TIMEROID
WOON in uw EIGEN HUIS _i
N.V.d'Agnolo&Co.
H.R.LAUWAARS &ZQNEN
L. VAN DEN BERG
H.D.VAN 0SNABRUGGE
B
n.v. „ERDO" - Rotterdam
ISOLATIEWERKEN
BETONWERKEN
NX CHRISTIANI NIELSEN'S GEW.BETON MIJ
G. KELHENBRINK Jr.
MAANDAG 3 AUGUSTUS 1931
i=" en gij '3ESPAART =fc 40 der huursom. Voor
spaarrekeninghouders 85 Hypotheek. Individueel
sparen met vaste rente en gegarandeerd eind
bedrag, (geen spaarkas, geen verzekering). Aan
vragen te richten aan NIEU W-EIGENHUIS, Jan
Pzn. Coenstraat 21, 's-Gravenhage. Overal actieve
vertegenwoordigers gevraagd, aangename werk
kring, ruime belooning.
I
Het nieuwe Conservatorium te Amsterdam
Een aanwinst voor de Hoofdstad
Het nu bijkans gereed gekomen Conser
vatorium, muziekschool en gehoorzaal op
een terrein aan de Bachstraat te Amster
dam, kan wederom henvijzen indien zulks
nog noodig ware welk een bekwaam
architect we in den heer P. V or kink be
zitten.
De opgaaf was een opeenhooping van
moeilijkheden. Gebouwd moest worden een
conservatorium, hetwelk aan de grootst
mogelijke eisohen moest voldoen. De bij-
behoorende gehoorzaal moest een 500 zit-
Aan de andere zijde zien we eerst een
groote wachtkamer voor de leerlingen, een
geheel glazen ruimte. Ook hier dus weer
oen indirecte controle, zonder dat men het
gevoel krijgt van bespiönneerd te worden.
Een viertal leslokalen sluiten hierbij aan.
Eigenlijk zijn dit gebouwtjes op zich zeil.
Het behoeft wel geen betoog, dat aan de
isolatie zeer hooge cischen werden gesteld
Veol ruimte, door 't aanbrengen van zware
muren, mocht niet verloren gaan, en toch
moesten da leslokalen zoo geconstiueerd
plaatsen kunnen bevatten, terwijl van direc
tiezijde een afzonderlijke ingang, met aparte
garderoberuimte, toiletten enz. noodzakelijk
werd geacht. Ten derde moest in dit ge
bouw een muziekschool ondergebracht wor
den, waarvan de verschillende leslokalen zoo
moesten worden geïsoleerd, dat men tijdens
de schooluren geen hinder van elkaar onder
vond.
Hoezeer architect P. V o r k i n k er in ge
slaagd is deze drie moeilijkheden te over
winnen, is niet voldoende door zelfs de dui
delijkste teekening duidelijk te maken; men
moet dit in natura zien en wanneer do ai-
beeldingen daartoe aansporen en daarna
helpen den verkregen indruk te bewaren,
dan hebben zij hun -dienst gedaan.
Het conservatorium mei z'n voornaam-
sobere architectuur, streng zakelijk gehou
den, doch van buitengewoon goede massa-
en vlakverdeeling, is o.i. best geslaagd. De
gevel is opgetrokken van lichte baksteen en
waar noodig en verantwoord werd hij onder
broken door eenig natuursteenwerk. Het dak
werd met roode pannen afgezet.
Alvorens een vluchtige wandeling door 't
gebouw te maken, nog een enkel woord over
het terrein. O.i. in de plaats van het conser
vatorium minder gelukkig gekozen en oi-
schoon de leslokalen zooveel mogelijk ge-
luidvrij zijn gemaakt waarover straks
meer toch zal het met de rust der om
wonenden tijdens de lesuren gedaan zijn.
Als bouwterrein voor een conservatorium is
de gekozen plaats zeker niet ideaal, omdat
dit gebouw, door z'n afmetingen cn bestem
ming daartoe wei aangewezen, deze stads
wijk nu niet behaerscht cn er geen belang
wekkend straatbeeld schept.
Binnenkomend dooi den breeiden hoofdin
gang aan de Bachstraat, bevindt zich links
de portiersloge. Deze is zoo gebouwd, dat
het den portier mogelijk is, zonder zijn post
to verlaten, het geheele trappenhuis en de
lange gang te overzien. Controle is dus
overal aanwezig, zonder dat deze direct hin-_
derlijk wordt
Naast de portiersloge bevindt zich een
kleine spreekkamer, en het administratie
lokaal, Rechts van de gang is de Directie
kamer
worden, dat men tijdens de le.-uren geen
hinder van elkaar had. Maar vooi een weten
schappelijk onderlegde firma, als Chris-
t'oni en Nielsen's Gewapend Beton
Mij. te Den Haag, leverde 'Ut vraagstuk
niet ai te groote moeilijkheden op. O.i. is
de/s firma er volkomen in gesiiagd we
hebben ons daarvan proefondervindelijk
kui nen overtuigen om de geluidsvoort-
pl,uiting tot het geringste minimum te be-
pei ken.
Allereerst moeten we opmerken, dat de
vloeren der diverse leslokalen niet met
elkaar in verbinding. Zij zijn rondom los
van den muur gelaten. Ook zijn de balken
niet geankerd, doch losgelegd in gegoten
ijzeren schoenen. Daarop rust dan de 10 c.M
dikke beton vloer. Vervolgens heeft elk lokaal
een dubbele deur on is do ruimte tusschen
de beide deuren, niet aangevuld door
een drempel, maar door een di k k e cocos-
anat, die dus eveneens als isolatiemateriaal
dienst doet
Ook de leidingen der centrale verwarming
zijn goisoleerd, doordat ze gelegd zijn in
met Slakkenwol opgevulde kokers.
Wat de ventilatie betreft is vastgehouden
aan het systeem der schoolventilatie. Elk
lokaal heeft twee luchtkokers, één onder en
één boven aan het vertrek. Deze kokers, die
ook al weer geisoleerd zijn, voeren direct
naar de kap en komen daar op een dwars-
gang uit. vanwaar de lucht zoo noodig elec-
trisch weggezogen kan worden.
Achter de binnenplaats is de groote ge
hoor- of concertzaal gelegen. Het groote
concert-orgel is een fabrikaat van den be
kenden orgelbouwer Van Leeuwen te
Leiden (Leiderdorp), heeft 3 manualen
en 30 sprekende registers.
De zaal bevat een vloer, die vlak en hel
lend gebruikt kan worden en een balcoh,
tezamen ongeveer 500 plaatsen bevattend.
De lengte van de zaal is 33 M. daarvan gaat
8 meter af voor het podium, terwijl de orgel
ruimte 6 meter bedraagt. Het podium is
eventueel door een gordijn van de zaal te
scheiden
Er zijn aparte toegangen voor de solisten
en een bergplaats voor do instrumenten,
terwijl ook in de school speciale hijsch-
inrichtingen en bergruimten voor instru
menten zijn aangebracht
Een geweldige zolder bevat uitgebreide
archief-ruimten.
De fa. T h o n e t, Amsterdam verzorgde
op de van haar bekende wijze de aanklee
ding van de concertzaal. De vele stoelen
completeeren op fraaie wijze het geheel.
Besluiten we deze beschouwing met het
noemen van de verschillende leveranc'
die elk op hun wijze het beste beentje heb
ben voorgezet en door wier kunnen Amster
dam een instelling rijker is geworden, van
bijzondere kwaliteiten.
Aanneemster was de firma v. d. Wal en
van Diepen te Amsterdam.
De fa. Groenavold en Co. verzorgde
de electrische installatie.
Do fa. Borgman was belast met de
lood- en zinkwerken, terwijl de Amster-
damsche Steen houwer ij de natuur
steen-werken voor haar rolcijning nam. Al 't
hout werd geleverd door de fa. Ambagts-
heer en v. d, Meulen,
Upson-platen van de firma G. K e h 1 e n
brink te Rotterdam een zeer groote rol
bij dit isolatie-vraagstuk hebben gespeeld.
Wederom is bewezen, welk een schitterend
fabrikaat deze Upsonplaten zijn.
Zeer waardeerend heeft de heer V o r -
kink zich nog tegenover den heer K e fi
le n b r i n k uitgelaten over „Blue Stripe",
eveneens een fabrikaat van deze firma.
Om nu het geluid zooveel mogelijk te
beperken, zijn in de eerste plaats speciale
tusschenmuren aangebracht van 33 c.M.
dikte, bestaande in de kern uit een laag
klompsteen een zeer hard materiaal
en daarlangs aan weerszijden een 4 c.M.
dikke laag cellen-beton. Bovendien staan de
Ben mooi hols. En goedkoc
Rustic wonen. In Scbiebroc
MOOIE HEERENHUIZEN TU«
Maatschappij tot Exploitatie van On
roerende Goederen „Scheepenwijck" N.V.
Achterweg 81 Schiebroek
HANDEL MAATSCHAPPIJ N.V.
„HET BOUWBEDRIJF"
Handel in BOUWMATERIALEN
DRIJFSTEEN.BETONBLOKJES
voor BETONWERKEN
Kantoor, Magazijnen en Industrie:
AELBRECHTSKADE 1 Tel. 30933
ROTTERDAM
TERRAZZO - MOZAïK - KUNST
STEEN- EN BETONWERKEN
DAGNOLITHOVLOEREN voor Scholen. Zieken
huizen. Fabrieken, enz. Estrlch. en kurkestrlch-
ondervloeren voor rubber, linoleum, enz. op
hout of beton. Vraagt monsters en prijzen.
xr l/nno a.d.ROZENLAAN,
I L IVUllr HILLEGERSBERG
icling resp. 3 kaï
<en, badkamer, gn
Te bevragen:
L. D. SUNDERMEYER,
IJsclubstraat 68, Telefoon 13866
Bouw- en
Verbouwingsplannen
Bur. A. H. VAN WIJNGAARDEN
Leeds 179 - ROTTERDAM -Tel. 56380
Pijnackerplein 44 - Rotterdam
Magazijnen: Schommelstr. 8 30
Waal-, IJssel-, Kalkzandsteen
Handvorm fn verschillend formaat
Speciaal dunne gevelsteen
Gewapend Beton- en Kunststeenwerken
Terrazzovloeren en Gootsteenen
Houtgranietvloeren
Kerstant v. d. Bergelaan 2a
HILLEGERSBERG
Telefoon 42587 Rotterdam
Van der Doesstraat 14
LEIDERDORP
Tel. 2232 (Leiden)
Aannemer en
Specialiteit in
W. R. LETHABY f
De bouwmeester van de Westminster
abdij overleden.
Te Londen is in den ouderdom vai
jaar overleden William Richard
L e it h a b y, de bouwmeester van de alom
bekende Westminster abdij aldaar.
Lethaby heeft zich, vooral door zijn
boek over de middeleeuwsche kunst, ook
als schrijver naam gemaakt.
Uit de gemeenten
De gemeenteraad van Bloomendaal
verleent aan een bouwvereeniging een cre-
diet van f279.000 voor den bouw yan
woningen.
De raad van Doetinchem stolde een
bedrag van f 22.000 ter beschikking van hel
bestuur der zweminrichting voor het ma
ken van een modern zwembad. Aan dez9
bijdrage werd de bepaling verbonden, dat
de gelegenheid voor gemengde baden moet
worden afgeschaft.
Do raad van Haarlem verleende aan
twee woningbouwverenigingen en een wo
ningstichting voorschotten van f 50.000,
f 115.000 en f 74.500 voor den bouw van
resp. 10, 29 en 21 arbeiderswoningen.
De raad van Gendringen verleende
aan een particulier een crediet van f 4500
onder eerste hypothecair verband voor den
houw van een middenstandswoning.
Aan een particulier te Dordrecht werd
een voorschot van 70 procent der stichting3-
kosten .van 120 arbeiderswoningen toege
kend.
Haarlem gaat over tot onbewoonbaar
verklaring van 112 van de ergste krotwo
ningen, gelegen op verschillende punten
van de stad. De gereedgekomen woningen
voor economisch zwakkeren zullen in hoofd
zaak aan bewoners van deze te ontruimen
krotwoningen worden verhuurd.
R e n k u m wil in verband met plannen
voor woningbouw op de gronden langs het
spoorwegtalud te Oosterbeek, deze gronden
van den Staat koopen. Namens den Minis
ter van Financiën worden bedoelde terrei
nen, groot 22.060 M2., thans aangeboden
voor f 15.600.
Aan de won i ngbouiwfv ere en ig i n g St. Joseph
te Hilversum is een voorschot van
f 303.900 verleend in verhand met de uit
voering van haar zevende bouwplan, om
vattende S0 woningen.
De gemeenteraad van Hilv rsum be
sloot tot aankoop van het grondbezit An
na's Hoeve en van de door dit terrein om
sloten gronden, samen groot ongeveer 45
H.A., een en ander te bestemmen als wan
delpark.
Het nieuwe gebouw voor de Handels
school te Hilversum zal wederom in
eigen beheer worden uitgevoerd.
De Staten van Zeeland besloten tot 't
verleenen van een bijdrage van f 2300 v->or
de restauratie van de Nederl. Herv. Kerk
te Haamstede.
TOEPASSEN EN ONTHOUDEN
Eon uitgesleten sleutel is slechts de sleu
tel van het ongeluk bij het aandraaien dor
moeren. Gaat eens naar de verzameling ge
brekkig gereedschap in het Veiligheidsmu
seum te Amsterdam kijken.
De lintbebouwing
Uit een verkeersoogpunt is de
lintbebouwing bepaald funest; zij degradeert
den verkeersw e g tot een verkeerss t r a a t
met bakkerskarren, groentewagens, kinder
wagens, ja zelfs spelende kinderen.
De bebouwing bijna onmidelldjk tegen den
weg aan, maakt het dikwijls zelfs onmogelijk
om een behoorlijk vrij liggend rijwielpad
aan te leggen. Is dit wel mogelijk, dan gaat
dit meestal ten koste van groote uitgaven
voor aankoop van voortuintjes en voor af
braak van al te dicht bij den weg gelegen
gebouwde eigendommen.
Van het aanleggen van parallelstraten
t an het plaatselijk verkeer kan meestal geen
sprake meer zijn, omdat men dan een aan
eengesloten bebouwing zou moeten amo-
veeren- Zijn de plaatselijke omstandigheden
van dien aard, dat dit financieel mogelijk
is, dan is de aanleg uitermate kostbaar in
vergelijk met hetgeen men er voor krijgt en
moet men daarenboven drie straten onder
houden, waarvan de middelste, zoo goed en
zoo kwaad als het gaat, als verkeersweg
dienst moet doen.
Regel is echter, dat men bij aanwezigheid
van lintbebouwing elke hoop moet laten
varen om den weg beschikbaar te maken
voor het interlocaal automobielverkeer.
Toch moeten de wegen het interlocaal
verkeer dienen, met het gevolg, dat ten koste
van allerlei gevaren en onder hooge zenuw
spanning nog slechts een snelheid bereikt
kan worden, die reeds nu te gering is en dus
in de toekomst geheel onvoldoende zal zijn.
Uit een oogpunt van
VOLKSHUISVESTING
moet als een feit geconstateerd worden, dat
een grondstrook, grenzende aan een inter-
localen verkeersweg de laatste plaats is,
waaraan gebouwd dient te worden.
Dat bouwterrein is slechts op levensge
vaarlijke wijze te bereiken. De bewoners
zijn zich, tenzij zij automobilist zijn, daar
van in het algemeen minder bewust dan
degenen, die het stuurrad hanteeren. Voegt
men daarbij het voortdurende lawaai van
de geluidssignalen, de bezinelucht en hel
opdwarrelende stof, dan zal het duidelijl;
zijn, dat de volkshuisvesting bij de lintbe
bouwing betrokken is, in dezen zin, dat elke
maatregel, welke de lintbebouwing tegen
gaat, tevens een maatregel is, die de volks
huisvesting bevordert-
Uit
VOLKSHUISHOUDKUNDIG
oogpunt is de lintbebouwing de meest on
economische wijze van huisvesting van de
toenemende bevolking.
Elke huisvesting van de toenemende be
volking brengt met zich vermindering van
cultuurgrond, uitbreiding van rioleeringen,
gas-, water-, en electrische leidingen, politie
toezicht, postbestellingen enz.
Op de goedkoopste en beste wijze kan deze
uitbreiding geschieden concentrisch om een
bevolkingscentrum (stad of dorp). Op de
duurste wijze geschied dit door uitzaaiing
van huizen langs de verkeerswegen (lint
bebouwing).
Ons land is niet rijk genoeg noch aan geld
noch aan natuurschoon om zich een der
gelijke weelde van verkwisting te kunnen
veroorloven.
Maar waarom geschiedt de lintbebouwing
dan op groote schaal, vraagt de lezer zich
nu af? Het antwoord is eenvoudig:
Omdat de Overheid een premie verstrekt
ter bevordering van het euvel. Deze premie
bestaat hierin, dat men op kosten en ter.
kosten van de gemeenschap door het gratis
aanbieden van den verkeersweg als woon
straat, dus aanliggenden grond van weiland,
wat het is, promoveert tot bouwterrein,
waarvoor de grondspeculant hem wil
koopen. Daarover een volgende maal-
enoeming
In de gehouden bestuursvergadering dei-
Middelbaar Technische School voor de
Bouwkunde te Utrecht is in de vaca'ure-
H o n d r i x tot voorzitter gekozen de heer
Ir. W. M. T., T h ij s s e n, voorzitter van deu
Nederlandschen Aannemersbond.
Js^ieuwe zakelijkheid
in het bouwen
Een merkwaardig boekje is verschenen bij
Hesse und Becker, Leipzig, geschre
ven door Adolf Behne en getiteld:
neues Wohnen neues Bauen. In een voor
woord zegt de schrijver o.m.: „Nieuw bou
wen vooronderstelt een nieuw wonen,
nieuw wonen vooronderstelt echter den
nieuwen mensch. Ons boekje nu, dat geen
recepten gevien wil, stelt in het middelpunt
van zijn arbeid den nieuwen mensch. Wij
noemen het in den titel niet: nieuw bou
wen, nieuw wonen, maar omgekeerd, om
dat wij willen uitdrukken, dat het bouwen
van het wonen, d.w.z. van den mensch af
hankelijk is".
Het ware in het bouwontwerp omschrijft
hij als volgt:
„Daar beide, architect en hrfurder, in
waarheid hetzelfde doel hebben, de beste
menschwaardigste woning, zoo moet een
evenwicht optreden, wanneer beide zijden
niet meer persoonlijk slechts van hun vak
uitdenken en handelen, maar onpersoonlijk,
z a k e 1 ij k. Zakelijkheid beduidt niet, zoa
als de meesten gelooven, droogheid, nuch
terheid. oplossing door het rekenende ver
stand zonder meer o neen! Zakelijkheid
beteekent eenvoudig de op de zaak inge
stelde oplossing. Maar wat is de zaak!
Iedere zaak is knooppunt, kruispunt in de
betrekking tusschen mensch en mensch.
Wie dus de zaak werkelijk ziet en er vorm
aan geeft, geeft niet alleen vormen aan de
wenschen van den enkelen mensch maar
aan het gewichtigste van alles: de betrek
king tusschen de menschen. Zakelijk arbei
den beteekenit dus in alle opzichten sociaal
arbeiden. Zakelijk bouwen beduidt sociaal
bouwen".
Nog enkele opmerkingen mogen we laten
volgen:
„Hoe moeten wij bouwen om dén nieuwen
mensch, den mensch van sociale gemeen-
schapsbezinning, meubels en woning, huis-
5300 MT
-DAKBEDEKKING
wordt gelegd op de daken der Electriciteitsfabriek
aan de Galileïstraat te Rotterdam.
Meer dan 60000 M2. nog in uitvoering en opdracht
voor gebouwen van het Rijk, Nederl. Spoorwegen, de
Genie, enz.Vraagt bemonsterde offerte aan
Admiraliteitskade 80b Telefoon 50343-41754
Firma v. d. WAL en
v. DIEPEN
AANNEMERS
AMSTERDAM
TELEF. 29567
N.V. AMSTERDAMSCHE STEENHOUWERIJ
AMSTERDAM, Amstel 107-111 - Telef. 53715
HILVERSUM, Telefoon 948
leverde de Natuursfeenwerken
MEUBELEN
VOOR
SCHOUWBURGEN
CONCERTZALEN
BIOSCOPEN
LEVERT ALS SPECIALITEIT
THONET
KEIZERSGRACHT 213 - AMSTERDAM (C)
TEGEN WARMTE, KOUDE EN GELUID
1 FABRIKANTE EN VERKOOPKANTOOR VAN CELLENBETON
PARKSTRAAT 105 - DEN HAAG
Met upson blue stripe benadert
men de meest volmaakte geluiddooding en de
grootste isolatie van warmte en kou.
De besparing van kolen betaalt ons materiaal vele malen.
Vraagt monster en inlichtingen bij:
ZUIDBLAAK 2, ROTTERDAM - TEL. 56768
Het lawaai van de straat, de hinder van buurman's radio,
drukte en muziek, zoo zenuwsloopend voor gezonden
en zieken, verandert in Rust! Rust! Rust! Rust! Rust!
DE LOODGIETERS-WERKZAAMHEDEN
CONSERVATORIUM zijn uitgevoerd door
L. G. BERGMAN
LOOD- en ZINKWERKER
DA C0STAKADE 34, AMSTERDAM
TEL. 83477 - PART. TEL. 27037
Het HOUT voor den bouw van het
CONSERVATORIUM te Amsterdam
werd geleverd door de firma
AMBAGTSHEER Y. d. MEULEN
Tasmanstraat 3, AMSTERDAM
TELEF. 40850-31403-31161
Werf en exped. HOUTHAVEN, Tel. 47156
SJAH LEUS ZONEN
LEIDERDORP
KERKORGELBOUWERS
Opgericht 1903
Telefoon Leiden No. 1790
DE COMPLETE ELECTRISCHE
LICHT- EN KRACHTINSTALLATIE
werden geleverd en geïnstalleerd
N.V. Electr. Techn. en Ind. Mij
GROENEVELD C°.
AMSTERDAM - Kerkstraat 158
TELEFOON 36058
en arbeidsruimte te scheppen, die met z'n
nieuwe levenshouding overeenkomen?"
„Twee tendenzen merkein wij in het nieu
we bouwen steeds weer: de tendenz het ge
heel te grijpen en de tendenz eenvoudig te
zijn; en de eene bepaalt de andere".
„In het zakelijke ontmoeten elkaar archi
tect en huurder weliswaar denken wij
aan dien huurder, die de verplichting tot
verbetering der woonzoden bij te dragen
erkent, die niet aan het oude hangt, alleen
omdat het oud is. Maar wij denken bij den
architect ook slechts aan dien architect,
die niet voor zijn monografie bouwt, maar
voor den mensch. Niet iedere moderne archi
tect is ook een modem mensch".
ZIE VOOR AANBESTEDINGEN
PAG. 6
