llieamr geihsc\\t(iTouraitf
Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken
10e Jaarganr
Dit nummer bestaat uit DRIE blader
EERSTE BLAD.
EEN VREEMDE VERKIEZING
DE BELASTINGVERHOGING
VERWORPEN
Voornaamste Nieuws.
Gemengd Nieuws.
abonnement:
Per kwartaal 3£3
(Beschikkingskosten 015.)
Per week 0.25
Voor het Buitenland bij Weke-
lijksche zending 8c—
Bij dagelijksche zendingm 7.—
Alles bij vooruitbetaling
Losse nummers 5 cent
met Zondagsblad V/z cent
Zondagsblad niet afzonderlijk verkrijgbaar
Bureau: Breestraat 123 Telefoon 2710 Postbox 20 Postgiro 58936
NO- 3339 DINSDAG 28 APRIL 1931
ADVERTENTIES:
Van I tot 5 regelsJ tXVA
Elke regel meerm 0J2V%
Ingez. Mededeelingen
van 1—5 regels 2J0
Elke regel meer0.45
Bij contract belangrijke korting.
Voor het bevragen aan t bureau
wordt berekend 0.10
ook jammer.
In Hoogeveen is een strooibiljet verspreid
In 't belang der anti-rev. candidaten, waar
van de lezing de redactie van de Neder
lander bracht tot de uitroep: Hoe jammer!
Wij verstaan en onderschrijven dat. Men
■zegt wel dat aan een verkiezingsstrooibiljet
niet zulke strenge eischen van eerlijkheid
en zuiverheid te stellen zijn als bijv. aan
een dagbladartikel, doch een ernstige partij
mag die meening niet voeden.
Nu werden te Hoogeveen de kiezers opge
wekt om op de anti-rev. lijst te stemmen
met deze argumentatie:
Begeert gij in de kerk de prediking
van den vollen Raad Góds? Weet gij, dat
èn voor U zelve èn voor de kerk alleen
heil is te wachten van de levende Waar
heid?
Heeft de belijdenis der vaderen ook de
liefde van uw hart? Dan kunt gij niet
anders begeeren dan dat er in de re
geering zoowel van land, als provincie,
als gemeente mannen zitting hebben, die
deze begeerte en deze verwachting en
deze liefde deelen.
De Nederlander keurt deze methode
ai; en merkt op:
Hier wordt dus niet alleen de kerk
maar zelfs de richting in geding gebracht
bij een politieke verkiezing.
Reeds bij de kerk kan dit bedenkelijk
zijn; al kunnen wij ons een formule don
ken, die geen bezwaar behoeft "té wekken.
Maar dit strooibiljet gaat' voél verder.
Het noemt kerkelijke en. politieke rich
ting in één adem. Het .kiest partij tus-
schen richtingen binnen één kerk.
Politiek schijnt ons dat een ernstige
fout
Kan zij voortaan niet vermeden
worden?
Wij hopen met het blad, dat zulks voortaan
vermeden kan en zal worden; vooral ook op
i grond v^n het argument, dat de Ned.
aanvoert, n.L dat christelijk-historischen en
anti-revolutionairen behooren te pogen
'elkaar steeds beter te verstaan. En we zijn
blij, dat het blad zijn critiek geeft op de
meest zachtmoedige wijze door er slechts
boven te schrijven:-Hoe j ammert
Doch nu zij ons veroorloofd ook de
vraag te stellen: „Kan zulks voortaan niet
vermeden worden". Immers, onder cltó vele
verkiezingskrantjes troffen we er één aan,
waarin bijna alle Christelijk-historische can
didaten werden aanbevolen me»t te wijzen op
de vooraanstaande plaats, welke de candi-
daat in de Hervormde Kerk inneemt
Zóó werd dus de Kerk in 't geding ge
bracht. Terwijl o.i. do Kerk geheel buiten
de verkiezingsstrijd gehouden moet worden;
behoudens dan in de formuleering, welke
de Nederlander zich kan denken.
Ook jammer! zouden wij van derge
lijke aanbevelingen willen zeggen; doch met
minstens even welwillende tonatie, als waar
op de Ned. zijn oordeel gaf.
beslist onwaardig.
We prijzen het in Dr. de Visser, dat hij
het radio-rapport publiceïrde op de dag der
verkiezingen in de zeven provincies. Immers,
daardoor was het iedereen onmogelijk om
de conclusies van het rapport in d'e verkie
zingsstrijd te gebruiken.
Des te meer verdient het afkeuring, dat
van liberale zijde in meer dan één kies
kring de radio-kwestie in de verkiezings-
lectuur is betrokken. Zelfs neigt menigeen
tot de opinie, dat de winst in sommige
streken behaald, niet geheel, los staat van
deze actie.
We zeggen mèt de Nederlander;
welk. blad de aandacht op zware adverten
ties vestigt, dat deze propaganda beslist
onwaard i g is. Al willen wij met dit
blad, nu blijkens de uitslag der verkiezingen
over beel het land ook dit middel de Libe
ralen niet meer baat, het zwijgen er wel
toe doen.
In alles, wat wij over de verkiezing schre
ven, hebben wij opzettelijk elke verwijzing
naar de radio-strijd vermeden om elke ver
troebeling te voorkomen. Ware het rapport
een week eerder verschenen; we zouden óók
gezwegen hebben. Hoewel er best iets uit te
halen was. B.v. dit, dat men de luisteraars
wijs gemaakt heeft, dat het hun omroep
was; terwijl men intusschen alles in 't werk
stelde om er een particulier, winstgevend
zaakje van te maken.
Zelfs in het zeer korte, maar o.i. volkomen
objectieve uittreksel dat wij vorige week
Woensdag van het rapport gaven, kwam dat
voldoende uit. En gaarne hadden we hier
mee volstaan, want ook hier is rust
poodig.
Evenwel, van verschillende zijden wordt
aandrang op ons geoefend, om alsnog, nu
de verkiezingen voorbij zijn, tot iets breeder
publicatie over te gaan. En die verzoeken
willen we niet teleurstellen. Een ieder oor-
deele echter voor zich zelf.
HAAGSCHE GEMEENTERAAD
GEMEENTELIJKE WONINGBOUW
Hoe serieus sommige raadsleden hun stuk
ken bestudeeren en hun werk doen, is gis
termiddag op 'n leuke manier gebleken.
B. en W. hadden op een alfabethische aan
beveling voor lid van den Raad van Beheer
der H. T. M. de heeren v. d. Bilt en v. Vuu-
ren geplaatst. Bij de stemming stond het 11
en 14 en verder waren 2 blanco stemmen
uitgebracht, terwijl op 7 biljetten uit de twee
ureen bepaalde keus was gedaan. Die stem-
tmen konden niet ten onrechte als van on
waarde worden beschouwd bij deze keuze
uit een aanbeveling. De heer v. Vuuren zou
dan volkomen wettig gekozen zijn.
Toen de voorzitter deze conclusie wilde
gaan trekken, bleek het, dat sommige raads
leden haar niet wenschten te aanvaarden.
Zij meenden, dat de 7, die er zich zoo ge
makkelijk hadden afgemaakt, bedoeld had
den no. 1 der aanbeveling aan te wijzen. De
traditie wil, dat bij voordrachten no. 1 ge
acht wordt bedoeld te zijn, indien geen af
wijkende aanwijzing is gegeven. Bij een aan
beveling zulks ook aan te nemen vond bij
vélen bezwaar, die er op wezen, dat men
dan maar beter had moeten oppassen en
dat het nooit mogelijk is een gecorrigeerde
verkeerd uitgebrachte stem invloed op den
einduitslag te doen hebben.
Het was vermakelijk den Raad zoo wat
een uur lang over dit pikante puntje te
hooren redeneeren. Daar had nu eens ieder
een verstand van! Grappig was ook het
steeds wisselende inzicht bij degenen, die
zich zoogenaamd vergist hadden bij hun
stemmen. De heer Vliegen was daarvan een
interessant voorbeeld. Hij kwam van het
een tot het ander, fabriceerde toen een mo
tie, waarin den heer v. Vuuren verzocht
werd zijn benoeming niet aan te nemen, wij
zigde die weer en zag haar ten slotte met dp
klpinst mogelijke meerderheid aangenomen.
We gelooven, dat de heeren zich lichtelijk
belachelijk hebben gemaakt, onnoodig veel
de aandacht op hun flodderwerk hebben ge
vestigd en beter hadden gedaan den raad
van wethouder de Wilde op te volgen, n.l.
geen uitspraak doen en de beslissing aan de
consciëntie van den heer v. Vuuren over
laten.
Van meer beteekenis was het daarna vol
gende debat over den gemeentelijken wo
ningbouw aan de Wieringsche straat, waar
aan de rest van dep middag is heengegaan
De wethouder heeft het voorstel er door
gekregen met 25 tegen 15 stemmen. Maar
gemakkelijk is het niet gegaan. Er was een
belangrijk verzet tegen. Niet tegen don
bouw der woningen op zichzelf, maar we!
tegen den bouw door de gemeente. Velen
meenden, dat niet was aangetoond, dat hier
de gemeente moest bouwen. We zijn het
daarmee eens, gelijk men ook heeft kunnen
lezen in on artikel van Zaterdagavond. We
zullen de argumenten voor die meening niet
herhalen. Weerlegd zijn ze noch door den
heer Guit, noch door Mevr. de Vries-Bruins.
noch door den heer Vliegen en don wethou
der. De heer Josephus Jitta maakte er zich
al heel gemakkelijk van af.
De heer de Visser deed een schijnbaar
nieuw geluid hooren: particulieren mogen
voor hem net zooveel bouwen als ze willen,
indien het maar goedkooper is dan bij de
gemeente en gezorgd wordt, dat de huren
laag blijven. B.v. door te bepalen, dat bij
huurverhooging de canon zal stijgen.
Dit laatste denkbeeld is wel niet heelemaal
nieuw, maar juridisch uitgewerkt is het nog
niet, zoodat het weinig practische waarde
trad in dit geval. Men zou het eens kunnen
bekijken.
Of het bepaald noodig Is een dergelijke
bepaling in erfpachtscontracten op te ne
men? We zijn er niet zeker van. De vraag
is gesteld of ontduiking niet mogelijk is
Wellicht wel. Maar een andere vraag is of
zulk een bepaling noodig is. Een huis is een
marktartikel en de huren kennen fluctuaties
Zij bewegen zich steeds op een zeker niveau,
fiat door allerlei economische factoren be
paald wordt. Hoe kan men dan in redelijk-
beid verlangen, dat particulieren huren, bij
wijze van spreken, voor altijd vastleggen?
De heer v. Harmeien wilde het voor vijf jaar
doen; dat is al een belangrijke concessie. Do
gemeente heeft dat ook nimmer gedaan. Als
t noodig was verlaagde ze en is ook netjes
met alle huurverhoogingen meegegaan, toen
die indertijd aan de orde waren. Zelfs
dwong zij tot verhoogingen in gevallen, dat
ook zonder die verhoogingen dekkende ex
ploitatie mogelijk was. De huren van die
woningen voor arbeiders mochten niet goed
koop blijven, maar moesten worden opge-
voprd tot het gestegen huurpeil.
Tiet is onwaarachtig om aan anderen
eischen te stellen, waaraan men zichzelf niet
consekwent houdt, omdat de gestelde eiscb
onvervulbaar is. Dat moge ook de heer Guit
bedenken, die vermoedelijk zijn hurentheo
rie niet gaarne op de loonen zou zien toe
gepast En toch zijn het in tal van gevallen
de loonen, die beslissen over den prijs van
ook voor economisch zwakken onmisbare
artikelen. Maar hij bekijkt heel dit vraag
stuk door een politieleen bril en heeft er
daardoor ook ditmaal dapper aan mee ge
daan om 165 zeer dure gemeentewoningen
aangenomen te krijgen. Politiek, sociaal en
economisch is hij op den verkeerden weg.
Hij steunt de mannen van het principieele
gemeentesocialisme, houdt snellen woning
bouw door particulieren tegen en helpt men
de gemeente onnoodig veel geld te doen uit-
geZoMls gezegd - de Raad is in meerder
heid met den wethouder meegegaan. De
heer D. v. Twist poogde nog een toezegginkje
te krijgen, dat particulieren nu het eerst aan
de beurt zullen komen. De wethouder vol
stond echter met de verklaring, dat de Raad
ROTTERDAMSCHE GEMEENTERAAD
HET ROODE BEWIND
VEROORDEELD
Even na middernacht heeft de Rotterdam-
sche raad een beslissing genomen, waarvan
de gevolgen thans nog niet te overzien zijn.
De voorstellen van B. en W. tot belasting-
verhooging en de instelling van een crisis
dienst zijn verworpen met 25 tegen 18
stemmen: de voorstanders waren de'sociaal
en de vrijzinnig-democraten. De twee,'straks
verdwijnende communisten, waren in de
loop van de middag wel even poolshoogte
wezen nemen, doch bij de stemming waren
ze afwezig. Ze hadden trouwens aan de uit
slag niets kunnen wijzigen.
We schreven: de voorstellen van B. en W.;
juister gezegd, was het een voorstel van de
roode wethouders, die, gesteund door de be
slissende hulp van den Burgemeester, de
meerderheid vormden tegenover de andere
drie wethouders.
We begrijpen de houding van den Burge
meester niet Vrijdagavond heette het, dat de
finaneieele toestand van Rotterdam aller-
miserahelst was en dat naast het leenen van
een dikke vijf millioen voor Maatschappelijk
Tlulpbptoon nog de allergrootste bezuiniging
noodig was; --maar op geen enkele wijze
bleek, dat men nu heusch met bezuinigen
zou beginnen en gisteravond heette het weer
dat. het schip nog volstrekt niet lek is; 't is
alleen maar epn beetje heiig op zee.
Wat beweeort burgemeester Fortuyn toch
tot deze houding? Is het vrees voor een wet-
houderscrisis? Ongetwijfeld is daarmee ge
dreigd.
Wethouder de Zeeuw heeft gewaarschuwd
voor de c o n s e k w e n t i e s, welke uit ver
werping der voorstellen zouden voortvloeien
En in parlementaire taal kan dat niet an
ders beteekenen. dan een aftreden der roode
wethouders. Want al zou de wethouder kun
nen zeggen: ook het voorstel-Schouten is
verworp en en dus kan ik wel blijven;
dit zou niet mear dan een uitvlucht zijn.
Het is de vraag of hij de verantwoordelijk
heid zonder een crisisdienst en zonder tien
extra-opcenten dragen kan. Zijn houding zei
néén en dus zou hij moeten heengaan.
Dat is jammer, ongetwijfeld. Gelijk het
altijd jammer is, dat een voerman, die de
wagen in het moeras reed, van de bok
springt en aan anderen overlaat om het
vrachtje weer op de goede weg te brengen.
Doch, welk wezenlijk verséhil is er tus-
schen een financieel beheer, dat bij de eersté-
tegenslag de hoogste wijsheid in belasting
verhooging vindt; en het wegloopcn van zijn
post. als de wagen in het slop zit?
Aan deze nuchtere feiten is niets te ver
wrikken en de burgerij zal het volkomen
verstaan:
lo. dat de sociaal-democraten in het ver
leden (en hoe!) niets anders hebben gedaan,
dan het geld te weigeren, dat het college
noodig had;
2o. dat zij voortdurend (en hoe!) met de
meest onbekookte voorstellen zijn gekomen
om de uitgaven op te jagen;
3o. dat zij, zelf aan het bewind gekomen
zijnde, geleefd hebben als Jantje onbezorgd,
profiteerend van de maatregelen, welke an
deren ondanks hun tegenwerking (en hoe!;
genomen hadden en dat zij er toen niet
aan dachten om die eenmaal zoo fel bestre
den maatregelen te herroepen;
4o. dat zij, nog nauwelijks vier maanden
geleden, iedereen hoonden, die op de crisis
wees en op bezuiniging aandrong;
5o. dat zij oppeuzelden alles, wat maar te
vinden was. zelfs de extra-extra-voordeelen
van de wet-de Geer, zoodat Ged. Staten dit
wanbeleid met kracht moesten te keer gaan
om het debacle voor 1932 nog niet grooter
te maken;
6o. dat zij zelfs nu nog op de oude weg
wilden voortgaan en er van bezuiniging geen
spoor was;
7o. dat zij tot op het laatste oogenblik
doorgingen, alsof er van geen crisis sprake
was; doch zoodra zij deze ondekten voorstel
len deden om de lasten naar de toe
komst te verschuiven enop de rug van
de belastingbetalende burgerij.
Zóó is de positie en niet anders. Dat
wascht geen water van de zee weg: Das
Lied ist aus.
En zóó de zaken staande was er voor de
raarismeerderheid, speciaal voor de rechter
zijde, die jaar op jaar door de S.D.A.P. ge
hoond en gescholden is als de zwarte reactie,
geen enkele reden om zonder meer op de
burgerij af te wentelen, wat de roode hee
ren verbroddeld hebben.
De op zich zelf zeer te waardeeren ver
klaring van wethouder De Zeeuw, dat"de
heer Schouten gelijk krijgt en hij ongelijk,
kan het verleden niet goed maken; want
aan de mentaliteit in de roode hoek is ove
rigens ni'et veranderd; er wordt nog een
politiek spel gespeeld (en hoe!) van het
laagste allooi en wegschuilend als geslagen
honden met de staart tusschen de beenen,
blaften Ter Laan en Lührs en mej. Suze
nog steeds naar de rechterzijde, als ze maar
even durfden opkijken.
Hier was dus
een harde les
noodig als brood. De heer Dutilh, die zoo'n
beetje ruilhandel wilde gaan drijven: hij
verlaging der haventarieven en de wethou
der belastingverhooging, deed nog alle
moeite om het conflict te voorkomen. En
bijna was het hem gelukt. B. en W. zegden
hem toe om niet het volle tekort van 1.4
AMSTERDAM
ter herdenking van den verjaardag van
Prinses Juliana. Sprekers zijn op dien avond
I de predikanten Ds. Poot, Schweitzer en Lim
burg. Medewerking zal worden verleend door
den organist Frans Hasselaar en het Chr.
Gemengd Zangkoor „Omhoog".
herdenking
verjaardag
juliana.
prinses
Mr. g. w. eekhout
Gisteravond is plotseling overleden Mr. G
De Christelijke Oranjevereenigingen in de \v. Eekhout, vice-president aan de Rechtbank
wijken 3, 4, 17 en 21 „De Oranjevriend" hou- te Amsterdam.
den op Donderdag 30 April as. des avonds De teraardebestelling zal plaats vinden op
te 8 uur, in de Westerkerk een bijeenkomst Vrijdag a.s. op het kerkhof te Blauwkapel.
millioen van 1930 door een crisisleening te
dekken; ze wilden ook binnen een maand
met voorstellen tot verlaging van haventa
rieven komen; ze wilden ook onderzoek
en of er nog wat bezuinigd kon worden;
doch zijn uitnoodiging om na te gaan of de
arbeidsvoorwaarden voor het gemeenteperso
neel gehandhaafd kunnen blijven, gaf wet
houder De Zeeuw aanleiding een verkie-
zingsspeech te houden.
Die arbeidsvoorwaarden, aldus heette het.
zouden eerder verbeterd dan verslechterd
moeten worden; dus, wat heeft de heer Du
tilh daaraan?
Aan dit voorstel kon de rechterzijde haar
steun zeker niet verleenen. Zij heeft de
moed, om zelfs met de verkiezingen in 't
zicht, loonsverlaging te bepleiten, indien dit
onontkoombaar was; maar ze begint er
niet mee; integendeel, er zijn nog zoo
tallooze bezuinigings-objecten, genoemde en
ongenoemde, dat loonsverlaging thans ge
voeglijk buiten bespreking kon blijven.
Daarom stond in het voorstel Schoutcn-
Baars-v. d. Hoeven eigenlijk ook niets an
ders dan dit: belastingverhooging voor do
gewone dienst en
ernstig bedoelde bezuiniging
op het dienstjaar 1931, met verzoek aan het
rijk om subsidie voor werkloozensteun; op
dat later beoordeeld kan worden of een cri
sisdienst noodig is, ja, dan neen.
De bedoeling is duidelijk. Als men De
Zeeuw en Ter Laan maar laat „walten und
schalten", dan leenen ze tegen de klippen
op en wordt alles naar de toekomst ver
schoven, terwijl er van ernstige bezuiniging
geen sprake is. De heeren moeten krap ge
houden worden om bescheidenheid te lee
ren.
Op de wijze, gelijk de rechterzijde dit be
oogde, is het niet geschied. Het voorstel
Schouten is verworpen, met 23 tegen 20
stemmen; links tegen rechts, omdat de heer
Dutilh wèl aanstonds een crisisdienst he
geerde.
Ook het voorstel-Dutilh werd verworpen
en wel met 36 tegen 7 stemmen, want de
rechterzijde ziet thans nog gevaar in de in
stelling van een crisisdienst en acht het
oogenblik nog niet gekomen om aan de loo-
~nen te tornen.
Doch de verwerping van beide voorstellen
baatte wethouder de Zeeuw niet, want vóór
zijn voorstellen was evenmin een meerder
heid te vinden.
De verhooging der opcenten op de Ge
meentefondsbelasting van 30 op 60 en de in
stelling van een crisisdienst om geld te lee-
r.en voor de uitkeering aan werkloozen,
werd verworpen met alleen de stemmen
van rood en rose vóór.
En zoo heeft Botterdam naast de economi
sche ook een politieke crisis.
Het lelie 4ebat.
We zouden het hierbij kunnen en gaarne
willen laten, doch dan zouden we te kort
schieten in plichtsbetrachting; het is goed
dat we althans eenige momenten uit hel
vaak feloplaaiende debat vastleggen.
Meesterlijk in elk opzicht, zoo wat vorm,
argumentatie als weerlegging van eenige
domme interrupties uit de roode hoek betreft
was het twee-urige betoog, waarmee de heer
Schouten de laatste restjes van het roode
finaneieele beleid wegvaagde als sneeuw
voor een Junizon.
Volkomen objectief en naar waarheid kon
hij getuigen, dat wethouder De Zeeuw met
grenzelooze oppervlakkigheid over zijn cri
tiek in eerste termijn was heen gegleden;
we hebben er reeds op gewezen, dat wij met
de beste wil van de wereld in des wethou
ders betoog niets konden vinden, dat op een
verdediging van zijn beleid geleek.
Da waarheid mag en moet. vooral, wan
neer de financiën van jen groote stad als
Rotterdam in *t geding zijn. gezegd worden;
onverbloemd en zonder schroom; want het
wordt een debacle, als niet krachtig wordt
ingegrepen en een einde wordt gemaakt aan
het funeste beheer der fina. eiën.
Op elk punt van vroeger beheer, stuk voor
stuk worden alle waarschuwingen van
Schouten waarheid en A-ethouder Ter Laan
kan nog wel ietwat mopperen, wat hij trou
wer... altijd doet; doch één woord ter verde
diging van het gevoerds beleid kon hij niet
spreken; net zoo min als zijn geestverwanten,
die altijd zoo hoog van de toren kunnen
blazen.
Nu zweeg de heele bent, of ze gingen schuil
in wandelgang en koffiekamer. Ze zwegen in
all talen, zooals Mr. v. d. Hoeven terecht
opmerkte. En, elke slag van Schouten was
raak.
Daar zal o.a. de heer Brautigam van kun
nen getuigen, als hij het verslag naleest
Want ook hij schitterde door afwezigheid.
Ook hij. die nog op 12 Dec. 1930 ('t is geen
jaren, doc-h eenige weken geleden) namens
de roode fractie de blufferige woorden sprak,
dat hij wel af zou rekenen met de zwart
kijkers en reactionairen, die van een som
bere toekomst spraken; neen, optimisme was
b'ter dan pessimisme enRotterdam was
wel in staat een tijdelijke schok op te van
gen.
•tls nog geen Mei; we zijn dus pas vier
maanden verder, en reeds nu. aldus riep
de heer Schouten onder groote hilariteit uit,
is de toestand zoo abominabel miserabel als
ze ooit geweest is.
Wist de heer De Zeeuw dat half Decem
ber 1930 niet? Hij kon hot weten en moest
het weten en hij had de heer Brautigam tot
de orde moeten roepen; hij wist hoe spoe
dig het moest tegenslaan. Doch wat deed hij?
Hij speelde mooi weer met het geld. dat door
ar leren en ondanks zijn tegenwerking bij
eengebracht is. Hij beknibbelde wethouder
De Jong om 660.000 te beloven voor ver
kiezingskoekjes.
Dat verwijt, de hoer Schouten kón het
niet verzwijgen, moest ook gericht worden
tot den Burgemeester. Nu was h ij de zwart
gat li gste van allen, maar einde 1930 verde
digde hij een begrooting die zoo voos was
als een koolraap, waan-oor de varkens be
danken zouden.
Hoe kon de Burgemeester dat doen? Het
is en blijft vooralsnog een raadsel.
Weth. Ter Laan. die over 't geheel muis
stil in zijn stoel gedoken zat, waagde op een
gegeven oogenblik wen soort uitval naar
Schouten.
De S.D.A.P. moest zich verzetten tegen de
reactionaire plannen van Schouten.
Maar ach. dat had hij tegen zijn leven ge
sproken. Want Schouten nam hem a faire,
dat de vlokken er af vlogen.
Het daverde door de raadszaal.
Met een lange rij van voorbeelden toonde
de heer Schouten hern aan, hoe hij en zijn
fractie elke poging om de schatkist stevig
te maken, had tegengewerkt, zoo lang als
het maar mogelijk was; nooit was er eenige
medewerking bij de S.D.A.P., altijd de groot
ste oppositie.
Daar lag ook weth. Ter Laan tegen de
vlakte.
Erg trok de heer Schouten het zich
aan, dat hem en zijn medestanders onop
rechtheid was verweten; en ook Mr. Baars
kwam daar 's avonds op terug. Het i s niet
zoo, dat er blijdschap zou zijn over het de
bacle van heden. De heeren zouden wat gaar
ne willen, dat zij zich vergist hadden. Het
ware met Rotterdam dan beter gesteld
dan nu.
Maar zóó is het niet en nu moet men trach
ten om uit de moeilijkheden te komen. Kan
men daarbij op het college vertrouwen?
Blanco vertrouwen niet gewettigd.
Absoluut niet. Want terwijl de Burge
meester verklaarde, dat alle leden van
het college op de noodzakelijkheid van bezui
niging wijzen; regent het voorstellen van
B. en W. om voor nieuwe maatregelen geld
te voteeren en verklaart een minderheid,
dat men door wil gaan op den ingeslagen
weg.
Bovendien, met welk recht vragen B. en
W. blanco vertrouwen?
Meer dan eens zijn toegestane gelden be
steed voor doeleinden, waarvoor .e niet be
stemd waren.
Is er dan heelemaal motief om een cri
sisfonds in te stellen?
Zeker niet voor de overschrijving van
1.4 millioen tekort over 1930?
Dat is aanvankelijk reeds geregeld, en het
is beier dit als tekort over te schrijven op
1931; dat bevordert de zuinigheid en zou
ook een argument zijn om bij de regeering
op hulp aan te dringen.
Een crisisfonds kan noodig zijn, doch
eerst moeten alle middelen uitgeput zijn en
het feit staat vast, dat het college nog geen
enkele poging gedaan heeft om uit de
misère te komen.
Bij de behandeling hiervan ging de heer
Schouten verder, dan men met eenige moge
lijkheid van een raadslid kan verwachten.
Hij somde enkele dingen op, welke voor
bezuiniging en vermeerdering van inkomsten
in aanmerking komen. Als de heeren maar
willen.
Doch wat de tram betreft, lijkt het er niet
veel op. De heeren willen niet eens begrij
pen, dat een tariefsverhooging de Inkomsten
belangrijk moet verstarken; terwijl het toch
uit de begrooting blijkt. Daarentegen wil een
minderheid van B. en W. (toch zeker de
roo.de wethouders!) de uitgaven nog ver-
hoógen. Dat rammelt als een oude tramwa
gen.
Een zeer slechte noot in de rede van weth.
De Zeeuw, was zijn opmerking, dat hij twee
zulke dure collega's heeft: Mr. Dvj Jong en
Nivard. Dit was beneden peil. Want ieder
weet. dat met name de heer J. ter Laan ja
ren aan een stuk gebulderd heeft tegen de
„bekrompen" opvattingen van rechtsch wet
houders. En toen de hilariteit in de raad op
laaide, omdat Schouten vroegere uitdruk
kingen van Ter Laan herhaalde, sloot deze
zijn citaten met de apirerking, dat hij maar
de allerfatsoendelijkste taal in herianering
had gebracht
AL met al, want we kunnen niet alles re-
leveeren, heeft Schouten de S D.A.P. gekraakt
en gebroken als ooit gebeurd is. Maar het
was dan ook een afrekening «ver wie
jaren.
Intusschen, de heer Schouten liet het hier
niet hij. Met de heeren Baars en v. d. Hoe
ven diende hij een voorstel ln, waarin aan
B. en W. de weg wordt aangewezen om uit
de misère te komen. Deze kwam hierop neer,
dat de 10 extra opcenten oorloopig niet ge
heven worden; dat de 1.4 millioen van 1930
niet in een crisisdienst wordt opgenomen;
en dat de instelling van die dienst wordt
uitgesteld, totdat blijkt, hoever B. en W.
met andere middelen kunnen komen en
hoeveel het Rijk zal willen bijdragen.
Om dit voorstel concentreerde zich natuur
lijk de belangstelling in de
avondvergadering
Nieuwe voorstellen
Doch bij dit eene voorstel bleef het niet.
Want de heer Dutilh stelde alles in het
werk om een brug te timmeren en toch voor
eigen partij wat in de wacht te sleepen;
nl. verlaging der haventarieven en een on
derzoek naar de loonen van het gemeente-
personeel.
Evenwel, zooals we reeds in 't begin zel
den, daar wilde weth. De Zeeuw niet aan.
De roode fractie had gauw scheepsraad be
legd en toen geconstateerd, dat ze met zoo'n
voorstel de verkiezingen niüt tegemoet kan
gaan. Integendeel, straks moet de kiezers
wijsgemaakt worden, dat de reactionairen in
den raad het geld niet willen halen, waar
het zit, maar dat zij het gemeentepersoneel
de dupe willen maken.
En ook zal dan het misselijke spelletje (we
gebruiken deze leelijke uitdrukking voor een
foeileelijke zaak!) gespeeld worden met de
uitdrukking van Mr. Baars, dat men voor-
loopig een kasgeldleening zou kunnen slui
ten voor de werkloozenuitkeering, indien er
werkelijk geld noodig mocht zijn.
De heer Ter Laan. die zich niet wist te
bergen onder de geeseling van Schouten,
stormde toen. naar voren om Mr. Baars te
hoonen: „hij wil financieren met kasgeld".
Dit was eigenlijk nog de walgelijkste ver
toon ing van heel het debat Doch men moet
niet vergeten, dat de S.D.A.P. toch iets
moet hebben om 6traks naar de kiezers te
gaan.
Laat ons er voorlooplg over zwijgen- er is
deze dagen gericht gehouden; het roode be
wind is gewogen en door allen tc licht be
vonden. Ook door de roode fractie zeli. Van
daar hun welsprekend zwijgen
zal kunnen beslissen als de plannen voor
West- en Pronkstraat en West duin weg aan
de orde zullen zijn. Desondanks stemde de
heer D. v. Twist voor dezen gemeentelijken
woninghou die op zich zelf wel geen ge
weldige ramp is, maar als systeem niet
deugt en in dit geval wie de practijk kent
stemt dit toe onnoodig en onnoodig duur
is. liet wordt tijd, dat ook op dit gebied de
normale gang van zaken hersteld wordt.
Zal het zijn na de a.s. Junigebeurtenissen,
waaraan gisteren misschien wel door som
migen is gedacht? i
(blz. 1.)
Vergadering van den Haagschen Gemeen-
eraad
De Rotterdamsche Raad verwerpt de voor
stellen tot belastingverhooging.
Groote brand aan de Vondelingenplaat te
Rotterdam.
(blz. 2.)'
Snowdens begrootingsrede.
Regeeringstroepen geland op Madeira.
Rusland, Turkije en de Europeesche Coin-
aissie.
Uiteenzetting van Arpinatie in de Italiaan-
sche Kamer inzake de arrestatie van den
Belg Moulin.
De VIootbesprekingeneen gerucht over
Amerikaansche bemiddeling.
Blz. 3
Vergadering van de Chr. Bond van Belas-
tingambt-naren.
Ingediend is een wetsontwerp betreffende
openbare godslastering,
het Avro-conflict.
(blz. 5)
Het rapport der commissie-De Vries over
Bekentenissen inzake de broedermoord te
Aalten.
(blz. 9)
Vergadering van de Ned. Bond van Chr.
Fabrieks- en Transportar.be.'•ers.
Het Communisme in de practijk.
GOUDA
prinsessedag.
Ter gelegenheid -an den verjaardag van
Prinses Juliana heeft a.s. Donderdagmiddag
om 2 uur op de Markt een zanguitvoering
plaats. Ruim duizend kinderen van Christe
lijke en Openbare Scholen zullen onder
leiding van den heer Fabriaan eenige
liederen zingen. Na afloop daarvan trekken
de kinderen in optocht over de Hoogstraat,
Kleiweg, Bleekerssingel en Tiendeweg, weer
naar de Markt terug, waar de stoet wordt
ontbonden.
's Avonds om 8 uur wordt In dc St. Jans-
kerk een wijdingsbijeenkomst gehouden, ge
organiseerd door de Goudsche Christelijk©
Oranjevereeniging. Ds. Simon spreekt een
openingswoord, Dr. J. Hoek, Geref. predi
kant te Den Haag houdt een wijdingsrede.
Ds. ten Brink spreekt het slotwoord. Het
kerkorgel wordt bespeeld door den heer
Henri C J. de Man.
BRAND IN EEN
SUPERPHOSPHAATFABRIEK
de houtconstructie met zuur
doortrokken.
Men meldt ons uit Rotterdam:
Door onbekende oorzaak is gisteravond
omstreeks zeven uur een hevige brand uit
gebroken in de Amsterdamsche superphos-
phaatfabriek aan de Vondelingenplaat onder
Fernis nabij Vlaardingen. Deze labriek is ge
heel van hout opgetrokken en heeft een dak,
dat met mastiek bedekt is. De brand woedde
in de drogerij en voornamelijk onder de kap,
drie verdiepingen hoog.
Al spoedig deed de brand zich zeer ernstig
aanzien, te meer wijl de kap en het dak
vlam vatten. H©t vuur sloeg hoog in do
lucht en was tot ver in het rond zichtbaar.
Inmiddels had ook het personeel van de
aan de overzijde van de rivier gevestigde
„Matex" den brand bemerkt In allerijl is
men met de pompboot „Pax" naar de over
zijde gevaren, teneinde hulp te verleenen.
Zoo vlug als 't ging werden een drietal, slau
gen uitgelegd (de drogerij was vrij ver van
het water verwijderd) en, onder leiding van
den Directeur van de Maatschappij, de heer
P. Jonkheer, water gegeven en met blus-
schen begonnen.
Inmiddels woedde het vuur steeds heviger
en het was ruim half acht geworden, toen
het personeel van de naast de brandende fa
briek gevestigde Steenkolenhandelsvereeni-
ging meende de Rotterdamsche Brandweer
te moeten waarschuwen. Deze rukte om acht
uur met de drijvende stoombrandspuiton
„Havendienst II" en de „Havendienst IV"
uit en kwamen om ongeveer half negen op
het terrein van den brand aan. Tevens wa
ren aanwezig de hoofdlieden van Dam en
Ten Broek en de afdeeling branribluschmid-
delen met haar chef do heer J. Pellenkoft.
Op het oogenblik van aankomst heerscht©
er op het terrein van den brand groote ver
warring, en er was niet veel wijs tc worden
uit de tamelijk moeilijke situatie, doordat er
naar men ons mededeelde, niet voldoendo
leiding was. Het personeel van de Matex
was druk aan liet werk om den brand to
blusschen, terwijl de menschen van de f<*-
faatfabriek evenmin veel omtrent den brand
wisten te vertellen.
Het bleek echter, dat de stoomhrandspui-
ten uit Rotterdam geen dienst behoefden to
doen, doordat in de opslagplaatsen groots
hoeveelheden superphosphaat waren opge
slagen. In deze localiteiten bevinden zich
sterke zuurdampen, die do geheele houten
constructie doortrekken en daardoor do
brandbaarheid van het hout sterk vermin
derden. Het is zeker hieraan te danken, dot
de brand geen grooter omvang heeft aange
nomen. De aangerichte schade is betrekke
lijk gering gebleven. Een groot gedeelte van
het dak is weggebrand. Do ijzeren transport-
toren. die vlak bij de drogerij ligt. is even
eens door het vuur aangetast, doch de scha
de is hier van bijna geen beteekenis.
Kort na de aankomst van de Rotterdam
sche brandweer was men den brand mees
ter en kondon de spuiten weer inrukken. De
schade wordt door verzekering eedokt. Het
moet niet uitgesloten worden geacht, dat dc
brand door kortsluiting is ontstaan.