Jlirnpr ^Viterijr (Courant
Daaeliiks verschijnend N euwsbiad voor Leiden en Omstreken
EERSTE BLAD.
STATEN-GENERAAL
ABONNEMENT:
Per kwartaal 3.25
(Beschikkingskpsten 0.15.)
Per week 0-25
Voor het Buitenland bij Weke-
lijksche zending 6.—
Bij dagelijksche zending 7<—
Alles bij vooruitbetaling
Losse nummers 5 cent
met Zondagsblad 7% cent
Zondagsblad niet afzonderlijk verkrijgbaar
Bureau: Breestraat 123 Telefoon 2710 (na 6 uur 3166) Postbox 20 Postgiro 58936
NO. 3458 WOENSDAG 16 SEPTEMBER 1931
ADVERTENTIEN:
Van 1 tot 5 regelsJ 1.17V5
Elke regel meer0.22Vt
lr.gez. Mededeelingen
van 1—5 regels B 2.30
Elke regel meer0.15
Bij contract belangrijke korting.
Voor het bevragen aan t bureau
wordt berekend O.ir
12e Jaargang
Dit nummer bestaat uit DRIE bladen
MEER LICHT
Millioenennota en.... millioenen-tekort
De millioenennota is in zijn wezen
een dor cijferding; maar zij raakt
levende menschen, want wij allen heb
ben er iets mee te maken.
De toelichting, welke Minister de
Geer bij zijn millioenennota schreef,
geeft weer menig staaltje van frissche
beeldspraak en de lezing is een letter
kundig genot; maar het nuchtere feit
blijft, dat we de „tekort-pil" moeten
slikkengraag of niet.
Dit staatsstuk geeft meer licht dan
de Troonrede, maar in dat licht zién we
verschillende onaangename dingen. Het
zal op sommigen niet de grootste in
druk maken en toch is het 't ergste van
al, dat zelfs met kunst en vliegwerk de
rijksbegrooting voor 1932 niet sluitend
was te krijgen.
Dat is heel erg en dat Minister de
Geer er ten slotte in berustte, zegt heel
veel. Natuurlijk, één niet-sluitende be
grooting brengt het land niet naar de
financieele ondergang; maar het is toch
de eerste stap op een hellend vlak. En
daarom verdient de Minister van Fi
nanciën en heel de Regeering hulde, dal
het geraamde tekort tot een luttel be
drag van 2y2 millioen is teruggebracht.
Hierbij mag echter niet vergeten
worden, dat de begrooting, naar een
geijkte term, nu ook totaal „uit
gebeend" is; op meevallers mag men
niet rekenen en stijging der uitgaven
wegens abnormale omstandigheden is
wèl te vreezen. Ook valt nu reeds met
akelige zekerheid te voorspellen, dat de
inkomstenbelasting in 1933 minder zal
opbrengen dan in 1932.
Voorts moet bedacht, dat'er een bui
tengewone rekening voor crisisuitgaven
geopend wordt. Dat wil zeggen, dat we
gaan leenen voor maatregelen, welke in
verband met de crisis genomen moeten
worden. Maar de Minister maakt de
nuchtere opmerking (nochtans niet
overbodig voor lichtvaardige finan
ciers), dat buitengewone uitgaven óók
betaald moeten worden. Men kan er
voor leehenmaar uitstel van betaling
geeft geen afstel.
Voorts bewijst de manier, waarop
een voorzichtig man als deze minister
het feitelijke tekort van 75 millioen tot
ruim twee wist terug te brengen, over
duidelijk, hoe alles klem geloopen is.
Men lette slechts op de brug, welke in
laatste instantie geslagen werd: het
beschikken over 18 millioen van het
voordeelig saldo van 1929 om een deel
van het tekort van 1932 te dekken.
Twee dingen springen hier wel zeer
duidelijk in 't oog. Meer dan eens is
gevraagd: waar blijven de groote over
schotten van vorige dienstjaren toch.
En het laconieke antwoord luidde dan
steeds: die zijn opgesoupeerd.
Natuurlijkde minister had ze niet
in een oude kous verstopt Feit (was,
dat de rijke overschotten, welke menig
een gaarne op gansch andere wij zo
had willen opsoupeeren, gebruikt waren
voor schulddelging.
Thans moet zelfs minister de Geer
een andere weg inslaan en de over
schotten bezigen tot dekking van het
gewone tekort. Dat wijst er op, hoe
penible de toestand is.
Echter, hier is ook een andere opmer
king van pas. Nu nog scheldt de roode
pers Minister Coltfn als „bezuinigings
maniak"; wat beteekent, dat deze een
doodzonde heeft begaan door te zorgen,
dat er overschotten kwamen in vroe
gere jaren. Men had toen de salarissen
op 't peil van 1920 moeten houden en
de belastingen meer verlaagd hebben.
Stel nu, dat die eisch ingewilligd was.
Dan had Minister de Geer zeker niet
over een voordeelig saldo van 1929 kun
nen beschikken en wat veel erger zou
zijn dan zou de post „rente en aflos
sing van staatsschulden" moordend zjjn
geweest voor de rijksmiddelen.
Deze absolute waarheid mag men
vooral nu aan de lichtzinnige financiers
wel eens voorhouden. Want zelfs, on
danks allerlei gunstige factoren, zitten
we riu met eer. tekort en moeten er nu
onaangename maatregelen getroffen
worden.
De millioenennota is een dor cijfer
ding, maar de levende menschen komen
er mee in aanraking. En zij, die arbei
den in rijksdienst komen er allereerst
mee in aanraking. Wat door velen ge
vreesd werd. wordt werkelijkheid. De
salarissen zullen, ingaande 1 Jan. a.s.,
met 5 pet. worden verminderd. Allicht
valt dat velen mee, die erger gevreesd
hadden; maar vreugde brengt zoo'n
EERSTE KAMER
ZELF-INSTALLATIE
HERDENKING Mr. TREUB
ADRES VAN ANTWOORD
Vergadering van 15 Sept. 1931
De Eerste Kamer kwam gistermiddag
half 4 bijeen.
De president hield na opening der verga
dering een korte rede, waarin hij ver
klaarde het voorzitterschap opnieuw met
groote dankbaarheid te aanvaarden. Met
dank herdacht hij de medewerking van de
Kamer bij de vervulling van zijn ambt en
wees vervolgens op de gewichtige taak der
Eerste Kamer in ons staatsbestel.
Wil zij geven, wat van haar verwacht
wordt, dan dient met een breede visie op
j de huidige nooden en behoeften, met nauw-
gezetheid en onthouding van alle kleine
politieke berekeningen en middelen, te
I' worden gearbeid, in een sfeer van onbe
vangenheid, welke beginselvastheid aller
minst uitsluit
De aan het oordeel der Kamer onderwor-
j pen wetsvoordrachten in dezen zoo bij uit
stek zorglijken benarden tijd, behooren min
der dan ooit aan partij-, maar eenig en al
leen aan het landsbelang te worden getoetst.
Ons voordeel doende met hetgeen wij
elders waarnemen, eensgezind, schorder
aan schouder staande, zullen wij, waar
immers het volk in zijn geheel, ver uitgaat
boven welke groep ook, aldus en dat
behoort toch ons hoogste doel te wezen
in echt nationalen zin werkzaam zijn.
De gelederen gesloten, het Vaderland ten
heil. Zoo zij het, aldus besloot baron de
Vos van Steenwijk zijn rede, gedurende 't
ingetreden zittingsjaar, en moge het God
gehengen. Zijn zegen over ons werk milde-
lijk uit te storten.
Een algemeen applaus volgde.
Naar aanleiding van een ingekomen ken
nisgeving van het overlijden
zijn onuitputtelijke werkkracht, zijn vér-
zienden blik en zijn stuwenden durf.
Bij het heengaan van deze markante
geniale persoonlijkheid verloor Nederland
één van zijn groote, meest voortreffelijke
zonen."
Staande werden deze woorden aangehoord
Na een verklaring van mevr. Pothuis-
Smit (S.D.), dat de soc.-dem er tegen
waren, werd besloten de Troonrede meteen
Adres van Antwoord te beantwoorden.
De afdeelingen werden vervolgens ge
trokken.
Nadat de vergadering eenigen tijd ge
schorst was, werd medegedeeld, dat tot
voorzitters waren gekozen de heeren Rink,
de Veer, Fock, v. Sasse en de Jong, en tot
ondervoorzitters de heeren v. Lanschot, de
Savornin Lohman, Slingenberg, Heerkens,
Thijssen en Dobbelmann.
Voorts deelde de Voorzitter mede,
dat benoemd zijn tot leden van de com
missie van redactie voor het Adres van
Antwoord op de Troonrede, de heeren v. d
Bergh, v. Citters, de Bruyn, Steger en
Dobbelmann.
De vergadering werd daarna gesloten.
TWEEDE KAMER
HERDENKING VAN Dr. NOLENS
EN Mr. TREUB
HET VOORZITTERSCHAP
EEN EERVOLLE KEUZE
DE ECONOMISCHE CRISIS
Vergadering van 15 Sept. 1931
OVERZICHT
de volgende rede:
„In deze vergaderzaal, waar de oudere
leden der Kamer herinneren het zich leven
dig mr. Treub, als minister van de
Kroon, vele hoogst belangrijke wetsont
werpen heeft verdedi'gd en zien aangenomen
mag een woord van dankbare herinnering
aan zijn merkwaardige figuur niet ont
breken.
Met zeldzame gaven rijkelijk bedeeld,
zelfstandig en doortastend als weinigen,
heeft de overledene, te allen tijde slechts
beoogende en nastrevende hetgeen naar
zijn overtuiging der Natie dienstig was,
den lande, meer in 't bijzonder gedurende
de zoo moeilijke oorlogsjaren, ongemeene
diensten bewezen.
Vrucht van zijn veelomvattende kennis
Het parlementaire jaar is weer begonnen
en straks zal de politieke molen lustig
w."f. Treub hield de Voorzitter daarna draaien.
Eerst moet echter alles-weer op gang
worden gebracht. In de Tweede Kamer be
gint dat met het aanbieden der Staatsbe-
grooting en het opmaken van het voorzit
terschap.
Ditmaal wachtte evenwel den voorzitter
vooraf een droeve taak.
Want ter Achterzijde, op de achterste
rij banken, was-eren plaats ledig: die van
den voorzitter der R.K. Kamerfractie. Hij,,
die schier nimmer ontbrak en altijd werk
zaam was, zou er nimmer weerkeeren. De
taak van Dr. Nolens was door den dood
beëindigd. Zijn kleine, opvallende figuur
zouden we er nooit meer zien. Dat strakke
gelaat met wilskrachtige trekken, deze
rustige, invloedrijke leidersfiguur zou nim
mer meervzich doen gelden, als hij soms
bijna onopgemerkt zijn bankje verlieten
met zijn korte pasjes op zijn doel afste--
ven-de en dan soms door een enkelen wenk
een korte Opmerking, een welmeenende
raadgeving het zijne deed tot een bevredi
gende gang van de discussie of tot den
uitweg uit een moeilijke situatie den weg
aangaf. De groote parlementaire figuur van
Dr. Nolens is uit ons parlementaire leven
weggenomen. Een door allen hooggeacht
collega is aan de Kamer ontvallen en zij
voelt en ex-kent het als een niet te schatten
verlies.
In sobere, scherp geteekende trekken,
heeft de president, mr. v. Schaik, deze
nationale figuur, dezen grooten Nederlan
der herdacht als geloovig, werkzaam en
waarachtig staatsman, die zijn volle per
soonlijkheid heeft dienstbaar gemaakt aan
de beiangen van land en volk.
Minister Ruy» sloot zich namens de
Regeering en in eigen stijl bij het mooie
woord van den voorzitter aan.
Beide redevoeringen waarin tevens
enkele woorden waren gewijd aan het oud
lid der Kamer, den oud-minister mr. Treub
werden door de aanwezige Kamerleden
staande en in groote stilte, bijna schreven
we: met zekere devotie, aangehoord. Het
gesprokene zal in bijna ieder hart weer
klank hebben gevonden. Het was goed Dr.
Nolens aan wiens graf niet gesproken
werd, op deze wijze voor het forum van
het gansche Nederlandsche volk te eeren.
Schier onopgemerkt had daarna door den
minister van Financiën de aanbieding van
de Rijksbegrooting voor 1932 plaats. Zorg
vuldig verpakt werd deze doos van Pan
dora op 's voorzitters tafel gedeponeerd.
De nu volgende opmaking van de moni-
natie voor het voorzitterschap had een zeer
vlot verloop.
nergens.
Toch moet er aanstonds aan toege
voegd worden, dat de Regeering hierbij
met zorgvuldigheid te werk wil gaan.
De laagst-bezoldigden worden ontzien
en de gehuwden eveneens. Ook komen
de pensioengrondslag en de kinder
bijslag niet in 't gedrang, terwijl de
maatregel zeer bepaald een tijdelijk ka
rakter zal dragen.
Deze laatste toezegging geeft het
minste houvast; de eerste zijn van be-
teekenis.
Als maatregel om iets van het drei
gend tekort te dekken, zal ook de reeds
aangekondigde benzinebelasting inge
voerd worden. We blijven er bij, dat
deze het gemakkelijkst te dragen zal
zijn. Minder gunstig denken we over de
tariefsverhooging van 8 op 10 procent.
We meenden reeds uit de verklaring
van Minister de Geer te mogen afleiden,
dat ér van verhooging geen sprake zou
zijn; doch al wordt het dan geen 12, de
Regeering wil toch tot 10 pet. gaan.
Zeker, dat is slechts een matige fiscale
verhooging; maar allicht zal het be
drijfsleven hieronder meer lijden dan
onder de benzinebelasting.
Afgezien van het meer of minder
wenschelijke van een bepaalde maat
regel, mag ons volk zich echter geluk
kig prijzen, als het met deze opofferin
gen door de crisis heen komt. Niet ten
onrechte wijst de Minister naar het bui
tenland. waar in de laatste jaren een
minder behoedzaam financieel beleid is
gevoerd dan hier en waar men thans
voor veel grooter moeilijkheden staat:
hier wordt althans van drastische maat
regelen tegenover Onderwijs en werk-
loozen nog niet gesproken; al zal van
de verschillende hoofdstukken der be
grooting een 19 millioen afgeknepen
wordenb.v. door voorloopige opschor
ting van Zuiderzee-inpolderingen, waar
om bijna niemand een traan zal laten.
En al blijft het gevaar dreigen, dat er
in 1934 nieuwe moeilijkheden kunnen
rijzen.
Doch het is, zooals de Minister zegt:
„Bij dit alles is ondersteld, dat de in
komsten en de uitgaven in de betrokken
drie jaren gelijk blijven, respectievelijk
een gelijk accres of decres vertoonen.
Eenig vertrouwen op een betere toe
komst moet in het huidig tijdsgewricht
wel de onmisbare laatste sluitpost bib
ven."
Geve God, dat dit vertrouwen niet
\)del mog"! bijjke*\
Bij eerste stemming verkreeg Mr. van
Schaik alle 82 uitgebrachte geldige stem
men: er waren 4 blanco stemmen. Ver
moedelijk van de beide communisten, van
Mr. v. Schaik zelf en nog een van iemand
die het niet over z'n hart kon verkrijgen
om zijn stem uit te brengen op den alge
meen geëerden en gewaardeerden heer v.
Schaik. Met een levendig applaus onder
streepte de Kamer deze eervolle keuze. De
heer v. Schaik kleurde er bij.
De heer Schaper werd weer No. 2 op de
voordracht. Hij verkreeg van de 79 gel
dige stemmen er 68.
Dr. Beumer was ook ditmaal weer de
derde met 60 van de 81 geldige stemmen.
Van de zinlooze demonstratie om op Mr.
Marchant 21 stemmen uit te brengen be
grijpen we niets. De man is pas goed uit
de loterij gekomen; laat dat nu voorloopig
genoeg zijn.
Wie zich ingebeeld had, dat we in deze
eerste bijeenkomst van interpellatie-aan
vragen vrij zouden blijven, kwam verkeerd
uit. Ditmaal had de soc.-dem. v. d. Tempel
de primeur. Het onderwerp lag voor de
hand: de economische crisis en de voor
zieningen den nood der werklooze arbeiders
in den a.s. winter.
A.s. Donderdag te 1 uur komt de Kamer
opnieuw bijeen. Alsdan zal ook over de
interpellatie-aanvraag worden beslist
hield daarna, ter herdenking van het overleden
lid der R.K. fractie Dr. Nolens en vau oud-
minister Treub, de volgende rede:
Herdenking Dr. Nolens en Mr. Trent
Geachte Medeleden!
Het blijkt dan toch harde werke'.IJkheld, hij
!s niet meer in ons midden. Een meedoogen-
looze kwaal heeft dat krachtige lichaam me;
tijd
-emietigd. De K
Gedurende 35 jaren heeft hij het
ilaats nfvaardigdi
n al die jaren z._
Ie belangen van land
>rig uit Venlo. Zijn vaderstad irogi
dlÖdeeld heeft hij
onVwikkeUng
Zuid-Limburg.
die landstreek noodzakeliji
toch v66r alles Nederlander, ve
er van het Nederlandsche volk
oog uitsluitend gericht op het belang
sch geschoold zijnde, bi
uitgebreide theoretische kennis,
ichtvaardigheidsgevoel, do stuwende
:ht, die van hem uitging, zijn bovenal
-ttscne zin bezorgde hem als x - - -
plaats in de Katholieke Sta;
:elf dei_Hi
'partij. die hei
3. doch ook^ei
leider zelfs van
ïijn partijpolitiek toch
irstand, d<
tennis en fijnen kijk
omstandigheden en g
ort Dit scherp i
ntwikkeling van
ge beginsel-
itlsche goesr,
politieke tegenstandei
en en ander Is toe te schrijven da
n invloed, om zijif eerlijkheid en
in deze en aan gene zijde van de 1
ook en vooral in deze Kamer,
i was het tegendeel van heerschzuc
e me them in aanraking kwam. ot
willekeurig het dwingende van
staan in het teeken van i
Hij stimuleerde in woord
gevenden arbeid. Op elk terreir
tot in onderdeelen. Vanaf de
i in daad den
do regeerlngsx
gedrukt. Zoo^waa liij in i
zijn priesterlijke
eeiaige wijze vervuld.
Het land heeft in Nolens
iguren verloren.
De Kamer zal hem weten
intinultelt In 1
ander doodsbericht heeft de Kamer
M. W. F. Treub is heengegaan. Vele
;roote bekwaamheid, zijn
Veelzijdig ontw
Het zij mij toeges
in den diepge<
erd als met geleende talentt
en moeilijk leven als van den Sta.
ns ware niet zóó te leven geweest,
zijn uitgangspuni -
in en^ zijn dadenrijke
den priester Nolens
en rijkgeslaagd level
koorbeeldig,
In het klare besef van zijn i
mtwoordelijkheid is hij de i
:elfs voor den schijn van ieders
in acht nam. wekt thans in ons
herinnering aan den sterken s
ultgei
nmuci- was de dagelijksche. d
sprekende achtergrond*--* *-•
:fjdigen mensch?°Ge °l
het tot in onder-
dij bezat en gebruik
welsprekendheid, jui
erbodlg, wellicht onaa
•eel gezag te bezel
Met
i pla
ook ai
tardde hij
schijn tegen zich. den scnaauw aer onb
heid. Zijn schier koel aandoende beheer
heeft hij geoefend en noodig gehad
schijn in zijn weggeborgen hart te ve
en om tóch die plaats te blijven bezi
-hY^JL,,,13 ?'19t' dat hlJ met z'Jn aan li
zijn positie daar
beteekei-
™or zaak. die hij voorstoni
Y ,evS? heeft hlj geleefd. Een ie-
dat niet geleefd werd voor zich zeiven of
eigen bate, maar dat werd geleld en bez
d°°™oelde gemeenschapsliefde, in
r.u«Ld:e„"".VbhtVd*i!)."f,r'ïtee,,iïïe" ,a°s
Het staatkundig leven trok hem om des
veejzijdigheid. Zijn begaafde geest vond
scotei.u. en genouden. Zoo Is i
loren gegaanT® racht weinig of niets ver-
enronkre?i°ehd ka"i TVorden getuigd? dat^hi^gaaf
dit ar dit leven stond, dan moot
x-Yf-" overledene worden gezegd.
■ehttaln.«'li' Z"1
scnijning er in geslaagd tevergeefs naar
doen gissen.
i zijn lir
gemoedsleven
Zijn begeestering getuigde dan v
fer„v«h< a -Kf
Sï' '-«"«lo»... T
n? van huteTn' Treub. stemt de Regie
Hij heeft in moeilijke jaren het vaderlo,
i Financiën, de heer D e
de Rijksbegrooting vo
Voorzitterschip.
>ver tot liet op-
1 het voorzittcr-
•van 82 geldige.
'erden uitgel
ieemskerk en i op d
Voor de derde plai
Deze voordracht zal i
rorden aangeboder
Ebe-ls. Smoi
takkerNort.
i heer Lingbeek.
i H. M. de Koningin
Voornaamste Nieuws.
(blz. 1).
De eerste vergadering van de Eerste en
de Tweede Kamer.
Mr. R. J. H. van Schaik weer eerste can-
didaat voor het voorzitterschap der Tweede
Kaïner.
(blz. 2.)
De Europa-Commissie beëindigd.
Churchill en Simon bepleiten in het La
gerhuis protectie.
Rede van Gandhi in de Ronde Tafelcon
ferentie.
Hardnekkige geruchten over een aanstaan
de verlenging van het Hoover-moratorium
tot drie of zelfs tot vijf jaar.
Muiterij op de Britsche vloot over de kor
ting op de gages. De manoeuvres afgelast.
Miklas opnieuw candidaat voor het bonds
presidentschap.
De leider van de mislukte staatsgreep in
Oostenrijk Pfriemer gevlucht naar Zuid-
slavië en daar in hechtenis genomen.
(blz. 5.)
De millioenen-nota 1932: Uitgaven 19 mil
lioen minder. Inkomsten 50 millioen lager.
Op de salarissen 5 gekort Geen verdere
Zuiderzee-inpolderingen. Invoerrechten van
8 op 10 Benzinebëla6ting.
(blz. 6)
De pers over de Troonrede.
(Blz. 7)
Congres der Chr. Werkgeversvereeniging
te Rotterdam.
De Brabantsche Industriedagen. V (Slot),
(blz. 9).
Ingediend is een wetsontwerp tot wijzi-
Memorie van Antwoord op het Voorloopig
Verslag der Tweede Kamer inzake het ont
werp betreffende de Economische Voorlich
tingsdienst
De kaspositie van het Rijk geeft op 7 SepL
jl. een bedrag van 72.500.000 vlottende
Ingediend is een wetsontwerp om de re
geering te machtigen over te gaan tot con
versie van de 6 pet. Staatsleeningen 1922
A en B.
^iï géén geld f
Dames en kinderkleéding
Eerst
kijken
HOFWEG A
DEN HAAG ROTTERDAM
Alléén: Hofweg 6 Hoogstraat h. Spui
De heer v. d. Tempel .(a.d.) i
m de werklooze arbeiders in den a.s.
dit verzoek zal a.a. Donderdag worden
irgaderlng werd verdaagd tot Donder-
DE PLECHTIGE OPE NING DER KAMERS
Interieur in de Ridderzaal na het voorlezc n van de Troonrede door ff. M. dc Eonin gin.