HET WEGEN VRAAGSTUK
BINNENLAND.
Kerknieuws.
Kunst en Letteren.
DINSDAG 8 SEPTEMBER 1931
TWEEDE BLAD PAG. b
MINISTER REYMER LICHT
DE PERS IN
HET WEGENPLAN-1927
1 na 1932 op het programma staat
BRUGGENBOUW
43ó MILLIOEN VOOR WEGEN
VERBETERING
De Minister van Wateretaart, Mr. P. J.
Reymer, heeft de loffelijke gedachte ge
had om de pers in te lichten omtrent het
zoo uitermate belangrijke Wogenvraagstuk.
Het z.g. Wegenplan, dat in 1927 werd vast
gesteld, beleeft weldra zijn eerste lustrum.
Voor voortzetting van het groote nationale
werk der wegen venbetering is inmiddels een
nieuw plan ontworpen, soodat er voldoende
aanleiding was om het Nederlandsche volk
eens wat breeder in te lichten omtrent de
voornemens, welke voor de e.v. jaren wer
den gekoesterd.
We zul'en uit 's ministers belangwekken
de mededeelingen enkele grepen doen, om
aan het voornaamste daaruit ruimer be
kendheid te geven.
Het wegenplan steunt op de in 1926 tot
stand gekomen
Wegcnbelastingwet,
De middelen om op breeder schaal het
noodige werk te kunnen doen ter ver
betering van onze niet meer aan het
sterk toegenomen verkeer voldoende we
gen, kwamen beschikbaar toen de We
genbelasting, die van motorrijtuigen een be
paalden cijns vorderde, werd ingevoerd.
Later werd de opbrengst der rijwielbe
lasting, die als een crisislbelasting was in
gevoerd, ten bate van de wegenverbetering
gesteld.
In het eerste Jaar 1927 bedroeg de bate der
wegenbelasting omstreeks f 6.500.000, over
1930 is zij tot f 10.800.000 gestegen; die der
rijwielbelasting nam in die jaren, ondanks
de verlaging van f 3 tot 2.50 per rijwiel,
nog van f 6.000.000 tot f 6.800.000 toe.
De opbrengst van beide belastingen komt
gedurende de eerste vijf jaren voor 70 pet
ten voordeele van het Rijk en overigens ten
voordeele der provincies; voor de volgendo
vijf jaren wordt het Rijksaandeel 65 pet
en daarna 60 pet.
Het eerste Rijkawefgenplan was van be
trekkelijk eenvoudigen aard. In ronde ge
tallen kan men zeggen, dat er 1900 KM.
bestaande Rijksweg op voorkwam en 1000
K.M. weg, die óf bij anderen in onderhoud
was óf nieuw aangelegd moest worden.
Zeer globaal werden de kosten op 300 mil-
lioen gulden geschat
Minister v. d. Vegte heeft, ten einde de
systematische uitvoering te bevorderen,
ben 5-Jarig werkplan
'doen samenstellen, dat de meest urgente
werken in zich zou vereenigen en in hoofd
zaak bedoelde:
le. de bestaande Rijkswegen in behoorlij
ken staat te brengen;
2e. van enkele wegen, waarvan de plan
nen reeds waren opgemaakt, den aanleg of
de reconstructie met kracht ter band te
nemen;
Se. mert den bouiwi der groote bruggen te
tiéginnen.
De taak. die het eerste vdjf|arig werkplan
aan den Rijkswaterstaat oplegde, was om
de breedte der rijbaan op 6 M. te brengen,
de verharding te verbeteren of te vervan
gen, rijwielpaden aan te leggen in bet alge
meen overal waar dit zonder onteigening
zou kunnen geschieden en voetpaden waar
zulks noodzakelijk en mogelijk was.
De nieuw aan te leggen wegen in het eer
ste vijfjarig plan bedoeld, zijn die van de
Hoornbrug naar Rotterdam, van Rotterdam
naar Gouda en van Amsterdam naar Vel-
sen langs heit Noordzeekanaal.
Van den eersten weg is het gedeelte naar
Delft in het vorige jaar geopend, kort gele
den is de weg van Rotterdam naar Over-
sohie voor het verkeer in één richting open
gesteld en voorts is het gedeelte rtussohen
Delft en Overschie in vollen aanleg.
De weg van Rotterdam naar Gouda ls tot
Nieuwerkerk gereed en van daar af in aan
leg. Van den weg van Amsterdam naar Vel-
sen is het vak bij Velsen klaar gekomen,
terwijl verder de bruggen in aanleg zijn.
Wat w».
•I.Tv. 1 de bruggen
aangaat ïs die bij Kartérvêer. 'die reeds voor
<ïe totstandkoming van de Wegenbelasting
wet in uitvoering was, gereed gemaakt.
Er is toen aangevangen met de brug bij
Keizersveer, die in de twèede helft van
October as. voor het verkeer zal geopend
worden. Daarop is de brug bij Zaltibommel
gevolgd, waarvan thans de onderbouw en
de bovenbouw in uitvoering zijn.
Voor de brug bij Arnhem zijn de plannen
gereed, voor die hij Nijmegen is die aanbe
steding van het eerste bestek uitgeschreven
tegen 17 September a.s.
Inmiddels is gewerkt aan een herziening
van het rijkswegenplan-1927, dat tot stand
gebracht is en zich in verschillende opzich
ten van dat van 1927 onderscheidt.
Het nieuwe rijkswegenplan
voorziet fn een aantal verbindingen, waar
door de lengte met 400 KM. is uitgebreid.
Daaronder behooren o.a. de hoofdweg door
den Wieringermeerpolder; de weg over den
afsluitdijk van do Zuiderzee en verder van
de Friesche kust af over Sn eek naar Hee
renveen; de verbinding van den reeds opge
nomen weg HeerenveenDrachten met Gro
ningen; de weg langs het Stadskanaal; een
verbinding van Emmen met dien weg bij
Ter Apel; de weg van Almelo naar Harden-
berg; een verbinding noordelijk langs Amers
foort van den weg AmsterdamBaarn met
Hoevelaken en Nijkerk; de weg van Laren
over Hilversum naar Utrecht; verbindings
wegen van Moerdiik over Oud-Gastel met
Wouw en met St. Pbüinsland; en een weg
van Maastricht naar Heerlen.
Ook de
wegproflelcn
zullen, naar de mate van de belangrijkheid
van de wegen, worden verbeterd. Daarbij is
aanvaard de weg, die uitsluitend voor snel
verkeer dient.
Voor het verkeer, dat voor de bebouwing
langs en nabij don weg is bestemd, zal van
parallelwegen gebruik worden gemaakt, die
slechts op afstanden van 500 1000 M. ver
binding met den autoweg krijgen; bij de
wegen door het vrije veld ontbreken de pe
rallelwegen en zijn slechts waar de behoef'
bestaat smallere en wellicht onverharde w
gen voor de aanliggende landerijen ontwoi
Pen-
Niet in de eerste plaats is rekening gehou
den met het internationale verkeer, maar
voorop staat de gedachte, dat in ons eigen
land „doorgaand verkeer" per auto in de
eerste plaats beteekent een verkeer over een
middelbaren afstand van 50 a 150 KM., ter
wijl de verbetering voorts ten goede moet
komen aan het locaal verkeer. Deze gedrags
lijn wordt mede gevorderd door den aard
der wegenbelasting.
De wegen zijn in categorieën van belang
rijkheid ingedeeld. De bedoeling is, dat naar
mate de weg in een hoogere categorie is ge
plaatst, er meer aandacht aan het dwars
profiel en het tracé, aan bouw van viaduc
ten of tunnels over of onder spoorwegen of
andere belangrijke wegen wordt gewijd.
De kosten van het nieuwe wegenplan zijn
geraamd op
435 milHoen gulden.
Voor de uitvoering is een termijn van 25
jaren gedacht Zulks wórdt mogelijk geacht
indien wegenbelasting en rijwielbelasting
blijven toenemen in de mate als thans ver
wacht wordt
Het is gewenscht, dat na genoemden ter
mijn van 25 jaren geen voorschotten ten
laste van het fonds geboekt behoeven te
worden. We kunnen namelijk thans de meer
onmiddellijke behoeften voor het verkeer
met motorrijtuigen in de naaste toekomst,
waarmede het wegenplan rekening houdt,
overzien, doch kunnen uiteraard niet bepa
len welke nieuwe eischcn aan dat verkeer
in een latere periode zullen worden gesteld.
Echter zou bij dezen financieelen opzet de
achterstand, welke op het gebied van rivier
overbruggingen en wegenaanleg bestaat,
maar zeer langzaam kunnen worden inge
haald en wanneer het motorverkeer in ons
land zich sneller dan het 25-jaars werkplan
aanneemt, zou ontwikkelen, de achterstand
permanent kunnen worden.
Sneller werken is echter niet mogelijk zon
der ten behoeve van het wegenfonds te lee-
nen, zooals ook reeds in vorige jaren in toe
nemende mate is geschied. Nu de wereld
crisis ook in ons land in steeds sterker mate
haar invloed laat gelden, kan nog niet wor
den gezegd in hoeverre het maken van
schuld voor het wegenfonds toelaatbaar kan
worden geacht.
Over het wegenplan-1932 spreken we in
een volgend artikel nader.
Tevens zullen we dan een kaartje geven,
waarop het wegenplan duidelijk is uitge
werkt
TWEEDE KAMER
DE VACATURE-MGR. NOLENS.
De Voorzitter van het Centraal Stem
bureau heeft benoemd verklaard tot-lid van
de Tweede Kamer in de vacature-Dr. W. H.
Nolens den heer J. H. Mannen te Heerlen.
CHR. WERKGEVERSVEREEN.
JAARVERGADERING TE ROTTERDAM.
Woensdag 16 September a.s. hoopt de Chr.
Werkgeversvereéniging te Rotterdam haar
jaarvergadering te houden in het Societeita-'
gebouw der Diergaarde.
De morgenvergadering ls In hoofdzaak
voor huishoudelijk© zaken bestemd; o. m.
komt een voorstel van het Bestuur aan de
orde tot wijziging van statuten en huishou
delijk reglement Verder zal de heer F. J. G.
F a r d a, van Groningen, een bespreking
over de huidige werkloosheid inleiden.
In de middagvergadering refereert Prof.
Dr. Z. W. Sneller, hoogleeraar aan de
Ned. Handelshoogeschool te Rotterdam, over
„Het moderne imperialisme".
De regelingscommissie biedt oen tocht per
auto aan naar het vliegveld Waalhaven.
WAALOVERBRUGGING
BIJ NIJMEGEN
Het college van B. en W. te Nijmegen
stelt thans in meerderheid aan den Raad
voor te besluiten tot aanvaarding van de
ontwerp-overeenkomst van den Minister van
Waterstaat
Volgens het Hbld. heeft het bestuur van
het departement Nijmegen der Ned. Mij. voor
Nijverheid en Handel zich met een nader
adres tot den gemeenteraad van Nijmegen
gericht, waarin het uiteenzet dat op staats
rechtelijke gilinden het voor den Minister
van Waterstaat niet mogelijk is, voorwaar
den aan een subsidieverlening voor den
bouw van de Waalbrug te aanvaarden.
Het bestuur verzocht den Raad de voor
gestelde kostenverdeeling te aanvaarden.
BOOTTREINEN
N.V. STOOMV.-MIJ NEDERLAND
De boottrein, aansluiting gevend op het
m.s. J. v. Oldenbarnevelt, hetwelk 11 Sept.
a.s. van Genua afvaart, zal Donderdagmor
gen 10 Sept. van Rotterdam-(Maas) ver
trekken te 9 uur. Vertrek vaij Den Haag
(S.S.) te 9 uur 22,
KADASTER EN LANDMEETKUNDE
Gisteren werd door de Ver. voor Kadaster
en Landmeetkunde te Rotterdam haar alge
meens vergadering gehouden, onder leiding
van den voorzitter den heer H. J. P i e t e r s,
aan wiens openingswoord we ontleenen zijn
vermelding van de proeven betreffende een
nieuwe organisatie van den dienst
Voorts werden eenige woorden van nage
dachtenis gewijd aan het overleden lid, den
heer II. van Riel, lector te Wageningen.
Volgens het jaarverslag van den secretaris
blijft het ledental gelijk, volgens dat van den
penningmeester is er nog een batig saldo
van f 601.95.
De belangrijkste kwestie die daarop ter
sprake kwam was het Instituut Hoofden
van Dienst, waarover de meening der leden
werd gevraagd. De beslissing hieromtrent
werd na lange discussie uitgesteld.
's Middags sprajj prof. ir. W. Schermer-
h o r n over de Landmeetkunde en de tech
nische overheidsdiensten in Nederland, han
delend vooral over de samenwerking tus-
schcn de technische diensten en het kadas
ter. Ook werd gesproken over het begrip:
rooilijn, cn over landmeetkuhde, op welk
jcbied Nederland, volgens spr., hopeloos
achter is.
Na de vergadering werden de havens en
het vliegveld Waalhaven bezocht, waarbij
zooals spreekt, do fotografische afdeeling
het minst over belangstelling had te klagen.
NIEUWE JAN KUITENBRUG TE ROTTERDAM
GEREF. KERKEN
Beroepen: Te Rotterdam (vac.-C. B.
Bavinck), J. H. Sillevis Smitt te Semarang
(N.-O.-Indië).
NED. HERV. KERK
Beroepen: Te Almkerk (toez.)F. J.
Broeyer te O.- en N.-Wetering. Te Katwijk
aan Zee, als hulppred., L. G. Bruyn te Katwijk
aan de Ryn.
Bedankt: Voor Zevenbergen, Th. M.
Loran te Brielle.
VACATURE PROF. DR. A. H. DE HARTOG
Te Amsterdam zal het Kiescollege Maan
dag 21 Sept. a.s. weer vergaderen, om vo:r
de derde maal een beroep uit te brengen in
de vacature-De Hartog.
AFSCHEID, BEVESTIGING, INTREDE.
Cajtd. J. E. B o o y, gekomen van Alphen
a. d. Rijn werd Zondagmorgen als predikant
van de Geref oren eerde kerk van Hijken beves
tigd door Ds. P. Hekman vam Beilen met een
predikatie over 1 Cor 4 1 en. 2. Ds. Booy
deed des namiddags in een stampvolle kerk j
intrede, sprekende over Col. vers 3 en 4. Tot
den jeugdigen leeraar werden woorden van
welkom gesproken door ouderling Oostrijen
namens kerkeraad en gemeente en door Ds.
Hekman namens de classis Beilen. Mede
waren aanwezig B. en W. van Beilen.
Ds. W. J. v. E1 d e n, die het beroep
aannam naar de Ned. Herv. Gemeente te
Haarlem, ter vervulling van de vacature al
daar, ontstaan o'oor het vertrek van Ds. L. D.
Poot, nam Zondagmiddag afscheid van zijn
gemeente te Aalsmeer. Een groote schare was
opgekomen. Als tekst had hij gekozen Hebr.
13 8: fezus Christus is gisteren en heden
dezelfde, en in der eeuwigheid. Dit is Verma
nend, Vertroostend en Bemoedigend. Aan het
eind werden toespraken gericht tot Kerke
raad, Kerkvoogden en Notabelen, Kiescollege,
Burgemeester, Koster, Organist, enz. De
scheidende leeraar werd toegesproken door
Ds. Tonsbeek van Uithoorn als Consulent, Ds.
Aalders als praeses van den Ring Weesp, den
heer Jb. Alderden namens dc Doopsgezinde]
Gemeente, den heer Dillewyn als als admini
strateur en vriend en den heer K. Stork als
ouderling, die tevens verzocht aan de ge
meente de scheidende leeraar toe te zingen
Ps. 121 4r
D s. Th. A. Hoen, tevoren te Workum,
werd Zondagmorgen door zijn zwager, Ds. G.
Grootjaiis, van Vlaardingen, bevestigd als pre
dikant bij de Ned. Herv. Gemeente te Bussum.
Des avonds deed de nieuwe predikant zijn in
trede met een predikatie over Joh. 4 26. Na
mens den ring 't Gooi sprak Ds. Lans, uit
Huizen, hem toe. Ds. van Deth, predikant der
Geref. Kerk in Hersteld Verband verwelkomde
hem in den kring der Bussumsche predikanten.
De nieuwe Jan Kuttenbrug te Botterdam, nabij het Witte Huis, nadert haar voltooiing.
Voor 'f drukke verkeer zal 'f heel wat waard zijn, wanneer deze brug eindelijk in
gebruik zal kunnen worden genomen.
tus en Dien gekruisigd", als het eenig juiste
uitgangspunt voor den prediker, maar ook als
de rijkste levensleus voor de gansche ge
meente. Na het zingen van Gez. 204 3 en 4
volgden de gebruikelijke toespraken tot ver
schillende personen en colleges. Aan het
einde werd het woord gevoerd door Ds.
Stork van Didam als praetor van den ring,
door den consulent Ds. Buenk van Angerlo en
door ouderling van, Tuuren namens Kerke
raad en Gemeente. Mede aanwezig waren,
behalve verschillende ringpredikanten, Ds.
Scharten, Luth. pred. te Doesburg, Ds. Muller
van Dieren en Ds. van Lelyveld van Doetin-
NIEUWE PREDIKANTSPLAATSEN.
Te B e d u m besloot do Raad der Geref.
Kerk over te gaan tot stichting van een
tweede predikantsplaats en het instituut van
hulpprediker op te heffen.
KERKGEBOUWEN
De Ned. Herv. Kerk te D ri e 1,. speciaal de
toren, eischt volgens de Prov. Geld. Archaeo»
logische Commissie dringend herstel. De kerk
is een kruiskerk uit de vijftiende eeuw, waar
van als kerk alleen gebruikt wordt de West
zijde van de middenbeuk en de zijbeuken. Be
langrijke zerken in nog vrij goeden staat lig
gen door de kerk verspreid. De vele in 1S60
1862 door C. Leenmans ontdekte en be-
Ds. Lodder als collega in de Ned. Herv. Kerk. j schreven muurschilderingen zijn thans het ver-
Het kerkgebouw was stampvol. O.m. was aan- j dwijnen nabij. Aan de noordzijde der kerk be-
yvezig burgemeester H. de Bordes. j staat nog het voetstuk van een 16e eeuwsche
I kluis. Er wordt overleg gepleegd met Rijk,
Dr. A. J. van 't Hooft, predikant der Provincie en Kerkvoogdij over het herstel van
Ned. Herv. Qemeente te Oosterbeek, hoopt we-
gens het ingaan van zijn emeritaat op 1 Octo
ber a.s., zijn afscheidsprediking te houden op
Zondag 27 September namiddag half drie. Hij
zal zich te Oegstgeest vestigen.
Cand. J. W. de Jager van Ritten
(Gld.) werd Zondagmorgen door zyn vader
Ds. G. de Jtager bevestigd als predikant van
de Geref. Kerk te Diever. Deze had tot tekst
gekozen 1 Cor. 4 1 en 2. Aan de handopleg
ging nam deel -Ds. H. A. Dijkstra, emer.-pred,
van Diever, waarbij gezongen werd Ps. 20 1.
Deo namiddags verbond Ds. de Jager zich aan
de Gemeente met een preek over Hebr. 4 12,
waarna de gebruikelijke toespraken volgden,
die beantwoord werden door ouderling M.
Strating, namens Kerkeraad en Gemeente,
door Ds. Dijkstra als vorige predikant en
door Ds. Zandbergen als afgevaardigde van
de Classis Beilen en van de Kerk van
Dwingeloo.
Ds. A. Oskamp overgekomen van
Hoorn op Texel heeft Zondagmiddag des mor
.gens na bevestigd te zijn door Ds. J. J. van
de Wall van Groningen zijn intrede gedaan
by de Ned. Herv. gemeente te Haren met een
predikatie over Johannes 6 vers 68.
Namens den kerkeraad verwelkomde de
heer E. Hooiveld den nieuwen1 predikant. Na
mens den ring sprak ds. W. Tj. Klumper van
Noorddyk. Toegezongen werd gezang 91
vers 3.
Ds. D. J. Politiek nam Zondagmid
dag wegens vertrek naar Ferwerd na een ver
blijf van by'na drie jaren afscheid van da
Ned. Herv. Gemeente te Kolham, met een
predikatie over 1 Petr. 2 5.
Er werden toespraken gehouden door den
heer Mr. E. J. Thomassen, Th. v. d. Hoop v.
Slochteren, door den consulent Ds. J. P J.
PaLmboom van Harkstede door den heer Veen-
hoven namens den kerkeraad en door den
heer F. Faber evangelist te Sappemeer. Toe
gezongen werd de zegenbede uit Ps. 134.
Ds. W. H. d. V e g t, tefvoren te Ber-
gum (Fr.), werd Zondag verbonden aan de
Geref. Kerk te Goes, nadat deze Gemeente op
den datum af een jaar vacant was geweest.
In de morgendienst werd de nieuwe leeraar
bevestigd door Ds. J. S. Post, Geref. pred. te
Axel, welke tot tekst koos 1 Thess. 5 24a:
„Hij- die u roept is getrouw". Naar aanleiding
van dit tekstwoord sprak de bevestiger óver
de getrouwheid des Heeren, waaruit geput
kan worden: 1. Sterkte voor Zyn Kerk, 2.
Sterkte voor den Dienaar des Woords, 3.
Sterkte voor Dienaar en Gemeente beide.
Na de bevestiging zong de Gemeente hem Pa.
134 3 toe.
In de avonddienst, die stampvol was, deed
Ds. W. H. v. d. Vegt zyn intrede met een
predikatie óver Jac. 1 19: „Zoo dan, myne
geliefde broeders, een iegelijk mensch zy
rasch om te hooren en traag om te spreken".
Hij stond stil by de volgende hoofdgedachten:
1. Het spreken Gods en het luisteren der
menschen, 2. Het spreken der menschén en
het luisteren Gods.
Hierna richtte Ds. v. d. Vegt zich tot den
bevestiger Ds. Post van Axel, om hem te
danken voor de bevestiging en tot Ds. A.
Scheele van Ivapelle-Biezelinge, om deze te
danken voor alles wat hy' als consulent voor
Goes gedaan had. Vervolgens tot Kerkeraad
en B. en W. der stad Goes en ten slotte tot
de Gemeente.
Hierop nam de heer Jongepier het woord
en riep Ds. v. d. Vegt een hartelijk welkom
toe, waarop de Gemeente haar nieuwen pre
dikant toezong Ps. 121 1. Ds. Scheele riep
hem eveneens een welkom toe namens de
Classiskerken, die allen vertegenwoordigd
waren. Wy zagen o.a. Ds. Vonk van Baarland,
Ds. Koolstra van Kruiningen, Ds. Beukema
van Nicuwdorp, Ds. van Heiningen van Wol-
faartsdijk en Ds. Staal van Colynsplaat.
Met het zingen van Ps. 89 7 werd de plech
tigheid besloten.
Ds. W. H. W a 1 v a a r t te voren te
Zevenhoven, werd Zondagmorgen door zyn
schoonvader Ds. J. Laurer.se van Ainster-
dam, verbonden aan de Ned. Herv. Gemeente
te Doesburg met een predikatie over Ezech.
2 7a. Des avonds deed Ds. Walvaart in een
stampvolle kerk zyn intrede. Hy had tot tekst
gekozen 1 Cor. 2 2 en wees op „Jezus Chris
den toren.
WERELDBOND DER KERKEN.
Internationaal congres.
Het om de drie Jaar gehouden internatio
naal congres van den Wereldbond der Ker
ken komt dit jaar te Cambridge bijeen. Het
'vorige congres was te Praag. Deze achtste
conferentie werd Dingdag 1 Sept. geopend
met 400 afgevaardigden van 30: landen. Als
Nederlandsche gedelegeerden zijn er Prof. Dr.
J. A. Cramer, Ds. W. R. M. Noordhoff, Dr. J.
C. Wissing en Dr. J. W. K. Hoevers, bestuurs
leden der afdeeling hier te lande. Voor de
hierbij aangesloten jeugdorganisaties waren
tegenwoordig. Ds. Th. B. W. Gramberg
(Luth. Jongelingsverbond), mej. A. E. Hoo-
genraad (Federatie van Vereenigingen van en
voor Chr. vrouwen en meisjes), Jhr. S. Laman
Trip (N.C.S.V.); J. Zuurdeeg JJr. (V.C.J.C.).
Iets nieuws is, dat ook een aantal jongens
en meisjes aanwezig is, ongeveer een 25.
De bisschop van Ripon opende de bijeen
komsten. Er waren telegrammen van den
aartsbisschop van Canterbury, van Arthur
Henderson, den voorzitter van de a.s. Ont
wapeningsconferentie van den Volkenbond en
van den eersten minister Ramsay Macdonald.
De laatste zeïde o.a.: „Geen pogingen om
internationale vriendschap te bevorderen zul
len slagen, zoolang de bewapening aanhoudt
en legers worden geoefend voor een volgend
conflict. Al uw invloed, al uw wysheid en
kracht zullen noodig zijn oan by de volkeren
dien geest van goeden wil te versterken, die
boven gevoeligheden verheven is en de vei
ligheid van den staat niet in bewapening
zoekt. Ik ben overtuigd, dat uw beraadsla
gingen te Cambridge rijke vruchten zullen
dragen gedurende de uiterst belangrijke
maanden, die voor ons liggen."
Aan den avond van den eersten dag werd
een godsdienstoefening gehouden. Woensdag
ving de eerste algemeene zitting aan onder
presidium van bisschop Amundsen uit De
nemarken. Sprekers waren de bisschop van
Plymouth over: „Ontwapening als zedelijke
eisch"; Plrof. Donnedieu de Vabres (Frank
rijk) over: „Ontwapening en nationale vei
ligheid"; Rev. W. P. Mersill (U. S. A.) over:
„Ontwapening van uit Amerikaansch stand
punt"; Rev. G. Sparring-Petersen (Denemar
ken) over: „De verantwoordelijkheid der
In de avondbijeenkomsten voerden verschil
lende personen het woord over „Nationale en
internationale verplichtingen".
CONFESSIONEELE VEREENIGING
Te Leeuwarden wordt morgen de na
jaarsvergadering gehouden van de confessio
neels vereeniging in Friesland. In den bid
stond zal Ds. W. A. Dekker van Scharnegou-
tum voorgaan, terwyl voorts als sprekers zul
len optreden Ds. C. M. Luteyn van Apeldoorn
en Ds. H.- Bakker van Amsterdam.
KERKELIJKE PERS.
De redactie van de „Amst. Kerkbode", het
orgaan van de Geref. Kerk te Amsterdam, is
uitgebreid met Ds. S. Doornbos en Ds. D.
Sikkel. Eindredacteur is Ds. Ferwerda.
EVANGELISATIE.
Te Tolbertis tot godsdienstonderwijzer
by de Herv. Evangelisatie „Bidt en Werkt"
benoemd de heer M. Kroon te Barendrecht.
ZENDING
ALGEMEENE ZENDINGS-CONFERENTIE.
De Algemeene Zendings-Conferentie wordt
dit jaar van 26 tot 28 October gehouden in het
Koloniaal Instituut te Amsterdam. Het thema
is: Zending en Volksleven. Het is de vraag, of
de Zending zich moet bepalen tot de prediking
van het Evangelie, dan wel of zy ook hare aan
dacht moet vestigen op de doorwerking van de
beginselen van het Evangelie in het maatschap
ROFFEL-RIJMEN,
OP RANTSOEN
van Leiden, spreken over: Het Nieuwe Testa
ment en het maatschappelijk leven.
Dinsdagmorgen zal D s. Joh. Rat
Zendingsdirector te Oegstgeest, het algemeen
overzicht van het Zendingswerk in Ned. Oost
en West-Indië uitbrengen. Daarna zal de Zen
dingsconsul, Dr. N. A. C. S1 ote mak e
de Bruine, het thema der Conferentie in-
Dinsdagmiddag hopen te spreken D r. F. L.
B a k ke r theol, docent aan de Opleidings
school te Djokja, over wat hy op dit gebied
heeft waargenomen op de Zendingsterreinen op
Java, meer in het bijzonder op Midden-Java,
en Prof. Mr. J. C. Kie 1 stra, van Wage
ningen, over; Zending en adat.
Dinsdagavond zal een bijzondere samen
komst met belangstellenden worden gehouden,
waarvan het program nog niet is vastgesteld.
Woensdagmorgen hoopt te spreken D r. J o h.
W a r n e c k, ephorus der Rijnsche Zending op
Sumatra, over wat hij op dit gebied heeft
waargenomen in het Zendingswerk onder ani
mistische heidenen. Daarna zal D r. O. I 9 o r-
l a n d enkele mededeelingen doen betreffende
het bureau van onderzoek op maatschappelijk
gebied, dat de Internationale Zendingsraad
onlangs te Genève geopend heeft.
De samenvattende slotrede wordt dan Woens
dagmiddag uitgesproken door Prof. D r. J.
R. Slotemaker de Bruine. De moge
lijkheid is niet uitgesloten, dat diens rede via
Huizen wordt uitgezonden.
Aan de deelnemers der Conferentie zal ge
legenheid worden gegeven onder deskundige
leiding de tentoonstelling in het Koloniaal In
stituut te bezichtigen.
Zendingaconsulaaf. Op 5 Septem
ber 1931 was het 25 Jaar geleden, dat met de
uitzending van den eersten Zendingsconsul het
Zendingsconsulaat te Batavia gesticht werd.
Den 14den September zal in den kring van be
stuurders der in deze zaak samenwerkende
Zendingscorporalies, op nitnoodiging van het
hoofdbestuur van het Nederlandsch Bijbelge
nootschap, een eenvoudige herdenking plaats
vinden, waarbij bet woord zal worden gevoerd
door de oud-consuls, dr. C. W. Th. baron van
Boetzelaer van Dubbeldam, D. Crommelin,
prof. dr. J. M. J. Schepper en den Zendings-
consnl met verlof hier te lande, dr. N. A. C.
Slotemaker de Bruine.
Daaraan zal worden vastgeknoopt een be
spreking, naar aanleiding van de jaarversla
gen van het consulaat over 1929 en 1930, met
als inleiders de heeren ds. W. Breukelaar, W.
A. J. G. Bins, dr. K. J. Brouwer on dr. G.
Het blad ..Universal" meldt dat
Woensdag In de Mexlcaanscha
Staat een nieuwe wet van kracht
wordt, waardoor het aantal pries
ters beperkt wordt tot 1 per
40.000 inwoners.
Juist waar ze 't meeste noodig ziji\
Gaat men de kerken sluiten,
Gaan angstige regeerders zich
Regeerende te buiten
Ze willen met een steden zwaard,
Met kogels en geweren,
De sterke werking van den Geest,
In dolle dwaasheid keeren.
In Rusland rooft de roode Staat
Het brood, de burgerrechten
Van hem, die voor 't geloof in God,
Durft spreken en durft vechten;
In Spanje brandt men kerken plat
En steelt de kloosterschatten;
Justitia durft, wil of kan
De schuldigen niet vatten;
In Mexico begint men nu
De kerk te rantsoeneeren,
Wil men het leven van de Staat
Door druk stabiliseeren
De revolutie in het land
En op de troon, beteekent:
Dat met de kerk, met het geloof,
Met God wordt afgerekend.
(Nadruk verboden.) LEO LENS
ALBRECHT RODENBACH.
Bij gelegenheid van de 75e geboortedag
van Rodenbach zal te Roesselare een groot-
sche huldiging plaats vinden. 19 Sept. zal
intellectueel Vlaanderen een krans leggen
op Rodenibach's graf, terwijl op een kunst
avond zijn werk zal worden ten geihoore
gebracht De daarop volgende dag is be
stemd voor een groote volkshulda.
DE LITERAIRE GIDS.
28 Augustus '31.
N. a. v. Sakulinlg boek „Die russisclie Li-
teratur" krijgen we een aardig inricht in de
wijze waarop de communistische wereldbe
schouwing. welke zuiver hisitorisch-materia-
listisch is, de literatuur van 't Russische
volk bekijkt en interpreteert Literatuur is
voor Sakulïn uiting der samenleving. Ook
„die rein literarischcn Faktoren der histo-
rischen Entwickelung worden" door hem „so
ziologisch gedeutet
Uit Erens' persoonlijke herinneringen aan
de tijd van Tachtig worden verschillende
fragmenten aangehaald. De bekende voor
stelling van Kloos (zie d' Olivera „De man
nen van Tachtig"), alsof hij geholpen door
een bedrag van Van Eeden, de „Nieuwe
Gids" heeft opgericht wordt eenigszins ge-
polyke en politieke leven van de volken, met corrigeerd door deze mededeeling
welke zij in aanraking komt. Als dit laatste
toestemmend wordt beantwoordt, is het weer
de vraag, hoever zij daarby mag gaan.
Na de openings-toespraak van den heer L.
J. v an Wij k, Voorzitter der Conferentie, zal
op Maandagavond 73 r o f. D r. J. de Zwaan,
„Wat de stichting van dit tijdschrift be
treft. Erens legt er den nadruk op, dat Paap
van de plannen daartoe werkelijkheid heeft
gemaakt. Paap als Groninger stelde zirh in
verbinding met den Groninger W. Versluijs.
die door de uitgaven van de schoolboe
ken van zijn broer, J. Versluijs deze be
gaafde menschen waren de zoons van een
politieagent uit Groningen tot een ui tg»*
ver van berteekenis was gewordenZoo
zei Van der Goes mij nog in 193L „Als Paap
er niet was geweest, dan zou de oprichting
van de „Nieuwe Gids" nog niet zoo gauw
zijn gebeurd, want Paap was de meest voort',
varende; hij iwas de practische man, die den
uitgever vond en de moeilijkheden van het
contract overwon".
Van de verdere bijdragen mogen vermeld
worden: Iersche die hitkunst; Frankrijk—
Duitschland: Mumbauer, Strindberg; Het
Fransch; Nederlandsch; Kroniek.
Hear. Roland Holst-Van der Schalk,
De Opstandelingen. 4e druk 1931. We»
reldlbibliotheek.
Mevrouw Roland Holst behandöltt ln 'dit
lyrisch drame de Russische revolutie van
1905.' De grondgedachte van het werk is
tweeledig: eenerzijds, dat deze revolutie een
noodwendig gevolg was van de maatschap
pelijke verhoudingen en omstandigheden,
maar anderzijds, dat deze revolutie even
noodwendig moest mislukken, omdat dq
overgroot© meerderheid van '4 leger neg on
bewust was en zich door de reactie liet ge»
bruiken tegen zijn klassegenooten.
In het eerste bedrijf van heft drama (dat
speelt in een Zuidrussische ihavensitad) zien
en gevoelen wij de spanning, de kracht, dia
in de opstandelingen tot openbaring komt,
D0 arbeiders getuigen in hun samenkom
sten tegen het onrecht, dat ,^ich heeft op
gehoopt tot bergen staap'ling", maar ma
ken elkander sterk met de leuze: „eenheid
befvrijdt". En de grijsaard aan 't slot van 't
eerste bedrijf geeft de Jongeren zdjn zegen?
„Kinderen, gaat! Aan uw voeten, hecht ziel»;
de zege,
vrijheid, «en gouden vogelstrikt neer op
uw hand;
gaait gij ons yoor, wij volgen op steenige
wegen
tot donkeren dood of lichtleven ln Vrijheide.
In H tweede bedrijf hooren wij de deug
den roemen der in de strijd gevallen mak
kers. Hun opoffering, hun dood voor de .vrij
heid hezielt de leivenden:
„Laat hun heug'nis bij dag en nacht,
als handen die wenken
u wijoein naar de taak die wacht..,,"*
In dit bedrijf voltrekt zich de groote keer,
ln de gang der gelbeurtenissen: het aanvan
kelijk succes van staking en oproer en de
sertie wordt gevolgd door een snelle alge»
heele débacle: '4 soldatenoproer wordt be
dwongen door royalistische regimenten, da
staking mislukt Aan alle zijden storten
dreunend der arbeiders verwachtingen in
een.
Het laatste bedrijf schildert hoe de reac
tie met de revolutionairen afrekent: de drie
hoofdaanieggers van de strijd worden door
de krijgsraad gevonnist, doch èn in hun
redevoeringen aldaar èn in hun toespraken
tot de makkers stellen dezen vast de nood
zakelijkheid van hun offer en wijzen zi£
heen naar de tijd, dat gemaaid zal worden
de vrucht, mede van hun werk, Petrofl;
„Ik weet, dat de dag der arbeiders daagt".
Gelijk al Mevr. Roland Hoist's werk
wordt ook dit gedragen en gedreven door
de rotsvaste overtuiging der socialistische
gedachte. JDe opstandelingen", meer dan
20 jaar geleden geschreven, is een zuiver
marxistisch werk. Ais drama, als gedicht
draagt het de bekende kwaliteiten van al
Schrijfsters werk. Naast schitterende stalen
van dichterlijke kracht treft men in dit
drama ook het meest-alledangsche proza
aan: ,,d' Arbeiders willen meer rust, beter
voedsel, een. mensch'lijke behandeling, het
recht zich vrij te vereenigen in verbonden,
vrijheid van woord en pers: d' arbeiders
willen al wat g' ook wilit maar niet al-
alleen voor zich: voor allen eischen z' een
beter leven".
In tijden van volslagen afwezigheid van
inspiratie hooren wij diit:
,j>ei boerenhersens malen langzaam
Wacht, wacht nog. Laat eerst de propaganda
fijner de stompe hereens slijpen".
Waar Mevr. Roland Holst dergelijks
dwaasheden in haar werk in druk na druk
handhaaft, heeft het zin er nog eens met
nadruk op te wijzen. Onjuist lijkt het ons
ook, de bij de opivoeringen van 't drama ln
1911 weggelaten passages, tussclien haakjes
te plaatsen. Het heeft voor de lezer geen
waarde dit te weten en het breekt de gang,
de stroom van het ge-licht.
UIT HET SOCIALE LEVEN
DE STAKING TE GOES
Onze correspondent schrijft one:
De staking bij de kerkorgel en schoolim
abrlök A. S. J. Dekker to Goes, duurt nu
zijn vla het dagblad ..LK- Zeeuw" werkwilligen
rcroepen tegen 55
'9 avonds onder lula gejoel. bcKelul
Rijksveldwachters, naar hun hulzen t
hoeft thans do'RlJksb.-mlddeUar"'li
verzocht. De 30 Middelburgers xljn e
den heer Dekker defln'Mef ontslagen.
