Jlirnpr ^Viterijr (Courant Daaeliiks verschijnend N euwsbiad voor Leiden en Omstreken EERSTE BLAD. STATEN-GENERAAL ABONNEMENT: Per kwartaal 3.25 (Beschikkingskpsten 0.15.) Per week 0-25 Voor het Buitenland bij Weke- lijksche zending 6.— Bij dagelijksche zending 7<— Alles bij vooruitbetaling Losse nummers 5 cent met Zondagsblad 7% cent Zondagsblad niet afzonderlijk verkrijgbaar Bureau: Breestraat 123 Telefoon 2710 (na 6 uur 3166) Postbox 20 Postgiro 58936 NO. 3458 WOENSDAG 16 SEPTEMBER 1931 ADVERTENTIEN: Van 1 tot 5 regelsJ 1.17V5 Elke regel meer0.22Vt lr.gez. Mededeelingen van 1—5 regels B 2.30 Elke regel meer0.15 Bij contract belangrijke korting. Voor het bevragen aan t bureau wordt berekend O.ir 12e Jaargang Dit nummer bestaat uit DRIE bladen MEER LICHT Millioenennota en.... millioenen-tekort De millioenennota is in zijn wezen een dor cijferding; maar zij raakt levende menschen, want wij allen heb ben er iets mee te maken. De toelichting, welke Minister de Geer bij zijn millioenennota schreef, geeft weer menig staaltje van frissche beeldspraak en de lezing is een letter kundig genot; maar het nuchtere feit blijft, dat we de „tekort-pil" moeten slikkengraag of niet. Dit staatsstuk geeft meer licht dan de Troonrede, maar in dat licht zién we verschillende onaangename dingen. Het zal op sommigen niet de grootste in druk maken en toch is het 't ergste van al, dat zelfs met kunst en vliegwerk de rijksbegrooting voor 1932 niet sluitend was te krijgen. Dat is heel erg en dat Minister de Geer er ten slotte in berustte, zegt heel veel. Natuurlijk, één niet-sluitende be grooting brengt het land niet naar de financieele ondergang; maar het is toch de eerste stap op een hellend vlak. En daarom verdient de Minister van Fi nanciën en heel de Regeering hulde, dal het geraamde tekort tot een luttel be drag van 2y2 millioen is teruggebracht. Hierbij mag echter niet vergeten worden, dat de begrooting, naar een geijkte term, nu ook totaal „uit gebeend" is; op meevallers mag men niet rekenen en stijging der uitgaven wegens abnormale omstandigheden is wèl te vreezen. Ook valt nu reeds met akelige zekerheid te voorspellen, dat de inkomstenbelasting in 1933 minder zal opbrengen dan in 1932. Voorts moet bedacht, dat'er een bui tengewone rekening voor crisisuitgaven geopend wordt. Dat wil zeggen, dat we gaan leenen voor maatregelen, welke in verband met de crisis genomen moeten worden. Maar de Minister maakt de nuchtere opmerking (nochtans niet overbodig voor lichtvaardige finan ciers), dat buitengewone uitgaven óók betaald moeten worden. Men kan er voor leehenmaar uitstel van betaling geeft geen afstel. Voorts bewijst de manier, waarop een voorzichtig man als deze minister het feitelijke tekort van 75 millioen tot ruim twee wist terug te brengen, over duidelijk, hoe alles klem geloopen is. Men lette slechts op de brug, welke in laatste instantie geslagen werd: het beschikken over 18 millioen van het voordeelig saldo van 1929 om een deel van het tekort van 1932 te dekken. Twee dingen springen hier wel zeer duidelijk in 't oog. Meer dan eens is gevraagd: waar blijven de groote over schotten van vorige dienstjaren toch. En het laconieke antwoord luidde dan steeds: die zijn opgesoupeerd. Natuurlijkde minister had ze niet in een oude kous verstopt Feit (was, dat de rijke overschotten, welke menig een gaarne op gansch andere wij zo had willen opsoupeeren, gebruikt waren voor schulddelging. Thans moet zelfs minister de Geer een andere weg inslaan en de over schotten bezigen tot dekking van het gewone tekort. Dat wijst er op, hoe penible de toestand is. Echter, hier is ook een andere opmer king van pas. Nu nog scheldt de roode pers Minister Coltfn als „bezuinigings maniak"; wat beteekent, dat deze een doodzonde heeft begaan door te zorgen, dat er overschotten kwamen in vroe gere jaren. Men had toen de salarissen op 't peil van 1920 moeten houden en de belastingen meer verlaagd hebben. Stel nu, dat die eisch ingewilligd was. Dan had Minister de Geer zeker niet over een voordeelig saldo van 1929 kun nen beschikken en wat veel erger zou zijn dan zou de post „rente en aflos sing van staatsschulden" moordend zjjn geweest voor de rijksmiddelen. Deze absolute waarheid mag men vooral nu aan de lichtzinnige financiers wel eens voorhouden. Want zelfs, on danks allerlei gunstige factoren, zitten we riu met eer. tekort en moeten er nu onaangename maatregelen getroffen worden. De millioenennota is een dor cijfer ding, maar de levende menschen komen er mee in aanraking. En zij, die arbei den in rijksdienst komen er allereerst mee in aanraking. Wat door velen ge vreesd werd. wordt werkelijkheid. De salarissen zullen, ingaande 1 Jan. a.s., met 5 pet. worden verminderd. Allicht valt dat velen mee, die erger gevreesd hadden; maar vreugde brengt zoo'n EERSTE KAMER ZELF-INSTALLATIE HERDENKING Mr. TREUB ADRES VAN ANTWOORD Vergadering van 15 Sept. 1931 De Eerste Kamer kwam gistermiddag half 4 bijeen. De president hield na opening der verga dering een korte rede, waarin hij ver klaarde het voorzitterschap opnieuw met groote dankbaarheid te aanvaarden. Met dank herdacht hij de medewerking van de Kamer bij de vervulling van zijn ambt en wees vervolgens op de gewichtige taak der Eerste Kamer in ons staatsbestel. Wil zij geven, wat van haar verwacht wordt, dan dient met een breede visie op j de huidige nooden en behoeften, met nauw- gezetheid en onthouding van alle kleine politieke berekeningen en middelen, te I' worden gearbeid, in een sfeer van onbe vangenheid, welke beginselvastheid aller minst uitsluit De aan het oordeel der Kamer onderwor- j pen wetsvoordrachten in dezen zoo bij uit stek zorglijken benarden tijd, behooren min der dan ooit aan partij-, maar eenig en al leen aan het landsbelang te worden getoetst. Ons voordeel doende met hetgeen wij elders waarnemen, eensgezind, schorder aan schouder staande, zullen wij, waar immers het volk in zijn geheel, ver uitgaat boven welke groep ook, aldus en dat behoort toch ons hoogste doel te wezen in echt nationalen zin werkzaam zijn. De gelederen gesloten, het Vaderland ten heil. Zoo zij het, aldus besloot baron de Vos van Steenwijk zijn rede, gedurende 't ingetreden zittingsjaar, en moge het God gehengen. Zijn zegen over ons werk milde- lijk uit te storten. Een algemeen applaus volgde. Naar aanleiding van een ingekomen ken nisgeving van het overlijden zijn onuitputtelijke werkkracht, zijn vér- zienden blik en zijn stuwenden durf. Bij het heengaan van deze markante geniale persoonlijkheid verloor Nederland één van zijn groote, meest voortreffelijke zonen." Staande werden deze woorden aangehoord Na een verklaring van mevr. Pothuis- Smit (S.D.), dat de soc.-dem er tegen waren, werd besloten de Troonrede meteen Adres van Antwoord te beantwoorden. De afdeelingen werden vervolgens ge trokken. Nadat de vergadering eenigen tijd ge schorst was, werd medegedeeld, dat tot voorzitters waren gekozen de heeren Rink, de Veer, Fock, v. Sasse en de Jong, en tot ondervoorzitters de heeren v. Lanschot, de Savornin Lohman, Slingenberg, Heerkens, Thijssen en Dobbelmann. Voorts deelde de Voorzitter mede, dat benoemd zijn tot leden van de com missie van redactie voor het Adres van Antwoord op de Troonrede, de heeren v. d Bergh, v. Citters, de Bruyn, Steger en Dobbelmann. De vergadering werd daarna gesloten. TWEEDE KAMER HERDENKING VAN Dr. NOLENS EN Mr. TREUB HET VOORZITTERSCHAP EEN EERVOLLE KEUZE DE ECONOMISCHE CRISIS Vergadering van 15 Sept. 1931 OVERZICHT de volgende rede: „In deze vergaderzaal, waar de oudere leden der Kamer herinneren het zich leven dig mr. Treub, als minister van de Kroon, vele hoogst belangrijke wetsont werpen heeft verdedi'gd en zien aangenomen mag een woord van dankbare herinnering aan zijn merkwaardige figuur niet ont breken. Met zeldzame gaven rijkelijk bedeeld, zelfstandig en doortastend als weinigen, heeft de overledene, te allen tijde slechts beoogende en nastrevende hetgeen naar zijn overtuiging der Natie dienstig was, den lande, meer in 't bijzonder gedurende de zoo moeilijke oorlogsjaren, ongemeene diensten bewezen. Vrucht van zijn veelomvattende kennis Het parlementaire jaar is weer begonnen en straks zal de politieke molen lustig w."f. Treub hield de Voorzitter daarna draaien. Eerst moet echter alles-weer op gang worden gebracht. In de Tweede Kamer be gint dat met het aanbieden der Staatsbe- grooting en het opmaken van het voorzit terschap. Ditmaal wachtte evenwel den voorzitter vooraf een droeve taak. Want ter Achterzijde, op de achterste rij banken, was-eren plaats ledig: die van den voorzitter der R.K. Kamerfractie. Hij,, die schier nimmer ontbrak en altijd werk zaam was, zou er nimmer weerkeeren. De taak van Dr. Nolens was door den dood beëindigd. Zijn kleine, opvallende figuur zouden we er nooit meer zien. Dat strakke gelaat met wilskrachtige trekken, deze rustige, invloedrijke leidersfiguur zou nim mer meervzich doen gelden, als hij soms bijna onopgemerkt zijn bankje verlieten met zijn korte pasjes op zijn doel afste-- ven-de en dan soms door een enkelen wenk een korte Opmerking, een welmeenende raadgeving het zijne deed tot een bevredi gende gang van de discussie of tot den uitweg uit een moeilijke situatie den weg aangaf. De groote parlementaire figuur van Dr. Nolens is uit ons parlementaire leven weggenomen. Een door allen hooggeacht collega is aan de Kamer ontvallen en zij voelt en ex-kent het als een niet te schatten verlies. In sobere, scherp geteekende trekken, heeft de president, mr. v. Schaik, deze nationale figuur, dezen grooten Nederlan der herdacht als geloovig, werkzaam en waarachtig staatsman, die zijn volle per soonlijkheid heeft dienstbaar gemaakt aan de beiangen van land en volk. Minister Ruy» sloot zich namens de Regeering en in eigen stijl bij het mooie woord van den voorzitter aan. Beide redevoeringen waarin tevens enkele woorden waren gewijd aan het oud lid der Kamer, den oud-minister mr. Treub werden door de aanwezige Kamerleden staande en in groote stilte, bijna schreven we: met zekere devotie, aangehoord. Het gesprokene zal in bijna ieder hart weer klank hebben gevonden. Het was goed Dr. Nolens aan wiens graf niet gesproken werd, op deze wijze voor het forum van het gansche Nederlandsche volk te eeren. Schier onopgemerkt had daarna door den minister van Financiën de aanbieding van de Rijksbegrooting voor 1932 plaats. Zorg vuldig verpakt werd deze doos van Pan dora op 's voorzitters tafel gedeponeerd. De nu volgende opmaking van de moni- natie voor het voorzitterschap had een zeer vlot verloop. nergens. Toch moet er aanstonds aan toege voegd worden, dat de Regeering hierbij met zorgvuldigheid te werk wil gaan. De laagst-bezoldigden worden ontzien en de gehuwden eveneens. Ook komen de pensioengrondslag en de kinder bijslag niet in 't gedrang, terwijl de maatregel zeer bepaald een tijdelijk ka rakter zal dragen. Deze laatste toezegging geeft het minste houvast; de eerste zijn van be- teekenis. Als maatregel om iets van het drei gend tekort te dekken, zal ook de reeds aangekondigde benzinebelasting inge voerd worden. We blijven er bij, dat deze het gemakkelijkst te dragen zal zijn. Minder gunstig denken we over de tariefsverhooging van 8 op 10 procent. We meenden reeds uit de verklaring van Minister de Geer te mogen afleiden, dat ér van verhooging geen sprake zou zijn; doch al wordt het dan geen 12, de Regeering wil toch tot 10 pet. gaan. Zeker, dat is slechts een matige fiscale verhooging; maar allicht zal het be drijfsleven hieronder meer lijden dan onder de benzinebelasting. Afgezien van het meer of minder wenschelijke van een bepaalde maat regel, mag ons volk zich echter geluk kig prijzen, als het met deze opofferin gen door de crisis heen komt. Niet ten onrechte wijst de Minister naar het bui tenland. waar in de laatste jaren een minder behoedzaam financieel beleid is gevoerd dan hier en waar men thans voor veel grooter moeilijkheden staat: hier wordt althans van drastische maat regelen tegenover Onderwijs en werk- loozen nog niet gesproken; al zal van de verschillende hoofdstukken der be grooting een 19 millioen afgeknepen wordenb.v. door voorloopige opschor ting van Zuiderzee-inpolderingen, waar om bijna niemand een traan zal laten. En al blijft het gevaar dreigen, dat er in 1934 nieuwe moeilijkheden kunnen rijzen. Doch het is, zooals de Minister zegt: „Bij dit alles is ondersteld, dat de in komsten en de uitgaven in de betrokken drie jaren gelijk blijven, respectievelijk een gelijk accres of decres vertoonen. Eenig vertrouwen op een betere toe komst moet in het huidig tijdsgewricht wel de onmisbare laatste sluitpost bib ven." Geve God, dat dit vertrouwen niet \)del mog"! bijjke*\ Bij eerste stemming verkreeg Mr. van Schaik alle 82 uitgebrachte geldige stem men: er waren 4 blanco stemmen. Ver moedelijk van de beide communisten, van Mr. v. Schaik zelf en nog een van iemand die het niet over z'n hart kon verkrijgen om zijn stem uit te brengen op den alge meen geëerden en gewaardeerden heer v. Schaik. Met een levendig applaus onder streepte de Kamer deze eervolle keuze. De heer v. Schaik kleurde er bij. De heer Schaper werd weer No. 2 op de voordracht. Hij verkreeg van de 79 gel dige stemmen er 68. Dr. Beumer was ook ditmaal weer de derde met 60 van de 81 geldige stemmen. Van de zinlooze demonstratie om op Mr. Marchant 21 stemmen uit te brengen be grijpen we niets. De man is pas goed uit de loterij gekomen; laat dat nu voorloopig genoeg zijn. Wie zich ingebeeld had, dat we in deze eerste bijeenkomst van interpellatie-aan vragen vrij zouden blijven, kwam verkeerd uit. Ditmaal had de soc.-dem. v. d. Tempel de primeur. Het onderwerp lag voor de hand: de economische crisis en de voor zieningen den nood der werklooze arbeiders in den a.s. winter. A.s. Donderdag te 1 uur komt de Kamer opnieuw bijeen. Alsdan zal ook over de interpellatie-aanvraag worden beslist hield daarna, ter herdenking van het overleden lid der R.K. fractie Dr. Nolens en vau oud- minister Treub, de volgende rede: Herdenking Dr. Nolens en Mr. Trent Geachte Medeleden! Het blijkt dan toch harde werke'.IJkheld, hij !s niet meer in ons midden. Een meedoogen- looze kwaal heeft dat krachtige lichaam me; tijd -emietigd. De K Gedurende 35 jaren heeft hij het ilaats nfvaardigdi n al die jaren z._ Ie belangen van land >rig uit Venlo. Zijn vaderstad irogi dlÖdeeld heeft hij onVwikkeUng Zuid-Limburg. die landstreek noodzakeliji toch v66r alles Nederlander, ve er van het Nederlandsche volk oog uitsluitend gericht op het belang sch geschoold zijnde, bi uitgebreide theoretische kennis, ichtvaardigheidsgevoel, do stuwende :ht, die van hem uitging, zijn bovenal -ttscne zin bezorgde hem als x - - - plaats in de Katholieke Sta; :elf dei_Hi 'partij. die hei 3. doch ook^ei leider zelfs van ïijn partijpolitiek toch irstand, d< tennis en fijnen kijk omstandigheden en g ort Dit scherp i ntwikkeling van ge beginsel- itlsche goesr, politieke tegenstandei en en ander Is toe te schrijven da n invloed, om zijif eerlijkheid en in deze en aan gene zijde van de 1 ook en vooral in deze Kamer, i was het tegendeel van heerschzuc e me them in aanraking kwam. ot willekeurig het dwingende van staan in het teeken van i Hij stimuleerde in woord gevenden arbeid. Op elk terreir tot in onderdeelen. Vanaf de i in daad den do regeerlngsx gedrukt. Zoo^waa liij in i zijn priesterlijke eeiaige wijze vervuld. Het land heeft in Nolens iguren verloren. De Kamer zal hem weten intinultelt In 1 ander doodsbericht heeft de Kamer M. W. F. Treub is heengegaan. Vele ;roote bekwaamheid, zijn Veelzijdig ontw Het zij mij toeges in den diepge< erd als met geleende talentt en moeilijk leven als van den Sta. ns ware niet zóó te leven geweest, zijn uitgangspuni - in en^ zijn dadenrijke den priester Nolens en rijkgeslaagd level koorbeeldig, In het klare besef van zijn i mtwoordelijkheid is hij de i :elfs voor den schijn van ieders in acht nam. wekt thans in ons herinnering aan den sterken s ultgei nmuci- was de dagelijksche. d sprekende achtergrond*--* *-• :fjdigen mensch?°Ge °l het tot in onder- dij bezat en gebruik welsprekendheid, jui erbodlg, wellicht onaa •eel gezag te bezel Met i pla ook ai tardde hij schijn tegen zich. den scnaauw aer onb heid. Zijn schier koel aandoende beheer heeft hij geoefend en noodig gehad schijn in zijn weggeborgen hart te ve en om tóch die plaats te blijven bezi -hY^JL,,,13 ?'19t' dat hlJ met z'Jn aan li zijn positie daar beteekei- ™or zaak. die hij voorstoni Y ,evS? heeft hlj geleefd. Een ie- dat niet geleefd werd voor zich zeiven of eigen bate, maar dat werd geleld en bez d°°™oelde gemeenschapsliefde, in r.u«Ld:e„"".VbhtVd*i!)."f,r'ïtee,,iïïe" ,a°s Het staatkundig leven trok hem om des veejzijdigheid. Zijn begaafde geest vond scotei.u. en genouden. Zoo Is i loren gegaanT® racht weinig of niets ver- enronkre?i°ehd ka"i TVorden getuigd? dat^hi^gaaf dit ar dit leven stond, dan moot x-Yf-" overledene worden gezegd. ■ehttaln.«'li' Z"1 scnijning er in geslaagd tevergeefs naar doen gissen. i zijn lir gemoedsleven Zijn begeestering getuigde dan v fer„v«h< a -Kf Sï' '-«"«lo»... T n? van huteTn' Treub. stemt de Regie Hij heeft in moeilijke jaren het vaderlo, i Financiën, de heer D e de Rijksbegrooting vo Voorzitterschip. >ver tot liet op- 1 het voorzittcr- •van 82 geldige. 'erden uitgel ieemskerk en i op d Voor de derde plai Deze voordracht zal i rorden aangeboder Ebe-ls. Smoi takkerNort. i heer Lingbeek. i H. M. de Koningin Voornaamste Nieuws. (blz. 1). De eerste vergadering van de Eerste en de Tweede Kamer. Mr. R. J. H. van Schaik weer eerste can- didaat voor het voorzitterschap der Tweede Kaïner. (blz. 2.) De Europa-Commissie beëindigd. Churchill en Simon bepleiten in het La gerhuis protectie. Rede van Gandhi in de Ronde Tafelcon ferentie. Hardnekkige geruchten over een aanstaan de verlenging van het Hoover-moratorium tot drie of zelfs tot vijf jaar. Muiterij op de Britsche vloot over de kor ting op de gages. De manoeuvres afgelast. Miklas opnieuw candidaat voor het bonds presidentschap. De leider van de mislukte staatsgreep in Oostenrijk Pfriemer gevlucht naar Zuid- slavië en daar in hechtenis genomen. (blz. 5.) De millioenen-nota 1932: Uitgaven 19 mil lioen minder. Inkomsten 50 millioen lager. Op de salarissen 5 gekort Geen verdere Zuiderzee-inpolderingen. Invoerrechten van 8 op 10 Benzinebëla6ting. (blz. 6) De pers over de Troonrede. (Blz. 7) Congres der Chr. Werkgeversvereeniging te Rotterdam. De Brabantsche Industriedagen. V (Slot), (blz. 9). Ingediend is een wetsontwerp tot wijzi- Memorie van Antwoord op het Voorloopig Verslag der Tweede Kamer inzake het ont werp betreffende de Economische Voorlich tingsdienst De kaspositie van het Rijk geeft op 7 SepL jl. een bedrag van 72.500.000 vlottende Ingediend is een wetsontwerp om de re geering te machtigen over te gaan tot con versie van de 6 pet. Staatsleeningen 1922 A en B. ^iï géén geld f Dames en kinderkleéding Eerst kijken HOFWEG A DEN HAAG ROTTERDAM Alléén: Hofweg 6 Hoogstraat h. Spui De heer v. d. Tempel .(a.d.) i m de werklooze arbeiders in den a.s. dit verzoek zal a.a. Donderdag worden irgaderlng werd verdaagd tot Donder- DE PLECHTIGE OPE NING DER KAMERS Interieur in de Ridderzaal na het voorlezc n van de Troonrede door ff. M. dc Eonin gin.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1931 | | pagina 1