ln stand te houiden.
De aantasting van de toornen van rijks- en
gemeentc-aimbtenaren werd door den heer
Albarda veroordeeld. HIJ zag er ln een tege-
o elk omen aan wangunst, reactie en het Btre-
>n naar algemeen® loonsverlaging.
Erkend word. dat de financieels toestand
moeilijk en,gevaarlijk Is, al la zij dat naar ver
houding in mindere mate dan ln andero landen.
Hot nationale Inkomen 1-s sterk gedaald, maar
dat wordt wel weer ingehaald, meende de heer
Albarda. Idem voor het vermogen.
- ie schuldenlast en dat Is een gunstee
r Is vrij la-tg en de boiirjtlngdru* Is de
-e jaren sterk gedaald. DaLr.il speelden
:foam.de „overschotten", die er sinds 1924
reweest en er toch niet zijn, een rol ln de
vum den heer Albarda. Er is geen plaats
ook niet als we letten op onze han-
Ook het inflatiegevaar overdrljve
Inflatie moet voorkomen: zij beteekent een
zee van ellende. Ook de staatsbegrootlng be
hoort sluitend te zijn. Maar over de middel
ongedekt saldo
<&6rbe?ok
berekende 95
afregelen dor re-
.iter andere aanwijzen.
Met verschillende maatregelen was de heer
tlbarda het niet eens. De verminderde storting
n het Inval ld l tel bsfonda had zijn Instemming
tiet. WH men dergelijke geiden gebruiken, dan
'nrmlndero men b.v. do lasten van ondernemers
net kleine Inkomens.
De 3 mllllocn vermindering voor vlootbouw
Word te laag geacht. Vermindering der uitga
ven voor do Zuiderzeewerken wend voorloo-
plg afgewezen. Op onderwijs mag niet beknlb-
ifgewozen. Op onderwijs mag r
Allo salarisverlagingen Werden
-rpelljk geacht, evenals do korting op de uit-
keering der gemeenten en de Tariefsherziening.
fenschottcn van vorige jaren.
Do heer Albarda berekende, dat hij nog 58
mllliioen moet vinden bulten wat hij van de
regeering kan aanvaarden. HIJ wilde grooter
ultkeerlng uit de saldi van vroegere dienst
jaren, veel grooter bezuiniging op de defensif
n een crlslsbelastlng.
Die saldi zijn gebruikt voor aflossing vat.
taatsschuld en vopr kasvöorschotten. Er is
meer afgelost dan achteraf goed ls gebleken
en daarom ls er alle reden om door leening
n zeker bedrag terug te krijgen.
In do tweede plaats moet „het mllltair-lsme'
Jdragen: er moet maar 25 af. Er volgde
geen berekening, maar een reeks desiderata,
erkend werd dat ze niet uitsluitend
winst zouden opleveren bij vervulling,
de wereld gaat ontwapenen, komen ve-..
gelden vrij voor betor doeleinden en kunnen de
handcflsbOUeifbineringen ook grooten,deels ver
dwijnen.
De crlsisbelaisting ls geen conjunctuutibelas-
der In kom® t enbel astPn g."
De kapltaalbehoeCte van den Staat zal groo
ter zijn dan voorhoen: hij hoeft de gem<
to steunen, moet IndlÖ aan voorschotten
bh ook het bedrijfsleven In zijn moeilijkheden
tegemoet komen. Zoo noodlg moet tot een ge
dwongen leondng worden overgegaan, Indien J-
benoodlgde kapitalen niet op andere wijze sn
den kunnen worden verkregen.
De regoerlng heeft zloh echter bij het stent
dor gemeenten te onthouden van aantaal
der gemeentelijke autonomie.
nS".a,ï r/r
schuwing dring de arbeidersklasse niet te
rug, want haar volgende sprong zal grooter zijn
i het bedrag dlei
Bij den aanvang «m wng&dectoï word
Da Fabcr (in do vac.-Klocreknpcr) ale nlouw
lid geïnstalleerd. De boor AmriMt (vac.-Dr.
Sswijn) word toegOjaten a'lo lid en ul van-
daag wed zijn intree maiken.
VERSLAG
dömlnVe. Het" viel ons op, dat hij bij het af
leggen der eeden eerst de belde vingers der
rechterhand opstak, nadat de voorzitter hem
er opmerkzaam had gemaakt, dat zulks bij hot
afleggen van een eed behoort. Had de dominee
het niet onthouden van zijn Jongste Verschij
ning voor do rec-htbank, nadait hij geweigerd
had wettelijke verplichtingen na te komen?
Aan de orde waren do algemeens beschou
wingen over de
Rljksbegrootlng 1932.
De heer ADBARDA TS-D.) begon met nog
eens do schuld voor de groote wereldcrisis
werpen op de leid:
drljfsleven. De rol
macht ln het 1'
kapltali:
VAN ONZEN DUITSCHEN CORRESPONLENT
BETER DAN OOIT
aine-DBiasiiing en veroaaaae er wem over, dat
men bang la iets tegen de ambtenareh te doen,
die zoo lang hun Inkomsten gehandhaafd zagen,
terwijl er tienduizenden In den lande Inkomen
en bezit ten dooie zagen verloren gaan. Wat
beteekent daartegenover 6 korblngï De amb
tenarensalarissen vormen een cmovonredlg groot
w-aaus-a tariEa
de^Konfnhfn °P Salarissen, te beginnen bij
Het derde rijk staat voor de deur. Het
scheelt nog een haartje en dan gaan wij
allen gebukt oucler den vuistslag van Adciilf
den Geweldige. Die begint zijn loopbaan als
dictator met een radicale opruiming. Wat
graaf Helldorf aan den Kurfürstendamm in
het klein deed, wordt door hem in 't groot
voortgezet. Wie door het noodlot met een'
grooten neus beschoren werd, die moet er
aan golooven. Het vreemdelingenverkeer zal
hierdoor stellig niet bevorderd worden, maar
dat wordt door Adolf als een bijkomstigheid
beschouwd. Het komt ern voor hem op aan
dat er in Duitschlband alleen nog maai' ger-
manen van zuiveren bloede regeeren,
lk vermoed, dat
het tijdperk der bruine hemden
dan zal worden ingezet met de naturalisatie
Hitler, want deze bleek tot dusver niet
bij machte, het Duutsche staatsburgerrecht
te veroveren en is dus nog altijd Oosten
rijker. De laatste oorlog heeft voor de zoo-
veelste maal bewezen, dat het samengaan
van Duitschland met Oostenrijk voor beide
staten veelal noodlottige gevolgen heeft.
Ondanks vele harde en bittere ervaringen
schijnt een groot deel van liet Duitsche volk
zijn heil van den Oostenrjjkscheh agitator
Adolf Hitler, te verwachten.
Zelfs de rij-ksregeering schijnt met de mo
gelijkheid rekening te houden, dat Hitier
met of zonder Hugenberg aan 't bewind
komt Tijdens een zwaar wegende minister
crisis wordt Adolf door Hindenburg in
audiëntie ontvangen. Even later zien we
hem in Bad Harzburg naast Hugenberg
aan een tafel zitten en nemen beiden de
ovaties van duizenden staalhclmen en bruin-
hemden in ontvangst. Teruggekeerd naar de
door hem zoozeer gehate hoofdstad der re
publiek, brengt hij in alle stilte een bezoek
aan den chef van het rijksweerministerie,
generaal von Schleicher.
Door indiscretie wordt deze samenkomst
bekend en begrijpelijker wijze wordt rijks
minister Groener, die ook de binnendiandsdhc
zaken voor zijn rekening genomen heeft, van
alle kant met vragen bestormd, ieder wil
weten, waarom Schleicher in zijn particu
liere woning onder vier oogen met Hitier
van gedachten wisselde. Het officieelo ant
woord op deze en soortgelijke vragen is
verre van afdoend.
Toegegeven wordt, dat Hitler zelfs twee
maal door Schleicher, met medeweten van
het iij-ksweerministerie word ontvangen.
Naar aanleiding van het Ulmeur proces en
het vonnis, dat bij die gelegenheid over drie
jonge rijkswoerofficieren werd uitgesproken,
wilde men weten, of Hitler's organisatie
Hitler gai de verzekering, dat er
agitatie in dien zin geen sprake meer i
dat allen, die tot zijn partij behooren, slechts
langs legalcn weg naar de macht streven!
En met doze suikerzoete verzekering waren
Schleicher en Groener tevreden.
Als neutraal toeschouwer vraagt men zich
af: hoe komt Schleicher ertoe, van Hitler een
bevredigend antwoord op zulk een delicate
vraag te verwachten? En waren hiertoe twee
ontmoetingen onder vier oogen noodig? Ge
looft hij werkelijk, dat Hitler Heüdorf's zorg
vuldig voorbereide program veroordeelt cn
kan hij soortgelijke schanddaden vereenigen
met Hitler's plotselinge liefde voor de lega
liteit?
Aan-deze en soortgelijke vragen gaat Hit-
Ier schouderophalend voorbij. I-Iij keurt ze
principieel af en verzekert Schleicher, dat
bloedilustige partijgenooten zonder verderen
vorm van proces uit de partij gesmeten
worden. Het Wil mij echter toeschijnen, dat
aen moet worden teg-engogaain. De non-aotlvl-
te 1 ta-tractementen van Kamerleden vormen ook
een onbillijkheid. De schuldigen werden opge-
■oTrijaanval volgde op alle amb-
lnkomen hebben.
i het kapitalistisch be-
kapitaal, zijn over-
n, ls geen wilde loot van het
Is het kapitalisme zelf. De
'voortbrenging voldoet niet aan de voorziening
ln de behoeften der volleen, maar beoogt slechts
•"de"otvtwrloh-
De Kaïmer vermaakte
De heer El oris VOS kwam vertellen, dat we
geen oorlog meer kunnen betalen en on-twane»
iiing dus noodilg ls. Vrijhandel acthttte hij voor
ons land een levensvoorwaarde. De werkloos
heid moet ten koste Van alles worden bodwon-
d aar om mogen ooit de Zuiderzeewerken
HET KAMERLID KAMPSCHOER
De heer G. W. Kampschoër, burgemees
ter viam Monster en Lid vam de Tweede
Kamer, die de vorige wéék een keel-opera-
tie Iheeft ondergaan, heeft het zieklemhuis
verlaten en wordt thans te (rijnen huize
verpleegd
MUSSOLINI OVER DE VREDE
Mussolini houdt te Napels een opzienbarende
rede over de onrechtvaardigheid van de
vredesverdragen. Naast hem de luchtvaart-
minister Balbo.
or bij zulk een doortastendheid zijnerzijds
slechts weinig bruinhemden meer zullen
overblijven, want processen wegens „Land-
friedensbruch" zijn tegenwoordig in alle
deelen van het Duitsche rijk aan de orde
van den dag!
HitLer gaat inmiddels voort, het rijk langs
legalen weg te veroveren. In zijn lijforgaan
den „Völkischen Beobachter" bracht hij kor
telings een open brief aan den rij-kskansöliier
Dr Brüning,
het langste krantenartikel,
E I c h
wat Wils.
STATISTIEK
dat ik ooit beleefde, vol van waardeering
3or den geadresseerde.
Zijn gehoorzame volgelingen doen iets der
gelijks. Onder het opschrift: „Brüning en
Hitier" publiceert Gregor Strasser in het
zelfde orgaan een lange beschouwing over
het cventueele samengaan van den aanvoer
der der hakenkruis-knapen en den katholie
ken kanselier. Hij beroept zich daarbij op
een artikel van Habermann, verschenen in
't orgaan der Duitsch-nationale „Handlungs-
gehiilfen": Hij beschouwt Habermann's Uit
eenzettingen als een bewijs, dat Hitier en
mot hem de nationale oppositie weldra hot
bewind in handen zal hebben!
Het ligt in de aard der zaak, dat ook
Joseph Goebbels een hartig woordje meo-
praat. In zijn herhaaldelijk verboden, maar
nu juist weer eens verschijnend schimpor-
gaan „der Angriff' occupeert hij zich met
Hitler's bezoek aan Schleicher en deelt hij
ons in bombastische bewoording mee, dat
we voor ingrijpende veranderingen in het
publieke leven staan, dat Hitler's schaduw
over Duitschland zweeft.
Let men op al deze verschijnselen en fei
ten, dan vraagt men zich onwillekeurig af:
staan wij voor het derde rijk?
Komt Hitier langs legalen weg aan het
bewind en zou dr. Brüning voor samenwer
king gevonden worden?
Wij kennen Hitler van dichtbij als den
stichter der nationaal-socialistische beweging
bezochten hem reeds in München, toen zijn
partijtje nauwelijks buiten Beieren's grenzen
bekend was. We voelden aanvankelijk veel
voor een strooaning, welke de nationale
eenheid van het volk wilde bevorderen, wel
ke het irriteerend verschil-van-stand wilde
verminderen, welke de corruptie in de amb
tenaarswereld wilde tegengaan, welke
iederen burger een redelijk bestaan wilde
bezorgen. Wij bezochten menige vergade
ring, leerden het meerendeel der vooraan
staande partijmannen persoonlijk kennen en
werden gewaar, dat de basis der gansche
beweging berustte op oppositie. Men legde
steeds den nadruk op hot vele, dat men
niet wilde, maai' veel positiefs werd men
zelden gewaar. Men vocht tegen den staat,
tegen de kerk en den godsdienst, tegen het
socialisme, tegen het jodendom
vocht tegen iedereen,
die Adolf Hitler niet onomstooteüdjk als het
heil dezer wereld wilde erkennen. Men vocht
niet slechts met heftige woorden door mid
del van kranten, demonstraties en druk be
zochte congressen men vocht ook met do
vuist, zocht ruzie langs den publicken weg
ruet „Rood Front" en „Rijksbanier". Men
sloeg de ruiten in bij Wertheim en Reimann
en wanneer men zulke weerzinwekkende
kloppartijen van dichtbij meegemaakt heeft
dan daalt de bewondering voor de nationaal-
socialistische beweging tot het nulpunt, dan
verkeert onze aanvankeüdjke sympathie in
afkeer.
De winter van het jaar 1931 staat in het
teeken van de werkloosheid en de nationale
oppositie. Nog nooit was de ontevredenheid
sedert de omwenteling zoo algemeen, nog
hooit had Adolf Hitler
zulk een prachtige kans van slagen
Langs illegalen weg streefde hij acht jaar
geleden aan het beoogde doel glad voorbij.
Thans is hij doende, langs legalen naar het
zelfde einddoel te komen. De hiermee ge
paard gaande moeilijkheden mogen niet
onderschat worden. Zij ontstonden al dade
lijk in de gelederen der nationale oppositie;
tijdens de groote bijeenkomst in Harzburg
voelde Hugenberg, clat hij slechts tot baan
brekend werk ten bate van Hitier werd
meegesleurd, dat het samengaan van een
socialistische en een agrarische partij op
den duur onhoudbaar is en deze bittere er
varing bevorderde het bondgenootschap niet.
Hi lier verzekert den lezers van zijn liijf
orgaan, dat hij in Harzburg zijn partij niet
aan de groot-industrie heeft verkocht en dat
deze een Duitsche arbeiderspartij zal blijven,
tok al behooren ca- koninklijke prinsen tot
zijn volgelingen.
lk vrees en voorspel, dat hot Brüning en
Groener net eender zal gaan als Hugenberg'
do beoogde samenwerking met de machtig?
partij der nationaal-socialisten zal op eon
deerlijke teleurstelling uitloopen. Thüringen
en Brunsvvijk bewijzen de juistheid dezer
zienswijze. Mocht ook Berlijn zich aan een
proefje willen wagen, dan zal men hiermede
langs den veelgenoemden legalen weg man-
Statistiek is een mooi ding, heeft Fritz
Müller eens geschreven, maar, zoo schrijft
hij, van het mooie en goede kan men ook
te veel krijgen.
Toen ik mijn eerste statistiek in handen
kreeg, las ik daarin: gehuwden leven ge
middeld lOyjs jaar langer dan ongehuwden
Deze conclusie was gebouwd op een heel
fundament van gegevens. Dit getal zullen we
opschrijven. i
In het blad Anti-nicotine stond later:
Statistische onderzoekingen hebben het be
wijs geleverd, dat niet-rookers 12.3 jaar
langer leven dan rookers.
Deze uitspraak las ook mijn oom, die rookt
als een schoorsteen en die zei: Als iemand
die nooit gerookt heeft, 83 jaar wordt, hoe
kan hij dan weten, dat hij maar net 71 zou
geworden zijn, als hij wel gerookt had?
Ik riposteerde: Maar oom, de statistiek..:,
Och jij, met de statistiek. Kan een niet-
rooker soms zijn jaren terugrooken om het
verschil te berekenen?
Men ziet het, mijn Oom is geen voor
stander van statistiek...
De agent der levensverzekering zei me,
dat de premies voor geheelonthouders lager
Waarom?
Nogal natuurlijk. Geheelonthouders leven
7—9 jaar langer tlnu andere menschen.
Laten we ook dit getai ncteeren.
Ik hoorde een3 van een dokter, dat de
mensch, die regVrnitig zorgt voor midder
nacht te bed te Taan, volgens de statistiek
11.5 jaar langer leeft, dan iemand die pas na
middernacht gaat slapen.
Ook dat moet met de waarheid strooken.
Waarom zou trouwens een oprecht dokter
statistieken vervalschen?
In een levensbeschrijving van Benjamin
Franklin las ik eens, clat door regelmatig
vroeg opstaan de levensduur met 13.031 jaar
verlengd wordt. Bij een zoo nauwkeurige
berekening tot in drie decimalen, is alle
twijfel natuurlijk uitgesloten.
Volgens een reclameplaat van een melk-
melkinrichting verlengt het gebruik van
kefier het leven met 5 jaar en van yoghurt
mot 7.3 jaar.
Het .jmüllern" men kent het wel, het
kleine boekje: „Mijn systeem" voegt 7.
jaar aan het gemiddelde leven toe. Dit is
zoo dikwijls neergeschreven en nagepraat,
dat men er geen woord meer over behoeft
vuil te maken.
Nieuw is echter als we hooren beweren,
dat de vegetariërs hun vleeschetende mede-
menschen met 14.8 jaar slaan.
Rekenen we nu nog hetgeen een fabrikant
nen aan het bewind brengen, wier eindbe
doelingen wij ons houdend aan hun offi
cieel program als illegaal van de hand
moeten wijzen.
AANBESTEDING
Door den Rijksgebouwendienst is aanbe
steed het uitbreiden en verbouwen van het
Rijksopvoedingsgesticht voor jongens te
Amersfoort. Laagste inschrijver was A. J.
A. Vaessen te Vught voor 114.475.
garandeert, n.m. dat het dragen van jaeger-
hemden het leven een verlengstuk van 3.8
jaar geeft en we maken onder die be
drijven nu wij heel wat wijzer zijn het
volgende optelsommetje:
Trouwen verlengt het leven met 10.5 jaar.
Nlet-rookers leven langer 12.3
Geheelonth. verlengt 't leven met 9.7
Slapen vóór middernacht verlengt
het leven met 11.5
Vroeg opstaan verlengt het
leven met 13.8
Kevier en Yoghurt Verlengen het
leven met 12.3
Het müllern verlengt 't leven met 7.6
Vegetarische leefwijze verlengt
het leven met 14.8
Jaegerhemden dragen verlengt
het Leven met 3.8
Maakt te
96.3 jaar.
De geneeskundige dienst heeft het na
gerekend en gezegd, dat het preoies klopt.
Maar ik heb een critischen aaaileg en
besloot dus de proef op de som te nemen.
Ik sprak mijn vriend Jansen er over aan:
Hoor eens, jij bent een man van de voor
uitgang.
Met zijn linkerhand weerde hij het com
pliment af en met de rechter accepteerde hij
liet gracieuselijk.
Hier heb je een tabel!
En wat staat daarin?
Het geheim om lang en gezond te leven.
Hij sloeg er 'een blik op en zei: 't Is de
moeite waard. Laat eens zien. Ik ga het
dadelijk toepassen. Je zou de wetenschap
den grootst mogelijken dienst bewijzen als
je naar die voorschriften wilde leven.
Aangenomen, riep hij geestdriftig. Niet
rooken, niet drinken... En jij?
Bij wijze van contróle zal ik van alles
het tegenovergestelde doen.
Bij wijze van contróle?
Ja, om te zien, hoeveel Jij langer leeft
dan ik.
Goed, maar offer jij je dan eigenlijk niet
op in het belang van de wetenschap?
lk doe het van ganseher harte.
Ik niet minder. Weet je wat? Eigenlijk
moesten we onze afspraak vieren in „De
rustende Os".
Rustende Os? Maar daar moet ik alleen
naar toe. Want volgens regel 3 van de
tabel....
Hij keek het eens na. Ik geloof werkelijk,
dat men de verlenging van zijn leven al aan
de verlenging van zijn gezicht kon zien.
Maar tot eer van mijn vriend moet ik zeg
gen, dat hij zich van dat oogenblik af streng
gehouden heeft aan de voorschriften. Even
streng als ik aan het tegengestelde.
En zeker hadden we de officieele statistiek
met een experimenteel bewijs kunnen ver
rijken, als mijn vriend Jansen niet., ander
half jaar geleden gestorven was.
Mijn Oom beweert aan overmaat van ge
zondheid.
Maar mijn Ooan is niet statistisch onder
legd.
Anders had hij moeten weten, dat volgens
de officieele statistiek mijn geachte vriend
Jansen tenminste honderd 6ón en tachtig
komma negen jaar had moeten worden.
VI.
W. B. Win.
119. Terwijl de gevangenen stevig in de
diergaarde achter de tralies gezet werden,
stond een van de giraffen smakelijk van
een groentenwagen te peuzelen. „Wacht, ik
heb je!" dacht de groenteboer, terwijl hij
op den bok sprong. Hij legde do zweep
over het paard en reed regelrecht de dier
gaarde in, terwijl de domme giraffe al
smullend mééholde.
120. Het diergaardepersoneel verloste den
neushoorn uit zijn netelige positie en
transporteerde hem eveneens naar de dier
gaarde, terwijl kapitein Klakkebos op 'n
tweede autotocht de tweede giraffe wist
te bemachtigen. De directeur van den die
rentuin. wiens hoed tijdens de overhaaste
vlucht als 'n harmonica in elkaar gedrukt
was dankte den kapitein hartelijk voor de
prachtige aanwinst, die hij de diergaarde
bezorgd had.
(Slot volgt).
FEUILLETON
DE CITADEL VAN ANTWERPEN
Verhaal van een Oud-Strijder
Naverteld door R. BOON
1(16
Op twee uren afstamde van Antwerpen
was de Schelde nog door twee tegenover
elkander gelegen forten verdedigd; dat van
Lillo op den rechter- en dat van Liefkens-
hoek op den anderen oever. Ook deze fort n
waren eveneens van sterke bastions voor
alen, en 6lechts la'ngs de zijde van. don
Sohe 1declljk te genaken.
De Citadel ontving dus een niet geringe
hulp vam de tegenover liggende forten.
De bastions der Citadel droegen allen een
naam, waarmede de soldaten ze gemakke
lijk vam elkander konden onderscheiden.
I-Iemand© en Toledo waren de mumcn der
bastions, die hun kantonnen op het veld
richtten, Paciiotto was de naam van het bas
tion aain de Scbeldezljde, terwijl de overigen
die op de stad en de werken der vesting
waren gericht, de namen Alva en Hertog
droegen.
De Citadel had dus eigenlijk wel geen
hulp vain de andere folten noodlg, temeer
daar de gracht, welke het fort omringde,
©en breedte besloeg van circa 90 voet.
Bij dit alles was het fort aam de veldizijdie
nog omringd door een bedekten weg, waar
op de soldaten zich kondien opstellen en vu
ren, zonder aan het. vuur van den vijand te
rijn blootgesteld. Achter dezen
weg bevond zich destijds nog een klein fort,
het was het fort St. Laiurent, dat aJls voor
post goede diensten kon verrichten, en het
welk men door kleine, doch niettemin zeer
sterke slulippoorten kon bereiken, Gtukte
hiet in tijd van oorlog aan den vijand, om
zich van dit kleine fort meester te maken,
dan kon de bezetting intijds door een onder
grómdeche galerij de Citadel bereiken, on
terstond de zware sluippoorton achter zich
sluiten.
De inwendige oppervlakte der Citadel, de
W'alllo'n niet medegerekond, bedroeg ongeveer
2500 vierkante Meter. In deze ruimte bevon-
don zicli een menigte gebouwen, nagenoeg
evenwijdig niet. de wallen gelegen, zoodanig,
dat zij een groot terrein vrij lieten voor ma,
hoeuvres en andere doeleinden.
Deze gebouwen waren een kruitmagazijn,
één groote en drie kleine kazernes", woningen
voor den bevelhebber en de officieren, ©tall
len, een wapenkamer, een kerk, enz., enz.
Bij dit allies kon de bezetting van liet fort,
Indien het door de vijanden werd belegerd
en indien deze trachten zouden de gracht te
dempen, door eeniige sluizen aan de Schelde
zij die te openen, het water der gracht zo o
danig in strooming brengen, dat dit werk
totaail onmogelijk werd gemaakt.
1-Iet front der Citadel, hetwelk op de Schel
de uitzag, was voor de vijanden totaal onge
naakbaar, temeer daar aan den tegenover-
gestelden oever der Schalde een tweede stark
te was opgericht, die den naam droeg: Met
Vlaomeche Hoofd. Doch niet alzoo aan de
zijde der stad; daar vond d-e Citadel slechts
1 middel van verdediging in eigen werken en
was bovendien aan die zijde, doordat ter
plaatse van de poort, alle kanonnen ontbra
ken, zeer goed te bereiken.
De positie van bet Vlaamscbe Hoofd was
dus voor de verdediging der Citadel van
groote waarde; ten eerste beschermde zij hot
fort aan de zijde dor rivier, doch ten tweedie
zorgde deze positie voor bet open en vrij
houden der gemeenschap met de Schelde,
iets wat in dien tijd van een geregeld beleg
van groote waarde is, daar anders, bij gemis
aan verkeerswegen, al dadelijk gebrek aan
levensmiddelen begint te ontstaan.
Doch genoeg over de beschrijving van het
fort.
Het was in één woord een reusachtige en
zeer sterke vesting en geen wonder was het
te noemen, dat de Fransche regeering besloot
de Beigen ter hulp te komen bij het belege
ren der Citadel.
Tot dusver was het in cn om Antwerpen
nog rustig geweest, doch toon de Belgen aller
lei versterkingen begonnen op te richten,
Waarvan de kanonnen zich dreigend op de
vesting richtten, toen meende do b velbwbbei
dor Citadel het tijdstip gekomen, om alle ge
meenschap met de stad voor goed af te slui
ten cn zoodira mogelijk versterking aan te
vragen.
De wallen werden geducht versterkt. Een
groot aantal nieuwe kanonnen werd op de
Wallen geplaatst, kortom, bet fort werd in
zoodaniigen staat van tegenweer gebracht,
dat bet geiralimen tijd aan den belegeraar bet
hoofd zou kunnen bieden.
Vele burgers van Antwerpen, die deze
maatregelen zagen nemen, verlieten hun
haardsteden, hun personen en familie ont
trekkende aan het gevaar, hetwelk de stad
Iin groote mate scheen te bedreigen.
Het gouvernement zond uit alle stedien
van België detachementen pompiers met
brandspuiten, wélke, vereentgd met die der
stad, voorname middelen aanboden om de
uitbreiding van bet vuur tegen te gaan, wan
neer er brand mooht ontstaan in de wijken,
die aan hiftt vuur der Citadel waren bloot
gesteld.
Het Fransche leger, sedert lang aan de
grenzen, onder den naam van Noord-er leger,
on onder bevel van den maarschalk Gerard
vereeniigd, zette zich op marsch en trok don
vijftienden November in België.
Het hoofdkwartier van dit reusachtige le
ger, omstreeks 30.000 man sterk, was eerst
te Merchem gevestigd, doch werd later nader
bij d-e stad, in de voorstad Burgerhout, ge
plaatst Intusschcn ging de bevelhebber der
Citadel, d-e bekwame on stoutmoedige gene
raal Cliassé, onvermoeid voort met het ver-
eterken der Citadel.
Het N-ederi-amdsoh-e leger, dat onder bevel
van den Kroonprins in België was gerukt,
tvas door d-e tusschenkomst der Franschen,
ontbonden verklaard. Generaal Cbaesó vond
deze troepen niet toereikend on bezigde ze
sléchts voor versterking van de tegenover de
Citadel gel-egcn sterkte, het Vlaamscbe Hoofd
hetwelk -eveneens met nieuwe kanonnen en
mortieren bewapend werd.
Drie fregatton en eenige kanonneerbooten
werdén inderhaast op de Schelde dn station
geilegd, ton einde de gemeenschap door de
rivier te beschermen.
Van dit tijdstip af, werd de bezetting der
Citadel versterkt. Lichters, groote vaartuigen
brachten voortdurend mondbehoeften en hiel
den gemeenschap met de Neder-Scheid-e.
Bij de nadering van den winter voer het
smaldeel de Schelde af; slechts 6 of 8 kanon
neerboot en werden voor de stad gelaten. Om
streokB dezen tijd bedroeg de bezetting der
Citaded ongeveer 4300 maai, van alle wapens,
waaronder 122 officieren.
Dit was i-n September 1832.
De groote beaettdng bleeik al zeecr spoedig
noodzakelijk, temeer daar nu, naast de groo
te batterijen, die door de Franschen werden
opgericht, no-g batterijen verrezen der Bel
gen, van welke batterijen gezamenlijk 410
kanonnen tegen de Citadel werden gericht.
Nog immer braohtón allerlei soort vaartui
gen mondbehoeften en wapens op het fort,
tei wijl dagelijks versohe troepen kwamen
aanmarcheerenmet het doel zich bij de fort
verdedigers te voegen.
De oogenblikken, als er weer een nieuwe
troepenafdeeting het fort betrok, waren
Uiterst levendig en vertoonden menig aardig
tooneéltje van gezellige bedrijvigheid en van
een innige verbroedering onder de soldaten.
Oude bekenden, die elkander voor gerui-
men tijd waren kwijt geraakt, ontmoetten
elkander weer en verhaal don dan met veel
geestdrift van de bijgewoonde kaij gebed-rij
ven.
Telkens wanneer dam ook een nieuwe troe
pen afdeel'ng in aantocht was, kwam oe be
zetting van het fort uit de knzemdton il
kazernes te voorschijn plaatste zich achter
de na'jen of maren om van dat puit -if, Je
m-eu wi .cr.gen beter te kunnen gadeslaan
Het was de 15e November 1832, een kou
de, regenachtige dag. Op de wallen der
Citadel, bevinden zich, niettegenetaaud'. het
gure wéder, ta'. van soldaten.
F. ziin voor ons vele oude b®kond-en ondor.
Zooals wtj weten werden Vermen! in en
Peters van Medhelen naar Antwerpen gez >n-
don, q waar men hen gevangen nam terwijl
de overige troepen zich bij het leger van -ton
Prins aansloten, die destijds te Hassvt ver
t- léfdc. Het wae hun gelukt om menige over
winning te bevechten, totdat aim-didljk h<-»
Fransche leger ter hulp snelde en Jo be
dreigde Belgen ontzette.
Tengevolge daarvan werd onder mi ar tot
eon wapenstilstand besloten en werdoij dt»
troepen, ond-er u-e bevelen van den Prins aan
wezig, ontbonden verklaard.
Een gedeelte dar troepen, en wel het ri-gen
tijk e diienstleger, haastte zich naar de Cita.
del, terwijl de overigen, de schutters en vrij-»
willigere, huiswaarts keerden.
Onder hen, die naar d-e Citadel werdén ge
zonden, behoorden ook de Texelaars Pieter
Maas, Dekker en meer anderen, die wij om
het Brusselsche kampvuur hebban aanaelref
ten. Vermeulen cn Peters bevinden zich in
kr ij gage va nge nscha p.
Dit eerste groepje vinden wij tlions op de
walton der Citadel, lulde de gebeurtenissen
der laat6t gepasseerde dagen besprekende.
In bonte sohakeering zitten zij dooreen.
De een zit op het affuit van een kanrm, de
and-ar kiest zich een nog gemakkelijker hou
ding en ligt mot dan rug tegen den watmuur.
„Kijk!" zegt Pieter Mans. die d-e ecnlge is,
die in stöande houding op da wallen vertoeft
die verwenschte blauwktelen beginnen nu
geducht praats te krijgen, nu daar "een sterke
Fransche legermacht naast hen ligt. Zij were
ken msar door met hun batterijen en stellen
zich aan alsof ze da Citadel iu één dag tijds
zullen veroveren, maar daar zullen ze wel
afblijven."
..Zijn da Franschen er dan al?" vraagt
wear een ander.
(Wordt vervolgd)'
