Transpireerende
ZATERDAG 8 AUGUSTUS 1931 TWEEDE BLAD PAG. 5
HET GEVECHT BIJ STROOBRUGGE
11 AUGUSTUS 1831
HET AANDEEL DER ZEEUWSCHE SCHUTTERIJEN
Door A. M. WESSELS.
Het is ten allen tijde een dankbaar werk'
te verwijlen bij het leven onzer voorouders.
Zeker, niet dat wij ons daar nu dagelijks
in zouden verdiepen, maar wanneer er his
torische data op komst zijn, dan is het
voorzeker eeh aangename taak, ja zelfs een
plicht, om hierbij even stil te staan.
Zulk een periode is ook het tijdsverloop
van 2—12 Augustus. Immers in die dagen
herdenken wij de z.g. Tiendaagschc
.Veldtocht, waarbij het Nederlandsche
leger, ruim 36000 man sterk, onder aanvoe
ring der beide Prinsen, de grenzen overrukte
lYVij zullen ons thans niet bezig houden
imet de oorzaken van dezen tocht. Meer dan
eens werd in ons blad reeds gewezen op
de aanleiding van dit conflict. Ons doel is
derhalve niet, een breed historisch verhaal
te geven, maar eenige interessante details,
die niet voorkomen in de gangbare historie
boeken, maar die wij uit particuliere be
schrijvingen en handschriften hebben ver
zameld.
Het gevecht bij Stroobrugge op
11 Aug. 1831.
Tijdens den Tiendaagschen Veldtocht had
den de bevelhebbers der Nederlandsche
troepen aan de grens van Zeeuwsch-Vlaan-
deren in last, 't door de muitelingen bezet-
te gebied door militaire demonstraties zoo
veel mogelijk te verontrusten, ten einco
daardoor ook zooveel mogelijk troepen aan
de hoofdmacht van den vijand te
Om die reden werden verschillende Zeeuw
eche schutterijen, waaronder ook die van
Middelburg, in de eerste dagen van Augus
tus 1831 naar West Zeeuwsch-Vlaanderen
gezonden, om onder het bevel van den com-
mandant, luitenant-kolonel Ledel m den
volksmond Schele Piet genoemd aan net
militair vertoon deel te nemen.
Het is vermoedelijk te Stroobrugg
geweest, ter plaatse ongeveer, waar nu het
Belgisch douanekantoor (aan den straatweg
Aardenburg—Maldegem) is gelegen, dat o.a.
de Middelbursche schutterij iin het vuur is
gekomen. In de archieven heb ik echter
niets gevonden of de Goesche schuttenj ook
ejgens slaags geweest is. Wel is het vaan
del waaronder zij optrokken, in het Museum
aanwezig, jammer, dat er niets van ver-
gelukkig zijn er echter nog aanteekenin-
gen bewaard gebleven. Mevr. de Wed. Mr.
A. J. van den Broecke—Hussem vond de
".Memoires" van Mr. Philinpus van den
Broecke, die 5 Jan. 1807 te Aurdenburg werd
geboren, in Gent studeerde en daar op 6
Februari 1830 tot doctor in de Rechten pro
moveerde. Ook is in 1856 een geschriftje uit
gegeven, dat reeds jarenlang uitverkocht ia-
(Zeeuwsche Almanak 1856). Daarin komt
voor een omstandig verhaal voor Dr. Cul-
lenfels opgeteekend, waarschijnlijk door den
heer J. E. Risseeuw, advocaat en notaris te
Zuidzande en officier van een afdeeling der
Burgerwacht te Oostburg. We laten dan ook
het woord aan dezen ooggetuige, die de troe
helen heeft meegemaakt.
,Ik kan mij de verschillende data niet
goed meer herinneren. De tocht naar S t r o o
brugge is de allerlaatste geweest en het
was op Stroobrugge zelve, dat wij de intocht
van het Fransche leger tot secours der Bel
gen vernamen.
Volgens de Nederlandsche Staatscourant
van 1G Aug. 1831 had de aanval op Stroo
brugge op 11 Aug. 1831 plaats. De aanval
geschiedde met twee kolonne's, eene onder
bevel van majoor S t o k s, die langs den
straatweg trok, de andere onder het bevel
van den kolonel L e d e 1, die het riviertje de
Eede volgde. Vierhonderd tirailleurs gingen
vooruit en deze werden ondersteund door
een veldstuk, behoorlijk gedekt, onder com
mando van luitenant de Raad, die in Nov.
1830 reeds met de Belgen, onder leiding van
den brutalen Dr. Gregoire, slaags was ge
weest en daarvoor gedecoreerd was met de
Militaire Willemsorde.
Bij het openen van het vuur van den kant
der Belgen werd luitenant Van der Lin
de n in het ihoofd gekwetst en luitenant d e
Raad zelfs doodelijk. Aan (het hoofd der
kolonne van Ledel reed hij, aan zijn lin
kerzijde was kapitein Mekern van de ge
nie. Ook was vlak bij hem de chirurgijn
Mo en-s, die te Zuidzande gevestigd was
en een groot ijveraar was voor de Neder
landsche zaak.
Op het vernemen dat luitenant de Raaci
gekwetst was en het kanonstuk daardoor
gecompromitteerd, spoedde Moens in vlie
gende vaart voorwaarts en kwam korte
oogenblikken daarna met den luitenant te
rug. Men had hem getild op het witte paard
van Moens. Hij had witte onderkleeren aan,
terwijl zijn rok uitgetrokken zijnde, hij al
leen met zijn overhemd was gedekt. De ge
wonde bloedde hevig en daardoor vertoonde
hij zich in zijn wit gewaad', als in bloed
gewassohen. Ook het witte paard was geheel
bebloed en zoo werd de gewonde de opruk
kende kolonne tegemoet gevoerd en over de
ganscihe lengte erdoor geleid. De Middel-
burgsche schutterij, die eerstdaagsch tevoren
in het veld was gekomen, stonden aan het
hoofd der kolonne. Men kan dus nagaan,
welk een fatalen indruk de ijver van Moens
hier te weeg bracht.
Kapitein Tlughi werd vooruit gezonden
om het siuk van de Raad over te nemen.
Pas evenwel was de kolonne van Ledel de
herberg „De Kroon" voorbijgetrokken, of
daar vond zij op den weg uitgestrekt de
luntenant-adjudant Van Hoey Schilhouwer,
die evenals de Raad ernstig gewond wasy
Een verschrikkelijk vuur werd door de Bel
gen geopend,
Volgens een officieel rapport van Ledel
bedroeg het aantal dooden en gewonden in
totaal slechts 25. Dit handschriii en dit rap
port van dit gevecht bij Stroobrugge deK-
ken elkaar niet geheel. Maar ook, als wij
ons houden aan liet rapport van Ledel, is
het reeds droevig dat het Nederlandsche
bloed moest vloeien voor dit onzalig conflict
Ook luitenant Weupholt werd zwaar gewond
Het hoofd der kolonne begon te wandelen
De paarden van kolonel Ledel en van kapi
tein Mekem wierpen hun ruiters af, zoodat
Dr. Callenfels dacht, evenals de eerste gele
deren, dat beide officieren doodgeschoten
waren.
Dr. Callenfels steeg af om adjudant Van
Hoey Schilhouwer te helpen. Van deze con
fusie maakte zekere Jan de Waal, de knecht
des kolonels, die hem te voet vergezelde,
gebruik om op Dr. Callenfels paard te sprin
gen en er mee weg te rennen, zoodat Van
Hoey daarop niet kon worden weggevoerd
De tamboer-majoor der 9de afdeeling had
een geweer genomen van een der gesneu
velden.
Vergezeld van de sapeurs Ipenmeyer en
Van der Kleyn kwam deze aanloopen om
Van Hoey en Dr. Callenfels te ontzetten, ter
wijl kolonel Ledel en kapitein Mekern mode
te paard waren gestegen. Het paard, waai-op
de angstige de Waal vluchtte, was intus-
schen bij de kolonne aangekomen en werd
weer aan de dokter teruggegeven. De ge
wonden werden dadelijk naar Aardenburg
vervoerd. Een Belgische dokter uit Gunt,
Dr. Carpentier, behandelde de gewonaen.
Tegen alle verwachting in herstelde kapitein
Van Hoey, zoodat liij steeds zeide: „Door
een Belg ben ik gewond, maar ook door een
Belg genezen". Luitenant Wentholt werd
verpleegd bij den ontvanger Blonker. Deze
had in den dienst iets goed te maken, daar
hij bij een vorige gelegenheid zich min
der heldhaftig had gedragen. Om die vlek
uit te vvisschen had hij op zijn dringend
verzoek een der gevaarlijkste stellingen vor
kregen en zoo door zijn manhaftig gedrag
zijn naam weer onbesmet weten te maken.
ÏDe bedreiging van kolonel Ledel.
Op dit moment kwam den aard van ko
lonel Ledel naar voren. Hij trad voor de
colonne en stak zijn degen op en nam een
overgehaald pistool als commandeurstar,
zwerende, dat hij ieder neer zou schieten,
zonder aanziens des persoons, die ook maar
een duimbreed week. Langhaam ging hw
nu voorwaarts, maar alsof de eene confusie
op de andere gestapeld moest worden,
kwam nu het bericht, dat de as van het
stuk in het diepe zand was gezakt en der
halve bij het vuren niet kon reculeeren.
Op het eigen moment, dat deze tweede
confusie plaats had, was het, dat een zekere
Kempenaar kwam aanrennen, zeggen
de, niet dat er een order was van de ge
neraal de Kok ie Axel, die commandant
was van geheel Vlaanderen, maar dat de
garnizoenen van Brugge en en Gent in aan-
tcoht waren en dat de Belgisch^, generaal
K e n o r, met een sterke kolonne van St.
Laurens oprukte en dat wij alzoo iedere
minuut moesten verwachten ten eenenmale
afgesneden te zullen worden.
Kolonel Ledel apostropheerde zijn adju
dant op zijne gewone wijze en joeg hem naar
de strikste zin van het woord naar de
„Tirailleurs". Op het oogenblik, dat de ko-
lonnen links dehocheerde naar de Stroo-
brug i
en het is zoo goed als zeker (als in een oor
log iets voor zeker gehouden kan wrden)
dat, ware de majoor S t o k s in stede van
te blijven staan, vooruitgetrokken, de Bel
gische artillerie door de Hollanders geno
men zijn geweest. Vreeselijk jammer, dat
Stoks dit deed; het ware voor de Zeeuwen
een mooi succes geweest en terugslag zou
zich dadelijk hebben doen gevoelen.
De veronderstelling is gewettigd, dat de
brave huisvaders, die het contingent der
Middelbugsche schutterij vormden, na hun
eerste ontzetting bij het zien van bloed, np
de barsche bedreigingstoespraak van kolo
nel Ledel en op het gezidht van diens over
gehaald pistool zich hebben vermand, om
daarna met doodsverachting in het hart op
den vijand in te stormen en alzoo bij te
dragen tot de vlucht der muitelingen en de
zegepraal der Hollandsche troepen.
Officieele bescheiden over het gevecht
In het officieel rapport door Ledel over
dit gevecht ingezonden en in de Nederl-
Staatscourant gepubliceerd, wordt gezegd
dat zoowel de ZuidHollandsche, alsook de
Zeeuwsche schutterijen blijken van bijzon
deren moed en geestdrift hebben afgelegd,
zeer zeker een mooi getuigenis over een
schare weinig geoefende burgers, die in den
regel alles liever deden dan vechten.
JJe Nederlandsche Staatscourant van 18
Augustus 1831 doet mededeeling van het
geen door de Belgische bladen omtrent de
nederlaag hij Strooburg werd geschreven.
Zij wasschen zich aldus met deze mede-
deeling schoon: ,De vijand was veel sterker
dan wij, maar ondanks onze minderneid
zouden wij niet hebben behoeven terug te
trekken, zonder de vlucht van een deel der
Burgerwachten, wier lafhartigheid ons nood
zaakte de belangrijke stelling bij Stroo
brugge op te geven.
Gelukkig rnuakte de zege van den kroon-
prins op 12 Aug. 1831 een voorloopig einde j
aan de spanning aan de grens. Ledel trok j
weer op zijn kwartieren terug. Maar het j
bleef een gewapende vrede in deze streken. I
£n daarbij kwam dan nog een andere vijand
Vooral hadden zich de gevolgen der inun-
datiën op den gezondheidstoestand der in
woners in het algemeen en der militairen in
het bijzonder doen gevoelen. Honderden va.,
dezen werden te Breskens naar Walcheren
gescheept. Te Middelburg lag het vol, alle
hospitalen waren bezet.
De rust, die alles moest herstellen, bleef
nog uit.
Het liep nog eenigen tijd door, totdat men
opeens weer werd opgeschrikt, door het
geval der citadel van Antwerpen.
Over dit interessante bombardement, dat
ook in nauw verband staat met de Belgische
troebelen, sdhrijf ik later nog wel. 'k Was
zoo gelukkig een authentiek handschrift
van dit beleg in handen te krijgen van een
zekere Jan Kopmels, van Goes, die het bom
bardement heeft te boek gesteld. Uit deze
vergeelde papieren zullen wij zien, dat de
Hollanders alesbehalve lafaards waren.
HET SCHOOLJUBILEUM TE STRIJEN
Een schitterend uitgevoerd tegeltableau werd ter gelegenheid van het SO-jariq bestaan
der Christelijke school te Strijen Z.H.door de oud-leerlingen aangeboden. Een
afbeelding van het fraaie geschenk.
Kerknieuws.
1831 aan de
GEREF. KERKEN IN HERST. VERBAND.
Bedankt: Voor Middelburg, J. J. Buskes
Jr. te Oosterend (Texel).
NED. HERV. KERK
Beroepen: Te Waarder (bij Woerden),
A. M. den Oudsten te Elburg. Te Mole
naarsgraaf (toez.), A. H. J. G. van Voorthui
zen te Lage Vuursche. Te Dantumawoude
(toez.), A. Blink Kramer te Urk. Te IJlst,
C. M. Janzen te Zevenhuizen (Gr.).
Bedankt: Voor Heukelum, F. M. Muller
te Eindhoven. Voor Hierden, A. H. J. G.
van Voorthuizen te Lage Vuursche.
CHR. GEREF. KERK
Bedankt: Voor Vlaardingen, cand. W.
Heerma te Dokkum (tijdelijk te N.-Pekela).
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen: Te IMiddelharnis, A. de Blois
te Dirksland.
BEROEPING SWERK
Uit Middelharnis schrijft men ons:
De Raad van jBeroep heeft den aanslag voor
i Ned- Herv. Gemeente alhier gehandhaafd
op f 7400, ineens te voldoen en verder jaar
lijks f1050 bij te dragen. Zoodoende zai' het
fceroepingswerk, indien hierin niet door vrij
willige bijdragen wordt voorzien, voorloopig
niet kunnen worden hervat.
AFSCHEID, BEVESTIGING, INTREDE
Ds. D. J. Politiek denkt Zondag 6 Sept.
s. afscheid te nemen van de Ned. Herv.
Gemeente te Kolham en Zondag 13 Sept.
d.a.v. intrede te doen in de Ned. Herv. Gem.
te Ferwerd, na bevestigd te zijn door Ds G.
van Dijk, te Anjum.
Ds Th. H e 11 i n g a, die 27 Sept. a.s.
van de Ned. Herv. Gemeente te Dantuma
woude hoopt afsoheid te nemen en 4 Oct d.a.v
te Streefkerk intrede te doen, hoopt hier be
vestig te worden door Ds S. Kooistra, van
's- Gravenzande.
SCHEURING?]
Men schrijft ons:
De Ghr. Geref. Gemeente te B r o e k, bij
Dokkum, die als oud-Gereformeerde Gemeente
enkele jaren terug zich in het Chr. Geref.
Kerkverband liet opnemen, dreigt wederom
uit elkaar te gaan.
Oorzaak is, aldus wordt er aan toegevoegd
dat de beroepen predikant door de minderheid
niet wordt begeerd.
GEZONDE TOESTANDEN?
Een Gereformeerd predikant schrijft ons de
volgende opmerkingen, die door een ouderling
aan een mede-treinreiziger gemaakt werden;
Wij hebben in onze Gemeente meer predi
kanten dan kerkgebouwen, zoodat elk der pre
dikanten om de zooveel weken een vrijen Zon
dag heeft. De Gemeente is groot en er is over
vloedig veel werk te verrichten. Daarom gun
nen wij onze dominee's die telkens terugkee-
rende Zondagsrust wel.
Maar steeds, Zondag aan Zondag, is een
der predikanten, die dan „vrjj" heeft, de Ge
meente uit en preekt elders. Nooit hoort de
eene predikant den anderen, wat toch zoo goed
zou zijn, omdat ze dan broederlijk eikaars
preeken eens bespreken konden. Maar ii
plaats van rusten en met hun eigen gezin „op
te gaan" naar de kerk onder de prediking
van een collega, vermoeien ze zich. Des Za
terdags, soms al vroeg omdat de bestemming
ver weg is, gaan ze op reis. Des Zondags
preeken ze als altijd tweemaal. Des Maandags
maken ze de terugreis. Vermoeid komen
thuis en de Gemeente is door het „uitstapje"
van hun predikanten, die een „vrijen" Zondag
voor de rust kregen, allerminst gebaat. Inte
gendeel. Alleen weten op deze manier „boven
tallige" predikanten er per jaar zooveel hon
derd gulden by te verdienen.
Toch zijn wij er in onze Gemeente niet van
overtuigd, dat dit noodig is. De predikanten
hebben een goed traktement.
Alleen hebben we ons afgevraagd, hoe onze
dominees, als ze een „vrijen" Zondag hebben,
altijd nog aan een preekverzoek weten te ko
men. Maar daar zijn we nu achtergekomen.
Als ze niet tijdig te voren een uitnoodiging
hebben ontvangen, plaatsen ze een advertentie
dat ze dien of dien datum nog een vacante
of andere Gemeente kunnen dienen.
De ouderling besloot met de verzuchting
waren we maar één dominee kwijt!
Toen we deze dingen in het treingesprek
beluisterden, dachten wy: moeten nu de
didaten, die op een preekverzoek zitten te
wachten, voor zulke predikanten nu het veld
ruimen? Dan is het diep treurig!
We kennen predikanten, wier tractement
van dien eard is, dat ze blij zijn eens
preekverzoek te ontvangen en iets aparts te
verdienen, wijl ze niet meer voor aanschaf
fing van studieboeken kunnen besteden dan
het bedrag dat door uit-preeken-gaan wordt
verdiend
Wij hadden tot nu toe gemeend, dat de ad
vertenties door zulke predikanten worden ge
plaatst. Uit het afgeluisterde gesprek zijn we
nu tot een andere conclusie gekomen. Predi
kanten met kleine tractementen worden er op
aangezien, terwijl predikanten met groote
tractementen de schuldigen zijn.
Wjj hebben geen reden om aan de geloof
waardigheid van het gehoorde te twijfelen.
Maar, zoo vragen we: is het niet diep treurig
zulke dingen te moeten hooren?
Dat een predikant met een klein tractement
om bovengenoemde reden tracht iets bij te ver
dienen, moge jammer zyn, dat predikanten
met een groot traktement een sta-in-den-weg
zjjn om de candidaten gelegenheid te geven
te proponeeren, is meer dan jammer. Dit is
in geen enkel opzicht te vergoelijken en
Inoet zeker worden veroordeeld.
De Kerken moesten zich tot deze praktijk niet
laten leenen. En tochWie de kerkbodes
inziet, bemerkt dat predikanten met groote
tractementen nog al eens uitgaan.
We vestigen hierop de aandacht, opdat er
leering uit het gemelde treingesprek wordt
getrokken. Het roer moet worden omgewor
pen. Gun de predikanten, die zoo bevoor
recht zijn, dat ze af en toe een vryen Zon
dag hebben, de rust. Voor rust is hun dien
dag gegeven en niet voor uitgaan. De can
didaten wachten op en smachten naar een
preekverzoek.
KERKGEBOUWEN
Te Emmererfsoheidenveen is een nieuwe
Gereformeerde Kerk in gebruik genomen. Ds
P. E. van Schaik hield bij die gelegenheid 'n
predikatie over Efeze 2 22.
Te Zegwaart is namens de bouwcom
missie der Geref. Kerk door architect B. W.
Piooy te Amersfoort aanbesteed het bouwen
van een kerkgebouw met pastorie. Ingekomen
waren 14 biljetten. Hoogste inschrijvers wa
ren P. Kort ert C. van der Wiel te Rijnsburg-
Noordwijk, voor f 66.600,laagste inschrijver
was J. van Os, te Zegwaart, voor f 51.700,
Op één na de laagste inschryver waren Gebr.
Huurman, te Zegwaart, voor f 51.875.
DIACONALE CONFERENTIE
De Geref. Diaconale Conferentie in de pro-
ncie Groningen wordt 23 Sept. a_s. te Gro
ningen gehouden. Als referenten zullen optre
den het Tweede Kamerlid de heer J. Schouten
van Rotterdam, en Ds. H. van der Elskamp,
Geref. predikant te Groningen.
VEREENIGING VAN KOSTERS.
Te Rotterdam is de 31ste algemeene
vergadering der Vereeniging van Kosters by
de Brotestantsche Kerkgenootschappen
Nederland gehouden.
De Voorzitter sprak in zyn welkomstwoord
voldoening uit over de flinke opkomst der
Na goedkeuring der notulen en jaarversla
gen werden als bestuursleden herkozen de
heeren B. Kormelink en D. G. Voorneveld.
Als lid der finantieele commissie werd in de
vac.-L. van Nieuwkoop (niet herkiesbaar)
gekozen de heer Bos te Harderwijk.
Besloten werd de volgende vergadering te
Den Haag te houden.
De leden vereenigden zich aan een gemeen-
schappelyken lunch.
De laatste 10 jaren werd by overlijden
weduwen en nabestaanden een bedrag
f 17.134 uitgekeerd.
Door de leden en familieleden werd
boottocht naar Waalhaven (Vliegveld)
maakt,
WAARSCHUWING
Uit Arnhem schryft de heer A. J. Greep,
diaken der Geref. Kerk, het volgende:
Een1 woord van waarschuwing voor brs. dia
kenen kan dienstig zijn ten opzichte van een
bedrieger, die beweert lid der Geref. Kerk te
zyn,Egberts te heeten, uit Assen afkomstig
te zyn, en die als sigarenmaker zonder werk
gekomen, reisgeld vroeg om naar Assen te
kunnen terugkeeren. Hij tracht vertrouwen te
winnen door de mededeeling, dat hy altijd
ter kerk ging by Ds. Gerber en ook Ds.
Laman goed gekend heeft. Zyn ruededeelingen
bleken echter alle gefantaseerd. De persoon
in kwestie is circa 35 jaar oud, van middel
matig postuur, heeft rossig haar en 'n eenigs
zins kreupelen gang.
Uit Haarlem schrijft de heer P. Leen-
dertse, ouderling der Chr. Geref. Gemeente
aldaar, ons het volgende:
Mogen we langs dezen weg Kerkeraden
Gemeenteleden ernstig waarschuwen tegen dc
oplichterspraktyken van een zich noemende
Beekhuizen, of Martens, mogelijk ook wel
anders. Deze man geeft voor monteur te zijn
Verder vertelt hij werkloos te zijn, fiets stuk
gereden te hebben en vraagt dan reisgeld om
huiswaarts te keeren. Hij schynt bij voorkeur
zich te wenden tot Kerkeraadsiëden. Reeds
werd een Iverkeraad de dupe. Men zy gewaar
schuwd voor zulk bedrog.
Schoolnieuws.
RIJKSUNIVERSITEIT TE LEIDEN
By Kon. besluit is benoemd tot gewoon
hoogleeraar in de Faculteit der Godgeleerd
heid aan de Rijksuniversiteit te Leiden, om
onderwijs te geven in de encyclopaedie dei-
godgeleerdheid, de wijsbegeerte van den gods
dienst en de zedenkunde, Dr. L. J. v. Hoik,
predikant by de Remonstrantsche Gemeente
te Utrecht.
Dr. van Hoik, die ruim 37 jaar oud is, stu
deerde te Leiden: en Genève. Te Leiden pro
moveerde hij tot Doctor in de Godgeleerdheid
op: „De beteekenis van Bergson voor de phi-
losophische theologie". Hij was 4 jaar Remon
strantsch predikant te Schoonhoven, daarna 'n
jaar secretaris van den V.CJjB., vervolgens
2 jaar predikant te Gouda en sinds 1925 te
Utrecht als zoodanig werkzaam
De benoemde is internationaal secretaris
van de Vereen, voor Vryzinnig-Protestantisme
VEREEN. VAN LEERAREN IN DE
HANDELSWETENSCHAPPEN
Op 9 Febr. a.s. zal het 25 jaar geleden
zyn, dat de Vereen, van Leeraren in de
Handelswetenschappen werd opgericht. Deze
Vereen, neemt in verscheidene plaatsen van
ons land tweemaal per jaar practijk-examens
af in Boekhouden, Nederlandsche, Fransche,
Duitsche, Engelsche, Spaansche en Itaiiaan-
sche Handelscorrespondentie. Voor de op
0 Juni en 1 Juli gehouden examens had
den zich totaal aangemeld 2004 candidaten,
>r de genoemde vakken resp. 865, 50, 164,
576, 14 en 3, waarvan er resp. slaagden
16, 54, 136. 266. 2 en 2, totaal 797, of
ongeveer 40 pet.
Het 25-jarig bestaan zal op 6 Febr. a.s.
gevierd worden. Van vier uur tot half zes
;r op dien dag in een der zalen van de
Vereen, voor den Effectenhandel' te Amster
dam een receptie worden gehouden, waarby
o.m.de officieele feestrede zal worden uit
gesproken. Dienzelfden avond zal aan de le
den der Vereeniging een diner worden aan
geboden.
HOOFDBENOEMING
Rotterdam-Zuid (1 Dec. a.s. te ope-
ien Chr. Prinses Juliana-Bewaarschool aan
e 's-Gravendeelstraat in Tuindorp-Vreewijk),
mej J. M. Duyverman, thans 1ste ond.es aan
de Kon. Brrana-Bewaarschool van dezelfde
Vereeniging.
ONDERWIJZERSBENOEMINGEN
Bedum, D. J. Datuma te Winsum (Gr.).
Als kw. met akte.
Musselkanaal (Herv. School)A.
Muyser te Hillegersberg.
A b b e n e s, mej. N. van der Veer te Den
NAAR HET LAND DER NASSAU'S.
II
In het restaurant, midden in het prachtige
boseh Hain een geschenk van Prins Willem
V, wiens nagedachtenis hier immer nog in
hooge eere is had de feestavond piaats, die
de magistraat der stad had aangeboden.
De lampions langs het terras, met haar
Nassausche kleuren Oranje en Blauw
wierpen een feeëriek licht in de schemering
van het woud.
Burgemeester Heck, met een groote oranje-
cocarde op de borst, heette in onberispelijk
Nederlandsch de onderwijzers welkom, wees
op de banden, die Holland en Nassau geduren
de eeuwen reeds verbonden hebben en staafde
met voorbeelden uit onze vaderlandsche ge
schiedenis de bewering, dat Nedenand de
grootste verplichtingen aan Nassau heeft.
De heer J. Hobma, van Utrecht, Voorzitter
der Vereeniging, beantwoordde deze rede in
feet Duitseh, o.a. met enkele citaten uit de
door den heer Heek geschreven boeken: „Die
Regentschaft der Grafin Sophie Hedwig von
Nassau-Diez" en „Die Regenten der ehemali
gen Diezischen Lands aus den Hausern-Diez
und Nassau-Diez".
Voorts wees spreker erop, boe de
Nassausche landen meermalen de persoonlijke
bescherming hunner vorsten moesten missen,
omdat deze in de Nederlanden vertoefden, en
sprak den wenlsch uit. dat met het oog op de
toekomst Diez cn Nederland weder de handen
ineen mochten slaan. Spr. eindigde met de
zinspreuk van Willem Lodewijk: „Will's Gott
mit Ehren!"
Op verzoek van Burgemeester Heek zongen
de aanwezigen drie coupletten van het Wil
helmus van Nassauede Diezers in 't Duitseh
en de gasten in het Nederlandsch.
Daarna richtte de heer Heek zich tot den
heer jhr mr Van der Hoop van Sloehteren cn
herinnerde eraan, dat het juist de 25e maal
was, dat de heer Van der Hoop van Sloehte
ren een reis naar Diez maakte. Voor het vele
dat de heer Van der Hoop voor Diez gedaan
heeft werd hem dank gebracht, waarop hein
een aibum met stadsgezichten ter herinnering
aan dezen avond werd aangeboden.
Een aardig moment was het, toen daarna
een paar jonge mannen, leden der mannen-
zangvereeniging, die dezen avond met haar
schoonen zang opluisterde, naar voren tra
den, om mevrouw Van der Hoop van Sloeh
teren dank te brengen voor hare bemoeiingen,
waardoor deze jonge menschen in den batigen
na-oorlogschen tijd in Holland verpleegd
waren geworden. En spontaan zongen de
Hollanders daarop: „Lang zullen ze ieven."
/Zeer tot genoegen der vele Friezen die
tot het gezelschap behooren, herinnerde de
heer G v. d. Valk, uit Franeker, eraan,
dat de Oranjevorsten die in Diez het
meest geëerd worden, Willem IV en Willem
V. aan de Franeker Hoogeschool hebben ge
studeerd.
Vervolgens releveerde de heer Van der
Hoop de moeilijkheden, die overwonen moes
ten worden, aleer het prachtige slot Orarven-
stein. stichting van Albertine Acnes, dochter
van Frederik Hendrik, door de Fransche be
zetting ontruimd was geworden.
Het gebed was een prettige avond,
waarin de toon van eenvoudige harteljjk-
ROFF EL-RIJ MEN.
BADGENOT
Pierenburg ging naar een badplaats
Aan de Walcherensche zee;
Ma-Pier en twee kinders-Piertjes
Maakten de vacantie mee.
Pa hield niet zoo van „de volte?'
Liever was hij „meer alleen";
Hoe kon je je vrij gevoelen 3
Met veel menschen om je heen
En nou moest het net zoo treffen
Dat ik Pierenburg ontmoet,
Door mama- en kinders-Pieren
Met gesmoord gejuich begroet.
Pa gaat zich te water wagen;
Pa treedt statig uit de tent
In een wit-oranje baddoek
Naar het zilte element;
Het teveel aan garderobe
Wordt op 't strandzand neergeteld;
Denk om vrouw en kinders, vader!"
Maant z'n hart met heftigheid
Met de voetzool in het water
Maakt pa Pier zich duchtig nat:
Pols en ellebogen worden
Met een doopgebaar bespat
Vijfzes passen plast pa verder
ln de richting-Eng eland,
Waar het brullen van de branding
Bijna tot z'n knieën brandt;
Wéér de doopgebaar-gebaren,
En twee droppels op het hart,
Met een blik naar vrouw en kinders:
Badgenot gemengd met smart.
Vijf, zes, zevenmaal herhaalt zich
't Plechtig doopgebarenspel
En juist als pa's badbroek nat tvordt
Vindt-ie 't voor vandaag weer wèl.
Straks, als Pierenburg weer thuis is
En z'n badgenot verslaat,
Kun je hooren, hoe niets boven
Baden in de golfslag gaat.
(Nadruk verboden)
LEO LENS
oksels en voeten
Purolpoeder
heid en vriendschap gehoord werd. De stem»
ming werd niet weinig verhoogd door de
liederen van het mannenkoor. Bijzonderen
indruk maakte het met zooveel gloed ge
zongen lied: „Deutschland, Ihr, mein Vater-
De heer C. van Dyl, die het zangkoor be
dankte, hoopte, dat die liefde voor het vader
land immer blyven mogen, inzonderheid in
deze bange dagen van algemeene werkloos
heid en maatschappelijke ellende. Eenmaal
zal het morgenrood weder lichten.
Al zingende trokken de gasten weder naar
hun hotel. Eenmaal buiten het stadspark,
wachtte hun nog een bijzondere verrassing
Daar stond hoog op de rots in het straiend
licht van schijnwerpers, het slot dat onafge
broken de woonplaats der Nassauers was. Het
werd een oogenblik stil... Negenhonderd
jaar staat het daar reeds, en wie zal zeggen,
hoe vele gedachten daar gewyd werden aan
de belangen van ons dierbaar vaderland?
L stond ln ons nummer van 6 Augustus,
Uit het Sociale Leven.
UIT DE STEENINDUSTRIE.
In de steenindustrie aan de Waal is de ver
houding van georganiseerden en ongeorgani
seerden met betrekking tot het collectief
contract acuut geworden. By de besprekingen
óusschen de werkgevers- en werknemersorga
nisaties over het extra-rood-contract verlang
den de georganiseerde arbeiders, dat de ver
betering in de betaling van de Christelijke
feestdagen en de vacantiedagen alleen door
de georganiseerde arbeiders genoten moest
worden, terwijl hun by het winterwerk ook dé
voorkeur gegeven moest worden. De werk
nemersorganisaties hebben zich tegen deze
bevoorrechting verklaard. Op sommige fa
brieken was reeds een betere regeling der
arbeidsvoorwaarden dan die van het collec
tieve contract; de fabrikanten hebben nu de
nieuwe regeling ingevoerd, waarmede da
arbeiders echter geen genoegen wenschen te
nmen op grond van de bepaling m het col
lectieve contract, dat betere bepalingen ge
handhaafd zullen blijven.
HET COLLECTIEF CONTRACT IN DE
METAALINDUSTRIE.
„De Metaalbewerker", orgaan van den Chr,
Metaal bewerkers bond, deelt de stemmenver
houding inzake het voorstel van den Metaal-
bond mede, waaruit blijkt, dat van den Chr.
Bond zich 675 voor en 514 tegen het voorstel
van den Metaalbond verklaarden. Van den
R.-K. Bond verklaarden er zich 403 voor en
1006 tegen en van den Alg. Bond waren 451
voor het voorstel van den Metaalbond en
6CS4 tegen dit voorstel.
STAKING BIJ DE KON. VEREEN.
TAPIJTFABRIEKEN
In de vergadering van den textielarbeiders-
bond Eendracht is besloten Woensdag a.s. in
staking te gaan bij de Kon. Ned. Vereen. Ta-
pij tfabrieken te Deventer. De leden der andere
textielarbeidersbonden „St. Lambertus" en
„Unitas" zullen dan eveneens het werk neer
leggen.
Voor de fabriek te Rotterdam zal heden
avond een beslissing worden genomen.
DE LANDBOUWSTAKING IN DRENTE
Onder leiding van den Ryksbemiddelaar,
den heer Westerdyk, had wederom voor N'w.
Weerdinge, le en 2e Excloërmond en Valther-
mond een conferentie plaats tusschen de be
sturen der Werkgevers- en Arbeiders-organi
saties.
Overeenstemming werd echter niet be
reikt. Te Stadskanaal, Munsterscheveld, Em-
mereompascuum, Drouwenermond en Emmcr-
erfschendenveen is evenwel overeenstemming
bereikt op de basis van plm. 7 pCt. verlaging,
behoudens de uurlooncn, die ongewijzigd bly
ven gehandhaafd. In deze dorpen is het werk
Naar van werkgeverszijde wordt meege
deeld, worden thans maatregelen getroffen
voor gemeenschappelijke!! aankoop van aard-
appelrooimachines. om met behulp daarvan de
aardappeloogst zonder arbeidershulp te kun
nen voltooien.
