s&smgsm
Bouwcredieten en Hypotheken
Stat. berekeningen
H.D.VAN OSNABRUGGE
MKViNi
iSHilPi
auomcw
siiaaiSBisaw*»»
ENCI-CEMENT
WEEK-END
OKOUME TRIPLEXPLATEN merk
iac.P.v.d.BERG's Fijnhouthandel
H. R. LAUWAARS ZONEN
VAN WANING C<>.
ROTTERDAM
KV. M.J.FE ENSTRA'S
Uw IDEAAL.
VOLLEDIG INGERICHTE BADKAMER I
WOON in uw EIGEN HUIS
N.V. Administratie Mij „Amsterdam"
N.V. Rotterdamsche Glas-Mij. -
163 164 - Telefoon 34214 - Het aangewezen adres voor de Bouwvakken.
BOÜWBLAD Xo. ICS, Pag. 2
MAAXDAG 13 MÊ11931
BILLIJKE VOORWAARDEN.
Te bevragen DUSSEL Zonen, Bazar»
straat 27, Telefoon 115154, Den Haag.
[et populaire wandversieringsmiddel
cylinder! De omtrek" van een wals is juist
Niet
liet „waar vandaan" en „hoe": betere keuze
een bespreking. Het volgend -tech
nisch exposé, na een bezoek aan de Eerste
Noderlanilsche Fabriek van behangselpapier
ie Schiebrook, geeft zeer beknoopt weer, wat
er al zoo aan de fabricatie vast „zit.
Het behangselpapier.
Het behang kan verdeeld worden in twee
grootc groepen, nl. de naturelpapieren en de
papieren met een gekleurden fond. De na
turelpapiercn zijn die, waarbij het papier
zelf reeds een bepaalde kleur krijgt bij de
fabricage, welke kleur tevens als fond
dient en dus naast het opgedrukte dessin
zichtbaar is. Deze kleur bezit het papier
dan door en door zoodat de achterkant de
zelfde kleur hééft als de fond aan den voor
kant. De tweede categorie heeft een vooraf
opgehrachten fond. Hierbij is men dus niet
afhankelijk van de papierkleur, doch alle
gewenschte nuances kunnen hierbij worden
verkregen, omdat deze fond als een afzon
derlijke verflaag op het papier wordt ge
streken. Hiervoor wordt oen afzonderlijke
machine gebezigd, welke door een stelsel
van walsen en in <le breedte- heen en weer
gaande borstels, de verf zoo regelmatig mo
gelijk over het voortrollende papier verdee-
len.
De voornaamste machines zijn echter die,
welke het dessin op het papier aanbrengen:
de drukmachines dus. Hieraan wordt het
papier in blanke lange strooken toegevoerd,
0111 deze geheel gereed, in de verschillende
kleuren bedrukt, weder te verlaten
1-Iet naturel papier kan direct met het
'dessin bedrukt worden en het papier, waar
eenst' <le fondkleur op is aangebracht, moet
Vooraf geheel droog zijn.
Het essentieelo deel der drukmachines
zijn de walsen, wélke het dessin op liet
pupier drukken. Voor elke kleur uit liet
dessin, loopt een wals, waarop zich de
fragmenten van het dessin bevinden, welke
in een bepaalde kleur op het papier moeten
■worden afgedrukt. Men zal begrijpen, dat
deze walsen een kostbaar bezit eener fa-
de cirkelomtrek het rapport, doch de om
trek vun wals plus oplcgscl, dus gemeten
over de uitstekende dessindeelen. Daar
nu voor één dessin meerdere walsen, 3, 4 of
waüover een doek
medeneemt en aan de andere zijde over
tweede wals loopende, deze verf aan de
drukwals meedeelt. Het eventueel te veel,
wordt weer door andere walsen van den
verfdoek verwijderd. We hebben nu opper
vlakkig besproken de bewerking en enkele
details van liet drukken, nu willen we na
gaan, op welke wijze bet papier verder be
handeld wordt, na het verlaten van de
drukmachine. Het eerste is -dan wel, waarop
de klemtoon moet vallen, dat de opgebrach
te. verf geruimen tijd noodig heeft om te
drogen, zoodat het bedrukte papier, nu dus
het behangsel, niet direct kan opgerold wor
i den. Een ingenieuse installatie, welke veel
i-1 ruimte in beslag neemt, is daartoe om het
drogen te bevorderen, achter de drukma
chine opgesteld. Do behangselpapierbaan
wordt dooi" die installatie automatisch op
gehangen, lussen vormend elk 4 a 5 Meter
lioog. Deze lussen-reeks schuift steeds
c.M. voprt over een lange ruimte, waaronder
een verwarmingsbuis loopt en een warmte
van ongeveer 100 gr. Farhenheit ontwikkelt.
.-Van liet einde van den drogingsweg zijn de
eerst uit d© machine gekomen lussen intus-
schen droog en voor verdere behandeling
geschikt, "nieuwe lussen dringen zich op zoo
lang de ingewikkelde drukmachine haar
werk doet.
Ook het mengen der verven is een zeer
interessant onderdeel en de keuze der toe
te passen verven welke door de chemische
industrie tegenwoordig in een groote ver
scheidenheid worden gemaakt is een even
belangrijk punt. Aard- en aniline-very en in
poeder- en deegvorm in een reeks van kwa
liteitsgraden, diverse bindmiddelen en toe
voegingen al naar gelang de beoogde kleu
ren en tinten. De doelbewuste toe
passing van dit rijke materiaal vereischt
van den verfnienger een onbegrensde ken
nis van de mogelijkheden, een fijn gevoel
voor exacte preciesheid in de te gebruiken
hoeveelheden van elke stof en een geluk
kige vindingrijkheid voor liet maken van
nieuw© kleurcombinaties.
FINANCIEELE STEUN AAN
WONINGBOUW-CORPORATIES
Aan het verslag van den Directeur-Gene
raal, Hoofd van de af deeling Volksgezond
heid, aan den Minister \-a-n Arbeid, Handel
cn Nijverheid, over het jaar 1930, betreffen
de de financieele controle van Woningbouw
corporaties, werkende met steun uit 's Rijks
kas enz., wordt het volgende ontleend:
Gedurende het verslagjaar werden de ad
ministraties onderzocht van:
00 bouwvereenigingen voor de eeiste maal,
Waarvan tweemaal op verzoek;
10 bouwvereenigingen, waarvan de admi
nistratie reeds eerder van Rijkswege was
gecontroleerd; Meiwan 17 op verzoek van
bestuurders van vereendgingen of gemeen-*1
ten;
2 bouwvereenigingen, welke middenstand-
koningen hebben gebouwd;
21 keuringsdiensten van waren;
20 sanatoria, gezondheids- en vacantie-
kolonies;
1 vroedvrouwenschool en
1 waterleidingmaatschappij.
Bovendien werden in verscheidene geval-
IJzer, hout, gewapend beton enz.
Bur. A. H. VAN WIJNGAARDEN
Leede 179 - ROTTEROAM-Tel. 56380
Ion, meest op verzoek van belanghebbenden,
balansen met. exploitatie-rekeningen op ge
maakt, of werd na min of meer uitgebreid
onderzoek advies gegeven ter afwikkeling
van financieele aangelegenheden der instel
lingen, ih iorvoren aangeduid.
De controles, in den loop van het verslag
jaar verricht, hebben geen feiten aan het
licht gebracht, die door hun aantal, of door
•hun bijzonder karakter, zouden motiveeren,
dat tot de vroegere wijze van signaleeren
.word teruggekeerd.
Waarmede natuurlijk niet gezegd wordt,
«lat onregelmatigheden thans tot het ver
leden behooren. Ook in dit verslagjaar zijn
ze geconstateerd. Het betrof hier echter
slechts enkele kastekorten van betrekkelijk
geringe bcteekends.
Vrij veelvuldig is voorts gebleken, dat
minder juiste gegevens zijn ingediend ten
behoeve van de vaststelling der Woning-
wet bij dragen. Zulks is in het meerendeel
dor gevallen toe te schrijven aan het feit,
<lnt exploitatie-overzichten moeten worden
ingediend, die niet met het boekjaar samen
vallen en dat de administrateurs der be
trokken corporaties de kennis of de ervaring
en, voor de samenstelling van die over
zichten vereischt. Voor zoover het voren
staande heeft geleid tot uitbetaling van bij
dragen tot een verkeerd bedrag zijn na on
derzoek de vereischte correcties aangebracht
Een punt van aanhouaende zorg blijft
roorts zooals ook in dit verslagjaar we
der gebleken is de reserveering voor
onderhoud cn de opvoering van de juiste
bedragen, die voor onderhoud zijn bes
Ook bier speelt gemis aan administratieve
bekwaamheid, soms ook een neiging tot ge
makzucht, een belangrijke rol.
In het afgeloopen verslagjaar is ook weei
herhaaldelijk gebleken, dat woningcom
plexen voor te booge bedragen waren
zekord tegen brandschade.
Gedurende het verslagjaar werd het
denzoeik naar de reproductiekosten van Wo
ningwetwoningen, naar de woningbehoefte
en naar de huren, welke voor woningen,
overeenkomende met de Woningwetwonin
gen, worden bedongen, voortgezet. Bij het uit
dat onderzoek voortvloeiende streven om
bestaande te lage tyiren op een meer econo
misch peil te brengen, bleek, dat in verband
met den economisohen toestand huurverhoo-
gingen slechts zeer geleidelijk konden wor
den verkregen.
Aan het einde van het verslagjaar waren
2-80 voorschotten, waarop was uitbetaald
f 43.919.149.73 afgelost. In de exploitatie
tekorten van de complexen met deze
schotten gebouwd, waren oorspronkelijk bij
dragen toegezegd tot een maximum van
f 623.059.17. Deze bijdragen zijn in verband
met de conversies verlaagd tot ten hoog
ste f 559.839.55.
Van batige saldi, welke de exploitatie van
met Rijkssteun gebouwde middenstand-wo
ningen tot het einde van 1929 heeft opge
leverd is in 's Rijks kas gestort een bedrag
van f 81.382.01.
Van de ten behoeve van den bouw van
noodwoningen door het Rijk in vorige ja
ren uitgekeerde bedrag, weid in 's Rijks
kas gestort, als aandeel van het Rijk
de batige saldi de rexploitatie van die nood
woningen tot 't einde van '29 f 2.741.604.91
Als Rijksaandeel in de opbrengst van
noodwoningen, welke werden afgebroken of
waaraan een andere bestemming weid ge
geven, met inbegrip van de voor de woning
ontvangen uitkeeringen wegens brandscha
de weid in 's Rijles kas gestort tot einde
1929 een som van f 106.852.60.
Van der Doesstraat 14
dig acht.
et artikel gaat dan verder:
d,v., breed
's-HERTOGENBOSCH. De Rijkswaterst
jstek no. 165: het teren van teerslakverhar
„en op dc-n Rijksweg Gorinohem—Breda, 1
loSW, irCDorèr?cï.'"^£nC
zich het I
breken over Rokin, Vijzelgracht, Muntplein
Stationsplein en dergelijke punten. De bin
nenstad zou dan voor het verkeer weinig
bezwaren meer opleveren. Zij is niet te
voor de verkeersmiddelen van een stad met
slechts 750.000 inwoners, mits men er de
kunstmartige belemmering, de tram, uit
ijdert. Vat in een stad als Londen,
met ongeveer even vele inwoners als geheel
Nederland, mogelijk is, kan in een stad van
tien maal kleineren omvang, in welke bo
vendien het goederenvervoer voor een aan
zienlijk deel te water geschiedt, niet onmo
gelijk wezen. De oude stad moet niet opge
offerd worden aan het verkeer, doch het ver
keer moet geschikt worden voor de oude
stad.
Dat zou ook veel goedkooper uitkomen.
Want vijf cn zeventig millioen, ongerekend
de gebruikelijke, onvermijdelijke en gewoon
lijk niet malsche overschrijdingen van der
gelijke ramingen (adres aan de Zuiderzee),
bijna geheel improductieve uitgave, is geen
kleinigheid, zelfs niet als dat bedrag,
Is wordt voorgesteld, verdeeld wordt uvet
.ijftig jaren, zeker niet bij dèn tegen-
woordigen toestand der hoofdstedelijke fi
nanciën, die in de toekomst waarschijnlijk
slechts weinig gunstiger zal w-orden.
De heer Polak besluit:
Men make zich verder geen waan-voor-
stellingen omtrent den omvang en de be
hoeften van het. verkeer en men houde
steeds voor oogen, dat niet het verkeer, doch
de oude stad primair is.
B. en W. schijnen uit te gaan van de ge
dachte, dat. de schoonheid van Amsterdam
gelegen is in de groote grachten en dat
alles geoorloofd is, behalve deze te dempen.
Zij vergissen zich. Het Amsterdam binnen,
do veste is één complex van schoonheden,
van welke geen enkele kan worden gemist
Het karakter der stad, eene uit vele deelcn
samengestelde eenheid, mag nergens worden
aangetast.
Afblijven, moet dus het parool zijn. Er
werd in den loop der jaren reeds veel te
veel verwoest. Van hetgeen het oude Am
sterdam nog aan schoonheid bezit, mag
niets, niet het geringste, vernield worden.
Het verkeer moet zich maar schikken en
voegen. Dat komt wel in orde, zeker waar
de hoofdstad de verkeersregeling voor
treffelijk is en uitstekend gehandhaafd
wordt.
Het aanvaarden van het onderhavige
plan zou zijn the tin of the wedge, het begin
van den ondergang, die voltooid zal worden
met het „vergroeien"' der oude stad tot city,
waarvan B. en W. gewagen, waarvan het
hier besprokene slechts het voorspel is. Die
tweede phase heet wel te zullen geschieden,
„zonder dat het wezen van haar (d. i. Am
sterdam's) oud schoon verloren gaat"
maar als de eerste phase ons het onheil ge
bracht heeft, dat. in de voordracht dreigt,
dan is zeer groote vrees stellig gerechtv
digd".
f 3950.
THOLEN. De areb. C. Meljvis te Bergen
Zoom: het bouwen van een landhuis. Daag
Inschr. M. v. Drtel, Oud-Vosmeer, f 13.060.
i gebouwen ten' behoe-
uon jjutierade. Laagste inschr.
Harlingen, f 101 680.
UTRECHT. De Dir. der Gem.werken:
ireiden van de school voor bijz. lager ei
lan de Maliehaan 54—56. Laagste inscl
Nijverheidsschool. Laagste inschr. J. A. Stad-
TE HOUDEN AANBESTEDINGEN
Nat. Schooloi
jndeering) aan het Bisschopplein e
ludgerusstraat te Zuilen.
WOENSDAG 20 MEI
APELDOORN. Het bouwk. bur. Jan 7
'eventerstr. 92, Apeldoorn, namens 1
Idaar: liet boüwen van hot hotel ..Fa
abij het Uddclermeer, gem. Apeldoor
iöt 3 teek. ad f 10, rest» f 10, verlor
AANBESTEDINGEN
GEHOUDEN AANBESTEDINGEN
ALMELO. De ar oh. Franken en Piets^^
369
lokaal, enz. aar
de school voor bijzonder L.O. aan de Doggers-
bank: pexc. 2: het maken en leveren en plaat
sen van meubelen voor genoemde school: Laag
ste Inschr: le perc.: J. v. d. Zande f 83C9; perc.
C. Buitenhuis f 1057.
it: bestek r
155
wegen (Zutphen-
grens. Zutphen
i de Rljks-
•broek en Gietelsoho Brouwerij-
Woeste Hoeve: raming f 63300. Laagste insohr.
Fa. Gebr. Hellendoorn
Swolle f 59883.
ARNHEM. De Rijlcwaterstaat: bestek
iet verbroeden en vernieuwen van een
klinker bestrating
gedeel-
rïjwlelpaden op het vak CulembongHe
ien; raming f 41700. Laagste
lem-togs-Mij, Gebr. H-oyiimck to
36-183.
am. De arch. G. J. Graaf-
mens de N.V. Aardefabrick
Welling- en Zn., in hotel
Doesburg: bet bou-
ïrlorijgb, ad f 1.50 i
i de N.V. Koopraan'a Meel-
MAASTRICHT
NEDERLANDSCH FABRIKAAT
ROTTERDAM en OMSTREKEN:
TELEFOON 30404-30233
TELEFOON 57650 (2 lijnen]
Inlichtingen betreffende
Hinderwets-
Bureau van Ingen
Vlietstraat 8b, - Rotterdam
Telefoon 11748
f 10, verkrijgt».
StadBHHMPMBHPPHni
van grondwerk, alsmede de uitvoering x
ge bljk. werken, ten behoeve van dei
i zijn ad f3 verkrijgb. bij U.
jr.,. Bièrstr. 6a en b.
UTRECHT. De arch. Chr. Stoffels. Mengelberg;
laon 59. Utrecht: het bouwen van drie winkel
huizen aan den Springweg en 7 boven- en be
nedenwoningen aan de Brandsteeg te Utrecht:
best. en 6 teek. ad f 6 verkrijgb. bij voorn. areb.
DONDERDAG 21 MEI
BILTHOVEX. 11 vm. De aroh. Jan Wilke en
Th. Belle. Mecklenburglaan 43. Bussum. in ho
tel „De Leljen". Soesterstraatweg 183. Blltho-
ven: het bouwen van 10 middenstandswoningen
met garages en schuren aan den Paltzerweg al
daar; bestek en teek. verkrijgb. ad f 15 per stel.
fr. p. p. f 15.50, rest. f7.50, ten kantore van
voorn. arch.
■s-HERTOGENBOSCH. 10 sm. Het Gem.best.:
bet bouwen van 4 beneden- en 4 bovenwoningen
bij de St. Jacobskerk te Den Bosch: bestek
f1verkrijgb. H
ZOMERVERBLIJVEN
D I RECTIEKETEN
SNELBOUW
VRAAGT PROSPECTUS
HAHBO houtbouw
N. HARDINXVELD
TELEF. 41
ZIERIKZEE, 1
(N. T.). Het Dag. 1
ndijke; bestek
•erkrijgb. bij den bookh. H. G. Krc
Handel Maatschappij N.V. „NET BOUWBEDRIJF"
HANDEL IN BOUWMATERIALEN
Drijf stee «-Betonblokjes voor B itonweikefl
Kantoor, Magazijnen en Industrie:
AELBRECHTSKADr 1 - TeleL 30933 ROTTERDAM
Gegarandeerde kwaliteit en verlijming
Weenaplein 8 - ROTTERDAM - Tel. 41490
N.V. d'Agnolo Co,
WILLEBRORDUSSTRAAT 166, Rotterdam, Tel. 40672-4098J
DAGNOLITHOVLOEREN v
Pijnackerplein 44, Rotterdam - Magazijnen: Schommelslr. 8-31
Waal-, IJssel-, Kalkzandsteen
Speciaal dunne Gevelsteen
Handvorm in verschillend formal
N.V. KON.
ROTTERDAMSCHE
V.H.
IJZER -
BETON- MAATSCHAPPIJ
TELEF. 21094 (3 lijnen) SSSS FILIAAL ENS0HED1
GEWAPEND BETON
EN BIJKOMENDE WEEKEN
VILLA'S te BILTHOVEN
schitterendo boschrgke omgeving; allo modern
comfort. - Zeer billijke prijzen. - Te bevragen
BiltHoven's Grondbezit
BEETHOVENLAAN aldaar.
Tel. 26549; of Straatweg 41. HILLEGERSBERG, Tel. 40465
Het Binnenstadplan
Een oordeel van Henri Polak.
Onder den -titel „Haussniann Redivivus"
wijdt de lieer Ilenri Polak in den „So
cialistische Gids" een Ifbschouwing aan het
verkeersohema voor do Amstcrdamschc bin
nenstad.
de bouw vtm
117 Z.wfhet be
ing van de benoodlgde
i weg MedembllkAarts-
insohr.: P. Daalder
ling f 100.000. Laagste in:
Arnhem f 77 30.
DRIJFSTEEM en BIMSINDUSTRIE
jjj een WONING met
|jj Kom nu deze week eens kijken
JU aan de
GOEVERNEURLAAN
VAN ZEGGELENLAAN
jjj te 's-Gravenhage met zijn moderne
'jj Winkel- en Woonhuizen (4 of 6
kamers, met volledig ingerichte
Maximum comfort
capelle a/o ussel
TEL. 21
en gij 'JESPAART =J= 40 der huursom. Voor
spaarrekeninghouders 85 Hypotheek. Individueel
sparen met vaste rente en gegarandeerd eind
bedrag. (geen spaarkas, geen verzekering). Aan
vragen te richten aan NIEUW-EIGENHUIS, Jan
Pzn. Coenstraat 21, 's-Gravenhage. Overal actieve
vertegenwoordigers gevraagd, aangename werk
kring, xuime beiooning.
GOEVERNEURLAAN 626 TELEF. 119118
's-GRAVENHAGE
OOK m VERSCHILLENDE STADSDI
WONINGEN TE HUUR
