RADIO-NUMMER
t
WOENSDAG 21 OCTOBER 1931
van het toestel en van het overig ameublement in de
kamer. Dat een juiste opstelling van den luidspreker
uit een acustisch oogpunt inderdaad veel kan bij
dragen toot een goede en natuurgetrouwe weergave
van muziek cn spraak, wordt hierbij maar al te veel
uit bet oog verloren.
In het algemeen moet de luidspreker niet hooger
dan c.a. 1.20 Meter van den grond staan, terwijl de
opstelling zoodanig behoort te zijn, dat de toehoor
ders zich zooveel mogelijk in of nabn de as van het
membraan bevinden. Verder is het hij de moderne
luidsprekers met betrekkelijk groote membranen van
belang, dat de luidspreker niet te dicht hij een wand
is opgesteld. De gcluidstrillingen worden bij deze
luidsprekers n.L zoowel naar voren als naar achteren
uitgestraald, zoodat als de luidspreker te dicht bij
een wand staat, een hinderlijke rcsonnatïe kan op
treden. Men kan zelfs den wand van een kamer als
reflexwand gebruiken, door den afstand van den
luidspreker tot den wand te vergrooten en te ver
kleinen, zoolang tot een goede weergave bereikt is.
In het algemeen zal dit het geval zijn bij een af
stand van 50 a 100 c.M.
Indien men aan dit punt geen voldoende aandacht
schenkt, kan het voorkomen, dut bepaalde toon-
frequentïes, welke door den luidspreker in normale
gevallen goed worden weergegeven, zich als het ware
oplossen in de door den wand teruggekaatste tril
lingen en derhalve verzwakt of in het geheel niet
weergegeven worden. Het gevolg hiervan is natuur
lijk, dat de weergave uit een muzikaal oogpunt aan
natuurgetrouwheid inboet.
Meestal geeft een opstelling van den luidspreker
op oorhoogte van de toehoorders de beste resultaten.
Hierdoor zal de spraak aan verstaanbaarheid win
nen, terwijl ook de muzikale uitzendingen der omroep
stations een meer natuurgetrouwe en volkomen in
druk zullen maken.
Voorts kan de weergave nog verbeterd worden
door het aanbrengen van meerdere of mindere
demping in de kamer. Uieronder verstaat men het
volgende: Men kiest de plaats van den luidspreker
zoodanig, dat tegenover deze gordijnen hangen, of
juist zoo, dat de geluids trillingen, welke aan de voor
zijde uit den luidspreker komen tegen een vlakken
wand teruggekaatst worden. In den regel zal de
gulden middenweg ook hier de beste zijn, hetgeen
men bereikt door den luidspreker schuin in een hoek
van de kamer te plaatsen. Zoodoende zal men het
steeds gemakkelijk zoodanig kunnen inrichten, dat
de geluidstrillingen ten iSeele een vlakken wand, ten
deeie gordijnen treilen. Deze opstelling heeft het
voordeel, dat door den vlakken wand slechts een
gedeelte der geluidstrillingen gereflecteerd wordt,
terwijl de op de gordijnen vallende geluidstrillingen
hierin geabsorbeerd worden.
Eenige proeven zullen gemakkelijk de juistheid
van het bovenstaande bewijzen en velen de moge
lijkheid bieden, de weergave van hun radio-installatie
nog beduidend te verbeteren zonder eenige extra
J^en voorspelling van
den Radio-omroep
in het jaar 1892 schreef de Amerikaansche professor
Crook es, een bekend natuurkundige, in een
vaktijdschrift over de mogelijkheid der draadlooze
telegrafie:
„De onderzoekingen van Lodge in Engeland en
Herz in Duitschland openbaren ons een bijna on
begrensd gebied van verschijnselen in den aether ol
electrische stralen, waarvan de golflengte varieert
tusschen weinige voeten en duizenden mijlen. Hier
opent zich voor ons een nieuwe en wonderlijke we
reld, waarvan wij moeilijk kunnen aannemen, dat
zij niet tevens de mogelijkheid van het overbrengen
van gedachten zou omvatten. Lichtstralen dringen
niet door een muur heen, ook niet door een Londen-
schen mist. Maar electrische golven van één of meer
Meters lengte zullen gemakkelijk door verschillende
stoffen heendringen, deze zullen voor dergelijke gol
ven „doorzichtig" zijn.
Ook hier zien wij de mogelijkheid van telegrafie
zonder draden, zonder palen, zonder kabels.
Ik neem daarbij aan, dat men apparaten zal uit-
vïnden, welke door het draaien aan een schroef ge
schikt gemaakt kunnen worden voor de ontvangst
van golven met een tevoren afgesproken golflengte.
Waren d^ze op b.v. 50 Meter ingesteld, dan zou de
ontvanger slechts golven van misschien 45 tot 55
Meter opnemen en voor alle andere golven ongevoe
lig zijn.
Als men nu bedenkt, dat een groot getal golfleng
ten ter beschikking staat, dan schijnt de geheimhou
ding uitvoerbaar. Al zou een nieuwsgierige nog zoo
onvermoeibaar zijn, hij zou toch zeker terugschikken
voor de moeilijkheid, al die millioenen van mogelijke
golflengten te probeeren, om eindelijk door een toe
val op die golflengte te komen, welke degenen, die
beluisterd worden, gebruiken."
Men zal moeten toegeven, dat deze voorspellingen
vrij aardig uitgekomen zijn en dat hier problemen
zijn aangeroerd, welke nog heden ten dage de radio
technici bezig houden, znoals geheimhouding, selecti
viteit, ultrakortegolftelegrafie en -telefonie, etc. Reeds
bijna veertig jaren zijn verstreken, terwijl nog niet
eens alle op zoo geniale wijze voorspelde mogelijk
heden zijn verwezenlijkt.
J^uidsprekers met
omschakelinrichting
door
W. A. A. GRUL
^^teeds weer komen nieuwe, krachtiger lampen uit
en meer speciaal op het gebied van eindlampen
heeft tegenwoordig de toestelbezitter een zeer ruime
keus uit lampen met uitstekende, maar zeer uiteen-
loopende eigenschappen. Plaatst men lampen van
.verschillend type in het ontvangtoestel, iets dat bij
vele apparaten zonder meer mogelijk is, dan zal lang
niet altijd een beter resultaat verkregen worden,
integendeel, dikwijls blijkt, dat de werking van het
toestel belangrijk achteruit gegaan is, nadat een
krachtiger lamp werd ingeplaatst en dat dc weer
gave, niet de oorspronkelijke „kleinere" lamp, beter
was. De schuld hiervan ligt bij den luidspreker,
welke zich niet aanpast bij de eigenschappen van een
andere eindlamp.
Een andere oorzaak van de slechtere werking ligt
in het plaatstroomapparaat, daar dit mogelijk niet
voldoende energie kan afgeven.
Bij eindlampen met eenzelfde plaatstroomgebruik
evenwel, ligt de fout slechts bij de slechte aanpassing
van lamp en luidspreker. Dit is een der redenen,
waarom men niet zonder meer een penthode tegen
een triode kan uitwisselen en omgekeerd. Daarom is
het dikwijls voordeel, als men een nieuwen luid
spreker koopt, erop te letten, dat deze meerdere aan
sluitingen heeft en daardoor omsohakelbaar is voor
verschillende eindlampen. Zulk een luidspreker geeft
dan in combinatie met een willekeurige eindlamp
steeds het maximale effect, zoodat dus de gunstige
eigenschappen van de eindlamp geheel tot hun recht
komen. Wel is zulk en luidspreker iets duurder dan
de gewone, maar het voordeel is voor velen zoo
groot, dat het geringe prijsverschil geen rol speelt.
>adio-installaties en
nieuwbouw van huizen
door
J. E. WEEN1NK
l^e meeste huiseigenaren zijn niet altijd even
groote radio-enthousiasten, vooral niet als het
er op aankomt, toestemming te vericcnen aan een
huurder tot het plaatsen van een antenne op het dak.
En veelal niet zonder reden. Er zijn natuurlijk vele
radioluisteraars en -amateurs, die bij het plaatsen
van hun antennemasten en tuien de noodige voor
zorgen nemen om geen beschadigingen aan het dak
aan te brengen, maar we zien toch ook wel af en toe
mastiekbedekking en zinken gootranden zoodanig
met spijkers doorboord, dat lekkage ontstaat, of in
elk geval een verrottingsproces van het onderliggende
hout binnen korten tijd te verwachten valt. Niet
altijd geschiedt dit met opzet of door nonchalance,
maar meestal is de oorzaak te zoeken in het feit,
dat de antannebouwer weinig of in het geheel geen
verstand heeft van bouwkunde in het algemeen en
van dakconstructies in het bijzonder en zoodoende
zonder het zelf te willen, in zijn onwetendheid schade
aanricht, welke gemakkelijk te voorkomen ware ge
weest.
Ook voor den amateur is het niet altijd even ge
makkelijk een, uit radiatcchnisch oogpunt goede
antenne te bouwen, vooral niet als het dak niet plat
is en slechts door het verrichten van halsbrekende
toeren te bereiken valt. Dikwijls moet een speciaal
lange ladder voor dat doel gehuurd of geleend wor
den, terwijl soms ook het aanbrengen van loopplan
ken door dakgoten en van het eene dak naar het
andere noodig is, om de gewelteohte plaats te berei-
Het aanleggen van de aardlciding is meestal een
voudig genoeg, maar niet altijd is het mogelijk den
kortsten weg naar aarde te nemen en moet de lei
ding met enkele bochten worden gelegd, hetgeen
voor een goede ontvangst niet bevorderlijk is. Wil
men nu nog in verschillende kamers van het huis
de radiomuick door een luidspreker hoorbaar maken,
dan komen er nog luidsprekerleidingen bij, waarvan
de aanleg, mits in de puntjes uitgevoerd, ook uit
een aesthetisch oogpunt, bijna gelijk staat met die
van een electrische lichtintsallatie. Deze aanleg is
echter slechts daarom zoo moeilijk en wordt, indien
men de installatie door een technisch bureau laat
uitvoeren, slechts daarom zoo duur, omdat gaten
door muren moeten worden geboord, enz., hetgeen
bij het gelijktijdig aanleggen gedurende den bouw
van het huis, veel minder bezwaren zou hebben mee
gebracht.
Niemand zal het in den tegenwoordigen tijd in
zijn hoofd krijgen een huis te bouwen, zonder gelijk
tijdig daarin de buizen en verbindingen voor gas- en
waterleiding en electrisch licht aan te brengen. Wat
ware nu eenvoudiger, dan daaraan ook nog de lei
dingen en verdere voorzieningen voor een cvcntueele
radioinstallatie toe te voegen! Het percentage der
toekomstige huurders, dat vermoedelijk wel vroeger
of later een radio-ontvangtoestel zal aanschaffen, is
toch groot genoeg om dergelijke extra kosten voor
den bouw, welke bovendien slechts betrekkelijk laag
zijn, te wettigen.
Laten dc huizeobouwers hierbij vooral niet verge
ten, dat een dergelijke voorziening in een huis bij
draagt tot het comfort van de toekomstige huurders
en dus stellig bijdraagt c«n de waarde van het huis
als verkoopsobjcct te verhoogen. Als alle overige
factoren tegen elkaar opwegen, zal een eventuecele
huurder, voor de keuze tusschen twee huizen gesteld
waarvan het eene voorzien is van leidingen en ver
dere voorzieningen voor antenneaanleg, etc. en het
andere niet, allicht tot het huren van het eerstge
noemde huis besluiten. Dezer dagen nog trof mij
een advertentie, waarin huizen te huur werden aan-
goboden „voorzien van radio". Vermoedelijk betrof
het hier distributieradio, maar dit doet hier niets
ter zake, het feit toont aan, dat een dergelijke in
richting als hier bedoeld, gebruikt kan worden als
speciale aanbeveling bij het verhuren of verkoopen.
Wat zal men nu in het algemeen onder deze voor
zieningen verstaan? In do eerste plaats zal men die
maatregelen moeten nemen, welke later, als het huis
gereed Ls, niet, of althaas moeilijk genomen kunnen
worden. Hieronder vallen dus de leidingen naar de
verschillende kamers, welke evenals de gas- en wa
terleidingen cn de leiding voor het electrisch licht
tusschen plafonds en vloeren en achter het behang
kunnen worden gelegd. Hieruit volgt al direct dc
noodzakelijkheid om de meest geschikte plaats voor
het ontvangtoestel te bepalen. Als regel zal men deze
kiezen in de woonkamer, in een hoek bij een der ra
men, opdat de verbinding tusschen toestel en antenne
invoer zoo kort mogelijk worde. De stopcontacten
voor de verbinding van de leidingen met het toe
stel en voor de verschillende luidsprekeraansluitin-
gen moeten door hun vorm of plaats voldoende dui
delijk te onderscheiden zijn van de stopcontacten van
het electrisch net, teneinde ongelukken door foutieve
aansluitingen te voorkomen.
Wat de antenne betreft, zal het aanleggen van een
complete antenne als regel niet aan te bevelen zijn,
immers het is nog lang niet zeker, of deze zal worden
gebruikt, zoodat het voldoende is door het aanbren
gen van eenige bevestigïngsbaken voor de tuien en
bijv. een of meer steunpunten voor den mast of de
i masten, een eventueelcn antenneaanleg te vergemak-
kelijken. Tevens wordt hierdoor het gevaar van on
deskundige montage en daardoor beschadiging van
dak of schoorsteenen voorkomen. Hierbij kan de
plaats van den antennemast of -masten zoo worden
gekozen, dat het aesthetisch aspect van het huis of
huizenblok niet wordt geschaad en tevens, in het
geval van meerdere antennes op één huizenblok, dat
de verschillende antennes elkaar zoo min mogelijk
storen. Ook met de plaats en ligging van telefoon
masten en draden, schoorsteenen en andere bouw
werken zal men rekening moeten houden.
Een goed aangebrachte, waterdichte in voer isolator
voorkomt, dat een ondeskundige amateur later zelf
een invoerisolator aanbrengt, waardoor kans bestaat
op inwateren, vooral als hij bij eventueele verhuizing
zijn eigendom demonteert en modeneemt. Zelfs in
dien hij daarbij zou trachten het gat te dichten, zou
tooh in de meeste gevallen het uiterlijk van raam
kozijn of muur er niet beter op geworden zijn.
Van veel belang is ook een goede aardleiding voor
den bliksemafleider .bestaande uit een, beneden het
grondwaterniveau begraven aard plaat met daaraan
bevestigde aardleiding, welke onder de antenne-
invoer uitkomt. Een aparte aardleiding voor den ont
vanger, welke dan b.v. aan de waterleiding gelegd
kan worden, geeft dan meteen een betere bescher
ming van het toestel tegen bliksemslag.
Het uitvoeren van een dergelijke installatie bij den
bouw van nieuwe huizen zou de thans dikwijls tegen»
strijdige belangen van huiseigenaren en huurders tot
één gemeenschappelijk belang maken, gemak voor
den laatste en zekerheid tegen beschadiging van zijn
eigendom voor den eerste.
De aardleiding
dooi
W. A. A. GRUL
KJ aast een goede antenne is voor een krachtige
en zooveel mogelijk storingvrije ontvangst een
goede aardverbinding noodzakelijk. Waar bij veie
luisteraars de antenne dikwijls lang niet ideaal is,
veelal onder den drang d' r omstandigheden het niet
mogelijk is om een goede antenne tc plaatsen, treedt
bet belang van een goede aardverbinding, als com
pensatie van een slechte antenne, sterk naar voren.
Voor goede ontvangst van ecnigszins zwakke stations
Ls een op de juiste wijze uitgevoerde aardverbinding
noodzakelijk, terwijl ook dikwijls het brommen van
het ontvangtoestel moet worden toegeschreven aan
een niet deugdelijke aardverbinding. Toch is het dik
wijls juist de aardverbinding welke bij vele
luisteraars als stiefkind bedeeld wordt omdat men
zich van het groote gewicht ervan niet bewust is.
Van de goede toestand der aardleiding hangt juït
alleen een hoogere selectiviteit af, maar ook de
rustige werking van het geheel wordt er ten zcersie
door beinvloed. Waar Let voor den stadbewoner over
het algemeen niet mogelijk is een directe aarding
door middel van in den grond, liefst tot in het
bodemwater reikende Diaten of buizen, te maken,
verdient de waterleidingbuis de voorkeur. De gas
leiding is minder goed en kan soms als zoodanig
zelfs gevaar opleveren. Ook aarding aan de nul
leiding van het electrisch licht is niet aanbevelings
waardig, omdat dit soms storingen geeft. De ver
binding met de waterleiding moet zoo kort mogelijk
zijn en bij voorkeur worden uitgevoerd van geïsoleerd
draad van niet te geringe dikte, waarbij scherpe
bochten vermeden dienen te worden
Of de aardverbindingsdraad al dan niet geïsoleerd
is, doet aan de werking ervan geen schade of voor
deel; de keuze van geïsoleerd draad geschiedt slechts
uit veiligheidsoverwegingen in verband met de tal
rijke huishoudelijke apparaten welke op het lichtnet
worden aangesloten en waarvan het gebruiksgevaar
aanzienlijk toeneemt indien een blanke aardverbin
ding door het huis loopt. Dun draad is niet aanbe
velenswaardig omdat daarvan de hoogfrequentweer-
stand te hoog is en daardoor de werking van het
ontvangtoestel nadeelig beinvloed wordt. Nog beter
is om de aardverbinding uit te voeren met twee
draden, waarvan dan elke draad op een ander punt
van de aardleidingbuis bevestigd wordt Van veel
gewicht is een innig contact tusschen den aarddraad
en de waterleidingbuis. Daarom is het aanbevelens-
waarthg om den draad aan de looden blis te sol-
deeren, waarbij erop gelet moet worden, dat de sol
deer goed gevloeid heeft. Alvorens te soldeeren, late
men eerst het water uit de buis wegloopen door de
hoofdkraan af te sluiten cn daarna een der water
kranen zoolang geopend te houden tot er geen water
meer uitvloeit.
Hoewel zulk een karweitje zeer eenvoudig is, zul
len er toch altijd nog oienschen gevonden worden,
die er niets van terecht brengen en misschien zeifs
bij hun goed bedoelde pogingen de leiding beschadi
gen met alle daaraan verbonden onaangename gevol
gen. Daarom is het beter om, als men zich niet zeker
van zijn zaak gevoelt, er liever een vakman bij te
halen. Heeft men overwoj end bezwaar tegen soldee
ren, dan kan men in plaats daarvan de looden buis
over een lengte van ongeveer 10 c.M. goed schoon
schrappen óf schuren en daarna de eveneens goed
blanke draad er zeer strak omheen wikkelen.
In het laatste geval moet van tijd tot tijd gecon
troleerd worden of zich op dc vcrbindingsplaats geen
oxyd gevormd heeft. Is dit het geval, dan moeten
draad cn leiding weer blunlc worden gemaakt en de
RADIO-NUMMER
WOENSDAG 21 OCTOBER 1931
dat principieel schriftelijke cursussen aan kritiek
kunnen blootstaan, daar het persoonlijk contact tus
schen Ieeraar on leerling daarbij natuurlijk grootcn-
deels ontbreekt.
Wij hebhen echter dezen cursus, samengesteld doo>
ïr. J. L. Leis'cr, Ice.car in de electrotechniek aan hei
instituut geheel dtiorgewerkt en deze lessen staan op
een zoodanig hoog peil, dat onze hooge verwachtin
gen daaromtrent door de resultaten van de schrifte
lijke cursisten geheel zijn bewaarheid. Daarbij krijgen
de schriftelijke cursisten verschillende instrumenten
in bruikleen, «oodat ook de praktijk niet vergeten
wordt.
Van de verschillende onderwijslokalen is dat voor
de practische radiotechniek wel het meest interes-
santé.
Een praktijkles.
Dit lokaal bergt een schat van instrumenten cn
apparaten. Er worden metingen verricht, ontvangers
versterkers en zenders gebouwd, zoodat zeer veel aan
dacht wordt besteed aan de practische scholing der
leerlingen.
De theoretische studie omvat, wat de radio betreft
naast deze tak van wetenschap tevens de natuur
kunde, werktuigkunde en wiskunde.
Een belangrijk object in de practische opleiding is
de experimenteelc ultra-kortegolfzender voor telegra
fie en telefonie (roepletters P I 1 G), een kristal-
bestuurde zender, die door de leerlingen zelf ge
bouwd werd.
De experimenteelc Uitra-korte-go fzender.
Wie, zooals schrijver dezes, als oud-leeraar in de
radio-techniek de snelle ontwikkeling van dit uit
stekende instituut in zijn eerste jaren heeft mede
gemaakt kan met voldoening constateeren, dat hier
een voor de radio in het algemeen onmisbare inrich
ting aanwezig is, waarvan radiohandel en industrie
en. indirect ook de toestelkoopers en -bezitters hun
voordeelen genieten.
De staf van het Instituut bestaat thans uit 11 per
sonen, waaronder 9 leeraren, die de verschillende
vakken doeeeren en die onder de krachïge leiding
van hun directeur er zeker met succes naar zullen
blijven streven om dit nuttige instituut tot steeds
grooteren bloei te brengen. p. y.
Volksuniversiteit en Radio
De Radio geniet ook dit jaar weder de volle aan
dacht van de Volksuniversiteit Rotterdam. De leer-
gang bestaat uit 10 avonden in de Handelshooge-
school, gegeven door ir. M. Polak, die een aantal
problemen rol behandelen uit de radio, de beekl-
telegraiie en de televisie.
Radio en distributie
Ir. MAX POLAK
tjet is nog niet zoo lang geleden, dat men in
ons land voor de eerste maal er toe overging
de radiomuzick op een centraal ontvangtoestel op
gevangen. te distribueeren over een draad- of kabel
net om zoodoende de omroepuitzendingen „voor het
gebruik gereed" aan de aangeslotenen te doen toe
komen. En sinds deze eerste pogingen zijn de
distributie-centrales uit den grond verrezen in een
zeer groot aantal en begint het aantal aangeslotenen
dat der toestelbezitters te benaderen om bet ver
moedelijk binnenkort te gaan overtreffen.
De oorspronkelijke bedoeling was luisteraars, die
door tram- of andere lokale storingen geplaagd
werden een meer ongestoorde ontvangst te bezorgen
daai* het distributiebedrijf zijn ontvangtoestellen
natuurlijk kan opstellen op de meest gunstige en
minst gestoorde plaats.
Sindsdien beeft de radio-distributie in ons land
een cngeloofelijke vlucht genomen en treft men in
een zeer groot aantal gemeenten, hetzij gemeente
lijke of particuliere radio-centrales aan.
Wat kunnen nu de oorzaken zijn van het ver
schijnsel, dat juist in ons land zoovclcn genoegen
nemen met het thuis bezorgen van een op een
centraal punt klaar-gestoofcle radio-ontvangst, ter
wijl in andere landen slechts sporadisch dc radio-
distributie gevonden wordt.
Finantieele voordeelen kunnen o.i. hierbij niet
den doorslag geven want men kan niet beweren,
dat bij ons de economische toestand slechter zou
zijn, dan in andere landen.
Het zal wel in hoofdzaak weder de onderlinge
verdeeldheid zijn, die maakt dat men in ons land niet
door algemeene samenwerking kan komen tot ééi
nationalen omroep waardoor wij gedwongen wo«
den te blijven werken met verouderde, te zwakke
en technisch onvoldoende uitgeruste zenders, die de
toepassing van meer ingewikkelde en dus duurdere
ontvang-apparaten eischen, afgezien van bet feit,
dat onze omroep-prestaties niet op dat artistieke peil
staan, waarop zij bij aanwezigheid van meer een
heid zouden kunnen staan.
Een tweede oorzaak is natuurlijk ook de onprac-
tische en geheel verkeerde internationale golflengte-
verdeelïng, die ons met een zoo groot aan lal oin-
roopzenders heeft opgescheept dat aan de toestellen
de meest onmogelijke eischen van selectiviteit moeten
worden gesteld, waarbij men echter in het oog
moet houden, dat dit verschijnsel zich in alle
landen doet gevoelen.
Is het een soort gemakzucht, die het Hollandsche
wel eens, mi. ten onrechte, beweerd, dat radio-
muziek „muziek in blik" zoude zijn, doch zeker is,
dat deze kwaliteit kwadratisch geldt van distributie
muziek, waarvan de kwaliteit merkbaar achterstaat
bij diegene, die te bereiken is met een goed, modern
radiotoestel.
De distributie-eentrales hebben in.tusschen, zulks
dient ten volle te worden erkend, niet stilgezeten.
Hun krachtige organisatie, de Bond van Exploi
tanten van Radio-Centrales, heeft een prachtige
propaganda-campagne gevoerd, waartegenover de
organisaties van den radio-handel op propagandist
tiseh gebied liever het werk aan anderen overlieten.
Want het laat geen twijfel, dat de sterke opkomst
van het distributiebedrijf den dood voor den radio-
handel en voor de radio-industrie beteekent.
Zulks behoeft geen verwondering te baren, want
in tegenstelling met vele andere landen, zijn ten
onzent de prijzen der ontvangïnstallatïes en der
voornaamste onderdeden veel te hoog gehouden.
En indien deze prijzen en vooral die der radio
lampen, niet zeer spoedig belangrijk gereduceerd
worden, zal de toekomst voor dc radio er in ons
land zeer slecht uitzien.
Stellen we de radio-distributie en de ontvangst
per eigen toestel tegenover elkaar, dan valt het
volgende te constateeren:
Met een eigen toestel is men volkomen vrij in
de keuze van het te ontvangen station, zoodat men
de radio geheel ondergeschikt kan maken aan eigen
vvensch cn smaak. Een beperking levert de golf
lengte-chaos, die een storingsvrije ontvangst van
verschillende zenders zeer moeilijk maakt. Een
tweede bezwaar vormen in den zomer de atmosfe
rische storingen, waartegen ^»og geen middel gevon-
is, terwijl het zich niet laat aanzien dat een reme
die tegen dit kwaad binnen afzienbare ti tijd gevon
den zal worden.
Waar de klachten uit alle landen steeds sterker
worden, zal zeer zeker het golflengteschema binnen
afzienbaren tijd verbeterd worden, terwijl de ge
volgen van locale storingen door wettelijke maatre
gelen grootendeels opgeheven kunnen worden, zooals
in verschillende landen reeds geschiedt.
liet bezit van een eigen toestel, dat ons een ruime
keuze uit de bestaande Europcesche zenders laat,
geeft ons tevens de gelegenheid, mits het toestel
goed geconstrueerd is en met eenig verstand bediend
wordt, een kwaliteit van het ten gehoore gebrachte
te genieten, die met de werkelijkheid practised vol
komen kan overeenkomen.
De radiodistributie zal zoover nooit kunnen ko
men. Alhoewel reeds vele verbeteringen zijn aange
bracht zal de aanwezigheid van het uitgebreide
distributienet met zijn eigenaardigheden steeds een
beletsel zijn om een perfecte kwaliteit van de weer
gave te bereiken.
Daarbij is men in de keuze van de stations steeds
beperkt, daar men hoogstens een paar stations zal
kunnen beluisteren, waarbij dan de Nederlandsche
volgens de geldende voorschriften den voorrang ge
nieten. Momenteel mogen zelfs, met een enkele uit
zondering geen buitenlandsche stations worden door-
ffbfipien. Men moet niet vergeten dat voor het dis
tribueeren van één enkele uitzending twee draden
noodig zijn, zoodat het uitzenden van een groot aan
tal stations op ondraagbare kosten voor het net zou
den komen, tc meer waar men in de meeste gevallen
met kabels zal moeten gaan werken. Wel heeft ook
hier de techniek niet stilgestaan cn hoeft men zce.r
goede systemen om over twee dubbeldraden drie sta
tions uit te zenden, doch men is in dit aantal dus
steeds beperkt.
Dat de radiodistributie inderdaad bezig is de eigen
lijke radio, inclusief den omroep te vernietigen, is in
den laatsten tijd duidelijk gebleken.
Aanvankelijk bestond elk distributiebedrijf uit een
centrale, waar de ontvangtoestellen geplaatst waren
cn waar versterkers de geluidsterkte op het voor de
distributie gewenschte peil brachten.
De buitengewoon slechte en zwakke ontvangst, die
men in vele plaatsen van ons land van onze eigen
zenders geniet, leidde ertoe, dat een ondernemend
centrale-exploitant in de onmiddellijke nabijheid van
Hilversum een ontvangtoestel opstelde en de ontvan
gen muziek langs de kabel naar verschillende een
trales zond, waar het ontvargene dan op de ge
wenschte sterkte werd gebracht en verder'werd ge
distribueerd.
Onze overheid, die deze kabels duur verhuurt, pro
fiteert op deze wijze van den onvoldoenden toestand
van onze omroepzenders.
Thans wenschl men nog een stap verder te gaan
en het genoemde ontvangtoestel te vervangen door
een microfoon, opgesteld in de studio van den zen
der. Vanaf deze microfoon zal men dan de muziek
langs kabels over het gehcele land distritueeren naar
.de centrales, waar dus alleen versterkers opgesteld
behoeven te worden. Deze „draadomroep" maakt dus
den radiozender geheel overbodig en dit stelsel, dat
een goudmijntje voor de overheid kan zijn, gezien do
kabelhuur, zal het einde beteekenen van den radio-
omroep, van radiohandel en -industrie.
Al wenschen wij de centrale-exploitanten niets
kwaads toe, ai misgunnen wij hun niet den bloei van
de radiodistributie te beleven, zoo hopen wij van
harte, dat het distributiebedrijf zal blijven bestaan
□aast onze mooie onvervalschte radio en niet zal
leiden tot een totalen ondergang van den omroep met
alle gevolgen daarvan.
J^ringen en lampen in de
omroepontvangsttoesf ellen
Het aantal afstemkringen bepaalt de
selectiviteit
pen. Een toestel met vijf lampen moest nu eenmaal
meer prestoeren dan een driclamper en ook krachti
ger, zuiverder en storingvrijer ontvangst geven.
In die opvattingen is thans een kentering gekomen
i in het nieuwe seizoen zal hei aantal lampen niet
-. rnecr op de eerste plaats den doorslag geven bij de
TST" v„n het toeste], maar .el Z ot;
stemkringen. Met afstemkring wordt bier bedoeld
de trillingsketen, welke met behulp van den afstem
knop in resonnantie wordt gebracht met de golf
lengte van het uitzenrfstation dat men wenscht ta
hooren. Populair gesproken werkt een afstemkring
als een zeef; men schudt er de golven overheen
welke door dc omroep stations worden opgewekt en
de kring laat slechts <Iie golf door waarop hij is af
gestemd. Zooals men voor het zeven van meel. zand,
enz. in de cheeste gevallen meerdere zeven gebruikt,
met andere woorden het selectieprices zich over
meerdere stadia doet voltrekken, zoo heeft ook het
ontvangtoestel meer afstemkringen noodig naar
mate de eischen van selectie, \an scheidingsscherpte,
hooger worden. Doordat steeds meer zenders in ge
bruik werden genomen, moest het scheidingsvermo
gen van het ontvangtoestel worden opgevoerd en een
de meest voor de hand liggende middelen daar-
toe» is de toepassing van meerdere afstemkringen.
Kon men met een tweekringstoestel volstaan toen
aantal zenders nog niet zoo groot was, thans is
dit niet meer het geval en moet men, om een be
hoorlijke selectiviteit te combineeren met een goede
weergave, overgaan tot drie afstemkringen.
lloewel de veronderstelling voor de hand ligt, dat
een toestel moeilijker te bedienen is naarmate het
aantal afstemkringen grooter wordt, zoo is toch de
practische uitvoering dezer apparaten zoodanig, dat
daarbij deze moeilijkheid geheel ondervangen is cn
de bediening ervan tenminste even eenvoudig is all
van het bekende tweekringstoestel.
Telefunken 340 W.»
een modern 3-kriags ontvangtoestel.
Uitteraard is de inwendige constructie gecompli
ceerder geworden, moesten meer schakelcontacten
worden toegepast. Nu zijn schakelcontacten in ont
vangtoestellen dikwijls bronnen van alleronaange
naamste storingen, voornamelijk door slijtage, o\y-
deering, inbranding, enz. Uitbreiding van het aantal
schakclcontactcn vergroot dus tevens de kans op sto
ringen, zoodat gezocht moest worden naar middelen
oai dit gevaar te ondervangen. Een uitstekende op
lossing van deze moeilijkheid vindt men toegepast
in de nieuwe 3-krings ontvangtoestellen van Tele
funken. waarbij alle daarvoor in aanmerking komen-
de contactpunten bestaan uit platina-iridium. zoo
dat een groote bedrijfszekerheid- gewaarborgd Is.
Door grootgr complicatie en door het gebruik van
koslbaar materiaal zouden eigenlijk de nieuwe toe
stellen belangrijk in prijs gestegen moeten zijn. Dat
zulks nochtans niet het geval is, de prijzen zelfs
zeer aanmerkelijk verlaagd zijn en men thans op dit
gebied meer dan ooit waarde voor zijn geld krijgt,
dankt men wel in de eerste plaats aan de tot in *t
uiterste geperfectioneerde methoden van fabricatie
welke in dc groote fabrieken worden gevolgd.
[~\e Londensche
Radio-Tentoons'.elling
Ir. J. RODRIGUES DE MIRANDA e.i.
Altijd weer is t een imposant gezicht de onaf
gebroken stroom van menschen gade te slaan,
welke door de deuren van de tentoonstellingsgebou
wen wordt opgezwolgen.
Normale aantallen zijn 2030.000 bezoekers per
dag'; gelukkig, dat ook de beschikbare tentoonstel
lingsruimte buitengewoon groot is; anders zou
