é&SSS* -
WSW) A S
DE WEGENVERBETERING
V/*1*
Kunst en Letteren.
WOENSDAG 9 SEPTEMBER 1931
EERSTE BLAD PAG. 3
Voorzieningen voor het rijwielverkeer
Nieuwe wegen Overbruggingen
der groote rivieren
DE KOSTEN DEK WEGEN-
VEKBETERING
EEN GROOT NATIONAAL WERK
DOOR LANDGENOOTEN
UITGEVOERD
kenvegdek de onderhoudskosten, kunnen
S hê/eïnA™ ïïtVa!' "wJAeer mcn vergelijkt hoeves! Neder-
f L ra 1 ,0-n(i?ch werkloon er percentsgewijze vooi
swwasrsfwaw
Uit deze
gedachtenwisseling
worden genomen voor de kosten per lengte
eenheid. Ieder bouwwerk moet hier op zich
zelf worden beschouwd; immers de eischen
in het belang van scheepvaart &n doorstroo maakten we nog de volgende aanteekemn-
ming te stellen, de grondslag, waarop mopt £er*'
worden gefundeerd en het landschap, waar-
het wegdek plaaits.
j De breedte en inrichting van de brugdek-
betreft, is er een ruime keuze in de verhar- ken moeten zich aanpassen aan het ver
dingssoort. Klinkers, asfalt, teer en beton keer, dat over de wegen, waarin de bruggen
strijden om den -voorrang. liggen, wordt verwacht en kan dus even-
Met allerlei soorten verhardingen zijn, min gelijkvormig zijn. Bij de brug te Kei
zonder dat de kosten belangrijk verschillen,
goede wegdekken te verkrijgen.
De aanleg van
klinkerwegn
is terecht het 'bevorderen van een nationale
industrie genoemd. Indien de kliiiKerwug
goed ligt, is hij ook een uitstekend wegdok
voor het autoverkeer. Het bezwaar bestaat
nog, dat. om een klinkerwegdek in goeden
staat te houden, bij druk verkeer en bij niet
vasten ondergrond, er hoogere uilgaven
noodi'g zijn dan voor andere wegdekken.
Met de klinkerfabrikanten wordt overleg
zersvëer is de breedte van het rijdek S.50 M.
terwijl ter weerszijden daarvan paden voor
komen van 2 M. breedte.
Bij de bruggen te Zaltbommel en Vianen
wordt de breedte van de rijde-kken 11 M„
met aan weerszijden een pad van 2 M.
De bruggen te Arnheim en Nijmegen, die
in de onmiddellijke nabijheid van de kom
der steden zijn geprojecteerd en waarbij dus
rekening moet worden gehouden met aan
leg van stadstrammen, verkrijgen een rij
dek van 12 M. breedte en aan weerszijden
een pad van 4 M. voor voetgangers en wiel-
ivitri uc MJüivriiauiiivaiinii v», riJOrrs.
gepleegd hoe door verbetering van hot klin-1 Hoewel bij een brug, meer dan bij vele
andere Waterstaatswerken, hot gedeelte,
dat men blijft zien, rvan overwegende betee
kenis is in het landschapsbeeld, is toch het
gedeelte, dat aan het oog ontrokken is, dus
de fundeering, van grooten invloed op het
geheels bouwwerk.
ter die aanleg langs vele wegen niet zon
der onteigening zal kunnen geschieden en
langs andere wegen de reeds aanwezige
aansluitende paden door vrijliggende op
aan te knopen grond moeten worden ver
vangen, zal bij de bestaande wegen vooral
in het belang van rijwiel- en automobiel-
verkeer beide, moeten worden uitgevoerd.
Vervolgens schijnt het wenschelijk, dat en-
betrokken, ook cemenit wordt thans
derland gemaakt. Men kan stellen, dat in
de kosten van êen klinkerweg 42 a 4S pet.
aan Nederlandsche arbeidsloonen begrepen
zijn, terwijl deze verhouding bij betonwegen
30 k 33 pet., bij asfaltwegen 30 k 36 pet. is,
wanneer het cement en het asfalt door de
Nederiandsche industrie wordt gemaakt.
Aan de
asfaltwegen
wordt gladheid verweten. Inderdaad zijn
zoowel in ons land als in het buitenland
asfaltwegen aangelegd, die terecht bij den
Vera-oikbi.s scxuj.it i«». aanvang van een regenbui gevreesd mor-
kele der hinderlijke doorgangen door be- of misschien ook enkele asfaltsoorten
bouwde kommen, gedacht wordt b.v. aan -
Meppel, Goor en Oldenzaal, door omleggin
gen worden vervangen. Eivenzoo zullen de
vakken, die buiten de eigenlijke bebouwde
kommen door verschillende oorzaken het
meeste hinder bieden, zooals de weg van
Arnhem naar Velp en de weg van Utrecht
naar de Bilt. geheel gereconstrueerd of door
omleggingen vervangen worden.
Van dg
nieuw aan te leggen wegen
zullen uit den aard der zaak in de eerste
plaats de reeds onderhanden zijnde wegen
's-Gravenliage naar Rotterdam, van
Rotterdam naar Gouda en van Amsterdam
naar Velsen moeten worden afgemaakt,
terwijl van de te reconstrueeren wegen die
door Zeeland iverder verbeterd zal worden.
Van de nieuwe wegen zouden de zeer
noodige nieuwe verbindingen van Arnster-
in het bijzonder tot gladheid aanleiding ge
ven, is een nog niet geheel opgeloste vraag
De thans toegepaste constructie van do
z.g.n. grove asfaltbetonwegen, levert een
stroef wegdek, terwijl het Rijkswegenbouw
laboratorium de middelen toepast om we
gen van oude constructie, die soms na
eenigen tijd weder glad worden, stroef te
maken en dit laboratorium tevens voortdu
rend de kwaliteit, van het asfalt onoerzoekt.
Er is dus geen reden om wegens de glad
heid van toepassing van asfaltwegen af tc
zien.
Aan
teer- en betonwegen
wordt het beziwaar van gladheid niet toe
geschreven. Bij teerwegen is in den regel
het belang der nationale industrie minder
dan bij de andere wegdekken betrokken.
Beton ivormit een zeer goede verharding bij
S^'So^driaarlëZlëS^iderrnlie Meuwe wegen; hij bestaande wegen geeft
Silvan een Mondek Is aan-
komen en die van 's-Gravenhage naar;
Utrecht, waarvan, indien de Landsfinanciën Keer.
zullen toestaan om de middelen beschikbaar
leiding tot ernsitigen hinder voor het ver
te stellen, de eerste wellicht in de komende
vijf jaren voltooid zal worden en de tweede
tot nabij Utrecht genaderd zal zijn. Ook
zullen
worden begonnen, waarbij zooveel mogelijk
'Dordrecht- en Gorinchem bereikt Bullen
wordenv terwijl ook de weg van Rotterdam
naar Hoek van Holland, waarvan reeds out-
eigeningsbescheiden ter visie lagen, in uit
voering zal genomen worden.
Voorts ligt het in het voornemen om den
weg over den afsluitdijk van de Zuiderzee,
,zoo spoedig de dijk gereed is, te voltooien.
Een weg van Utrecht naar Vianen en van
i Vianen in de richting van de brug te Zaït-
j bommel, zou in verband met den brug-
bouw te Zaltbommel zooveel mogelijk in
uitvoering moeten worden genomen; met-
de verbetering van den weg van Zwolle
over Apeldoorn naar Arnhem is reeds be
gonnen.
Vele van de hier genoemde wegen vor
men toegangen naar
welke mede op het plan van uitvoering
staan. In de eerste plaats zullen, indien zich
geen verdere moeilijkheden voordoen, de
bruggen bij Arnhem en Nijmegen in uit
voering komen; vervolgens komt Vianen
aan de beurt, waarvoor op de beigrooting
voor 1931 reeds een eerste post is uitgetrok
ken. Ook zou het van belang zijn met kracht
de overbruggingen in den westelijken en
voor het verkeer belangrijksten verbin
dingsweg van Noord naar Zuid tot stand
te brengen.
werd vervolgens door den Minister bespro
ken. Die outillage is voldoende
De verbetering der bestaand© wegen, als
mede de aanleg van verschillende nieuwe
wegen, is aan de gewone Waterstaatsdirec
ties opgedragen.
De nieuwe wegen in 'het- westen des lands,
waarmede thans een aanvang is gemaakt,
zijn aan de Directie Wegenverbetering toe
vertrouwd, welke Directie ook over de ove
rige wegen nog speciale adviezen geeft,
daardoor bijgestaan door het enkele jaren
geleden opgerichte Rijk^vegenbouw labora
torium.
De bruggen worden uitgevoerd door het
Bruggervbureau, dat een onderdeel der Di
rectie Wegenverbetering vormt.
Over algemeene zaken de wegeniverbete-
ring betreffende, zijn de vertegenwoordigers
der weggebruikers in de gelegenheid hun
adviezen in de Rijkscommissie van Overleg
voor de Wegenverbetering uit te brengen.
Die zaken, alsmede een aantal andere, die
meer onderdeelen van het wegenvraagstuk
raken, worden ook behandeld in de ambte
lijke Rijkscommissie voor de Wegen.
De
"r" kosten dor wegenverbetering
hangen ïn belangrijke mate van de fundee
ring af.
Terwijl het wegdek wellicht f 25.000 a
f 75.000 per K.M., afhankelijk van de breedte
van den iweg, zal vorderen, kunnen door de
horvre uitgaven aan de zandfundeering in
slechten grond verhonden, de kosten per
K.M. tof het. tienvoudige stijgen. De weg
naar Rotterdam kost zelfs over de f 900.000
per K.M.
In overweging is geweest en is nog, 'en
kele vakken in den slechten grond niet
meer op een zandstorting maar op palen te
fnndeeren, waardoor op de kosten van de
allerduurste vakken wellicht bespaard kan
worden. Om dan echter op de k"»sten inder
daad te bezuinigen, zal de breedte van den
weg, althans van de bermen, beperkt moe
ten worden, waardoor een weg wordt ver
kregen. die noch in faciliteiten (men denko
aan het parkeeren op de, bermen) noch in
veiligheid op gelijke hoogte staat.
I stond in ons blad van 8 Sept.
dekken
geen bepaalde voorkeur
In Amerika ©n Engeland, waar de wegen
bouw het eerst edch ontwikkeld heeft, heb
ben zoowel asfalt- als betonwegen, in Ame
rika bovendien klinker-, in Engeland vooral
ook teerwegen krachtig© voorstanders ge
vonden. De verbeteringen, die nog steeds
in ,de samenstelling der materialen en van
het dek- worden aangebracht, doen niet ver
wachten, dat het laatste woord op het ge
bied der wegdekken reeds gesproken is.
Voor de
kan geen globaal, algemeen geldend bedrag
zullen daardoor sommige brugvormen, die
elders met reden worden ©gepast, Belden
of nooit, op hun plaats zijn.
Voor de bovenbouwen van de groot© over
bruggingen zal staal wel het materieel blij
ven,"dat in de meeste gevallen is aangewe
zen. Hoewel ook aan gewapendJbeton erm
ruime aandacht zal worden geschonken.
Voor het verkrijgen van soiiede, deugde
lijke wegdekken verricht het
eg over den Zuidenzeeafsluitdijk, ten
behoeve van het doorgaand verkeer, komt
voor rekening van het Wegenfonds. De
aanleg van tertiaire wegen niet.
De weg Den HaagUtrecht wordt een
nieuw© weg om de dorpen heen.
Aan een overbrugging van het Hollandsch
Diep bij Moerdijk blijft de Minister de voor
keur geven.
Het tegengaan van „lintbebouwing" is
moeilijk. Ook Arbeid is daarbij betrokken.
Of wettelijke maatregelen er tegen mogelijk
zijn, is een vraag, waarover de commissie
voor de Waterstaatswetgeving (de commis
sie-Schepel) op korten termijn adviseeren
zal. De commissie is inmiddels aangevuld
met de heeren Mr. Lieitaert Peerbolte on
v. d. Kaa van heit Departement van Arbeid.
De bouw van de Nijmeegsche brug wordt
technisch zoo snel mogelijk bevorderd. De
Raad van Nijmegen moet zelf weten wa'
hij in de bekende kmestie omtrent de so
ciale bepalingen in het bestek wil doen. De
brug is de hoofdzaak en de kwestie der col
lectieve contracten is meer van theoreti
sche dan van practische beteekenis.
Staat, Nijmegen op bindend-verklaring
der collectieve contracten, dan is nadere
overweging van dit punt noodig, omdat
daarbij dan de geheele Regeering betrok-
Ook het maken van hangbruggen was ter
sprake gebracht De leider van het bureau
Bruggenbouw verstrekte daaromtrent spe
ciale inlichtingen. Dergelijke bruggen zijn
zeer duur, speciaal ook bij onze bodemgc
steldheid. Een heel markant geval werd
genoemd.
Te Bazel is ook sprake geweest van het
bouwen van een hangbrug. Er waren 76 in
schrijvers. Maar slechts één waagde zich aan
een hangbrug. Maar dat ontwerp was nog
vee' duurder dan het duurste van alle 75
andere ontwerpen. Het plan zou 5 millioen
Zwitsersohe franken kosten, terwijl het ge-
Hijkswegenlaboratorium
i kozen plan er maar ruim twee zal kosten,
waardevol werk. Elke wijze van wegverhar I H«t duurste plan van de 75 kostte 4 mil-
ding wordt wetenschappelijk-onderzocht eni,ioea Fjen hangbrug j, in het aigcmee„
Mooraeeld. ,.Q„ i dubbel zoo duur als een ander systeem.
Behalve voor het tijdig ontdtfkMi van. Daarom valt piet te denken aan een hang-
fouten, hebben deze onderzoekingen na b te Arnhem, waarvan de (bouw door een
tuurlijk ook bun waarde als statistisch ma- iq .witeit
torionl waemn mor. loitor Van VOArt hmiWPTI C1J£CIC 'S U«piClU
Na afloop der persconferentie bleven de
minister en zijn gasten nog eenigen tijd ir
teriaal, waarop men later kan voortbouwen.
Uit de verkregen resultaten is wel geble
ken. dat de theoretische onderzoekingen van
groot belang zijn, terwijl door de steeds te-
rugkeerende controlebepalingen van de weg-
dekken het contact met de practjjk vanzelf tere initiatief en
behouden blijft.
D© wegen worden, zoowel de fundeerim
als de verharding,
door Nederlandsche aannemers betering is.
uitgevoerd;
meer gezelligen kring bijeen.
We willen deze uiteenzetting besluiten
met onzen dank te betuigen voor 's minis-
voor hetgeen hij en zijn
medewerkers hebben gedaan om het Ne
derlandsche volk in te lichten omtrent een
zoo eminent volksbelang als de wegenver-
slechts de onderbouw wordt door Neder-1
landsche aannemers gemaakt, maar ook de
bovenbouw kan in afwijking met de ver
wachting, die enkele jaren geleden wellicht
nog bij velen bestond, door Nederlandsche
fabrieken worden geconstrueerd. De arbeid,
dien de bruggenbouw vordert, zal wellicht
voor een aantal fabrieken de mogelijkheid
openen hun geoefend personeel in dienst
te houden en daardoor na de crisisjaren aan
de mededinging op internationaal terrein te
blijven deelnemen.
Zoo is de verlietering van het Rijkswegen
net, die met een speciale belasting gefinan
cierd wordt en het algemeen budget jaar
lijks niet met noemenswaardig meer 'belast
dan met heit bedrag, dat de wegen een 10-tai
jaren geleden geregeld kostten, een werk, dat
van de orde van grootheid van de Zuid er-
zeedroogmaking is en dat, geheel door land--
genooten uitgevoerd, een zuiver nationaal
werk mag genoemd worden.
*s Ministers uiteenzetting werd ten zeer
ste gewaardeerd. Na beëindiging er van
werd gelegenheid gegeven tot het stellen
van vragen. Daarvan werd een ruim ge
bruik
5.832.000 eieren
teland
VROEGE-TULPENVEILING
De bloembollenkweekersvereenlging te Den
Haag. heeft plan om ln den komenden wintel
over te gaan tot het veilen van vroege trek-
tulpen. Zoo men weet worden In de laatst*
jaren steeds meer tulpen in het Westland ge
trokken en heeft deze trekking zoo'n omvang
aangenomen, dat een eigen velling ervan
reden van bestaan heeft.
boden de kipper
sterdam en naaste omgeving ln te ent
piphtherle, welke enting i
nede.
dat
kan worden gedaan aan het secretariaat, p.r
den heer R. Douma, Minahassastraat 14 (Oost)
De kosten bedragen 10 cent por dier met
een minimum van f 1. De-ze kosten zijn niet
versohuldlgd door hen. die reeds opgave deden
w__ ,ht zyn JuJi
dat
in-
«v-Vv j'
NIJMEGEN/*
N/^eindhovem
-f 4 IV l\ V&
b£lgie
jp l vcrb/nd/ncjs wefjth voor doorqaanp
vcrucer met motorrijtuigen, wel
00 htr hukswtac„i>i4n voobkomch
m i met "owt'jtuiqlt, wuxc
Er)""""-
GELDERSCH-OVERIJSELSCHE
MIJ VAN LANDBOUW
Do 264ste H. B.-vergadering van de G.O.M.
an Landbouw werd geopend door den voorzlt-
er mr. A G. A. Ridder van Rappard. te Tlel
ie met een kort woord allen welkom heette.
De Voorzitter deelde mede. dat op de ver
gadering van de Commissie voor de beharti-
van de Pluimveobelangen In het gebied
3-O.M van Landbouw te WlnterswHk ge
houden, door
f 500 beschikbaar is i
De eventueele
ndeld worden.
Zelders te Zulphen. G. Klui
l C. Blokker, te Eerbeek, die
in krachten als voorzitters of
hunner afdeeling hebben gewüd,
werden benoemd tot lid van verdien:
algemeene vergadering werd des namiddags
gehouden. De voorzitter sprak bij de opening
van sombere klanken, welke h(J op de 89ste
algemeene vergadering moet laten hooren.
idat de economische crisis nog steeds voort
urt. Voor ons land mag wel als zeker wor-
n aangenomen, dat de volgende drie oor
ken daarop van invloed zijn geweest. 1. De
itengewone oogsten in 1928 en 1929. 2. Het
ïneinend protectionisme in andere landen en
De groote verbeteringen in de techniek van
ndboi
eindigde z(Jn openl
tralende zonlicht zal eenmaal weer het don-
;ere floers doorbreken.
Thans hield de heer J. Dikker, uit Ellecom
rapport gericht. De heeren Campbell
Smith en Holiday vertelden, toen zij bij mij
m. hoe een Engelsehe courant 12.0""
had geboden
WÊ de prioriteit der publi
catie van be-t "rapport. Zij hadden dit echter
geweigerd. Bovendien deelden zij ir~J- w~'
rapport niet voor de pers nog t
doch voor een comité. Dat neemt i
zij het den dag van hun aankomst
schrift „The Lancet" aanboden t<
weg. dal
gekor
i hoe
Een n
fon als Ik gebruikte, en met een mentaliteit c
tot rapportgeving over te gaan alvorens e-
aangeboden controleproef toe
deze proeven. Bij een
blicc-eren van coudush
geen overleg of
lohuwd en hen in ker
not dit onderwerp in i
uit 38 mij totaal onbekende
„rapport" Juist
nijn publicatie ge
dat ik in de voorre-de ven
schreven heb: Ik sta aan het
nijn oonclus!
varkens en mestvee dringend verbetering noo
dig hebben. Varkens worden per pc-nd ver
kocht en per kg. betaald. Onderdeden van een
kg worden niet betaald. De schade voor den
verkooper kan du3 per varken 0.9 kg. en in
•n ongunstig geval op 10 varkens 9 kg. be-
Groninger Maatschappij van Landbouw, 'neeft
schien niet absoluut juist.
mensohen. die
Interesseeren. Men moet elkanders arbeid eer
biedigen zonder a priori elke competentie voor
zichzelf op te eischen.
Ik werk rustig door. aangemoedigd door de
resultaten en kies tc-* mijn lijfspreuk het woord
van een bekend staatsman: In mijn
ligt mijn kracht".
PROF. PICARD IN ONS LAND
Naar we vernemen zal de Brusaelsche prof.
Plccard. öJe met z'n ballon de zoo gerucht-
nakende opstijging ln de stratoepheer deed tot
=en hoogte van 16.000 Meter, binnenkort in ooi«
and. evenals hij dat in Frankrijk. Belgiö en
Zwitserland deed. eenige voordo-achten komen
leiding gehouden
n vraagt de Landbouw
zegt spr., dat de uitkomsten van onze bedrij
ven slecht zijn, dat regeering en volk de nood
zakelijkheid van een spoedigen en flinken steun
moet worden voorgehouden, op grond van de
absolute onmisbaarheid van lichamelijke en
geestelijke volkskracht
Tot lid van het dagelUksch bestuur werd
gekozen ln de vacatufe van den heer J. H.
Momelink, die niet herkiesbaar was. de heer
C. Volmer (Behnekom).
Gistermorgen werd de Maandagmorgt
daagde vergadering heropend, en verkt
H. Molhuyzen het woord over: De crisi
nationaal en internationaal llch.t bezien. Deze
zeide o.m.: De prijsdaling van 1921/1922 en
volgende Jaren maakte een einde aan de gun
stige conjunctuur voor den landbouw, gedu
nde de oorlogsjaren en eenige jaren na het
ieg Dr
2/'23
weer spoedig de opgaande lijn te pakken kreeg.
Terwöl in die Jaren de activiteit in de In
dustrie en in den handel geweldig toenam,
bleef de landbouw kwijnen. Dit was echter een
internationaal verschijnsel, waarvan regeering
en do stedelijke bevolking onkundig bleef.
Na gesproken te hebben over werkloosheid
-- ïverproductie meende spr
lco
Handelsi
tlon:
verbeterln
TTandelavoorllcni
SB Hl. ide li
Landbouwinetltuut heeft in dit opzicht pioi
arbeid verricht. Een tweede stap is. J
nationale organisaties zich groepeeren
noodzakelijkheden in
nieuwen tijd.
Hierna hield Tr. A. Hylkema, Rljkslandbouw-
zuivelconsulent te Zutphen. een lezing met
lichtbeelden over de Indrukken van zijn relzeD
naar Zweden en Denemarken. Na afloop begaf
het meerendeel der leden zich naar. de Fok-
veetentoonstelling.
EEN ONDERHOUD MET
DR. BENDIEN
Dr. Bendien gaat rnstig verder
Gedurende de laatste dagen wecden verschil
lende berichten verspreid omtrent de uitkom
sten wi Engelsehe proeven op h«-t werk van
Dr. S. Bendien le Zelat Inzake het kanker
onderzoek. Do uitkomsten ald.ua de berich
ten waren niet gunstig. Naar men weet
hebben de doctoren Campbell^ Smithy Holiday
en Marrack, alle drl<
Hospital, pro*
Dr. Bendien voor het stellen van
de diagnose bij kanker goen waarde heeft. Daar
de drie genoemde Engelsehe doctoren leden zijn
- - - oyal Medical Research Council
offioloele Engelsohe proetne-
In verband met
onderhoud gehad i
„Wat is uw meening c
het rapport van het
London Hospital?" was onze eerste vraag.
„In het algemeen hoeft het geen verwonde
ring te wekken, dat er bij het nadoen van een
proef, die nu niet zoo bepaald eenvoudig ls en
waarbij men op velerlei gebied gespecialiseerd
moet zijn, een afwijkende uitkomst wordt ver
kregen", aldus Dr. Bendien.
„Pas zeer vele proeven zullen het bewijs van
Juistheid leveren en dan nog zullen er zijn.
die een afwijkende meening huldigen. Zoo la
het nu eenmaal in de wetenschap. Wat de proef
betreft der doctoren Campbell Smith en Holiday
van het London Hospital", ging Dr. Bendien
voort. „Ik kan slechts mijn groote verwonde
ring uitspreken over het publlceeren van eer
rapport door deze heeren. Wat ls n.l. het ge
val? Belde genoemde heeren kondigden zich
op een middag telefonisch bij mij san op een
wijze, die mij een officleele staatsopdracht
deed veronderstellen, zoodat lk mij uit
werkzaamheden vrij maakte om hen te
vangen. ZIJ deelden mij mede mijn proevt
hebben nagegaan en een rapport daaromtrent
gereed te hebben. ZIJ vertelden afwijkingen te
hebben geconstateerd cn wel verandering der
vloeistoffen onder Invloed van tijd, temperatuur
en licht, welke afwijkingen mij ook bekend
waren. Kurven volgens foto's bleken geen
waarde te hebben voor de diagnostiek.
Ik deelde hen mede geen verandering ln hun
rapport te edsohen, maar wel stelde lk hen v<
alvorens hun conclusie uit hun proefneming
trekken, een controleproef te nemen en wel op
deze wijze, dat Ik hun mijn vloeistoffen en che
micaliën ten gebruike met hun toestel aanbood,
verzocht hun vloeistoffen met mijn eigen
Tot mijn zeer groote verwondering weigerde
de heeren Campbell Smith en Holiday een con
troleproef te nc-mcn en wel op grond
J-*-*-un rapport lngedle id moest
tIJd voor de proefnomlmr mt..
■MMMHIOTHMLniet erg
duidelijk was.
„Juist", antwoordde Dr, Bendien, „deze haast
was mij onbegrijpelijk en eerst later ls mtj
een lloht opgegaan. Uit de uitlatingen nl. der
belde Engelsehe doctoren bleek mij en anderen
duidelijk, dat er een zekere animositeit bestaat
tusschen de British Empire Cancer Campaign,
het belangrijke particuliere Instituut, die o~-
rigens het eerst relatie met mij tocht
nog met proefnemingen bezig Is! en
London Hospital, waaraan Campbell Smith
Holiday verbonden zijn. Deze Uuatsten trokken
zelfs de competentie hunner collega's ln twijfel.
De afgevaardigden van de r-'"-'-
eer Campaign waardeerden
Londenscho collega's. De wedi
en rapport te publlceeren, heeft hier
FRANS NASEREEL.
Een nummer van „Kunst" en „Opbouwen"
geheel aan hem gewijd.
De vereenigde Vlaamsche maandbladen
„Kunst" en „Opbouwen" zyn verschenen als
5en Masereel-nummer. André V.vncke, Georges
Chabot en Hubert Devoghelaere, Frank van
den Wijngaert en Dr. Louis Lebeer leveren bij
dragen over dezen merkwaardigen Vlaamscheu
houtsnijder en schilder. Het nummer is niet
alleen rijk geïllustreerd met reproducties van
Masereel mar gaat ook vergezeld van een spe
ciale map met 16 origineele houtsneden vart
den kunstenaar.
André Vyncke's inleiding belicht in enkele
woorden Frans Masereel den Vlaming en den
wereldkunstenaar, wiens „blokboeken" (verha
len in enkel houtsneden) een reuzensucces han
den in Frankrijk en Zwitserland, wiens anti-
oorlogsteekeningen in Rusland werden uitver
kocht, wiens „Bilderromanen" op groote schaal
in een popolaïre editie in Duitschland werden
verspreid en diealleen in Vlaanderen on
bekend is gebevenI
Door de andere schrijvers wordt zijn levens
geschiedenis geteekend, zóó, dat de mensch èn
de kunstenaar voor ons gaan leven. Dr. Louis
Lebeer wijst inzonderheid op één kant van da
groote beteekenis van Masereelzijn voornaam
aandeel in de specifiek XXe eeuwsche opvat
ting van de houtsnijkunst „Hij wendt de xy-
lografie aan om met een filmieke snelheid en
in een bijna koortsig tempo zijn eigen gemoeda
leven uit te beelden".
Over de techniek lezen wy in het artikel vart
Chabot en Devoghelaere, dat Masereel in zijn
houtsneden steeds zuiver wit en zwart gebruikt
en nooit arceert; zooals de daad (van hemV
kent zijn gravure geen nuances. In rijn latere
houtsneden gebruikt hij het uitgespaarde zwart
om het wit te doen zwellen. Naast zijn verba
zende techniek, die hem toelaat te boetseeren
met „platte" kleuren, zwart en hem toelaat op
één kleine plaat veelvoudig leven te suggeree-
ren, bekoren vele van zij'n houtsneden doos
hunne ornamenteele schoonneid.
De vele reproducties van 's kunstenaars werk
stellen den lezer ruimschoots in de gelegenheid
om het meegedeelde door eigen beschouwing td
doen verduidelijken.
Wij zijn onze Vlaamsche stamgenooten dank
baar voor deze volledige kennismaking met
bun begaafden landsman.
DE HARP.
De Harp, Chr. muziektijdschrift, uitgave F»
Pijlman, Planciusstraat 65, Amsterdam (C.)«
opent het Septembernummer met Vondels lof
zang op het klokmusyk t' Amsterdam, waar
na de redacteur, wien naam we boven reeds
noemden, een beschouwing geeft naar aanlei
ding van de dezer dagen gehouden al gemeend
ledenvergadering van de Nederlandsche Klok-
kenspelvereeniging te Amsterdam.
Jan Zwart komt in „Mixturen" op o.a tegert
twee historische onjuistheden in J. H Besse-
1 aarts boek over het orgel in de Groote Kerk
te Rotterdam, een critiek, die tevens gericht
is tegen mededeelingen van J. W Enschedé.
Verder critiseert hij fel de onwetendheid, dié
blijkt uit een stuk in „De Lofstem'' van Juli—
Augustus, waarin alweer aan het oude Calvi
nisme van ons land muziek-vijandige gedra
gingen worden toegeschreven. Jan Zwart zegt
er ditmaal niet veel van maar merkt o.a. op,
dat er karrevrachten papier noodig zouden zijn
om deze zee van onwetendheid te dempen en
dat het maar het best is zulk troebel, stilstaand
water te laten verdampen door de meer en meer
opkomende zon eener historische bewustwor
ding, die een anderen glans en gloed zal verma
gen te geven aan onze Calvinistische vaderen
en hunne gedragingen inzake muziek, maat,
rythme, psalmen en Sweelinck.
.H W. de Wolff en G. A. Goldschmeding le
veren in dit nummer de gebruikelijke muzikale
bijdragen: een orgelnummertje van den eerste,
een lied van den ander.
Rechtzaken
KNOEIERIJEN MET EEN
TRAVELLEF.-CHEQUE
Voor de Rechtbank te Amsterdam ls voort
gezet de In Augustus geschorste behandeling
van de zaak tegen den 41-Jarlgen F. S.. ulC
Weenen en den 33-J&rlg«n J. G. uit Boekarest.
F. S. werd ervan beschuldigd een traveller-
chèque met valschen naam te hebben ondertee
kend. terwijl J. G. heling ten laste was gelegd,
S. had zich ln eenige hotels vervoegd en den
kassier een chèque aangeboden ter verallverUir.
In het tweede hote. lukte het trucje, want
dat was het door de Yalsolio hand teekerving on
der de chique, niet, daar hij direct na onder-
teokenlng werd gearresteerd.
Verd. S. zelde met e«en vlugge handbeweging
een chèque uit het boekje gescheurd te hebben,
Welke reeds geteekend was.
Het O. M. achtte het ten laste gelegde vol
doende bewezen, noemde het een ernstig Inter
nationaal mledrijf en «Uchte tegen elk vut
belde verdachten twee J-ar en zes meanden.
Verdediger van S.. Mr. F. A. Kokosky, merk
te op, dat het feit of men hier een vreemdeling
of Hollander had. niets terzake deed.
Eveneens achtte pl. het misdrijf niet bewe-
sen, terwijl ook de geldigheid van de chèque
bestreden word. daar hij niet volledig was In
gevuld. Spr. elndlrde met op te merken. daC
vreemdeling een straf ln de Neder-
G„ Jhr. Mr. Elios. vroeg
