ZATERDAG 1 AUGUSTUS 1931
Kerknieuws.
DE DUITSCHE EVANGELISCHE
GEMEENTE TE DEN HAAG
ZEVENTIGSTE „KIRCHWEIHTAG"
De „Deutsche Evangelische Gemeinde" te
Den Haag hoopt morgen den dag te her
denken, waarop ze voor 70 jaren haar
kerkgebouw in gebruik nam.
We meenden goed te doen in verband
hiermee onze lezers aangaande deze kerk
iets nader te oriënteeren. Haar actieve
Pastor Ds. F. H e r b s t, ook welbekend bij
vele leden van andere kerken die gedurig
onder zijn gehoor zijn. was zoo vriendelijk
ons eenige inlichtingen te geven, waardoor
WBj in staat zijn een en ander mee te
deel en.
Vanaf de Reformatie werd in de Gerefor
meerde Kerk in ons land, gelijk thans nog
in de Hervormde Kerk in Amsterdam, in
sommige plaatsen geregeld gepreekt in de
Duitsche taal. Zoo ook in Den Haag.
Als laatste predikant was als zoo
danig in de Residentie werkzaam
Ds. Jorissen, bekend door zijn overzetting
in het Duitsch van de Nederlandsche
Psalmberijming, welke overzetting in ge
noemde gemeente en o.a. in vele Geref.
Kerken in Duitschland in gebruik werd ge
nomen. Hij werd echter toen hij in 1JJ18 met
emeritaat ging niet opgevolgd, zooda.t de
godsdienstoefeningen in het Duitsch op
hielden. Dat vonden de Duitsche leden de
zer kerk op den duur een zeer onge-
wenschte toestand, waarom men pogingen
ging aanwenden tot het stichten van een
eigen gemeente, wat in Dec. 1857 plaats
had. Ook -vele Hollanders die geen bevredi
ging vonden in de toenmaals veelszins ra
tionalistische prediking in de Ned. Herv,
Kerk. hebben hiertoe meegewerkt.
Tot 1922 is deze Deutsche Evangelische
Kirche aangesloten geweest hij de ge
unieerde Pruisische Landskerk, terwijl ze
thans behoort tot de Deutsche Evangeli
sch Kirchenbund. die zich aldus noemt om
dat hij alls fundament der leer aan V e rat
het Evangelie van Jezus Christus. Verder
is er krachtens het geünieerde karakter
plaats voor de belijdenisschriften der oude
Christelijke Kerk en zoowel voor de Luther-
sche en als voor de Gereformeerde confes-
sie's na de Reformatie.
De gemeente in Den Haag telt ongeveer
•150 gezinnen die zeer verspreid wonen,
tot in Leiden toe. Ook velen die zich niet
als zoodanig lieten inschrijven, behooren
eigenlijk tot haar, daar ze bij hun komst
naar Holland in den waan verkeerden, dat
ze, evenals dit in Duitschland het geval is,
krachtens het karakter der kerk aldaar
van landskerk, automatisch als lid ■worden
ingeschreven van de kerk in hun nieuwe
woonplaats.
De tegenwoordige predikant der gemeen
te Pastor F. Herbst, die tevoren garnizoens
predikant was te Berlijn, is aan haar ver
bonden sinds 1917, en is vanaf de stichting
der gemeente haar elfde Dienaar des Wcords
Om de onderlinge band der leden en het
meefleven te bevorderen en gelegenheid te
hebben hen ook anders als van de kansel
eens te kunnen toespreken, heeft hij 6 Oc
tober 1921 de uitgave aangevangen van een
keurig verzorgd maandelijks verschijnend
r gemeente-ong&an, dat begrijpelijkerwijze
door de leden zeer op prijs wordt gesteld.
Behalve in Den Haag, is in ons land ook
in Haarlem en Rotterdam zulk een „Deut
sche Evangelische Gemeinde", terwijl hier
bij ook moet worden genoemd een kring
van personen in Hengelo, die nog geen zeli
standig geïnstitueerde gemeente vormen,
hoewel er vanwege de Deutsche Evangeli
sche Kirchenbund wel een eigen predikant
werkzaam is.
Zooveel ter oriënteering. Thans nog iets
naders over het feit* yan den komenden
Zondag.
De dag waarop een gemeente de eerste
dienst hield in haar kerkgebouw wordt in
de Duitsche kerken en ook in de Duitsche
gemeenten buiten heit moederland door
jaarlijksche viering in de herinnering der
gemeente levend gehouden. Het jaar met de
zeventigsten gedenkdag is dan in dit op
zicht wel een kroonjaar en daaïom is het
met bijzondere opgewektheid dat de „Deut
sche Evangelische Gemeinde" in de Resi-
rentie zich gereed maakt voor haar Dank-
und Erinnerungs-gottesdienst op den komen
den Zondag.
Vanaf haar stichting in 1857 had de ge
meente aanvankelijk haar samenkomsten
gehouden in een zaal van de Loge aan den
Fluweelen Burgwal, die met dit doel voor
drie jaar was afgehuurd, om in dien tijd de
ontwikkeling der gemeente af te wachten,
alvorens te beslissen over de eventueeie
stichting van een eigen kerkgebouw. Tegen
het eind van deze drie jaar durfde men de
bou/w van een eigen .Gotteshaus" aan en
zoo werd omstreeks Pinksteren 1860 de
eerste stieen gelegd voor het gebouw aan
de Bleyenburg. De bouw, waarvoor een
belangrijke som was ontvangen van den
toenmaligen koning van Pruisen, geschied
de naar de plannen van den Duitschen
architect Wentzel te Berlijn. Het geheel
werd opgetrokken in een so'beren gothi-
schen stijl, overdekt met een gothisch ge
welf. De ramen zijn voorzien van gekleurd
glas in lood. Het gebouw telt ongeveer 600
zitplaatsen. Weinig of geen veranderingen
zijn in den loop der jaren aangebracht.
Predikant der gemeente was destijds
Pastor KögeQ. die van 1857 tot 1863 haar
diende, toen hij als Oberhofprediger van
koning Wilhelm I vertrok naar Berlijn.
Onder haar leden telde ze o.m. hertog Bern
hard van Saksen Weimar die o.a. deelnam
aan de bekende veldslag bij Jena en in Hol
landschen dienst meetrok in de tiendaag-
sche veldtocht en destijds edjn verblijf had
'te Wassenaar bij den Haag.
Koningin Sophie, de echtgenoote van
onzen koning Willem III, behoorde, hoewel j
haar positie in ons land haar niet veroor
loofde -lid te aijn, toch tot de geregelde kerk
gangers dezer gemeente.
Ook woonden vele personen uit de hof
kringen geregeld de diensten bij.
Den dden Aug. 1S61 was de groote dag
gekomen waarop het eigen kerkgebouw
Pastor F. Herbstpredikant bij de „Deutsche
Evangelische Gemeinde" 'te Den Haaq,
tevoren garnizoenspredikant te Berlijn.
godsdienstoefening aal worden beëindigd
met de gemeenschappelijke viering van het
Heilig Avondmaal, dat tienmaal 'sjaars
in deze gemeente wordt bediend.
We kunnen ons voorstellen dat het mor
gen voor cle Duitsche Evangelische Ge
mieente eon waaidevoile dag zal zijn, die
een hoogtepunt vormt in haar gemeentelijk
leven.
op hare grondvesten ,maar ook gezegd wordt
te hangen aan een niet. Ik weet één raad, nl.
dezen: erger Gods eenvoudige volk niet door
allerlei wijs-doende beweringen. Dezen raad
geef ik niet persoonlijk maar in het gemeen
voor een ieder".
EVANGELISATIE
Schoolnieuws.
zou worden „ingewijd". Hiertoe kwam als
vertegenwoordiger van den opperkierkeraad
in Pruisen uit Duitschland over General;su
perintendent Dr. L. F. W. Hoffmann, onder
wiens leiding de plechtige ingebruikneming
plaats had, welk men dus a.s. Zondag in
de gewone godsdienstoefening mot dank
baarheid wil herdenken.
Aan het begin dezer samenkomst zal
een kleine plechtigheid plaats vinden.
Naar Luthersch gebruik toch komt in deze
„Unirte" kerk een altaar voor, waaraan
het Heilig Avondmaal wordt gebruikt, zoo
als in de nietrLuthersche kerken geschiedt
aan een tafel. Tot nu toe bad men slechts
een eenvoudige altaartafel, maar de ge
meente oordeelde deze feestdag de aange
wezen gelegenheid om deze eenvoudige
tafel t© vervangen door een meer kostbaar,
volledig ingericht altaar, met trappenopgang,
kruis en kandelaren, zooals men dat overal
in Duitschland kan aantreffen. Pastor -
Herbst zal voorts een predikatie houden de zon zich voortbeweegt om de aarde, en zal
die aansluit bij het herdachte feit, terwij' den vrager niet onbekend zyn, wat Vader
het mannenkoor, bestaande uit leden der Brakel schrijft in zijn Redelijke Godsdienst,
gemeente, eenige liederen zal zingen. De j Voorts bedenke men, dat de aarde nederzonk
„DIAKONIA"
Ontroerend is in het Juli-nummer van
„Diakonia", maandblad van de Federatie van
Herv. diakonieën, dat het opent met een
foto in rouwband van den onlangs zoo plot
seling overleden eindredacteur G. J. A. Ruys
en twee bijdragen tot diens nagedachtenis,
van de hand van Dr. J. R. Slotemaker de
Bruine en van Ds. C. J. Bartels en dat we
daarnaast aan het eind in de Diaconale Kro
niek voor 't laatst hooren de stem van dezen
overledenewant zijn copie voor het
Juli-nummer was reeds goeddeels gereed. Nog
eeranaal hooren we hem op zijn eigen kern
achtige wijze, allerlei dingen bespreken, door
hem op het diaconale erf aangetroffen.
Hoe had schier alles op dit terrein eijn
belangstelling en medeleven en hoe wist hij
met zijn rijke ervaring de Diakonieën te
dienen. Wat had hij echter ndg veel meer
rucht op zijn arbeid kunnen zien, wanneer
niet waar was wat hij in zijn laatste kroniek
schrijft:
„Er zijn menschen. die je laten praten, ook
als ze zelf een zaak aansnijden: je aanhoo-
ren, zelfs met vriendelijkheid-,je'raad erken
nen als juist, en dan denk je, 't komt in orde.
Jawel!
Ook diakenen gaan mank aan dit euvel."
Voor de zooveelste maal herinnert hij er
aan, dat alle dingen eerlijk en met orde
moeten geschieden. Maar tegenover de klacht
over slecht geven voor de Diaconie meent hij
toch, in aanmerking nemend de vele doel
einden waarvoor almaar geld wordt ge
vraagd in de Kerk, de offervaardigheid der
kerkgangers te mogen prijzen, er op aandrin-
dringend dat men ook de 80 a 90 pCt., die
niet ter kerk gaat moet gaan „aanspreken".
Bedoeld nummer geeft behalve het ge
noemde een paar waardeerende uitspraken
van predikanten over de arbeid
Federatie.
Verder een artikel van Ds. L. D. Poot te
Amsterdam, waarin hij wijst op de oprich
ting door Karlstadt van een algemeene kas
voor Kerk en Armenzorg, als de eerste dia-
konale daad in den Hervormingsstijd. Ver
schillende diakonierekeningen zijn opgeno
men, een overzicht vindt men van het maat
schappelijk hulpbetoon te Amsterdam in
1929, en een geschiedkundige bijdrage treft
men aan van Jhr. Dr. A. M. van Holte tot
Echten over het Heilige Geest-gasthuis te
Coevorden.
LEGER DES HEILS
De Chef van den Staf van het Intern.
Hoofdkwartier van het Leger des Heils te
Londen, Commissioner Henry Mapp, die
naar Amsterdam overkwam om het Na
tionaal Congres aldaar te leiden, heeft zich
in een persconferentie o.a. uitgelaten over
de verhouding van het Leger tot Spanje.
Jaren lang heeft het getracht daar vasten
voet te krijgen, maar deze pogingen waren
tot mislukking gedoemd door de aparte po
sitie, welke de Roomsch Katholieke Kerk in
dat land innam. Doch na de revolutie heeft
de leiding van het Leger een officier naar
Spanje gezonden; uit gesprekken van dezen
vertegenwoordiger met zeer voorname auto
riteiten bleek toen dat men het werk van
het Leger des Heils in de wereld niet alleen
in Spanje goed kende, doch dat men er ook
veel waardeering voor had! Thans is Spanje
dan ook in den arbeid van het Leger des
Heils ingelijfd. Elke nieuwe kans, die ge
boden word't, wordt aangegrepen, al blijft
uiteraard- gezien den slechten tijd, die men
thans doormaakt, voorzichtigheid geboden.
Vol lof was spr. voor het werk van het
Leger in Nederland en Nederlandsch Indië,
vooral het feit dat in Indisch Nederland de
maatschappelijke arbeid van het Leger door
't Gouvernement financieel gesteund wordt,
stemde hem zeer dankbaar.
Wat Rusland betreft (commissioner Mapp
heeft gedurende de revolutie in Rusland
vertoefd) zeide spr., dat het Leger daar nog
vele vrienden telt, ook al is het onderhou
den van betrekkingen niet meer mogelijk.
Spr. is er echter persoonlijk ten volle van
overtuigd, dat eens „Moge het spoedig
zijn!" zeide commandant Bouwe Vlas, die
het ondex-houd bijwoonde de tijd zal ko
men, dat het Leger des Heils zijn ai-beid
in Rusland zal kunnen hervatten. Want
wie de ziel van het Russische volk kent,
weet dat deze voor den geest van het Leger
in ruime mate ontvankelijk is!
Commissioner Mapp, sprak tenslotte zijn
vi-eugde en voldoening uit over het feit- dat
do moeilijkheden in het Leger zeil geheel
zijn opgelost. De aanvullingen in de grond-
et van het Leger, wat betreft de verkie-
zing van den nieuwen generaal alsmede
inzake de „trustee" voor do bezittingen, heb
ben thans het stadium van de wettelijke
goedkeuring bex-eikt, zoodat op het oogen-
blik do „kwesties in eigen boezem" tot het
verleden behooren.
WIE DRAAIT NU EIGENLIJK?
In de „Saambinder'', het weekblad der
Geref. Gemeenten, geredigeerd door Ds. G.
H. Kersten, te Rotterdam, wordt in de vragen
bus de vraag behandeld of de aarde draait
of omgekeerd, zulks in verband
met de bekende uitspraak van Jozua: „zon
sta stil". Ds. Kersten antwoordt daarop:
„Over dergelijke zaken wil ik liever niet
twisten. Weleer oordeelde men algemeen, dat
De motor slaat aan en we vertrekken. Wij,
dat zyn de evangelist, de student en de domi
nee; de student aan het stuur, de andere twee
achterin, in gezelschap van een handig-han-
teerbaar straat-harmonium en stapels evan-
gelisatie-lektuur.
De auto verslindt de luttele kilometers, die
ons van de plaats van besteraming scheiden.
We laten achter ons enkele fietsers, jonge
mannen en vrouwen, die straks zingen zullen.
Door een te laat ontdekt misverstand zijn
ze weinig voorbereid; we zullen ons dezen
keer moeten behelpen en 't orgeltje zal flink
dienst moeten doen.
Daar is het dorp al een lange streek
met afwisselend burgerwoonhuizen en de
bekende kolossale boerderijen. Daarachter
verscholen en aaneen gerijd langs den dwars
weg staan de arbeidershuisjes. Op den ach
tergrond strekt zich de onafzienbare vlakte
uit der Dollardpolders; de gewassen staan op
bloei in de weelderige klei.
Dit is het land der kommunisten; Zater
dag heeft Louis de Visser er gesproken en
Zondag in 't genabuurde dorp voor 400 man:
de verkiezingen zijn op komst
We nemen onze standplaats in op de weg-
kruising. Er is reeds publiek, want onze
komst is aangekondigd. We worden om
zwermd door een heele schaar jongens, niet
meer dan schoolkinderen. Het is een gejoel
van jewelste: „Daar is Vader Abraham met
z'n gevolg!" Een .ander vraagt, gewichtig-
doend, wijzend naar den Evangelist: „Is dat
nu God?" Prompt komt het antwoord: „Wel
nee, dat is de zoon van God." Gelach stijgt op.
Wat beklemd maken wij ons klaar. Uit de
kroeg aan den overkant komt een jonge
kerel aanloopen: 'n verwarde haarbos, en
grijnslachend gezicht boven een wyd-open-
staand Schillerhemd. "c Zouden sympathieke
trekken zijn zonder die hatelijke oogen. Hij
roept: „Zijn jullie uit Rusland weggejaagd?''
We doen net of we niets hcoren, sjouwen
het harmonium op de straat. Een jongen
schreeuwt: „Straks springt God eruit", onder
algemeene hilariteit. Het publiek dringt op,
de kleinsten vooraan, we kunnen ons nauwe
lijks roeren.
We zien rond en realiseeren ons met
schrik, dat er geen politie aanwezig is. On
begrijpelijk. De burgemeester weet er toch
van af. Een misverstand! Wat zullen we nu
doen? Wat anders dan dat, waartoe we ge
roepen zijn, al bonst het hart. Onze zangers
scharen zich aaneen tegen het hek. Ik be
speel het orgeltje. I-Iet lied klinkt op half
overstemd door de luidruchtige hoorders.
Plotseling een hevige onrust; er gebeurt wat
links van mij, achter de zangers. Een paar
ber.gels zijn op het hek geklommen en zwaai-
en met een stuk papier, onder luid applaus p -
beeld, met fabrieken en hooge schoorsteenen
en daartusschen schrijdt met reuzenschre- j
den, alles overheerschend een geweldige j
rooie figuur. Boven en heneden zwaar ge-
We vertrekken. Lectuur kunnen we hier
toch niet kwijt. Sommigen durven het niet
aannemen. Anderen wel, om het te verscheu
ren, als de vorige keer. De kinderen krijgen
oen blaadje met de liederen, de meisjes vragen
erom, de jongens trachten ze uit de auto te
grissen. We rijden achteruit door de mensohen
massa. De veldwachter maakt den weg vrij.
Het papier aan den boom is als een drei
ging in onzen rug. „Rood front! Rood front!"
Er schreeuwt iemand in de auto: „De groeten
in jullie hemel!" We rijden. We zijn
thuis.
Dan zien we elkander aan, verbijsterd. Dan
ook verblijd, dat we getuigen van Christus
xnochten zijn. In deze hel.
We spreken lang samen. Morgen, in hel
volgende dorp, moet er maréchaussée aanwe
zig zijn, dan is er rust. Maar nu hebben wij
dan toch het kommunisme in de ziel gezien.
Vracht van 100 jaren maatschappelijk libe
ralisme en kerkelijk modernisme; en van onze
ontrouw.
We huiveren. God erbarme zich over Oost-
Groningen. Hij wijze ons den weg, om hier
het Evangelie te brengen. Aan zielen
hard als de klei waarop ze leven, wannee
zon er weken lang op gebrand heeft. Harder
dan het Heidendom-
Ik zeg: Christelijk Nederland moet 't weten-
De anderen stemmen toe.
Daarom schrijf ik.
ZOO KOMT HET VOOR
In het „Ouderblad" treffen we het volgen
de aan:
Brood is een nuttig en noodig artikel, dat
door allen moet worden gebruikt. Die gebrui
kers zitten dus onder de voorstanders der
Openbare School zoowel als onder de 1
standers der Christelijke. Bakkers wonen
overal en 'k geloof, ze zijn in hun vak on
misbaar, maar zy schuilen ook al onder de
voorstanders der Christelijke zoowel als onder
die der Openbare.
Nu geviel het, dat er een bakker woonde
dicht bij een Christelijke School. Er waren
een paar kinderen en moeder wilde ze gaarne
op de Christelijke School hebben. Vader vond
het goed. Maar reeds eenige jaren vóór de
kinderen schoolgaand werden, had de bakker
het verzoek ontvangen van het hoofd der
Openbare School om geregeld eiken dag brood
te brengen aan zyn huis. Het brood ex
kunst werden geprezen en 't ging best, 't
was „koek en ei" tothet kind, naar
moeders wensch naar de Christelijke School
ging.
Van 2 April af was het brood niet meer
goed en behoefde de bakker niet meer te
komen aan de deur tot aflevering van zyn
veelgeprezen 'waar. Nu gaan ze hun brood
liever halen bij een die ruim een half
verder woont, maar z'n kinderen wel naar
een Openbare School zendt.
We dachten, dat het „treffen in het brood"
alleen vroeger jaren maar voorkwam. De
menschen stonden nu wat hooger, zoo meen
et rukte letters: stemt kommunisten!
We zingen daar, tegen het lawaai in. Als
we zwijgen bruist daar nog de Internatio
nale uit jonge kelen. Onze eerste spreker
begint; zijn gewende stem roert de omstan
ders een 0ogenblik tot stilte. Wij moeten het
doen onder kommunistische vlag. Met DO™
touw is de plaat cpzij van ons hoog om
boom vastgebonden.
Een onzer darnes is moedig een veldwach
ter gaan halen, die spoedig verschijnt. Er zijn
er die aandachtig luisteren; de meerderheid
joelt. Telkens schreeuwt er een: „Rood
front! Moskou!" De spreker heeft het over
de auto; snelheid, de kortheid van het leven;
de, overbrugging van groote afstanden, de
grootste afstand tusschen den zondaar en den
heiligen God door Jezus Christus overbrugd.
Hij laat enkele dingen weg, u.\e misschien
prikkelen zouden; ook om kort te zijn. Hij
spreekt de kinderen toe, die saamgedrongen
zyn rondom auto en orgeltje. En men inter
rumpeert: „Onze kinderen krijg je toch
niet!"; haat en dreiging spreekt uit veler
gelaat.
Hij eindigt onder rumoer. Ik dring me naar
het orgelstoeltje tusschen de kinderen, 't in
strument wordt bijna omvergedrukt. We
moeten een bekend lied. zingen, anders loopt
het vast. Een jochie, stumperig met een ge
spalkten arm in een doek, staat vlak voor
één der onzen: ,,'k Heb m'n arm gebroken,
laat God 'm eens beter maken!" Een ander
kereltje vloekt: „Al die koksianen moeten ze
de keel uitsnijden." Boven in andermans
boom wappert het papier. Op andermans hek
zitten en staan de jongens. De veldwachter
ziet niets. Hij kent blijkbaar z'n menschen.
En is niet voorbereid.
Een heele rij meisjes staat tegen het orgel
tje gedrukt. Ik vraag: „Kennen jullie: Er
raischt langs de wolken?" Enkele verlegen
knikkende hoofdjes: „Jawel meneer". „Nou,
dan gaan we dat samen zingen". Tegenover
mij een bedrukt gezichtje: „Dat xnogen we
niet, meneer". Angstig ziet ze achterom.
We zingen toch en enkele hooge meisjes
stemmetjes klinken mee. Dan een ander lied:
„Ga niet alleen door 't leven". Papieren
waarop liederen gedrakt staan worden uitge
deeld. Grage kinderhanden grijpen. Een ruwe
mannenhand tracht ze weg te dringen. Ook
ouderen nemen het blaadje aan, willen mee
zingen. 't Gaat door, onder voortdurend ge
roep van: „Rood front!"
Nu moet ik spreken, 't Gaat een oogenblik.
Er is stilte. Misschien om m'n onderwerp:
Landbouw en kunstmest, en een verhaal van
twee boeren. Misschien ook omdat ze me
kennen van gezicht, 'k Haast me, kortheid is
geboden, 'k Roep tot de Levensbron, Jezus
Christus; 'k doe het met vreugde door m'n
beklemdheid heen. Het is immers waar, dat
het Evangelie wel tegen spot kan, maar
spotters niet tegen het Evangelie.
Ik zit weer aan het orgeltje, het koortje
zingt. Wat is dat nu ineens? Veel van de
kinderen loopen weg. Er is algemeene aan
dacht voor iets wat ginds bij het kroegje
gebeurt. Het wordt later opgehelderd. De
kinderen zyn weggelokt met de voorspie
geling van lichtbeelden en voordrachten. Ze
worden bewerkt om niet meer terug te gaan.
Maar ze komen weer: „ik wil liever bij het
orgel staan." Achter mij staat één van de
grootste belhamels van 12 jaar, tracht
telkens de woorden van het refrein te pak
ken acht dat blijkbaar niet in strijd met
zijn principes.
De laatste spreker begint. Hij heeft het
over de rust voor het lichaam en dan over
de rust voor de ziel. Er is een steeds stij
gende onrast, 't Spreken wordt bijna onmo
gelijk. Hij aarzelt, zal hij 't opgeven? De
oorzaak blijkt: Jongens zitten op de spatbor-
/an de auto; een is erin gekropen achter
spreker en mishandelt diens Garibaldi.
Ze worden verwijderd.
Het einde is er, een lied: Zondaar, zoekt
gij rust en vredeElk couplet wordt voor
gezegd. Daar zijn gebalde vuisten; een
vrouw roept: „Hoor hem-esl"
Kom, 0 kom met al uw nooden,
Vrede, wordt u aangeboden;
Vlucht dan, eer gy sterven moet,
Met uw zonde aan Jezus' voet.
EXAMENS
EXAMENS-NOTARIAAT
n Haag, 31 Juli. Geslaagd voor deel II,
:er E L L Volgraaf te Dordrecht.
EXAMENS FRANSCHE TAAL
recht. 31 Juli. Akte M.O.A. Geslaagd
1, Bussum; W H
Haarlem; en de
EXAMENS-HOOGDUITSCHE TAAL
)en Haag, 31 Juli. M.O.A. Voorm. Geëx.
P Harssema. Den Haag. Nam. Gesl.
Dük, Zaandam, en J. Bolman,
gende dagen i_.
Augustus (verr
EXAMENSENGELSCHE TAAL
recht, 31 Juli. Akte M.O.A. Geslaag
n: P C Benink, Enschedé; A Blitz,
Schevenlngen; en
gen en uren: 3 4 5 6 7 10
Augustus, telkens te 9.45 uur en te 13.15 uur;
1. 8 en 15 Augustus, telkens te 8.55 uur.
EXAMENS-BOEKHOUDEN
Den Haag. 31 Juli. Akte M.O. Geslaagd de
heeren; K. Gerhardt, Bussum; J W Flens, Am-
"terdamj_ J __A A J Heffels. Rotterdam: D C
EXAMENS LICHAMELIJKE OEFENING
Utrecht, 31 Juli .Akte M.O. Geslaagd de
leeren: J A ten Napel, Stavoren; D J W Meüers
;n F Pohlman, beiden Amsterdam; E W Mein
lersma. Groningen; J W A Wolf, 's-Gravenhage
G A Wark, Terschelling.
Akte N 11. Geslaagd; mej. L Niessen, Haar.
lem; en mej. G Postema, Zwündrecht.
Akte N 1. Geslaagd: H J van 't Slot. Vaassen;
L N v d Sluis, 's-Hertogenbosch, en N J SterJ:
M Witlox. Berg
Heüden, MoerdU
A C Lodewüks,
E J Simons. Wot
schle; A J R C Kos-
Rotterdam; C H Baars, Breda; J A Cy-
Goes; M H C Damave, Gorinchem; S C
3edem, Heino (O.); L J Th Dekker, Am-
Godofroy, Utrecht; J H T
EXAMENS HOOGDUITSCHE TAAL
Akte L.O. Het mondeling ge-
tens wordt afge-
Düïgentia. Langi
deelte van de openb;
nomen te Den Haag, gebot...
Voorhout 0, op de volgende data
7 10, IT. 12 13 14 17 18 19 20 Augusl
jedeltjk), telker
EXAMENS ENGELSCHE TAAL
Utrecht. Akte L.O. Geëx. 38, geslaagd 19
candidaten, n.l. de heeren: J Brozet, Rotterdam-
A G de Bie, Haarlem; W P Bul, Amsterdam;
:oth, Gouda; A C Dam. Waarden; A J Dem
ijardün, Katwük a. Zee;
tdes, Koudekerks
ten, ment; M Drent. Gror.in.
N H Lukey. Zandvoort; A
sum; C K de Ven, Utrecht;
A M J de Locyn, Nijmegen;
wijk; N 1
J Bol, Andük-Oost; N J J
J M J Rai
T de Boer,
M G E Jenneskens, Roermond; J H B
vinkei, Voo:
C Slebenga, Go<
EXAMENS-HANDELSKENNIS
Den Haag. 31 Juli. Akte L.O. Geslaagd de
heeren: P J Wester. Musselkanaal; H Stel.
Bellingwolde; W C Steffelen, Deventer: W P
Weyland. Bedum; en H J Wesselink, Middel-
atle i
als
l aangemeld
reslaagd 724; Nederlandsche handelscor-
jndentle zijn deze cijfers 259 en 147, voor
sche handelscorrespondentie 419 en 193.
Duitsche handelscorrespondentie 999 en
voor,Engelsche handelscorrespondentie
44
18
delscorresponden!
ischel han-
EXAMENS LAND- EN TUINBOUW
De mondelinge examens in Land. en Tuin-
>ouw worden afgenomen te Wageningen in de
>p Duivendaal gelegen gebouwen van de Land-
>ouwhoogeschool:
a. voor de akte Landbouwkunde dager onder
vUs) op 3 4 5 6 7 8 10 11 12 13 14 15 17
wijs) op 21
voormiddags 8.45
Ploeg, Ermelo;
sch. Nijmegen; E
Branger, Arnhei
EXAMENS FRAAIE HANDWERKEN.
Amsterdam,
H H Bos, Uithuizen: G de
A Plas, Edam; A M C Prümers, Utrecht;
Ruiter, Amsterdam; A J C v d Schoor, Rott
dam; L C Stolk, Den Haag; M C .Teekm
EXAMENS-NUTTIGE HANDWERKEN
L A M Bernards,
C C Warmerdam, belden
beek. Assen, A Zijlstra, 'Berli
Rotterdam. Geëx. 12, geslaagd 10 cand.
n.l. de dames: G Jacobs, Delft; M Kaastra,
i A M Weedo allen Middelburg.
EXAMENS-STUURMAN
Den Haag, 31 Juli. Geslaagd voor 2en
ïan de heer A v d Windt: en voor 3den
ïan, de heeren: H v d Zaag, J Draak
EXAMENS-GERECHTSDEURWAARDER.
Tot voorzitter van de commissie voor dez«
j den Hoogen Raad t.
- "-'noemd: Mr. A J -
i Haag. Tot le-
tonrechter te Rotterdam;
•avenhage; H
Schmitt, deurwaarder bU de rechtbank t
sterdam; C G van Kuyk. hoofd eëner O
bare School voor U.L.O. en C. Berkouwer
hoofd eener Chr. School voor U.L.O,, be
te Den Haag. En tot secretaris Mr. F H Nei
substituut-griffier bü de rechtbank te
EXAMENS-HORLOGEMAKER
Kunstnijv*
heidL
horlogemakers. Bü de uitreikinL
diploma's was de Bond van Edelmt
gingen verteg<^vwoordjgd_ doipr de hi
ilvereeni-
ren P W
du Chattel, Voorburg en W Scheer
i van Horlogemakers, door de hee.
- geslaagd 3 cand.
n.l. de heeren: F vai_
H P M A Lakerveld, Hillegersberg, en J Nuis,
Voorburg.
Gronjlngen. Geëx. 7, geslaagd 2 cand.,
i.l.do heeren: J Wyrdeman en j Torreman,
geslaagd 1 cand..
belden Veendar
Haarlem. Geëx. i.
mej. E A A Heeremans, Haarli
Leeuwarden Geëx. 7 mann. en 1 vr..
geslaagd mej. M Wielinga Ried en de heeren
der Meulen, Ferwerd; en R Poortinga,
Akkrum.
Roe
n d. Geëx.
beek; M H A J Rei
ts, Valkenburg; C
i der Scheer, Tree
geslaagd 6 cand.,
Uien Rotterdai
G J W Schreurs, IJselmonde;
P Hilderband, Hilversum; J Th"
isterdam; en W A A ZUderveld, Soest.
Geëx. 8, geslaagd 5 cand., n.l.
NJjwenln g,
de heeren: G Jansen, Zwolle;
Laag-Zuthem; P F Ohms, Hellendoorn; J W
'F Kaur, Dalfsen.
Siebrand, Kampen;
EXAMENS-FRANSCHE TAAL
Utrecht, 31 Juli. Akte LO. Gesl. de H.H.: J
T de Boer, Baarn; W Brakel. D Huyser, S
Koopmans en H C Matthyse, allen Rotterdam;
H Breetveldt en J Rasen. beiden Utrecht: W
J Moutmans, NAG van der Hulst en G C
van Lelden, allen Amsterdam; P M Koolaard,
Oud.Vossemeer; P J F Goovaerts, Maastricht;
A Koebrugge, Groningen; J v d Meulen, Loe.
nen; M J Oele, Den Burg (Texel); D Riemens,
schoolbezoek, en de heer J. Mai
Rade:
Mol. Gouda; idei
J Straver en P Gou
hoven: idem graveur
J de Bres, Dordrecht.
horlogemakers verkregen:
idsmeden
Irlaan, allen te Schoon-
A M Ernste, Tiel
EXAMENS-M.U.L.O.
's-G r avenhage. Geslaagd voor diploma A:
P H Berkelaar, J Berg, G C Beck, J G tan
Wijck. M W van Waart, W Th. Sohenk, D
ICouwenberg, W Valkenburg Th. E Hellendoorn
J Zoest C "J J v Hoornik A Kesllng
Korenhof, allen Den Haag; Th. J v
"-"--'i, M Otting
Nöhr, Sch-
i C. Trimp, Boskoop
Dlggele, Vlaar
i L. v. d. Staalj, Rol"
dam; J. J. K. Wolthuis, Vlaardingen; C. J. No
garede en J. C. Vermeer, Rotterdam; en de
heeren O. Jansma en M. Boer. Schiedam; D. de
Lange, G. Bu-ls en C. H. W. Hitzemann. Vlaar
dingen: T. Meulendijk, J. L. Maris, T. W. Koo
nings, K. Kant, H. M. de Jong, C. Hoorweg er
P. J. Breure, Rotterdam.
Ook in het
den. gerede
neming werd de
deeld, doch de keuring duui
was die der rüpaar-
i. Door de groote deel
veel deelnemers en goede
Uitslagen:
Concours een-spannen tutgpaarden. Limiet-
klasse. X. Elza (R. K Velstra, Marssum); 2.
Princess of England (Joh. Dibbits, Breda); 3
Broom park-Personality (Gebr. v. d. Haar.
Zeist); 4. Darling (C. Spanhaak. Zwolle). Eerv
verm. Veronica (P. C. C. v. d. Touw, den Haag)
Concours schoonste rüpaard, gereden door
dames A Zwarc klasse. 1. Right Ho van H. C
A. Ilenny, den Haag, gereden door mej. Paup-
tit; 3. Eventueel van mevr. v Hoboken, den
Haag; 4. Cocktail van Ph Pander, den Haag.
van H. Hertzberger, R'dam gereden door nrcj
Roderwald.
sc. TCLadSy eLoo"ckayl,IC(njo4n"rn'",r',P" b
Miniate (C Spanhaak. Z
wonder (Jac Rijks, Nijmegen); 4. sensation
(Gebr v d Haar, Zeist). Eerv. verm. Blairaoon
Spark (D. Gelderman, Oldenzaal).
piés. l. A. v. d. Vlugt en mej Ro-
nigpaarden. Open
en Greystone Pri.
_eist); 2. Capenor
Bingley Victor (H. F. Bultman, Heem
oieuc;; 3. Charming Hobring en Charming
wonder (R. I-C. Velstra, Marssum en Jac. Rüks
Nijmegen); 4. Glenaoon Princes Mary en Nico
(Theo Kohier. Den Haag). Eerv. verm. Maronia
en Jutea (D. Kok. L. Ruige Weide).
Springconcours (Beker der Kon. Ned. Jaeht-
verccnlging). 1. Kapt. de Kruyff met Abaiaso;
2. Frl. Broschek Duitschland) .met Bushy
Light foot; 3. It. Schummelketel met Duiveltje
4. Frl. Broschek (Duitschland). met Freia: 5.
H. Gescher met_ Bodega; 6. Lt Jhr v _Lennep
Luftikus: 7. Lt Vlielandei
Vooi
Duinstallen met Gitan
lawan; 11. A. IClebe ir
'ierde prüs verkreeg de
tile deeliV-r.iers waren z
Eiiidulislag
D. H. aPsman r
net die Treue; 6
j v Loon, Tilhurg
"schland)
10. H. Roede met
Katinka. Tweede
eer Laame (België)
varen sunder fouten,
ker der K.N.J.V." 1. Lt Jhr
iftikus; 2. Lt v d Voort van
ece; 3. H. Gescher met Allah
met Ankona; 5. N. Uytendaal
Oharly8. Frl. Broschek
ia; 9. Lt Schimmelketel
Duiveltje; 10. H. Roede met Gawan.
PROGRAMMA VAN CONCOURSEN-
HIPPIQUE TE HEERENVEEN
Op 3 Augustus
l Concours eenspannen tuigpaard open klas-
II concours eenspannen tuigpaarden van
friesche_ ras, ingeschreven in het Friesch
tweespannen Friesche
i beugelsjees, gereden
iboek; III -
nboe'r
ie; IV c.
serrie3 i
hackney's; V keuring
ney's uitgesloten); VII
r uit Dren-
iden onder den man;
open klasse (hack-
X. ringrjjderö.
ECONOMIE EN FINANCIEN
Lichamelijke Oefening.
PAARDEN
CONCOUn.S-HIPPIQ.UE TE DEN HAAG
Ieder jaar organiseert de Vereoniging tot
bevordering der paardenfolckerü in Nederland
het Houtrustterrein een con-
toch nog steeds in
verheugen. Vooral vai
Het publiek
'oldoende belangstelling
de zijde van der deol-
vordt alleen aangetrok
ken, indien het
het bezoek Donderdagmiddag niet zoo gi
de bestuurderen gaarne gezien hadden.
staan er steeds de noodlge tulgpaardoncoi
sen op het programma,
De sport was Donderdag van goede kwali
teit. Vooral de deelneming voor do veelzïjdig-
heldsproef voor ..den beker van de Kon. Ned.
Jaehtvereeniging, mocht zich in groote deei-
.Van db tulgpaardennummers was vooral de
BINNENLAND
De regeering neemt dt helft
van het kapitaal.
Naar men zich wellicht nog zal herinneren
werd in 1929 door de Maassluischen reeder
Poortman een reis gemaakt door Ned. Indië
ten einde de mogelükheid van een op te richten
Europeesch visscherijl^drüf te bestudeeren. Het
plan dateert reeds van 1926. Na het visscherjj-
vraagstuk van alle kanten te hebben bekeken,
lceorde de heer Poortman in September 1929
naar Holland terug met de absolute overtui
ging, dat het zeer wel mogelijk zou zijn hier
een op Europeesche geschoeid vlsscherübedrüf
flink rendabel te maken. Een zeer groot ter
rein, waarop duizenden een bestaan zouden
kunnen vinden, ligt hier braak.
Met de voorbereidende werkzaamheden, aldus
de Maasbode, ging veel tüd verloren. Zoo moest
büv. acht maanden worden gewacht op de goed
keuring der statuten, welke goedkeuring on.
langs is verkregen. Dezer dagen keerde de heei
Poortman, volgens het Soer. Hbld. naar Indië
terug, teneinde thans na een vijfjarige voor
bereiding tot afwikkeling der zaken te komen
In de nieuwe visscherü-onderneming heeft d<
regeering voor 150.000 aandeelen genomen et.
garandeert tevens voor andere aandeelhouders
de eerste drie jaren na de oprichting een rents
van vüf procent per jaar. Niettegenstaande de
regeering de grootste aaudeelhoudster in de
vennootschap i3. wordt de onderneming zuiver
particulier.
De leiding berust bü de directie.
Slechts zal door de regeering een commis
saris worden aangewezen, die echter niets met
de leiding en uitvoering van de visscherü te
maken heeft. Alle visscherü-gegevens moeten
als studie-materiaal aan het Dep. van Land.
bouw worden gezonden. Verder heeft het gou
vernement de voorwaarde gesteld, dat door di
heer Poortman en andere aandeelhouders eve;
eens voor 150.000 aandeelen zal worden g
nomen. Het maatschappelük kapitaal moet dr
ton bedragen, waaraan momenteel nog ei
klein gedeelte ontbreekt. Aangezien het bedr.
een 'specifiek Indische onderneming zal wor
den, is het de bedoeling het resteerende bedrag
in Indië bü elkaar te brengen.
De heer Poortman, die inmiddels weer
Batavia is vertrokken, stelde zich hier ter stede
in verbinding met den heer De Waart. Door
belde heeren zün reeds met enkele vooraan,
staande personen besprekingen gehouden dia
naar het zich laat aanzien, een gunstig rï
taal beloven. Inderdaad, in dezen tüd
aardig staaltje van Hollandsche .energie.
De directie
4.396.66 op de
iserve bij te schrijven, f 3.325.88 te
•n nieuw te creëeren reserve voo-i
billen en h<
s onverdeeld saldo op
te brengen. De in het vorig jaar gemaakt»
gadering besloten in het eerstkomende kwar
taal van Augustus t.m. October 1931, de te
stoken hoeveelheid extra-rood tot 30 der
BUITENLAND
PHILIPS SLUIT IN BELGIE
Men hoopt tijdelijk
Uit Brussel wordt aan de Maasbode ge
meld:
Philips heeft haar fabriek te Leuven ge-
oten en het personeel volledig ontslagen,
en hoopt, dat deze maatregel maar van tUde-
lljken aard zal zün. Uit deze sluiting mag men
1 Philips 1
i dat de zaken
3 uit goede bron
Het is dan ook do 1
in de sluiting,
firma deelt nog aan het blad mee:
verband met een andere werkverdeeling
- -izo fabrieken wordt de fabriek te Leuven
tüdelü'k gesloten. Ton gevolge van dezen maat
is aan 3 a 400 arbeiders ontslag aange-
