1
BINNENLAND.
W. A. HOUTMAN Co's PIANO- en ORGELHANDEL Schiedam
r DONDERDAG 4 JUNI 1931
TWEEDE BLAD PAG. 5
OFFIC1EELE BERICHTEN
BESMETTELIJKE ZIEKTEN
In de week van 24 tot en met 30 Mei zijn
in ons land aangegeven 3 gevallen van
typhus, 4 van paratyphus, 116 van roodvonk,
96 van dyphtherie, 5 van nekkramp, 2 ge
vallen van poliomyelitis anterior acuta en
3 gevallen van encephalitis lethargica.
PRINSES JULIANA NAAR
GRONINGEN
Prinses Juliana zal zich Zaterdagochtend
per auto van Het Loo naar Groningen' be
geven, waar zy het noenmaal zal gebruiken
by den commissaris der Koningin.
In den namiddag zal zij de doopplechtig
heid verrichten van het nieuwe opleidings
schip van het Onderwijsfonds voor de Bin
nenvaart „Prinses Juliana".
Daarna zal zij nog een kort bezoek bren
gen aan het museum van oudheden van
provincie en de stad Groningen, ter bezich
tiging van de collectie van wylen Dr. Hof
stede de Groot.
Vervolgens keert de prinses per auto naar
Het Loo terug.
VRAGEN VAN KAMERLEDEN
Het Tweede Kamerlid Lockefeer heeft
har) den Minister van Binnenlan-dsche Zaken
gevraagd of het gerucht juist is omtrent de
1 uitwijzing op groote schaal van Nederland-
sche arbeiders, die in België werken zonder
de aldaar verlangde arbeidsvergunning, en
of de Minister het oogenblik dan niet ge
komen acht, om alleen onder beperkende
bepalingen en met arbeidsvergunning bui-
tenlandsche arbeiders verlof te geven 'in ons
land te werken, ten einde daardoor de
.rust op te heffen, die naar aanleiding der
buitenland scha bekende maatregelen
heerscht onder groepen Nederlandsche werk
Joozg arbeiders.
BRIEFTELEGRAMMEN
De persdienst van de P.T.T. zendt ons een
aard-ige reclame ter aanbeveling van de
brieftelegrammen, welke vlugger dan
een brief gaan en goedkooper dan een tele
gram zijn. Anders gezegd: dubbel zoo vlug
als een brief en half zoo duur als een tele
gram.
Het maximum-aantal woorden ls onbe
perkt; het minimum voor Nederland 10 en
voor buiten 20; de aanbieding kan geschie
den op alle telegraafkantoren, doch ook per
telefoon.
ZIEKENFONDSWEZEN
Dezer dagen hield die Landelijke Federa
tie ter bevordering van het Ziekenfonds
wezen een 'bestuursvergadering te Utrecht,
alwaar onder meer werd besloten, de "ge
wone jaarlijksohe" aïgemeene vergadering'
te doen plaats hebben op Dinsdag 7 Juli a.s.
Het ligt in de bedoeling, des morgens in een
huishoudelijke vergadering het jaarverslag,
de begrooting der Landelijke Federatie e.d.
te behandelen en des middags in een open
bare vergadering een inleiding te doen
houden over de aanhangige Ziekenfonds
wet. Als inleider zal optraden de heer F. S.
N o o r d h o f f, die als vertegenwoordiger van
het Nederlandsch Verbond van Vakvereeni-
gingen zitting heeft in het bestuur dei-
Landelijke Federatie.
SCHOOLJUBILEUM TE SCHOONHOVEN
Gisteren had de viering plaats van het W-jarlg jubileum van de School met den Bijbel
te Schoonhoven. Zittend van l. n. r. W. Ooms, C. (ie Rijke, G. Bouwmeester, W. Hooy-
kaas, H. Tempelman. Staande v.l.n.r. mej. Ooms, 3. G. de Leeuw, G. H. Kuilenburg, M.
A. Valk en F. Bouwmeester.
REGEERING EN VOLKSRAAD
DE INDIE-POSTVLUCHTEN
DE SALARISSEN DER
AMBTENAREN
DE BENOEMING VAN DEN G.-G.
Voorloopig verslag.
Aan het Voorloopig Verslag der Tweede
Kamer over het wetsontwerp tot goedkeu
ring van eenige besluiten van den gouver
neur-generaal van Ned.-Indië en nadere
wijziging en aanvulling van de begrooting
van Ned.-Indië voor 1931 wordt het volgen
de ontleend:
Verscheiden leden betreurden, dat de mi
nister in deze aanvullingsbegrooting evenals
in de hoofdbegrooting voor dit jaar, aan de
Kamer cijfers overlegt, die geen basis vor
men, waarop de werkelijke financieele toe
stand van Ned.-Indië beoordeeld kan wor-
Deze suppletoire begrootingen, merkte
men voorts op, zijn geen maatstaf van de
wijzigingen in het financieele beleid, welke
als gevolg van de economische depressie in
Indië noodig zijn gebleken. Ten gevolge van
dc belangrijke vermindering van de inkom
sten der schatkist in het vorig jaar heeft
de Indische Regeering een aantal bezuini
gingsmaatregelen ontworpen, die in April
aan den Volksraad zijn medegedeeld en in
dat. College zijn besproken.
Tégen den door de Regeering gekozen
'omi voor dat overleg is in den Volksraad
terecht ernstig bezwaar gemaakt, omdat de
Regeering zich daarbij op het standpunt
stelde, dat de beraamde maatregelen bij
voorbaat vaststonden en het overleg met
den Volksraad daarin later werd ter ver
zachting door den Regeeringsgemachtigdé
daaraan- toegevoegd „althans in -beginsel"
-geen--wijziging zou= kunnen brengen.
Een dergelijk bezwaar, wellicht in ver
sterkte-made, doet zich thans gelden voor
de Kamer. De. ingediende ontwerpen houden
met, de bezuinigingsmaatregelen geen ver-
In verband met de te verwachten tekor
ten en de door de Regeering met betrek
king tot die tekorten te némen maatrege
len betreurden verscheiden leden, dat er
zich schijnbaar
een soort paniekstemming
van cle Regeering heetf meester ge
maakt, waarvoor naar hun meening geen
reden bestaat. Met verwijzing naar hetgeen
bij de behandeling van de Indische begroo-
ting .is opgemerkt constateerden zij, dat de
vermogenstoestand van het Land bijzonder
gunstig is.
Verscheiden leden keurden 't af, dat de Re
geering gemeend heeft haar toevlucht te moe
ten nemen .tot 'n verlaging der salarissen
der Indische ambtenaren. Zij meenden, dat
een zoodanige maatregel slechts in aanmer
king mag komen, wanneer alle andere mid
delen om tekorten te verminderen uitgeput
zijn en, naar hun meening, is dit nog geens
zins het geval.
Verscheiden leden, die deze salarisverla
ging thans onaanvaardbaar achtten, hoop
ten, dat de beraadslagingen hierover in den
Volksraad en de uitspraak van dit College
tegen de korting van 5 pet. met ingang
van 1 Juni j.l. den Minister er toe zouden
kunnen bewegen thans van die verlaging
af te zien, ten einde nog eens te overwegcm
of geen andere middelen openstaan om in
de 'tekorten te. voorzien.
De nieuwe Landvoogd.
Verscheiden leden wenschten van deze
gelegenheid gebruik te maken om enkele
opmerkingen te maken over de benoeming
van den nieuwen Gouverneur-Generaal. Zij
meenden daarbij den persoon van den be
noemde zooveel mogelijk buiten het geding
te moeten laten en deze benoeming alleen
uit bet oogpunt van Regeeringsbeleid te
moeten beschouwen.
Van dit gezichtspunt uit gaven deze leden
hun verwondering er over te kennen dat
na lang beraad de keuze gevallen is op
iemand die, -hoe voortreffelijke eigenschap
pen hij overigens moge bezitten, geheel
vreemd staat tegenover de vraagstukken
der actueele koloniale politiek "en wiens
antecedenten het hem zeer moeilijk zullen
maken het volle vertrouwen van.de Inland-
sche bevolking te venverven. Mét het oog
op dit laatste werd de vraag gesteld, of
deze benoeming niet in strijd moet worden
geacht zooal niet met de letter dan toch
met den geest van art. 3 der Indische
Staatsregeling.
Een deel dezer leden achtte deze benoe
ming Diet in het belang van Indië. Hier
uit spreekt, naar hun raeening, ook een
geringschatting van de Indische volksbe
weging en volksbelangen. Zij zagen hierin
een symptoom van de reactionnaire poli
tiek, die thans ten opzichte van Indië
wordt gevoerd.
Andere leden, die eveneens den per
soon van den benoemde buiten beschou
wing wilde laten, verklaarden, dat, al ge
voelden zij eveneens de hierboven aange-
oerde bezwaren, zij niet kon/len toegeven,
dat op grond daarvan over het in deze
gevolgde regeeringsbeieid een bepaald
oordeel kan worden uitgesproken. Daartoe
ontbreken aan de Kamer de noodige ge
gevens.
Ook waren er leden, die er op wezen, dat
het geen goede gewoonte is al te veel over
personen te spreken, vooral niet van ge-,
zagsdragers. Daarom meenden zij, dat dc
Kamer beter zou doen zich in deze van het
uitspreken van een oordeel te onthouden.
Zij zagen den nieuwen Landvoogd met ver
trouwen tegemoet, vooral gelet op de wij
ze, waarop hij als Minister van Oorlog zijn
ambt heeft waargenomen, en wilden zijn
daden afwachten. Het feit, dat Jhr. de
Jonge door den Ministerraad voor deze be
noeming werd voorgedragen, bewijst naar
hun meening dat de Regeering vertrouwt,
dat hij de bezwaren, die tegen zijn benoe
ming ingebracht kunnen .worden, zal weten
te ovenvinnen. Uiteraard zal hij accoord
moeten gaan met. bet beleid van den Mi
nister van Koloniën.
VOOR NEDERL. FABRIKAAT
ACTIE IN DE SCHOENINDUSTRIE.
De Commissie voor Werkverruiming in
de Schoenindustrie heeft te Utreohit een
vergadering belegd van schoenfabrikanten,
schoenwinkeliers en ertegenw oordigers in
de Schoenindustrie, met. het doel de actia
te bespreken ter bevordering van het koo-
pen van Nederlandsche schoenen.
De voorzitter dezer Commissie, de heer
Jos. KJijberg, gaf een overzicht van de door
de commissie gevoerde actie en betoogde
dat om liet gestelde doel te bereiken, sa
menwerking van industrie, handelaren en
winkeliers noodig is in het belang van al
len. Iedere Nederlander moet besluiten zoo
dit. eenigszins mogelijk is, een Nederlandsch
artikel van gelijken prijs en kwaliteit de
voorkeur te géven boven een buitenlandsch
artikel.
Vervolgens heeft de heer W. Donker Pzn.
gesproken over de beteekenis van de actie.
Niet alleen industrie, niet alliien het pu-
bliek, ook de Nederlandsche winkelier is
gebaat met Nederlandsche schoenen door
Nederlanders gemaakt, welke schoenen van
deugdelijke kwaliteit moeten zijn en met
een redelijken winst moeten worden ver
kocht.
VIJFTIG JAAR
BIJ DE BRANDWEER
HET BOEKDRUKKERSBEDRIJF
VERGADERING TE GRONINGEN
Dinsdag vergaderde te Groningen de fe
deratie der werkgeversorganisaties in het
boekdrukkersbedrijf. In zijn openingswoord
deelde de voorzitter, de heer S. S. K o r t-
h u i s uit Den Haag mede. dat de plannen
tot een pensioenregeling van patroons en
chefs belangrijken voortgang hebben ge
maakt. Verder sprak hij onder instemming
der .vergadering zijn afkeuring uit over een
ingezonden stuk in de „Haagsche Post",
waarin de voorstelling werd gegeven als
zouden de prijstarieven der Federatie zijn
verhoogd, terwijl zulks geheel onwaar is
Voorts besprak hij de crisis en de groote
moeilijkheden om verbetering te brengen.
Na verdere besprekingen over huishoude
lijke aangelegenheden werden de bezoekers
der vergadering ten Stadhuize door het col
lege van R. en W. der gemeente Groningen,
ontvangen. De burgemeester, 'de heer H. P.
J. Bloemers, verwelkomde de leden der
federatie en sprak zijn waardeering uit voor
het vele dat de federatie heeft tot stand ge
bracht en wees aan de hand van diverse
historische gegevens op de belangrijke
plaats die het drukkersgilde sinds eeuwen
in Groningen inneemt.
Des avonds vereenigden de leden der Fe
deratie zich aan een gemeenschappelijke
maaltijd, waaraan ook het college van B.
en W. aanzat.
CHRISTEN VROUWEN VREDES-
ACTIE
EEN GROEP VAN HET COMITé CHR.
VROUWEN VOLKENBONDSVREDES-ACTIE
't Comité Christenvrouwen Volkenbonds-
vredesactie, bestaande uit mej. mr G. H. J
v. d. Molen te Amsterdam (presidente),
mevr. J. C v. Amstelvan Loben Seis te
's Graveland (secretaresse), mej. M. Eiken
hout te Amsterdam (penningmeesteresse),
mevr. A. AnemaGertzen te Haarlem en
mevr. mr dr P. M Franckenvan Driel te
Amsterdam, heeft een oproep gericht tot de
Christenvrouwen ih Nederland, waarin er1
op gewezen wordt, dat ook de Christen-
De heer M. Kolkman te Waddinxveen vierde
deze week zijn 50-jarig jubileum als brand
weerman. Burgemeester Troost hechtte hem
het gouden ..ruis van de Kon. Ned. Brand-
wcervereeniging op de. borst.
vrouwen op eenigerlei wijze deel hebben te
nemen aan een actie, welke bevordert het
vormen van een publieke opinie, ten gun
ste van de komende ontwapeningsconfe-
Het hiertoe gevormde comité zal op on
geregelde tijden vlugschriften verspreiden,
welke de betreffende zaak zullen belichten
Voorts wordt overwogen in het najaar
een eendaagsch congres te beleggen, waar
op een manifest zal worden opgesteld, heb
welk dan aan de Ontwapeningsconferentie
wordt gezonden, opdat daar ter plaatse ook
de stem van liet verlangen der Christen-
Vrouwen in Nederland gehoord wordt.
Ten einde blijk te geven van het saam-
hoorigheidsbesef in deze wereld is 'n insigne
verkrijgbaar gesteld in den' vorm van een
olijfblad, waarop de woorden voorkomen:
Internationéle Ontwapening" en verder de
letters CVVA, welke beteekenem: de Chris
tenvrouwen Volkcnbonds Vredes-Actie. De
kosten van het insigne bedragen: 50 et p.
stuk, 45 ct per 50 stuks. Éen en ander ver
krijgbaar, uitsluitend bij vooruitbetaling bij
mevr. M. W. BijlVlets, clubhuis v. Speyck
straat 153 te 's-Gravenhage, giro nr. 42561
Voor het bestrijden van de kosten dezer
actie, worden allen, die deze zaak genegen
zijn, dringend verzocht, een zg. Vredespen-
uing te storten op bovengenoemd gironum-
r. Het bedrag dezer Vredéspenning is
op
i ct
Het Comité is er diep van doordrongen
dat zeker de Christen Vrouwen hier 'een
groote verantwoordelijkheid hebben, waar
voor zij tot nu toe. niet voldoende oog
hebben gehad. Hetrttoht daarom -met-diepe
ernst deze oproep tot- haar.
WJl-deze actie met zegen bekroond wor
den, dan moet zij gedragen worden door
't gemeenschappelijk pp persoonlijk gebed
opdat God ons allen'de oogen opene, voor
heiliging der harten, verkregen in en door
ntgeen Hij in dezen van ons vraagt.
Vele vrouwen uit Christelijke kring heb
ben deze oproep mede-onderteekend.
NEERBOSCH
Bij de Weesinrichting te Neerbosch is
-oor den voorgenomen bouw van een nieuw
meisjeshuis reeds ongeveer f 11.000 aan
rij willige bijdragen ingekomen, waaronder
en dezer dagen ontvangen gift van f 5000,
van een wees te Amsterdam.
ROFFEL-RIJM F V
ARBEIDSDUUR
dvroosen praktijk" Autoi
Rusland, wil je wel gélooven,
Is zoo slecht niet als men zegt:
Als de helft maar waar zou wezen
Wa-s het slechter al dan slecht.
Rusland is goedvoor de Russen
Die aan de regeeringzijn;
Als je hou de Visser hoortis 't
Rozengeur en maneschijn
Net als in gewone landen
Is daar ieder niet tevree;
Dat de loonen er zoo laag zijn
Daar bewijs je nog niets mee.
Dat er honger wordt geleden,
Dat het recht wordt kromgetrapt;
Dat de vrijheid is verdwenen,
Dat één groep het volk begapt
Dat de knoet de wet kan stellen,
't Barbarisme in 't kwadraat
In de wanvomi der sovjetten
Zeggen kan: ik ben de Staat
Dat bewijst hoe onbewijsbaar
Het bewijs van slechtheid is
Voor wie meent dat communisme
In 't belang der menschheid is.
Als je bovenstaand berichtje
Zonder bijbedoeling leest,
Zeg je: waar ter wereld vind je
Zoo'n spontane arbeidsgeest.
(Nadruk verboden).
Radio Nieuws.
HUIZEN (1875 M.) KRO. 8—9.15 Morgen,
ert. 10—11.30 Gramofoon. 11.3012 Een h
urtje voor zieken en ouden van dagen 12.'
2.15 Politieberichten. 12.15—1.15 Luiicticoui
4o2 Gramofoon. 2o Concert. oo.30 Gra
Don. 5.307 Concert. 5.156 Spreker. 7—
Spreker. 7,30—7,45 Politie
Gramofoon. 811 Con<
ieuwsberichtei
HILVERSUM (298 8 M VARA 8 Gramofoon.
VPRO. 10 Morgenwijding. VARA. 10.15 Voor
dracht. 10,30 Voor de zieken. 11.30—12 Gramo
foon. AVRO. 12.01—2 Gramofoon. 2—2,30 Uitzen
ding voor scholen. 2.30t Concert. VARA 4
Orgelspel. 4.30 KnuLselwerkJea voor kinderen
ravondconcert. 6 Vervolg Concert. 6,4..
allerlei uit de Arbeidersbeweging. V
Prof. Dr. M. C. van Mourik Broekman (Prln-
inhage). 9.30 Concert io Persberichten van
it Vrijzinnig Godsdienstig Persbureau. 10.GG
Persberichten Vaz Dias. 10.16 Lezing. 10.45
-ii. VARA 11—12 Gra.
•ole-commissie had a
De Radio-Omroep.Coi
de V.A.RA. medegedeeld, dat zü. ook
vonnlg van den president der Haagsche recht
bank, bezwaar bleef maken tegen de uitzending
;r rede van mr. Duys. welke hb' gisteravond
>u houden over het onderwerp: De 15e Mei
de Radio-Omroep.
De R.O.C.C. heeft de tekst van de rede ter
inzage gevraagd. De V.A R_A. merkte op dat
iding van den tekst onmogelbk was. In-
kantoor van de V.A.R.A. den tekst zou kun
inzien. Telegrafisch heeft de commissie
r medegedeeld, dat zonder zending van
ede geen toestemming tot u.tzending kon
den verleend en dat bb uitzending deson
danks deze zou worden afgebroken. Als protest
tgen deze beslissing heeft de VA. RA. gieter-
rond de uitzending gestaakt gedurende den
jd voor de beide redevoeringen bestemd.
Bekende merken in alle prijsklassen w. o.
Absolute Garantie
NAAR DE „ONSTERFELIJKE
STAD"
XII
Ziezoo, wij zitten in onze auto, een mooie
Studebaker. Wij zijn wel geen eigenaars,
maar vier dagen aan een stuk hebben wij er
dan toch de beschikking over. 'k Ben nog
I nooit zoo rijk geweest. Wij gaan Judea zien,
het zuiden des lands: Hebron en (westwaarts
op) Betli-Jabrin en in een groote boog weer
naar. huis, naar Jeruzalem. Wij zullen aan
schouwen het laud, waar Abraham en Izak
on Jacob hebben gewoond, waar David Jïeeft
gezworven.
Wij zijn bon af: wij hébben een Joodscben
chauffeur. Mag ik hem u voorstellen, 't Is
Zwi F.; hij is 27 jaar hij heeft een aardig
gezicht, hcelemaal geen typische Semiet,
zijn deulihoedje staat een klein beetje scheef.
Hij is geboortig uit Gallicië, he'elt daar de
eerste klassen van een gymnasium door-
loopen, is toen nog 2 maanden als vrijwil
liger in den wereldoorlog geweest. Dan is hij
Sionist geworden met. heel zijn hart; hij is
j naar het Oosten getogen vol idealen om het
oude land zijner vaderen te veroveren,
allereerst op moerasdampen en op dc mala
ria-mug. In de oudeJizreël-vlaktc heeft hij
den strijd mee aangebonden; dié oorlog
heeft hem een mooi stuk van zijn gezond
heid gekost en bijna zijn leven: de malaria
mug is een gevaarlijk tegenstander. En nu
woont hij in Jeruzalem, is gehuwd en te
vreden. En is chauffeur. Hij 6preekt ge
woonlijk Hebreeuwsch (daarover later),
maar kent ook nog goed zijn oude moeder
taal: Duitsch, en de andere moderne talen.
't Is een ontwikkelde jongeman en aardig
bp de hoogte.
En een beste chauffeur.
Ik zit naast hem; mijn gewaardeerde
reisgenoot heeft dc achterbank. De ruit
tusschen ons in is altijd open; wij kunnen
dus goed praten en doen dat ook.
Onze wagen staat stil bij de bron der
Drie Wijzen op den weg naar Bcthleh'jin.
Wij stappen uit en kijken in de diepe put.
I Ja, dat is levend water; het leeft daar bene
den. Het is al beweging daar in de diepte,
een steeds wisselende verschuiving van
blinkend licht, 'een gestaag bewogen kring
I van spiegelviakjes. liet werkt steeds op
waarts naar boven, naar het groote licht,
I tnaar het blijft in de diepte om naar- allen
ikant zijn sproeiïng en wasdom te brengen,
XI Stond In, ons blad yam 2 Juni,
Minaret (Mohanimedaansche moskee). Op
den ommegang roevt de geestelijke de
geloovigen op tot het gebed.
wie weet waar.
En dan gevoelen wij op eens de gedachte:
dezen weg zijn Jozef en Maria gegaan, ook
met haar kindelce toen zij het moesten gaan
voorstellen in den Tempel en daar de groote
blijdschap brengen aan Simeon en Anna,
Daar zijn ook de patriarchen getogen en
duizenden voor en na hen. Ook in het geloof:
Abraham en zijn zoon den dag van Izak's
offerande. Hierlangs.
Wij zien bij don weg Rachels graf, een
eenvoudig gebouwtje. Op die plek aan den
weg werd Rachels tweede zoon geboren,
daar ging Rachels ziele uit. Daar stond de
hard beropfde Jacob, daar begroef hij de
liefde zijner jonger jaren, daar ging hij een
teeken bouwen op haar graf. En vijftig jaar
later, als Jozef bij hem komt (Gen. 4§ 7)
rijst die donkere dag nog voor hem op in
onverzwakt licht, hoewel zijn oog reeds is
verduisterd.
Wij staan er een oogenblik stil,
Onze wagen gaat weer zacht, opwaarts,
warjt. Bethlehem is gebouwd op terrassen en
dus loopt de weg op.
Dat. dal rechts is het begin van het dal
Be'aim. 3e'hle'-'auis een welvarend dorp,,
het is bijna geheel door Ghristenen bevolkt-,
de hooge witte huivendracht., die sommige
Mouwen nog dragen, dateert uit den tijd
der kruistochten.
Bij den ingang van de Geboortekerk staan
we stil. Wij gaan de lage deur in; de boven
dorpel is gezakt, omdat eeuwen geleden Mo-
'hammedaansche ruiters maar onbeschaamd
naar binnen reden. Wij komen in een holle
slordig gepleisterde ruimte met twee zijbeu
ken; tusschen de dikke pilaren hangen sim
pele lampjes; het geheel maakt een arme-
lijken indruk. Dat altaartje in een der vleu
gels is niet Grieksch maar Armenisch, teder
heeft hier wat.
Nu dalen wij af in een grot met marmci
bekleed. Lampen aan de zoldering geven een
zacht licht. Wij staan voor een zilveren ster.
Op die ster is geschreven: Hic de virgine
Maria Jezus Christus natus est (Hier werd
uit de Maagd Maria Jezus Christus geboren).
Al weer te wel goud en verguldsel en te
veel twijfel over de waarheid der aandui
ding en toch, wij moeten een oogenblik de
oogen sluiten en naderen de ontzaglijke wer-
kelijkheid van Gods ondoorgrondelijk wel
behagen in menschen.
Maar dan begint weer de drukte en het
gewoel. Hier, eenige schreden verder, stond
de kribbe; die kleine ruimte is van de
Roomsch-katholieken, de Ster is van de Grie
ken. Dat altaar daar is het altaar van de
Wijzen uit het Oosten. Hier ontving Jozef de
boodschap van den Engel, dat hij moest
vluchten. Dit is het altaar van de Onnoozele
kinderen, die Herodes liet dooden, daaron
der liggen ze begraven. Deze tombe is
Weer verder langs de onderaardscho gan
getjes: in deze grot heeft Hieronymus de
Vulgata vertaald. En daar is hij begraven.
En ginds, de beide vrome vrouwen, die uit
Rome gekomen waren om hem te helpen.
Wij komen er uit; wij staan weer in het
zonnelicht.
Ik ga even een klein straatje af, kom aan
den rand van het dorp; heb een ruimen blik
over het vrije dalende veld. Men wijst u
Boaz' akker, het veld dér herders. Wij staan
oj) gewijden grond. Hier in deze straatjes
hebben David en zijn broeders, hebben
Joab, Abisai en Asahel als kinderen ge
speeld, hier woonden Elimelech en Naomi,
hier Boaz en Ruth. Die paden gingen ze op
en af. Hierheen kwamen ook van ginds, in
don nacht., op het smalle pad, de herders, na-
Jozef en Maria de eerstelingen der schare,
die zich mocht buigen voor Gods Zoon. En
daar, in do lucht. stontlen de engelen om te
zeggen en te zingen hun vredewoord oven
Een blik op het tegenwoordige Bethlehem
den verdoemden mensch.
Het aanschouwen van het Landschap k
hooger levendigheid en kleur aan de oude
historiën, die van onze kindsche jaren af al
stonden geteekend in onze gedachte. En al
kijkend naar links en rechts sta ik even te
genieten van die nieuwe frissche tinten op
mijn oude coloriet. Ik ben God dankbaar,
dat, ik hier mag staan en kijken en denken,
Wij komen terug op het pleintje. Een op
dringerige koopman wil ons met geweld in
zijn winkel hebben. Wij rijden.
Nu trekken we 't land in, waar een Chris
tenman 'n 20 jaar geleden nog niet had
kunnen komen. Hier is de wereld bijna nog
net als voor 40 eeuwen, toen Abraham naar
Hebron toog en er zijn tenten opsloeg. Dit
is de weg, dien Elia ging, vluchtend voor
Izebel, de weg, dien Maria en Jozef en het
Kindeke gingen, vluchtend voor het aange
zicht van Herodes.
Alles, wat wij nu ontmoeten: menschen en
dieren en velden en dorpen en steden, boo-
nen en struiken, het is alles het oude aarts
vaderlijk land. bijna onveranderd. Alleen
:le weg is beter; gelukkig! Hij is prachtig.
Daar nadert een kleine stoet; de man zit op
zijn ezel, vrij en frank, hij kijkt dapper
rond, voelt zich de heerscher, de baas van
't ezeltje en van zijn vrouw. In zijn hand
'draagt hij zijn stok, die heeft hij altijd bij
zich. De vrouw loopt achter hem bloots
voets op den harden, hobbeligen weg; op
haar hoofd draagt zij een mand met allerlei
waar. zij komen waarschijnlijk van de
marktplaats, waar zij hun inkoopen hebben
gedaan.
De man moet zijn vrouw vriendelijk bo-
handelen, maar hij heeft ook het recht haar
te tuchtigen. Jörgensen vertelt, dat hij in een
dorpje eens liet volgende zag: een Arabier
zit voor zijn deur. hij voert niets uit. Plotse
ling staat hij op om zijn jonge vrouw, die
van het veld terugkomt, een geweldig pak
slaag te geven met zijn stok. die hem nooit
verlaat. De zak, dien de vrouw op haar
hoofd draagt, valt en rolt naar beneden. Zij
verweert zich niet, zij laat zich zonder ver
zet bij den ami vatten en naar binnen wer-
m.
Nu nog moet de vrouw haar man eerbie
dig groeten en aanspreken met: mijn heer.
Zij moet al het zware huiswerk doen: ma
len bakken, melken, de melk naar hét dorp
dragen, de inkoopen terugdragen, wasschen
(als dat eens voorkomt), spinnen, weven.
Bij dc Bedouïnen is de moeder, de zuster,
ook de gehuwde vrênw hooge achting.
Niemand tal het dan ook wagen haar op
strant aan -e sproken.
Godsdienst. Is alleen zaak der r
der gebedstijd mag geen vrouw de moskee
bestreden.
De huwelijken zijn gewoonlijk monogaam.
wantvrouwen zijn duur. Scheiden gaat
gemakkelijk; de man heeft eenvoudig te
zeggen: ik verstoot je. Maar gewoonlijk heeft
hij al gauw spijt. Dan gaat hij naar den
rechter; het huwelijk wordt opnieuw geslo
ten. Dat mag drie keer zoo: dan is 't uit,
tenzijde vrouw daarna met een ander
is gehuwd geweest. Een klein kunstje: hij
gaat naar een vriend; die huwt dc vrouw,
verstoot ze, 't spel kan opnieuw beginnen.
De diadeem van gouden of zilveren munten,
die wij menige vrouw zien dragen, is haar
vermogen,, dat het hare blijft, ook als zij
weggejaagd wordt.
O, wereld. En dat alles wordt gedekt door
godsdienstige formules en gebruiken. Het
Mohammedanisme is wel een hard leven.
Verscheidene karavanen passeeren ons.
Steeds met liet ezeltje voorop. Wij naderen
Hebron, komen in de streek, die ook hu nog
bekend is om zijn fijne smakelijke druiven,
gelijk in de dagen der verovering.
Eerst slaan wij nog even een zijweg in:
zien daar Salomo's vijvers geweldige beton
nen bassins, gevoed uit bruinen en kleine
beken, van waaruit Jeruzalem van water
wordt voorzien. Salomo had daar paleizen
en bloementerrassen en baden voor zijn
rouwen; omstreeks 1700 bouwden de Tur
ken er vestingwerken omheen. De weg voert
ook langs de bron, het water, waar altijd
volgens zeggen Filippus den kamerlinn
doopte.
Bijna nergens ziet men boomen; de Turk
heeft maai- gehakt. .Nu doet men alles om
het kwaad te herstellen; in '25 jaar hebben
alleen de Sionistische vereenigingen '25 mil-
lioen gulden uitgegeven voor boomaankweek.
Overal zien we ploegende fellachen: do
ploeg die zij gebruiken, is nog de oude hou
ten ploeg met of zonder ijzeren punt vun
vóór eeuwen; kleine jongens loopen er om
heen; onderwijs is daar niet.
Allerlei tafeiveïen treffen ons oog: bereden
politie met de karabijn op den rug; op het
veld een dromedaris, een paar magere koeien
en wat ezels, vreedzaam samen; abrikozen-
boomgaarden; 's nachts worden die als de
vruchten rijp zijn, bewaakt, want alles
steelt hier; twee dromedari.sen. er voor loopt
een vrouw, op den eersten zit de man, op den
tweeden een jongen.
Wij zijn in Hebron. Stop: hetrijbewijs moet
getoond.
Het is een mooie, zonnige lentedag.
Veel khaki.
H. J. VAN WIJLEN.
