Nieuwe Leidsche Courant | 1931 | 18 juni 1931 | pagina 1

lliruiur Criitsrlir (£ournitf

ül

Dubbel Voordas!

Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken

1 EERSTE BLAD.

Uit de Pers.

TWEEDE KAMER

ABONNEMENT:

Per kwartaal 3.25

(Beschikkingskosten f 0 15.)

Voor het Buitenland bij Weke-
lijksche zending

6.—

Bij dagelijksche zending n

Alles bij vooruitbetaling
Losse nummers 5 cent
met Zondagsblad 7% cent
Zondagsblad niet afzonderlijk verkrijgbaar

Bureau: Breestraat 123 Telefoon 2710 Postbox 20 Postgiro 58936

NO. 3381 DONDERDAG 18 JUNI 1931

ADVERTENTIE N:

Van 1 tot 5 regelslA^Yi

Elke regel meer0.22Va

Ingez. Mededeelingen

van 1—5 regels 2.33

Elke regel meer0.45

Bij contract belangrijke korting.
Voor het bevragen aan "t bureau
wordt berekend 0.10

10e Jaarganr

Voor een deel der Nederlandsche gemeenten zijn de
verkiezingen reeds acliter den rug, een ander deel zal
binnenkort haar vertegenwoordigers voor de gemeente
raden hebben te kiezen.

Velen onzer lezers hebben reeds meegewerkt, of zullen
nog meewerken aan de actie, welke uitgaat van de
kiesvereeni gingen.

Avond aan avond zijn de trouwe werkers op pad getrok
ken, om de verkiezingsuitslag zoo gunstig mogebjk te
doen zijn, om mee te helpen aan de handhaving van de
Christelijke beginselen in ons vaderland.

Niet in alle bezochte gezinnen werd het Christelijk
dagblad aangetroffen. Wanneer dat het geval geweest
zou zijn, zou üw werk veel eenvoudiger zijn geweest,
ja zelfs niet noodig.

Maakt daarom van de thans opgedane ervaringen
gebruik, deze maand nog dienen al degenen, die nog
niet van het Christelijk dagblad voorzien zijn, opgewekt
te worden, ook in dat opzicht hun stem op de juisie
candidaat uit te brengen, om zich te abonneeren op ons
blad. Thans is het oogenblik gunstig voor uitbreiding
van de Christelijke pers, het sterke bolwerk tegen du
invloeden van ongeloof en revolutie.

Nieuwe kwartaalabonné's lezen tot 1 Juli gratis.

"j Dit nummer bestaat uit VIER bladen

61

t WAAROM MISBRUIK?

Met het oog op de raadsverkiezingen in
Groningen schreef Dr. Th. L. Haitjema,
hoogleeraar aldaar, in Gruno's Week
blad het volgende:

„Gij moet naar het front: in het stem
bureau. En als gij daar staar zult straks,
in het stemhokje, dat naar boven open
is (God ziet UI), vergeet dan geen oogen
blik, dat ook gij geroepen wordt om ge
trouw te zijn."

De redactie van de Avondpost maakt
daar captie op en meent dat deze verma
ning niet door de beugel kan. Het blad
schrijft:

Wij zullen er niet veel van zeggen,
maar wij vinden dit een betrekken van
God in den stembus-strijd, die ons tegen
de borst stuit.

Gezwegen nog van de wijze waarop het
hier geschiedt

Deze opmerking nu hadden we van déze
kant absoluut niet verwacht. Noch in de
wijze, noch in het zakelijke van deze aan
sporing zién wij ook maar iets, dat naar
aanranding van het heilige zweemt

Liberalen van de oude stempel kunnen
zoo iets zeggen, want zij beweren, dat onze
godsdienstige overtuiging niets te maken
heeft met onze politieke richting; maar de
Avondpost denkt er juist anders over.
Schreef nog dezer dagen, dat het de vrij
zinnige godsdienst als grondslag onder de
liberale staatkunde wil leggen.

Hoe kan het blad er dan bezwaar tegen
maken, dat Dr. Haitjema zijn lezers ver
maant: belijdt uw geloofsovertuiging ook
bij de stembus?

Dat is niet God op ongeoorloofde wijze
betrekken in de stembusstrijd; maar dat is
ook in het stemlokaal, vragen: Wat wilt
Gij, o God, dat ik doen zal. Dat is, God
dienen ook op staatkundig gebied des
levens.

Men kan van meening zijn, dat wie zóó
handelt, dwaalt in de keuze; doch men kan
niet in ernst volhouden, dat „het tegen de
borst stuit",- als men op deze wijze zijn
staatkundige overtuiging belijdt.

RAADSLEDEN IN DE KALK

De Tijd doet lezen:

Het was een gewoonte der eerste bewo
ners \an Somaliland, hun dooden bij te
zetten in kalk. Later is dit gebruik over
gegaan op de levenden, ma i- t«.-n deze
kwalijk bestand bieken tegen de inwerking
der calcium-atomen ,-p de meer gevoeiige
plaatsen hunner lichamen, hebben wijze en
beleidvolle Somali-vorsten toegestaan, dat
de levenden vervangen zouden ivorden dcor
hun beeltenis. Wanneer de beeltenis drie
weken in de kalk gestaan had, voerden de
Somali-negers een dier stootendi plechtig
heden uit. waardoor zij te kwader raam
bekend stonden, en die zij de verkiezings
plechtigheid noemden.

Aan de walgelijke uitwassen dezer af
zichtelijke plechtigheid, die gewoonlijk met
hevige scheldpartijen samen ging en
waarbij op ergerlijke en oneerlijke wijze
gepronkt werd met aangeplakte, doch
onechte ledematen en andere verderfelijke
attribut en, is de Somali-cultuur geheel ten
onder gegaan. De Somali-negers vielen in
een afschuwelijke barbaarschheid en het
vroegere gebruik der zoogenaamuj v«rk 2-

zingsplechtigheid werd weldra vervangen
door eenvoudige, maar platte menschen-
eterij, zooals die bij minder beschaafde
stammen gebruikelijk is.

Doch daar er nimmer een cultuur ge
weest is, die niet althans eenige sporen van
zich naliet aan de volgende culturen, stierf
ook het kalkgebruik der Somali-negers nooit
geheel uit. Alleen werd dit gebruik geadeld
door de achtereenvolgende uitvindingen van
de schrijfkunst, de kalkkwast en de boek
drukkunst.

In de nieuwe beschaving werd de beelte
nis vervangen door de letters van den naam
Deze meer beschaafde aanduidingswij ze
dankt de menschheid aan bisschop Nicolaas,
dewelke nog heden als patroon der boter
letters wordt vereerd.

Verkiezinsrsfeesten zijn er natuurlijk niet
meer, omdat feesten nu eenmaal naaste
gelegenheden zijn tot openbare ontucht,
maar er worden nog altijd verkiezingen
georganiseerd. En dan ontwaakt in het
menschdom het oude kalk-instinct der pri
mitieve Somali-bewoners en worden de
levenden in kalk op de straten der neder
zettingen („steden" genaamd) geschilderd
met allerlei aanlokkelijke bijschriften, die
de valsche ledematen van vroeger ver
vangen.

De Europeëers, die zooveel te danken
hebben aan de negers, namen ook dit
gebruik van hen over. Ze zetten drie weken
voor hun feestlooze verkiezingen hun raads
leden in de kalk.

Geen enkel Europeëer is er, die deze
negerachtige handelwijze bewondert, maar
de vermetelheid, om een eerbiedwaardige
cultuur-erfenis te verpanden aan de vol
slagen idioten, die er pret mee konden
hebben, vonden de Europeanen nog nooit.

DE TRIBUNE-INTERPELLATIE

LEERPLICHTWET- EN LAND- EN
TUINBOUWONDERWIJS

Renteverlaging in de Landarbeiders wet

DE UITVOERING DER TARWEWET
BEGIN JULI IN WERKING

Vergadering van 17 Juni 1931

OVERZICHT

De Tribune-interpellatie is geëindigd met
verwerping van de beide ingediende moties
Die van den heer Wijnkoop verkreeg alleen
den steun van de söc.- en vrijz.-dem. en den
eenling Kloris Vos, de motie-Knottenbelt
bracht het één stem verder, doordat de ge-
heele linkerzijde er voor stemde op de bei
de communisten na.

Minister Terpstra heeft nogmaals in het
licht gesteld zijn eigen positie en die van
de Centrale Vereeniging van Openbare
Leeszalen. Den heer Marchant deed hij ge
voelen het onlogische van zijn gifkostje:
wat slecht is is slecht en moet er uit.

De Minister heeft zich te houden aan de
bestaande subsidievoorwaarden, die het
moreel schadelijke verbieden toe te laten.

Wat „de Tribune" deed was „moreel scha
delijk" en dus was het blad zelf oorzaak,
dat het verwijderd werd; tenzij het bestuur
van een leeszaal het vervallen van het sub
sidie wilde riskeeren.

De bestaande voorwaarden laten ook
voorshands niet toa te doen wat de heer
Kersten wenschte. Zoo langs zijn neus weg
I vroeg de Minister dezen wat hijzelf zou
doen, indien hij achter de groene tffel
'stonJ. De Kamer vermaakte zich.
j Herziening van de subsidie-voorwaarden
valt te overwegen, ook om te bereiken wat
de heer Colijn zou willen. Het beste is dat
onderwerp bij een passende gelegenheid, na
I behoorlijke schriftelijke voorbereiding aan
de orde te stellen.

I Een aantal kleine wetsontwerpen hield
niet lang op. Een van de belangrijkste daar
bij was wel een wijziging der Leerplicht-
wet, waardoor het mogelijk zal worden, dat
een zevende klas niet behoeft te worden ge-
doubleerd, indien de leerling naar een lage
re land-en tuinbouwschool gaat.

In landbouwstreken zal die tegemoetko
ming zeer welkom zijn.

De heer v. d. Heuvel wist het wetsontwerp
nog aangevuld te krijgen met een bepaling,
waarvan bestaande, maar nog niet door het
1 Rijk gesubsidieerde scholen zullen profitee-
ren.

I Het slot van den middag werd in beslag
j genomen door de interpellatie van den heer
Oud over de uitvoering van de Tarwewet.

Minister Ruys antwoordde uitvoerig. Hij
was dankbaar voor -de geboden gelegenheid
om allerlei ongegronde geruchten te kunnen
tegenspraken.

We verwijzen voor deze belangrijke zaak
naar ons

AMSTERDAM

GOEDKOOPE AARDAPPELEN

In Maart 1931 werd in een besloten verga.de-
ring van den Raad. aan B. en W. machtiging
gegeven, bepaalde soorten van aardappelen te
gen lagen prijs, door middel van den handel,
voor het publiek ter beschikking te stellen.

Reden voor dit optreden meende een deel van
den Raad te hebben In de sterke stijging der
prijzen, vooral de ln Amsterdam meest gebruik
te aardappels, nl. de Zeeuwsche Bonten, Blau
wen en Eigenheimers.

Vooraf was tot den minister van Blnnenland-
schc Zaken en Landbouw het verzoek gericht,
om de uitvoer va.n consumptie-aardappelen te
verbieden of te beperken. De Regeering ls
daarop om begrijpelijke redenen niet Ingegaan.

Men heeft na het besluit van den Raad
en in overleg met de Vereeniglngen van hande
laars, goedkoopc aardappelen als Limburgsche
industrie en Drentsche Red Star en Eigenhc-1-
s gekocht, en deze doen verkoopen met een

stmarge van 11 ct per K.G. De prijs voor

het publiek werd vastgesteld op 5 ct. per K.G.
een maand later op 6 ct.. zulks in verband met
de noodzakelijkheid de groothandelsprijzen te
verhoogen.

De omzet was gedurende 5 weken vrij sta
biel. Na de prljsverhooging werd ze minder.
Aan de dlstrioutie hebben totaal pl.m. 350 han
delaren meegeholpen. De controle werd in over
leg met de organisaties gevoerd. In het alge-
n valt er van een correcte uitvoering te
gewagen.

13. en \V. komen In een nota. die zij thans don
Raad aanbieden tot de conclusie, dat de maat
regel goed en doeltreffend 'heeft gewerkt. In
totaal zijn 1.513.030 K.G. aardappelen verkocht.
Aan controlemaatregelen en bijslag kost deze
voorziening de Gemeente f 36.000.

Het is ons nog niet duidelijk, dat een soort
gelijk resultaat niet bereikt had kunnen wor
den. zonder rechtstreeks ingrijpen van de Ge
meente. Men had dan de controle- en admini
stratiekosten uitgewonnen.

Uit de cijfers blijkt toch. dat gedurende deze
paar maanden per hoofd der bevolking slechts
in totaal 2 K.G. aardappelen van deze goed-
koope soort is betrokken. Veel belangstelling
was er uu3 waarlijk niet. En deze zijn vol
strekt niet terecht gekomen, daar waar de
minste draagkracht aanwezig wordt geacht.

DEN HAAG

DE MOORD IN DE WAGENSTRAAT.

De in politiebewaking gestelde D. P., de
verdachte van de steekpartij, welke den
chauffeur I-L N. Maandagnacht in de Wa
genstraat het leven kostte, heeft tot nu toe
volgehouden, dat hij zich van het gebeurde
niets herinnert. Het dolkmes, waarmee het
misdrijf moet zijn gepleegd, is nog niet ge
vonden, doch de politie heeft eenige nadere
inlichtingen weten te verkrijgen welke thans
worden o* derzocht.

VERSLAG

Voortgezet wordt de behandeling der

Interpellatie "Wijnkoop

over de wering der Tribune.

DE MINISTER VAN ONDERWIJS repli
ceerde^ j s t e r begon met enkele nevenop
merkingen. Hti wees er op, dat handelingen
van den inspecteur der leeszalen de Centrale
Vereeniging raken en niet den minister. Het
ti-d d.is r- zin te beweren, dat de inspec
teur handelde gelijk hU deed, omdat hü wist
den minister achter zich te hebben.

De minister zpü heeft de aandacht geves
tigd' o;. de plaat in ...de Tribune". Eenige op
dracht is n>et gegeven: zü is ook onmogeluk
van -s ministers zijde. ..De Tribune" was slechts
in 20 van de 50 openbare leeszalen. Dat is
zanlc van de besturen en de minister staat ook
daar volmaakt buiten.

Het gifkastje van Mr. Marchant is om prln-
cipieele en practische redenen niet aanvaard.
Wat slecht is moet er uit en mag men niet
op een andere wijze toelaten.

Het advies van het bestuur ls in dit geval
gepubliceerd, maar publicatie in alle gevallen
is moeilijk te aanvaarden, wil men de waarde
der adviezen niet verkleinen

Tot de hoofdzaak komende, verklaarde de
minister, dat de kwestie met vrije gedachte
uiting niets te maken heeft. Het gaat om de
vrijheid van toelating van moreel schadelijk te
achten uitlatingen in instellingen van opv:oe-
denden en ontwikkelenden aard.

De deur van de leeszalen blUft wijd open
voor lectuur van allerlei richting, mits zich
houdend aan de moraal, die ln onze maat
schappij geldt. „De Tribune" overschreed de
grenzen ver. Wie zegt. dat dergelijke excessen
niet moeten worden geweerd, spreekt uit dat
het moreel schadelijke moet worden toegelaten.
HU vindt den minister tegenover zich. De
openbare leeszalen zouden dan gevaar loopen.

Het niet weren van de Tribune zou intrek
ken der subsidie ten gevolge hebben, zulks
overeenkomstig de reeds lang bestaande voor
waarden.

Die voorwaarden laten ook niet toe elk com
munistisch geschrift in de neutrale leeszalen
te weren. Dat verloor de heer Kersten heele-
maal uit het oog. Hem werd gevraagd wat hu
zou doen als hii achter de ministertafel stond.
CGroote vroolflkheid).

Of de subsidievoorwaarden moeten worden
herzien valt nader te overwegen en b(j pas
sende gelegenheid te bespreken. Maar de zaak
is niet eenvoudig en zal stellig behoorlijk
schriftelijk moeten worden voorbereid.

MINISTER REYMER, lichtte daarna nog
maals zijn standpunt toe inzake het weren van
„De Tribune" uit den spoorwegboekhandel.
dat door de Spoorwegen geheel zelfstandig is
gedaan. Hü kon zich bil do motleven daar
voor aansluiten en mist het recht om cenig
gebod van krantenverkoop op te leggen.

XTa eenig debat kreeg do heer WIJNKOOP
nog 10 minuten voor

repliek

hij wilde minstens 20 minuten, maar dat mis
lukte. Evenals de poging van den heer Ker
sten om nog weer aan het woord te komen.
Bü dat pogen gewerd hem den machtigen
steun der beide communisten.

De heer WIJNKOOP verweet do linkerzijde,
dat ze de religieuze hoeren wil steunen in
hun verzet tegen de rechtstreeksche aanvallen
op den godsdienst: Dr. Schokking sprak zoo'n
beetje liberaal, maar de heer Colün heeft het
precies gezegd en de consequenties getrokken.
En Kersten sprak van God. maar maakte met
zijn uitspraken, zich zelf tot een god. Ieder
echt-geloovigo moet hü afstooten door zulke
taal.

De heer KNOTTENBELT (Lib) nam uit zijn
motie terug het verplicht publlceeren van het
aan de Centrale Ver. te vragen advies om-
treilt onthoudingen van subsidie. Alleen werd
I bet vragen van het advies voorgesteld en pu-
j bllceeren van de motleven, indien de minister
1 van dat advies mocht afwijken;

1 MINISTER TERPSTRA had ook tegen de ge
wijzigde motie bezwaren.

Volgde de

■temming over de moties.

De heer v. d. HEIDE (s.d.) zou voor de motie
Wijnkoop stemmen, alg verzet tegen een
groeiend streven om de geestelijke vrijheid
aan banden to leggen.

De motie-WIJNKOOP werd verworpen met 45
tegen 23 stemmen. Voor communisten .soc.-
dem., vrllz.-dem. en Floris Vos.

De motie-KNOTTENBELT onderging hetzelb-
de lot met 43 tegen 24 stemmen. Links (beh.
de communisten) tegen rechts.

De interpellatie werd gesloten.

Z.h.st. werd daarna goedgekeurd een wijziging
van enkele artikelen van het

Lnchtvaartvcrdrag.

onteigening bjj Moordrecht

verkeersopstopping zal ontstaan

MINISTER REYMER was bereid met Voor
burg overleg te plegen.

Z.h.st. werd het wetsontwerp goedgekeurd.
Hetzelfde geschiedde met de wetsontwejpen:
tot verhooging van hot rentelooze voorschot
uit 's Rijks schatkist ten behoeve van den
aanleg en in exploitatie brengen van een
tramweg van Zutphen naar Deventer:

Onteigening voor aanleg van een nieuw Rliks
wegvak ter vervanging van den weg op den
Peersdük in den Rijksweg NümegenGrave
's Hertogenbosch;

Onteigening voor verbetering van den Rijks
weg RenswoudeArnhem bij de Klomp en om
Ede; en een

Wijziging der Successiewet.
Het wetsontwerp:

Aanvulling 1

Leerplichtwet

dat bedoelde doubleering van het 7e leerjaar
te voorkomen, indien een land- en tuinbouw
school aanwezig is en bezocht wordt, lokte
eenig debat uit.

De heer TILANUS (c.h.) was er vpor: hü
wenschte dat de leertüd kon worden afgeslo
ten, indien zeven leerjaren zün vervuld. Zulks
om gelükstelling te verkrügen tusschen het
platteland en de steden, waar de kinderen naar
een ambachtsschool kunnen.

De heer TER LAAN (s.d.) drong aan op in
voering van den 8-jarlgen leerplicht. Blüft de
Minister afwüzend. dan overwegen de boc.-
dem. indiening van een initiatief voorstel, ge-
lük ze ook reeds in 1011 hebben gedaan.

De heer ZIJLSTRA <a.r.) was tevreden over
de voorgestelde verlichting van den leerplicht,
waardoor ook het bezoek aan de lagere land
en tuinbouwscholen zal worden verbeterd.

De Leerplichtwet werkt thans zeer ongelük;
eenige verzachting wordt aangebracht door
het wetsontwerp.

De hoer EBELS (v.d.) wilde aan de 7-jari-
ge leerverplichting niet getornd zien en had
daarom bezwaar tegen wenschen in die richting.
Tegen het wetsontwerp had hü intusschen geen
overwegende bezwaren.

De hc-er v. VOORST TOT VOORST (r.k.) was
van harte voor het wetsontwerp in het belang
van den landbouwenden stand. De kinderen
moeten zoo spoedig mogelijk practisch bruik
baar worden om in het bedrijf meer te hel
pen. Met het 8sto leerjaar kon in deze rich
ting nog veel worden gedaan.

De heer v. d. BILT (r.k.) was eveneens voor
het wetsontwerp, evenals mej. WESTERMAN
(lib.)

MINISTER TERPSTRA constateerde den al-
gemeenen steun aan het wetsontwerp geboden.

Het doen beëindigden van den leerplicht na
een 7-jnrUm leertüd, zou ln de Kamer groot
bezwaar moeten cn daarom heeft het geen
zin een stel in die richting te doen.

Met b .N'üverheldsonderwüs is het Land
en TulnbuuwonderwUs niet geluk te stellen.
In de kringen van het L. en T.-onderwüa voelt
men daar ook niets voor.

De 8-jarige leerplicht stuit af op financieel
bezwaar.

Het landbouwverlof ts reeds van 6 tot 2
weken verkort. Er zün schaduwzüden, maar
die overdrüve men niet.

Met opheffing van het landbouwverlof. ge-
jk de heer Ter Laan wilde, zou men den
landbouw zeer dupeeren.

De heer v. d. HEUVEL (a.r.) lichtte een
amendement toe om te verkrügen, dat waar
reeds door provincie, gemeente en anderen ge-

bsidleerde land- en tuinbouwscholen bestaan,
„.e echter nog op de Rükssubsidie wachten,
deze scholen ook zullen behooren tot de onder-

Üslnnchtingen, die van den leerplicht zün
vrü'gesteld.

Do heer EBELS (v.d.) was daar niet voor,
omdat hü vreesde voor onvoldoende controle.

De heer TER LAAN (s.d.) nam eenzelfde
standpunt in.

De MINISTER merkte op, dat het amende
ment wat vaag is geformuleerd en daardoor
tot moellükheden kon lelden. Redactieverbete
ring werd aan de hand gedaan, waardoor ook
rükstoezlcht mogelük wordt.

Zü werd door den heer v. d. HEUVEL over
genomen.

Het gewüzigde amendement werd door aen
MINISTER overgenomen.

Het wetsontwerp werd z.h.st. goedgekeurd.

In behandeling kwam daarna een

xvüzlgiug der Landarbelderswet.

De strekking was verlaging der rente van
annuïteiten mogelük te maken.

De heer DE BOER (s.d.) had gaarne verdei
gaande tegemoetkoming gezien. omdat ver
schillende betrokkenen erg moeilijk zitten. Hü
wenschte herschatting van de plaatsjes zoo sterk
te maken, nu de waarde daarvan zoo sterk
is gedaald. In ieder geval stelle de Regeering
een onderzoek in naar de verpanding.

De heer WEITKAMP (c.h.) betuigde zün in
stemming met het wetsontwerp, maar wilde
nog meer steun.

MINISTER RUYS merkte op, dat ook 's Rüks
schatkist niet onuitputtelijk is. evenmin als
die van de gemeenten.

Het gevraagde onderzoek wilde do minister
overwegen.

riet wetsontwerp ging er z.h.st. door.

Daarna was de Kamer genaderd tot de inter
pol,.-.tie van den heer OUD (v.d.) met be
trekking tot do

uitvoering van de Tarwewet.

Hü wees er op. dat gemeld Is aan de bak
kers. dat met 1 Augustus de Tarwewet in
werking zou treden, terwijl anderzüds de Re
geering den algomeenen maatregel van bestuur
bedoeld In art. 2 cn 3 der wet nog niet gereed
heeft en verklaard heeft nog niet precies te
weten hoe de uitvoering zal zün. Toch wordt
allerlei georganiseerd op een wijze alsof men
wel weet hoe do uitvoering zal zijn.

Wanneer zal de uitvoering Ingaan?

Het moet de bedoeling zün om wat voor
het brood meer zal moeten worden betaald,
zooveel mogelük ten goede te doen komen aan
den noodlüdenden tarwebouw.

Er is ln December 1930 gestreden over de
vraag: mengen of büleveren. Wil de minister
met dat bijleveren een proef mogelük maken
in de tc- maken regeling? Zoo Ja, op .welke
wijze? Zoo niet. hoe stelt de Regeering zich
dan voor de bedrijven die voor de bereiding
■an haar product op overmengde bloem van
buitenlandsche tarwe zün aangewezen, die bloem
te. verstrekken? Zal dat geschieden door een
centrale instelling tegen door de Regeering be
paalde prijzen? Zal deze bloem centraal worden
ingekocht, om mot berekening van een zeke
ren toeslag ter beschikking van dc daarvoor
in aanmerking komende bedrüvon te worden
gesteld?

Voorts wenschte do heer Oud te weten of
die toeslag voor allo bedrijven dezelfde zal zün.
wat het gemiddelde bedrag zal zijn en wat
met de opbrengst van den toeslag zal worden
gedaan.

Hoe zal men mot de tneelimporteurs han
delen en met arbeiders, die ontslagen worden,
als zü overbodig worden In het geval meel-
importeurs en maallndustrie het eens worden
en voor die Industrie een bevoorrechte positie
ontstaat?

Belangrük was voorts de vraag hoe tb; pr(Js
zal worden bepaald, die den* inheemschen tarwe
bouwers zal worden toegekend. Krijgen ze den
vollen prijs of niet, cn zal de Regeering den
prüs beïji vloeden cn maatregelen nemen om
de werkelijke prijzen niet al te zeer van den
richtprijs to doen afwijken?

Maatregelen werden voorts gewenscht tegen
onredelijke prüsopgeving. Gevraagd werd of on
derzoclit Is naar de te verwachten stüging van
den broodprüs. dio berekend werd op totaal
20 millioen gulden.

Tenslotte wilde de heer Oud weten wat de
kosten van uitvoering der Tarwewet zullen zijn,
hoe die bestreden zullen worden en welke ver
houding er zal bestaan tusschen de lasten der
wet en het voordeel, dat aan de inheemsche
tarwebouwers ten goede zal komen. Het

antwoord van minister Rdji

werd onmlddellük gegeven.

De MINISTER verklaarde, dat allerlei ge
ruchten de ronde doen, die eiken schijn van
grond missen.

In de eerste dagen van Juli

zal de algemeene maatregel van bestuur ter
uitvoering van de Tarwewet in werking treden
De stelsels:

mengen of bijleveren

zijn onderzocht door een commissie. Deze om-
vangr'*:te commissie meende op één lid na het
stelsel Boon-Oud (bijleveren) te moeten afwij
zen. En dat eene lid moest zelfs de groote be
zwaren van dat stelsel toestemmen.

Tot die bezwaren behooren een uitgebreide.

strekte inheemsche bloem voor andere produc
ten dan brood zal worden verwerkt. Van dit
laatste zullen de kleine bakkers de dupe
worden.

Er zal een handel ontstaan in bloem van
Inheemsche tarwe, waardoor de hinnenlandscho
maalindustrie groot nadeel zal lijden.

Op deze en andere gronden was het stelsel
Boon-Oud niet te aanvaarden.

Het betrekken van

onvermengde bloem

door bedrijven, die deze noodig hebben, zal
mogelijk zijn, zulks onder controle, zoo noo
dig met directe medewerking van een voor du
doel door belanghebbenden gestichte organi
satie. de „Meelcentrale".

Maatregelen zullen worden getroffen, ».at

niet al te zeer f rukt.

Tot de bedrijven, die van dezen maatregel
zullen profiteeren. zijn o.a. te rekenen, die
welke banket, biscuit en zelf-rijzend bakmeel
bereiden, alsmede de bakkersbedrijven, voor
zoover hun voor bijzondere doeleinden geringe
hoeveelheden onvermengde bloem zullen ziju
te verstrekken.

De Meelcentrale zal de buitenlandsche bloem
beschikbaar doen stellen tegen een prijs,
waarin een bepaalde toeslag is begrepen. Een
distributieorgaan als in den oorlogstijd wordt
de Meelcentrale niet. Practisch zal haar be
moeiing zich beperken tot uitoefening van
controle en beschikbaarstelling van de toe
slagen voor de verbruikers van met Inheem
sche tarwe bereide bloem.

Uit een cn ander volgt, dat het niet dc be
doeling is, dat de Meelcentrale zelf een handel
in bloem zal drijven. Sij zal den

blocinhondei onder haar controle

overlaten aan den bestaanden handel,

Dc toeslag zal niet gelden

voor industrieën, waarvan moet worden aan
genomen, dat zij, technisch of economisch tot
het dragen daarvan moet in staat zijn. Even
min zal deze toeslag gelden voor producten
voor uitvoer b-sstemd. Het gemiddeld bedrag
van den toeslag zal afhangen van het prijsver
schil tusschen bloem van inheemsche en van
buitenlandsche tarwe.

Daarin zal ook begrepen zijn een bedrag.
De bestrijding van de administratiekosten der
Meelcentrale. tot welke administratiekosten
de vergoeding behoort aan hen, die bij den
meelimport betrokken zijn.

De hoe grootheid van het bedrag zal maan
delijks worden vastgesteld. Dit zal thans, wat
het prijsverschil tusschen de beide bloemsoor
ten betreft, ongeveer f l.su per 1UU K.G. zijn.
Het totaal bedrag der genoemde kosten zal
vermoedelijk liggen tusschen f 2 en f 2 40
(met inbegrip van de f 1.60).

De meelimporteurs

zulten In de gelegenheid zijn, althans ten deele
hun bedrijf in stand te houden. Vermoedelijk
zal ongeveer 70.0'io ton onvermengde uloem
voor de bloemverwerkende industrieën en de
bakkerijen noodig zijn. Hoeveel hiervan door
de inheemsche maalindustrie zal worden gele
verd. is nog niet met zekerheid te schatten:
het overige zal door do meelimporteurs kunnen
worden ingevoerd.

De meelhandel zal, .-oor zoover nlj zich bezig
hield met den handel in hier te lande he
elde bloem op de gewone wijze geheel onbe
lemmerd, kunnen worden voortgezet.

u den.,Jhandel ln buitenlandsche bloem
geldt hetzelfde als voor de meelimporteurs
met dat verschil, dat deze handel In het alge
meen in gunstiger conditie is dan dc import.
?m, -'L ,an,= niet allo handelaren voor hun
bedrijf uitsluitend zijn aangewezen op buiten
landsche bloem.

„Op. de Positie van den handelaar in tarwe
komt de Minister nader terug.

Op voorstel van de Commissie van advies ls
besloten aan de Meelcentrale toe te staan aan
bij den import van bloem betrokkenen een
3inS te geven ter tegemoetkoming ln de
t0 hJdeft schade als gevolg van do
Yan. de Tarwewet, welke hen tevens
ln staat zal steller, zooveel mogelijk hun per
soneel aan te houden.

Teneinde den tarweverbouwers en den tarwe
verbouw

zoo goedkoop

mogelijk te kunnen controleeren on daarnaast
te bereiken, dat de voordeelen van de Tarwe
wet bij de tarweverbouwers zuilen terecht
komen. zijn ln overleg met dc- algemeene
landbouworganisaties.

Elke organisatie heeft ln haar arocldsgebled
te zorgen voor inventarisatie, controle op ver
bouw cn geregelde aflevering van de taxwe,
vvaro deze organisaties niet opgericht dan zou
waar het binnenkomen van buitenlandsche tar
we niet door hooge invoerrechten wordt belet
net groote gevaar bestaan, dat buitenlandsche
tarwe als inheemsche zou worden verkocht.

Ook is deze oprichting van belang omdat zoo
doende alleen zonder nader ingrypen een rusti-
se en voor de landbouwers bevredigende prijs
vorming onder de werking van d« Tarwewet
a„n vT! 5 Yerzekerd- betreft hier het

eigenlijke doel van de wet.

De tarweorganisatles treden daartoe als ver-
„a°?ps'e" y.oor, df landbouwers op door middel
satles* Lentrale, de „Centrale Tarwe.rganl-

Door een dergelijke Concentratie van den ver
koop worden de koopers ook behoed voor voort
duren do en niet te voorziene prijsfluctuaties
voor de Inheemscne tarwe, geheel afwijkend
S hfn^!ir fnVark1, Weliswaar zal de bestaan
ttn' 2 thrwehandel hierdoor eenige
moeilijkheden ondervinden, maar van den nan-
k sestreefd naar het rekening houden
met de belangen van dien handel. De Regeling
h\tn„aa,??,1fn e ls. overselaten aan do geweste-
hn^^Li w11, en organisaties van de

handelaren. Vrijwel in alle streken v.n ons
komen! mCn 66,1 *oede overeenstemming ge-

De prijs en do voorwaarde van levering ko-
stand door onderhandelingen tusschen
or anlsaties van verkoopers en koopers.
dl» I1?? van het soeP^l vorloopen van

JL®,°"fe^alnd'e' ngen heeft de minister op
an ,dl\C°rmnlssle van advies aan par-
J zich met

richtprijs van f 12.B0

per 100 K.G. tarwe kan vereenlgon.
n.,„ bedoeling dat deze prijs volledig
in»iH L?7eV<,r 0Uners zaI worden ultbe-
w-V"we- welke aan gemiddelde elschen
voldoet. Natuurlijk zullen leveringstljd en kwa

2U'V°P, ts™ D.

Voornaamste Nieuws.

!^®!L£,e.ropJ,nv'oea Kunnen uitoefenen. De be
doeling is dat deze prijs zal worden betaald
nl0/,leler ns op de gebruikelijke plaatsen. Hot
Lh JU» voornemen van do organisaties, om

orlluRte UrW° n,et d"-*<-< t'n voUen

Prijs uit ie betalen, maar een gedeelte in te

keHHce r,rrekenJnf:- d° ultdruk-

„i» t bod°o"ng «ilt ingehouden bedrag later
uit te koeren, zor.dat aan het eind van het sei
zoen gemiddeld f 12.50 zal zijn uitbetaal''
Ten aanzien van

de oogst 1030,
die èn door den tijd van levering en door de

(blz. 1.)

De Tweede Kamer heeft het wetsontwerp
tot aanvulling van de leerplichtwet aange
nomen. Eveneens werd het luchtvaartver-
drag aangenomen. Interpellatie over de uit
voering der Tarwewet.

(bldz. S).

Uitslagen van Gemeenteraadsverkiezingen,
(blz. 5)

Het Koninklijk bezoek aan Parijs.

De dag der Theologische School te Kam
pen.

(blz. 9).

De Vara en de Radio-censuur.

De Rijksmiddelen over de maand Mei.

Negende Bondsdag te Arnhem van de
Bond van Geref. Mannenvereenigingen.

Conferentie Ned. Herv. Verbond tot Kerk-

herstel.

kwaliteit voor de tarweorganisatles een grootcr
risico kan meebrengen dan normaal zooal3 te
verwachten, heeft de minister ln overweging
gegeven een zeker bedrag van den prijs af te
houden. Trouwens slechts een deel der verbou
wers zai van de Tarwewet voor den oogst 1930
profiteeren.

Wordt dus door de tarweorganisatles op deze
wijze een zekere reserve gevormd, dan zai dit
haar positie versterken, hetgeen ten goede komt
aan alle tarweverbouwers.

De organisatie van de tarwelevering en do
wijze van prijsbepaling geven do zekerheid dat
niet van den richtprijs zal worden afgeweken.

De vrees voor het ontstaan van een min of
meer

deelde de minister niet. Immers vooreerst blijft
ieder vrij een maalinrichting te stichten en
onder dezelfde voorwaarden als de beslaande
inrichtingen tarwe te betrekken: ten tweede
zijn de meelfabrieken tot dusver elkanders felle
concurrenten geweest. Het ls ook niet waar
schijnlijk. dat zij in de toekomst tot prijsaf
spraken zullen komen, reeds met het oog op het
verschillende karakter der fabrieken. Naast par
tlculiere ondernemingen staat toch de coopé
ratieve basis werkende fabriek dor bakkerijen.
De fabrieken zijn wel gezamenlijk overeengeko
men in hun voorkoop contracten, Indien dezo
mochten worden uitgevoerd na de inwerking
treding van de tarwewet een zekere prijsver-
hooging op te nemen. De minister lieert hierin
geen streven naar monopolie gezien en hij ziet
het nog niet.

Ten einde ln deze zooveel mogelijk zekerheid
te verkrijgen is besloten om voorloopig voor
den tijd van een half Jaar dit systeem too ta
passen. Mocht dan werkelijk van

onnoodlge prijsopdrijving

zijn gebleken, dan zou de aandrang tot menging
van buitenlandsche btoem daaraan spoedig een
einde kunnen maken.

De minister is tot de overtuiging gekomen
dat een stijging van den bloemprljs met f l.öu
a f 1.75 per l(k K.G.

con stijging van den broodprijs
met één cent per brood van 8 ons tot gevolg
mag hebben.

De stijging van den bloemprljs zal ten gevol
ge van de toevoeging van 20 pCt- bloem uit In
heemsche tarwe tenminste f 1.60 per K.G.
bedragen. De noodzakelijke verhooging van .en
bloemprijs kan thans nog niet met abs- -He
zekerheid worden aangegaan.

Voor de uitvoering van do tarwewet komen
als

bijzondere kosten

in aanmerking de kosten van de tarweorgani
satles de kosten van controle voor zoover uit
geoefend door den Rogeeringscommissaris en
dc kosten, waarop reeds ls gedoeld.

Al deze kosten zijn, zeer ruim getaxeerd, te
stollen op 25 cent per 100 K.G. geleverde tar
we. Vermoedelijk zal evenwel ccn bedrag van
16 a 17 cent voldoende zijn.

Dit bedrag wordt door de tarwekoopers aaa
de tarwecentralo uitbetaald. Deze stelt het ter
beschikking aan de verschillende Instanties.
Voor het eerste Jaar is dit bedrag bcpa-ild op
25 cent.

Om de vraag omtrent lasten en baten oor de
boeren afdoende te kunnen beantwoorden, zou
bekend moeten zijn welke

cn welke baten de inheemsche tarweteolt zal
genieten. Noch het een, nocht het ander ls met
voldoende nauwkeurigheid te zeggen.

De meening is gehoord dat elk procent In
heemsche tarwe, dat In bultenlundscno tarwe
moet worden vermengd, oen verhooging van
den bloemprijs met 10 cent ten gevolge zou
hebben, zood-.t Indien 20 pCL Inheemsche tar-
AJ?oet ^'°rden vermalen, deze verhooging
f -00 zou bedragen. Deze 10 cent heeft echter
alleen betrekking op de verkoopcontracten en
kan dan ook voor de berekening van de toekom
stige bloem prljsverhooging een basis zijn Do
minister ducht geen onredelijke prljsverhoogt g
m den vorm van door de fabrikanten te maken
extra-winst als gevolg van de uitvoering van
de tarwewet.

Het eenige wat vast staat Is. dat do landbou
wers, voor de. Ingevolge do tarwewet geleverd®
tarwe omstreeks f 12.50 per 100 K.G. zullen uit
gekeerd krijgen. Mei. mug nannemen dut een
gemiddelde prljsverhooging tusschen f 6 a f 2
per 100 K.G. lot stand zal komen.

Er is niot te vreczen voor het leggen van ab-
ri or ma le cn onnoodlge lasten op de bevolking.
Net de r. c-este nauwgezetheid zal de ontwikke
ling te dezen aanzien worden gevolgd Met .,!e
hem ten dienste staande middelen zal dc minis
ter er voor waken, dat hetgeen wordt gevreesd,
niet zal worden verwezenlijkt.

De direct.» kosten aan da uitvoering aan do
I hJc tnVh"ir '?cn' wnt dr tarweprljzen
en de Controle betreft 16 A 25 cent per 1*0 Kg*
geleverde tr.rwt of ongeveer 3% van het be
drag. dat de landbouwer meer znl ontvangen.

Ongeveer eenzelfde bedrag wordt gevormd
de°vragén°Sttn bedoeld ln dy t0 VOIcn beuntwoor
Deze kosten zijn wel hot gevolg van
Te ruim «V!." n,ct.v'in hot K-volgde systeem
Tc ruim 6 uur werd do vergadering verdaagd.

HELPT ALLEN MEE

ONS BLAD

IN DE GEZINNEN TE BRENGEN
WAAR HET BEHOORT