DONDERDAG 15 OCTOBER 1931 EERSTE BLAD PAG. 2
BUITENLAND
DE DUITSCKE RIJKSDAG
DEBATTEN OVER DE
REGEER1NGSVERKLARING
De debatten naar aanleiding van de regee-
iringeverklartng van Dr. Brüning zijn
Woensdag in den Duitschen Rijkedag be
gonnen.
De soc.-dem. afgevaardigde, Dr. Brei ri
lheid t, die zidh vooral scherp tegen de
nationale oppositie keerde en zeide, dat de
6oc.-democraten deze regeering hebben go-
duld, ondanks ze weten dat dit hun agita
torische actie verzwakte, om den 6 taats vorm
te beschermen en omdat hun gaat niet om
succeseen voor het oogenblik, doch om de
toekomst van de geheele natie. (Luide bij
val op de banken der soc.-dem.}. Wanneer
de sociaal-democraten de communistische
moties van wantrouwen afwijzen, beteekent
dat geen vertrouwen in dat, wat het Kabi
net op politiek gebied zal doen, doch het is
het uitspreken van het sdherpete wantrou
wen in wat na Brüning zou komen. Indien
ue sociale reactie haar plannen wil door-
setten, zal de s ciaal-democratie op haar
hoede zijn. (Applaus bij de soc.-dem.).
Hierna was het woord aan den natonaal-
socialistische afgevaardigde Dr. F riek. Als
deze het woord verkrijgt om het standpunt
der nationaal-social is ten te verdedigen, be
treden de reahtsche afgevaardigden do zaal.
öp hetzelfde oogenbliik staat de Rijkskanse
lier op en verlaat zijn plaats.
F riek keerde zich tegen de noodverorde
ningen, ontkende, dat de nat.-eoc. inflatie
willen en zette de bedoelingen der nazi's
voor het economische leven uiteen en sprak
diep wantrouwen uit dn de regeering en de
zen Rijksdag. Onder luid applaus en lang
durige toejuichingen der nat.-soc. eindigt
Dr. Friok met de woorden: „Ozen regeerings
verklarng zal kort zijn. Zij zal Tuiden:
kracht en wil, vrijheid, arbeid en brood".
Vervolgens was, terwijl de nationaal-eoc.
onder heilgeroep de zaal verlieten, het woord
aan den communistische afgevaardigde. Dr.
Remrneie, die tegen de sociaai-democra-
ton en tegen de nationaal-socialisten uit
voer en zei, dat do communisten, ondanks
alle verboden, de overwinnaars van morgen
zullen zijn.
Als de Duitsch-nationa 1 e afgevaardigde
Dr. Oberfohren het spreekgestoelte bestijgt,
verschijnen de nationaal-socialisten en de
Duitsch-nationaien weer in de zaal.
Dr. Oberfohren keerde zich oa. tegen
de onderstelling, dat de maatregelen der
oppositie op inflatie zouden uitloopen. Hij
verdedigde Dr. Schacht tegen de aanvallen
op diens rede te Harabrug gehouden. Hij
besloot zijn redevoering met de verklaring,
dat er in de toekomst nog 6leahts een groote
beslissing zal moeten vallen: nationalistic
sche politiek of bolsjewisme.
Nadat Dr. Oberfohren zijn redevoering
beëindigd had, verlieten de nationaal-eoc. ,en
Duitsch-nationaien wederom de zaal.
Voor do Centrumfractie sprak afgevaar
digde Jooe. Deze keurde het streven der
rechterzijde het heroisms der jeugd in erf
pacht te nemen. In het land zijn millioenen
die wel is waar geen kabaal maken, maar
geduldig gadeslaan wat de regeening eischt
en die daarmede den eenigen weg betreden
welke leidt naar een nieuwe toekomst.
Dr. Dietrich, de minister van finan
ciën, mengde zich hier in de debatten en
noemde het kernprobleem de weridoozen
weer arbeid te verschaffen. Dit is evenwel
niet mogelijk met de middelen van stede-
lijken nieuwbouw, doch het is zaak de men-
sdhen later op het land te werk te kunnen
stellen.
Hij verdedigde voorts zijn politiek tegen
de Duitsch-nationale aanvallen, inzonder
heid tegen die van Dr. Schacht.
De verdere beraadslagingen worden ver
volgens verdaagd tot Donderdag om één uur
DE DUITSCHE HANDELSBALANS
De Duitsche handelsbalans voor de maand
September sluit, naar de „Boerse nikurier"
mededeelt, met een uitvoersaldo van 387
millioen R.M., dit is een toename van het
uitvoerovereóhot in vergelijking met Aug.
van 65 millioen B.M.
rJacücaa! Spanje teaen de Kerk
ANTI-JEZUIETENONTWERP MET
GROOTE MEERDERHEID
AANGENOMEN
ZAMORA TREEDT AF. ZIJN KABINET
VERVANGEN DOOR EEN RADICAAL
SOCIALISTISCHE REGEERING
Nieuwe onlusten verwacht
HET CONFLICT IN HET VERRE
OOSTEN
DEELNEMING VAN AMERIKA AAN DE
RAADSZITTINGEN
Gistermorgen is de Volkenbondsraad on
der voorzitterschap van Briand in geheime
zitting bijeengekomen. De vertegenwoordi
gers van Japan en China waren hierbij niet
aanwezig. Aan de orde waa de moeilijke
kwestie van bet betrekken bij de onderhan
delingen van den Raad van de Amerikaan-
sche Regeering. In principe werd besloten
de Amerikaansche Regeering uit te noodigen
tot deelneming aan de onderhandelingen
van den Raad. Briand zou trachten de toe
stemming van de Japansche en Chineesche
Regeering voor dit besluit te verkrijgen.
Later werd gemeld, dat van Chineesche
zijde de uitnoodiging aan de Amerikaan
sche regeering ten zeerste wordt toegejuicht.
De zakelijke besprekingen over de regeling
van het conflict zelf zijn door deze wending
ivoorloopig op den achtergrond geraakt.
De Amerikaansche regeering zelf heeft in
principa toegestemd.
De Ccineesch-Japansche be
sprekingen afgebroken.
Naar uit Tokio wordt bericht, heeft de
Chineesche regeering haar gezant te Tokio
opdracht gegeven zijn besprekingen met den
Japanschen minister van Buitenlandsche
Zaken af te breken, aangezien zij vreest
dat door dergelijke besprekingen de voor
uitzichten van China op interventie van den
Volkenbond on nadeelige wijze zouden kun
nen worden beïnvloed.
Het Japansche ministerie van Buitenland
sche Zaken stoat volkomen afwijzend tegen
over een zoodanige interventie.
Engelsche bespreking te Nanking
LONDEN. 15 October. De Engelsche ge
zant in China Sir Miles Lampson en de
Amerikaansche gezant Johnson zijn te Nan
king aangekomen, teneinde met de centrale
regeering een bespreking te hebben over
de Mansjoerijsche kwestie. De geheele Japan
sche kolonie te Nanking, met uitzondering
der Japansche ambtenaren heeft besloten
de stad te verlaten wegens de anti-Japan-
sche houding der Chineesche bevolking.
Verandering van de Chineesche
loofdstad?
LONDEN, 15 October. Volgens een door
'de Cantonregeering ontvangen telegram zou
de nationale regeering voornemens zijn de
Chineesche hoofdstad en den zetel der re
geering te verplaatsen van Nanking naar
Lovang in de provincie Honanfoe. De oude
Chineesche hoofdstad Loyang ligt ongeveer
30 IC.M. ten Zuiden van de Yangtse, en on
geveer 500 K.M. Noordelijk stroomopwaarts.
De stad loopt geen enkel aanvalsgevaar van
uit zee en ligt bovendien 120 K.M. van
den Peking-IIankow-spoorwcg verwijderd.
Spanje vertoont op het oogenhlik in sterke
mate het beeld, dat altoos te verwachten is
wanneer gematigde politieke elementen
met linksche trachten samen te werken. De
rad'icalen spelen dan den baas en trekken
zich, als het er op aankomt, niets aan van
de overtuigingen en gevoelens van hun ge
matigde vrienden.
Het Spaansche Kabinet stond sinds de
republikeinsche revolutie onder leiding van
den rechts-republikeinschen minister-presi
dent Zamora. Zamora en Maura, de minis
ter van binnenlandsche zaken, waren zelfs
goede roomsch-katholieken.
Hun matigende invloed heeft ongetwijfeld
in het eerste stadium der revolutie veel
medegewerkt om een einde te maken aan
het radicaal optreden tegen de kerken en
Maar nu is door de in meerderheid socia
listische Kmer een einde gemaakt aan het
duurd. heeft de Cortez met groote meerder
heid: 178 tegen 59 stemmen, besloten tot
uitwijzing cler Jezuiten uit Spanje en in be
slagneming van de eigendommen der Jezui-
tenorde. Een afzonderlijke wet voor de an
dere religieuze orden en gemeenschappen
zal worden uitgevaardigd, waarin hun het
geven van onderwijs en het aan den Staat
onttrekken van hun bezittingen wordt ver
boden. Deze wet zal de mogelijkheid bevat
ten alle kerkgoederen te confiskeeren. In de
begrooting wordt tevens vastgelegd dat de
begrooting geen posten voor kerk- en eere-
dienst zal bevatten.
Er was de laatse dagen reeds een heftige
strijd over de verhouding om kerk en staat
gestreden, tijdens welke Zamora reeds in
de Kamer op ostentatieve wijze zijn ont
slag had aangekondigd. Men had hem daar
van weer weten af te brengen, met het ge
volg echter, dat de radicale president van de
Grondwetcommissie zijn ontslag nam.
Het hoogtepunt van de crisis werd bereikt
bij de behandeling van de bepaling die op
de uitwijzing van de Jezuieten berekend was
Hier wilden de radicalen en socialisten
geen kamp geven. Zij hadden de reohtsche
partijen toegegeven de invoering van het
vrouwenkiesrecht, maar wijl ze daarvan een
toename van de macht der geestelij khed1 ver
wachtten, zetten ze er alles op om die maoht
zelf te beknotten.
Dat is nu radicaal gebeurd met de uitr
wijzing van de Jezuieten.
Het artikel der Grondwet dat daarop be
trekking heeft, luidt als volgt:
Alle godsdienstige gemeenschappen wor
den beschouwd als genootschappen, die aan
een bijzondere wet onderworpen zijn.
De staat, de gewesten, de provincies en
de gemeenteraden mogen de kerk en de
godsdienstige genootschappen noch subsidi
eeren, noch begunstigen, noch financieel
b:istaan.
Een speciale wet zal de verlenging regelen
voor ten hoogste twee jaar, van de begroo
ting voor de geestelijkheid.
De godsdienstige orden, die in hun sta
tuten, behalve de drie kanonieke geloften
een andere speciale belofte van gehoorzaam
heid voorschrijven aan een andere overheid
dan het wettige staatsgezag, worden ontbon
den.
Hun goederen worden genationaliseerd! en
uigewend voor liefdadige en onderwijs
doeleinden.
De andere religieuze orden zullen zich
onderwerpen aan een speciale wet, berus
tende op de volgende grondslage»: Ontbin
ding der religieuse orden, die door hun werk
zaamheid een gevaar opleveren voor de vei-
lighteid van den staat. Inschrijving in een
speciaal register, berustend op het departe
ment van Justitie, d"er orden, die in het land
zullen blijven.
De religieuse orden zullen noch zelf, noch
door derden andere goederen kunnen ver
werven en behouden, dan die welke noodza
kelijk zijn voor hun bestaan of enkel om de
nagestreefde doeleinden te bereiken.
Verbod aan de reiigieuse orden om indu
strie of handel te beoefenen of onderwijs te
«even.
Onderwerping van de religieuse orden aan
alle belastingwetten van 'het land.
Verplichting voor de orden om jaarlijks
aan de Staat verslag uit te brengen over het
gebruik dat zij van hun goederen gemaakt
hebben om het doel te bereiken, dat door
de genootschappen wordt nagestreefd.
De goederen der religieuse orden zullen ge
nationaliseerd kunnen word'en.
Het zou zich late» denken, dat Zamora, on
danks de aanvaarding van dit zeer vérstrek
kend artikel, toch zijn taak om als hoofd
der regeering de orde te bewaren had! ge
handhaafd.
Dat hij is afgetreden wijst erop, dat hij de
moeilijkheid daarvan zeer ernstig inziet.
Een te Madrid verschijnend blad weet dan
ook uit. goede bron te berichten, dat Zamo
ra pertinent rekent op gewapenden tegen
stand der roomsch-katholieken en in 't bij
zonder der pro-Jezuietische Baskische pro
vincies en wenscht "te vermijden tegen deze
groepen te moeten optreden.
In de Kamer zelf is al een voorspel ge
geven van de hartstochtelijke uitingen, die
men thans kan verwachten.
Nadat nl. het. artikel tegen de geestelijke
orden was aangenomen, ontstonden er wan
ordelijkheden, waarbij een afgevaardigde,
die krachtig protesteerde, in het gezicht
werd geslagen.
Voorts wordt bekend, dat in verband met
de openlijke vijandigheden jegens de kerk
van de meerderheid der Kamer de afge
vaardigden welke de kerk gunstig- gezind
zijn, een 52-tal, waaronder al de
deputeerden der Baskische
v i n c i e s, zoomede alle agrariërs, besloten
hebben direct uit de Nationale
vergaderingte treden en Madrid
te verlaten.
Het nieuwe Kabinet
Laat in den avond is te Madrid! de samen
stelling van de nieuwe regeering door den
Kamervoorzitter Basteiro (Spanje heeft geen
staatspresident) bekend gemaakt. De socia
listische en radicaal-socialistische ministers
van het afgetreden kabinet, zoomede de mi
nister van Buitenlandsche Zaken, Lerroux,
treden tot het nieuwe kabinet toe. zoodat
slechts de volgende wijzigingen word'en aan
gebracht: Ministerpresident: Azana; Binnen
landsche Zaken: Asares (tot nu toe marine);
Marine: Professpr Giralt, een persoonlijk
vriend van Azana en rectormagnificus der
Universiteit van Madrid.
Dit nieuwe kabinet neemt in een land
waar reeds stakingen en revolutionaire on
lusten aan de orde van den dag zijn,
waarbij nu nog een burgeroorlog om gods
dienstkwesties dreigt te komen, een wel
zeer zware taak op zich.
Madrid kookt, blijkens een bericht v^n
gistervond reeds.
In de avonduren hadden talrijke samen
scholingen en protest-demonstraties plaats,
van links-radicale elementen, die aanzetten
tot gemeenschappelijke verbanning van alle
priesters en ordebroeders. Op talrijke plaat
sen in de stad is het tot vechtpartijen ge
komen tusschen anti- en pro-kerkgezind'e
elementen. De politie heeft de handen vol.
Men vreest aanvallen op kerken en kloos
ters. Deze worden uit voorzorg door de po
litie bewaakt
Een nieuwe chaos dreigt dus weer over het
arme Spanje te zullen losbreken.
Het is niet ondenkbaar dat de afgetreden
minister-president zich aan het hoofd van de
beweging tegen het radicalisme zal stellen,
want hij heeft een paar dagen geleden nog
gezegd!, dat hij voor het geval, dat de Kamer
op haar onverzoenlijk standpunt zou blijven
staan inzake de religiekwestie met alle wet
tige middelen tegen deze Volksvertegenwoor
diging zou optreden.
EEN NIEUWE VERKLARING VAN
DR. SCHACHT
De vroegere president van de Duitsche
Rijksbank, Dr. Schacht, heeft den voorzit
ter der Duitsoh Nationale Rijksdagfractie
Dr. Oberfrohren, het volgende schrijven
gezonden:
„Zeer geëerde heer afgevaardigde:
Nadat het persbureau der Rijksregeering
den geheelen tekst van mijn te Harzbnrg
gehouden redevoering verhinderd, dc Rijks
regeering nochtans hiertegen stelling heeft
genomen, verzoek ik u in den Rijksdag ken
te willen geven van de volgende verklA
ring:
„Ik hdb te Harzburg over de stabiliteit
van onze valuta, waarvan de veiligheid hoe-
lemaal niet op het spel staat, met geen
woord gesproken. Ik heb daarentegen bij do
kenschetsing van onzen economischen toe
stand eenvoudig het feit geconstateerd, dat
de middelen van de Rijksbank door de illi-
quiditoit van de openbare instanties en do
financieele instellingen zoo beperkt werd
dat voor het regelmatige warenverkeer, naar
welks uitbreiding wij toch allen streven,
niets meer over blijft. Ik heb voorts gezegd,
dat ons crediet er slechts baat bij zal vin
den indien in deze, zooals in de andere
aangelegenheden, volledige duidelijkheid
wordt betracht. Iedere deskundige kan be
rekenen, dat de requisitie der Rijksbank door
illiquide, dat zijn op langen termijn be
vroren wissels verre de helft van haar por
tefeuille moet overschrijden. Dat evenwel
het publiek van deze beperking van het
warencrediet niet voldoende op de hoogte is
bewijst alleen reeds het feit dat de Rijks
minister van Financiën voor deze requisi
tie het woord „onbeduidend" gebruikt
'T VERHOOR VAN MATUSCHKA
NIET GOED BIJ HET HOOFD?
Bij het verhoor van den dader van den
spoorweg-aanslag bij Bia Torbagy en ver
moedelijk van dergelijke aanslagen te Ju-
terbog en Anzpach, is twijfel gerezen, of
Matuschka wel bij het hoofd is. Hij heeft
den ambtenaren verteld, dat Hij zeer streng
godsdienstig is en geen Zondag verzuimt
naar de kerk te gaan. Daarbij toonde hij
een op de borst gedragen medaljon van
den Heiligen Antonius. Ook noemde hij als
den naam van den eigenlijken dader van
Juterbog en Biatorbagy een zekeren Berg-
iaann. De politie te Boedapest heeft onder-
tusschen vastgesteld, dat Matuschka langen
tijd in de buurt van Biatorbagy heeft rona-
gezworven en wel met een koffer, dien
hij aan niemand uit handen wide geven.
Dinsdagmiddag ontving de politie te Boe
dapest vam den gendarmeriepost te Biator
bagy telefonisch heVicht, dat daar in ver
hand met den bomaanslag en de gedeelte
lijke bekentenis van Matuschka de in
hechtenisneming van een verdacht indi
vidu noodzakelijk is geworden. Diens
naam en het moment der arrestatie worden
ondertusschen strikt geheim gehouden. Ove
rigens verluidt ook, dat Matuschka in het
begin van dit jaar een ongelukkenverzeke-
ing groot 10.000 dollar heeft afgesloten, welk
bedrag hij na den aanslag heeft trachten
uitbetaald te krijgen.
Tijdens de gedachtenwisselingen der Duit
sche, Oostenrijksche en Hongaarsche amb
tenaren der crimineele politie over Ma
tuschka, dook ook de verdenking op, dat
Matuschka ook den aanslag op den snel
trein van Keulen in het voorjaar van 1931
gepleegd zou kunnen hebben. Deze aanslag
is eveneens gepleegd in een tijd, dat hij
niet te We'enen was, hetgeen ook het
geval was bij de overige aanslagen. Krimi-
nalrat Gennat heeft derhalve te Berlijn or
der gegeven de onderzoekingen ook in deze
richting uit te breiden.
welke volbracht moet worden en door de
Labour-regeering zou kunnen zijn volbracht.
Hij verklaarde, dat hij en de Conservatieve
Partij de Labour-regeering ten volle zouden
hebben gesteund, indien zij de moed had
gehad de moeilijkheden onder de oogen te
zien.
Schoolnieuws.
sche letteren, doct.-ox., de heer dr. J.
Den Haag; J.
Goed. Den Haag; J.
M._ J. Maas, Rotterdam
ïckel. Den Ha
M. Naeff. Der
P. Bremer. Voor
wen, Den Haag;
A. J. H. Bbes.
:geest; G. A. S.
Selthuls, Delft;
e, Dordrecht: H.
H. G. Ruhaak,
heer Soekanto,
l, M. van Hoofft
huizen; A. G. Boon. Amsterdam: A. A. H.
ters, Venlo; G. H. Koeverden Brouwer. Am
dam; en mej. M. J. Akkerman. Hilversun
Wis- en Natuurkunde, cand.-ex., mej. 1
J. van Itallle en de heer J. Scheele.
RIJKSUNIVERSITEIT TE UTRECHT,
slaagd: Geneesku
HET CALMETTE-PROCES
TE LUBECK
Bij de voortzetting van het proces te LQ-
beck stelden de deskundigen Dr. Altstaedt
verschillende vragen, o.a, waarom hij zich
niet bij de invoering van de Calmette-be-
handeling tot het Rijksbureau voor Gezond
heid heeft gewend. Hierop antwoordde hij,
dat hij uit het zwijgen van dat bureau ge
durende 2y2 jaar de conclusie heeft getrok
ken, dat het bureau zijn bezwaren tegen
de methode had laten vallen. Op een vraag
of hij de Calmette-voeding had ingevoerd,
omdat de tuberculose juist in Lübeck zoo
sterk verbreid was, antwoordde Dr. Alt
staedt, dat de strijd tegen de tuberculose
zijn levenstaak was en dat juist volgens de
statistieken de tuberculose sedert 1927 in
Lübeck gestegen is.
Russische belangstelling.
Naar verluidt zou de Sovjet-regeering
hebben verzocht, een officieelen wetenschap-
pelijken vertegenwoordiger bij het proces
te willen toelaten.
DE VERKIEZINGEN IN ENGELAND
Venvacht wordt te Londen, dat Vrijdag
ongeveer 1300 candidaten zullen worden ge
steld voor 615 te bezetten parlementaire ze
tels, waarvoor do verkiezing op 27 October
zal plaats hebben. Dit aantal is 400 minder
dan bij de verkiezingen in Mei 1929.
De venvachting is dat de Nationale Re
geering na de verkiezingen een meerderheid
van 150 tot 160 zetels zal hebben.
Baldwin heeft Dinsdagcvond een verkie
zingsrede voor de radio gehouden.
Baldwin verklaarde, dat de nationale re
geering geroepen/is een taak te volbrengen,
TWEE GOUVERNEURS IN EEN STAAT.
De ^ynerikaansohe staat Louisiana heeft
theoretisch mjnstens twee gouverneurs en
de staat van beleg afgekondigd in verband
met 'n geschil tusschen luit.-gouverneur Paul
Cyr en gouverneur H. P. Long, wiens verkie
zing tot lid van den Senaat eenigen tijd
geleden werd bevestigd.
Cyr verklaart, dat de verkiezing van Long
tot Senator automatisch een einde maakt
aan zijn functie als gouverneur van Louisi
ana en Dinsdag liet hij eich te Shreveport
als gouverneur beëedigen. Gouverneur Long
gin naar Batonrouge en spoedig daarna be
zette de Nationale Garde van Batonrouge
de staatskantoren om luitenant-gouverneur
Cyr te beletten de regeering te „requiree-
Gouveraeur Long puhjiceerde een verkla
ring, waarin hij zegt, dat het afleggen van
den eed als Gouverneur door Cyr tot gevolg
heeft, dat hij niet langer lultenant-gouver
neur is en dat hij zich daardoor onmogelijk
heeft gemaakt
Senator A. O. King is voornemens de
plaats van Cyr als luitenant-generaal in te
nemen.
Prof. L. LINDEBOOM.
Gisteren gedacht Prof. L. Lindeboom te
Kampen, oud-hoogleeraar aan de Theol.
School der Geref. Kerken aldaar, in intiemen
kring den dag waarop hij voor 65 jaren als
predikant werd bevestigd te 's-Hertogenbosch
Verschillende bloemstukken en telegrammen
werden ontvangen, alsmede vele schriftelijke
en mondelinge felicitaties.
Prof. Dr. Ir. D. F. SLOTHOUWER
Prof. Dr. Ir. D. F. Slothouwer, hoogleeraar
in de architectonische vormleer en de ge
schiedenis der bouwkunst aan de Technische
Hoogeschool te Delft, zal van 15 dezer tot
5 November het te Athene te houden congres
bijwonen.
VRIJE UNIVERSITEIT TE AMSTERDAM
..of. Dr. H. D o o y e w e e r d, Rector
magnificus, zal Dinsdagmiddag 20 October
i het Gebouw van deMaatschappij voor
den Werkenden Stand in een openbare se
naatszitting een rede houden, ter gelegenheid
de herdenking van den stichtingsdag der
Universiteit.
Mejuffrouw Jannetje Schuuring ontving
van de Ned. Vereeniging van Huisvrouwen
een medaille met oorkonde wegens 20-jarigen
dienst als dienstbode bij het Hospitium der
Vrije Universiteit te Amsterdam.
RIJKSUNIVERSITEIT TE GRONINGEN
Dr. R. de Laer Koning heeft heden
middag zijn ambt van lector bij de Faculteit
der Wis- en Natuurkunde, voor het onderwijs
de mechanica en de quantummechanica,
aanvaard met een rede over: „De grondsla
gen der mechanica".
CHR. M.O. EN V.H.O.
In de Commissie van Beroep vanwege den
Bond van Vereenigingen voor Christelijk
Middelbaar en Voorbereidend Hooger Onder
wijs moeten dit jaar aftreden, voor de Be
sturen: Prof. Dr. W. J. Aalders te Groningen
en als plaatsv. lid Mr. H. de Bie te Rotter
dam; en voor het personeel: Mr. J. A. de
Wilde te Den' Haag en als plaatsv. lid Mr. B.
de Gaay Fortman te Amsterdam. Biljetter
voor de opmaking van twee groslijsten wor
den vóór 25 October a.s. verwacht bij Mr. J.
J. Hangelbroek, Sweelinckstraat 39 te Den
Haag, directeur van het iBondsbureau.
LEERAARSBENOEMINGEN
(Katwijk aan Zee (Visscherijschool)K.
Seinstra, hoofd der Herv. School II, aldaar.
In de vac.-J, Holtrust. Voor het voorbereidend
onderwijs.
ONDERWIJZERSBENOEMINGEN
Nieuwerkerk, Z. (hoofd C. L. de
Jonge), mej. L. van der Weele te Bruinisse.
Ing. 1 Jan.
Nijkerkerveen (hoofd G. A. Gold-
schmidt), K. Zurcher te Amsterdam.
Speckholzerheide (hoofd A. Uitten-
broek Wz.), mej. G. Knoppers te Eindhoven.
Totaal 22 sollicitanten. Aangenomen.
NIEUWE CHR. SCHOLEN
Te C a p e 11 e a. d. IJ s s e 1 is de vroeger
uit 12 lokalen bestaande, sterk verouderde
Openbare School nr. 2 thans grondig ver
bouwd tot een Openbare School van 8 lokalen
een Bijzondere School, de Johannes Boger
manschool, van 3 lokalen.
De Burgemeester heeft met een korte rede
de ruimte voor Bijzonder Onderwijs aan het
bestuur der Vereeniging tot de verstrekking
van Lager Onderwijs op Gereformeerden
grondslag in gebruik overgegeven en later
ook de ruimte voor het openbare onderwijs
officieel heropend verklaard.
Verder voerde nog het woord de inspecteur
voor het Lager Onderwijs te Gouda.
Te Warnsveld heeft de Raad met
6 tegen 5 stemmen besloten medewerking te
verleenen voor de stichting van eene Chris
telijke School.
SCHOOLJUBILEUM.
Te Uithoorn zal de Chr. Nat. School op
Woensdagavond 4 November in een herden-
kingssamenkomst haar gouden jubileum vie
ren. Des middags houdt het Bestuur receptie.
De volgende avond is er een samenkomst met
de oud-leerlingen.
SCHOOLGIFT.
Te Boertange (Gr.) ontving de Chr.
School voor haar instandhouding een gift
van duizend gulden.
de dames Th. H.
Rechtswetenschap, cand.-ex.. de heer G. Th,
Kempe en mej. G. C. Hudlg.
Apothekers-assistent: de dames W. J. Colt-
hoff en M. Grlffjjn en de heer J. M. J. Peynen-
RIJKSUNTVERSITEIT TH GRONINGEN. Ge
slaagd: Godgeleerdheid, cand.-ex-, de heer G
A. Pasma.
EXAMENS-WISKUNDE
DEN HAAG. 14 October. Akte KI. Opge
roepen en opgekomen 3 cand. Afgewezen 1
Geslaagd de heer K. Starlaar to Amsterdam
EXAMENS-DELFSTOFKUNDE
AMSTERDAM. 14 October. Delfstof-, aard
plant. en dierkunde. Geëx. 2 candidaten. ge
slaagd mej. E. A. v. Breemen te Haarlem.
EXAMENS-WISKUNDE
DEN HAAG, 14 October. Akto L.O. Opgeroe
pen en opgekomen 3 candidaten. Afgewezen 1
Geslaagd do heeren H. Buis, Groningen en M
Bflpost, Den Haag.
EXAMENS-DEPARTEMENTEN
Het examen voor het diploma van klerk bU
de departementen van algemeen bestuur
dit Jaar worden gehouden op Dinsdag 27
Woensdag 28 October in de Ridderzaal, Bin
Weerbericht.
Hoogste stand te Croydon 778.8.
Laagste stand te Andanes 7-45.3.
Stand vanmorgen half twaalf 778.0,
WEERVERW ACHTING.
Gemengd Nieuws.
PROMOTIES
RSITEIT TE 1
ictor !n de leti
teerte op proefschrift getltel
iroblem bei H. Bergson", de h
RIJKSUNIVERSITEIT TE AMSTERDAM. Be
vorderd ls tot doctor
cunde op proefschrift
ACADEMISCHE EXAMENS
RIJKSUNIVERSITEIT TE LEIDEN. Gesl
Indologie, econ. doct.-ex., do heer J. I
Putter, Retranchement
Rechtswetenschap, cand.-ex., de heeren J, P.
KLEIN ZEILVAARTU1G VERGAAN
Men meldt ons uit Schiermonnikoog dd. 14
October. Vanmiddag te 1 uur is te Zoutkamp
een aldaar thuisbehoorende trawler binnen-
geloopen. De kapitein van den trawler deelde
mede, dat op de Kuipersbilt bij het Friesche
Gat een klein open zeilvaartuig in nood ver
keerde. Op deze mededeeling is de motorred
dingboot „Insulinde" van Oostmahorn uitge
varen. Op Schiermonnikoog zijn enkele wrak
stukken aangespoeld.
Woensdagmiddag kwam de stoomtrawler
,/Vier Gebroeders'', van den heer Scherpenhui-
te Groningen, thuisbehoorende te Zout
kamp, in deze haven binnen en rapporteerde
zeilschip in nood te hebben waargenomen.
Daarop is 's middags te één uur onmiddellijk
de motorreddingboot „Insulinde" uitgevaren
zoo mogelijk hulp te verleenen. De „Insu
linde" is Woensdagavond te kwart over zes
in Oostmahorn teruggekeerd en heeft behalve
verschillende wrakstukken een lijk aan land
gebracht.
t op de Nederlandsche kust vergane zeil
vaartuig is vermoedelijk van Engelschen oor
sprong. Op een der wrakstukken, die zijn aan
gespoeld, stond vermeld: Wilbur, Amorse,
Builder, Friendship, H. E.
Op Schiermonnikoog zijn nog meer wrakstuk
ken, o.a. de mast van het vaartuig, aan land
gespoeld. De bemanning van de „Insulinde"
heeft op zee ook de roef van het vaartuig
drijven, doch niet kunnen meenemen. Aan
boord van het zeilvaartuig hébben zioh, naar
men vermoedt, drie personen bevonden,
zeer waarschijnlijk alle drie zijn omgekomen.
Nader kan nog worden gemeld, dat de red
dingboot „Insulinde" niet meer is uitgevaren.
Het scheepje is geheel uit elkaar geslagen.
Uit papieren, die op het aangebrachte lijk
zijn gevonden, heeft men afgeleid, dat men
hier waarschijnlijk met een Amerikaansche
boot heeft te doen, wellicht een pleizierjacht.
Voorts werd een briefje op het lijk bevonden,
waarop in 't Engelsch vermeld stond: „auto
bestuurder New-York". Het lijk is van een
mannelijk persoon van naar schatting onge
veer 39 jaar. De man droeg een baard, terwijl
op foto's, die tusschen zijn papieren werden
gevonden, een persoon zonder baard staat af
gebeeld.
AUTO DOOR EEN TREIN GEGREPEN.
De chauffeur J. L. Tulleken uit Deventer
kwam op een bestelauto van de Stoomwasch
en strijkinrichting der firma Nelisaen uit
Twello te Solmschate (Ov.) van den Rijks
straatweg af op den onbewaakten overweg
van de voormalige stopplaats Colmschate
juist toen de personentrein uit Deventer
naar Zutphen naderde. De vrachtauto werd
door den trein circa 200 meter meegesleurd,
vóórdat het den machinist gelukte den trein
tot staan te brengen. Tulleken, die uit het
voertuig werd geslingerd, is met zware kneu
zingen aan de heup naar het ziekenhuis te
Deventer vervoerd.
AUTO TEGEN BOERENWAGEN.
Te De Steeg (Gld.) werd in de Middachter
allee een boerenwagen, rijdende in de rich
ting Dieren, bestuurd door W. te Dieren,
aangereden door een autobus. De chauffeur
werd, naar hij beweerde, verblind door het
licht van een tegemoetkomende auto, be
merkte den boerenwagen, welke slecht ver
licht was, te laat en trachtte tevergeefs op
het laatste moment den wagen nog links te
oasseeren. W. werd van den wagen geslin
gerd en met inwendige kneuzingen per poli
tiebrancard naar zijn woning vervoerd. De
boerenwagen werd geheel vernield, terwijl
do autobus zwaar werd beschadigd. De pas
sagiers en de chauffeur, in totaal ongeveer
15 personen, bekwamen geen letsel. De bus
kon op eigen kracht naar de garage te Die
ren rijden.
DOODGEKNELD TUSSCHEN AUTO
EN KAR.
Woensdagmiddag stond voor den afgeslo
ten overweg te Eerbeek (Gld.) een vracht
auto te wachten. Na het ophalen der afsluit-
boomen zette zich de auto in beweging en
hield een jongen van pl.m. 10 jaar, Cynsen
genaamd, van Coldenhave, zich op zij van
de auto vast. Tegelijkertijd kwam van de
tegenovergestelde richting een kolenkar met
paard. De jongen kwam tusschen kar en
auto bekneld. Hij werd onmiddellijk naar
'een dokter gebracht. Deze kon slechts den
dood constatceren.
Meest zwakike veranderlijke wind, licht
tot half of zwaar bewolkt, weinig of geen
regen, kans op nachtvorst, iets machter over
dag.
BÜITENLANDSCH WEERBERICHT
(Medegedeeld door het Kon. Ned. Met.
Instituut te De Bilt)
Het hooge d nik gebied waarvan de kern
gisteren ten W. van ons was gelegen, breidde
zich aanzienlijk uit. Over Engeland, ons
land, een groot deel van Frankrijk en
Duitsohland worden thans barometerstanden
hoven 775 mM. aangetroffen. De depressie
over Scandinavië vulde op, die over IJsland
verplaatste zich in O.N.O. richting. In het
bovengenoemde hooge drukgebied heerschen
zwakke veranderlijke winden. De ochtend*
temperaturen waren betrekkelijk laag. Regen
viel slechts in O.-Duitschland en Scandina
vië. Na den stertken koude-inval van giste-
zal zich langzamerhand het mooie
herfstweer over onze omgeving weer gaan
herstellen.
TEMPERATUUR.
Stand vanmorgen halftwaalf 12.2 C.
16 OCTOBER
Zonsopgang 6.27 u.; Zonsondergang 5.04 u.
Maansopgacg 1.29 u.; Maansonderg. 7.38 u.
Eerste kwartier 18 October 9.40 uur voorm.
VOERTUIGEN MOETEN HUN LICHTEN
OP HEBBEN
Van 'e avonds 5.34 u. tot 's morgens 5.58 tt,
WATERSTANDEN RIVIEREN
15 October
Constant i 4 I i J 2.39 m 0.00 m. onv
Hunlngen t i 0.85 m, 0.04 m. val
Kohl 2.45 m. 0.04 m. was
Mannheim 2.84 m. 0.03 m. val
Bingen 1,74 m. 0.04 m. val
i i 1,89 m, 0,06 m. val
>nz i i t 3,90 m, 0.0/ m. val
Keulen 1,61 m, 0,07 m. val
Duisburg, i i 0,04 m, 0 07 m, val
Ruhrort 0.31 m, 0,08 m. val
Maastricht j 1 67 m. 0,02 m. val
Venlo 10.96 m 0.UÓ m, onv
HOOGWATER NED. ZEEHAVENS
16 October
Delfzijl .li 2.08 14,35 Hellevoptsl,5,59 18,90
Terschelling 11.48 Wlllems'ad 6,51 ït.li
Haningen 0.04 12,43 Brouwerah, 6,11 11
He der Je 6.56 10,18 Zierikzee 6,39 18,01
Idem 2e 19.20 22,29 Wemeidinge 6,06 11,26
Dmuiden 6.68 18,20 Vlissingen 4,< 8 16,:j,6
H v. Hoiland 6.12 17,34 Terneuzen 4,46 17,10
Rotterdam 7.17 19,38 Hanaweert 6^0 17,62
DOOR EEN TREIN GEDOOD.
Onder Moordrecht is da 27-jarige C van
Gelderen uit Nieuwerkerk a. d. IJssel door
een trein gedood.
DOOR EEN AUTO GEDOOD.
DE DOODELIJKE DAMP.
Te Nieuwer Amstel (N.-H.) vonden de
huisgenooten van den heer Makelaar den
heer des huizes bewusteloos in de badkamer
liggen. Een sterke gaslucht heerschte in het
vertrek. Na drie kwartier slaagde de dokter
er in de levensgeesten weer op te wekken.
Een lek in de gastoevoerbuis was oorzaak
van het ongeluk.
Rechtzaken
MOORDPOGING TE OVEZANDE
het gerechtshof te Den Haag stond ln
beroep terecht de 34-jarige H. j. F. B.,
hooger beroep t
gewezen koster der R.K. kerk te Ovezande (Z.)
die op 4 Mei Jl. door de rechtbank t
burg ls vrijgesproken van c" -
Middel-
legde poging tot moord op zUn vrouw.
Van dit vrijsprekend vonnbs ging de officier
van Justitie bU gemelde rechtbank, die tegen
verdacAte 7 Jaar gevangenisstraf had geëlscht.
In appèl.
In deze zaak waren twintig getuigen gedag-
De procureur-generaal ging uitvoerig de ver
klaringen
,ec» de vrouw, na,
geloof hecht. Zelfmoordpoging ls uitge
sloten en een derde persoon kan evenmin hier
bij betrokken zijn. Voldoende bewUs tegen B. i3
aanwezig. De procureur-generaal vroeg vernie
tiging van het vonni6 der rechtbank en schul
digverklaring van B. wegens poging tot moord
en dlene veroordeeling tot acht Jaa.r gevange
nisstraf. met zfcn onmiddellijke gevangenneming.
Uitvoerig toonde de verdediger aan. dat geen
enkel feit tegen verdachte ls gebleken. Zelfs
indien dit wel het geval ls. ls de geëlschte e
veel te zwaar. Pleiter concludeert tot
Na raadkamer achtte het hof geen t
wezig
Uit Oost-lndie
ACHT CHINEEZEN GEARRESTEERD
iMEDAN, 14 October. (Aneta). De politie
arresteerde acht Chineesche jongelui die te
zamen een comité van actie vormden tegen
Japan en anti-Japansche pamfletten ver
spreidden. De politie is extra waakzaam. De
toestand blqft rustig.
OPENING IRRIGATIEWERK WAYTEBOE
TELOKBETONG, 14 October. (Aneta). Het
groote frrigatiewerk Wayteboe is officieel
voor de bevolking opengesteld. Aan dit irri-
gatiewerk, waarvan de kosten f 1.200.000
bedragen, is gedurende vyf jaar gearbeid. De
Javanenkolonisatie Gedong Tataan zal dus
duizenden bahoes meer kunnen beplanten.
