èweui
De uitvoerina van het
SLOTBOOM - DEN HAAG
A. S. KEY
Fa. BIDDING ITDIJNENBDRG MBIJS
N.v. Rotterdamsche ElectriciteitsMaatschtt
REPAL-stalen
ramen en deuren
1 Fa.DEJONG VAN AtRTRIJK J
BESCHERMT ALLE GEBOUWEN TE6EN
HITTE - KOUDE - VOCHT LAWAAI
QRATI5 DESKUNDIG ADVIES
N.V. Producten- Grondstoffen Hmij.
AMSTERDAMSarphatikada 1 - Ttl. 3482A- 36824
ROTTERDAM: Stationsweg 376 - Tslsl. 11680
BOUWBLAD No. 115 (Verschijnt eiken Maandag}
MAANDAG 10 AUGUSTUS 1931
TRIPLEX!
I-Iet nieuwe bankgebouw van de
Fa. R. Mees Zoonen te Rotterdam
de verbouwing -pas halverwege gereed is, inderdaad interessant om
de verandering even te bespreken.
Reeds lang heeft het nieuwe gedeelte van
R. Mees en Zonen's bankgebouw aan het
Beursplein alhier de aandacht getrokken,
eerstens door die geheel andere kleurnoot
aan de overigens grijze pleinwanden toe
gevoegd en tweedens door de ontstellende
ervaring dat dit nieuw brok baksteenwerk
niet past bij het bestaande gebouw, wat in
natuursteen is opgebouwd. Laat ik U echter
dadelijk gerust stellen, weliswaar is de in
wendige verbouwing slechts gedeeltelijk, uit
wendig zal de nieuwe gevel ook voor het
bestaand gedeelte van dit sterk uitgebreide
kantoorgebouw worden doorgetrokken.
Slechts een klein stukje bestaand gedeelte
aan de achtergevel en zijgevel blijft in de
oorspronkelijke staat; daar is het levens
groot beeld van Koning Willem II der Ne
derlanden op den hoek gerestaureerd en
hernieuwd geplaatst.
Inwendig wordt het gebuw uitgebreid met
een ruimere toegang tot de kluizen, een af-
eonderlijke afdeeling voor effectenbedrijf
een geheel nieuwe huisvesting voor de di
rectie, terwijl de hoofdtoegang tot het bank
gebouw nu recht voor de centrale hall komt
te liggen. Vooral dit laatste is een groote
verbetering: de bestaande toegang tot de
ball met haar diverse loketten is niet bij-
tonder practdsdh geweest.
De uitbreiding van het gebouw is mogelijk
geworden door bijtrekken van het Poolsoh
Koffiehuis, waardoor men na het sloopen
hiervan de beschikking kreeg over plm. 200
M2. bouwgrond.
De leiding voor dezen bouw werd toever
trouwd aan de bekende Rotterdamsche ar
chitecten Van der Heyden en Van Nieu-
wenhuizen, die door hun bouw „Amster-
damsohe Bank" aan de Coolsangel en „De
Nationale" aan de Boompjes reeds blijken
hebben gegeven zoowel technisch als aeste-
tisch zeer wel tegen de moeilijkheden bij
een dergelijk werk te zijn opgewassen. Men
denke slechts aan den bouw der „Nationa
le", die in 11 maanden tot stand kwam
toen ingrijpen door het Rotterdamsche Ge
meentebestuur voor verbetering van den
toegang tot de Maasbrug zonder succes
bleef.
Aanvankelijk konden de jannen van de-
ee architecten niet de volledige instemming
yan de bankdireefcie verwerven en op een
onzalig oogenblik wordt architect Krophol
ler aan de heeren Van der Heyden en Van
Nieuwenhuizen toegevoegd, om mede de
architectuur van het geldhuis te verzorgen.
Dat hierdoor groote moeilijkheden konden
ontstaan zal ieder, die het werk van beide
architecten kent, onmiddellijk erkennen.
Het karakter van Kropholler's werk laat
geen andere inmenging toe en dat in het
nieuwe gebouw de invloed van de architec
ten Van der Heyden en Van Nieuwenhuizen
alleen ia te herkennen in de zeer zorgvul
dige en buitengewoon knappe uitvoering
van dit werk, doet constateeren dat zij zeer
tuist hebben gezien dat de belangen van de
firma Mees heter zijn te behartigen door
rich met de uitvoering te belasten dan zich
met het meer doordachte hunner aróhitec-
tuuropvatting te wagen aan de primitieve
imitaties van den heer Kropholler. Inder
daad, vreemder combinatie van aestetioi is
haast niet mogelijk.
Dat architect Kropholler ondanks de ge
heel andere eigenschappen van de mede
architecten door de directie van R. Mees en
Zonen voor den bouw wordt aangewezen,
Zoude ik aan relaties en protectie wijten,
ware het niet dat juist de particuliere ver
trekken van de directie een belangrijk on
derdeel van den bouw uitmaken. Immera
de zakenman laat eigen behoeften zoo ge
makkelijk onbevredigd waar 't de belangen
zijner onderneming geldt en laat zich
•lechts leiden door de verlangens van het
publiek of de bouwmode; het blijkt trou
wens altijd zeer gevaarlijk eigen meening
aan het publiek voor te leggen waar het
uitsluitende verlangens van het publiek
zelf geldt. Wordt niet een bioscoopgebouw
elk nieuw seizoen in gloednieuw klatergoud
aan het Tvubliek voorgesteld?
Het komt mij van de heeren Mees en Zo
nen dan ook zeer begrijpelijk voor, dat zij
beu zijn van het modem raffinement dat
het hedendaagsche leven biedt e ndat zij
terug verlangen naar klare eenvoud, of des
noods primitieve levenswijze. Bedenkelijk is
het echter wanneer zij ook het publiek be
trekt in haar geestelijke evoluties. Ik kan
mij voorstellen dat de heeren Mees zelf hun
keren naar het primitieve, doch hun bedrijf
blijft een uiterst raffinement van bedrijfs-
geest en eischt verzorging met de meest ge-
perfectLnoneei-de geestelijke en materieele
krachten. In hun bankgebouw vinden „her
senkronkelingen" plaats, die een planeet
als onze aarde op haar grondvesten doen
trillen; daar wordt tandenknersend gestre
den tegen wat. communisten ondermijnen
van het kapitalistische torenhuis. Daar
klopt mee de levensader van ons werelddeel
en zie slechts, alle factoren van een modem
bouwen, die tezamen in hun geestelijke
waarden de zegepraal van den geest over de
stof manifesteeren, blijven allenvege; alle
bankgebeurtenissen zullen zioh afspelen on
der de melancholie van een kloostergewelf.
Aanziet dit gebouw in vergelijking bijv.
met het vereenigingsgebouw van de
diamantbewerkersbond in Amsterdam, m.i.
Dr. Berlage's hoofdwerk. Beide gebouwen
zijn in dezelfde vormgeving opgesteld; het
eerst ademt berusting en afwachten, het
andere vertolkt een spanning tot arbeids
vermogen, als ooit iemand in een gebouw
waar gewerkt wordt, heeft kunnen vastleg
gen. Architect Kropholler nl. heeft zioh
toegelegd op een bouwwijze zooals Dr. Ber-
lage ons heeft geopenbaard, doch met dit
eendge verschil, dat hij daarin opzettelijke
toevalligheden verwerkt, die het bouwsy
steem van baksteen en natuursteen, wel pas
sen, doch reeds eerder hun „jour" hadden
tijdens de gothiek. Voeg daarbij nog een
soort timmermans-rationalisme, dat door
Dr. Berlage reeds lang vaarwel is gezegd er
U kunt de ambachtelijke waarde van dit
erchitectenwerk volledig doorzien. Geestelijk
echter treft men niets van Berlage's filoso
fie aan, trouwens hoe kan het ook anders;
tie architect, die zich niet ontziet eens an
dermans werk na te maken, kan nooit den
geest van zijn tot voorbeeld gekozen artist
benaderen zelfs.
Het grootste gevaar voor een kunstenaar
aanwezig, wanneer hij zg. „school" be
gint te maken. Publicatie van dit begrip
ontsluit den weg voor onbevoegden om zich
ongestraft aan plagiaat te bezondigen. Het
is te danken aan Dr. Berlage zelf, dat niet
eerder dit zielloos copieeren is tegengegaan
Architect Kropholler weet dit en 'k neem
hem hoogst kwalijk, dat hij zich niet ont
ziet het trappenhuis van Mees' kantoorge
bouw, zij het in andere materialen, zoo
stom gelijkend aan de Amsterdamsche
beurs-details op te bouwen. Wanneer Ber
lage's bouwwijze zoo imponeert, gaat dan
naar Dr. Berlage zelf, doch wendt U niet
tot een architect, die de geest van Berlage
nooit begrepen heeft en slechts imitaties
crêeert met een geestelijke waardte
eel lager rang.
Bedenke men verder, dat al het uiterlijk
van dit gebouw slechts boezelaar-architec
tuur is en steenbekleeding van een gewa-
pend-beton kern; ja, dat zelfs de geweldige
schootankers aan den voorgevel niets dan
zich zelf vast houden, dan wordt men dui
zelig bij al deze maskerade. Van begin tot
einde is dit gebouw onwaarachtig. Het is
geen gesloten burcht, doch een, den gan-
schen dag toegankelijk, kantoor. Het is
geen klooster vol gedoofde idealen, doch 'n
bewaarplaats van ieders materieele bezit
tingen. De bewoners zijn geen roofridders,
doch vertrouwensmenschen, die een geschie
den is bezitten van toewijding aan eens
anders belangen met onkreukbare eerlijk
heid. Men vindt er bij een onwezenlijke
mystiek, waaraan slechts de wierook ont
breekt, een opgewekt realisme van zwoegen
en ordenen van vooruitzien en vastlej
van handelen en ingrijpen; de geheele be
volking van dit bankhuis van directie tot
adressografiste toe, is in zin en uiterlijk in
volstrekte tegenspraak met de geestelijke
eigenschappen van hun verblijfplaats. Al
leen de liftboy past bijzonder in deze ge
bouwensfeer, zijn deftig zwart is echter om
gekeerd evenredig met de wereldverach-
tende zekerheid waarmee hij de „handles"
van zijn snelverschietend koninkrijk be
dient; inderdaad de lift stijgt en valt wel
bijzonder snel, doch dat past in elk geval
bij de bevolking.
Met alle waardeering voor architect Kroj>-
holler wanneer hij een Roomsch kerkge
bouw of school of klooster bouwt, ware 't
toch beter geweest, dat hij voor dit werk
wat meer met de belangen van de opdracht
gevers had rekening gehouden. Wat tóch
zal straks het publiek zeggen? „Zie je well
dat ook Rome oprecht belang stelt in bank
zaken? Eerst het kind en dan het geld m
ons bezit, daarna is de wereld voor het
heilig communisme gewonnen." De archi
tect heeft zich bijzonder goed aan dit sy
steem aangepast, doch de firma R. Mees en
Zoonen zal met haar reclamegebouw op
twee gedachten blijven hinken.
Wel zeer interessant zijn de kamers der
directie; nu zet 'k m'n zwarte bril af en
verlustig me in de klaarheid, waarmee deze
kamers zijn behandeld. Twee heb 'k er ge
zien; de groote met eiken vloer en lamhris
en de kleine met zwart-wit geblokte mar
meren vloer en geschuurde wanden en pla
fond. De groote kamer heeft een houten
zoldering van massieve Moulmai djati moer
balken, kinderbalken en vullingen, zoo in
tens mooi, dat men vergeet, dat 't slechts
decoratie is; de gewapend betonvloer ligt
er vlak boven. Deze groote kamer heeft
een meubilair in gelijken vorm als lamhris
en wandkasten en ingebouwde telefooncel;
een dringend intercommunaal belletje valt
'n beetje uit den toon. De kleine kamer is
't best te vergelijken met de gegevens der
schilderijen van de Hoogh en Vermeer; de
balpoottafel en stoel met hooge leuning
ontbreekt, het houtvuur echter niet, een
praohtige kaart van Delfland siert de wand
en vefhoogt de stemming. Van een derde
kamer, die 'k ook zag, weet 'k me slechts
te herinneren, dat het omringende timmer
werk zich niet kon handhaven tegenover 'n
mooio antieke renaissance kast.
Vooropgezet natuurlijk, dat de heeren
Mees zulke kamers verlangden, en dit 16e
eeuws gedoe aan hun geestelijke behoeften
voldoet, kan 'k niet anders dan deze inte
rieurs als geslaagd beschouwen. Is echter
't omgekeerde het geval en verdragen de
heeren Mees dit nieuw verblijf, omdat Krop
holler 't maakte, dan voorzie 'k een conflict
trouwens een der heeren bracht reeds z'n
eigen meubeltjes mee.
Uitwendig is het gebouw opgetrokken
van handvormsteen in formaat 28—147
uit de fabriek „Ouderzorg" te Leiderdorp.
De voormalige eigenaar van „Ouderzorg"
de heer van Zanten, die zich „arm gestookt"
heeft om deze steenen te kunnen fabricee-
ren en wien 't ten langen leste gelukte,
moest 't nog eens kunnen gezegd worden,
dat thans de reuzenmoppen tegen 1121 p.
duizend af fabriek verhandeld worden, dank
zij dc propaganda dei Nederl. architecten
voor dit decoratief materiaal.
Het baksteenwerk wordt verder aange
vuld met oberkisohner zandsteen op die
plaatsen, waar het rechthoekig baksteen
formaat een beletsel blijkt voor de wending
van het gevelvlak.
Het gewapend betondak is gedekt met
Noorsche leien, die beter of geheel groen
of geheel roestkleur hadden gedekt kunnen
worden; die bruine vlekjes in het dak zijn
niet decoratief.
Inwendig worden de mooiste materialen
verwerkt, die zich denken laten; witte hand
vormsteen van zeer klem formaat, witte
Noorsche graniet, iets geheel nieuws in de
natuursteenhandel en waar de muren ge
pleisterd worden zijn bogen en strekken in
warm oranje baksteen uitgevoerd.
Directie en architecten zijn U voldoende
bekend; aannemers zijn de N.V. Aannemers
Bedrijf v.h. Boele en Van Eesteren. De cen
trale verwarmings-installatie wordt aange
legd door fa. Slotboom, onder leiding van
adv. ing. FredSmets, beiden uit Den Haag.
De electrische installatie voor licht- en
signaalinrichtinig wordt gemaakt door de
N.V. Rott Electr. Mij. v.h. H. Croon en Co.,
alhier, onder leiding van het techn. Bureau
Nagtglas Versteegh, Amsterdam. Vooral
deze installatie, die niet alleen de lichtlei-
dingen doch ook die voor oproep directie en
bankafdeeling. vergrendeling en ontgrende
ling van tourniquets en safe, dag-, nacht
en lift-alarm en picolo roepinstallatie om
vat, is bijzonder interessant
Tot nog toe werd een zeer gropt bedrag
verbouwt en waar is 't einde?
Riskeer nog één millioen en maak een
geheel meuw gebouw en tijdelijk hulpge
bouw op de plaats, waar eertijds het post
kantoor stond.
De heer Heystek verdient een woord van
lof over de wijze waarop hij een gebouw
onder zooveel leiding onberispelijk weet
daar ta stellen»
H. SUTTERLAND.
Excuseer mij N. R. C.
[)e behandeling van Tapijten
Voor een oordeelkundige behandeling van
tapijten in het algemeen, is het noodzake
lijk, zich rekenschap te geven van de bij de
fabricage gebezigde materialen. Het belang
rijkste hiervan is de wol. Deze wol kan ge
verfd worden met plantaardige kleurstoffen
of, zooals meer gebruikelijk is, met chemi
sche kleurstoffen
De natuurlijke kleurstoffen, zooals deze
gebezigd in de Oostersche karpetten, voor
verschillende grijze en bruine tinten, bieden
zeer veel weerstand tegen invloeden welke
bij andere kleurstoffen versohieten tenge
volge zouden hebben. De chemische kleur
stoffen worden gewoonlijk op den vezel
vastgelegd onder inwerking van zuren.
Wordt wol in hoofdzaak gebruikt voor de
pool van tapijten of in het algemeen voor
hét gedeelte dat in het gezicht komt en
waarin het dessin verwerkt wordt, voorden
rug bezigt men plantaardige vezelstoffen
en wel voornamelijk katoen, hennep en jute
Vervolgens zou de vervaardiging van
tapijtstof en karpetten zoo goed als onmoge
lijk zijn en in elk geval op zeer veel moei
lijkiheden stuiten, indien daarbij geen ver
dunde kleefstoffen konden worden toege
past. jjfe, j
Deze kleefstoffen* kunnen hoofdzakelijk
onderscheiden worden in twee soorten, de
dierlijke en plantaarige.
De dierlijke zijn verschillende geprepa
reerde lijmsoorten extracten van dierlijk
afval en hebben uit den aard der zaak
meer neiging om een onaangename reuk
te verspreiden dan de plantaardige kleef
stoffen bereid uit sago, tapioca, cassave, of
mengsels van deze.
Niet het minst met het oog op deze kleef
stoffen, is het absoluut noodzakelijk, dat ta
pijten worden opgeslagen in een koele droge
atmosfeer met ruime ventilatie, waarbij te
gelijkertijd tegen tocht gewaakt dient te
worden.
De amosfeer van de meeste fabrieksteden
is min of meer geladen met fijn verdeeld
koolstof in den vorm van roet, waarom er
voor gewaakt dient te worden, dat de lucht
geen vrijen toegang heeft door open ramen
of dergelijke tot de ruimten waar de tapijten
en karpetten liggen opgeslagen, daar het
roet zich in de weefzels vasthecht, tot scha
de van weefsels en kleuren.
Moderne opslagplaatsen zijn dan ook be
halve de noodzakelijke deuropeningen ge
heel gesloten. De frissche lucht kan daar-
alleen toetreden door openingen waarvoor
zich een filter, gevuld met katoenvezels, be
vindt, terwijl luchtcirculatie verkregen
wordt door luchtkokers waarin ventilatoren
zijn aangebracht.
Het opstapelen van voorraden karpetten
moet beslist afgekeurd worden, daar voorai
pool der onderste tapijten hierdoor gaan
pletten en op een niet geringe manier be
schadigd kan worden.
Een ideale manier om de voorraad kar
petten te bewaren zoo lezen we in Onze
Gids is om deze aan zware armen op te
hangen, welke draaibaar aan een muur of
een pijler zijn bevestigd. Op deze wijze kun
nen de karpetten gemakkelijk een voor een
worden getoond, terwijl de pool niets te lij
den heeft van pletten of van opvallend stof.
Met het oog op verschieten kan voor het
voorste karpet aan een afzonderlijken arm
een donker stofkleed gehangen worden.
Tapijten in den vorm van siuagoed, die
nen geborgen te worden op stellages wadr
de rollen juist tusschen kunnen, zoodat op
de kanten zoo min mogelijk stof kan val
len, waardoor het genaaide tapijt op de na
den de frissche kleur zou verliezen. Vooral
dient er ook voor gezorgd te worden, dat
tullen tapijt niet zoo maar op den vloer
Staan, doch dat er luchtcirculatie onder kan
plaats vinden. Zorgt men hiervoor niet, dan
is vooral in gelijkstraats of lager gelegen
(pslagplaatsen de kans groot, dat de onder
anten der rollen gaan schimmelen. Daar
wol een zeer hygrocopisdhe vezel is en dus
veel vocht uit de omgeving aantrekt, moet
vooral in ons klimaat, waar het vochtge
halte der lucht nog al groot kan zijn, het
gevaar voor schimmel niet onderschat wor
den en wel juist door de aanwezigheid van
de kleefstoffen, waarmede de rug geprepa
reerd is.
Het goedkoopste en zeer doeltreffende
middel om mot te voorkomen is het royaal
bestrooien der goederen met naftaline. Deze
grondstof is tegenwoordig vrijwel chemisch
zuiver te verkrijgen en heeft in dien toe.
stand de eigenschap, dat de lucht er van
spoedig van de te leveren goederen ver
dwijnt, indien deze eenige uren aan fris
sche lucht zijn blootgesteld. Nadrukkelijk
vestigen we de aandacht er op, dat naftaline
noch kamfer motteneieren dooden, doch al
leen de tapijten beschermen tegen het zich
er in nestelen van het volwassen, vliegende
insect.
De werkelijk wetenschappelijke methode
om weefsels te beschermen tegen aantasten
door mot, is de laatste jaren uitgewerkt
door toepassing van het preparaat eulan.
Dit preparaat wordt toegevoegd aan de verf
stoffen of wel het weefsel ondergaat een na
behandeling met eulan; in beide gevallen is
wol daardoor absoluut beveiligd tegen mot,
in welke staat van ontwikkeling dit insect
zich ook bevindt.
De verschillende grondstoffen waaruiteen
karpet vervaardigd is, geven soms aanlei
ding tot eigenaardige gevallen, daar deze
materialen zich tegenover bepaalde invloe
den zeer verschillend gedragen.
Nu radiotoestellen steeds meer en meer in
gebruik komen waar geen accu's meer noo-
dig zijn, komen deze gevallen niet zoo vaak
meer voor, doch het is nog niet zoo lang ge
leden, dat menigeen met de zwavelzuur
oplossing der accu's zeer vertrouwelijk om
ging en dat daarbij wel eens een paar drup
pels op het tapijt gemorst werden. Gaatjes
zijn in zulk een geval het onherroepelijke
gevolg. Eigenaardig hierbij is, dat van een
gat niet dadelijk iets bespeurd wordt, omdat
de wol intact blijft en alleen de materialen
van het rugweefsel verwoest worden. Zoodra
echter het tapijt geschuierd wordt, vertoont
zich het gat omdat de wol daarbij wegge
haald wordt, daar deze a.h.w. los in het
gat ligt. Komt het daarom voor dat zwa
velzuur gemorst wordt, dan neutraliseert
men het zuur het beste, door de plek te bet
ten met verdunde ammonia of een zwakke
soda-oplossing.
Het meest doelmatig is het dan nog, om
den rug te betten met deze stoffen. De
juiste plaats vindt men onmiddellijk door
van den voorkant af een speld door het
weefsel te steken.
Verondersteld wordt wel eens, dat het
schoonhouden alleen met den stofzuiger
voldoende is; dit is echter niet het geval.
Althans wanneer de karpetten wat ouder
worden, gaan de wolharen van de pool zich
aan elkaar hechten vervilten en ont
staat een meer gesloten oppervlak, waar di
stof niet meer doorheen gezogen kan wor
den. Van tijd tot tijd borstelen om de pool
open te houden is beslist noodzakelijk en 'n
enkele keer kan kloppen aan de keerzijde
noodzakelijk zijn. Bij het borstelen wordt
nog wel eens gebruik gemaakt van theebla
den of zout. Beide zijn af te keuren. Thee
bladen bevatten een niet te verwaarloozen
hoeveelheid looistof en bruine kleurstof,
waardoor vooral de lichtere kleuren gevaar
loopen vuil te worden.
Zout en vooral indien hierbij sporen
van vt>cht aanwezig zijn kan de kleurstof
fen aantasten of van de vezels losmaken.
Daar de kleuren door middel van zuren
N.V. STEENFABRIEK „OUDERZORG"
LEIDERDORP
Fabrieken „OUDERZORG"en „CANTON",Tel. Leiden1135
HANDVORMSTEEN EN -TEGELS
TERRA-COTTA- BOUWAARDEWERK
IJZERKLINKERMATERIAAL - MOLENLEIPANNEN
ALLES OOK VERGLAASD
Met onze producten kunnen we ons voor elk bouwwerk in maat,
vorm en kleur geheel richten naar de eischen van de architectuur
CENTRALE VERWARMING
O LI ESTO O K-INSTALLATIE
VENTILATIE-IN RICHTING
SANITAIRE INRICHTINGEN
UITGEVOERD DOOR:
HAIMO SLUITWERK
zoowel in eenvoudige als in betere uitvoering
(verchroomd nieuwzilver roestvrij staal)
LEUVEHAVEN 2S-30
ROTTERDAM
llMlllll!l!l!llllllilllllllllllllUllllllllllllll!lll!lll!lllill|llll
AERT VAN NESSTRAAT 130 EN 142
Telefoon 10064 - 43900, Rotterdam
complete Electrische Kracht-
Licht- en Signaalinstallatie
in de nieuwe Kantoorpanden van de
Firma R. MEES ZOONEN
worden uitgevoerd door de
v.h. H. CROON Co.
Leuvehaven 181 Telel. 27080 (3 lijnen)
N.V. IJZERHANDEL BOLLE Co. - Den Haag
Elec. Timmerfabriek
I STREEFKERK TEL. 3 1
Mooie HEERENHUIZEN
TE KOOP, gelegen Francois Havorachmldtlaan
No. 42 tot 48 te SCHIEDAM, met ruim uitzicht
Bij Julianapark en Stetrebosch. Bevatt: 2 Kamer»
en suite. Keuken. Zijkamer. friasche groote Kelder.
Ie ycrdiepine 2 Slaapkamers, gr.iotc Zijkamer.
Badkamer, vijf Kasten, oveidekt Balcon, Zolder
met Slaapkamer, groote Voor- en Achtertuin.
MsJsoi)' Hoekpand 1 15.500, Tnucbenpanden
Inlichtingen:
H. v. d. KRAAN
Vondellaan 50 SCHIEDAM
op hel werk.
Dagelijks te bezichllgett. behalve "s Zondag*.
aan de vezels hechten, zijn het deze zuren
die onder invloed van zout geneutraliseerd
worden en hun actieve werking verliezen.
Het ter plaatse reinigen van tapijten
gaat nog het beste met benzine, doch brand
gevaar is er de reden van. dat men het tapijt
voor deze bewerking zendt naar een inrich
ting die zich hierop gespecialiseerd heeft.
