VRIJDAG 16 OCTOBER 1931
TWEEDE BLAD PAG. 5
TWEEDE KAMER
UITKEERING AAN DE MOBILISATIE-
SLACHTOFFERS
Ruime toepassing der wet toegezegd
Z.h.s. aangenomen
CRISIS-INTERPELLATIE-
VAN DER TEMPEL
Vergadering van 15 October 1931
OVERZICHT
De Kamer heeft nog ruim tijd genomen
om de amendementen op art 1 van het
wetsontwerp betreffende geldelijke uitkee-
ringen aan de z.g. mobilisatieslachtoffers te
behandelen en daarna, op een enkele uit
zondering na, te doen verdwijnen. Ze werden
deels ingetrokken, een tweetal van den heer
Ter Laan werd met groote meerderheid ver
worpen, terwijl slechts een amendement
van den heer Tilanus, nadat het naar mi-
nisterieele aanwijzing was bijgewerkt, de
goedkeuring der Kamer verwierf.
Minister Deckers kreeg zijn ontwerp er
dientengevolge vrijwel ongewijzigd door. De
als vrucht van het overleg met de Kamer
aangebrachte wijziging was een gewenschte
verruiming. Bovendien staat het ministeri-
eele woord borg, dat de wet een ruimhartige
toepassing zal erlangen.
Z.hn. werd het wetsontwerp door de Ka
mer goedgekeurdi
Het heeft weinig zin om na te pleiten wat
heter is of niet beter is. Er is nu alles voor
te zeggen om de werking der wil, waar
van de kosten van 200.000 op een half
millioen zullen stijgen.af te wachten, in de
hoop, dat de minister gelijk krijgt in zijn
verwachting, dat verreweg de meeste be
trokkenen tevreden zullen kunnen zijn.
De belangrijke interpellatie van den heer
v. d. Tempel betreffende maatregelen ter
verbetering van eten economischen toestand
en in het bijzonder betreffende voorzienin
gen in den nood der werklooze arbeiders in
den aanstaanden winter, vroeg aan het einde
van den middag de aandacht Zij verkreeg
die ook inderdaad.
Nieuws kon de anderhalf uur in beslag
nemende rede van den bekwamen soc. dfèm.
woordvoerder bezwaarlijk brengen.
Zij herinnerde in vele opzichten aan vroe
gere redevoeringen over hetzelfde onderwerp.
In ieder geval ontbraken de luidruchtighe
den van het Rotterdamsche crisiscongres van
S.D.A.P. en N.V.V.
De heer v. dt Tempel volgde in den op
bouw van zijn rede het oude recept, dat
echter hem, die thans vaji soc. dem. zijde
positieve crisis geneesmiddelen verwacht,
telkens weer teleurstelt Ook nu weer. Cri-
tiek, scherpe critiek op de crisis van het
zieke kapitalisme. Zoo iets klinkt even een
voudig als populair, vooral als men dan er
bij zegt geen loonsverlaging te willen. Dat
zeiden ze in Engeland ook en toen kwam er
,,'n beetje inflatie", waarmee de arbeiders
op één slag 20 k 25 van de koopkracht
van hun loon verloren. Heusch, met zulke
uitroepen en verklaringen is een crisis als
de tegenwoordige niet op te lossen. Relatief
hebben ze niet de minste waarde, hoe ab
soluut ze ook klinken mogen.
Erger werd het nog, toen de heer v. d.
Tempel, nadat hij den kapitalisten hun on
macht om behoorlijke productie en con
sumptie te regelen verweten had, met de
bekentenis kwam: ew moet systematische op
bouw van het economische wereldleven ko
men door middel van nieuwe organen, maar
wij zien er ook nog geen gat in. Het ia zoo
ontzaglijk moeilijk.
Ja, inderdaad'; het ls ontzaglijk moeilijk.
We durven zelfs wel zeggen: het is voor
den waanwijzen mensch een onmogelijkheid
om werelddictatortje te spelen.
Er zijn er, we geven het toe, die zich ver
beelden, dat ze het zouden kunnen. Maar
deze suggestieve aanmatiging kan men van
ons cadeau krijgen. Ze schijnt ons volko
men waardeloos, zoolang de soc. dem. bij de
toepassing van hun panacée's voor de zieke
maatschappij in stad en land overal misluk
ken. Hun toovermiddelen falen, zoodra ze
maar worden aangewend. Zelfs blijkt tel
kens weer, dat ze voor toepassing onbruik
baar zijn, tenzij men een chaos voor zijn
verantwoording wil laten komen. Dlcta-
tortje spelen door zulke menschen belooft
niet veel; zeker bereiken ze er hun eigen
ondergan mee. Zouden ze er iets goeds van
terecht brengen? Wie kan het in ernst ge-
looven? Het valt zelfs niet mee één volslagen
gemeentebedrijf zoo te besturen, dat de bur
gerij niet voor tekorten van millioenen wordt
geplaatst.
Om kort te gaan, al die hoog-politieke be
schouwingen van den heer v d Tempel leken
ons meer als politieke reclame bedoeld, dan
als onderwerp voor ernstig debat
Maar belangstelling kan men echter heb
ben voor hetgeen hij aan de orde stelde,
toen hij eenmaal weer met twee voeten op
den beganen grond stond. Toen kwamen al
lerlei onderwerpen naar voren, die voor de
vraag stellen: wat kunnen we nu practisch
doen om de gevolgen van het geweldige eco
nomische wereldgebeuren zooveel mogelijk
te verzachten, totdat de toestand internatio
naal weer in de richting van herstel gaat
Minister Ruys de Beerenbrouck, die met
nadruk constateerde, dat de middelen om
te helpen met den dag kleiner worden, zal
daarover heden de inzichten der Regeering
doen kennen.
En daarna krijgen we het groote debat,
waarover sommigen reeds lang te voren
droomden en wel van een crisis voor het
crisis-Kabinet. In een deel der Roomsche
pers droomde men zelfs hardtop. Maar fijn
was het niet, wat we vernamen van de zijde
van degenen, die voor hun volgelingen de
roep steeds pikanter maken, maar daarmee
in meer dan een opzicht gevaarlijk en niet
zeer fraai spel spelen.
f
VERSLAG
De Kamer zette slstermlddas de behandeling:
voort van het wetsontwerp betreffende de
iet de daarop ingediende amendementen.
aar tegen het vervallen
den aanmeldingsdatum. Het Bub. am.-v. I
beval hU aan. Voor een beroepsinstantie la in
telt het gevolg is van gebreken ontstaan door
militairen dienst in mobilisatietijd). De hee:
ter Laan meende dat dit amendement in d<
practUk onmogelijk Ia uit te voeren. Na zo<
langen tUd heeft een keuring geen zin.
Do heer TILANUS ,(c.h.) bestreed het i
dement-ter Laan om den termUn voor
mejding te doen vervallen.
en niet bU alg. maatregel van bestui
den geregeld en bovendien zal zoowat ieder-
ln beroep gaan. Dat geeft veel omslag,
vertrouwen kon men de zaak aan den
minister overlaten.
Het amendement-Schaepman Is geen verbete
ring; het wekt teveel den indruk van een
recht, dat er niet ls. Over de amendomenten-
v. DUk werd het oordcel van den minister
afgewacht.
(v.d.) steunde het amendement-
bestreed die van den heer van
DUk, 'omdat hU practisch daarvan beperking
- der wet duchtte. De amende-
verden aanbevolen.
IPMAN' bestreed^ do amende-
Da heer SCHAEPMAI
latum 1 Januari 1931 van het amendement-
Dük. Een beroepsinstantie leek hem noodig.
ooral als het amendement-Tllanus of dat van
den neer v. Dük wordt aangenomen. Maar zoo-
ala de heer ter Laan do beroepsinstantie aan.
duldt ls te vaag en daarom zou hij daar
Tilanu9° en v^Dflk betreffende invaliditeit 6"n
militairen dienst zouden beperking brengen en
daaraan is geen behoefte.
De heer v. DIJK (a.r.) verdedigde nogmaals
zijn amendementen, al geeft hij de formulee-
ring voor een betere.
Tegenover het amendement-Schaepman voerde
hU aan. dat de voorwaarden voor toekenning
aan M.S. van een uitkeering niet In de wet
staan. Maar dan kan men niet imperatief voor-
achrüven dat een uitkeering moet worden ge
geven.
De heer ter Laan wil met zt)n amendement
een noodzakeltika rem wegnemen. Doen we dat.
dan kweeken we telkens nieuwo categorieën
van M.S.
Het gaat om ateunverleening en niet om
vastleggen van een recht en daarom zou een
beroepscollege geen verbetering zijn.
Minister DECKERS wees er den lieer Schaep-
man op. dat voor de oud.gepensionneerden een
Kon. besluit geldt en voor de
In het Kon. besluit, dat nog k.
do M.S., zal wel een imperatiev
den geköze
3 en v. Dük ontnjoel
ra--"
dltelt en mil
belde amendementen beoogen, lelden ze
tot het doel, maar zouden wel al te sterke
perking kunnen geven van het aantal perso
nen, dat krachtens de wet geholpen zal kun
nen worden. Iets aannemelük maken, dat ii
do dagen 19141920 gebeurd Is. zal vaak zee
moeilijk zün, omdat de keuring toenmaals nle
op het constateeren van het nu beoogde ver
band speciaal was gericht. Voldoende ls ln
dien aannemelijk wordt gemaakt, dat de mili
taire dienst van Invloed is geweest op pf ver
band houdt met de invaliditeit Dat is beter
dan te zeggen dat aannemelijk moet worden
gemaakt dat de invaliditeit gevolg is van den
militairen dienst. De minister gaf een wijzi
ging van het amendement-Tllanus in dezen
geest ln overweging en liet dan d® beslissing
:nt.Ter Laan om elke grens v
terhaald door een verdergaande Regeerlngs.
wijziging. Voor bijzondere gevallen als bijv. door
den heer Duymaer van Twist besproken, zou
de minister zich een bevoegdheid willen zien
toegekend om van de voorgeschreven regeling
af te wüken. Een beroepsinstantie vinden vele
M.S. reeds ln de Pensioenwet Overigens kan
een afgewezene steeds by den minister terug
komen. De minister acht dus geen behoefte
aan een beroepsinstantie aanwezig. Met zoo'n
Instantie gaan we den formeelen weg op en
dat zal misschien niet zün in het belang der
M. a.
Ingetrokken werd het
TILANUS; voor het andei
minister aangegeven redactie over.
leen de heer ter Laan handhaaft
Het amendement.TILANUS werd
nomen met 63 tegen 32 stemmen. Tege
linkerzijde behalve de liberalen.
Het amendement-TER LAAN (vervallen
mün van aanmelding) werd v e r w o r p e n
65 tegen 81 etemmen. Voor aoc.-dem. Cu vrljz.
dem. en de heeren Wijnkoop en Florls Vos.
Het tweede amendement (beroepsinstantie)
ging denzelfden weg met 51 tegen 33 af
Hier stemde ook Dr. Beumer voor.
Daarna werd een regeerlngswüzlglng ls art.
1 voorgesteld; bijzondere gevallen zullen dan
ook in overweging genomen kunnen worden.
De heer TER LAAN (s.d.) meende, dat dit
hetzelfde was als zün eerste amenden
De MINISTER merkte op ,dat deze
king onjuist was. Vele gevallen, die de heer
ter Laan wel wilde betrekken in de wet, wo;
den door de Regeerlngswüzlglng uitgesloten.
Het laatste amendement, dat over was. wi
van den heer TER LAAN (s.d.) en bedoelc
de wet ln werking te doen treden met ingang
van 1 Januari 1931. Do wet spreekt van
nflMlnIs\er^DECKERShad bezwaar tegen het
geven van terugwerkende kracht aan df
Dat geeft maar willekeur. Ook zün er
cleele bezwaren. BU de afwikkeling der zaak
zal echter groots spoed worden betracht, met
name wat betreft den algemeenen maatregel
i met deze laatste toe
lnancleele positie di
'rBü ziU«
vreden zal zün.
I het amendement-
de TEMPEL (s.d.) betreffende
de economische crisis.
De lnterpellairt schetste, naar soc--dem. In
zicht, de crisis als een afzetcrlsls ln het zieke
kapitalisme;L~t~"
lede Invloed hebber
trouwenscrisis gedemon.
atreerd In den val van het Engelsche pond.
Maar het karakter van afzetcrlsis domineert;
zü ls van ongekenden omvang en Intensiteit.
De sociale lasten kunnen voor de crisis niet
beslissend zün. Want Amerika kent zulke las
ten niet, betaalde hooge loonen en toch zaku
het productieproces er Ineen.
In wezen ls de crisis een crisis van over
productie, die tot een geweldigen prüsval leid
de. Het productie-apparaat is veel te groot
en hoewel het lang niet op volle capaciteit
werkt ls toch de productie veel te groot en
lelddo tot ontwrichting van het prtjssysteem.
De crisis is oorzakelülc verbonden aan het
kapitalisme. Telkens zullen met korter tijds
verloop, de crisissen terugkeeren. Juist door
J terk opgevoerde productiecapaciteit, waar-
bejag gepaard gaat.
i vrüwel mach.
teloos; alleen weten ze loonsver._„.
middel aan te geven. Maar dat is
op het welvaartspeil der groote
irbclders
ieten kie:
systematische opbouw van het economisch le
ven in het belang van do maatschappelüko
welvaart der wereldmassa. De productie mag
niet langer ondergeschikt blüven aan het winst
belang der kapitalisten.
BU het betreden van nieuwo banen zün na-
tuurlük ontzaglijke moellükheden te overwin
nen. Inzondbrheid nationale regeling der pro.
ductle ls moellük, omdat we eigenlijk staan
voor een wereldhuishouding. MoeilUk ls het
inzonderheid ook voor Nederland, omdat _w.
zünewoein" bHna°geentee
oprtlng.
de houding der Regeerlng.
Deze maakt den Indruk, dat gekozen ls ten
gunste van de handhaving van het huidige In
dividualistische kapitalisme. Het bedrüfslevcn
ademt het best ln een sfeer van vrüheid. ver
klaarde z(j.
Gevolg is dat zü zich beperkt tot allerlei
tüdelüke crisismaatregelen voor bedrüven en
arbeiders. Maar zelfs in dit opzicht Is zü In
verzuim. De Regeering erkent zelf economisch
niet voldoende te zün geoutilleerd, zulks tot
schade van alle takken van ons volksbestaan
Aan de Rege.ering werd voorts verweten, dat
zü voor het verleenen van exportcredleten naar
landen met meer dan gewoon risico nog niets
deed. Waarom ls er nu nas een commissie in
gesteld. hoewel in Fel
zeggingen werden gedi
Met Rusland zal d>
moeten worden.
Hoe staat het met het overleg met de Re
geering met de vertegenwoordigers der ver
schillende bedrüfstakken om tot verbetering
der bedrüfstoestanden te komen? Is er wat
gedaan, gelük berichten 1
ruarl J.L positieve toe
an?
verhouding geregeli
arbeiders i
geeringsbemoeling^ met de economische belan-
Nieuwe organen zün noodig; maar het klein
ste begin er van is nog niet te ontdekken.
Is, zoo werd verder gevraagd, de stichting
van een Industriebank al eens onderzocht? Dat
ls wel noodig ln het belang van doelmatige
credlet. en kapltaalvoorzienlng van het Neder-
landsche bedrüfsleven. Ook is toezicht op het
bankwezen van groot belang.
Daarna besprak de heer v. d. Tempel de
werkloosheid. Ook kleine zelfstandigen lüden
en moeten geholpen wor"-
held de millioenen werklc
gesteund worden.
Zij lüden zonder noodzaak en worden be
dreigd door pauperisme, nu de opgevoerde pro
ductie Inzonk. Gewezen werd op Philips, w,
van de 22000 arbeider
del tot ve
der arbeide:
de crisis, maar de crisis
De arbeidersorganisaties zullen moeten wakeji
met alle kracht tegen i
levenspeil.
De crisis ziet de heer v. d. Tempel op
timist als hü wil zün als een voorbügaand
ui.lok na herstei zal er g.een
22000 arbeiders er nog 13.000 over zün.
sverlaging. internationaal, ls geen mid-
verbetering en leidt tot declasseering
nwicht
rskrachten. Onafwendbaar
De rest van zün réde moest de
Tempel, dlo anderhalf uur spreektüd
bekorten. We beperken ons daarom t.
voerlge vragen, die hü in verband daarmee
formuleerde. Zü luiden als volgt:
Is de Regeering bereid het vraag
de wettelüke regeling der 40-urige
week aanhangig te maken bü het Internationaal
Arbeidsbureau?
Is de Regeering bereid langs den weg vai
overleg met belanghebbenden, eventueel doo
wettelüke maatregelen te bevorderen, dat li.
de bedrüfstakken. waar de omstandigheden dit
practisch uitvoerbaar maken, door middel van
verkorting van arbeldstüd het aantal te'
gestelde arbeiders wordt uitgebreid?
Is de Regeering bereid, ter bevordering
werkverruiming en werkverschaffing een al-
gemeene regeling te treffen ten aanzien van
bijdragen vkn ïttjkswege in de kosten van door
gemeenten tot het verschaff»
Zün maatregelen in voorbereiding, y
doelmatig functionneeren van de w«
kassen ln den aanstaanden winter verzekeren,
welke de mogelijkheid openen om. op het vo
spoor van hetgeen ln het loopende Jaar ls i
beurd, ook voor het 1 Januari a.s. aanvang'
keringsjaar den reglementalren
keerlngsduu
kassen met tenminste zes
treffen crlsls-
toepasslng te doen zün op
)sen, die daarop biyken prijs
alle werkh
t« stellen!
Is de Regeering bereid, de z.g. eontac'
missie gehoord, te bevorderen, dat doi
gemeenten ten spoedigste maatregelen w
getroffen, waardoor do gezinnen van werb
DR. BRUNING IN DEN RIJKSDAG
Rijkskanselier Dr. Brüning houdt zijn groote programréde in den Rijksdag.
zien In de behoefte aan t
ndstoffen en wlnter-
Is de Regeering bereid te bevorderen dat de
werkloozenuitkeeringen worden herzien in de
zer voege dat bü de steunregelingen wordt
uitgegaan van een uitkeering van 16 inplaats
van f 13 per week voor een gehuwden werk.
daarin alsnog op te
Wil de Regeering
ven van de wüze waarop en d<
het Rük tot dusverre de gem
komt ln da kosten der workl
DE REGEERING ANTWOORDT
MINISTER VAN BINNENL. ZAKEN be-
oordde de Interpellatie.
nister Ruys verklaarde zich niet minder
m met het lot van de duizenden slacht,
i der economische crisis dan de interpel-
Do Nederlandscha arbeider wil graag ar
beiden; hü ondergaat de werkloosheid als een
kwaad.
Het ls een moellüke. maar schoons taak om
te trachten de gevolgen der werkloosheid te
Ï3K
denken aan anderen, die
gebukt gaan, gelük met
het geval ls. Velen
zien meer en meer verdwijnen wat ln jaren
van Inspanning was opgebouwd.
Heel ons volk gaat gebukt onder de ge
volgen der crisis.
We moetei
In Amerika büv. ls niets
overgebleven van da theorie, dat hooge loonen
een waarborg voor welvaart zün. Ook ln lan
den met lage loonen, büv. België, gaat het
verkeerd. Zie voorts naar DultBchland en Enge
land. waar de toestand al evenzeer slecht ls.
>rbü- Hetgeen beschikbaar ls v
Vandaag zet de minister zün rede i
komt dan. na deze „voorafspraak",
elgenlüka Interpellatie.
Land- en Tuinbouw.
NOODTOESTAND IN DEN TUINBOUW
Men schrüft ons uit Broek op Langendük:
't Is een zeer mistroostig werk over den toe
stand van den tuinbouw hier te schrüven.
Het ziet er hier droevig uit
WU zijn aangelegd op de uitvoer na&r Dultsch
met namaak
Eischl sïeedi ASPIRIN-Tabl
het BAYER-kruis. Deze zullen U zeker
bij verkoudheden, rheumatiek en alle
soorten pijn helpen. Veel namaak wordt
vervaardigd door niet-deskundigen en
kan schade berokkenen.
van het Engelsche pond. iedere
het. bemoeilijkt de handel met
land; en^dlt land heeft geen
van de hooge tolmuren. die di
Duitschland heel moellük maken.
En de daling y -
zakenman w
De aanvoer aan de veiling ls gering; en vaak
ls de hoeveelheid nog te gróót; de groente
blUft menigmaal onverkocht En die verkocht
wordt, gaat voor lage prüs weg.
't Is hier kleinbedrüf; heel weinig bouwers
z(jn kapitaalkrachtig; een groot aantal tuln-
deTs zit zonder geld. Kunstmestrekeningen en
pachten moeten betaald worden; maar hoe?
Natuurlük zün revolutionaire elementen er op
uit kwaad zaad te zaaien, opdat aanstonds het
ellg opschiet. Maar ln doorsnee
andsche tuinder nog al nuchter!
Maar er moet worden Ingegrepen! Hoe?
Door wlen? Anders gaat een streek met een
büzonder nijvere bevolking geheel te gronde.
Meermalen ls reeds een beroep op de Regee.
ring gedaan. Van eenlg gunstig resultaat, ln
welke vorm ook. werd nog niets gemerkt. Te
Alkmaar ls pas een vergadering gehouden, die
opnieuw alles probeeren zal om hulp te krügen.
In verband met bovenstaande deelen we nog
nede. dat op Initiatief van de L. T. B. te Be-
hte vergadering ls ge-
de volgende conclusies
maatregelen van overheidswege tot verlichting
hiervan, wordt het tulnbouwbedrüf ln het al
gemeen en ln Kennemerland ln het büzonder
ROFFEL-RIJMEN.
PLANKKAMPIOEN.
Weet je wél, geachte lezer,
In wat wondre eeuw je leeft
't Is de eeuw, die boven alles
Naar kampioenisme streeft.
Pas ging iemand op een plankje
Van een meter in 't vierkant,
Aan een touw achter een schuitje
Van Frankrijk naar Engeland.
Bibbrend, bloedend, half bevroren,
Kwam de gek aan d' overkant,
En zoo bracht hij 't kampioenschap-
Plankkanaalsleepsport tot stand.
Wereldkampioenplankstaander
Is de man nu, onbedreigd,
Tot een ander 't nog xuat gekker
In z'n bovenkamer krijgt;
Want het plankje kan nog kleiner,
Gladder, of bespijkerd zijn,
En er valt te varieeren
In de lengte van de lijn;
En „de tijd" was ook maar zoo-zoo,
Acht-en-half uur is niet kort,
Alhoewel het ook niet lang is
In de plankkanaalsleepsport.
Adspirantkanaalplanksleepers!
Komt, wordt wakker en pakt aant
Redt de ondergaande wereld
Door den kampioen te slaan!
(Nadruk verboden.) 3 LEO LENS.
ls de Noordhollai
den arbeider
en andere noodzakelüke bedrüfsultgaven te be
talen. zou zün te voorzien door een steunrege
ling van gemeentewege met subsidie van het
Rük; dit laatste naar gelang de financiën dei
gemeente hiervoor niet of minder goed toerei
kend zün.
c. Aangezien het tulnbouwbedrüf als zoo
danig slechts gezond zal kunnen worden b|
een herstel van den noodz&kelüken export vooi
zün producten, vormt de passiviteit van ons
land op handelsgebied hiervoor echter een ab
solute verhindering en Is dringend noodig. da
ons land door middel van een onderhandelings
tarief de mogelijkheid van voldoenden uitvoes
dezer producten van het buitenland afdwingt.
d. Teneinde te voorkomen, dat ons goede
katholieke tuindersvolk zich In wanhoopstem
ming laat verleiden door schünschoone elschei
van personen en regeertngen, wier doel nle
anders is dan een bewust aansturen op^ ver
storen der maatschappelUke orde en vestlgini
van de communistische maatschappü, ls noodig.
dat het zich krachtig aaneensluit ln de R. K.
Stands, en Vakorganisatie en dat deze namens
hem bü de overheid aandringt om door werke-
lük doeltreffende maatregelen als hierboven
genoemd dezen jjüveren stand voor den onder-
e. De uitwerking van bovengenoemde prin
cipes wordt opgedragen aan het hoofdbestuui
van den L. T. B.. dat zich, voor zoover hel
maatregelen betreft, welke alleen voor dez<
NED. BOND VAN VEEHANDELAREN
De Nederlandsche Bond van Veehandelaren
kwam ln Hotel „Noord Brabant" te Utrecht li
hoofdbestuursvergadering büeen. Tot een var
haar agendapunten behoorde o.a. een bespre
ln den veehancjel. Hier
uitvoerige disc
vleesch alsmede
SPROEIDEMONSTRATIE
Door de Nederlandsche Pomologische Ver-
eenlging. hoofdafdeellng „Fruitteelt" der Ne
derlandsche Heldemaatschappü. zal op Vrüdag
6 November van des morgens 10 uur tot d'
namiddags 3 uur een sproeldemonstr&tla wo
den gehouden van de verschillende ln ons lar
i Gelderm&lsen.
EEN LEVEN VAN OPOFFERING
'J. QUISPEL
IV)
Het was nog de oude tijd: het werk werd
uitgegeven door de onderbazen, die met je
never getracteerd of met doodslag bedreigd
moesten worden, wilde je voor een job er in
komen! Nog zie ik me die nacht staan: ik
was toch zoo zenuwachtig, want het ging om
je gezin en je wou hetOmdat ik een
trui aan had en in die dagen een flinke
dikke kerel was, werd ik aangesteld en ik
blééf er.
Bij de beurtvaart had ik geleerd, hoe je
een heel vat olie optilde, ik was en ben
nóg flink sterk en als er dan ook lastige
vrachtjes waren, hoorde je al gauw: „Quispel
doet het wel!"
In het begin heeft men daarvan wel ge
dacht, dat het uitsloven was, dat ik bijzon
der m'n best deed om een wit voetje te krij
gen bij de chefs, maar dat was toch onbe-
Maar had Je eenmaal den naam van een
uitslover, dan was je nog niet klaar.
Ik hob ze dan ook in dien tijd een keer
boven op de reeling van de hooge „Spaarn-
dain" zien staan, op het punt om me met
een vat vet de beenen stuk te gooien, maar
ik had ze in de gaten en riep: „Denk er om:
als ik nog praten kan, kom j ij aan de
Noordsingell"
Dat was nog in den tijd van de chaos: de
groote bazen van n u moesten nog opkomen
en ik ken er wel, die bij m'n vrouw een
stukje zwart goed1 voor d'r broek kwamen
leenen om een gat te dichten, die nu tot de
grootste cargadoors van Rotterdam behooren.
Was het voor ieder mogelijk om er zoo
boven op te komen?
Er werd reusachtig gestolen, gezwen
deld en met dubbel krijt geschreven, maar
I etond in ons nummer van gister.
er kwam ook veel ondernemingsgeest bij.
De schepen voeren nog op tijd en dan was
het uitrekenen, wanneer een schip dén zou
kunnen komen. Dan ging de „stiewedoor'
d'r met een bootje op uit en wie er 't eerste
bij was, die hdd het
Voor de bootwerkers was het óók uitreke
nen: kwam er tegelijk een graanboot, een
ertsboot en een stukgoedschip binnen, dan
was het kiezen, welke het makkelijkste en
voordceligste was en dan gebeurde het wel,
dat er bij Swarttouw vierhonderd man voor
de poort stonden, waarvan er niet het twin
tigste geplaatst konden worden en bij Tham-
sen niemand kwam opdagen.
Er waren allerlei misstanden, ook wel,
waarvan de directeuren niet eens wisten ot
waar ze weinig tegen konden doen. Je had
het uitbetalen in de kroeg, de „de vette
konijn en de mooie vrouw" deden opgeld, er
werden ontzaglijke arbeidstijden gemaakt
en ook de Zondagsarbeid was sterk ver-
breidmen leefde in Rotterdam als de
heidenen.
Direct begreep ik, dat ik in de organisatie
moest zijn en sloot mij aan bij de Ned.
Scheeps- en Bootwerkersbond, de eenige neu
trale organisatie, waar ik lid van ben ge
weest Dat was in 1895 en in 1896 was de
staking ei al.
Ik voelde al heel gauw, dat ik weer be
danken moest, want er werd bijna uitslui
tend op Zondag \ergaderd en dat heb ik
nooit gedaan ik was niet van plan over
me te laten beslissen als ik er zelf niet bij
Het was vooral in dat jaar van de ver
loren staking, dat er heel wat luidjes kwa
men uit het boerenland om bij Müller in het
erts te werken. De staking is verloren al
werd wel iets van de eischen toegegeven,
maar de toestanden bleven toch nog slecht
Zestien uur werken en acht uur naar huis
daar was dan je tijd voor eten, slapen en
heen- en weergaan bij inbegrepen dót
was zoowat de regel.
Dat gebeurde toch zeker niet altijd?
Neen, het was juist de moordende on
zekerheid. Jarenlang heb ik zelf die voort
durend neerdrukkende gedachte gehad: „Zal
ik vannacht moeten werken?"
Dat ging zóó: je was bij een vaste ploeg
en ging dus op nummer naar binnen. Je
werd dan b.v. tegen Maandagmorgen aange
nomen en voor 's nachts besteld. Dan was
jc er al zeker van, dat je den volgenden dag
ook moest doorwerken. Zoo werkte je met
4 uur rust er tusschen van Maandagmorgen
6 uur tot Dinsdagavond 7 uur en dan ge
beurde het vaak, als een schip afgemaakt
moest worden, dat je hoorde: „Jullie moeten
blijven." Om 9 uur ging je dan doodmoe
naar huis, maar om den volgenden morgen
weer om 7 uur present te zijn. En dan kwam
dat neerdrukkende: „Zal ik vannacht moe
ten werken?"
Geld verzoette den arbeid en je had er wel
bij, die zich graag kapot lieten werken en
jaloersch op je waren, wanneer je Woensdag
morgen weer aan het werk kon gaan tot
Donderdagavond en Vrijdagmorgen ten der
den male tot Zaterdagsavond, wat mij, omdat
ik bekend stond als een beste bootwerker,
nogal eens gebeurde, maar zelf heb ik dat
altijdi verfoeid.
En dat bleef zoo?
In 1S00 brak de groote staking uit; men
was algemeen niet tevreden met de toestan
den en er werd ookin Patrimonium een
comité opgericht om de toestanden in de
haven na te gaan en ook te komen tot af
schaffing van den Zondagsarbeid. In die
staking gevoelden we het gebrek van een
eigen vakorganisatie. Maar je kreeg nooit
veel menschen bij elkaar en we konden het
niet verder brengen dan tot 7 leden van
Patrimonium, over heel de stad verdeeld,
die hun werk in de haven hadden.
Ik had al eerder gezegd tegen Keesie Dijk,
m'n trouwe makker op dit gebied; „Kees,
ik heb al de naam voor onze organisatie,
maar nou de menschen!"
Toenadering was het en zoo is het
gebleven, want in die naam was het best
neergelegd, wat we wilden. Maar vóór de
staking konden we het nog niet tot organi
satie brengen. In de staking van 1900 werd
Toenadering echter opgericht Het ging ook
nu weer zooals bij vorige stakingen: ze werd
verloren, maar de eisch, waar het 't moest
omging: de afschaffing van den Zondags
arbeid werd in de practijk doorgevoerd. Er
zijn toen kapitalen verloren, want in de
graanschepen stond het koren in de halmen
boven het dek uitl
Na de staking kwam ik voorloopig niet
bij de Holland-Amerikalijn terug; ik wilde
niet dat ze zouden zeggen: hij komt lekker
van armoe toch terug en bovendien had ik
al eerder gewild eens de heele haven te lee-
ren kennen.
Maar de directeuren hadden een „zwarte
lijst" opgesteld van de menschen, die ook bij
een andere firma geen werk meer mochten
hebben en daar stond ik ook op. Zoo was
het me niet gemakkelijk.
Maar bij Swarttouw was er een onderbaas
hij is nou ergens eigenaar van een groot
hotel die me er g?aag bij had en als
„Arie" werd ik op de lijst gezet en bleef rus
tig aan het werk tot er een keer conflict
kwam: ik had nog 50 cent tegoed, wat me
werd betwist, maar ik stond op m'n recht
en kwam bij Frans Swarttouw zelf, die me
wel de twee kwartjes gaf, maar ook acht
dagen straf.
Toen ik de onderbaas tegen kwam zei die:
Acht dagen? Je hebt drie weken straf!"
Ik had gedacht er nooit meer terug te
gaan, maar na de drie weken kwam ik De
Jong, de onderbaas, weer tegen en die zei;
„Jij gaat mee naar de Poseidon".
In het begin ging het goed, maar na een
jaar werd er weer volop 's Zondags gewerkt
Er was een nipuw erts gekomen Wabana
en het werd weer jachten en jachten. Op
een Donderdag was er weer een boot met
erts binnengekomen en ik dacht, dat we die
wel leeg zouden krijgen, maar het liep tegen
en Zondagmorgen 3 uur kwamen we klaar.
Toen nam ik het vaste besluit: dat gebeurt
me niet meer: ik ent me niet meer od en
probeerde
weer bij ae Hoiiana-Amerncalun
te nomen. Ik moest bij mijnheer Beutler
komen op het kantoor en het eerste wat ik
hoorde was: „Je hebt je nogal geroerd bij de
staking, hè!" en ik er direct op: „Ja, en als
het weer voorkomt, doe ik het weer!" Toen
heb ik hem omdat hij er naar vroeg het een
en ander verteld, hoe het toeging en het
blee.k, dat hij van een heele hoop dingen
niet eens wist Er is toen wel veel verbeterd.
Gemengd Nieuws.
WAARSCHUWING TEGEN BUNDEN.
De commissaris van politie te Amersfoort
maakt er opmerkzaam op, dat door eenige
personen van Duitsche nationaliteit in diverse
plaatsen concerten worden georganiseerd,
onder mededeeling, dat de opbrengst ten
halve gedeeld zal worden ten bate van in
Duitschland werkende blindeiwereenigingen
en aan de blindenvereeriging ter plaatse.
Alvorens op een dergelijke aanbieding in te
gaan, geeft de commissaris in overweging
zich met hem in verbinding te stellen tot het
verstrekken van inlichtingen,
DE „OOIEVAAR** EN DE KIKKERS
Naar wij van de bemanning van het K.L.M.
vliegtuig de „Ooievaar" vernemen, schijnt de
verleiding der kikkers hem op zijn retourreis
van Batavia naar Amsterdam te machtig
geweest te zijn.
Een kikkertje verdwaalde bjj Kohlak in
de inlaatbuis van den „Ooievaar" en moest^
zooals zoo vele kikkers vóór hem dit reeds
deden, ondervinden, dat een „Ooievaar" geen
ideale plaata voor een kikker Ls. De „Ooie
vaar" deed zjjn naam eer aan.
ERNSTIGE AUTO-AANRIJDING
Op den hoek van den Bilthovenschen- eit
Utrechtschen Weg te De Bilt had een ern-
stige aanrijding plaats tusschen een wiel
rijder uit Montfoort, zekeren K. en een auto
uit Gouda. De wielrijder reed rechts van den
weg, doch heeft vermoedelijk weifelend en
zonder een teeken te geven den weg over
gestoken, waardoor hij door de auto tegen
den grond geslingerd werd. Hjj had hierbij
zulk een ernstige hoofdwonde opgeloopen,
dat men voor zjjn leven vreest. Per auto
van den geneeskundigen dienst is hij naar
de Academische klinieken te Utrecht over
gebracht,
DE GEVOLGEN VAN EEN AANRIJDING
Door een auto van het Circus Sarrasani to
Amsterdam is onlangs een juffrouw een
manicure overreden, waardoor haar been
geamputeerd moest worden. Zij eischte een
schadevergoeding, doch de onderhandelingen
hierover gingen niet zeer vlot, met dit ge
volg, dat de zaak in handen werd gesteld
van een advocaat, die Zaterdagavond op een
groot gedeelte van het wagenpark beslag
deed leggen. Donderdag werd echter het be
slag weer opgeheven, terwijl een bankcautid
is gesteld van ruim 40.000 gulden,
DE MAMMON..,,
Eenige dagen geleden kwam de f 100.000
uit de Staatsloterij. Een loterijclub te Hil
versum, bestaande uit 30 leden, waren d®
bezitters van het lot, d.w.z. zq hadden het
lot half, zoodat de buit voor de club pl.m,
f 40.000 bedroeg. Het bleek echter, dat d«
verdeeling kwesties met zich mede bracht.
Twee leden waren n.L eenigen tijd in go
breke gebleven om hun contributie te be
talen, dus, zoo oordeelde de club, deelen d®
twee wanbetalers niet mee. Dezen voerden
echter aan, dat zij in den tijd, dat het lot
werd gekocht, trouwe contributiebetalers
waren. De zaak werd in handen gegeven van
een advocaat en een request om op het geld
beslag te leggen, zal worden ingediend indien
de twee niet betalers geen aandeel krijgen
uitgekeerd.
De gelden worden beheerd door een herber
gier in Hilversum, waar de club zijn stem
lokaal heeft.
DOODELIJK AUTO-ONGELUK
Te Amsterdam is op der* Klaprosenweg,
aan den overkant van het IJ, een ongeveer
38-jarige vrouw, die daar achter een hand
kar liep, van achteren aangereden door ern
luxe auto en vrijwel on slag gedood. De chauf
feur, een reiziger uit Tuindorp Oostzaan,
verklaarde de handkar en do persoon, dia
deze voortduwde, niet te hebben opgemerkt.
De kar bleek niet verlicht te zijn, en droeg
eveneens geen reflector.
AUTO DOOR EEN TRETN GEGREPEN
Een vrachtauto van Gebr. M. en C. van
Staveren te Nieuw Vennep, is aan de Lei-
muiderdijk door den trein gegrepen. De be
stuurder kon de spoorbaan, die op deze plaats
een bocht maakt, wegens den zworen nevel
niet overzien.
De auto, een met benzine geladen vracht
wagen, werd van voren gegrepen. De be
stuurder werd uit de cabine geslingerd. De
auto, die totaal vernield werd, word over
hem heen geworpen. De toestand van den
bestuurder, F. v. d. Madelqk, tc Nieuw
Vennep, is levensgevaarlijk.
