jKeawr ^riitsdjr oimui t
Daaeliiks verschiinend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken
BINNENLAND.
Christelijk Sociale Cursus
ABONNEMENT:
Per kwartaal 3.23
(Beschikkingskosten 0.15.)
Per week 0.25
Voor het Buitenland bij Weke-
lijksche zending 6
Bij dagelijksche zending 7.—
Alles bij vooruitbetaling
Losse nummers 5 cent
met Zondagsblad 7% cent
Zondagsblad niet afzonderlijk verkrijgbar.!*
Bureau: Breestraat 123 Telefoon 2710 (na 6 uur 3166) Postbox 20 Postgiro 58936
DINSDAG 29 SEPTEMBER 1931
ADVERTENTIES
Van 1 tot 5 regels...
1 \.Mi
U2H
2J0
NO. 3469
yan 1—5 regels
Elke regel meer 0.45
Bij contract belangrijke korting.
Voor het bevragen aan t bureau
wordt berekend 0.10
12e Jaargang
Dit nummer bestaat uit DRIE bladen
EERSTE BLAD.
y EEN SYMPATHIEKE TOON.
Onze Christelijke onderwijspers slaat over
het geheel een sympathieke toon aan over
het regeeringsvoornemen tot salariskorting.
Niet, dat men met genoegen deze crisispil
eal slikken; (wie zou dat nu verlangen?)
maar meer dan een geeft de verzekering,
dat hij —indien noodig dit offer zonder
morren zal brengen.
Meer kan van niemand verlangd worden
en juist dezulken hebben recht om met
nadruk de vraag te stellen: is er geen
andere oplossing mogelijk? Want al moet
toegegeven, dat door de bevoorrechten in
de onderwijswereld deze korting zonder
eenige moeite kan gedragen worden; ze
zal op anderen toch zwaar drukken. We
denken b.v. aan die klasse-onderwijzers, die
een middelmatig salaris hebben en een
groot gezin, dus hooge huishuur en die
best kunnen merken of er maandelijks f 10
a f 12 minder inkomsten zijn.
We verstaan daarom ook zoo goed, wat
de vrouw van een goedbetaald schoolhoofd
ons schreef: wij kunnen zonder bezwaar,
als 't moet, wel 10 pet missen; maar de
onderwijzers met veel schoolgaande kinde
ren raken in de knel en ook de beginners
in het vak.
De regeering heeft deze factor niet over
H -hoofd gezien en alle mogelijke verzach
ting aangebracht; maar het blijft voor velen
een "offer. Te meer, omdat 't rijkspersoneel
ivoor eenige jaren reeds zwaar getroffen
werd en minister de Geer nog niet zoo lang
geleden de vermaning deed hooren: er
dient nu eens rust te komen rondom het
Bezoldigingsbesluit
Daarom te meer waardeeren wij het, dat
we in de onderwijsbladen uitspraken lezen
als deze: „We zullen geen zuur gezicht zet
tenmaar dankbaar zijn, omdat we
bevoorrecht zijn boven duizenden": „Liever
salaris-verlaging dan verhooging der leer-
lingenschaal"; en in 't orgaan dér leeraren:
„Wat de regeering nu 'beoogt; wettigt
niet de kreet: te wapenl in 't 'gëweerl"
Deze meegaandheid, deze milde houding,
zal onze Christelijke onderwijzëi's 'ongetwij
feld doen stijgen in de achting van ons
Christenvolk en zij heeft bovendien dit
voordeel, dat men open is voor de critiek,
welkenen 't regeerings-voorstel niet spaart.
Bij de critiek sluiten we ons volkomen
aan, wat bétreft de voornemens, welke men
ue regeering toeschrijft als de salarisver
laging niet geaccepteerd wordt Immers
[verluidt, dat het Ministerie in dat geval
zou aftreden.
Deze houding zou te betreuren zijn. Indien
op andere, laat ons zeggen, meer alge-
me e n e wijze de luttele /even millioen ge
vonden zouden kunnen worden, dan advi-
seeren wij: laat de salarissen althans nog
een jaar met rust. Alles is nu nog zoo
onzeker en blijkt over een jaar, dat door
dalend prijsniveau ook de geldloonen omlaag
moeten, dan zal herziening noodig zijn.
Doch waarom moet het rijkspersoneel voor
op gaan? Het zit toch, bij andere vergeleken,
altijd min of meer in de tocht
y DE BITTERE TOON.
Natuurlijk ontbreekt bij sommigen ook de
bittere toon niet Zoo spreekt een Inge
zonden Stuk in de „School met den Bijbel"
van „een krachtig protest" en „een schrome
lijke onbillijkheid, welke zeker kwaad bloed
zal zetten".
„De verlaging der salarissen hier te lande
is onnoodig en voorbarig", want:
„Nauwelijks dreigt een tekort (vermoede
lijk in 1932 voor de eerste maal!) of het mes
moet er weer worden ingezet
Dan kan men ambtenaren en onderwijzers
wel vinden.
Wel ja, 't is de gemakkelijkste en de een
voudigste manier."
Het is zeker geen helderziende, die dit ge
schreven heeft, gelijk ook wel blijkt uit zijn
opmerking, dat hij nooit andere onderwijzers
heeft ontmoet, „dan die beneden hun stand
leefden". We zouden bijna vreezen, dat deze
schrijver boven zijn stand leefde en dat hij
daarom nu zoo hoog van den toren blaast.
Jammer is ,dat zoo iemand maar wat
neerschrijft. Als zoovelen, die louter van
critiek leven, heeft hij zich niet ingedacht,
dat we met zijn staatsmanswijsheid thans
diep in het moeras zouden zitten. Want
ren de overschotten van de Colijnsche jaren
opgemaakt (elke nieuwe maandstaat wekte
nieuwe begeerte op), dan was nu inflatie cn
een financieel debacle ons deel.
De betrekkelijke rust van heden danken we
aan de bezuinigingen in het verleden. En
het moet wel een groote optimist zijn, die
thans nog spreekt van een vermoedelijk
tekort pas in 1932. Of, gelijk we elders lazen
in een boutade:
„Als de geschiedenis zich herhaalt en er
straks weer jaar op jaar millioenen -
blijven
Waar een mensch, die voorlichting wil
geven, zich al niet bezorgd over kan maken:
tie millioenen, welke overblijven
Ja, dan is „een kraebtig protest" wel op
zijn plaats; maar wij protesteeren tegen een
uitdrukking als deze: het is de gemakkelijk
ste en eenvoudigste manier om het mes in
de salarissen van ambtenaren en onderwij
zers te zetten, want dan „verwerft men zich
nog een goedkoop applausje van een groot
deel der buitenstaanders, die zich al lang
hebben geërgerd aan die buitensporige
salarissen.
Waar heeft de schrijver dit gehoord of
gelezen. Bijkans eenparig heeft heel de pers
aagd: Zou het nu niet mogelijk zijn om
van de salarissen óf te blijven. Van app^us
was geen sprake. Doch sommigen zijn blijk
baar belust op mecting-applaus.
Gelukkig is de overheerschende toon in
ónze Onderwijspers waardiger. En dat stemt
tot blijdschap.
OFFICIEELE BERICHTEN
ONDERSCHEIDING
Bij Kon. Besluit is toegekend de aan de
Orde van Oranje Nassau verbonden eere
medaille, in zilver aan: H. Sluyp, chef van
de machinezetterij bij de Provinciale Gro
ninger Courant te Groningen.
BELASTINGDIENST
Bij Kon. besluit is aan H. L. Dingemans,
bewaarder van de hypotheken, het kadaster
en de scheepsbewijzen te Amsterdam, op zijn
verzoek met ingang van 1 November 1931
eervol ontslag verleend uit 's Rijks dienst;
i P. A. van Andel Ontvanger der directe
belastingen te Rotterdam. 3e kantoor op zijn
verzoek met ingang van 1 Januari 1932 eer
vol ontslag verleend uit 's Rijks dienst;
aan G. Slot, Verificateur der invoerrechten
accijnzen te Amsterdam, op zijn verzoek
met ingang van 1 Januari 1932 eervol ontslag
verleend tut 's Rijks dienst;
met ingang van 1 November 1931 benoemd
tot ontvanger der directe belastingen, in
voerrechten en accijnzen der 6e klasse Mr.
P. Iwema, adjunct-commies dier middelen
te Haarlem.
LANDMACHT
Bij Kon. besluit is op zijn verzoek eervol
uit den militairen dienst ontslagen d'e re
serve 2e luitenant voor speciale diensten
A. J. van Resteren van het Vrijwillig land
stormcorps luchtwachtdienst;
is benoemd bij het wapen der Genie tot
is. tweede luitenant bij het regiment Ge
nietroepen de reserve twee luitenant ir. F.
M. Oswald van het 12e regiment infanterie;
is benoemd tot reserve eerste luitenant bij
het le regiment infanterie de reserve tweede
luitenant W. F. Hamel van dat korps.
MARINE STOOMVAARTDIENST
Bij Kon. besluit zijn op hun verzoek eervol
uit den zeedienst ontslagen de hoofdofficie
ren marinestoomvaartdienst 2e klasse J. A.
Lanz en W. J. Mantz;
zijn bevorderd tot hoofdofficier van den
marinestoomvaartdienst 2e klasse de officier
van dien dienst der le klasse J. H. Klingen
en tot officier van den marine stoomvaart
dienst le klasse die der 2e klasse M. de
Vries en H. C. Timmers.
GEEN AUDIËNTIE
De Commissaris der Koningin in Zuid-
DE RAAD VAN STATE BESTAAT
400 JAAR
EEN HERDENKING
Donderdag 1 October a.s. zal het 400-jaren
geleden zijn, dat Karei V den Raad van
State instelde als bestuursorgaan voor de
Nederlandsche gew esten.
De Raad van State zal dit feit Donderdag
middag herdenken in een buitengewone ver
gadering, welke ook zal worden bijgewoond
door Z.K.H. Prins Hendrik en H.K.H. Prin
ses Juliana, en in welke graaf van Lynden
Sandenburg een herdenkingsrede zal
houden.
Tot het bijwonen van deze buitengewone
vergadering zijn ook uitgenoodigd de voor
zitters van de beide Kamers der Staten-
Generaal, do ministers, de Staatsraden in
buitengewonen dienst, de voorzitter van de
Algemeene Rekenkamer, het oud-lid van
den Raad van State, mr. Th. Heemskerk en
de oud-ambtenaren van den Raad van State.
DE INDIE-POSTVLUCHTEN
Het postvliegtuig De Reiger is gisteren
om 4.10 uur uit Alorstar vertrokken en na
tusschenlandingen in Medan en Palembang
om 17.40 uur te Batavia aangekomen.
Gisteren te Lunieren
aangevangen
Chr. vakbeweging en crisis-tijd
.MINISTER EN WETHOUDER
OF; FIETS EN AUTO
Is het in deze tijden verdedigbaar, aldus
vraagt het Ned. Weekblad, dat wet
houders van een groote stad rijden in luxe-
gemeente-auto's, terwijl de ministers, raads
lieden der Kroon, in dezen tijd werkelijk
geen eering pak zorgen op hun schouders
torsende, per rijwiel of per tram zich naar
hun arbeidsveld spoeden? Een ieder weet,
dat de gemeenten te royaal zijn, dikwijls
vastloopen, maar desniettemin voortgaan,
omdat ze weten dat ze in den uitersten nood
altijd nog een beroep op het Rijk kunnen
Of het verdedigbaar is, weten wij niet;
doch het schijnt dus wel, dat de fiets van
Nederlandsch fabrikaat heel wat sterker
dan de ingevoerde auto; want de zorgen
van een minister zijn heel wat zwaarder
dan die van een wethouder...
Voor. de zooveelste maal biedt Lunteren
dezen £bmer weer plaats aan 'n deel van con
fereerend Nederland. Ditmaal zijn het de
deelnemers aan de vijfde Christelijk Sociale
Cursus die hopend op een week goed weer,
gistermiddag successievelijk op het confe
rentie-oord der Z.S.R. aankwamen, om de
actueele onderwerpen die het programma
aankondigt te bespreken of te hooren De-
spreken. De cursus is weer georganiseerd
door de commissie voor samenwerking tus-
schen de algemeene Chr. Sociale bonden (nl.
de Chr. Werkmansbond, Patrimonium en de
Chr. Sociale Bond Maarten Luther) en het
Chr. Nat. Vakverbond. Ze zal duren tot a-s.
Vrijdag.
De opening.
Nadat de deelnemers des middags met
elkaar hadden kennisgemaakt, en om 6 uur
een gemeenschappelijke maaltijd was gehou
den, opende Zijne Exc. Prof. Dr. J. R. S 1 o-
temaker de Bruine, leider van den cur
sus, gisteravond om half acht de eerste bij
eenkomst met het uitspreken van een ope
ningswoord.
Na te hebben doen zingen Ps. 1384 las
hij voor Hab. 3, Ps. 130 en Ps. 33 en ging
hij voor in gebed.
Als doel der samenkomst noemde hij
twee grootheden, tusschen welke geen over
eenkomst bestaat, maar die wij toch in
contact met elkander moeten brengen. Het
zijn onze geestelijk-zedelijke overtuiging en
de ernstige economische crisis, die de
wereld teistert. Het is gewichtig, dat wij
weten, wat onze overtuiging voor deze
crisis zegt, omdat de wereld behoefte heeft
aan normen, omdat het onze taak is, ons
geestelijk bezit reëi te maken en ook omdat
een belangrijk meeningsverschil in onzen
kring is.
Spr. voegt aan dit laatste toe, dat hij dat
volstrekt niet tragisch vindt, omdat, als
men het van 't begin af met elkander eens
is, dit niet altijd een bewijs is van verdie
ping, maar vaak van een zich tevreden
stellen met frasen. Veel meeromvattend
dan de economische zijde, zijn de sociale,
nationale en politieke oorzaken, die aan
deze crisis ten grondslag liggen. Daarom
temeer moet de nadruk vallen op de zede
tijk-geestelijke krachten, die het christen
dom kan bieden. Spr. wijst er op, dat er
bij ons schuld is met betrekking tot de
huidige moeilijkheden, omdat het bolsje
wisme bijv. vrucht is van de West-Euro-
peesche leer van de autonomie van den
mensch.
Van beteekenis is, dat de waarde van het
zedelijk-geestelijke ook in niet Christelijke
kring wordt erkend, wat een moedgevend
verschijnsel is. Wij moeten tasten en zoeken
met het oog op onze taak en den ernst
der tijden, dankbaar voor de bloei onzer
Chr. vakbeweging.
De eerste dag werd beëindigd met het
houden van een korte bidstond onder leiding
van Ds. G. J. Duyvendak, Evang. Luth.
predikant te Haarlem, die sprak over
Joh. 15 8.
DE DAG VAN HEDEN.
Als de tweede dag door Ds. Duyvendak
weer met een korte Andacht over Psalm
139 24 is geopend, komt in behandeling
't eerste cursusonderwerp, dat gaat over de
houding en taak der Chr. Arbeiders
beweging in dezen crisistijd.
Dit onderwerp wordt in de morgenverga
dering ingeleid door den heer J. A. S c h a a f
sma, van Utrecht, seer, van den Ned. Chr.
Bouwarbeidersbond, en den heer J. Bak-
k e r, van Menaldum, lid van het hoofdbe
stuur van den Chr. Nat. Werkmansbond.
De eerste hield zijn referaat aan de hand
van de volgende gedachtengang:
1. De Ch. arbeidersbeweging hebben
wij te zien als een appèl van het Christelijk
geweten tegen de sociale en economische
ongerechtigheid, zooals deze laatste zich
openbaart onder den invloed van de moder
ne productiewijze.
2. Aanvankelijk is, onder leiding der alge
meene sociale bonden, zoowel tegen de libe
ralistische economie, als tegen de socialisti
sche theorie van den klassenstrijd, het
principieele verzet tegen de verschillende
revolutionneerende (revolvcerende) invloe
den krachtig gefundeerd en in beginsta
dium georganiseerd.
3. Nadat, voor een deel uit de algemeene
sociale bonden, de Christelijke Vakbeweging
is opgekomen, kon met meer kracht en met
meer succes aan den practischen hervor-
mingsarbeid op het sociale levensterrein
worden deelgenomen door de Christelijke
arbeiders.
4. De houding der Christelijke arbeiders
beweging wordt, onder alle omstandigheden,
door deze hare afkomst en wording bepaald,
terwijl haar taak in de eerste plaats een
Christelijk-cultureele is.
5. Meer onderverdeeld is haar taak als
volgt te omschrijven: le. organisatie van een
zoo groot mogelijk aantal Christelijke arbei
ders: 2e. invloed oefenen op de regeling der
arbeidsvoorwaarden, opdat in de verhou
ding tusschen werkgevers en werknemers
alle onrechtvaardigheid worde geweerd; 3e.
invloed oefenen op de sociale wetgeving, ln
den ruimsten zin, zoodat daaronder ook valt,
behalve sociale verzekering, zorg voor vei
ligheid en gezondheid, woningvoorziening,
onderwijs en bevordering van het welzijn
der opgroeiende jeugd; 4e. verleening van
onderlinge hulp en hijstand aan de aange
sloten leden, door middel van daanoe ge
stichte of nog te stichten instellingen; 5e
[verbreiding van de kennis der beginselen,
staat en prestatie der Christelijke arbeiders
beweging, opvoeding harer leden in sociale
en economische kennis, inzonderheid voor
zoover het betreft de jeugdige arbeiders, en
doorvoering harer idealen ook in interna
tionaal verband.
6. In dezen crisistijd, die zich kenmerkt
door geestelijke, politieke, economische en
sociale ontwrichting, heeft de Christelijke
arbeidersbeweging in de eerste plaats de
geestelijke basis harer werkzaamheden te
verbreeden en voort te arbeiden in de his
torische lijn, welke zich in haar bestaan af-
teekent.
7. Hierbij zal zij er op moeten werken, dat
de sociale en economische positie der meest
bedreigde groepen zooveel mogelijk worde
beschermd.
- Referaat J. Bakker.
Spr. zette allereerst uiteen wat hij onder
de christelijke arbeidersbeweging in Neder
land verstaat. Z. i. moeten daarloe gerekend
worden allen, die, op den grondslag van
Gods Woord opkomen voor recht en gerech
tigheid in de aardsche verhoildingen en
speciaal in de wereld van den arbeid.
Daarna komende tot haar taak op maat
schappelijk terrein, wees spr. allereerst op
het ontdekken van misstanden en de be
strijding daarvan. Direct stuiten wij daarbij,
aldus spr., op een schrijnende tegenstelling
tusschen verschillende arbeidersgroepen.
Spr. bedoelt de arbeiders werkzaam in be
schutte en onbeschutte bedrijven, of te wel
de landarbeiders en de industrieele arbei
ders.
De landarbeidersgroep plaatsende tegen
over al de groepen, die in de beschutte be
drijven werkzaam zijn, komt spr. tot een
gemiddeld loonverschil van 50 pet.
Dit is een wanverhouding, waardoor de
bestaande crisis wordt verscherpt en waar
door de eenheid in de arbeidersbeweging
kan worden geschaad.
Als spr. op deze wanverhouding wijst wil
dat niet zeggen, dat spr. gelijke belooning
zou willen voor land- en vakarbeider. Wel
zijn tengevolge van de loonpositie der arbei
ders in de beschutte bedrijven oorzaak van
een daling der loonen van den landarbeider.
In de beschutte bedrijven kuunen de loo
nen verhaald worden op de gemeenschap,
in de vrije bedrijven is dat onmogelijk.
Nadat spr. in dit verband meer bijzonder
bij de moeilijkheden had stil gestaan die
hot landbouwbedrijf ondervindt, handelde
spr. over de middelen, die een compensatie
kunnen brengen tusschen het onbeschutte
en het beschutte bedrijf. w-
Eén groote bedrijfsorganisatie met opne
ming van alle bedrijven zou hier redding
kunnen brengen. Vaststelling van loonen en
prijzen waren dan gewaarborgd. Dat is even
wel utopie, het egoisme in doze zondige we
reld verzet zich tegen dit redmiddel.
Evenwel kan als middel dienst doen de
strijd tegen opdrijving van loonen in de be
schutte bedrijven. Wat met de typografen en
sommige andere groepen van arbefders ge
beurd is mag in dezen crisistijd niet meer
voorkomen. Bij dreigende arbeidsconflicten
moet daarom de chr. arbeidersbeweging den
moed hebben, meer rekening te houden met
het levens- en prijzenniveau, dan met het
geldloon.
De lasten op de arbeiders en op de bedrij
ven geiegd door belastingen zullen moeten
worden verlaagd. Het is mede de taak der
chr. arbeidersbeweging bij de Overheid aan
te dringen op versobering en gezonde finan-
cieele politiek.
Voor het landbouwbedrijf vraagt spr. weg
neming der crisislasten en van de lasten
der soc. verzekering door stopzetting der
fondsvorming.
Als bijzondere maatregelen noemt spr. uit
breiding van het aantal boerderijen, die met
rijksvoorschot gebouwd worden, credietver-
leening aan land- en tuinbouw enz.
Voor den landarbeider worde de woning
voorziening met overheidssteun bevorderd,
evenals het klein-grondbezit, in den geest
der landarbeiderswet.
Aangaande de werkloosheid, die verband
houdt met de mechaniseering van den
arbeid (welke als gunstig gevolg o.a. heeft
dat de loonen bij de productiekosten een
minder groote rol spelen) en die nog wel
lang zal duren, dringt spr. aan op voor
ziening, vooral door de overheid, liefst door
het uitvoeren van productieve werken.
Spr. dringt aan op samenwerking met de
werkgeversorganisaties meer dan de C. A. O.
inhoudt, ter bespreking van de ci'
problemen als de rationalisatie, de
handelspolitiek, ter bevordering van on
zen export Door samenspreking moet
ook krachtig worden gewaakt tegen ver
laging van het levenspeil van den arbei
der en tegen de theorie van inkrimping der
productie als oplossing der crisis. Gezien de
crisis der tachtiger jaren is deze eisch geen
dwaas idealisme, gez(cn de ontwikkeling
sindsdien van de landbouw en zuivel-
productie.
Ten slotte wees spr. op de bijzondere taak
van de internat, chr. arbeidersbeweging in
deze dagen en op de plicht om door de ont
wikkeling der zonde in de wereld zich de
moed tot den goeden strijd niet te laten be
nemen.
De deelname.
De deelname is dit jaar al bijzonder groot
Ongeveer 120 personen lieten zich inschrij
ven om het congres geheel of gedeeltelijk
mee te maken. Andere jaren was dit getal
80 h 90.
PRINS HENDRIK NAAR
HOOGKARSPEL
Prins Hendrik is gister te half tien per
auto uitgereden voor hot maken van
tochtje naar Hoogkarspel. De Prins heeft
daar o.m. in gezelschap van den burgemeester
een paar scholen, een modelboerderij en der
nieuwen watertoren bezocht.
De auto van den Prins werd naar Hoog
karspel en terug voorafgegaan door een motor
met zijspan der Amsterdamsche verkeers-
WETSONTWERP
ARTSENIJBEREIDKUNST
DROGISTEN CONTRA APOTHEKERS
EEN FEL BESTREDEN WETSVOORSTEL
Een schoolmeestersaardigheid: Apothe
kers zijn nuttige lieden; drogisten zijn nut
tige lieden; dus: apothekers zijn drogisten.
Mogelijk dat in d'e dagen van Samuel, de
apothekeressen, die door hem in één adem
genoemd worden met baksters en keuken
maagden, zeer wel te vergelijken waren
met drogistentegenwoordig staan deze
groepen vrij ver van elkaar af, al dringen
de omstandigheden soms tot samenwerking.
Nochtans: apothekers zijn nuttige leden
van onze maatschappij; ja, ze zijn onmis
baar. Immers, de zorg voor de volksgezond
heid eischt, dat men zich voor geneesmid
delen vervoegt bij een wetenschappelijk en
vaktechnisch goed geschoold persoon cn zijn
toevlucht niet zoekt bij het vóór- en nage
slacht van den Delftschen Wonderdokter of
de Heks van de Ommerschans.
Naast den dokter behoort de apotheker te
staan, de een om de diagnose te stellen en
het recept voor te schrijven, de ander om
het recept gereed te maken (behoudens de
gevallen, dat de dokter, vooral op 't platte
land. ook apotheekhoudend geneesheer is).
Als ze er niet waren, zou men ze moeten
kweeken en nu ze er zijn. dient op hun be
houd prijs gesteld te worden.
Vandaar, dat reeds Minister Thorbecke in
1865 met een wettelijke regeling kwam en
in de Memorie van Toelichting verklaarde,
dat op de lijst van stoffen, die niet door
deren dan apothekers verkocht mochten
worden, zouden voorkomen:
„Alleen geneesmiddelen, alleen zoodanige
stoffen, die uitsluitend als geneesmiddel
kunnen worden gebruikt, en alleen in
danige hoeveelheid als voorgeschreven wordt
door een arts, dat is, tot geneeskundig doel,
ziedaar wat volgens den geest dezer Wet
aan de apothekers alleen wordt opgedragen
te leveren".
Doch nu moet hierbij tweeërlei opmerking
gemaakt worden.
Ook na 1865 wendde men zich slechts in
ernstige gevallen tot den apotheker, die
voor de massa des volks een geheimzinnige
verschijning was; doch zooveel te drukker
gebruik werd er gemaakt van
hulsmiddeltjes.
Schrijver dezer is, gelukkig! een volsla
gen leek op het terrein der geneeskunde en
hij zal nooit de praktijk van 't Staphorster
boertje of van één van diens confrères over
nemen; maar hij weet toch wel, dat men
vroeger voor elke kwaal een huismiddel
had: vlierdrank of camillethee, Haarlem
merolie en pepermunt, geneeskrachtige bla
deren en wortels, bloedzuigers voor het zie
ke lichaam.
De huisapotheek moge thans minder goed
voorzien zijn, in wezen is er niets veran
derd: Hofmanndruppels en aspirin (denk
slechts aan het verheven lied), venkelwater
en kleefpleister, likdoorntinctuur en zuive
ringszout, ja, wat niet al. moeten dienen om
d>en apotheker verre te houden, omdat een
doktersdrankje spreekwoordelijk duur is.
Hieruit volgt dus, dat de apotheker in de
meeste gevallen slechts dan zijn diensten
kan vèrleenen en zijn verdiensten incassee-
sn, wanneer er geen ander adres is. dat
erkelijk of vermeend, goédkooper is. Men
_aat om perubalsem en broomkalie, ammo-
niakzout en levertraan-emulsie, glycerine
wonderolie, boorzalf en kinawijn niet
naar een apotheker, maar naar een drogist.
Doch dit niet alleen. Behalve dat men ook
tegenwoordig nog ziekten op allerlei wijze
buiten dokter en apotheker om zoekt te ver
drijven of hoopt te voorkomen, is er met de
officieele geneesmiddelen ook iets gebeurd.
Dit n.l., dat ze
fabriekmatig bereid
en verpakt verkocht worden. Zoodat hierbij
de apotheker vaak is uitgeschakeld.
In 1865 kon men nog spreken van de wet
op de „uitoefening der artsenijbereidkunst",
waarbij dan uitsluitend de apothekers be
trokken waren; doch de Minister, die zich
thans aan deze materie waagt, zegt, dat
onder deze uitdrukking mede wordt begre
pen „het ter aflevering in voorraad hebben
of afleveren van geneesmiddelen".
En 'almeer valt niet op het bereiden,
maar op het verkoopen de nadruk.
Nu is het duidelijk, dat men geen weten
schappelijke opleiding noodig heeft om een
tube tandpasta, een kokertje aspirin of'een
pakje watten te verkoopen; een drogist kan
dat evengoed als een apotheker.
De conclusie ligt voor de hand; de strijd
om het bestaan wordt voor de apothekers
moeilijker; ze word'en door do drogisten ver
drongen.
Dit spreekt wel duidelijk uit het feit, dat
hier te lande
slechts 644 apothekers
zijn gevestigd, van wie 436 tezamen in 23
steden, n.l. Leeuwarden, Groningen, Deven
ter. Zwolle, Amsterdam, Haarlem, Hilver
sum, Zaandam, Alkmaar, Utrecht, Amers
foort, Delft, Dordrecht, Gouda, Den Haag,
Leiden, Rotterdam, Schiedam, Breda, Eind
hoven. Den Bosch, Tilburg en Maastricht,
welke steden tezamen een bevolking heb-
by van pl.m. 3.000.000 zielfn.
Dat er dus voor de overige pl.m. 5.000.000
inwoners van Nederland overblijven 20S
apothekers, of in procenten uitgedrukt 37U>%
van de bevolking wonende in de 23 grootste
steden, wordt bediend door 6S% van het
aantal apothekers en 62%% van do bevol
king, wonende in de kleinere steden en op
het platteland, door de overige 32% der
apothekers, zoodat het duidelijk is, dat op
dit oogenblik de voorziening met verpakte
en andere, niet op recept te betrekken ge
neesmiddelen voor een zeer groot deel ge
schiedt door drogisten.
Nog eenvoudiger gezegd, beteekent dit. dat
een apotheker slechts een bestaan vindt in
een centrum van bevolking en dat men op 't
sehaarsch bevolkte platteland alleen op ver
re afstand een apotheker - inrit.
Toch zijn apothekers niet alleen nuttige
lieden, doch ze vormen een onmisbaar deel
in onze samenleving: de bereiding van ge
neesmiddelen mag niet aan onbevoegden
worden overgelaten.
Door dit motief geleid, is de Minister van
Voornaamste Nieuws.
(blz. 1).
De chr. sociale cursus te Lunteren.
Het wetsontwerp inzake de Artsenijkunst,
(blz. 2.)
Nadat door de idende staatslieden van
Frankrijk en Duitschland besloten is tot
instelling van een Duitsch-Fransche Econo
mische Commissie, zijn Laval en Briand
v. eèr naar Parijs vertrokken.
Het Japansch-ChL eesch conflict verscherpt
zich. Japan wei - t volstandig Volkenbonds
inmenging en drei' uit den Volkenbond te
treden, terwij! het gerucht gaat, dat het
Mandsjoerije, onder schijn van onafhanke-
lijkheid wil annexeeren.
(blz. 5)
Economische Wereldproblemen V.
Vergadering van belanghebbenden bij de
export naar Engeland over de val van het
■,rerT-'v>ging van het disconto der Neder
landsche Bank.
(blz. 6)
Vergadering van den Leidschen Gemeen
teraad.
(blz. 9)
Op I October is het 400 jaar geleden daf
de Raad van State werd ingesteld.
De bedrijfsfilm van Philips Gloeilampen
fabrieken.
n Interview met Minister de Geer, (mu. 3)
DE OPCENTEN IN N.-HOLLAND
VERHOOGD.
Naar wij vernemen Is de opbrengst der
inkomstenbelasting over 1931-1932 in de
provincie Noord-Holland van dien aard, da*
ernstig overwogen moet worden het aantal
provinciale opcenten van 11 op 16 te brengen.
AMSTERDAM
DE KORTING OP DE AMBTENAARS
SALARISSEN
Voor de Ryksgroep van de afd. Amsterdam
van den Alg. Ned. Chr. Ambtenaarsbond trad
de heer L. Vermeulen, secretaris van den
Bond op, die een uiteenzetting gaf van het
voorstel der regeering inzake korting op de
ambtenaarssalarissen.
Spr. kwam tot de conclusie, dat elke kor
ting afgewezen moet worden en dat alleen
verhooging der Rijksinkomstenbolasting de
beste oplossing zou zijn. In een conferentie
met de antirev. en chr. hist. Kamerfracties
werd het standpunt verdedigd, dat het tekort
over het Nederlandsche volk verdeeld moet
worden. Spr. x e wachtte esr aan minlijke be
zuiniging op de diensten door overleg >net de
organisaties.
NIJMEGEN
DE WAALBRUG.
In Nijmegen heeft zich een Waalbrug-
eommissie gevormd, welke zich ten doel
stelt om belangrijke gebeurtenissen in de
geschiedenis van den bruggebouw vast te
leggen voor de historie en te vieren. De
vorming van een eere-comité uit vooraan
staande burgers is in voorbereiding.
Nu de gemeenteraad van Nijmegen zich
ten langen leste heeft neergelegd bij de
houding van den Minister, is reeds met
het eerste voorbereidende werk voor den
brugbouw begonnen. Het eerste personeel
en materiaal van de Ned. Beton-Maat-
schappij, welke het omleggen van den Lent
6chendijk tegenover Nijmegen heeft aange
nomen is gearriveerd. Begonnen wordt met
het amoveeren van het terrein voor de.
proefbelasting. De fundeeringen voor hot
landhoofd en den eersten peiler aan die
zijde zijn reeds geprojecteerd.
STICHTING VOOR DEN OUD-INDISCHEN
MILITAIR
De Stichting voor den Oud-Indischen Mili
tair, gevestigd te Nijmegen, doet voor deze
oud- en verlofsmilitairen goed en nuttig werk.
Dit blijkt uit de cijfers over de eerste acht
maanden van dit jaar. In dien tijd toch werd
het kantoor der Stichting bezocht door liefst
1434 oud-Tndische militairen, die om advies
of hulp in allerlei aangelegenheden vragen.
In dienzelfden tijd werden niet minder dan 207
oud-Indische militairen aan vaste of losse be
trekkingen geholpen, nietegenstaande de heer
schende werkloosheid.
Binnen niet al te langen tijd hoopt deze
Stichting haar enge behuizing aan de Oude
Varkensmarkt te verlaten en haar intrek te
nemen in de ruime behuizing, vroeger „villa
Carré" geheeten, wanneer de verbouwing ge
reed is.
Arbeid er toe gekomen een wetsontwerp op
de Artsenijbereidkunst in te dienen, dat
kennelijk ten doel heeft de apothekers te
genover de drogisten in bescherming te
Daarin behoeft op zich zelf niets onredo-
Iijks te liggen: aan de uitoefening van al
lerlei beroepen worden wel eischcn gesteld
en niemand zal het afkeuren, wanneer al
leen een wetenschappelijk man, apart voor
uit doel gevormd, een recept mag uitvoe
ren. En hij behoort daarin en bestaan f"
kunnen vinden.
Anderzijds echter wordt dit monopolie
begrensd door het weirijn van het geheel"
volk de overheid mag niet zoodanige man:
regelen nemen, dat een kleine groep bur
gers eenvoudig kan parasiteeren op de
groote massa; bet is toch menigmaal al
niet te koeren, dnt groote concerns mono
polistische bedrijven maken en naar harte
lust van rle bevolking balen wat zij willen
In hoeverre nu de mini-der. nlthan* naar
het oordeel der helnnghehNmde drnd«:en.
een onbillijk monopolie voor de apothekers
scheppen wil, hopen we in een volgend ar-
tiKei te zien