TWEEDE KAMER
KAPITEIN KLAKKEBOS OP DE LEEUWENJACHT
VRIJDAG 23 OCTOBER 1931
DERDE BLAD PAG. 9
DRIE MOTIES-V. D. TEMPEL
VERWORPEN MET GROOTE
MEERDERHEID
De lotgevallen van Chong-Kam-Min en
Long-See-Song De Economische
Voorlichtingsdienst Een directeur-
generaal van den Landbouw
Vergadering van 22 October 1931
OVERZICHT
Gelijk we hebben verwacht zijn de drie
moties van den heer v. <L Tempel met grco-
te meerderheid verworpen. Het aantal voor
standers beliep 25, 24 en 24, waartegenover
61. 60 en 62 tegenstanders kwamen te staan.
Men kan dus wel zeggen, dat de soc.-dem.
met hun onverantwoordelijke agitatie al
leen staan en dat overigens alle partijen
bereid zijn de Regeering te steunen om ons
volk zoo goed mogelijk door den moeilijken
crisistijd heen te brengen!
De R.-K. fractie was eenstemmig tot de
conclusie gekomen, dat er geen aanleiding
■was om voor eenige motie te stemmen.
De Kamer heeft zich vervolgens eenigcn
tijd, in den vorm van een interpellatie be
zig gehouden met de lotgevallen van twee
Chlneesche zeelieden, die zioh te Rotterdam
bezig hielden met het hun als vreemdelin
gen niet toegestane werk van revolutionairo
propaganda. Zij zouden worden uitgeleid.
Wat met een er van reeds geschied is. Ner
gens is men echter op dergelijke gasten ge
steld, zoodat hij zou wórden uitgeleid in de
richting van zijn land van herkomst. Tot
Singapore had hij vrij vervoer, daar was hij
volkomen vrij om te gaan waar hij wilde
en kreeg nog geld bovendien.
De heer De Visser gaf van het gebeurde
een geheel onjuiste voorstelling en schreef
de Regeering motieven toe, welkn haar ge
heel vreemd waren. Zij eouden elk fatsoen
lijk mensch vreemd zijn; alleen in Rusland
kent men beter gastvrijheid voor -vreemde
lingen. mits zijop de basis der sovjet-
regeering staan. Anders staan de gevange
nissen open en staan de rechters gereed
Minister Donner gaf afdoende bescheid,
«oodat de communist moest afdruipen.
Van meer belang was de daarna in be
handeling genomen Economische Voorlid»
tingsdienst.
Het is de bedoeling de thans over allerlei
departementen versnipperende organen, die
«d economisch gebied beteekenis hébben, te
centraliseeren in een departement voor
Economische Zaken, waartoe met Handel
en Nijverheid ook de Landbouw eal gwan
behooren. Het tegenwoordige departement
van Arbeid zal alleen Arbeid overhouden
en er nog enkele verwante takken van
dienst bij krijgen. Voorts zal een Economi
sche Raad worden ingesteld.
Voor een en ander had de Regeering
I 260.000 aangevraagd.
Het merkwaardige was. dat aanvankelijk
Vrijwel niemand eenige sympathie voor 't
regeeringsplan had. Na de Memorie van
Antwoord echter is de stemming radicaal
omgeslagen.
Niemand was er, dank zij ministerieel*
tegemoetkoming, nu meer tegen. Alleen
werd betreurd, dat men de nieuwe departe
mentale indeelinp nog niet kende, terwijl
voorts van allerlei zijden wern aangedron
gen op veiligstelling van de Landbouwbe
langen onder een eigen directeur-ceneranl
en van de belangen van den Middenstand
liefst in een eigen af deeling
Het was de heer Aalberse, die op deze
punten pertinente toezeggingen van den
Minister vroeg en die ook wel krijgen zal,
naar we verwachten.
In de avondvergadering heeft de Minister
het zijne gezegd, waarbij hij op de suggc-.-
ties van den heer Aalberse een bevestigend
antwoord gaf, al scheen hij ten aanzien van
den directeur-generaal van den landbouw
nog eenige reserve te maken. Vermoedelijk
niet uit onwil, maar omdat de Minister niet
geheel alleen te beslissen heeft
Zha. kreeg d.e Minister het gevraagde
Vertrouwen.
Daarna zette de Kamer zich aan de be
handeling van het Oslo-verdrag, dat te mid
dernacht zonder hoofdelijke stemming werd
aangenomen.
VERSLAG
Aan de onto waa 4e stemming i
tnotlea van den heer v. d. Tempel
met giroote meerderheid v e r w o
die betreffende de werklooaheldsultkeerlngen
•temden met de eoc.-dem. de belde communis
ten. Het stond de eene maal 61 tegen 25. de
tweede maal 60 tegen 24 «ternn
betreffende het aanhangig makt
tirlge werkweek te Genève werd
worpen en wel met 62 tegen 24
alleen de soc.-dem.
Vooraf was door den heer AALBERSE (R.K.)
iproken. dat de moties niet beslist noodzakelijk
Ook de heer DE VISSER (Comm.) legde een
een door den heer Aalberse gebezigd argument
buütenlandschf
De Visser te onvriendelijk
behandeld en bij voorkeur zoo snel
.'er de grei
volgende vrager
- Is de miniate
iverlng van vreemdelingen vo
neer ln ons land behalve de uitzetting
reglementen en besluiten op het etuk van
vreemdelingenrecht bestaande, ook nog bekend
la en toegepast wordt een z.g. „diplomatiek uit
geleide". daarin bestaande, dat vreemdelingen op
last van politie of andere autoriteiten naar hun
geboorteland worden gebracht, zonder dat van
rvolgens de lnter-
Toegejuicht werd een eventueel departement
van Economisohe Zaken. Maar welke rol zal de
positie zijn van den as. directeur-generaal van
Landbouw ln dat nieuwe geheel?
Gewensoht ls. dat aan den landbouw geen on
dergeschikte positie wordt gegeven
directeur-generaal van Handel en
De heer KNOTTENBELT (Lib.)
de nieuwe voorlichtingsdienst niet
en Lichamen hebbet.
dienst, die sneller en recht&treekscher
de algemeene maatregel
die van de Regeering.
Zeer tevreden was de heer Knottenbelt, dat
Instelling van het nieuwe departement reeds
bij den Raad van State ia.
BOND VAN PROT.-CHR
KWEEKSCHOLEN
JAARVERGADERING TE URECHT
Gistermorgen werd in hotel „Terminus"
e Utrecht de jaarvergadering gehouden
an den Bond van Prot. Chr. Kweekscholen.
georganiseerd eer de te vormen Economisch# j j)e morgenvergadering, die Om 11 UUr a
advi3eèrenUnMochtS dit zoo "zijn. ILn vrage de ^ing, werd geopend Ds-H. C. V.
minister het advies van den Ntjverhaidsraad B r n k. van Amersfoort, die oorlas Spr 1
i van de Kamers van Koophandel. I vers 2031 naar de vertaling van Prof.
hartiglng hder Middenstands belangen ln het I Gemser in „Tekst
nieuwe departement deugdelijk zien behartigd, I
en economlschen voorlichtingsdienst kan j
door een eigen afdeeling.
op de tegenwoordigeygrbrokkejteg j uitsprak O1
v"ran wnnr wijsheid".
Wijsheid
uitlevering op
- sells -
en we echter
ist?
.^diplomatiek uitgeleid
de minister niet van oordeel, dat dit
plomatiek uitgeleide" aangewend kan wor-
als een verkapte uitlevering, gelijk blij<t
de hieronder vermelde gevallen. Indien uit
ering op grond van bestaande tractaten
geweigerd zou moeten worden?
4. Is de minister bereid mede te deelen. welke
geleld hebben tot de overbrenging van
zeeman Chong naar Singapore
niet is toegestaan naar de
SowJet-U-nle te gaan, waartoe de noodlge maat
regelen reeds waren genomen? Wil de minister
naar aanleiding van bovenvoormeld geval maat
regelen nemen, waardoor het onmogelijk wordt,
dat de Ohlneesohe zeeman Long Lee Song een
gelijke onwettige behandeling ondergaat?
5. Wil de minister ln het algemeen zorg dra
gen. dat, en maatregelen overwegen, waardoor.
J zeelieden de mogelijkheid wordt
i loonacties ln de havens te voeren
telkens een verwijdering uit Neder
land boven het hoofd hangt?
DONNER gaf bescheid.
het gaat, orga-
onder de hier
lande verblijvende Chlneesche zeelieden. Die
actie betrof niet alleen vakbelangen, maar had
ook politieke bedoelingen. Dit laatste ls ontoe
laatbaar door vreemdelingen. ZIJ mogen hun
verblijf hier te lande niet misbruiken voor
revolutionaire actie. Vreemdelingen, die zich
's lands orde onderwerpen, worden met
gelaten, ook al hebben ze zich vroeger in
het buitenland geroerd. Deze gedragslijn geldt
*Xm heer De Visser vergat, dat de vryheld
uitzetting nergens zoo groot is als ln Rus-
ongewensohten vr<
der land op het dak schuiven. Daarom kan
voorkomen, dat een ontoelaatbaar vreem-
het land. waar hij
lissen over dit wetsontwerp weten w
log niet hoe het nieuwe departement er uu
al zien. Kan worden toegezegd, dat van het
reld geen gebruik zal worden gemaakt voor
iet Economische departement er is en dat net
lentraal Bureau voor de Statistiek naar Eco
nomische Zaken zal gaan? Daar behoort ook de
"liddenstand een eigen plaats te krijgen. Ook
loet de landbouw een directeur-generaal
krijgen.
De heer VAN VOORST TOT VOORST (R.K.)
vam nog eens allerlei herhalen van wat reeds
goed gezegd was en drong mede aan op velllg-
telllng van de landbouwbelangen.
AVONDVERGADERING
In de avondvergadering werd het debat voort-
De'heer JOEKES (V.D.)
Minist
De belde Ohlneezen, waf
deling wordt uitgeleid naar 1
zoo'n geval verkapte uitlevering
worden. Maar bij het overleg worden dan waar
borgen geëtsoht. dat overgeven niet uitloopt op
uitlevering.
In de besproken gevallen heeft diplomatieke
Helding plaats gehad. Den Chinees Chong la
toegestaan te vertrekken „in de richting van
Ijn eigen land", op een gegeven punt zou hij
•olkomen vrijheid krijgen om te gaan waar hij
elf verkoos te gaan. Men is toen zoo onver-
itondig geweest om va.n de zijde der vrienden
'nn den Chinees openlijk te annonceeren, waar
hlJ heenging'. Dat was gevaarlijk, want op deze
wijze werd de aandacht op den man gevestigd.
Weggaan met een Rusaisch schip zou geen ze
kerheid geboden hebben, dat men den man niet
ergens van boord had laten gaan, waar de
overheid hem niet wilde hebben. In dat geval
>uden we moeilijkheden met de betrokken
lOgendheden gekregen hebben.
Aam acties ta geordende banen wordt geer
>lemme<rlngen ln den weg gelegd.
De heer DE VISSER( Comm.) was niet con
jnt en diende een niet ondersteunde motie ln.
De heer SCHAPER (S.D.) vroeg of er
doende reden was om dezen man van oon
Istlsohe actie te verdenken en of hij niet op
istlgatle van de reeders ls verwijderd.
Minister DONNER herhaalde, dat de man ln
vnin een zeem a.n aorsra.n e
revolutionaire actie op i<
gesloten.
m
.werp betreffendo den
SLOTEMAKER
1UINE (C.H.). Hij stelde d-
wetsontwerp noodig ls. wat het kosten zal en
of het wel noodig ls dat het geld kost.
Hoe zal het gaan? Hoe zal do Economische
de Inrichting van den dienst?
Raad denken
Ihoe zal
ten zijn.
leuwe tndeelfng der Departs-
zal hebben "meegedeeld, hoe het gaan zal met
de bemoeienis met het economisch leven. We
etaan voorts voor de noodzaak om een slui
tend budget te maken. Is het dan wel
e aangevraagde gelden ook
chten.
De heer BRAAT (Plattel.) vreesde, dat
Uitleg", waarna hij een
openingswoord
Jets over onze behoefte aan
van de rekening zou
worden; daarom achtte hij het aangevraagde
reld niet verantwoord Men wil den landbouw
-oorlichten. maar beschermt hem niet tegen
De heer AALBERSE (R.K.) wees op de sterk
uitenlandsche concurrentie ln eigen lamd. Noo-
"recteur-g
£Tinn?J
t algen
i zijnch
de toegestane gelden
i heer Aalberse onder-
iisöhe departement er
er geval moet de reonganlsa-
belang dienen, los van ln
ionen. Een dlreoteur-generaal
van den fand/bouw is wel gewensoht
Omtrent het gebruik
werd de aandraag van
Gehoopt wend. dat de oomsulalre dienst recht
sreeks contact zal krijgen met het nieuwe
De°wraensteufngvalf"den Economlschen Raad,
die niet te omvangrijk mag zijn. mag giet een-
VERSCHUUR schetste eerst de om-
tandlghedem. waaaonder het wetsontwerp In
behandeling kwam; de tijd is er rijp voor ge-
rden.
De minister wilde wel uitgaan van de onder
stelling, dat de gelden niet zullen worden ge
bruikt. indien niet het nieuwe eoonomische
departement tot Btand komt.
Ook de regeering acht den tijd gekomen om
den Landbouw samen te voegen met den Han
del en de Nijverheid.
De Economische Raad zal zijn als een vlieg
wiel voor allen economlschen arbeid der regee
ring. Daarin moet de eenheid worden verwezen
lijkt van allee wat aan de departementen eco
nomisch ls. Landbouw, handel, nijverheid en
scheepvaart zullen er ln vertegenwoordigd
moeten zijn. De vertegenwoordiging zal des
kundig en veelzijdig moeten zijn; maar de Raad
zal ook niet te groot moeten worden. B.v. 15
leden. HIJ zal ook kunnen advlseeren over den
uitbouw der economische voorlichting.
jn houdt
ng met de regeerii
directeur-generaal
held ook zijn invloed
geiden.
De taak van den eoomomlschen voorlichtings
dienst vindt men ongeveer aangegeven ln het
rapport-Postihuma. Er zullen gegevens worden
verzameld en verschaft.
Het ls de taak van de ovehheld om het be-
drijfslveen voor te lichten; opdat het zijn baan
voor ontwikkeling zal kunnen bepalen.
Een directeur-generaal aan de afdeellng
Landbouw stond der regeering reeds voor
omdat ze er de goote voordeden vam zag.
met het oog op het evenwicht ln het de
ment. Ernstig zal met dit alles gerekend
den bij het nemen van een beslissing.
De landbouw zal van de samenvoegtm
Handel en Nijverheid bijzonder profijt
trekken, speciaal met het oog op h
Voor de overbrenging van de Statistiek
het nieuwe departement valt veel te ze
Het punt zal zeer nauwkeurig worden
wogen.
Voor de Middenstandsbelangen zal bohoorlljk
gezorgd worden. a,r ls al zoo ong.
of meer zelfstandig bureau voor
standszorg. Gezorgd moet dat het specifieke
gezichtspunt, waaronder deze afdeellng werkt
niet uit het oog wordt verloren.
Ten slotte herhaalde de minister, dat 4e land-
rdrukking zou komen en hij
ken. Hij zou alles doen om dat vertrouw
i niet
en en ook
niet hezelfde als geleerdheid.
In do ondo Oostersche talen heteekent het
oorspronkelijke woord volgens Prof. Gemser:
„wijd, open van oor" en „helder, glanzend
i*an oog" zijn.
Zoo heteekent het de ontvankelijkheid
voor indrukken van buiten en het grijpen
van de gedachten door God gelegd in de
schepselen. Voorts „de gave om het practi-
sche leven juist zóó in te richten als het in
gericht moet worden" (Jonker; Practijk der
Godzalitrheid). Verder de gave Gods vooral
aan koningen en leidslieden om als bij in
tuïtie het onderscheid te gevoelen tusschcn
goed en kwaad, waarheid en leugen, nut
nadeel, enz.
Als voorbeelden kan worden gewezen op
Jozef, Mozes. David. Salomo en ook opeen
man als Vader Cats.
In den Bijbel wordt de wijsheid. „Chokma".
gepersonifieerd, zoo ln Spr. 8. In aanslui
ting daarvan spreekt Johannes in zijn Evan
gelie van de ..Logos".
Wij hebben dringend behoefte aan wijs
heid voor het vervullen van onze taak ook
bii het onderwijs Ten aanzien van den ar
beid van onzen Bond, die het zelfstandig
bestaan der kweekscholen wil handhaven
tegen te vergaande overheidsbemoeiing, dia
zelfs vohrens het nieuwe wetsontwero de
mogelijkheid opent de opleiding onder dak
te brengen hij HIVS. en Gymnasium De
Besturen hebben wijsheid noodig o.a. in
financieel opzicht (rechte bezuiniging!), in
geestelijk opdicht, enz. Het Personeel
moet bestaan uit knappe menschen, maar
die ook wijsheid bezitten om de kweekelin-
gen te vormen tot wijze, godvreezende on
derwijzers en onderwijzeressen.
De wijsheid is te krijgen en te ontwikke
len in den weg des gebeds (Jac. 1 5). De
vreeze des Heeren is er de voorwaarde voor.
Spr. eindijgt met den wensoh dat deze jaar
vergadering mag dienen voor versterking
en toename van de ware wijsheid dio van
boven komt.
Jaarverslagen en voorstellen.
Blijkens het jaarverslag van den secreta
ris Mr. Dr. N. G. Veldhoen, van Voor
burg, waakte hiet bestuur voor het belang
van de Prot. Chr. Kweekscholen door optre
den bij de Regeering waar dat noodig was.
Ds. H. C. v. d. Brink werd met alge
meene stemmen als bestuurslid herkozen.
(Applaus).
De heeren Mr. C. M a r i s en J. v. d. S p e k
van Utrecht, werden aangewezen voor de
controle van de boeken van den penning
meester.
De Vereeniging van Personeel had een
voorstel ingezonden om leerlingen van
kweekscholen, die wegens verhuizing van
kweekschool moeten veranderen, zonder exa
men tot de gelijke klas der kweekschool in
de nieuwe woonplaats toe te laten.
Besloten werd de vvenschelijkheid van dit
advies ,4n den regel" te volgen uit te spre
ken.
Op voorstel van het bestuur werd besloten
om aan den Minister in het bijzonder te
adresseeren over de combinatie van de op
leiding van onderwijzers met die van Gym
nasia en H. B. S.
De heer v. d. Spek, van Utrecht, bracht
ter sprake, dat het in enkele plaatsen al een
feit is, zonder dat er een wettelijk besluit is.
In Oud-Beijerland heeft men het jus promo
vendi al.
De heer M e i m a verzocht, om nóg een
punt in de actie te betrekken. In het wets
voorstel is ook opgenomen een bepaling dat
voor oprichting van nieuwe kweekscholen
noodig is koninklijke goedkeuring. Spr. acht
dit een verkeerd element; de autorisatie
heeft bij ons geen goedé herinnering.
De heer Groen wees er op, dat er een
precedent is bij het Nijverheidsonderwijs. De
Minister moet een rem zetten met het oog
op de financiën en het gevaar van unfaire
concurrentie. Over de goedkeuring zal ech
ter niet zonder meer een beslissing genomen
worden. De Minister zal de onderwijsorgani
saties en den onderwijsraad hooren.
De heer Groen onderstreepte dit Het
moest niet noodig zijn, maar de practijk
maakt het noodig. Er wordt wel eens met
lichtzinnigheid tot kweekschoolstichting be
sloten.
De heer M e i m a meende, dat juist de
practijk met het Nijverheidsonderwijs de
oogen had moeten openen voor het gevaar,
dat ons de handen worden gebonden. Voor
ae andere terreinen van onderwijs geldt dit.
De heer Van Buuren, van Leeuwarden,
zag hier ook gevaar voor de vrijheid. Men
had ook het aandeel in de exploitatiekosten
kunnen verzwaren. Wij hebben kweekscho
len te weinig. En de Regeering gaat door
met de stichting van Rijkskweekscholen.
Het gevaar dreigt al, dat in het Oosten van
land alle Chr. onderwijzers worden op
geleid aan Rijkskweekscholen.
Secretaris en Voorzitter verdedig
den de noodzakelijkheid van een regeling in
dit opzicht. De heer Groen wees er nog op,
dal het artikel feitelijk een verbetering is bij
den huidigen toestand, nu de Minister door
een K. B. alles in handen heeft Wij moeten
onzen munschen zeggen: het is onze
schuld, door onze verdeeldheid. Wij moes
ten eigenlijk een groote Prot Chr. School
organisatie hebben, die het zelf regelde.
De heer Groen deelde mee, dat de Minia-
ter een jaar geleden reeds 20 verzoeken tot
stichting van Prot Chr. Kweekscholen had
liggen.
Verschillende aanwezigen sloten zich bij
den heer Meima aan.
Het bestuur zal dit punt nader overwegen
Blijkens het financieel verslag van
Ds. F. G. P e e t e r s e n zijn 18 kweekscholen
bij den Bond aangesloten. Tegenover inkom
sten van f 629.60 stonden uitgaven van
f 450.15. Het batig saldo liep terug van
f 184.40 tot f 179.45.
Het verslag werd goedgekeurd.
De contributie werd weer bepaald op 0.395
t dan wel goed eer
t onbelangrijke uit
e..eniT?.Ln-
Voor het geval 'echter het ontwerp doorgaat
werd erop aangedrongen het Mlddenstandsbe-
laTig ^niet te^ vergeten bij het orgamlaeeren van
€De heer6 VLIEGENIs.D.I zou^e^nlei vreemd
gevonden hebben, lndten het particulier bedrijf
dezen voorlichtingsdienst zelf georganiseerd
Wat zal de nieuwe dienst doen? Het ls ner
gens meegedeeld. Indien de bedrijven niet vol
doende van de voorlichting gebruik maken, zal
er dan weer staatsbemoeiing komen? B.v. door
middel van een Industrlebank?
Gewenscht ls het om ln den Economlschen
Raad ook^het arbeiderselement ^op te nemen. De
De Nljverheidsraad zal gevoegelijk kunnen
verdwijnen als eenmaal de Economische Kaad
DreVLOVÏNK (C.H.) toonde zich warm voor
stander van een betere economische voorlich
ting. Maar de rechte man zal op de rechte plaats
De geraamde kosten 2 ton
hoog geacht
Verscihlllei
de mlnisti
De MINISTER verzekerde nogmaals, dat land
bouw een zelfstandige «fdeellng zal worden,
ebenbtlrtlg aan andere afdeellng-en.
Het wetsontwerp werd z. h. s. aange
nomen. Alleen de heer Braat Wilde geacht
worden Ag -
De K
verminderde
waren van nadeelen bt) een w(
Engelsche handelspolitiek en of r
staten nader overleg gehouden ls
belangen btJ wijzigingen ln de handelspolitiek
te ontzien. Voor—
als België hebben
.et Dultsc.hland gespro-
ntzlen van onze belangen.
Onze economische positie werd zoo wankel
geoosleeld, dat we niet meer vrtJgevlg kunnen
zlln tege* wie dan ook en daarom kan het
verdrag ons ook nadeelen brengen als we ons
te eenzlldlg zouden binden.
De Regeering acht ons niet moreel gebon
den In onze vrtJheld van handelen. De vraag
werd gesteld of een meer actieve handelspoli
tiek zou worden beschouwd als een niet ge
oorloofde aeressleve politiek.
adering.
■ekt
de landen op 't oogenblik niet veel blQk. Zoc
srdragslulten-
SPIT, ISCHIAS,?:;
trdt volgens 6000
middelen slecht verdragen. Toe al hielp n
TOGAL
Bii Apoib.eiDios.i0.S0
ln die landen zijn de laatst
maar mag toch ook niet ontbreken. De leer
lingen moesten de feiten leeren zien in het
licht van de openbaring Gods, die de ver
vulling is van den heilsraad Gods en die
culmineert in de verschijning van Jezus
Christus. Het milieu en de achtergrond van
de Bijbelsche Geschiedenis moeten ze leeren
zien, waarbij het verband met de algemeene
en zendingsge9ohiedenis wordt gelegd.
De Geloofsleer komt het best tot haar
recht als men zich toelegt op een begrips
matige uiteenzetting van de geopenbaarde
kennis Gods. Aan de ♦heologische orde, zoo-
aLs onze confessie die geeft, moet dan de
•oerkeur worden gegeven.
Dit onderwijs moet altijd gegeven wor
den in nauw contact met het geloofsleven
der jonge menschen zelf.
Bljbelsch'e Geschiedenis, Geloofsleer en
Ethiek moeten telkens weer in elkaar grij
pen. De kern van de behandeling der Ethiek
zij de Decaloog.
Ook ln de Kerkgeschiedenis late men zien
de worsteling Gods, om Zijn bondsvolk te
bewaren, waardoor de leerlingen den strijd
vandaag zien als een voortgang van
roegeren striid. Teekent men de wor
steling van het P.ijk der Duisternis met het
Rijk van het Licht, dan komt vanzelf de
Zendingsgeschiedenis weer aan de orde.
Spr. behandelde vervolgens het leerling-
type dat de Kweekschool heeft, jon«e men
schen, die vlak voor of in de puberteits-pe-
riode zijn. Dit heeft een didactische en een
paedagogi«che beteekenis. De gelegenheid
tot het bijbrengen van feitenkennis ligt in
de eerste leerjaren, die voor het uitwerken
van de breedere lijn in de hoogerc.
Doordat deze vakken geen examenvakken
ziin, komt er licht een wat andere instelling
bij leeraar en leerlingen dan ze \oor de
examenvakken hebben. Voor de karakter
vorming zijn d"ze vakken van enoune be
teekenis. E-i ^.e'ukkig is het toch noz zoo.
dat het hoofdterrein van de levensworsteling
onzer leerlinzen nog ligt op religieus gebieil.
Voor het Middelbaar en Kweekschoolon-
derwijs is het een gevaar, dat dit onderwijs
gegeven wordt als een bijbaantje. Ook voor
dit onderwijs is een vikmAn noodig. Is een
dominé dat dan niet? Neen, in dit geval
niet. Moeten we voor dit allergewichtigste
ak niet zien te krijgen eigen leeraren" Spr.
meent, dat in elke klas 3 uur gegeven moet
worden. Voor een school met eenige paral
lelklassen is het dan gauw een volledig#
betrekking.
Het onderwijs op de Kweekschool moet
georiënteerd worden op de leerlingen van
de lagere school, op de specifieke vragen,
die in het kinderhart leven. De leeraar in
de godsdienstige vakken moet daarom pae-
daeogisch en psychologisch geschoold zijn.
We hebben mannen noodig. die met hun
ziel zich aan dit vak geven. Indien in eenig
vak moeten de ionge menschen hier gevoe
len, dat onderwijzen een vak is van wijding
aan Hem, Die voor ons gekruisigd is.
Bij de bespreking kwam uit, dat de
Kweekschool door het aantal wettelijk ver
plichte vakken dit vak niet tot zijn recht
kan laten komen. In het nieuwe wetsont
werp dreigt dat nog verzwaard te worden.
De Voorzitter onderstreept aan het
eind den w-en^ch van Prof. Waterink om
voor deze vakken afzonderlijke leeraren te
krijgen.
Bond en Groot-Comité.
Het bestuur vap den Bond van Prot. Chr.
Kweekscholen stelt er prijs op te verklaren,
dat de mededeeling, voorkomende in het
persverslag van een dezer dagen gehouden
Bestuursvergadering, als zou de Bond nooit
een uitnoodiging hebben gehad om zich
aan te. sluiten bij het „Groot-Comité tot or
ganisatie van schoolcongressen" op een mis-
Na gewezen te hebben op de beteekenis
van het onderwerp, omdat toch het gods
dienstonderwijs op de Kweekscholen voor
aarde ia voor het godsdienstonderwijs op
de lagere scholen, behandelde Spr. allereerst
de vakken die ondenvezen moeten worden,
als hoedanig hij noemde Bijbelsche Geschie
denis. Geloofsleer en Kerkgeschiedenis, ter
wijl Zedeleer en Zendingsigeschiedenis bij de
ze vakken kunnen worden ondergebracht.
Spr.'s ervaring leert hem, dat van alle
onderwijs relatief het minst van het Bij
belsch onderwijs op de lagere school blijft
hangen.
Spr. verklaart dit hieruit, dat er m. n. in
de groote steden een groote achteruitgang
ls in het Chr. gezinsleven, terwijl we op de
scholen voor allerlei vakken moderne didac
tische methoden hebben, behalve voor Bij
belsche Geschiedenis. Op de Kweekscholen
hij het examineeren voor de na-acte blijkt I Verbond", waarover het op genoemde ver-
het is hetzelfde euvel te constateeren. Fel- I gadering ging, is tot stand g-kouien op int-
tenkennis behoeft hier niet voorop te gaan, I tiatief van het „Groot-Comité",
Ichtlng. dan moi
Dr. VOS (lib.)
en voor verandering van
idere landen ook mogen
srbelemmering wilde h(J
losgelaten. Genève wilde geen tarlefsve:
gen, maar nu wordt verklaard, dat
kaars handelspolitiek niet wil flxeeze:
tllen zullen twee weken te
hü
land loi
b Het V
oor hem gestelde vragen hebbi
n tot de conventie niet toetred<
tgevlng het van te voren do.
zegt slechts, di
irdoor
Kleine tariefsverhooging
nat kwalijk nemen, ls reeds geble-
itzlen van eikaars belangen ls iets
!rd het wetsontwerp aangenomen.
109. Schuimbekkend fende de neushoorn
door de straten, overal angst en schrik ver
spreidend, tot hij eindelijk met z'n berijder
huiten de stad kwam. Ha, jongens, daar zag
hij water! Hij er op af! Maar Janus Hak
hout, die van zenuwachtigheid niet goed
wist, wat hij deed, trok z'n sabel en gaf het
dier nu een haal over zijn dikken kop, die
zoo eventjes rdé.k was.
110. Doodelijk verschrokken nam de neus
hoorn nu opeens een geweldigen sprong, om
in het water te komen. Hij wou daarbij tus-
schen twee hoornen doorschieten, die broe
derlijk naast elkander stonden. Maar hij was
er precies te dik voor, en daar zat de
stakker in de knel! Janus Hakhout, die er
door den schok al was gevallen, rende met
groote stappen naar de stad terug.
(Wordt Maandag vervolgd.)
FEUILLETON
DE CITADEL VAN ANTWERPEN
Verhaal van een Ond-Strljder
Naverteld door R. BOON
Het kwam onze beide vrienden voor, dat
dit de beete weg zou zijn, dien zij konden
volgen.
Aanstonds begaven zij zich dan ook op
weg, na den gastheer en zijn vrouw harte
lijk dank te hebben gebraoht, voor de zeer
gulle ontvangst Wellicht had de gastheer
zich vele onaangenaamheden op den hals
gehaald, door hen te herbergen.
Vol moed togen de beide vrienden op
weg naar de kazerne, waar de Belgische
troepen waren gehuisvest Bijna al bun
kameraden, met wien zij van Meahelen
naar Antwerpen waren gemarcheerd, be
vonden zich daar reeds in hechtenis.
Ongeveer een week geleden ontving de be
velhebber der troepen, die te Mechelen ge
legen waren, het bevel, om een sectie Ban
keurs naar Antwerpen te zenden, ter ver
sterking van de bezetting de>r Citadel. De
overige legermacht vertrok naar Hasselt,
om zich bij de troepen, onder bevel van den
Kroonprins te voegen.
Toen de Bankeurs Mechelen verlieten,
was alles te Antwerpen nog ru6tig. Nauwe
lijks eohter waren zij de poorten binnen ge
marcheerd of zij wedden door een bende
ven het vuitete gepeupel omsingeld en in
den tijd van eenige minuten van alles be
roofd. Men ontzag zioh zelf6 niet om hen
de kl-eeren van het lidhaam te scheuren.1
Eenigen hunner werden op ergerlijke wijze
mishandeld, zoodat aldna pogingen werden
aangewend om zich los te rukken.
Aan onze bedde vrienden we6 dit op uit-
stebende wijze gelukt en wij hebben reeds
gezien tot welke goede gevolgen dirt voor
hen aanleiding gaf.
Alle leed en doorgestane ellende zijn zij
reeds weer vergeten, nu zij daar met elkan
der voortwandelen. Weliswaar gaan zij een
onzekere toekomst tegemoet, maar een vrij
willige krijgsgevangenschap is nochtans i
verre te verkiezen boven een behandeling,
als waaraan zij gedurende dezen middag
hebben bloot gestaan.
Voor doze mannen i6 het te bejammeren,
dat er op de groote Citadel nog niet genoeg
bezetting aanwezig is, om met kans op
eenig succes den vijand het hoofd te bieden
Zij moeten het dus wel aanzien, da? bun
kameraden worden gevangen genomen en
mishandeld.
„Hoor ik daar niet zingen?" vraagt Ver
meulen eensklaps aan zijn kameraad.
Scherp luisterende beimerken zij, dat een
bende joelende en krijschende muitelingen
de straat nadert, waarin zij zich bevinden.
„Kom Vermeulen, daarheen! In die 6teeg
kunnen wij on6 juist verbergen, daar zie
ik een nis, waarin zij on6 niet zullen z «-
tijde, want reeds zijn de eerste muitelingen Een onzer lezers zond ons het portret van
den hoek der 6traat omgeslagen en heffen den oud-strijder PIETER VERMEULEN,
nog altijd met hun schorre keelen luide het welke een hoofdrol in dit feuilleton speelt.
oproerlied der „Carmagnole" aan Deze onze lezer is namelijk een achterklein-
Roovende en 6telende is deze bende de| zoon van Vermeulen. Wij vinden het buiten-
slad doorgetrokken. De winkels, waarin 1 gewoon aardig dit portret op te kunnen
wapens en ammunitie wordt verkooht, zijn nemen.
door hen geplunderd, met het doel zich van
die wapens meester te maken. Onder aan
voering van den persoon, dien wij dezen
avond in „de witte Os" aantroffen, zijn zij
than6 op weg om zioh op den bewoner van
dat huis te wreken en de beide vluchte
lingen, die naar zij meenen daar verscholen
zijn, van hen op te eisahen.
De vluchtelingen wanen zioh reeds ge
heel zeker van hun zaak. De geheele voor
hoeder der bende was al schreeuwend en
Lerend langs de steeg getrokken, toen e ns
kla.p6 een der bellhomels bleef staan, en de
aandacht zijner metgezellen vestigde op
iets zwarts, dat bezijden de ni6 duidelijk
zichtbaar was.
Op hetzelfde oogenblik richt Peters het
hoofd naar den ingang der 6teeg, om zich
te vergewissen omtrent het gehalte van
den troep. Niet zoodra wordt hij gezien, of
d«> ganeche bende stormt de steeg in. Zich
van.de bei-de vrienden meester te maken,
is het werk van een oogenblik.
Gelukkig bevinden zich thans eenige sol
daten der georganiseerde Belgische krijgs
macht bij den troep, die zich, onder bevel
van eenige officieren, naar de gevangenen
begeven en hen tegen misdadige handelin
gen beschermen.
Onder groot gejuich plaatst men de beide
gevangenen tusschcn een 6terk cordon sol
daten en weldra wordt de tocht voortgezet
Nu Peters zich temidden der soldaten be-
j v!ndt en hij eenige flinke officieren naast
zioh heeft i6 hij er de man niet naar om
zich ontmoedigd te toonen.
Al dadelijk begint hij te schertsen over
de zonderlinge grootte van zijn pantalon,
die de oorzaak is geweest, dat men hen
heeft ontdekt. Met opgericht hoofd wandelt
hij temidden der soldaten verder, zoo nu en
dan zijn kameraad, die minder goed te
©preken i6, moed insprekende. Een enkele
maal probeert hij het zelfs om een zijner
vroolijke soldatenliedjes aan te heffen, doch
daar zjj een voor de Belgen vijandig ka
rakter dragen, wordt hem aa<nstonds met
«enige stooten het zwijgen opgelegd.
Zoo nadert men het ga rnizoenshosp Ha al;
het gebouw, dat door het voorloopig Comi
té der opstandelingen als gevangenis is
Het is een reusachtig gebouw, van drie
verdiepingen hoog, terwijl een groot aantal
kelders, van groote ramen voorzien, dienst
doen als wapenkamers. Groote vaten met
buskruit gevuld en een zeer groote menigte
j geweren, sabels, pieken enz., worden daar
j verborgen en onder de hoede van de solda
ten gesteld
I Reeds driemaal heeft het grauw een aan-
val op deze kelders gewaagd, met het doel
-zich van d-eze wapens meester te maken,
doch telkens werden zij met groote verlie
zen, terug gedreven.
De officieren begrijpen zeer goed. dat er
tijden komen, waarbij de wapens beter kun
nen worden gebruikt, dan in de handen van
dit grauw. Nog is de Citadel niet van een
voldoende bezetting voorzien, maar wan
neer detze eenmaal behoorlijk versterkt is
en met groote kanonnen, dan zullen zij
z.ch genoodzaakt zien met een talrijke en
coed georganiseerde legermacht op te tre
den tot bescherming en verdediging hunner
1 eigen veiligheid.
I In de kelders, achter de bewaarplaatsen
ven de wapens en de ammunitie, bevinden
zich eenige donkere hokken, die eertijds als
bergplaats van brandstoffen dienst hebben
gedaan. Een breede, eteenen wenteljra-p,
geheel in "t duister verborgen, leidt van
deze bergplaatsen naar de keuken van het
gebouw.
Niemand, die in dit gebouw maar weini*
bekend is, zal in de keuken de toezang tot
deze wenteltrap kunnen vinden, tenzij het
bij een opmerkzame beschouwing van don
linkerzijwand gelukken mocht eenige bre#
de voegen te ontdekken, die geheel met
verf zijn bedekt Door de nagels tusechen
deze voeigen te plaatsen en dan vervolgen#
de geheele zijwand zijwaarts te schuiven,
werd een groote donkere spelonk zicht
baar, maar van de wenteltrap bespeurd#
men dan nog niets.
Met welk doel men deze vreemde wijze
van bouwen gevolgd had, is een raadsel,
maar zeker was het dat dit gebouw etv-
tijds voor andere doeleinden werd gebez^d
en eerst langzamerhand aan de bestemming
als hospitaal moest beantwoorden.
De epelonk was geheel van steenen ver
vaardigd, terwijl de vloer met groote. vier
kante tichel6teenen was belegd. Deze stee-
ncn waren allen rood gekleurd, uitgezon
derd een drietal, die uitteraard wel even
groot waren, doch geheel blauw.
Ieder, diïe op deze ateenen ging ©taan.
voelde aanstonds eenige beweging onder
zijn voeten, net of de vloer geheel verscho
ven werd. Dit wis niet het geval, doch wel
was het duidelijk, dat de steenen zich op
een veer heen en weer bewogen. Bleef men
da-n ook eenige oogenblikken er op staan,
dan richtte de steen zich. niet'eg'Misra.in
den last dien hii droeg, geheel op en nan
de verbaasde blikken van den bw.->*k T
vertoonde zich onder zijn voeten, de ?eh'*c-
le inwendige ruimte van een tweede spe
lonk. waarin de wenteltrap terzijde was
aajigeb nacht.
.(Wordt vervolgd.)
