Nieuwe Leidsche Courant | 1931 | 31 augustus 1931 | pagina 7

Land- en Tuinbouw.

LICHAMELIJKE OEFENING

ECONOMIE EN FINANCIEN

Uit Oost-lndie

OUD-EGYPTISCHE WIJSHEID

MAANDAG 31 AUGUSTUS 1931

TWEEDE BLAD PAG. 7

GEWESTELIJKE TARWE-ORGANISATIE
VOOR NOORD-HOLLAND EN
ZUID-HOLLAND

De besturen dezer organisaties maken be
leend. dat zij besloten hebben de nog aanwezige
voorraden oogst 1930 te centraliseeren.

Zij hebben hiervoor een overeenkomst getrof
fen met de N.V. Van IVaveren's Graanhandel
te Haarlem. Deze N.V. is bereid de tarwe, welke
in Noord- en Zuid-Holland nog op de boerde
rijen aanwezig is, of in de pakhuizen ligt op
geslagen, in haar pakhuizen op te nemen ^n
verder te bewaren. De voorraden blijven ïh
vollen eigendom dc-r organisatie. De N.V. is
verplicht op aanwijzing der organisaties te le
veren. Alleen partijen, welke aan de type mon
sters voldoen, vallen onder deze regeling. De
overige worden afgekeurd en geweigerd.

Naast deze regeling, welke Inzonderheid den
aangeslotenen ten goede komt, doch ook de
erkende handelaars, daar ruimte vrijkomt voor
berging dor nieuwe oogst, hebben de besturen
een regeling getroffen, door het opnemen van
©en ban leered iet, de volledige betaling' der
partijen te doen plaats hebben, direct nadat zij
gecentraliseerd zijn opgeslagen.

ELITE-VEILINGEN
Voor het fruit

Door een commissie, die in opdracht van de
algemeen© vergadering van aangesloten vellin
gen bij het Centraal Bureau voor Veilingen in
Nederland, door laatstgenoemd bureau be
noemd is. is dezer dagen rapport uitgebracht
over het voorstel der veilingvereenigingen
Goes. Oud-Beijerland en Rotterdam (Z.-H. Eil.),
om leiding to geven aan het overal zich open
barend streven tot verbetering van de wijze,
waarop het Nederlandsche fruit ter veilingen
wordt aangeboden.

De commissie heeft na uitvoerige besprekin
gen, besloten, aan de veilingbesturen te advi-
seeren. speciale veilingen van goed fruit, dus
agn. elite-veilingen, in te stellen. Als middel
om goed fruit in groote hoeveelheden te ver
krijgen. wordt geadviseerd het collectief door
de veilingvereenigingen doen sorteeren van het
fruit.

Dr wordt gewezen op de noodzakelijkheid van
goede sor.teering, mede doordat in 1930 niet
minder dan 17 millioen Kg. versche appelen,
ter waarde van f 3i millioen in ons land werd
ingevoerd.

Wanneer het Nederlandsche publiek, zoo
wordt in een rondschrijven dier commissie aan
de veilingen medegedeeld, aan het buitenland-
sche fruit voorkeur geeft boven 't eigen inheem
sohe, ondanks het feit, dat de smaak van den
Nederlandsohen appel die van het bultenland-
gohe prodiuot verre overtreft, dan is de schuld
daarvan gelegen bij de kweekers en de veiling-
orgarvisatles, die geen maatregelen nemen hun
fruit aan dezelfde eischen te doen beantwoor
den.

De commissie acht het daarom noodzakelijk,
dat ieder veiling-be-stuur zoo spoedig mogelijk
overgaat tot verplichtend stellen vam het col
lectief sorteeren van bepaalde fruibsoorten, b.v.
om te beginnen bellefleurs, eterappels en goud-
rein et ten.

Voorts acht de commissie het gewenscht
dite-veillngen te organiseeren, waar dan uit
sluitend fruit wordt aangevoerd, dat voldoet
aan de hoogste eischen. Op deze wijze wordt
een scherpe ^scheiding gemaakt in het product.

De commissie sprak tenslotte den wensch uit.
tot het houden van een zgn. frultdag. in begin
October, teneinde de besturen en voornaamste
kweekers in de gelegenheid te stellen omtrent
beide aangegeven punten van gedachten te
Wisselen.

Het Centraal Bureau van Veilingen, dat zich
met de voorstellen kan vereenigen, stelt zich

van den Board om de tarweprijzen te handha
ven, tot gevolg hebben gehad, dat een deel van
het verlies op oogst 1930 van de boeren naar
het Gouvernement is overgeheveld, hetgeen tot
gevolg had, dat de productie in de Vereenigde
Staten op het te hooge peil werd gehandhaafd.
Deze politiek kan niet worden voortgezet. De
tarwemarkt zal zich niet eerder herstellen,
voordat de groote surplusvoorraden verdwenen
zijn en ook niet voordat de wet van vraag en
aanbod weer geheel vrij kan werken.

Vooral het feit, dat de prijzen aan de Gulf-
havens thans tot een exportbasis zijn terugge
vallen, wordt zeer ontmoedigend geacht.

„TYPISCH"

Men schrijft ons:

Dezer dagen brachten enkele bladen een foto
met het volgende onderschrift:

Een der typische nummers van het pro
gramma, tijdens de groote sportfeesten,
welke eergisteren to Berlijn gehouden wer
den en waarbij brandende pekkransen ala
hindernissen dienst deden.

En op de foto schoten daD twee menschel)
door die kransen heen.

Dit zal werkelijk een typisch nummer ztJn
geweest

Vroeger, héél vroeger, toen de menschen
nog niet zoo beschaafd waren, (en misschien
tegenwoordig nog wei in sommige gebieden,
die van de beschavingscentra ver verwijderd
zün), liet men honden door hoepels sprin
gen. Maar dank zi) vereeniglngen ala die ..ter
bescherming van dieren" ot het Jack-London-
verbond, behooren dergelijke vermakelijkheden
onderdehand tot het verleden. Vanwege de
beestachtigheid der dressuur.

Tegenwoordig is men humaner, menschelij
ker. Nu laat men. inplaats van door die arme,
afgerichte hondekena den höepelsprong door
menschen verrichten en om toch vooral het
„humanitaire" verschil in het oog te laten
loopen, kiest men geen gewone hoepels, maar
brandende pekkransen. Dit allea op een sport-
feest. A] zal het misschien niet dadelijk dui
delijk zijn, dat een dergelijk gedoe met
a p o r t te maken heeft. Trouwens, wie zoo'r
springerij door brandende pekkransen m
eigenlijk als een feest beschouwt, is even
min erg helder.

Of het moest ztjn, dat springer en pubneu
dezen „vuursprong" als een soort religieuss
handeling ter eere van de Sport-als-god be
schouwen. zooala onder heidensche volken wel
een loop door het vuur een eerendo ceremo
nie was.

Met dat ai verdiende het eer dit vuur
werk ala een Hartjesdag-epidemie om zich
heen grijpt op sportfeesten overweging,
nddst de vereenigingen die zich de bescher
ming van circusdieren e.d. ten doei stellen, de
oprichting te overwegen van een dergelijk
lichaam ter bescherming van sportfeestelingen

PAARDEN

CONCOURS-HIPPIQUE TE CULEMBORG
Een mooi landelijk concours

Het eerste concours-hipplque te Culemborg,
dat Zaterdag j.l. aldaar gehouden werd. is uit
stekend geslaagd, zoodat de commissie in alle
opzichten tevreden kan zijn. Het sportterrein
Fortitudo leende zich uitstekend voor een der
gelijk paardenfeest, waarvoor de commissie de
medewerking had van de landelijke rüvereeni-
ging Hippos, wier secretaris, de heer F. den
Hartog. alles tot in de kleinste bijzonderheden
verzorgd had. De jury bestond uit de heeren
mr. B. Timmermans. J. G. van Herwaarden,
M. G. van Baaien en "W. Slob en als ring-

A Kooy): 2. H van Rijn Jzn., Cothen met
Paul (mevr. van RUn); 3. E. van Dijk, Ouden
rijn met Fuldo; J. F. C. van Everdingen,
Culemborg met Ketty (mevr. v. Everdingen):
5. Pompen, Harmeien met Barette I (mej. G.
v. d. Zwaan

Eervolle vermeldingen: A. J. B. Verwey.
Gorinchem, met Nelly (mevr. Verwey); A. C.
Spithoven. Werkhoven met Anna (mej. van
Wijk); P. da Heus, Gorinchem met Piet (mej.
da Heus).

AUTOMOBILISME

DE INVOERING VAN HET RECHTSCHE
VERKEER IN OOSTENRIJK

In verband met het feit, dat reeds eenlgen
tijd geleden in de Oostenrijksche bladen mel
ding was gemaakt, dat het verkeer aldaar
voortaan volkomen ln rechtscho banen zou
worden geleid, heeft het bestuur van de Ko
ninklijke Nederlandsche Automobiel Club zich
tot de Oostenrijksche Autoriteiten gewend om
nadere inlichtingen.

Van bevoegde zijde ontving de K.N.a.l.
hierop het antwoord, dat werkelijk met 1 Dec.
1932 de wet in werking zou treden, waarbij
bepaald wordt, dat in Oostenrijk voortaan het
rechtsche verkeer zal ivorden ingevoerd en
links zal moeten worden voorbij gereden, paar
evenwel aan de uitvoering en toepassing dezer
verkeerswet zware materieele kosten z(Jd ver
bonden, zal hoogstwaarschijnlijk de datum van
inwerkingtreden tot een latei nog niet vast
gesteld tijdstip worden uitgesteld.

De bepaling blijft dus in Oostenrijk nog van
kracht, dat men links moet rijden en rechts
passeeren. Alleen in Vorarlberg, Noord--Tyrol
en Salzburg, westelijk van de stad Lend met
inbegrip van het Gastelnertal jvordt rechts
gereden en linke gepasseerd.

ATHLETIEK

DE LOOP DOOR BUSSUM

Het bestuur van den U.P.AB. verzoekt ons
mede te willen deelen, dat „de loop door Bus-
sum". welke op Zaterdag 19 Sept. e.k. zal wor
den gehouden, niet verboden is. Inschrijvingen
ku-nen geschieden bij den heer Hugo Hey-
mans. Kapelstraat 21 te Bussum. Deze loop is
nationaal en zoowel door de K.N.A.U. als door
den U.P.AB. goedgekeurd.

REDDINGSWEZEN

GROOTE DEMONSTRATIES
TE ZANDVOORT

Op 5 Sept. a.s. zullen door den Nederlandschen
Bond tot het redden van Drenkelingen groote
zee-reddingsdemonstratles te Zandvooxt gehou
den worden, waaraan door de volgende red
dingsbrigades zal worden medegewerkt: Zand-
voort, BloeanendaPl, Egmond aan Zee. Noord-
wijk aan Zee, Rotterdam en Wijk aan Zee, af
gewisseld door demonstraties van de Amster-
damsohe en Haarlemsche Reddingsbrigades.

R ddingen uit zee zullen verricht worden
door handreiking, met reddingsboei, haspel en
lijn, vlet, paard, Austrailsche haspel, reddimgs-
flottex „Evanhea"' alsmede redding met behulp
van het 2.000.000 kaars sterke Philips' Zoek
licht van de Wijk aan Zeeër Reddingsbrigade.

Aanvang der middagdemonstraties 3 uur.

Aar vang der avonddemonstraties met Philijs'
Zoeklicht te ca. 9 uur.

leden van den Bond klom van 3800 tot 4150, ter
wijl gewestelijke bonden werden opgericht in
Gelderland en Utrecht Te Roterdam ia een fe-
de-i tie van schaakclubs in voorbereiding. Een
groot aantal Nederlandsche probleemcomponis
ten behaalden onderscheidingen in interna
tionale tounnooicn.

Het jaarverslag van den penningmeester was
minder optimistisch en bevatte ontstellende
mededeelingen. De nieuwbenoemde functionaris
was nl. tot de ontdekking gekomen, dat het fi
nancieel beheer van zijn voorganger minder
goed in orde was geweest. Al is van wanbeheer
geen sprake, toch is er een tekort van f 3000
over 1930 en f 450 over 1931. Deze tekorten
waren voornamelijk ontstaan door contributie
schuld en meer andere oorzaken buiten het be
stuur. Een uitvoerig debat volgde. Tenslotte
werd met 153 tegen 53 stemmen besloten de
vergaderine te verdagen tot 24 November a.s.

Het bestuur deelde voorts nog mede. dat
wanneer al de in te vorderen gelden binnen
kwamen, het tekort wellicht tot ongeveer de
helft zou kunnen worden verminderd. De uiter
ste zuinigheid zal moeten worden betracht.
Welke maatregelen daartoe zullen worden geno
men. is nog niet bekend.

Een der leden heeft het tekort voorloopig aan
gezuiverd, doch men aohtte zich verplicht dit
bedrag ln 4 5 jaren terug te betalen.

De overige punten der agenda werden uit
gesteld tot de vergadering op 24 Nov. a.s.

voor in begin October te Rotterdam den „fruit- meester fungeerde de heer G. de Glei

dag" te doen houden, terwijl dan bovendien
een bezoek zal worden gebracht aan de collec
tieve sorteeringsinriahting der veiling aan den
Persoonsdam aldaar*

APPELEN NAAR INDIË

Het is bekend, dat vanwege den Bond West-
land het vorig en dLt jaar proefzendingen drui
ven naar Indlë zijn en worden gedaan, met wis
selend succes. Niet alleen voor druiven, maar
ook voor appelen wordt echter getracht nieuw
afzetgebied te vinden-in Ned. Indië.

Onder leiding van prof. Sprenger te Wage-
ningen, den heer A. Booy, bestuurslid van het
Centraal Bur. v. Veilingen in Nederland, en den
heer R. Lijsten, directeur der M.P.V., werden
met de Stoomvaart-Mij. Nederland onlangs vier
kisten goudreinetten verscheept. De resultaten
dezer proefnemingen waTen niet gunstig Het
bleek, dat de vruchten in alle kisten, die niet
in het koelruim waren geplaatst, de hooge
temperaturen in de gewone laadruimte niet
konden verdragen. De vruchten in het koelruim
bewaard, kwamen in gaven toestand aan, doch
in Indië achtte men de kwaliteit niet goed. Uit
de proef bleek, dot men alleen het be3te fruit,
in koelruimte opgeslagen, voor Indië kan ver
laden. De proeven zullen dit jaar worden voort
gezet.

HET WERELDTARWESURPLUS
Ontmoedigende cijfers.

Wat zal Rnsland doen?

In het laatste nummer van de Monthly Bu
reau van de National City Bank of New York,
wordt een bespreking gewijd aan de wereld-
tarwesttuatie. Geacht wordt, dat de Vereenigde
Staten thans een tarwe-surplus. geaccumuleerd
in de laatste vijf jaar, van circa 500 millioen
bushels hebben. De totale tarwe-productie voor
het jaar 1931 tot 1932 wordt daarenboven op
S69.000.000 bushels, of 47.000.000 bushel boven
het gemiddeld© van 1925-1929 getaxeerd.

Nu zal, volgens de cijfers van het Bureau of
Agricultural Economics de totale wereldproduc
tie ln 1931/32 weliswaar misschien 200 millioen
bushels kleiner zijn dan het bovengenoemde
gemiddelde, doch ondamks deze verwachte klei
nere opbrengst, zijn de prijzen thans bijna 40
lager dan in Juni 1930.

Het Review oonstateert vervolgens, dat de
Speculatie dit jaar als gevolg van het weer
optreden van Rusland als exporteur van tarwe
en de daardoor ontstane concurrentie, kleiner
is geworden. Rusland zaJ echter voorloopig wel
een factor van groote onzekerheid blijven. De
met tarwe bebouwde oppervlakte in Rusland, is
volgens offlcieele cijfers 94.100.000 acres groot,
of 10.300.000 acres meer dam verleden jaar.
maar men neemt aan, dat de opbrengst per
acre dit jaar kleiner zal zijn dam het abnormaal
hooge cijfer van 1930.

Echter, zoo vervolgt het Review, is de groot
te van hot export-surplus vam Rusland niet ge
heel afhamkelijk van de hoegrootheid van de
productie, maar van de beslissing van de re
geering. De tegenwoordige consumptie van
Rusland wijst er n.L op. dat Rusland gemak
kelijk alle tarwe en rogge, die zij nu produ
ceert zelf kan gebruiken.

Vervolgens wordt in het Review scherpe
eritiek uitgeoefend op het werk van de Federal
Farm Board.

Er wordt o.a. geconstateerd, dat de pogingen

lie nummers was de deelneming bijzon
der groot en in do meeste rubrieken viel ook
de kwaliteit der paarden te waardeeren. De
burgemeester tan Culemborg en verscheidene
andere autoriteiten hebben op de overdekte
tribune met veel belangstelling de verrichtingen
der deelnemers gevolgd.

De regeling van het concours was uitstekend
zoodat het uitgebreid en met zorg samenge
stelde programma een aangenaam en vlot ver
loop had.

Een van do meest geslaagde nummers was
de pushball-demonstratie door leden van de
landelijke rijvereenlging Hippos. Tal van rui
ters toonden zich zeer bedreven; vooral de
amazones, de gezusters Kooy, gaven blijken
van veel routine.

Een zeer mooi nummer was o.a. het concours
voor twee-spannen, gespannen voor de oogst
wagen. Ook de eenspannen, gereden door da
mes, hebben niet weinig tot het succes van
den middag bijgedragen.

UITSLAGEN.

Do Uitslagen laten wil hier volgen:

I. Eenspannen warmbloed, niet in eenig stam
boek ingeschreven. Hengsten en hackneys uit
gesloten: 1. E. van Dijk, Ouderün met Fulde;
2. H. van Rijn Jzn., Cothen met Paul; 3. A
W. van Wijk. Vechten met N.N.; 4. A C. Spit
hoven. Werkhoven met Anna.

Eervolle vermelding: A J. B. Verwey. Go
rinchem met Nellie

IV Keuring type rijpaard (warmbloed) Heng
sten uitgesloten. Gereden door leden van lan
delijke rijvereenigingen: 1. H. M. Derksen,
IJzendoorn (Linge ruiters) met Last; 2. G.
Baan Azn., Alblasserdam (Beyaert) met Ogula
I; 3. G. de Gier, Dalem (Hippos) met Leplna

4. T. Eikelboom, Nieuw-Lekkerland (Kinder
dijk en omstreken) met Emir.

Eervolle vermeldingen: B. Kooy, Kedichem
met Kwlria (gereden door H. Menslnck, Win
terswijk) mevr. S. van Wjjkv. d. Bosch, Tiel
(Lingeruiters) met Miesje.

III. Eenspannen merriën, N. S. Tg. en G. P.

5. Hackneys uitgesloten: 1. G v. d. Grift.
Houten met Kustra: 2. N. van Zijl, Schalkwijk
met Netzie; 3. A. W. van Wijk, Vechten met
Prenusa; 4. J. C. van Mourilc, Maurik met
Jeanetta

Eervolle vermeldingen: W. C. J. v. d. Grift.
Baarn met Nolla; D. Kok Dzn., Lange Ruige
Weide met Juta.

IV. Eenspannen hengsten (N. S. Tg. en G.
F. S.) Hackneys uitgesloten: 1. G. v. d. Grift,
Houten met David; 2. A. v d Pluym. Acquoy
met Justico: 3. J. C. Spithoven, Wijk bij Duur
stede met Gregulus.

Eervolle vermelding: G. v. d. Grift, Houten
met Nosco.

V. Tweespannen warmbloedpaarden voor de
oogstwagen: 1. E. van Dijk. Oudenrijn met
Fuldo en H. C. J. v d Grift. Baarn met Nolla;

2. D.' Kok Dzn., Lange Ruige Weide met Julta
en Maronia; 3. T. van IJzeren, Arlcel met Ha-
nua en Janneke

Eervolle vermelding: J. A. Hoogland, Schalk-
Wijk met Ponel 1 en Ola I.

VI. Springconcours voor leden van landelijke
rijvereenigingen; 1. G. Gier, Dalem met Obertie.
12 pnt.: 2. G. Baan Azn., Alblasserdam 11 pnt.

3. J. van Bruckem, Meeuwen met Zwartje, 1'
pnt.; 4. G. de Gier. Dalem met Leplna; 5. H.
C. v d Woerd. Maurik met Tobia, 6 pnt.

VII. Eenspannen warmbloed paarden, gereden
door dames. Hengsten en hackneys uitgesloten.
1. G v. d. Grift, Houten met Kusta (mej. M.

ONTSPANNING

SCHAKEN

DE ZESKAMP TE ROTTERDAM
Euwe en Landau deelen den eersten prijs

Zaterdagavond is de laatste ronde gespeeld
mi den zeskamp, die verleden week in het
Maashotel te Rotterdam werd gespeeld. Boven
dien werd een beslissing verkregen in de hang
partij LandauAddicks. De dag tevoren had
de partij LandauNoteboom eeu zeldzaam
mooi verloop gehad. Noteboom had geduren
de langen tijd de beste positie gehad in een
dame-gambiet met de Tsjechische verdediging.
Langzaam maar zeker wist eohter Landau het
initiatief over te nemen, en ten laatste zijn
tegenstander te overmeesteren.

De uitslagen luiden als volgt; Landau wint
van Noteboom; Euwe wint van It. v. Weering;
Landau wint van lr. v. Weering; Werthelm
verliest van Dr, Euwe; Addicks-Noteboom
remise.

De eindstand lui dit als volgt; Dr. M. Euwe
m Landau 4 pnt; Noteboom 2J pnt; Addicks
Weering 2 pnt; Wlrthelm l punt.

Dr. Euwe en Landau deelen den eersten en
tweeden prijs. Noteboom wint den derden.
Tenslotte laten we hier nog volgen de voor-
oemde partij Noteboom-Landau.

Wit: D. Noteboom. Zwart: S. Landau.

Tsjechisch

d2d4, d7—d5; 2. c2—c4, c7—c6; 3. Pgl—f3.
Pg8—f6; 4. e2e3. e7—e6: 5. Rfld3. Pb8—d7;
6. 00. Rf8—©7; 7. Pbl02. Dd8—c-7; 8. e3el.
d5Xe4; 9. Pc3Xe4. blb6: 10. Ddle2, liegb7;
11. b2—b3. e6e5; 12. d4Xc5. Pd7Xc5: 13. Pe4Xc5
Dc7Xc5; 14. Pf3e5. 0—0; 15. Relb2, Tf8d8;
16. Tal—dl. Td8d6; 17. Rd3—bl, Ta8d8: 18.
TdlXdÖ. Dc5Xd6: 19. Rb2—c3. Dd6—c7; 20. f2—f3
Re7—c5t; 21. Kgl—hl. Rc5—d4; 22. Rc3Xd4.
Td8Xd4: 23. Rbl—c2. Dc7—d6; 24. Til—dl, Pf6
e4: 25. TdlXd4. Dd6Xdl; 26. f3Xe4, Dd4Xe5,
27. De2dl. g7g6: 23. Ddld3. De5b2; 29.
h2h3. Db2Xa2; 30. Dd3d8t. Kg8—g7: 31. Dd8
d4, KgTh632. e4—o5. Da2—a3; 33. Dd4Xf4t.
Kh6g73-1. Rc2d3, ICg7g8; 35. Df4—f6. Da3
fS: 36. h3—h4, Df8—a"8; 37. Df6—gó, h7-
38. Dg5Xh6, Rb7Xg2t; 39. Kill—h2. Rg2e4;
Rd3—e2. DaS—d8: 41. Dh6—f4. Rel—f5; 42. Rc2
—f3. Dd8c7; -13. h4— h5, f7f6; 44. h5Xg6.
Dc7Xe5; 45. Df4Xe5. f6Xe5: 46. b3—b4. Rf5Xg6;
47. Kh2g3, Kg8fS; 48. Rf3—b7, Kf8—e7; -19.
RbG—a6, Ke7d6; 50. Kg3—f3. Rg6—e8: 51. Kf3
e3, Re8c6; 52. Ke3—d3, Kd6—c7; 53. c4c5,
b6Xc5; 54. b4—c5. Rc3—g2; 55. Kdi3—g2; Ke7c6
56. Kc3—b4. e5e4; 57. Ra6—b5t: Kc6c7; 58.
ICb4—c3, e6e5: 59. Kc3—d2. Rg2—h3; 60. Kd2
e3. Rh3—f5; 61. Rb5—a4, a7d5; 62. Ra4b5,
Rf5—d7; 63. Ke3Xe4, Rd7Xb5; 64. Ke4Xe5. a5—al
65. Ke5d4, a4—a3; 66. Kd4—c3, Rd5—a4. Wit
geeft op,

NEDERLANDSCHE SCHAAKBOND

Jaarvergadering te Utrecht

Onder presidium van Mr. G. C. A Roskam uit
Rotterdam, werd Zaterdag te Utrecht de jaar-
lijksche algemeene vergadering van den Neder
landschen Schaakbond gehouden, waarin aan-
w.zig waren vertegenwoordigers van 56 clubs
van de 120 bij den Bond aangesloten clubs. In
zijn openingswoord wees de voorzitter erop.
dat thans de tijd gekomen is om tot een defini
tieve regeling te komen omtrent de oprichting
van de provinciale bonden en het uitbrengen
van stemmen, omdat momenteel de enkeling
veel macht heeft.

Het jaarverslag van den secretaris bevatte
vrij optimistische mededeelingen. Het aantal

BINNENLAND

ONZE KOLEN NAAR BELGIË

De heer Suetens, dir.-generaal der economi-
sche accoorden in België zal van zijn verblijf'
in Genève gebruik maJcen om met de Neder
landsche gedelegeerden te spreken over het pro
bleem van de conti gen teering van onze kolen-
uitvoer naar België.

..aar de Msb. thans meldt, zullen de afgevaar
digden van de Belgische'regeerlng en de steen-
kolenproduceriten die ook met de Dultschers
de onderhandelingen over het steenkolenaccoord
hebben gevoerd. Donderdag a.s. de afgevaar
digden der Nederlandsche regeering en der-
staatsmijnen in het departement -van nijverheid
en arbeid te Brussel ontmoeten om de steen-
kolenkwestie te bespreken.

DE TEGEMOETKOMINGEN VAN DE
ZUIDERZEESTEUNWET

Blijkens de mededeelingen der generale com
missie, bedoeld in art. 3 der Zulderzeesteunwet
over het 2e kwartaal 1931 oefenen de gunstige
resultaten der visscherij nog steeds een rem-
menden invloed uit op het streven der belang
hebbenden in den zin dar Zulderzeesteunwet
elders een goed heenkomen te zoeken.

Voor een opleiding voor het eerst werd een
tegemoetkoming verleend in 58 gevallen voor
heit overgroots deel ambachtsschool en school
tuintje betreffende Verlenging van den duur
had plaats in 46 gevallen.

Het aantal leerlingen, dat met een tegemoet
koming ingevolge der Zuiderzeesteunwet oplei
ding aan een ambachtsschool geniet, is nog be
trekkelijk gering, blijkens de volgende staat;
Aantal leerlingen, in het genot van een tege
moetkoming op 31 Dec. 1929 33. Aantal leerlin
gen. aan wie voor het eerst een tegemoetkoming
werd verleend in het tijdvak van 1 Jan. 1930
30 Juni 1931 54. Aantal leerlingen, wier tege
moetkoming ophield in het tijdvak van 1 Jan.
193031 Maart 1931 wegens het afloopen der
school 12. Aantal leerlingen, in het genot van
een tegemoetkoming op 30 Juni 1931 75.

Gedurende het 2de kwartaal 1931 werd aan
tegemoetkomingen vergoed en toelagen t
hoeve van de opleiding van belanghebbenden
en kinderen van belanghebbenden uitbetaald
f 16.064.49.

Op 30 Juni 1931 bedroeg het aantal tewerk-
gesj^'den, aan wie de commissie hulp ter ver
krijging van werk had verleend, tezamen met
het aantal belanghebbenden, waarvan aan de
commissie bekend is geworden, dat zij plaatsing
gevonden hadden buiten de Zuiderzeevlsscherlj,
in totaal 879.

Hiervan zijn geplaatst: ln Rijksbetrekkin
gen 32, bij de Ned. Spoorw. 56. in fabrieken 30,
als grondwerker 47. als bakschlpper 463 en in
diverse andere betrekkingen 251.

Op 30 Juni 1931 stonden nog ingeschreven
720 belanghebbenden, aan wie op hun aanvra
gen hulp werd toegezegd te-r verkrijging van
een door hen verlangde betrekking, in hoofd
zaak brug-, sluiswachter, spoorwegarbeider,
kantonnier, enz.

Toegekend werden 20 aanvragen voor een
eremiet tot een bedrag van f 27.240, terwijl ln
het 2de kwartaal-in 6 gevallen over het ver-
ehde ©redieit werd beschikt tot een bedrag
Mi f 14.877.08.

Met vorige jaren Is In totaal f 385.854.98 cre-
dlet verleend.

Op 30 Juni 1931 stonden 355 personen Inge
schreven voor een kosteiooze vergunning tot
uitoefening der visscherij op de afgesloten
Zuiderzee.

In het 2de kwart-al 1931 genoten 1153 per
sonen gedurende korteren of langeren tijd een
der Zuiderzeesteunwet.

geldelijke tegemoetkoming Ingevolge art. 13
Uitbetaald werd aan dezen In totaal f55.815.65
Op 30 Juni waren 1118 belanghebbenden in
het genot van een geldelijke tegemoetkoming.
Hieronder zijn begrepen 226 vrouwen, welke
of belanghebbenden zijn of daarmede zijn ge
lijkgesteld.

Aan ouden van dagen boven 65 Jaar (in het
geheel 829 personen) werd per week f 3 tot f 5
uitgekeerd. In totaal f 38.273.50.

Aan hen. die wegens gebrek aan knechts
hun bedrijf moesten combinecren (85 personen)
werd per week f 4 tot f 12 uitgekeerd. In to
taal f 7.438.
sonen f 390 uitgekeerd.

Uit z.g. visscherijfondsen werd aan 13 per-
Aan werklooze vissohers en knechts werd
per week f 3 tot f 5 uitgekeerd. In totaal
f 8.178.15 aan 174 personen.

Aan noodlijdende scheepswerven werd f 1536
uitbetaald. Deze groep omvatte 18 personen.

MIJNBOUW EN CULTUUR MIJ BOETON
Iets uit het verleden van deze Mi).

„Een vrUwel hopeloos gevnl".

De geschiedenis van deze jonge maatschap
pij is tevens de geschiedenis van een speculatie
ve verdwazing, die ons publiek in haar armen
gevangen heeft gehouden In de Jaren 1927,
1928 en 1929. Het was een periode, waarin na
genoeg geen rekening meer gehouden werd
niet het rendement, want slechts de toekomst
domineerde. Men zag niet anders dan de fata
morgana van een lichtend verschiet en het
thema was dankbaar genoeg om de fantalsie,
zelfs van den gewoonlijk nuchteren zakei
t« prikkelen..

De aandeelen Boeton hadden een speciaal
fascineerenden invloed, welke gevoed werd
door het feit, dat men nagenoeg niets van de
onderneming wist. Op het eiland Bocton kwa
men natuur-asfaltlagen in groote hoeveelhe
den voor en men weefde daarom allerlei prach
tigc dingen heen, die de verbeelding vrij spel

lieten. Men had er In loonende kwantiteiten
olie gevonden de maatschappij had de aan
grenzende gebieden mede in concessie aange
vraagd de Regeering overwoog een gemengd
bedrijf om mede van den goudstroom te profi-
teeren, terwijl de clou bereikt werd. toen de
geruchten de ronde deden van beduidende ra-
dium-vondsten

Men kan de Directie toegeven, dat zij die be
richten en die fantaisie nimmer heeft aange
wakkerd; integendeel, zij volhardde ln een ijzig
stilzwijgen, dat bü de toen bestaande mentali
teit van het gokkende publiek, olie op het
vuur deed werpen. Had de Directie maar een
helder betoog geleverd, dat al die verwachtin
gen zuiver op fantalsie en schijn berustten,
dan had zij ongetwijfeld bona-fide aandeelhou
ders weerhouden voor groot verlies en had zij
het vertrouwen kunnen bewaren, dat in den
beginne haar deel geweest is. De aandeelen
fluctueerden in 1929 en 1930 tusschen 113 en
389 56 1/4 - 200 en noteeren momenteel
22 pCt., waardoor hel aandeel tot een non-
valeur iJ bestempeld.

Er zijn vele Directies .die beweren geen aan
leiding te hebben om sterke speculatiezucht te
temperen. Zij hebben slechts met het bedrijf te
maken en niet met de beurs. In theorie moge
dit waar zón, in de practijk ia het echter an
ders, want b(J het eniitteeren van nieuwe aan
deelen proflteoren z|j van een hoogen beurs
koers. Ten eerste doordat de plaatsing ervan
vergemakkelijkt wordt en ten tweede door het
agio, dat bü een hoogen koers te maken is.
Was de speculatie niet zoo actief geweest, dan
zou het da Boeton nimmer gelukt zijn om in
1929 f 1.250.000 niewwo aandeelen uit te ge
ven tegen den koers van 150 pCt, toen de po
sitie intern al ongunstig was bltikendo uit het
verliessaldo per uit. 1928 van f 502.000 en per
uit 1929 ad f 264.000 waarin het agio der
emissie was begrepen. Dit agio mag men na af
trek der emissie-kosten toch wel op minstens
f 400.000 taxeeren. Zonder de emissie zou het
werkelijke verlies tot f 670.000 zijn gestegen!
Voorwaar geen situatie om aandeelen tegen
150 pCt. te durven te cmitteeren.

Een tnll« wasch.

Er bestaat o I. dus we] degelijk een verwijt
tegen de geheimzinnigheid der Directie, welk
verwjjt later toe moest nemen, omdat de moei
lijkheden. in het bedrijf ondervonden, nimmer
naar buiten traden en weggedoezeld werden.
Tot plotseling het niet verwacht» ontslag van
alle commissarissen, op één na, n.l. Prof. Vis
ser, bljjk gaf van een gespannen verhouding
tusschen do bestuurders en waaromtrent naar
buiten niets was uitgelekt. W(j begrijpen vol
komen. dat men de vuile wasch slechts binnens
kamers wascht toen de uittreding eenmaal
een feit geworden was, had men open kaart
moeten spelen Men deed dit niet: wel deelde
een der afgetreden commissarissen mede. dat
de oorzaak van het ontslagnemen gelegen was
In het feit, dat de directeur zijn mandaat niet
ter beschikking wilde stellen. De meeste com
missarissen vonden hem weliswaar een ijverig
mensch, dio geen moeite spaarde om de belan
gen van zijn maatschappij te dienen, doch ech
ter niet opgewassen was, tegen een technisch
bedrijf, dat met een nieuw product had op te
tornen tegen krachtige, goedgefundeerde con
currenten.

Er was nog een tweede geheimzinnigheid,
die te laken was. Op verzoek van een deel
der commissarissen werd een onderzoek naar
de asfaltlagen der concessies opgedragen aan
den heer Ir. J. Riueb. Diens rapport moet on
gunstig zijn geweest, doch nimmer werd hier
over iets gepubliceerd. In het jongste jaar
verslag wordt dit toegegeven, doch daaraan
toegevoegd, dat sedert het uitbrengen van het
rapport nieuwe reserves zijn aangetoond waar
door deze voor de eerstvolgende jaren voldoen
de zullen zijn. Hiertegen komt Ir. Rueb op.
omdat er z.i. geen sprake zou kunnen zijn. dat
hij zich ten opzichte der ertsreserves vergist
zou hebben, hetgeen toch het geval zou zün.
wanneer later nieuwe hoeveelheden werden
aangetoond. Wij kunnen helaas niet ontkennen,
dat leek zijnde, wij meer vertrouwen
hebben in do uitspraak van een deskundige
dan van een leeken-directie. Ernstig zal dus
rekening dienen te worden gehouden met min
dere erts-hoeveelheden dan waarop de exploi
tatie met zijn kabelbaan berekend werd.

Toekomst niet hoopvol.

Daarbij komt het afzet-apparaat. Te dezen
opzichte zijn wil evenmin deskundig, maar w|j
kunnen gemakkelijk begrijpen. dat het zeer
moeilijk is om tegen lichamen als de Konink
lijke,die ook asfalt vervaardigen op tc roeien.
De Koninklijke heeft trouwens ook een wegen-
bouw-maatschapplj in het leven geroepen. dl<
natuurlijk geen moeite ongedaan zal laten
om bi) de opdrachten van wegenbouw ook do
noodlge eigen nsfalt te spuien. De Boeton
heeft, naar wij uit goede brond hebben verno
men, met succes gc-experimenteerd. De asfalt
voldoet aan goede eischen, al zullen sommige
landen hunne bepalingen hebben te verande
ren, alvorens Boeton-asfalt gebruikt zal kun'
nen worden. Tusschen experimentoeren en ver-
kbopen ligt nog een groote afstand. Dut tot
nu toe de werkelijke afzet onbeduidend is ge
bleken. biiikt uit het feit dat een eigen wegen
bouwafdeeling werd gesticht met alle risico
daaraan verbonden. Cijfers van productie en
afzet worden niet meer gemeld en ten opzichte
hiervan tast men in het diepste duister. Aan
passing van productie en verkoop, theoretisch
voorgestaan, schijnt in de werkelijkheid niet te
z(jn geschied, duar de balans aan voorraden
het greote bedrag van f 803.000 aantoont. Op
de vergadering werd desgevraagd medegedeeld
dat deze voorraden circa 44.000 ton bedroegen.
De boekwaarde ad circa f 18 per ton lijkt ons
niet te hoog toe. al zullen hierin nog wel
enkele verllespestjes schuilen.

Een en ander stemt niet bijzonder hoopvol.

In het algclocpen jaar werd, afschrijvingen
Inbegrepen, een venlos van f 404.000 geleden,
waardoor het verliessaldo tot f 668.000 steeg.
In het 1931 verliescijfer komt een bedrag van
f 304.000 voor, terwijl het nadeelig saldo der
exploitatie-rekening zelf 130.000 bedroeg. De
liquide middelen bedroegen per eind 1930 nog
600.000 ongeveer, de voorraden Duiten reke
ning gehouden. De liquiditeit stemt tenminste
nog geruststellend en maakt circa 15 uit
van het maatschappelijk kapitaal, In totaal
3.S millioen gulden, bestaande uit 50.000
preferente- en 3.750.000 gewone aandeelen.
Wü geven aan den anderen kant echter de pessl
misten gaarne toe, dat wanneer ln dit bedröf de
verhoudingen niet spoedig omslaan, het werk
kapitaal spoedig zal zijn uitgeput, terwijl
nieuw kapitaal, In welken vorm ook, niet be
schikbaar zal worden gesteld.

Enkele opposanten ter vergadering becritl-
seerden het niet publiceeren van Ir. Rueb's
rapport uit de overweging dat men alsdan had
kunnen bestudeeren, of stopzetten van het be
drijf niet verkieslijker voor aandeelhouder:
ware geweest, zoodat men nóg een grooter
gedeelte van de nu verloren gelden had kun
nen redden. Deze critiek heeft een kern van
waarheid; zooals het er nu uitziet, kan

worden genoemd. tenzU met exceptioneels mo
gelijkheden wordt rekening gehouden. Men
redeneert, dat asfalt per saldo een product uit
olie is, zoodat de aanwezigheid van asfalt ook
de aanwezigheid van olie doet veronderstellen.
Doch aan olie Is ook al overproductie en het

zou de vraag zijn. of zoowel de kwaliteit, als
de hoeveelheid der eventucele olie-exploitatie
loonend zou maken. „Mining is chance", ter
wijl „always the unexpected happens" ook hier
van toepassing kan zün.

De vooruitzichten, zoover deze kunnen wor
den beoordeeld, bestempelen de aandeelen Boe
ton echter met non-valeurs, die geen enkele
sc-rieuze aantrekkelijkheid vertoonen. Boven
dien wordt het belang van aaudeelhouders be
trekkelijk weinig naar buiten behartigd.

Wü juiohen het toe bilUJKheldtotaalve moe
ten wü dit erkennen dat de directie geen
bezwaar heeft om een aandeelhouderscommis-
eie in het heiligdom der boeken en paperassen
toe te laten. Met vee] belangstelling zien wü
l.z.t. den uitslag van dit onderzoek tegemoet.
Wü stellen voorop de goede trouw der di
rectie. die wij van nabij kennen en die onge
twijfeld harde werkers zijn. Dit neemt niet
weg dat men er met plichtsbetrachting en eer
zucht niet alleen komt; het tü moet mede
zün en men moet de technische bekwaamheid
hebben om een zaak ala deze met zün groote
moeilükheden te kunnen leiden. Wü hebben
destüda al het ondeskundige kunnen consta
teren bü den aanleg van de kabelbaan, die
heel wat meer gekost heeft dan do oorspronke-
lUke begrooting uitwees.

BUITENLAND

HET RUBBER-PROBLEEM

Naar uit Colombo gemeld wordt, heeft do
nieuwe gouverneur-generaal van Ned. Oost-
Indië. die op 6 Sept. a.s. Colombo zal passeeren,
aan den gouverneur van Ceylon geantwoord,
dat hij geen onderhoud wenschte met een com
missie uit Ceylon Inzake de stabilisatie van den
rubberprijs volgens het voorstel van den gou
verneur van Ceylon dato 19 Augustus. Dit be-
teekent echter niet, dat de gouverneur-gene
raal het plan niet wenschte te behandelen, daar
hij juist een open oog heeft voor deze aange
legenheid. doch eerst de Nederlandsche mee
ning te Batavia wenscht te vernemen. Men ge
looft dat Malakka gunstig gestemd is ten aan
zien van het plan. De commissie zal met het
nemen van maatregelen wachten, tot de gou
verneurs van Ned. Indië en Malakka zich offi
cieel over het plan hebben uitgelaten.

HET DUITSCHE DISCONTO

Een nieuwe verlaging op komst

Naar de B. B. C. verneemt, heeft de meerder
heid van het Rijksbankdirectorium zich uitge
sproken voor een discontoverlaging der Rijks
bank. Deze verlaging zou nog voor de her
opening der beurxen. vermoedelijk op Dinsdag
as. plaats vinden. Verwacht wordt, det het
disconto tot 8, weJlloUt zelfs tot 7 St verlaagd
zal worden.

DE AMSTELBANK

De accoord-aanvrage

Het Weensche Handelsgericht heeft Zaterdag
gevolg gegeven aan het ingediende verzoek om
een accoord van de Ams tel bank en op voorstel
van het ministerie van financiën de Oesterrel-
ehische Industrie- und Treuhand-G.M.B.H.,
Wien I tot curator benoemd. De opgaven van
activa, die alleen betrekking hebben op het
Oostenrijksche vermogen, bedragen 40 millioen
Hollandeche guldens en de passiva 110 millioen
gulden. Aangeboden wordt een accoord van
35 Het accoordvoorstel bepaalt uitdrukke
lijk, dat de aanspraken van de schuldelsehera
op het in het buitenland zijnde vermogen hier
door niet worden betrokken.

DRESDENER BANK
Buitengewone vergadering van
aandeelhouders

_e buitengewone vergadering van aan
deelhouders der Dresdener Bank te Dresden
werden na uitvoerige debatten in aanwezigheid
van 115 aandeelhouders met rond 73 millioen
RM kapitaal en 3.650.558 stemmen de voorstel
len tot verhooging van het aandeelenkapitaal
met 300 millioen RM door het uitgeven van
preferentie aandeelen. welke het rijk overneemt
tegen afgifte van een gelijk bedrag aan Rljks-
echatkistbiljetten aangenomen. 12.405 stemmen
werden blanco uitgebracht. 11.515 stemmen wa
ren te^en.

DE KATOEN SITUATIE

Nog geen optimistische
vooruitzichten

Benige dagen geleden heeft de Egyptische
gezant aan het Aiueiikuuttsche departement
van buitenlandsche zaken een memorandum
overhandigd over het bijeenroepen van een in
ternationale conferentie t'-r bestudeering- van
het vraagstuk der beperking van den katoen-'
aanplant. Het departement heeft dit ter kennis
gebracht van de depart win. n ton van landbouw
en handeJ en von den Farmbottrd. In regee-
ringskringen neigt men tot de opvatting. Jat
van een conferentie van regeertngsvertegen
woordigers moeilijk *«n oplossing van de moei
lijkheden te verwachten is. aangezien bij rc-
geerlngsconferenties politieke overwegingen al
tijd min of meer eer rol spelen. Verder leert de
ervaring, dat pogingen van de regeering. om
ln glcwesties van de bebouwde oppervlakte In
te grijpen, steeds onoverkomelijke moeilijkhe
den oplevert- Daarentegen verwacht men
van particuliere conferenties, zooals dat
voor de suiker het geval is geweekt. Onder de
landen, die voor deelneming aan de conferentie
in aanmerking komen, worden behalve de V. is
en Egypte, ook Mexico. Indië en Rusland ge
noemd.

De toestand in Georgië

De Ag. Ec. et Fin." meldt, dat een senator
uit Georgië voor &.S. Vrijdag en Zaterdag een
vergadering van senatoren van 14 katoen-
produceerende landen bijeenroepen wil, om te
beraadslagen over het voorstel om aan de
farmers 12 ets. per lb. voor hun katoen-voor
raden te betalen, waarvan do helft direct en
do andere helft in October 1932, mits zij zich
verplichten het volgend Jaar geen katoen te
planten.

VLIEGTUIG TEGEN EEN HUIS GEBOTST

BATAVIA, 30 Aug. (Ane-ta). Bij een
proefvlucht voor de voorgenomen maan-
lichtvluchten ter gelegenheid van den
Pasar Gambir, schooi de piloot Schot met
de P.K.A.F.F., na de landing op Tjililitan
door tot buiten de grens van het terrein,
waarbij hij met zijn machine tegen een
inlandsch huis optornde, waardoor een
inlander werd gedood en twee anderen
ernstig werden gewond. Het toestel is zeer
beschadigd, de heer Schot bleef ongedeerd.

L

Eeuwen achtereen is in een graf te Epu,
het tegenwoordige Akhmim in Egypte 1),
en daarna jaren lang in het Britsch mu
seum te Londen, een geschrift van een
wijze der Egyptische oudheid opgeborgen
geweest, dat om velerlei reden meer dan
eenig ander werk zijner volksgenooten, die
zich met godsdienst, wijsbegeerte en zede-
lcunde bezig gehouden hebben, van buiten
gewoon belang moet worden geacht.

Het is een papyrus van ruim vier nieter
lengte en een kwart meter breedte, die men
naar zijn inhoud zou kunnen noemen:
„Onderricht over het ware le
vensgeluk". Men-em-ope, een hoogge
plaatst" koninklijk ambtenaar, die beheerder
was der landerijen van Farao, en tevens
voor de distributie van het koren zorgde,
geeft in dit werk in een dertigtal hoofdstuk
ken levenslessen aan zijn jongsten zoon,
Hor-em-Macheroe, die niettegenstaande zijn
jeugd al een groot aantal titels had, en
ook reeds priesterlijke diensten verrichtte
in genoemde stad in den tempel van den
ouden zonnegod Min, en dus te meer reden
had om naar de echt vaderlijke wijsheid
te luisteren.

In 1888 heeft de bekende Egyptoloog Sir
E. A. W. Budge, dezen papyrus met. nog
andere waardevolle schatten van een koop
man in oudheden te Luxor gekocht, en naar
Engeland overgebracht. Hij fotografeerde den
tekst en gaf een voorloopige vertaling. Doch
hoewel reeds het daarop volgende jaar door
den geleerden Le Page Renouf_ de aandacht
der vakgeleerden op den zoo belangrijken
inhoud werd gevestigd, heeft de papyrus al
dien tijd achter slot en grendel gelegen, en

is ook thans eerst na bekomen verlof der
Regeering te zien. 2) Geleerden, die getracht
hebben een aanvankelijke vertaling van den
inhoud te geven, zooals in het Engelsch,
Deensch, Duitsch, en nu onlangs in het I-Iol-
landsch verschenen zijn 3), moesten zich.
wel eens tot schade eener juiste overzet
ting, met facsimile's behelpen, die den oor-
spronkélijken tekst, ook vaak moeilijk te
ontcijferen en te begrijpen, door slechte over
plakking van gescheurde gedeelten, op vele
plaatsen onduidelijk hebben gemaakt

De vraag naar den tijd der vervaardiging
is vooralsnog niet te beantwoorden de
dateering der geleerden ligt tusschen plm.
1500 v. C. (Budge) en plm. 500 v. C. (Grif
fith) mogelijk later door nieuwe vond
sten. hoewel de vraag van het grootste be
lang is voor de oplossing van bet probleem,
boe de verwantschap tusschen Men-em-
ope's geschrift en een gedeelte van Salo-
mo's Spreukenboek is te verklaren. Er zijn
echter wel redenen om aan te nemen, dat
de schrijver de Londensche papyrus is
een topic van het oorspronkelijk stuk
geleefd heeft tusschen 700 en 500 v. C.

Bij tie bestudeering van dit Boek der wijs
heid treft ons allereerst zijn streng gods
dienstig karakter, dat werkelijk eenig is
in de zoo rijke oud-Egyptische letterkunde,
en slechts kan vergeleken worden met do
boeken der wijzen van alle volken en tij
den der oudheid, bij name echter met die
van het Oude Testament. Dat vrome karak
ter bij de Egyptenaren was godsdienst
eigenlijk alleen Staatsaangelegenheid, en
vroomheid persoonlijk lcomt zelfs uit in
de wijsgeerige en zedekundige beschouwin
gen van Men-em-ope, zoodat men kan zeg
gen, dat zijn verhouding tot de godheid te
vens zijn verhouding tot zijn evennaaste
bepaald heeft.

Volgens den schrijver is de godheid vol
maakt: zii is souverein: aan haar heeft de
mensch zijn schepping, zijn bestaan en de

beschikking van zijn lot te danken. De god
heid is rechtvaardig, almachtig, alwetend,
alziend. Daarom moet de mensch zijn zonde
niet verbergen of verbloemen; hij mag niet
beter schijnen dan hij werkelijk is; maar
daarom kan hij ook volkomen op haar ver
trouwen, wijl zij den vrome in alles zegent,
den goddeloozc daarentegen straft en ver
vloekt. De mensch moet er dus naar stre
ven door eerlijken arbeid zijn bestaan to
vinden, vooral niet te jagen naar rijkdom,
wijl dat meer schade dan voordeel brengt,
en bovendien onzeker is door de wisselval
ligheid van het bezit en de kortstondigheid
van het leven; hij mag geen kwaad spre
ken. niet vleien om daardoor een betere
positie te verkrijgen, met geen slechte, op
vliegende, brutale, twistgierige, heethoofdige
menschen omgaan. Hij «oet integendeel
rechtschapen zijn. eerlijk vooral in het
gebruik van maat en gewicht en het af
bakenen der grenzen van zijn bezittingen,
een kwaad, dat nu nog sterk in Egypte
heerscht trouw, zachtmoedig, rein van
geweten, voorkomend, medelijdend, vriende
lijk. onpartijdig, hulpvaardig, gastvrij, hof
felijk, menschlievend en beleefd wezen. Bo
venal moet hij zichzelf volkomen kunnen be-
heerschen, daar alleen de geduldige, leid-
zame, vredelievende, kalme, barmhartige,
tevredene, ingetogene, edelmoedige, vooral
de zwijgende de laatste is bij name de
ideale, mensch voor den Egyptenaar, gelijk
uit tal van geschriften en opschriften, in het
bijzonder van gebeden, van verschillende
t'jdèh blijkt eerbied afdwingt, en er op
kan rekenen, dat hij in dit leven gezegend
zijn zal. en bij zijn sterven rusten „in de
hand dor godheid".

Voorts valt het op, dat Am'e-em-ope, dia
«vel namen van verschillende goden en go
dinnen noemt, toch telkens in het algemeen
van de godheid god of de god spreekt,
en het heeft over de hand, de handen, de
neus (van groote beteekenis, wijl de neus in

Verband staat met den adem, de ziel, en dus
met het leven), de plannen, de macht, de
gave der godheid; en betoogt, dat zij lief
heeft weggeeft, weet, toornig is, haat; dat
men haar gunstig kan stemmen, doch dat
er ook dingen zijn, die zonde voor haar zijn,
een gruwel 4)dat zij het heelal bestuurt,
den mensch het aanzijn geeft, vgl. Job 4
16, enz.

Het voornaamste echter voor ons van dit
geschrift van dien oud-Egyptisch en wijs
geer is, dat gedeelten er van groote over
eenkomst in woordenkeus, beeldspraak, zins
bouw, gedachte en inhoud vertoonen met
de Spreuken van Salomo, bij name Spr.
22 17. 23 11.

Er zijn over die verwantschap voorname
lijk drie onderstellingen geopperd: de eerste
is ,dat genoemd gedeelte van ons Spreuken-
boek is overgenomen uit het geschrift van
Amen-em-ope, waarvan mogelijk nog andere
redacties bestaan dan men in don Londen-
schen papyrus bezit; en dat de Israëlitische
schrijver daarbij geschrapt cn veranderd
hoert, wat voor zijn lezers minder geschikt
was, o.a. door in plaats van het woord
godheid (god of de god), dat van Jehovah te
zetten; de tweede, dat precies omgekeerd de
Egyptische wijze met het Spreukenboek in
kennis is gekomen, en er gedeelten van
heeft overgenomen; en de derde, dat zoowel
de schrijver van bedoeld gedeelte van ons
Spreukenboek als Amen-em-ope uit oen ons
onbekend geschrift hebben geput, waarbij
kan opgemerkt worden, dat de eerste theo
rie de meeste aanhangers onder de geleer
den heeft.

Alvorens ik mijn meening geef over het
standpunt van den Egyptischen wijsgeer,
vooral in zake de religie, en hoe we over de
verwantschap van zijn boek met Spr. 22 17
—23 11 hebben te oordeelen. volge hier uit
het geschrift van eerstgenoemde wat tot het

stellen van die overeenkomst aanleiding
heeft gegeven, waarbij men echter meer op
den inhoud, dan op de woorden lette.

„Begin van de leer voor het leven, van het
onderwijs voor het geluk, van de voorschrif
ten voor den omgang met ouderen, van de
wijze, waarop men onder de hovelingen ko
men kan, om een rede tc kunnen beantwoor
den van dengene, die haar uitspreekt, en
om een bericht te zenden aan dengene, die
er een uitzendt, om iemand te leiden langs
de wegen des levens; leen uw ooren om te
hooren hetgeen gezegd wordt; wacht er u
voor een ongelukkige te berooven, en een
zwakke geweld aan te doen; ga niet om
met een opvliegend mensch, en nader tot
hem niet om met hem te spreken; haast u
niet om u bij zulk een aan te sluiten, opdat
niet de schrik u wegneme; verplaats niet
den grenssteen op de grenzen der akkers,
en verander niet de grensteekens van d.*
aanplantingen: een schrijver, die bedreven
is in zijn ambt, zal waardig gevonden wor
den om een hoveling te zijn; eet geen brood
in "de tegenwoordigheid van een aanzien
lijke, en steek niet uw mond naar voren (om
liet beste stuk uit des gastheers hand te
ontvangen); zij (de rijkcfomniun) hebben
zich vleugels gemaakt als de ganzen, en zij
zijn naar don hemel gevlogen; wees niet hc-
gecrig naar het goed van een arm man, en
wees niet hongerig naar zijn brood; den te
grootcn mond vol van brood slikt gij wel
door, maar gij moet hem weder uitbraken,
en dan zijt gij uw goed kwijt: leg niet uw
innerlijk bloot voor de menschen; wacht er
u voor de grenzen der akkers te schenden".

(Slot volgt).
Hillegersberg. M. H. A. VAN" DER VALK

1) Ook wel Ivhente- Min, naar de god Min
genoemd. De Kopten spraken van Shim, de

Arabieren noemden de plaats 'Akhmim, ter
wijl de naam Panopolis, eigenlijk een ge
deelte van Epu, meer bekend is. Hier woon
de Nestorius, de bekende bisschop van Kon-
stantinopel, naar wien zich de Nestorianen
genoemd hebben, een tijdlang, en stierf er
in 440. Er waren daar ter plaatse toen een
groot aantal kloosters, daar het Christen
dom in dien tijd in Egypte overal was door
gedrongen.

2) Toen ik onlangs in Londen was om den
papyrus te zien, heb ik dat zelf ondervon
den. Gewoonlijk duurt de aanvrage cn het
bekomen van verlof veertien dagen onge
veer, maar ik mocht van geluk spreken, dat
voor mij de tijd tot zoovele minuten geredu
ceerd was.

3) Onder den titel: „Het boek der wijsheid
van Amen-em-ope. den zoon van Kan echt",
heeft onlangs dr. W. D. van Wijngaarden tc
Leiden, een Hollandsrbe vertaling gegeven
met tal van belangrijke aanteekeningen aan
den voet van den tekst. Bovendien heeft
deze geleerde zich verdienstelijk gemaakt
door er een Inleiding bij to geven over de
ontdekking en bestudeering van het werk;
een groot hoofdstuk te wijden aan het ka
rakter en de beteekenis er van, cn vooral
door het vraagstuk van de overeenstem
ming met het Spreukenboek te behandelen.
De uitgever C. A. Mees te Santpoort zorgde
voor een artistieken band en sierlijke uit
gave, mot mooie platen versierd. Een leer
zaam boekje, dat ik zeer kan aanbevelen.

4)_De uitdrukking „een gruwel zijn" komt
al 25 maal in den Pentateuch voor, en heb
ik uitvoerig verklaard in mijn: „Mozes'
boeken in Egyptisch licht", p. 229 v., ook in
het eigenaardige, dat het woord oorspron
kelijk in 't Egyptisch in verband staat met
wat heilig, rein is, en daarom bij Mozes
dikwijls juist een beteekenis kreeg, tegen
overgesteld van die bij de Egyptenaren.