WOENSDAG 9 SEPTEMBER 1931
EERSTE BLAD PAG. 2
BUITENLAND
HET ENGELSCKE PARLEMENT
GEOPEND
BOODSCHAP VAN DEN KONING
REDE VAN MAO DONALD
Gisternamiddag is onder groote belangstel
ling het Engclsche Lagerhuis bijeengeko
men. Nadat de speaker de zitting voor ge
opend had verklaard, las hij een boodschap
van den Koning voor, waarin deze de nood
zakelijkheid van de bijeenroeping voor een
extra-zitting erkent en het parlenjent ver
zoekt een suppletoire begrooting op te stel
len en door bezuinigingen aan de moeilijke
financieele positie van het land tegemoet te
komen.
Nadat op voorstel van Mac Donald, Sir
Dennis Herbert benoemd was tot voorzitter
van de Werkcommissie en de oppositie af
gezien had van haar recht om over deze
kwestie stemming te vragen, nam de pre
mier het woord voor zijn met spanning te
gemoet geziene redevoering.
Mac Donald zette allereerst het werkpro
gram der regeering uiteen en deelde mede
dat de minister van Financiën, Snowden,
Donderdag zijn nieuwe belastingvoorstellen
zal bekend maken, terwijl Vrijdag de bezui
nigingsvoorstellen in tweede lezing in be
handeling zullen komen.
Komende tot de gebeurtenissen der laatste
weken, verklaarde Mac Donald dat hij den
8 Augustus, tijdens zijn verblijf in Schotland
van de Bank of England een mededeeling
had ontvangen, waarin zijn aandacht werd
gevestigd op het dreigend gevaar van de
voortdurende goudafvloeiingen en hij er op
opmerkzaam werd gemaakt dat het mogelijk
zou zijn dat een ernstige financieele crisis
zou intreden.
Den daaropvolgenden Maandag is Mac Do
nald naar Londen teruggekeerd waar hij
zich onmiddellijk met de leiders der andere
partijen heelt in verbinding gesteld. Tus-
schen 13 en 30 Juli, aldus Mac Donald, heeft
de Bank of England ongeveer 34 millioen
verloren en de credieten die werdfin opgeno
men om de afvloeiingen te compenseeren,
waren in de derde week van Augustus ge
heel opgebruikt. Op dezen grond bleek een
nieuwe leening noodzakelijk ten einde bet
pondslerling op goudbasis te houden. Met
de oude socialistische regeering kon Mac
Donald niet tot overeenstemming komen,
weshalve hij de opdracht van den koning
een nieuw kabinet te vormen, aanvaardde.
Voorts verklaarde Mac Donald dat alle
problemen, dat wil zeggen, die van het bank
wezen, de oorlogsschulden en de herstel
betalingen aan een nieuw onderzoek moeten
worden onderworpen, zoodra de huidige cri
sis ten einde is.
De wereldcrisis met de werkloosheid wel
ke er het gevolg van is, heeft het deficit op
de staatsbegrooting veroorzaakt. Engeland
moet op zijn hoede zijn, wil h«t niet gedwon
gen worden of zijn invoer uit zijn Kapitaal
of met in waarde verminderd papiergeld te
betalen, want deze crisis heeft bewezen dat
zelfs liet groote internationale geldcentrum
Londen is blootgesteld geweest aan de pre
tenties van het buitenland.
Noch de haute-finance noch de andere or
ganisaties hebben het recht de politiek van
een "natie beslissend te beïnvloeden» Aan
den anderen kant evenwel kan men ook niet
van de bankiers eischen dat deze uit poli
tieke motieven methoden toepassen, waar
door zij hun eigen graf delven.
De-mogelijkheid van een grootere werk
loosheid in den winter, benevens een aan
zienlijk tekort op de begrooting verzwakt de
posit ft van Engeland.
Indien Engeland een leening wil aangaan,
moet zijn begrooting in evenwicht worden
gebracht en de steun aan de werkloozen op
een gezonde basis staan. Indien men eenige
weken geleden gemeend mocht hebben, dat
Engeland geen leening noodig heeft, zou de
crisis Engeland den nek hebben gebroken.
Mac Donald besprak vervolgens in het
kort de bezuinigingsvoorstellen der regee-
ring. Hij zeide hierbij zelf liever 1000 trac-
tement jaarlijks minder te ontvangen dan
toe te zien dat de Engelsche valuta ineen
stort
Er is niet direct sprake van een gebrek
aan nationale geldmiddelen, doch van een
direct gebrek aan vertrouwen.
De minister-president beëindigde zijn rede
met het Huis te verzoeken de regeering bij
haar werkzaamheden te steunen. Het is de
plicht van het kabinet op zijn post te blijven
en het is de plicht van het Huis het kabinet
aan het bewind te laten tot de wereld er
eens te meer van overtuigd is dat het pond
sterling onaantastbaar is.
Rede van Henderson.
Herhaalde malen werd Mac Donald door
de oppositie geïnterrumpeerd.
Na de rede van Mac Donald viel Hender
son in een uitvoerig betoog de Nationale
regeering scherp aan. Zij verdient, aldus de
leider der oppositie, door baar samenstelling
of door de wijze, waarop zij tot stand is ge
komen, niet den naam van „nationaal". De
poging orn de begrooting in evenwicht te
brengen is verkeerd, daar het ook in het te
genwoordig maatschappelijk stelsel onjuist
is deze kosten te verhalen op de onbemid
delde bevolkingsgroepen. Scherp critiseerde
Henderson een verlaging der sociale uitga
ven.
Het Labourkahinet was van plan bespa
ringen in te voeren van 56 millioen pond,
doch de Conservatieven en de Liberalen, al
dus hadden Mac Donald en Snowden hem
medegedeeld, hadden verdere bezuinigingen
van 25 tot 30 millioen pond verlangd.
Hier werd Henderson door den leider der
Liberalen Sir Herbert Samuel onderbroken,
die opmerkte, dat deze bewering onjuist was
Henderson staafde echter zijn uiteenzettin
gen met beroep op zijn vroegere minister-
col lega's.
De conservatief
Churchill
waarschuwde, dat de politieke noch de
financieele crisis thans voorbij is, maar dat
deze nog grooter zullen worden. Hij ver
klaarde o.m., dat volgens de Conservatieven
thans het tijdstip gekomen is voor do in
voering van een tiriefsysteem. Van een op
leving der Britscnc industrie kan evenmin
sprake zijn als van een herstel van het hui-
tenlaruschc vertrouwen in Engeland, als
niet eerst dc Labourpartij beslissend bij de
verkiezingen zal zijn verslagen.
Maxton (Labour) zeide, dat hij het met
Churchill eens was, dat de principieeele
kwestie nog moest worden uitgevochten. De
principoele kwestie zit hom echter, niet in
het vraagstuk der tarieven of der gouden
standaard, maar op de wijze, hoe de werkloo
zen behandeld worden.
Vervolgens werd het woord gevoerd door
Baldwin,
die verklaarde, dat de conservatieve partij
van ganscher harte den minister-president
zou ondersteunen teneinde het doel te be
reiken, waarvoor de regeering gevormd is.
De oppositie draagt op het oogenblik een
zware verantwoordelijkheid. Wanneer het
buitenland voelt, dat 111 Engeland een groot
deel van de bevolking de moeilijkheden niet
wil zien dan zou dit allen reeds voldoende
zijn om een deel van de regeeringsmaat-
regelen van hun waarde te berooveu. Hier
door wordt de tijd verlengd, waarin d<
geering het crediet van Engeland in de
oogen van de wereld moet herstellen.
In het Lagerhuis is een motie van ver
trouwen in de regeering aangenomen met
309 tegen 250 stemmen, dus met 59 stem
men meerderheid.
LONDEN, 9 Sept (V. D.) De verdeeling
der stemmen bij ue beslissing over de motie
van vertrouwen in het Lagerhuis was als
volgt:
Vóór de regeering: alle conservatieven en
liberalen, verder 12 socialisten (7 socialis
tische ministers en 5 social, afgevaardigden),
en 4 onafhankelijken.
Tegen de regeering: de overige socialisten,
4 nationalisten (Mosley-groep) en 3 onafhan
kelijken. 3 socialisten stemden blanco.
Ook het Hoogerhuis kwam in buitenge
wone vergadering bijeen. Op voorstel van
den minister Lord Reading werd een dank
betuiging gezonden aan den koning, waarin
het Hoogerhuis zijn ondersteuning toezegt
van de te nemen financieele maatregelen.
Het Hoogerhuis werd verdaagd tot 17 Sep
tember.
DE VAKVEREENIGINGEN VOOR HER
ZIENING VAN HET VERDRAG VAN
VERSAILLES.
Het Vakvereenigingscongres te Bristol
nam een motie aan, waarin gewezen wordt
op de noodzakelijkheid van een herziening
van het Verdrag van Versailles. Hald ver
klaarde, dat de gevolgen van het Verdrag
van Versailles de betrekkingen tusschen de
Europeesche mogendheden niet verbeterd
hadden. Duitschland heeft niet alleen schuld
aan den oorlog, dit zullen de andere landen
moeten erkennen. Ontwapening is niet mo
gelijk, zoolang Duitschland in een verdrukte
positie gehouden wordt.
LAVAL EN BRIAND NIET NAAR
BERLIJN?
PARIJS, 8 Sept. (VJ9.) De „Figaro" weet
te melden, dat de Duitsche nationaal-socia-
listen het voornemen hebben de Fransche
ministers bij hun bezoek aan Berlijn uit te
fluiten en een demonstratie tegen hen te
organiseeren. Het blad stelt de vraag, of de
Fransche ministers onder deze omstandig
heden toch aan hun plan om naar Berlijn
te gaan zullen vasthouden. Het blad meent,
dat het bezoek van Brüning aan Parijs, dat
het verkrijgen van een leening ten doel had,
geen tegenbezoek noodzakelijk maakt.
Ook van andere zijde wordt de vraag
steld of het bezoek wel gewenscht is met
het oog op eventueeele demonstraties. Waar
tegenover weer gesteld wordt de eisch, dat
de Duitsche regeering eenvoutiïg heeft te
zorgen, dat het daartoe niet kan komen.
MINISTER STEGERWALD OVER DEN
KOMENDEN WINTER
een der Berlijnsche bladen verklaart de
Rijksminister voor Arbeid, Dr. Stegerwald,
dat de cijfers, welke van tyd tot tijd gepu
bliceerd worden inzake het vermoedelijke aan
tal werkloozen, absoluut willekeurig zyn, daar
deze veel te pessimistisch zijn. Zelfs wanneer
het aantal werkloozen in den a.s. winter nog
aanzienlijk grooter zou zijn dan in het vorig
jaar, blijven nog genoeg mogelykheden over
daar tegen opgewassen te zijn. De Minis
ter keert zich tégen het denkbeeld van ge
deeltelijke uitkeering in natura aan de werk
loozen. Het is onmogelijk om een totaal be
drag van 1200 millioen mark in natura uit
te betalen. In bijzondere gevallen en onder
bijzondere omstandigheden echter beveelt de
Minister regelingen aan tusschen de gemeen-
aan den een en kant en verbruikers ver-
eenigingen en kleinhandel aan den anderen
kant, volgens welke regelingen de werkloozen
de benoodigdheden voor het dagelijksch ge
bruik tegen sterk verminderde prijzen kunnen
kry'igen. Wy moeten trachten, aldus de Minis-
)m den winter met een elastiséh werkend
systeem door te komen.
SNELLE TOENEMING DER
WERKLOOSHEID IN DUITSCHLAND
Het aantal werkloozen in Duitschland in
het tijdvak van 16 tot 31 Augustus is toege
nomen met 91.000, tegen een toename van
114.000 in de eerste belft van de maand
Augustus. Het aantal werkloozen per 31
Augustus, ingeschreven bij de arbeidsbeurzen
bedroeg 4.195.000.
EEN KOLONISATIEPLAN VOOR
DUITSCHE WERKLOOZEN
Het Duitsche Rijkskabinet heeft een plan
goedgekeurd voor de onderbrenging van
100.000 werkloozen in landbouwkolonies in
eigen land.
Volgens de berichten zullen vereohillende
kleine kolonies worden gesticht, welke in
eerste instantie zullen dienen voor werk
loozen. Op deze wijze hoopt men voor het
volgende voorjaar 100.000 werkloozen te heb
ben ondergebracht en daarmede 70 millioen
rijksmark ondersteuningsgelden te besparen.
De totale kosten zouden 250 millioen rijks-
merk bedragen. Elke arbeider zou twee tot
vier morgen land krijgen met een bouten
huis van twee tot drie kamers en een etaL
De nederzettingen zullen uitteraard aan
vankelijk wat primitief zijn en noch over
electriciteit noch over rioleering beschik
ken. De huisjes zullen door fabrieken wor
den vervaardigd, onder verpliching, dat ook
deze daarmee werkloozen aan den airbeid
zullen zetten.
Naar uit Adventbay op Spitsbergen gemeld
wordt, is de „Nautilus" gistermiddag om 1
uur aldaar aangekomen. Aan boord is alles
wel, alleen de machinist is ziek. De onder
zeeboot zelf ziet er deerlyk gehavend uit. Op
verschillende plaatsen la de boot lek, terwijl
sterk slagzij wordt gemaakt. Hoe lang de
„Nautilus" in de Adventbay zal blijven liggen
is nog niet bekend, binnen eenige dagen echter
al zy vermoedelijk zuidwaarts vertrekken.
Men wacht eerst goed weer af. Of de onder
zeeboot in staat zal zyn naar de Vereenigde
Staten terug te varen wordt, volgens een
verklaring van deskundige zyde, als zeer twij
felachtig beschouwd.
tribune ingestort
Tijdens een stierengevecht in het dorp So-
tillo in de nabijheid van Avila (Spanje)
stortte een tribune in. Een persoon werd ge
dood, zes personen ernstig en 14 anderen
lidht gewond.
oostenrï.tksch regeerings-
COMMISSARIS GEARRESTEERD.
De reeeeringscommissaris van de Salz-
'hurper Bondsrogeering, Slockhammer, die
zijn verlof in Zuid-Tirol doorbracht is met
fascisten in gevecht geraakt. Hij werd go
arresteerd eD zaJ terechtsta-n.
DE VOLKENBONDS
VERGADERING
EEN GROOTE REDE VAN GRANDI
OVER DE NOODZAKELIJKHEID
VAN ONTWAPENING
Optimisme van Beelaerts
De Italiaansche minister van buitenland-
sche zaken Grandi heeft gisteren in de Vol-
kenbondsvergaderinig een groote rede ge
houden, in welke hij de vraagstukken in
zake ontwapening en schadevergoeding en
den grondslag van de samenwerking tus
schen de mogendheden ter oplossing van de
wereldcrisis uitvoerig behandelde.
Hij zeide o.m., dat aan den vooravond
van de Ontwapeningsconferentie elke regee
ring openlijk haar politiek t. a, v. de ont
wapening moet bekend maken. De veilig
heid van alle staten is afhankelijk van de
ontwikkeling der vreedzame bijlegging van
geschillen en een algemeene vermindering
der bewapening.
Wanneer in de internationale betrekkin
gen de mogelijkheid van oplossingen door
geweld niet meer bestaat, dan moet daar
mede ook het probleem der veiligheid op
houden te bestaan. Het probleem der veilig
heid bestaat slechts zoolang als de mogelijk
heid voor een verderen wedloop in de be
wapening bJijft bestaan.
Vóór den oorlog werd aan den eenen kant
gewerkt aan het denkbeeld der arbitrage,
aan den anderen kant duurde de wedloop
in bewapening steeds voort en deze leidde
tenslotte tot den wereldoorlog. Met het oog
op deze tragische ervaringen moeit gecon
stateerd worden, dat het pact van den Vol
kenbond den volken de verplichting tot
ontwapening oplegt. Doch de verplichting
tot ontwapening is niet alleen gebouwd op
het pact van den Volkenbond, maar ook op
de eerste eischen van het economische le
ven, dat solidariteit tusschen de landen
klemmender eischt dan ooit.
De Italiaansche regeerinig is van meening,
dat de ontwapening het uitgangspunt voor
vele oplossingen is. voor een algemeen sys
teem, voor een betrouwbare samenwerking
tusschen de volken en voor het herstel vaa
het algemeene economisch beginsel.
Grandi besprak vervolgens -het schadever-
goedingsvraagstuk en zeide, dat op het
oogenblik nog niet is te overzien wanneer
de verdere onderhandelingen over deze
kwestie tusschen de belanghebbende regee
ringen zullen beginnen. Het staat echter
vast, dat binnen enkele maanden hierover
onderhandelingen moeten plaats hebben,
hetgeen verder afhankelijk is van de uitvoe
ring van het Hooverplan.
Aan het slot van zijn rede heeft Grandi
een voorstel gedaan, om ter voorbereiding
de Ontwapeningsconferentie tusschen
de regeeringen besprekingen te openen over
een stilstand in de bewapening. Dit zou den
volken een eerste voorbeeld van den goe
den wil der regeeringen toonen en zou ver
voor de Ontwapeningsconferentie een
eerlijke en betrouwbare politieke, zoowel als
psychologische sfeer» scheppen, welke meer
dan welke principieele verklaring ook zou
bijdragen tot het slagen van de Ontwape
ningsconferentie.
Rede van Minister Beelaerts.
In de namiddagvergadering sprak de Ne-
derlandsche minister voor Buitenlandsche
Zaken, Jhr. Beelaerts ran Blokland. Hij
wees er op. dat het noodzakelijk is in ver
band met de wereldcrisis de noodige maat
regelen te overwegen. Spr. stelde vast, dat
do gemeenschappelijke nood de naties
dwong tot meerdere samenwerking. Minis
ter Beelaerts gaf toe, dat de toestand ern
stig is, doch hij is geenszins hopeloos. De
Volkenbond heeft de taak er voor te zor
gen, dat alle maatregelen genomen worden,
die verlichting in den toestand kunnen
brengen. Ten aanzien van de komende Ont
wapeningsconferentie vroeg Minister Bee
laerts onvoorwaardelijk positieve resultaten,
daar anders het prestige van den Volken
bond ernstig geschaad zal worden.
Mexico lid van den Volkenbond.
De Volkenbondsvergadering heeft met al
gemeene stemmen een resolutie aangeno
men, waarbij Mexico wordt uitgenoodigd toe
te treden tot den Volkenbond.
NEW-YORK, 9 Sept. De Mexikaansche
rogeering heeft de uitnoodiging tot toetre
ding tot den Volkenbond aangenomen. De
formeele bevestiging door den Senaat wordt
binnenkort verwacht
Ook Hongarije vraagt steun.
In verband met den ernstigen eeonomi-
misohen toestand heelt de Hoiigaursche mi
nister van imileniaudsolie zaKeu Dr. YVal-
ko besloten zich om nuip tot den Volken
bond te wenden, evenwei niet m den vorm
van een leemng. Het voorstel van Hongarije
is, dal de VoiKeubond den economiscuen
loesuiiid in Hongarije zal laten onderzoe
ken en daarna een beslissing nemen over
de wijze, waarop Hongarije liet best kan
worden geholpen.
Het verluidt te Boedapest, dat het voor
stel van Dr. Walko in V oiKenbumlskringen
:er gunstig wordt ontvangen.
Briand bij Curtius.
De Fransche minister van buitenlandsche
zaken Briand heelt gisteravond na het ein
de van de plenaire vergadering van den
Volkenbond een bezoek gebracht aan Dr.
Curtius.
Naar verluidt heeft staatssecretaris Von
Bulow niet deelgenomen aan het onderhouu
tusschen de beide staatslieden.
l>e bespreking gold in de eerste plaats,
naar verluidt, bet a-s. bezoek van de Fran
sche ministers aan Berlijn.
PARIJS, 9 Sepi. Uver liet bezoek dat de
Fransche minister van buitenlandscihe za
ken Briand Dinsdagavond aan den Duit-
schen minister van buitenlandsche zaken
Dr. Curtius heeft gebracht, zijn de meerlin
gen in de Fransche pers verdeeld.
Terwijl de „Echo de Paris" verklaart, dat
over het bezoek van de Fransche ministers
aan Berlijn niet is gesproken, verklaart de
„Petit Parisien", dat de beide ministers tij
dens het onderhoud ook deze kwestie nader
hebben besproken.
Men is echter overeengekomen de regeling
van deze aangelegenheid aan de directe on
derhandelingen tusschen de beude hoofd
steden over te laten.
De „Oeuvre" meent in verband hiermee
te weten, dat Dr. Curtius Briand heeft ver
zocht in zijn rede van Donderdag a.s. op
het afzien van Duitschland op de kwestie
der aansluiting met het oog op de in
Duitschland tegen Dr. Curtius gedane aan
vallen niet te veel den nadruk te wallen
Fransche regeering in de korten tijd gele
den te Rome overhandigde nota zullen op
15 Sep.ember te Genéve aanvangen. Deze
onderhandelingen worden door deskundi
gen van beide landen geveerd.
De Russische delegatie vertrokken
Litwinof is gisteravond met de andere le
den der Russische delegatie vertrokken. De
verwachte besprekingen tusschen Briand en
Litwinof, alsmede die tusschen Litwinof en
Zaleski, zouden, naar verluidt, niet heb
ben plaats gehad.
Dr. Curtius heeft het volgende schrijven
gezonden aan den secretaris-generaal van
den Volkenbond inzake den siand der be
wapening in Duitschland.
De tabellen, aldus Dr. Curtius, laten zien
hoe gering de bewapening van Duitschland
is in vergelijking met andere landen met
overeenkomstig bevolkingsaantal en grond
gebied. Gedeeltelijk zijn zij zelfs nog aan
zienlijk minder dan mogelijk zou zijn vol
gens de bepalingen van het Verdrag van
Versailles. Zoo heeft b.v. de marine tegen
woordig slechts vier in dienst zijnde linie
schepen, alhoewel zij op grond van het Ver
drag van Versailles en het schrijven van de
Intergeallieerde Marine-controle-commissie
van 26 Maart 1930 recht heeft op 6 linie
schepen en twee linieschepen voor de re
serve.
De Rijksweer omvat 100.500 man en 4500
officieren, de Duitsche vloot omvat 15.000
man en 1500 officieren. De vloot heeft een
een totaal-tonnage van 125.780 ton, de vier
linieschepen zijn 23 tot 26 jaar oud. Op de
andere opgaven staat in de meeste ge
vallen het woord „geen" ingevuld.
DEN HAAG. Geöx. 1 vr.
il. de heeren D. G. van Hoeven, Delft; G. Rui
en berg;, Loosduinen; A. J. Leenhouts en P. de
P. Verbiest, Sommelsdijk.
EXAMENS-MACHiNIST
DEN HAAG. Gesl. voor dlpl. A de heeren W.
Bol Raap. Rotterdam; J. J. Bakker. Rotterdam;
M. W. J. Oudegeest, Den Haag; J. Vogelaar,
der Stelt, Delft
UTRECHT. Gesl. voor het ex. t
an het diploma der Vereen, va
1 Arbeid; mej. C. J. Bovenkerk,
\V. Ch. Ovink en L>. Tobi, allen 1
Schoolnieuws.
gemeentelijke universiteit
te amsterdam.
De Rector-Magnificus Prof. Dr. j. D. van
der Waals <Hr. zal 21 Sept. a.s. met een rede
het rectoraat overdragen aan Prof. Mr. P.
Scholten.
rjjkslandbouwhoogeschool
te wageningen.
Voor het tijdvak van 1 September 1931 tot
1 September 1932 is de Rijksveeteeltconsulent
Ir. H. G. A. Leignes BaWtoven te Leeuwar
den, wederom belast met het geven van cur
susoen in veevoedingsleer aan de Landbouw-
hoogeschool te Wageningen.
h.b.s. te stadskanaal
Aan de Chr. H.B.S. te Stadskanaal (Direc
teur k. Lantermans) is tot tydelyk leeraar be
noemd Dr. J. Th. Hamstra, te Den Haag.
combinatie van handelsschool
en kweekschool.
Te Den Helder is gisteren in functie
getreden de nieuwe directeur der Handels
school aldaar, de heer k. B o u m a, tevoren
eerste onderwijzer aan de Chr. Mulo-school te
Gouda, die als zoodanig opvolgt de heer
Zuidervliet, die te Zaandam werd benoemd.
Tevens werd de nieuwe kweekschool geopend,
die is ondergebracht in het gebouw der Han
delsschool en waar door leeraren van deze
inrichting wordt les gegeven, terwijl het
onderwijs in speciale vakken aan vakleeraars
v^ordt opgedragen.
onderwijzersbenoemingen.
Munnekezijl (Herv. School hoofd H.
Mulder), mej. j. j! de Wit te Uithuizen; is
reeds in functie.
Rys sen (School Oranjestraat, hoofd W.
de Jong), voor tijdelijk, mej. E. Hoogervorst
te Enschedé.
Gerkesklooster, J. Eikelboom te
Werkendam.
a. de geus. f
Te Loosduinen is gisteren in den leeftijd
van 50 jaar overleden de heer A. de Geus,
hoofd van de Chr. u.l.o.-school aldaar, welke
school de vorige week haar gouden jubileum
vierde. De heer De Geus is vroeger als hoofd
van een Chr. school te Gendringen werkzaam
geweest.
nieuwe chr. scholen
Te Amsterdam hebben B. en W. aan den
Raad voorgesteld, aan het bestuur der Sehool-
yereeniging „Luther" een bedrag van f 120.000
uit te keeren voor het bouwen van een school
voor G.L.O. op een terrein in de omgeving van
de Geulstraat.
een klas overdoen.
Vaker in de stad dan op het platteland.
De Onderwysstatistiek 1929 van het Cen
traal Bureau voor de Statistiek heeft den
gemiddelden leeftijd der leerlingen van de
lagere school in elk leerjaar nagegaan, waar
uit bleek, dat de gemiddelde verhooging op
het platteland, behoudens een uitzondering
voor het 7e leerjaar, doorloopend geringer is
dan die in de grootere gemeenten.
De oorzaak kan zyn, dat de plattelands
leerlingen begaafder zijn, maar ook, dat de
onderwijzers op het platteland minder selec
tief te werk gaan, wat in verband kan staan
met het vereenigd zijn van meer leerjaren in
éui lokaal of met het feit dat minder leer
lingen voortgezet onderwijs zullen volgen. Dit
kan maken dat men by de overgang minder
nauw toeziet. Ook kan plaatsgebrek een
woordje meespreken.
Merkwaardige verschillen bestaan er ook
in de gemiddelde Vertraging tusschen de
jongens en meisjes, verschillen, welke, anders
zyn gelegen voor de grootere gemeenten dan
fvooij de plattelandsgemeenten. In laatst
genoemde gemeenten is de gemiddelde ver
traging in de eerste leerjaren bij de meisjes
geringer dan by de jongens. Met het 5de
leerjaar wyzigt zich deze verhouding echter
ten gunste van de jongens, die zich daarna
tot het 7de leerjaar weten te handhaven. De
wijziging in het 8ste leerjaar, waardoor de
meisjes weder voor komen, is van geringe
beteekenis. In de grootere gemeenten is het
verschil tusschen de beide sexen in de eerste
leerjaren minder treffend. Ook bier vinden
I wij evenwel een grootere gemiddelde vertra-
I ging bij de jongens dan vy de meisjes. Dit
verschil tusschen de beide sexen neemt met
het 4de leerjaar toe. Eigenaardig is, dat zich
ook hier, evenals in de plattelandsgemeenten,
met het 5de leerjaar een wijziging ten gunste
Ivan de jongens voltrekt. In de grootere ge
meenten treedt echter, in afwyking van het
geen wy met betrekking tot de plattelands-
gemeenten hebben opgemerkt, met het 7de
leerjaar een nieuwe omkeer ten gunste van
de meisjes in, waarna de voorsprorg van het
vrouwelijk geslacht behouden blijft. Waar-
shcynlijk vindt dit zyn verklaring in het feit,
dat de vluggere jongens de school na de 6de
klasse verlaten en naar een inrichting voor
i voortgezet onderwijs overgaan, een omstan-
I dighcid, welke zich bij de meisjes in minder
sterke mate voordoet. Een dieper inzicht in
j het wezen der geconstateerde verschijnselen
kan echter slechts met behulp van psycholo
gische en paedagogische studie worden
gegeven.
Wetenschap.
LORENTZ-MONUMENT
TE ARNHEM
REDE VAN Dr. J. Th. DE VISSER
Dr. J. Th. de Visser, minister van Staat,
oud-minister van Onderwijs, Kunsten en
Weteuschappen, sprak hedenmiddag als voor
zitter van het Nationaal Lorentz-comité by
de onthulling van het Lorentz-monument op
Sonsbeek te Arnhem.
Spr. dankt de Prinses voor haar aanwezig
heid en voor het feit,dat Ze het Lorentz-
monument namens de Koningin wilde onthul
len, en uit z'n blijdschap over de aanwezig
heid van zoo velen die blijk geven van hun
belangstelling en waardeering voor de manner
van wetenschap. Vervolgens zet spr. uiteen
de wyze, waarop de benoodigde gelden zyn
bijeengebracht en waarop het gemeentebestuur
van Arnhem z'n gewaardeerde medewerking
heeft verleend. Zoodoende kon spoedig het
werk worden opgedragen aan den bekenden
beeldhouwer Wenckebach en aan den archi
tect Limburg.
Spr. herinnert voorts aan het woord van
prof. Zeeman, gesproken na Lorentz sterven:
„Aan den tempel der wetenschap is dén der
hoofdpeilers ontrukt en' niet alleen de natuur
kunde,^ maar de internationale wetenschap
Corypheeen als Lorentz verhoogen niet
alleen den roem van het eigen land, maar
banen ook hier en in den vreemde op ver
schillend gebied wegen voor onze jongeling
schap, die hun leerlingen waren.
Spr. eindigde als volgt: Wanneer we van
hier gaan, beziield met nieuwe lust en
kracht om mede te helpen bouwen aan den
tempel onzer samenleving, waarvan sommi
gen de fundeering leggen en anderen deze
architectonisch bewerken, maar waarin ook
de kleinste en eenvoudigste steen medehelpt
om de gedachte van het geheel tot uitdruk
king te brengen, zoo is ons aller roeping
Uit Oost-lndie
Op Sabang.
SABANG, 8 Sent. (Aneta). Terwyl heden
de inwoners van Sabang zich naar den stei
ger begaven om den nieuw aankomenden
Gouverneur-Generaal Jhr. Mr. B. C. de Jpnge
het welkom toe te roepen, klonken om 20
minuten voor 7 kanonschoten over de baai
Het geschut van de daar liggende, voor de
feestelijke glelegenheid gepaveiseerde torpe
dojagers gaf saluutschoten af. Op dat oogen
blik stoomde het m.s. „Patria" van de Rot-
terdamsche Lloyd langzaam op en weer de
baai van Sabang binnen. Het schip nam eeri
breede bocht en voer zeer dicht langs de
geankerde torpedojagers. Terwyl de „Patria"
de dichtstbyliggende torpedojager, Hr. Ms.
„De Ruyter" bereikt begint de bemanning,
die op het dek is opgesteld, te joelen.
Aan boord van de „Belatrix" van de Gou
vernementsmarine, die feestelijk gepavoiseerc
is, bevindt zich de Commissie van Ontvangst
teneinde de komst van de „Patria" af te
wachten. De loodsen van de Sabang-Maat-
schappij zijn vroolyk bevlagd.
Ritmeester G. A. de Stoppelaar, adjudant
van Gouverneur-Generaal De Graeff, heeft
zich op de landingssteiger opgesteld. Op de
brug van de „Patria" ziet men Gouverneur-
Generaal Jhr. De Jonge staan, gekleed in
palmbeach costuum en een strooien hoed.
Z.E. slaat de op de kade verzamelde menigte
I gade.
I Precies om kwart over 7 meert de „Patria"
en op dit oogenblik presenteert de eerewacht
in groot tenue onder bevel van den luitenant
der infanterie Veenendaal de geweren. Ter-
j wijl Ritmeester De Stoppelaar zich aan boord
I begeeft, stelt zich de eerewacht op langs den
BATAVIA, 8 Sept. (Aneta). De regeering
heeft in den Volksraad bij monde van haar
gemachtigde C.van den Bussche, directeur
van het departement van financiën, g(
woord op de beraadslagingen inzake het
werp tot instelling van een vermogensbelas-
Weerbericht.
Hel dunne pijltje geeft den vorlgen stan
Hoogste stand te Akueyri 766.4.
Laagste stand te Haparanda 74S.5.
Stand vanmorgen halftwaalf 762.3.
WEERVERWACHTING.
Zware tot matige winden uit Westelijke
richtingen. Gedeeltelijk bewolkt, weinig of
geen regen, iets zachter.
TEMPERATUUR.
Stand vanmorgen halftwaalf 12.4 C.
10 September
Zonsopgang 6.25 u.; Zonsondergang 7.28 u.
Maansopgang 3.25 u.; Maansondergang 7.08 u.
Nieuwe Maan 12 September 5.46 u. voorm.
Van 's avonds 7.58 u. tot 's morgens 5.57 u.
BUITENLA NDSCH WEERBERICHT
(Medegedeeld door het Kon. Ned. Met.
Instituut te De Bilt)
De verdeeling van de luchtdrukking toont
weinig verandering.
Over het algemeen namen de luchtdruk
verschijnselen af, vooral de depressie over
Spanje i3 na zware regen in Zuid-Frankrijk
sterk afgenomen. Alleen hier te lande heeft
een uitlooper ian de N.-O. depressie eenige
windvermrerdering veroorzaakt.
Groote veranderingen schijnen niet te
wachten, alben de geleidelijke verwarring
van de koude luehtmassa's uit het N.-W.,
wier snelheid verminderde, belooft eenige
verbeteringen.
Ofschoon in Scandinavië de temperatuur
over het algemeen iets steeg, is plaatselijk
(SSrna) door een helderen, windstillen nacht
de ochtondiem1>eratuur tot onder het vries
punt gedaald.
In Z.-0. Frankrijk viel 20—30 raM. regen.
WATERSTANDEN RIVIEREN
Constanz i j i 3.28 m 0.48 m. val
Huningen 2.63 m. 0.17 m val
Kehl4.io m P..0 m val
Mannheim 6.20 m. 0.17 m. was
Hingen 3.68 m. 0.11 m. was
Caun 4.39 m. 0.15 m was
Coblenz 4,70 m. 0.2» m was
Keulen 4,»1 m. 0.39 m was
Duishurg3,42 m. 0.,J9 m, was
Ruhrort 3 67 m, 0.4O m. was
Maastricht i k2 m, 0,60 m. was
Venlo 12.43 m, 0.3» m. vat
HOOGWATER NED. ZEEHAVENS
10 September
Delfzijl i 9,39 22,24 Hellevo- tsl,1,13 13,44
'leracbelllng 6,6» 19,3» Willems ad v,o9 14,34
Harlingen 17.47 20.23 Brouwersh, u,25 19,66
Helder le 2,39 5,25 Z erikzeo 0,6» 13,2
Idem 2e 14,55 18,26 Wemeidinge l,2t) i3,4«
IJ muiden 1,20 i3,4» Viltsingen ll,n5
H. v. Holland 0,34 13,04 Terneuzen 0,10 12,29
Rotterdam 2,41 11,50 Hans weert t,52 13,09
tLog. Vrees voor het ontstaan van kapitaals-
vlucht mag niet gegrond worden geactiL
Uitsluitend physieke personen zullen in deze
belasting worden aangeslagen zoodat nieuw
fe stichten ondernemingen door de belasting
niet getroffen zullen w.orden. De Regeering
is stellig niet van voornemen om over te gaan
tot het heffen van opcenten. Kleinere lijf
renten zullen worden vrijgesteld.
Uit het Sociale Leven»
WERKLOOSHEIDSVERZEKERING
Nog 82 Gemeenten niet toegetreden
behooren tot: Limburg- 19, Gelderland 13, Zee
land 12, Zuid-Holland 12. Noord-Brabant 11,
Noord-Holland 8. Utrecht 6, Overljsel 1. In dezo
82 nleit-toegetreden gemeenten wonen ongeveer
765 verzekerden.
NED. VER. VAN CHR. KANTOOR-
EN HANDELSBEDIENDEN
Van bovenstaande vereeniglng kregen we
"m 7 September haar
20 (A'dam-Zuld).
vereeniglng zooals het Chr. Inst voor Handels
onderwUs en de redactie en adm. van „Ons
Beginsel" en „de Christelijke Handelsreiziger"
KAPITEIN KLAKKEBOS OP DE LEEUWENJACHT
73. Na een heele poos kwamen ze
een hoogen heuvel; oei. wat was me dat
n karweitje om het zware apenhok daar
tegenop te zeulen. De ai-me negers zweet
ten, dat 't 'n aard haid. Maar kapitein
Klakkebos zei tegen de jongens: „Je zult
eens zien, wat een verrassenden aanbl'k
we daarboven zullen hebben!"
74. Maar o, jongens, toen zo bovenaan
waren, verscheen daar opeens de „verras
sende aanblik" in den vorm van een reus-
aehtigen luipaard, die een dreigend gebrul
uitstiet De negers namen een, twee drie do
beenen, den wagen, die huppelend langs de
helling terugholde, zoomaar in den steek
latend.
(Wordt Vrijdag vervolgd.)
