ENCI-CEMENT
I. Tl 1U ÜEÜLEI
A. Stroucken O
IHLICHTIHISEHSr"r.:-1,ano.,.a.„h.d.n
H.R.LAUWAARS &Z0NEN
N.V. A. MUYS Co's
A. VAN WIJNGAARDEN ZONEN
N.V. HOUTHANDEL v/h Firma J. G. ALBLAS
BOUWBLAD No. 124, Pag. 2
MA AND AO 12 OCTOBER 1SB1
'ension St. Liduina - Hillegersberg
Architecten: JAN VAN TEEFFELENB. N. A., Hillegersberg
J. J. M. VAN HALTEREN, 's-Hertogenbosch
Uitvoering: N. V. Overloom's Bouwbedrijf, Hillegersberg.
Het is bekend, dat Hillegersberg zich snel
uitbreidt. Niet alleen aan de Zuidzijde in
de omgeving van den Kleiweg, maar ook
in het Noorden zijn geheel nieuwe wijken
ontstaan in de laatste jaren.
Tot de mooiste lanen en singels in dit
nieuwe gedeelte behooren zeker de Févre
de Montignylaan en de B. de Villeneuve-
Een zeer uitgestrekt terrein aan deze
beide wegen gelegen en aan de noordzijde
begrensd door de in aanleg zijnde Toorop-
laan, behoort aan de Parochie van Sint
Liduina. Op deze terreinen zijn vroeger
reeds scholen voor jongens en meisjes en
een bewaarschool verrezen, alle ontworpen
door architect Jan van Teeffelen B.N.A. te
Hillegersberg.
Thans is aan de zijde van de de Ville-
neuvesingel onder zijn directie in samen
werking met den architect J. J. M. van
Halteren te 'srHertogenbosch, een nieuw
gebouw verrezen van een omvang, zooals
men daar niet licht zou verwachten. Het is
een pension, dat vooral bedoeld is voor
ouden van dagen, doch waarin ook jongeren
kamers kunnen bewonen. Zoo hebben bijv.
ook de zusters-onderwijzeressen der meisjes
school hieif hun woning, die ze vanaf de
school over de binnenterreinen kunnen be
reiken.
Alléén bij de Roomsch-Katholieken is
zooiets te bereiken. Van één parochie uit
gaande, is het mogelijk om op een derge
lijke wijze verschillende gebouwen tot één
complex te vereenigen.
Het jongste dezer bouwwerken is wel het
grootste, wat duidelijk zal zijn als we mee-
deelen, |dat/de voorgevel juist 90 M. lang is.
In dit tehuis, dat allereerst bedoeld is
voor Roomsch-Katholieken, die den pen-
sionprijs kunnen betalen, kunnen ook an
dersdenkenden een onderdak vinden.
De indeeling in verschillende klassen
maakt het mogelijk, dat ook voor meer be
scheiden beurzen kamers verkrijgbaar zijn.
Een ruime zit- en een zeer voldoende
slaapkamer met vaste waschtafel en( voet-
waschbak vormt het gewone verblijf van de1
pensiongast of van de gehuwde bewoners.
Al naarmate de kamers gunstig.er zijn ge
legen en ruimer zijn ingericht, zijn de pen-
sionprijzen liooger.
Enkele eerste klasse apartementen hebben
zelfs een eigen badkamer, terwijl de overige
telkens voor iedere groep apartementen
zoo'n inrichting tot hun beschikking heb-
De voorgevel is op het oosten gelegen en
aan deze zijde zijn ook wel de mooiste
kamers. Die dan bovendien in de vooruit
springende hoekpaviljoens zijn gelegen
hebben door de zijramen een bijzonder aar
dig uitzicht langs den Singel.
Aan de achterzijde in het midden is het
zusterhuis in het gebouw opgenomen. Be
halve de verschillende zusterkamers zijn
in dit gedeelte ook do eetkamer, de
recreatiezaal enz. gelegen.
De beide vleugels, die naar achter zijn
uitgebouwd hebben elk een bijzondere be
stemming welke voor de zuidelijke reeds
aan de buitenzijde blijkt. Hier is n.l. de
huiskapel gelegen die zeker tot het best
geslaagde deel van deze inrichting moet
worden gerekend.
Ze is goed van verhouding met aange
name dagverlichting door de goed gevorm
de spitsboogvensters. Het eenvoudige glas
in lood van A. Stroucken Co. R'dam, is
goed van kleur en past uitstekend in deze
omgeving.
Een in schoon metselwerk van genuan
ceerde steen afgewerkte, spitsboogvormige
altaarnis met eenvoudig maar smaakvol
altaar vormt hier het centrale punt.
De kerkruimte heeft een vloer van
bruingeaderde tegels en een afdekking naar
boven van blauw gebeitst dakbeschot. De
wanden zijn in grijs schuurwerk uitgevoerd
met een hooge lambri van donker-blauw-
grijs genuanceerde kunstglazuurtegels.
De zeer verzorgde meubileering is in
donkere tint mooi gebeitst.
Dit alles vormt een geheel dat bijzondere
stemming geeft zooals we dat van een kerk
kapelinterieur verwachten mogen.
De kleine koorgalerij boven de toegangs
deuren hangt er naar onzen zin wat te los
bij. De noordelijke vleugel is bestemd voor
„Eerste Hulp bij Ongelukken" beneden en
ziekenverpleging op de verdiepingen. Hier
zijn ruime ziekenkamers met groote op het
zuiden gelegen serres.
Naast de ruime vestibule, die met zijn
groene tegellambri en mooi glas-in-lood een
heel aangenamen indruk maakt, zijn een
paar spreekkamers gelegen.
Door de tochtdeuren, die met vernuftig
gevonden scharnieren in haaks geopenden
toestand de veerwerking uitschakelen,
komt men in de hal, vanwaaruit links en
rechts de lange ietwat donkere gang zich
tot. in de vleugels uitstrekt.
Recht tegenover den hoofdingang is een
ruime personenlift, met keurig in eiken be
timmerde cabine, die-vanaf de sous-terrain-
verdieping tot de zolderverdieping doorgaat
Vanuit dezen gang zijn zoowel de aparte
menten te bereiken, die in hoofdzaak aan
de voorzijde van het gebouw zijn gelegen,
als de bij vertrekken als badkamers, toilets,
enz. die met de afdeeling der zusters aan
de tuinzijde liggen.
Ook de beide trappenhuizen liggen aan
deze zijde van het gebouw.
Op de verdieping is de indeeling vrijwel
dezelfde terwijl op de zolderverdieping aan
de voorzijde onder het dak bergplaatsen o.a.
voor overtollige mevfielen van de pension
gasten en- aan de achterzijde nog eenige
apartementen zijn onder gebracht.
De beganegrondvloer is van gewapend
beton, in de kamers afgedekt met kurklino-
leum in gangen, enz. >met terrazzobeklee-
ding.
De trappen, eveneens van gewapend be
ton hebben granieten bekleeding voor de
treden en tegelbekleeding voor de stoot
borden.
De lambri's in de gangen en langs de
trappen zijn van lichte grijze tegels met
zwarte afdekbanden en plinten.
Het verfwerk in de gangen, uitgevoerd in
een mooi blauw met geel voor de paneelen
der deuren is goed van toon en past in de
omgeving.
Een ontvangkamer is beschikbaar yoor
het ontvangen van bezoek en intieme huise
lijke feestelijkheden. Deze ruime kamer i$
gemeubeld en gestoffeerd op eeai wijze die
noch bij den modem-aangelegde noch bij
den meer behoudend-gezinde ergernis kan
geven doch tot een aangenaam tijdelijk
verblijf van alle groepen der bewoners met
hun gasten dienen kan. Jammer, dat de
hier noodzakelijke wandkasten, mede door
de wat zware kleur, de prettige sfeer storen.
In het sous-terrain zijn de dienstruimten
ondergebracht.
Verwarmings- en kolenkelder en schoon-
maakruimten voor groenten en aardappelen
aan de voorzijde, de keurige helderblauw
geverfde keuken met glinsterende kook- en
andere apparaten, spoelkeuken, wasch- en
strijkkamer, benevens één wijnkelder voor
het huis en één dito met afgesloten kast
jes voor de bewoners der kamers, aan de
achterzijde van het gebouw. De electr. ver
walmde spijzentransportwagen, geleverd
door W. Th. van Mechelen, brengt het
„maal" warm bij de gasten.
Onder de in het midden van den
voorgevel gelegen, hoofdingang, is een toe
gang tot het sousterrain gemaakt. Hier is
ook een bergplaats voor fietsen gereser-
Een afzonderlijke ingang aan de Toorop-
laan leidt direct naar de ziekenafdeeling
waar een extra trap de verschillende ver
diepingen onderling verbindt
De architectuur van het gebouw is sober
en rustig, zonder pretentie.
Een voortuin scheidt den gevel van het
singelwater en een breede brug tegenover
den hoofdingang markeert op monümen-
tale wijze den toegang. De gevelsteenen
komen van de Opijnsche steenfabriek te
Opijnen.
Aai} beide zijden zijn de hoekpaviljoenen
eenige meters naar voren gebouwd.
Een gestrekte overstekende gootlijst, die
eigenlijk al hooger ligt dan in deze omge
ving wordt toegelaten vormt de scheiding
tusschen de opgaande muren en het hooge,
van onder hol uitloopende, met roode Ro-
maansche pannen gedekte, dak. Deze pan
nen zijn geleverd door Gebr. Tee uwen, te
Tegelen, door tusschenkomst van N.V. Bouw
stoffen v/h. A. E. Braat, Rotterdam.
In het midden is een dakruiter aan
gebracht, waarvan het verticale gedeelte
belangrijk te hoog is.
Een soortgelijk daktorentje vindt men
terug op de nok van de kapel.
In zijn streng symetrischen opzet en
groote afmetingen doetdit gebouw haast
te monumentaal aan in deze landelijke om
geving.
Overigens valt de rustige eenvoud te
waardeeren, terwijl het geheel getuigt van
een lofwaardige verzorging, niet alleen wat
de technische afwerking betreft, doch ook
esthetisch is het overal in het karakter van
hét geheel opgelost.
Wat het technische gedeelte betreft zai
de dagelijksche leiding van den opzichte!*
Voorveld zeker van beteekenis zijn.
Dat het gelukt is èen dergelijk groot ge
bouw in deze landelijke omgeving zoodanig
te behandelen, dat het de omgeving niet
schaadt, is op zichzelf reeds een verdienste.
Wij twijfelen niet of de 40 beschikbar©
apartementen zullen spoedig bezet zijn.
Het lijkt ons goed gezien om in een mooi©
omgeving en toch in de onmiddelijke na
bijheid van de stad een dergelijke inrich
ting te stichten.
Voor lien die rustig kunnen leven en vlak
bij Rotterdam van die rust willen genie
ten in een mooie omgeving is dit pension
wel bijzonder geschikt.
Houth. y/h N.V. J. VAN SCHIJNDEL Co. 0psCpTalo.sen.0za^n"sÓttarii:47 Rot'erda,n
A IN rsiO 1853 Nassauhaven—Boerengat
AANBESTEDINGEN
GEHOUDEN AANBESTEDINGEN
AMERSFOORT. De aroh. Kro<
J. Koldeweij
U Vrouwe S
Stichting O.]
isohT.Fa. IJ land en
Amsterdam voor f 812.000.
ARNHEM. De aroh. G. Fecnstna: het
vitn 10 m Iddenatandflwoningenlaagste
Ei. F. de Reus te Oss f 63268.
mbacJi tsjon de r -
PIJNACKER. Het arch.-.bur. G. Simons en Ir.
Thuainissen te 's-Gravenihage. namehs het R.K.
Parodhiaal Kerkbestuur van don H. Johannes de
Dooper: hfit bouwen een patronaabagebouw:
laagste. J. Th. van Jlierlo te Delft f 68000. Ge
gund.
SCHIJNDEL. De arch. Oh. J van Llempd: de
bouw van oen villa (zonder bi.lieve ring van
i Den Dungen f 15798. Geeuind.
TUBBBRGEN. De arcih, H. J. Wdegers t© Har-
R.K. Kerk bes
biiinkhoek,
Pancnaüus: het uitbreiden van het Zusterhuis:
Laagste imscihr.: perc. a: J. H. Perik te Tub-
bergen voor r 10865.
JTRECHT. De Dli
tek 1594 S.S.: be
het Twentihe-
kanaal bij Zutphen; raming f 40.000. Laagste
inschr :^J. <H.^ LeurdiJk te Winterswijk f 19325
bovenbouwen der bruggen over de Sohie en
over de Oost- en West-Schiekade te Rotterdam
in dien spoorweg Rotterdam'Dordrecht: a. meer
prijs voor het geval de doorgang in de West-
Scheikade ten behoeve van de gem. Rotterdam
M. en het tramspoor
•nd f 76.657, a f 12450,
1590 S.S.:
renloodis op
?rlen; laagste C. Sohaufeli, Apel-
WOERDEN. De arch. J. W. Reïjneveld, te
Lolden: het bouwen van een woonhuis, pakhuis
en garage aan den Utreobtsche Straatweg;
laagste Gebr. Teljour, Valkenburg, f 12.480.
TE HOUDEN AANBESTEDINGEN»
den Wieringer
28 woningen bij
2 waningen bij
GROESBEEK,
MEPPEL. De arch. J. G. en P. K. Mensin/k,
Kerklaan 8. Apeldoorn, namens het best. der
Ned. Herv. Schoolveir. te MeppeJ: de glas- en
verfwerken van die verbouwing der Wilhelmlna-
school aan de Catharünestr, te Meppel: bestek
en teek. verkrljgb. ad f 3 per stel, rest. f 1.50, ln
de Direetlekeet op 't werk.
SASSBNHEIM. Het Gem.best., In de Burger-
zaalten Raadhui zehet bouwen van een regula-
n, werkplaats met maga-
abij hot gas-
zijnen ten dien.
bedrijf aan de Molenstr. alhier; bestek en teek.
ad f5, fr. p. p. f5.25, rest. f2.60, verkTljgb. aan
het Bouwk. bur. J. P. Oudshoorn en Zn., Hoofd
straat 256, Saesenheim.
SLiTEDRECHT, 11 sm. De airoh. A. Nloiuwpoort,
Sliedrecht, namens J. H. KooTevaar, aldaar voor
rek. van de Ver. v. Chr, Ond. aldaar: het' ver-
i Prinses Juldana-
school te SLiedrecht in 4 pe
stek en 2 teek. ad f 4, fr. p. p. f 4.25. rest
voor insohr.. verkrljgb. bij den boeikh. fa. A. t
Wijngaarden. Sliedrecht.
ROTTERDAM, 11 sm. De aröh. J. P. L. Hen
riks. Kolkkade 6. Plan C, te Rotterdam, in een
lu die waohtkami
DEVENTER, 12
het bouwen
te Overloon;
gem.-boerderij te Overloon; best<
f 7.50 voor a en f 2 voor b en c
f5 en fl. verkrijgb. bij df
te Viierllngabeck.
MEPPEL, 11 sm. Het best. van
Jouwver., in de sociëteit „Tivoll",
3 Meppel: het bouwen van 46 art
- in 6 pei
ch. J. v. Weegen
MAANDAG 19 OCTOBER
AMSTERDAM, 12 sm. Het Gem.best.: het bou
dubb. öhirurg.
Sarpheutistr.) ad
inig. Am stel bij de
Gebouwen van jlen ^D^da P. W. ten Gem.hi
10—12
dit ^besteA oj
teek. f25.
AMSTERDAM,
W. der gem.
het Raadhuis:
i. D© Dir. van den D. der
P. W. der gem. Amsterdam, op kamer 200 van
Raadhuis: het bouwea van een transfor-
matorttiuisje voor de Gem. Eleotr.werken op een
terrein, gelegen In het Oosterpark; voorw. en
bep. met 1 teek. zijn ad f 1.75 verkrijgb. ten
kantore van den Administrateur P. W., Klove
niersburgwal 74, kamer 2.
AMSTERDAM, 11.3C
De arCli. Jac. Dum-
1 St. Vincent! us ver. te
sohool voor jongens aan de le
Keucheniusstr. 32 te Amsterdam, ter verkrijging
van een gymnastieklokaal; aanw. in loco 14
Oct. vm. 11 u.: bestek en teek. ad f7. rest. f3.50,
verkrljgb. bij P. Rijnja, lichtdrukinr., Reguliers
gracht 130132, Amsterdam.
DINSDAG 20 OCTOBER
HENGELO (O.), 2 nam. D ear oh. J. D. Postma,
Noorderhagen 29. Enschedé, namens de dir. van
het Twentsch Station voor Electr. Stroomlev.
N.V. te Hengelo (O.): a. het verbouwen en uit-
breaden van haar kantoren te Hengelo (O.) op
een terrein, gelegen aan de Enschedéschestr.,
kad. bek. gem. Hengelo, Sectie C, no. 9257; b.
het glas-, verf- en behangwerk; bestek en teek.
ad f 15, rest. f 10, verkri jgb, ten kantore van
den architect.
HILVERSUM, 11 sm. De aröh. Wonmser en
81 arbeiderswoningen op terr.
aan de v. d. Sande Bakhuysenstr., v. 't Hoffstr.,
Juhusstr., S. Hoogewerffstr. en Besselstr. al
daar en wel in 3 perc. en in massa; aanw. op
in het Vereen.gebouwtje Neuweg hoek Hliverts
sveg (autobus StationBloemen kwart: er)be-
verkrljgb.
WOENSDAG 21 OCTOBER
APELDOORN, 11 vm. De Dir. der Gem.werker
n de Milltiezaal, D eve niters tr, 19: perc. 1: hei
Mi f10
i 12.50;
Nèd. Herv.
kelrk: de restauratie
Grtoote Kerk te Ediaim
verkrljgb. bij den arch,
imeas de Kerkvoogdij der
Edam, in de kosterij bij de
teek. ad f 5
.ngswerken ten
lenhuis-oomplex t
i Hendrikstr.bestek met 2 teek.
a-.bilj. ad f5. fr. p. p. f5.06, verkrijgb.
VRIJDAG 23 OCTOBER
ZAANDAM, 2 om. Het Gem.best. van Zaan
dam, op het bur. van Gem.werken: het aanleg
gen van een stratenoomplex ten O. van den
Zulddijik: bestek met teek. ad f 5 verkrijgb, bij
den botekhouder van Gem.werken, Dam 2,
van éeij dubb. seho<
transfoimatorruimte op een terrein, gelegen aan
de SchOtolstr. te Schiedam; bestek met 7 teek.
ad f 10, rest f 5, verkrijgb. aan het Bur. vani
Geon.wertcen. Korte Haven 33; aanw. geschiedt
i werkdagen van 912 u. aan boveiien. buT.
Hoofdadm.gebouw III, Utrecht: het
gen, levprcn, aanvoeren, opstellen en verven
van do ijzeren bovenbouw der spoor- en tram-
bruggen over het Tweobhekamaal bij Zutphen;
aanw. op het terrein op 21 Oct. te 10.45 u., uitg.
van de DfT.keet in den nieuwen wege naar Met-
tray (overweg in den spoorweg naar Deven
ter); bestek met 2 teek. ad f 3.50. het bestek afz.
ad f 0.50 verkrijgb, op kamer 615 van het Hoofd-
Hinderwet-vereeniging
rAlgemeene ledenvergadering
Te Eindhoven is onder voorzitterschap van
den heer Ir. M. E. H. T j a d e n, directeur
van het Bouw- en Woningtoezicht te Am
sterdam, de jaarlijksche algemeene leden
vergadering van de Hinderwetvereeniging
gehouden.
De heer Ir. J. L. M. Asselbergen,
w. i. hoofdinspecteur van den Arbeid te
Breda, hield een rede over de samenwerking
van ambtenaren, belast met de handhaving
der Veiligheidswet en die, welke de Hin
derwet moeten uitvoeren. Spr. drong, zoo-
Wel in het belang der industrie als in dat
van de goede uitvoering dezer wetten, op
zooveel mogelijk onderling overleg aan en
gaf de lijnen aan, waarlangs dit zcu kun
nen geschieden. Ten deze zal overleg wor
den gepleegd met den Centralen Dienst dei-
Arbeidsinspectie.
Naar aanleiding van een bericht, waardoor
bij den niet ingewijde de indruk zou kunnen
worden gewekt als zou het de „Nebo" (Ned.
Bouwtentoonstelling 1932) aan voldoende be
langstelling van vakkundige zijde ontbreken
deelt het uitvoerend comité voor deze ten
toonstelling mede, dat van de volgende vak-
en andere organisaties, bonden en vereeni-
gingen de voorzitters in het Eere-Comitó
zitting hebben genomen: Alg. Ned. Ver. voor
Vreemdelingenverkeer; Algemeene Patroons
vereeniging in de Bouwbedrijven, den Haag;
Bond van Dakpannenfahrikanten; Beton-
vereeniging; Beton-aannemers Bond, B. A. B
Bond van beëedigde makelaars, den Haag;
Bouwkundige Vereeniging „Onderneming en
Vrijheid", den Haag; Hoofdbestuur Ned.
Ver. van Huisvrouwen; Haagsche Journalis-
ten-Vereeniging; Haagsche Patroons-organi
satie; Kalkzandsteen Vereeniging; Ned. Jour
nalistenkring; Ned- Bond van Makelaars;
Nod. Houtbond; Ned. Baksteen-Industrie;
Ned. Aannemersbond; Afd. den Haag van
den Ned. Aannemersbond; Ned. Bond van
Behangers en Meubelmakers-Patroons; Ned.
Ver. van Fabrikanten van Tinimerwerken;
Ned. Ver. voor Centrale Verwarmings-In-
dustrie; Ned- Stucadoorsbond; Ned. Bond
van Patroons in het Steen- en Houtgraniet-
bedrijf, Ned. Schilderspatroonsbond; Ned
Dagbladpers; Patroonsbond voor de Bouw
bedrijven in Nederland; Haagsche metselaars
patroonsvereeniging; Vereeniging van Nota
rissen; Verhuurdersbond „Onderling Belang"
Vereeniging van Handelaren in Bouwmate
rialen in Nederland; Vereeniging „Hendriek
de Keyser"; Vereenigde Cementfabrieken;
Vereenigde Schelpkalkfabrieken; Vereeni
ging van R.K. Dagbladen.
Bovendien maken de meest vooraanstaan
de autoriteiten de leiders op het gebied van
Stedebouw, Stadsontwikkeling en Volkshuis
vesting eveneens deel uit van het Eere
comité.
£)e ondergrond
van pleisterlagen
Door de Engelsche Building Research is
een onderzoek verricht, meldt „Pol. Wbl",
naar de oorzaken van het te voorschijn
komen van den ondergrond bij pleisterlagen.
De volgende verklaring lijkt daarvoor aan-
De temperatuur van het nleisteroppervilak
zal verschillen, naarmate de achterliggende
lagen meer of minder goede warmtegeleiders
zijn, in de nabijheid van houten ribben zal
de temperatuur hooger, in de nabijheid van
ijzeren balken lager zijn dan in de overige
deelen van de pleisterlaag. In de lucht zwe
vende roetdeeltjes en stof zullen, tengevolge
van moleculaire botsingen, de neiging heb-
ben van warmere naar koudere plekken te
stroomen. Zij zullen zich dus meer op koude,
dan op warme plekken afzetten; de eerste
zullen zich donker, de tweede licht ten op
zichte van hun omgeving gaan afteekenen.
In verband hiermede is een remedie niet
moeilijk aan te geven: de geleidbaarheid
moet overal gelijk en zoo gering mogelijk zijn
Dit kan bereikt worden door verdikken van
de pleisterlaag of door isolatie van con-
structiedeelen met afwijkende geleidbaarheid
voor warmte.
'pien jaar
woningbouw-statistiek
Het Maandschrift Van het Centraal
Bureau voor de Statistiek geeft een over
zicht van de uitkomsten der woningbouw-
Statistiek over de laatste tien jaren. In
totaal bedroeg de bruto vermeerdering van
het aantal woningen door nieuwbouw, ver
andering, uitbreiding en vernieuiwnng en
herstel van de oorspronkelijke bestemming
van woningen, die tijdelijk voor andere doel
einden gebruikt werden, 475.805, het aantal
woningen, dat ten gevolge van slooping,
ontruiming na onbewoonbaarverklaring of
verandering van bestemming aan den voor
raad onttrokken is, 52.133 of bijna 11 pCt.
van de bruto-vermeerdering; het aantal
woningen in het Rijk is dus per saldo met
423.672 toegenomen. Hoewel het juiste aan
tal woningen in het Rijk nog niet bekend
ls, kan men toch veilig aannemen, aat *4
of 1/5 van alle woningen van na den oorlog
dateeren.
Een 'belangrijk deal van het overscho*
van de bruto boven de nettovermeerdering
heeft gediend voor krotopruiming hetzij
rechtstreeks, hetzij indirect als gevolg van
cityvorming. De algemeene verbetering der
toestanden op het gebied van de volkshuis
vesting blijkt wel uit het van jaar tot ja&r
toenemen van het aantall woningen, dat
te loor gegaan is; in het jaar 1928 werd
een percentage van 17,8 van de brutower-
meerdering bereikt; daarna deelde het per
centage een weinig (in 1930 15,7), maar
alleen tengevolge van het nog sneller
stijgen van de brutovermeerdering. Aan
den anderen lean werden de hoogste per
centages over de 10-jarige periode gevonden
ln de groote steden, hoewel de volgorde der
percentages een andere is dan van de be-
voOkingscijfedis der gemeenten: zoo worden
gegeven voor Nijmegen 23,2 pCt., Arnhem
20,4, Leiden 19,8, Dordrecht en Rotterdam
elk 19,7, Amsterdam 18,2, Utrecht 15,4,
's-Gravenhage 9,2 pCt. Voor de gemeenten
niet minder dan 20.000 inwoners lag het
percentage iets beneden het rijksgemiddelde
Gelijk te verwachten was, is verreweg
het grootste deel der nieuwe woningen
ontstaan door nieuwbouw: voor de laatste
vijf jaar was dit 95 pCt. Een aantal gra
fiekjes doet uitkomen, hoe een veranderlijk,
maar over het geheel vrijwel onafgebroken
stijgend deel van dezen nieuwbouw door
de particuliere bouwnijverheid geleverd is.
De laatste vijf jaar is deze stijging echter
zeer gering geweest; voor deze periode kan
men het aandeel van de particuliere bouw
nijverheid aan den geheelen nieuwbouw in
het Rijk op vijf zesden stéllen.
Electr. -Techn.
Install. Bureau
MAURITSSTRAAT 60
ROTTERDAM-TEL. 10ai 2
Atelier voor
GLAS IN LOOD en
Gebrand Geschilderd Glas
Meermanstraat 45-47
Rotterdam -Tel. 56432
Bureau van Ingen
Vlietstraat 8 b - Telefoon 11748
ROTTERDAM
Pijnackerplain 44 - Rotterdam
Magazijnen: Schommelstr. 8-30
Waal-, IJssel-, Kalkzandsteen
Handvorm in verschillend formaat
Speciaal dunne gevelsteen
MAASTRICHT
1 NEDERLANDSCH FABRIKAAT
Vertegenw. voor R'DAM on OMSTREKEN:
BQUWMATERIALENHAHDEL
AEL3RECMTSKADE 147b
TELEFOON 30404-30233
DELFTSCHESTRAAl 12b - ROTTERDAM
TELEFOON 576S0 (2 lijnen)
TnternationaleVer. voor bruggenbouw
en burgerlijke bouwkunst
Van 9 tot 11 April 1931 had in de Eidge-
nossische Technische Hochschule te Zürich
de tweede vergadering van de Permanente
Commissie der Internationale Vereeniging
voor bruggenbouw- en burgerlijke bouw
kunde plaats. Een terugblik op het laatste
vereenigingsjaar leerde dat het aantal leden
van de vereeniging nog steeds toeneemt,
wat ook uitbreiding van de technische lei
ding noodzakelijk maakte. In den loop des
tijds is het noodzakelijk gebleken, dat staal
constructies en gewapend-betonhouw voor
de wet als gelijkgerechtigde gelden.
Behalve enkele organisatorische wijzigin
gen vormden de voorbereidende maatrege
len van het van 19—24 Mei 1932 te Parijs te
houden congres de hoofdschotel van de
De volgende onderwerpen zullen daarbij
ter sprake komen:
1. Stabiliteit en stijfheid van op druk
en buiging belaste bouwdeelen.
2. Platen en schijven in den gewapend-
betonhouw.
3. Het lasschen bij den staalbouw.
4. Balkbruggen in gewapend beton van
belangrijke afmetingen.
5. Dynamische berekeningen bij brug
genbouw.
Daar het in de bedoeling der Internatio
nale Vereeniging ligt nog in den loop van
dit jaar een gedrukte ledenlijst uit te ge
ven, verzoekt zij belangstellenden zoo spoe
dig mogelijk hun naam op te geven.
Namen en adressen van de Hollandsche
gedelegeerden en hun plaatsvervangers
zijn: D r. Ir. P. J o o s t i n g, Kruisstraat
11, Utrecht; Ir. A. A. B o onVoorzitter van
de Ned. Betonvereeniging, Jacob Obrecht-
straat 13, Amsterdam C. en I r. W. J. H.
Harms en, Bruggenbureau, Lange Lom
bardstraat 40, Den Haag.
Onthouden
Stukadoors! Honderden kalkspotte i be
dreigen dagelijks uw oogen. Draagt daar
om een vei'ligheidsbril.
WADDINXVEEN
TELEFOON No. 6
Opslagplaats ROTTERDAM aan den ZWAANSHALS Ho. 203-205 - Telel. No. 40891
