WMHJ
DE LEIDSCHE STADHUIS
KWESTIE
f
ZATERDAG 10 OCTOBER 1931
EERSTE BLAD
PAG. 2
HAARLEMMERSTRAAT
130/136
BIJZONDERE VOORDEELIGE MEUBELAANBIEDINGEN
Complete Woonkamer, bestaande uit:
Eiken Dressoir met spiegel opzet, Garnituur met moquette gestoffeerd
ook de ruggen der fanteuils en stoelen, Eiken trektafel Compleet
Complete Woonkamer, bestaande uit:
Modern Eiken Dressoirs op p'aat, prima Eiken garnituur met antiek
lederdoek gestoffeerd, massief Eiken trektafel, Compleet
f 89.25
1133.75
Salon garnituur in meer dan honderd variatie's.
2 Crapauds en 4 Stoelen, geheel met Peau de Pêche gestoffeerd 57 50
Dezelfde samenstelling in 2 kleuren gestoffeerd7Z.SO
Dezelfde samenstelling in 2 kleuren, de buitenzijde Velours de
binnenzijde Peau de Pêche mq 7=
2 groote Crapauds met 4 Stoelen met prima moquetie gestoffeerd 11275
2 groote Crapauds met 4 Stoelen met prima vochtechl trijp i4Q
STADSNIEUWS
VAN HET STADHUIS
CURSUS IN ESPERANTO
verbonden aan de Gem. Kweekschool voor
onderwijzers (essen)
Burgemeester en Wethouders van Leiden
brengen ter algemeene kennis, dat de lessen
van den cursus in Esperanto zullen aanvan
gen in de eerste week van November.
De cursus is toegankelijk voor onderwij
zeressen) en, met goedkeuring van hun
College, ook voor hen, die de akte als onder
wijzeres) niet bezitten.
Door de cursisten is alleen een geringe bij
drage in de kosten van vuur en licht ver
schuldigd.
Schriftelijke aanmelding bij den Directeur
der Kweekschool vóór 20 October a.s.
Leiden, 10 October 1931.
A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN,
Burgemeester.
VAN STRIJEN, Secretaris.
MAATSCHAPPIJ DER NEDERL.
LETTERKUNDE
VOORDRACHT VAN Dr. P. J. M. VAN GILS
Middeleeuwsche perkamenten missaal- en
lectionaarbladen als mappen
voor rekeningen
ln de .gisteravond gehouden eerste Tuaan-
d elijkeoTve vergadering van de Mij. der Ned.
Letterkunde tie Leiden sprak d-r. 1J. J. Al-
van Giile te Roermond over: Micldeleeuweche
perkamenten missaal- en lectionaarbladi n
als mappen voor rekeningen.
Spreker liet aan de hand van Haapatien s
„VerzeiohiniLS dier Mittelaltérlichen Hancl-
esohritftenfnaigmente in der Uniivereatats-
bibliothek zu Helsimgfois I Misealiia" zien,
hoe allerlei perkamenten die tot kehkelijk
gebruik gediend hadden, ina -de Reformatie
in het Noordón ram Europa ibenut werden
tot haaiden, waarin de rekeningen der
„voogden" werden eamengdbonden.
Mag met recht gesproken worden van
VandalismU6 der Vögte", toöli heeft hun
vandalisme ons duizenden fragmenten v-n
rnissailia, gradual ia, mislectionaria, bre
viaria, antiiphona-riaoffioimal ctionairia,
g0Dat gebruiiik heeft dm Finland van 1510 tot
1610 geheerscht. Reeds in 1843 besloot de
Finsche senaat, dat de perkamenten omsla
gen en de reeten van oude drukken, die
eens voor de Katholieke Kerk in Finland
hadden gediend, in de Universiteitsbiblio
theek te Helsingfons zouden verzameld wor
den. De studie dezer oude documenten leid-
de 'tót de mogelijkheid van volledige recon-
stiructie van een .tot nu, toe onbekend
ManuaIe Aboënee van 1322, zoo ook tot het
terugvinden van Manuade Aboènse in 1488
te Lübeck gedrukt, van meerdere exempla
ren ran een Missaie ecclesia Uusailiemms,
Strongmensis en Hafnienniris, en taJ van
andere belangrijke werken.
De Universiteitsbibliotheek te Heleingfors
lelde reeds in 1922 2(385 miesaalbladen, die
tot 360 missaliia hebben behoord. Een eigen
taal -is voor de 'liturgica ingeruimd.
Voicens berekeningen zijn in Zweden en
Finland 5000 a 6000 perkamenten codices t/t
inbinden van rentmeeeteriijke rekeningen
gebruikt.
Uit een ander blijkt een hooge maiddbl-
eemveohe cultuur in Noord-Europa.
Spreker zaïl aan de hand ran een twaalf
tal teruggevonden missaal- en Iiectii me om
bladen trachten te bewijzen, dat het ver
schijnsel: Liturgische perkamenten als re-
k-eninigebanden en -mappen te gebruiken,
r.iet enkel in het Noorden systeem was,
maar ook in Duitsdhiand veelvuldig voor
kwam.
De fragmenten, die epr. toont, hebben,
rooad6 reeds de gaatjes uitwijzen, niet ge
diend ails bindwerk, maar ads mappen voor
rentmeesters. Zij omvatten de rentmeesters-
jaren: 1586-91, 1594, 1596, 1599, 1602 cn 1608.
De 'rentmeestersjaren vallen niet samen
met het huidige burgerlijk jaar, maar met
het middeleeuwsche magistraatsjoair in vele
streken ook van ons vaderland; ndet enkel
in oud Gelder, zooale te Roermond en te
Nijmegen, maar b.v. ook in Groningen.
Dat magistraals jaar begon op 22 Febr.,
de Cathedra Petri, een der oudste feesten
van het kerkeiltjk jaar.
De irdkemngen zijn dan ook gedateerd van
Petri (in verschil!lende vormen geschreven)
uff Petri, met bijvoeging van het jaar, b.v.
1586—87.
Een rekening loopt van Batholomail bis
Petri; dit is dus een ïialfjaaaTijkeche reke
ning.
Spreker toont aan voorbeelden hoe noodae
voor het verstaan van allerlei historische
zaken de kennis der 'liturgies is.
Slechts op .een enkel stuik komt de naam
van het rentmeesterschap voor: het is te
Wertheim, in de buurt van Heidelberg. Toch
zal nader onderzoek van de namen der rent
meestem wel tot meerdere zekerheid kun
nen leiden.
De FüTstüch Löwenete.m-Werth eim-Rosen
bergische Dornanenkauzlei, waar epr. zich
toe wendde, gaf bereidwillig inlichtingen,
waarvoor spr. danlk brengt, doch kon niet
alle vragen oplossen.
Spreker brengt bijzon doren dank aan Dom
Coebergh van de St. Paulus-abdij te Ooster-
bout, die belangrijke liturgische gegevens
verschafte.
Daarna toont dir. Van Gils de Fragmenten
va.n missal ia en lectioanaria, waaronder
prachtige stukken vam schrijfkunst.
Spreker bespreekt termen alls complenda,
dubbele complenda, collecta enz., en toont
tal van merkwaardigheden, due vooral be
trekking hebben op de Korst- en Va6ten-
liturgie, zoo b.v. dat do asch op Aechwoens
dag eertijds niet gewijd werd.
Spr. komt dan op de schrijffouten die bij
wijlen uit het niet verstaan va.n den tekst
voortkomen.
Vooral vraagt spr. aandacht voor een
prachtige miniatuur in die hoofdletter N van
Natalia. Het. ds een gevoelvolle voorstelling
van Christus' geboorte, werk uit de 15e
eeuw, die zeker de belangstelling van kunst
historici verdient.
Moest dr. De Vreese onlangs verlies van
zeldzaamheden note eren, spr. meent thans
op een winst te kunnen wijzen.
Spr. vraagt een onderzoek naar alle in ons
land aanwezige midcteleeuwsche fragmen
ten, on hoopt clat de Maatschappij onder
haar leden weldra ©enige liturgisten, van
de kracht der Benedictijnen te Öoeterbout,
moge tellen.
DE NIEUWE VOORSTELLEN
VAN B. EN W.
De voorstellen van B. en W. inzake
Stadhuiskwestie, waarvan we enkele dagen
geleden reeds melding maakten hebben
thans den Raad bereikt.
B. en W. schrijven het volgende:
In ons voorstel van 12 Mei j.l. gaven wij
Uwe Vergadering in overweging:
a. te besluiten, dat het aan de sociëteit
„Amicitia" in erfpacht uitgegeven terrein
niet voor den stadhuisbouw zou worden be
stemd en dat mitsdien noch het in het
stel van cle heeren Schüller c.s. aangegeven
terrein aan de Lammermarkt, noch het ter
rein, te verkrijgen door amoveering van
de bouwblokken tusschen Steenstraat, Bees
tenmarkt, Nieuwe Beestenmarkt cn Rijns-
burgersingel als terrein voor het maken
van het plan zonder behoud van den ouden
gevel zou worden aangewezen;
li. uit het Stadhuisfonds een bedrag van
3000 te onzer beschikking te stellen, ten
einde ons College in de gelegenheid te stel
len het advies in te winnen van eene com
missie van eenige onpartijdige deskundigen
over het door den heer Dudok in Augustus
1930 ingediende plan voor den bouw van
een nieuw Raadhuis met behoud van den
ouden gevel en wel over het plan op zich
zelf, alsook in het bijzonder wat betreft
zijne aanpassing aan de omgeving, welk
deskundig advies, waarin de commissie op
haar verzoek ook de keuze van het terrein
voor den bouw van het nieuwe Raadhuis
mocht betrekken te zijner tijd aan U zou
worden overgelegd.
In Uwe Vergadering van 8 Juni d.a.v.
werd dit voorstel aan de orde gesteld.
In behandeling kwam het echter niet, aan
gezien op voorstel van de heeren van Eek.
Schüller en Groeneveld werd besloten hei
desbetreffende punt van de agenda aan te
houden, totdat schriftelijk praeadvies zou
zijn uitgebracht over een als het ware op
het laatste moment ingediend voorstel van
de heeren Wilmer, Huurman en Wilbrink
van den volgenden inhoud:
„De Raad besluit:
1. *den heer Dudok uit te noodlgen, een
plan voor een stadhuis te ontwerpen zonder
ouden gevel;
2. enkele nader door den Raad aan te
wijzen architecten uit te noodlgen, plannen
te ontwerpen voor den bouw van een stad
huis met of zonder den ouden eevel öt met
en zonder den ouden gevel;
3. voor den bouw met den ouden gevel
aan te wijzen het terrein van het reecis in
gediende plan Dudok;
4. voor den bouw met nieuwen gevel aan
te wijzen ditzelfde terrein, zoo noodig uit
gebreid tot aan de Koornbrugsteeg".
Gevolg gevende aan de tot ons College
gerichte uitnoodiging, om over dit voorstel
praeadvies uit te brengen, kunnen wij U
mededeelen dat wij vollen menioiSHDRU
medecleelen, dat wij volkomen instemmen
met het in het voorstel-Wilmer c.s. ver
vatte denkbeeld, om als plaats voor het
we Raadhuis in elk geval het terrein
de Breestraat aan te wijzen. Ook eene
eventueele uitbreiding van het terrein naar
de zijde van de Koornbrugsteeg, mede met
het oog op eene eventueele verbreeding van
die steeg, willen wij gaarne in overweging
nemen.
In de toelichting van ons zooeven aan
gehaald voorstel van 12 Mei 1931 hebben \vu
reeds, onder vermelding en overlegging van
de adviezen van den Directeur van Gemeen
tewerken en den heer Dudok uiteengezet.
'aarom wij het voorstel-Schüllër c.s., om
een terrein aan de Lammermarkt aan te
wijzen als bouwterrein voor het door den
heer Dudok te ontwerpen tweede plan voor
den bouw van een nieuw Raadhuis (het
plan zonder behoud van den ouden gevel),
absoluut verwerpelijk achtten, terwijl wij
tévens aangaven, dat ook van het plan-
Steenstraat (terrein te verkrijgen door
amoveering van de bouwblokken tusschen
Steenstraat, Beestenmarkt, Nieuwe Beesten
markt en Rijnsburgersingel) moest woeden
afgezien.
Met zoovele woorden concludeerden wij
toen nog niet dat het nieuwe Raadhuis naar
onze meening in elk geval op het terrein
aan de Breestraat zou moeten worden ge
bouwd, doch uit ons betoog vloeide zulks
reeds voort. De plaats van het oude Raad
huis lijkt ons de heer Dudok zegt het
zoo kort en kernachtig in zijn advies de
historische en logisch in het stadsplan pas
sende raadhuisplaats.
Gaan wij derhalve wat de plaats betrert
volkomen accoord met hef voorstel-Wilmer
.s., geenszins is dit het geval met de ge
dachte, om den heer Dudok en enkele an
dere nader door den Raad aan te wijzen
architecten uit te noodigen, plannen te ont
werpen voor den bouw van een stadhuis
ook zonder behoud van den ouden gevel.
Aanneming van dit onderdeel van het voor
stel meenen wij met den meesten aandrang
te moeten) ontraden.
Wij zien volstrekt niet voorbij, dat inder
tijd door U, overeenkomstig ons voorstel,
besloten werd architect Dudok opdracht te
erleencn tot het ontwerpen van twee plan-
len voor den bouw van een nieuw Raad-
buis, en wel één met en één zonder be
houd van den ouden gevel, doch in het
stadium, waarin het Raadhuisvraagstuk mo
menteel verkeert, verdient het geen aanbe
veling thans nog opdrachten te verstrek
ken tot het maken van plannen zonder be
houd van den ouden gevel.
Ook de Minister van Onderwijs, Kunsten
i Wetenschappep is blijkens zijn tot ons
College gericht schrijven van 25 Juli j.l.
een zelfde gevoelen toegedaan.
Wij kunnen ons bij de zienswijze van
den Minister aansluiten en meenen geen
nieuwe argumenten daaraan te behoeven
toe te voegen. Bovendien blijkt uit het
schrijven vsv den Minister, dat een besluit
tot den bouw van een nieuw Raadhuis zon-
der behoud yan den ouden gevel naar alle
waarschijnlijkheid door de Regeering aan
de Kroon ter vernietiging zal worden voor
gedragen .zoodat dus het ontwerpen van
plannen zonder behoud van dien gevel ge
i'lieel nutteloos zou zijn geweest en geheel
onnoodig aanzienlijke uitgaven en tijdver
lies zou hebben medegebracht. Ook is de
Minister gaarne bereid, zoo dit noodig mocht
blijken, na te gaan, of ér aanleiding be
staat evenals ten opzichte van andere be
langrijke monumenten gemeenlijk pleegt
te geschieden, ook onze gemeente bij het
herstel en de consolideering van „dit waar
devol monumentaal overblijfsel" te steunen
en over de vraag, of ook de provincie Zuid
Holland genegen is te helpen, met Gede
puteerde Staten in overleg te treden.
Thans willen wij nog enkele woorden wij
den aan het onderdeel van het voorstel,
waarin wordt aanbevolen nog enkele door
Uwe Vergadering aan te wijzen architecten
uit te noodigen. plannen voor den bouw
van het nieuwe Raadhuis te ontwerpen. Nu
aangenomen mag worden, dat de meerder
heid van Uwe Vergadering geene beslissing
wenscht te nemen over het al dan niet aan
vaarden van het door den heer Dudok ii
Augustus van het vorige jaar ingediende
plan, alvorens door nog eenige andere dooi
den Raad nader .aan te wijzen architecten
plannen zijn ontworpen en bij U ingediend,
is ons College bereid de daartoe noodijïe
voorstellen samen te stellen en zoo spoedig
mogelijk na aanneming van de in dit
praeadvies gedane voorstellen bij U aan
hangig te maken.
Sub b. van ons voorstel van 12 Mei (het
aan ons College verstrekken van een cre-
diet van 3000 met het oog op hét inwin
nen van een advies van deskundigen over
het plan-Dudok) heeft thans geen zin meer
en wordt dus door ons teruggenomen. Hier
mede vervalt tevens het voorstel van de
heeren Schüller, Groeneveld en van Eek,
dd. 3 Juni 1931, om bedoelde commissie te
verzoeken, eveneens advies uit te brengen
over het voorstel, om het terrein aan de
Lammermarkt aan te wijzen voor Raad-
huisbouw. Zulks is trouwens geheel in over
eenstemming met het. gevoelen van de mis
sive, welke het voorstel begeleidde.
Tiet bovenstaande samenvattende en onder
erwijzing .naar het hierachter afgedrukt
rapport van de Copimissie van Fabricage
met l?ijbehoorende nota van het commissie
lid den heer Schüller, uit welk rapport
blijkt dat de commissie zich in meerder
heid met onze voorstellen kan vereenigen,
geven wij Uwe Vergadering alsnu in over
weging:
a. in te trekken Uw besluit van 16 Decem
ber 1929 voor zooveel betreft de opdracht
aan architect W. M„ Dudok tot hot out-,
werpen van een plan voor den bouw .van
een nieuw Raadhuis zonder behoud van
den ouden gevel en mitsdien ook niets aan
te nemen het voorstel van de heeren Schül
ler, Groeneveld en van Eek, om een ter
rein, gelegen aan de Lammermarkt en op
de bij het voorstel gevoegde kaart nader
aangegeven, aan te wijzen als bouwterrein
voor het door den heer Dudok te ontwerpen
plan zonder behoud van den ouden gevel;
b. Burgemeester en Wethouders te ver
zoeken de noodige voorstellen in te dienen,
ten einde alsnog eenige door den Raad aan
te wijzen architecten uit te noodigen plan
nen te ontwerpen voor den bouw van een
nieuw Raadhuis op het zoo noodig naar de
zijde van de Koornbrugsteeg uit te breiden,
terrein aan de Breestraat en wel met be
houd van den ouden gevel;
c. het voorstel van de heeren Wilmer,
Huurman en Wilbrink en de verschillende
ingekomen adressen als afgedaan te be
schouwen.
Ons voorstel van 12 Mei 1931 gelieve U
als vervallen aan te merken, terwijl daar
door ook het voorstel van de heeren Schül
ler, Groeneveld en van Eek dd. 3 Juni 1931
verder buiten beschouwing kan blijven.
De Commissie van Fabricage schrijft het
volgende naar aanleiding van de voorstellen
in B. en W.:
In de Raadsvergadering van 8 Juni 1931
werd op voorstel van de heeren van Eek,
Schüller en Groeneveld besloten een door
de heeren Wilmer Huurman en Wilbrink
ingediend voorstel betreffende den Stadhuis-
houw te stellen in handen van Uw College
m praeadvies en het in de genoemde Raads-
ergadering aan de orde zijnde voorstel
aan te houden totdat bedoeld praeadvies
zou zijn uitgebracht.
De eerste stap, welke thans op den weg
van de afwikkeling van het Stadhuis-vraag
stuk zal moeten worden gedaan, is der
halve dat Uw College praeadvies uitbrengt
over het hiervoren bedoelde voorstel-Wilmer
:.s. Wij hebben ons over den inhoud van
■dit te maken praeadvies beraden, en wel
aan de hand van een nota, welke onze
Voorzitter ons heeft doen toekomen en waar
de voornaamste punten welke in bedoeld
praeadvies zullen moeten worden behandeld
zijn aangegeven.
De meerderheid van Onze Commissie kon
zich met de nota vereenigen.
Opgemerkt werd daarbij, dat het wen-
schelijk zou zijn aan de conclusie sub III
met. spoed uitvoering te geven en in de
regeling, welke bij de definitieve voorstel
len van Uw College dienaangaande zal wor
den ontworpen, een niet te langen termijn
te bepalen, waarbinnen de te maken ont
werpen zullen moeten zijn ingediend.
De minderheid onzer Commissie kon met
de nota niet accoord gaan. Eén lid van deze
minderheid heeft zijn standpunt uiteengezet
in een afzonderlijk advies.
Het andere lid der minderheid had in
de eerste plaats ernstige bezwaren tegen
den brief van den Minister van Onderwijs,
Kunsten en Wetenschappen, waarbij het
zich bij de meening ter zake van eerst
bedoeld minderheidslid aansloot. Z.i. toch
beteékent deze brief een ernstigen inbreuk
op de gemeentelijke autonomie, niet omdat
de Minister zijn oordeel uitspreekt omtrent
de wenschelijkhoid van het behoud van den
ouden gevel van het verbrande Stadhuis,
doch omdat hij zich daarbij niet bepaalt,
maar zich inlaat met de plaats van het
nieuwe Stadhuis. Dit laatste is een zaak
welke volgens dit lid alleen ter beslissing
staat van het gemeentebestuur en do bur
gerij van Leiden. Voorts was dit lid van
oordeel, dat, nu van den ouden gevel slechts
weinig over is zoo weinig, dat hij niet
DE HEER J. DE LANGE
70 JAAR
OUD-WETHOUDER VAN LEIDEN, OUD-
BURGEMEESTER VAN ÜUD9H00RN EN
NUKERK
Miaandag a.s. wordt de heer J. de Lange
zeventig jaar, zoo berichtten wij gisteren,
maar wij zouden wel zeer in onze joumalisti-
sche taak te kort schieten wanneer wij liet bij
dat simpele bericht hadden gelaten. Want by
J. BE LANGE
het uitspreken van den naam vam dezen
Leidenaar verdringen zich allerlei herinnerin
gen in het hoofd vooral van de leden van de
oude garde die den thans zeventigjarige in
zijn kracht hebben gekend, die met hem heb
ben meegeleefd en meegestreden, die met en
tegen hem hebben gevochten en die aan de
periode van zijn actieve deelname aan de pu
blieke zaak, levendige en goede herinneringen
hebben bewaard.
De heer de Lange is geen geboren Leide-
lar. Hij werd geboren te Dordrecht in 1861
i vestigde zich 1888 in de gemeente Zoeter-
woude als lid van de fa. Korevaar en de
Lange. Door de annexatie van de Witte Sin-
werd hij in. 1898 burger van de Sleutel
stad en in 1899 by de gemeenteraadsverkie
zingen koos men hem reeds als afgevaardig
de in de vroedschap met groote meerderheid
van stemmen.
In 1902 was de heer de Lange candidaat
ior de Tweede Kamer in de vacature van
Kempen. Tegencandidaat was de liberale
Prof. v. d. Vlugt. Het was een tijd van een
geweldige spanning, deze verkiezingstijd. Er
werd van beide zijden levendig gestreden,
maar helaas moest onze candidaat met elt'
stemmen achter blijven. De heer de Lange
werd tot bittere teleurstelling van vrienden
en geestverwanten niet gekozen.
Kort daarop heeft de heer de Lange (in
(03) de stad verlaten vanwege zijn benoe
ming tot burgemeester van Oudshoorn. Een
van de meest vooraanstaande personen uit
Alphen a.d. Rijn, waartoe Oudshoorn thans'
behoort, en een vrijzinnig man, by wien we
over het burgemeesterschap van den heer de
Langeons licht opstaken, getuigt van hem
dat hy een' man was van groote ijver en
werkzaamheid en van een strikte rechtvaar
digheid tegenover alle stroomingen onder de
burgery. Hy'verheugde zich in de algemeene
achting van de (vrijzinnige) raadsleden en
heeft met de weinige hulp die hem ten dienste
stond het hoofd geboden aan al de moeilijk
heden, vooral van socialen aard, die in het
begin van de 20ste eeuw aan liet opkomen
warert. Bij zijn afscheid was de gemeente
administratie in volmaakte orde en zag mei
hem met groot leedwezen heengaan, 'n Ouds
hoorn is burgemeester de Lange in de herin
nering blijven voortbestaan als een rechtvaar
dig en werkzaam man.
In 1909 werd de heer de Lange beroemd tot
burgemeester van Nijkerk welk ambt hy tot
1917 heeft vervuld. Hier heeft hij waarschijn
lijk wel zyn moeilijksten en zwaarsten tijd
gehad. Eerst kwam in 1914 de mobilisatie en
daarna in 1916 de watersnood die Nijkerk
ernstig teisterde. Alweer geven de autoritei
ten van Nykerk van toen en. nu een unaniem
getuigenis van den heer de Lange, dat van
groote waardeering getuigt. Uit de redevoerin
gen bij zyn afscheid teekenden we op en we
kregen dnarvoor nog eens bevestiging van
fan de voornaamste van de huidige auto
riteiten van Nijkerk, dat de heer de Lange, de
basis heeft gelegd voor de bloei van deze
niivere gemeente.' die toen bij er kwam vrij
achterlijk was. Toen de levensmiddelen-distri
butie kwam was geen moeite hem te veel om
zijn dorp van bet noodige te
zonder meer te regtaureeren zal zijn, doch
eerst in zijn geheel zal moeten wórden af
gebroken, het niet juist zou zijn de zoo
veel omvattende beslissing ten aanzien van
den Stadhuisbouw geheel aan dien gevel
vast te knoopen. Naar de meening van dit
lid behoort het nieuwe Stadhuis niet aan
de Breestraat, die niet veel meer dan een
smal straatje is, te worden gebouwd, maar
dient bet te verrijzen aan een ruim plein,
zoodat het in waarheid een monumentaal
gebouw kan zijn. Intusschen ontveinsde het
hier aan het woord zijnde lid zich niet, dat
voor dezen gedachtengang vermoedelijk wel
geen meerderheid in den Raad zal worden
gevonden en dat de Raad naar alle waar
schijnlijkheid wel tot den bouw van het
Stadhuis aan de Breestraat zal besluiten.
Voor dat geval sprak het zich uit vóór een
meerdervoudige opdracht en kan het zich
dus met de gedachte van de nota
om alsnog aan enkele architecten
opdracht te verleenen tot het ontwerpen
van plannen voor den bouw van een nieuw
Stadhuis op de oude plaats vereenigen.
Als Commissie geven wij Uw College der
halve in overweging thans zoo spoedig mo
gelijk praeadvies uit te brengen aan den
I^gad betreffende het voorstel-Wilmer c.s.,
zulks overeenkomstig den opzet van de hier
boven meermalen genoemde nota.
AGENDA
De Zondagsdienst der huisartsen wordt
morgen waargenomen door de doctoren van
Bockel, Meijboom, Hovius Greve en Rassere.
De geneeskundige Zondagsdienst te Oegst-
geest wordt waargenomen door Dr. Hugen-
holtz, telef. 390.
De avond-, nacht- en Zondagsdienst, dei-
apotheken wordt van Maandag 12 tot en met
Zondag 18 October a.s. waargenomen door
apotheek P. du Croix, Rapenburg 9, telef.
807.
pogingen daartoe werden met de meest gun
stige uitslag bekroond. De gemeente ging
onder zijn bestuur merkwaardig snel vooruit.
Door zijn snel en vastberaden optreden tydens
de watersnood is veel kunnen behouden' blijven
en is veel vergoed wat anders onherroepelijk
verloren zou zijn geweest. Binnen het etmaal
waren de pontonniers in Nykerk om het water
te bestrijden en even spoedig was een organi
satie in het leven geroepen uit de burgerij tot
leniging van den nood. Zelfs door zijn vroegere
vijanden want die had hij ook, vooral om
zijn principe en' belijdenis worden thans zijn
groote verdiensten algemeen en gaarne erkend.
Zijn optreden bij den watersnood werd beloond
met de watersnoodmedaille.
In 1917 moest de lieer de Lange om gezond
heidsreden zyn eervol ontslag aan H.M. de
Koningin aanvragen. Het al te zware werk
rnet de al te zware emoties hadden zijn gezond
heid geknakt. Hij trok zich uit het publieke
leven terug en kwam weer in Leiden wonen
hetzelfde pand waarin hij vroeger gewoond
had.
Zijn rust was echter van korten duur want
1918 was hij weer candidaat voor den
Gemeenteraad en werd hij ook dadelijk geko-
dat wel in het eerste kiesdistrict, dat
nog steeds een liberaal bolwerk uitmaakte. In
1922 werd hy wethouder van Financiën en
Volkshuisvesting hetgeen hij echter slechts 8
maanden geweest is omdat hij toen weer om
gezondheidsredenen moest bedanken. Tijdens
zyn wethoudersschap trok vooral de Duinwater
leidingkwestie de aandacht.
We kunnen doorgaan met het opsommen van
verschillende functies, die hij heeft bekleed. Hij
mede-oprichter van de Vereeniging Chris
telijk Hulpbetoon aan t.b.c.lijders en van de
oprichting af penningmeester van het Instituut
dezer Vereeniging het Sanatorium „Sor.ne-
vanck" bij Harderwijk. In het Achttiende Jaar
verslag van deze stichting wordt met groot
leedwezen van zijn a-scheid gewag gemaakt en
wordt vol lof en waardeer' roken over
de wij ze waarop hij y'.jr omvangrijke ♦■sak met
de meest stipte nau' rarigheid heep behar
tigd.
De heer de Lange was voorts lange j ren
diaken en ouderling van de Geref. Kerk en
vanaf de oprichting penningmeester van de
Chr. Kweekschool.
En ook thans in zyn ouderdom, zou hij* nog
io graag meedoen, meewerken en meevech-
n, maar het kan niet meer, Maar al kan hij*
dan niet meer mee doen, meel even kan hy
nog wel en dat doet hy ook met alles wat
kerk, staat en: maatschappij betreft. Daarop
is hij nog altyd scherp opmerkzaam. Er ont
gaat hem niets en als er iets verkeerd gaat
of als er een fout is, dan hoort de betrokkene
er wel van, van deze oude rot in de politiek en
in het kerkelijk leven en dat gaat altyd gedo
cumenteerd. want de heer de Lange beschikt
over een archief dat de moeite waard is.
Zoo zal hy dus Maandag zijn zeventigsten
rerjaardag vieren en ongetwijfeld zullen velen
zich opmaken om door hun belangstelling van
hun groote waardeering tegenover zijn persoon
bly'k te geven. Wy willen graag reeds thans
op deze plaats onze hartelijke gelukwensch
aan den zeventigjarigeh neerschrijven. Het
eek wel in ons artikel of wy alleen maar de
lange reeks van verdiensten van den heer de
Lange wilden opsommen als een bewierooking
van zijn persoon, maar daarmede zouden we
hem geen dienst doen. Want het was God. die
hem genade en eere gaf. Wij danken Hem,
dat hy ons zulke mannen gegeven heeft en
wij twyfelen er niet aan of het feest van
Maandag zal staan in het teeken van de dank
baarheid jegens den Gever van alle goede
gaven en volmaakte giften, den Vader der
goedertieren zegen wij den
MAST GEVALLEN.
Op de Beestenmarkt is gisteren een gier-
mast van het motorschip „Hoop op Wed
vaart" door onbekende oorzaak afgeknapt.
De mast kwam terecht op een vrachtauto
en op een ijzeren hek. Het hek werd ernstig
beschadigd terwijl de kap van de vrachtauto
geheel werd vernield.
RIJWIELEN ONTVREEMD.
Gisteravond zijn twee rijwielen ontvreemd,
die onbeheerd stonden op het Steenscliuur
en op de Langebrug.
BURGERLIJKE STAND
GEBOREN: Cornelia JohRnna d van C Her.-
Jng en J E de Haas: Dirk z van D Plugen A
Schaap: Paulus z van P Pikaar en J Krult:
ohanna d van J van Wezel en J J Smit: .Ju
ana Paulina d van A Bouman en F L P.oet-
lan; Cornells z van J Schouten en P Kluivers.
OVERLEDEN: D A Lamboo man 7 Oj P
Lu lit je s man 63 W O Christiaanse—Hanno,
wed. 74 i
Ve
ONDERTROUWD: P Sjardtfn 26 j en A W E
25 j,
Een goede buur
is beier dan een verre vriend, maar het best
L loch een goede vriend dicht in de buurt.
Daarom PuroO in huisï
In doozen van 30, 60 en 90 ct. Tube 80 ct.
Verkrijgbaar bij Apothekers en Drogisten.
FELLE UITSLAANDE BRAND
BIJ DE FA. J. C. VAN DER STEEN
DE SUIKERBAKKERIJ UITGEBRAND.
Groote waterschade.
Hedenmorgen te ongeveer kwart voor ne
gen is brand ontstaan in de suikerbakkerij
van d'e koek- en banketfabriek van de fa.
J. C. van der Steen op de Pieterskerkgracht.
Het vuur greep in de droge ruimte zeer snel
om zich been, zoodat al spoedig duidelijk
was dat men met een ernstige en hardnek
kige brand te doen had. De brandweer was
spoedig tor plaatse maar werd ernstig ge
handicapt doordat het water heelemaal uit
het Rapenburg moest worden gehaald. Het
duurde hierdoor nogal eenigen tijd alvorens
de motorspuiten water gaven. Intusschen
werd het vuur bestreden met een slang op
de waterleiding. Een groote rookmassa
drong uit het gebouw naar buiten en de
vlammen sloegen al spoedig uit de zolders,
zoodat toen de brandweer goed en wel ge
reed was met het leggen der slangen, het
ook hoog noodig was dat het vuur krachti
ger werd aangepakt. Spoedig sisten de stra
len in de vuur en rookmassa. Daar het vuur
zoo hoog zat bewees de hooge uitschuifbare
ladder uitnemende diensten. Toen het vuur
met zeven strelen werd aangepakt bleek al
spoedig dat de brSndiweer de vlammen mees
ter zou worden al woekerde het vuur hard
nekkig voort i n duurde het een heele tijd
alvorens dc spuiten konden inrukken.
Intusschen waren de employé's van die fa,
van der SI ion bezig om nog te reddon wat
'er te redden was. Alles werd in het gebouw
van M. S. G. aan den overkant gedragen.
Op het terrein van den brand waren ver-
schillende autoriteiten aanwezig, o. a. de
commissaris van politie en verschillende
gemeenteraadsleden. Het blusschmgswerk
stond onder leiding van den commandant
van de brandweer, den heer Verboog en den
onder-commandant den heer v. Lith.
Toen het vuur was uitgewoed cn de schade
kon worden opgenomen bleek, dat nog be
trekkelijk veel intact was gebleven. Alleen
de suikerbakkerij en de pakafdeelingen, als
mede de zolders zijn geheel uitgebrand. De
groote bakkerij is nog geheel intact Alleen
wtrd hier en daar wat schade aangebracht
dooi vallende steenen, terwijl ook de water
schade zeer belangrijk is. Het bedrag van
d© schede vult nog niet bij benadering, to
r^.men. Ok de belendende perceèleriliepen
waterschaie op. Alles wordt door verzeke
ring gedekt. De oorzaak is onbekend. Toen
we een der firmanten vroegen of er stag
natie in hot bedrijf zou komen door dezo
brand, antwoordde rii: Maandag draaien we
weer op volle kracht ciouv
De brandweer kon te ongeveer half elf
iprukken, hoewel het iabiusschingswerk
nf?g eenigen tijd vorderde.
Uit den Omtrek.
ALPHEN AAN DEN RIJN
KONlKSiTJ E'TMASCHOOL.
Nu Woensdag a.s. n.m. u? half drie jet
nieuwe gebouw van d'e Vereen, tot stichfing
en instandhouding van een school itiet'üon
Bijbel voor buitengewoon lager onderwijs
de Koningin Emmaschool officieel geopend
zal worden, hebben we dezer dagen aan het
gebomy een bezoek gebracht. Reeds dadelijk
merkt men dan deze school anders is dan
anderescholen. De architecten de heeren
W. Brouwer en W. Kroon alhier, stonden
voor verschillende zaken, die bij gewoon on
derwijs zich niet voordöen. Door de welwil
lendheid van het hoofd der school, de heer
M. Lablans, die ons bij het bezoek een en
ander vertelde, merken we allereerst op dat
deze school niet een lagere school is in nei-
traagd tempo, maar een eigen karakter
heeft en zich richt naar elk kind afzonder
lijk, ook met de leermiddelen. Gezien van
de Jongkindt Coninckstraat n.l. de Noord
zijde van het gebouw valt op de mooie toren
(trappenhuis), die op de foto niet is te zien.
Hier staat een keurig afscheidingshek. Ko
mende aan de Zuidzijde (zie de foto) zien
we de vele vensters van de lokalen. Aan
deze zijde heeft men een keurige lighal aan
gebracht met vijf bedden voor zwakke kin
deren (links op de foto), vervolgens een kip
penhok en konijnenhok voor de leerlingen,
terwijl de speelplaats is betegeld met in het
midden een mooi gazon met bloemen om
het stijve gezicht van al die tegels te broken.
Tegenover de lighal is aangelegd een moes
tuin met broeiramen, eveneens voor het on
derwijs.
Na den ingang, Vestibule en hal, een broe
ds gang, waarvan aan de rechterzijde de
vier lokalen zijn. In de gang een ingebouw
de zitbank voor wachtenden en keurige dieu
ren van glas in lood. Rechts van den ingang
de kamer voor het hoofd en toiletten. In de
leslokalen voor elke leerling een tafeltje met
bankje en daarbij verschillende toestellen,
Exterieur, van dc Koningin Emmaschool,
