DONDERDAG 23 APRIL 1931
EERSTE BLAD PAG. 2
BUITENLAND
DE SPAANSCHE REPUBLIEK
EEN FEDERALE CONSTITUTIE
De Spaansche minister van financiën heeft
volgens een bericht uit Madrid verklaard, dat
voor een plotselinge daLng van den wissel
koers geen vrees behoeft te bestaan.
De eventueele terugkeer van den koning
is wel het minste van alle gevaren.
De Spaansche republiek heeft een burger-
lyk, geen socialistisch karakter 1 Hij verwacht
te dat na de parlementsverkiezingen de so
cialistische ministers uit het kabinet zullen
treden.
Catalonië zal zelfbestuur krijgen, evenzoo
het land van de Basken, welks vertegenwoor
digers vandaag met de centrale regeering te
Madrid onderhandelden. Eventueel zulien ook
nog andere deelen van Spanje zelfbestuur ver
krijgen, doch slechts binnen het kader van
een tederale constitutie.
De nationale vergadering zal waarschijnlijk
einde Juni worden bijeengeroepen.
Koning Alfonso niet rijk.
De diplomatieke medewerker van de
„Daily Mail" deelt mede, dat koning Alfonso
hun door middel van een van de personen
van zijn encourage gemachtigd heeft te ver
klaren, dat het bericht, volgens hetwelk hij
een millionair of tenmins e zeer rijk zou
zijn, besli&t onwaar is. Ook is onwaar, dat
de koning zijn geld belegd heeft in buiten-
landsche ondernemingen.
Uit gezaghebbende bron deelt de diplo
matieke medewerker van de „Daily Mail'
mede, dat de koning niet alleen geen grooto
kapitalen in buiteniandsche maa schappijen
heeft belegd, maar dat hij zich op het
oogenblik zelfs in een positie bevindt, die
verre van comfortabel is.
Nieuwe erkenningen.
Duitschland, de Vereen. Staten, Denemar
ken, Zweden en Letland hebben de nieuwe
Spaansche regeering erkend.
Generaal Jordana gearresteerd.
De „Liberal" meldt de arrestatie van ge
neraal Jordana, tot voor kort hoogen com
missaris in Spa<yisch Marokko.
Generaal San Juro zal definitief tot hoo
gen commissaris van Marokko worden be
noemd.
Regeerlngsmaatregelen.
Ter leniging van de werkloosheid in
Spanje heeft de regeering energieke maar
regelen genomen en verscheidene millioe-
nen pesetas beschikbaar gesteld voor eerste
hutpverleening.
Intusschen is reeds een aanvang gemaakt
met de uitgifte van postzegels, met den op
druk „republica espanola".
De republiek en de kerk.
Zooals gemeld, heeft de voorloopige remi-
blikeinsche regeering de vrijheid van gods
dienst en de afschaffing van de erkenning
van het r.-kath, geloof als staatsgo"
geproclameerd.
Voor de roomsche kerk, die sinds eeuwen
in Spanje een bevoorrechte positie heeft ge
had, is dit natuurlijk een pijnlijke bood
schap. De geestelijkheid neemt, naar de
„Maasbode" meldt, tegenover de regeering
evenwel een zeer correcte houding aan. De
bisschop van Valladolid, heeft, naar een
B.T^A.-telegram meldt, aan de geestelijk-
neld medegedeeld, dat alle geestelijken het
nieuwe regime moeten erkennen, overeen
komstig de leer der Kerk betreffende de
relaties met het openbaar gezag.
Intusschen vreest men in r.-k. kerkelijke
kringen zeer, dat. na de verkiezingen voor
de cortes de socialisten de baas zullen zijn
en dat dan do „scheiding van kerk en staat"
snel lot demagogie zal ontaarden. De socia
listen azen er op de kerkelijke goederen in
beslag te nemen ten bate van de „arbeiders".
Reeds hadden in verschillende plaatsen
ernstig© aanvallen op kerken en kloosters
plaats en dat do ministers der voorloopige
regeering het daar in den grond der zaak
mee eens zijn, blijk' wel daaruit, dat aan de
provinciale gouverneurs verboden is aan
kerkelijke plechtigheden deel te nemen en
aan de troepen om in hun uniform naar de
kerk te gaan. Ook zullen de kerkhoven
spoedig „gelaïceerd" worden.
DE DUSSELDORFSCHE
MOORDENAAR
TER DOOD VEROORDEELD
EEN MOEILIJKE VERDEDIGING.
In het proces tegen den Dusseldorfer
massa-moordenaar Peter Kürten werd Woens
dagmiddag te i.10 uur door de juryrechtbank
to Dnsseklorf. nadat deze 1V2 uur
kamer was geweest, vonnis geveld.
DE OPSTOOTJES TE BRUSSEL
In verband met de opstootjes van Dins
dag voor he. Ituliaansche consulaat ia
Brussel, zijn vier sti^icnten aangehouden,
van wie twee I'talianèn, een Pers on een
Belg.
Het blijkt thans, dat elf politiebeambten
en brandweerlieden verwondingen hebben
opgeloopen, terwijl van alle agenten de
kleuren gescheurd en de helmen ln elkaar
geslagen zijn. En streng onderzoek wordt
ingesteld.
De Belgische universitaire volkenbondsver-
leniging heeft zich tot de internationale uni-
raad- i vprsitaire volkenbondsregeering gericht rad
energieke houding
het verzoek,
i de i
Onder geweldige spanning van de geheel *!!,rn.en i",l?.e aangelegenheid van prof. Moulin,
bezette zaal heeft de gerechtsdirecteur Rose ln Italië werd gearresteerd en dien de fas-
het volgende vonnis uitgesproken: cistiscne autoriteiten van plan zjjn voor een
De beklaagde is schuldig verklaard aan j sP6c,a,le rechtbank te brengen,
negen gevallen van moord, verkrachting en
aan gewelddadige ontuchtige handelingen, j COMMUNISTISCHE PROPAGANDA.
Hij wordt voor eiken moord ter dood ver- De civiele gouverneur heeft den communis-
oordoeld, verder wegens poging tot moord I ten vergunning gegeven propaganda te voe-
in zeven gevallen tot, een totale straf van ren en zich wettelijk te organiseeren. Hij
15 jaar tuchthuis veroordeeld, met verlies heeft hun echter te verstaan gegeven dat da-
Groot© belangstelling is in de Vereenigde
Staren gewekt door een rede, die William
Green, voorzitter van de American Fede
ration of Labour, heit Vakvereenigingsver-
bond, heeft gehouden voor de studenten
yan de Harvard Universiteit.
Green noemde de schrapping of min
stens oen belangrijke vermindering van
de oorlogsschulden een noodzakelijke voor-
Waarde voor den terugkeer van gezonde
verhoudingen in het economisch leven.
Ter bestrijding van de werkloosheid ver
langde Green de bijeenroeping van een
economische conferentie door president
Hoover en het instellen van een Perma
nenten economischen raad. Voorts elschte
hij invoering van den vijf urendag met ge
lijk loon door verhooging der uurlooncn,
en wijziging van de anti-trustwet.
van zijn burgerlijke rechten voor altijd. Bo
vendien wordt hij onder politietoezicht ge
steld.
De bij de misdaden gebruikte instrumen
ten worden door het gerecht in beslag geno
men. De kosten van het proces komen ten
laste van den beklaagde.
Over het verloop van den laatsten dag
van dit gruwelijk proces wordt noig gemeld:
De procureur-generaal eischte aan het
eind van zijn pleidooi, datgene wat ten slotte
in de uitspraak van de juryrechtbank werd
neergelegd.
De verdediger begon zijn pleidooi met de
opmerking, dat hij voor een zeer moeilijke
taak stond. Nadat hij do verschillende mis
drijven van Kürten had opgesomd, verklaar
de hij, dat Kürten zijn onbedwingbare harts
tochten niet meester was, zoodat men in
zeker opzicht van zijn noodlot kon spreken.
Tenslotte vroeg hij de rechtbank en den jury
leden een rechtvaardig oordeel te willen
Na een korte repliek van O.M. kreeg de
beklaagde zelf het woord voor een kort slot-
Kürten vertelaarde: „Naar ik thans inzie,
zijn de door mij gepleegde daden 7,oo af
schuwelijk en verafschuw ik mij zelf zóó
zeer, dat ik het in het geheel niet zal wagen
i te verontschuldigen."
Kürten wees erop, dat dr. Wolf te Stutt
gart en de vrouwelijke arts Dr. Kienle (die
gearresteerd waren wegens overtreding
de veel o: .treden abortusparagraaf), hun
handen hadden bevlekt met menschenbloed
door het plegen van bijna een half duizend
moorden. Zijn ouderhuis .waaraan zeer veel
ontbrak ,is noodlottig geweest voor zijn ver
der leven.
De druk van zijn bekentenissen is zwaar.
Ook bij den ergsten misdadiger komt op een
zeker oogerublik het 'ijdstip, dat '"•o niet meer
verder kan. Hij stort dan geestelijk ineen.
Kürten verklaarde zich tenslotte bereid de
gevolgen van zijn daden te dragen, waardoor
hij hoopte eedeeltelijk te kunnen verzoenen
•at hij misdaan had.
De rechtbank trol zich daarna terug om
over het vonnis te L -aadriagen.
Daarna volgde de beraadslaging over het
vonnis doo de rechtbank en de bovenge
melde uitspraak.
In aansluiting op de motiveering van het
vonnis verklaarde de verdediger van Kürten,
Dr. Wehner, dat beklaae<"n het vonnis erkent
Kürten zeide, desgevraagd, zich bij het von
nis neer te leggen en ook de officier van
justitie-, Dr. Eic.h, legde een soortgelijke ver
klaring af.
Kürten, die tijdens de slotzitting voortdu
rend onder verscherpte bewaking had ge
staan, liet zich kalm en zonder uiterlijk
zichtbare opwinding wegvoeren.
Hiermede is het proces tegen den Dussel-
dorfsohen massa-moordenaar geëindigd.
geweld streng zullen worden onder-
DE BESCHERMING DER VREEMDE
ONDERDANEN IN NICARAGUA
De verklaring ran de Engelsche regee
ring dat zij de bescherming van de in Ni
caragua gevestigde Engelsche onderdanen
overlaait aan de regeertngstroepen van Ni
caragua heeft in politieke kringen ie
Washington groote voldoening gewekt Men j linSen mzake gedwongen arbeid wallen tref-
verftlaart echter dal de Amerikaanscne re f®n* Boor de mogendheden, die de conven-
geering ingeval Europeesche mogendheden i onderteekenen kunnen op sommige pun-
troepen zouden willen doen landen ter be- j ten wijzigingen worden voorgesteld. In het
scherming hunner onderdanen, dezelfde v
ALCOHOL-SMOKKEL.
Juist voor het vertrek van het Fransche
mailschip „Lafayette" uit de haven van New
York ontdekte een der machinisten, die een
ventilator wilde probeeren, dat deze ventila
tor niet draaien wilde doordat hij werd te
gengehouden door een kist, die 252 flesschen
likeur bleek te bevatten. Waarschijnlijk
hadden eenige leden van de bemanniDg deze
likeur aan wal willen smokkelen doch daar
tijdens het verblijf in de New-Yorksche
haven geen kans toe gezien.
GEBRUIK VAN NARCOTISCHE MIDDELEN
DOOR FILMSTERREN.
Bij invallen bij verschillende handelaars
>n narcotische middelen heeft de politie te
New-York bij onderzoek van hun boekhou
ding verschillende namen van bekende te
Hollywood woonachtige filmsterren ontdekt
Er wordt thans een onderzoek ingesteld
naar het misbruik van narcotica door per
sonen in het filmbedrijf. De politie is'voor
nemens in te grijpen en maatregelen te
nemen.
BLOEDIGE ONLUSTEN IN BURGSTADT
In Burgstadt, bij Chemnitz, werden ver
scheidene leden van «ie Nationaalsocialisti-
sche Partij door communisten overvallon.
waarna een bloedig straatgevecht ontstond.
Ook op een andere plaats had een dergelijke
overval plaats, waarbij twee Nazi's door
revolverschoten ernstig werden gewond. De
communisten trokken na afloop door de stra
ten en sloegen op tal van plaaatsen de ven
sterruiten in.
OOK OPSTAND IN PARAGUAY?
Volgens te New-York ontvangen berichten
zou in het Zuiden van Paraguay een opstand
zijn uitgebroken. De opstandelingen zouden
de stad Alberdi aan de Argentijnsche grons
hebben ingenomen. De rqgeering van Para
guay heeft troepen gezonden om dien op
stand te onderdrukken.
Het werkloosheidscijfer is sinds de vorige
publicatie van het Rijksbureau voor de Sta
tistiek opnieuw aanzienlijk gedaald. Het aan
tal verzekerde werkloozen is met 212.000 en
dat van hen, die tot het ontvangen van cri-
sisuitkeering gerechtigd waren is met 34.000
gedaald. Het totaalaantal werkloozen is
daarentegen slechts met 120.000 verminderd.
ENGELAND EN DE GEDWONGEN ARBEID
Naar aanleiding van de voorstellen inzake
de ontwerpconventie over den gedwongen
arbeid, in Juni van het vorige jaar door de
Internationale Arbeidsconferentie te Genève
aangenomen deelt de Engelsche regeering
mede, dat zij tot ratificatie van deze con
ventie zal overgaan.
Gister is een Witboek gepubliceerd waar
in verschillende aanbevelingen inzake de
conventie zijn opgenomen, en wel inzake
het oefenen van pressie op naties, die
onderdanen,
politieke lijn zou volgen als president Roo
sevelt in 1902 volgde tijdens het conflict
tusschen Venezuela en Duitschland, Enge
land en Italië. He! betrof toen de blok
kade van Venezuela, waardoor de drie ge
noemde Europeesche mogendheden de be
taling van de Venezolaansche schuldep wil
den afdwingen. Een dergelijk optreden kan
volgens de Monroeleer door de Vereenigde
Staten niet worden geduld, doch president
Roosevelt verklaarde indertijd zich er niet
tegen te zullen verze ten wanneer genoem
de Europeesche staten niet voornemens wa
ren land te anneseeren of blijvend te be-
EEN SOLO-OCEAANVLUCHT.
De Canadeesche aviatrice Edith Mc. Coll is
voornemens een solovlucht over den Atlan-
tischen Oceaan te ondernemen. De tocht
gaat van Harbour-Grace (New Foundland)
naar Parijs. Zij zal nog vóór Ruth Nichols
starten.
Britsche Witboek wordt echter aangedron
gen op toepassing zonder wijziging in alle
landen zonder zelfbestuur, zooals koloniën,
protectoraten
GROOTE BRAND IN DE TECHNISCHE
HOOGESCHOOL TE WEENEN.
Gistermorgen brak in het hoofdgebouw
van de Technische Hoogeschool te Weenen,
die tot de schoonste bouwwerken der stad
behoort, een brand uit op de zolderverdie
ping.
RECORDVLUCHT LONDEN—ROME.
In 5 uur en twintig minuten.
De Amerikaansche vlieger Frank Hawks
is in 5 uur 22 min. naar Londen gevlogen.
Kingsford Smith deed er nog 121/2 uur over.
Hawks had me, regen en wind boven de
Alpen te kampen. Hij vloog in een een-per-
soons eendekker van hot Travelair-type
met Wright Wirlwind-motor van 300—
450 P.K.
De republikeinsche regeering heeft 'n be
schikking gepubliceerd, waarbij alle officie
ren van het Spaansche leger een verlof var
■4 dagen krijgen. Na afloop van dit verlof
zullen zij een verklaring van loyaliteit aan
I de Republikeinsche regeering moeten onder
teêkcnen. De officieren, die niet bereid zijn
do Republiek te dienen, zuilen, met het hij
de wet voorgeschreven pensioen op wacht
geld worden gesteld of worden ontslagen.
GROOTE BRAND TE NEW YORK
In de Nederbuurt is een woonhuis door
een grooten brand verwoest Tot dusverre
zijn een doodo en 17 gewonden geteld.
MIJNG AS VERGIFTIGING
In schacht 113 van de groeve „Rositz" na
bij Zeita zijn 13 mijnwerkers het slachtoffer
geworden van een ernstige mij ngas vergif ti
ging.
HET KERKVERDRAG IN PRUISEN
De Algemoene Synode van de Evangeli
sche Kerken der Oud-Pruisische Unie heeft
onder groote spanning het ontwerp van een
verdrag van de Christelijke Landskerken
met den Vrijstaat Pruisen met 166 tegen 47
stemmen goedgekeurd.
TELEGRAMMEN
DE OPSTAND IN HONDURAS
NEW YORK, 23 April. De gevechten
de Noordkust van Honduras tusschen op
standelingen en regeeringstroepen duren
nog steeds voort.
Volgens de laatste berichten zijn bij de
gevechten van gisteren 31 personen gedood
Een duidelijk beeld van den toestand heeft
men niet Het schijnt dat de regeering
haar beschikbare troepen concentreert in de
streek van Cortes in het noordelijk deel van
Honduras, om dit als operatiebasis te ge
bruiken voor een krachtig optreden tegen
de opstandelingen.
Speciale maatregelen zijn genomen ter be
scherming van do groote Amerikaansche
kolonie te Lima in de bedreigde streek.
SIDNEY 23 April. Het bekend worden
van de voorgestelde samensmelting van do
Spaarbanken van Nieuw Zuid Wales met de,
Spaarbanken van het Australische gemeene-
best, heeft zoodanige groote ongerustheid
bij de spaarders in Nieuw Z. Wales doen
ontstaan, dat er gisteren een run ontstond
op het hoofdkantoor van de Spaarbank voor
Nieuw {Zuid Wales te Sidnay, en op de bij
kantoren.
Tengevolge van het uitbetalen van alle
opgevraagde bedragen zonder eenige beper
king, herstelde hét vertrouwen zich lang
zamerhand en tegen den middag kon de
run als beëindigd worden beschouwd.
KAPITAAL VLUCHT UIT AUSTRALIË.
LONDEN, 23 April. De Australische mi
nister-president Scullin verklaarde gisteren
te Melbourne, dat de regeering op grond
van de belasting-we geving de bevoegdheid
bezit om de kapitaalvlucht uit Australië te
verhinderen. Zij was echter niet voornemens
dwangmaatregelen te nemen, omdat zij ge
loofde ;lat daar geen noodzaak voor bes aat,
GEWELDIGE BRAND TE SAMARINDA
MAKASSAR, 22 April (Aneta). Uit Sa-
niarinda (Borneo) wordt gemeld dat een
zware brand uitbrak, waardoor het kantoor
van de N. V. Handel Mij. vJi. Manders See-
raen Co en het kantoor van een Goedang
van de Handelsvereeniging vJi. J. Moorman
en Co. afbrandden. De geheele passar stond
in brand. De brand is niet te stuiten. Ook
hét kantoor van de Koninklijke Paketv. Mg.
staat in brand.
Nader wordt nog vernomen dat ook de
kantóren der Borneo Sumatra Handelmaat
schappij, van de N. V. Handelsvereenging
vJi. Reiss Sl Co, en van Geo Wehry Co.
in brand staan. De goedangs van het gou
vernement tegenover de Borneo Sumatra
Handel Mjj. loopen eveneens gevaar.
NICARAGUA EN DE MONROELEER
WASHINGTON, 28 April. In politieke krin
gen te Washington bestaan ernstige meenings-
verschillen over de Amerikaansche politiek in
Nicaragua. Senator Borah verdedigde gisteren
het recht, ook van andere dan Amerikaansche
regeeringen, om haar onderdanen in Nicaragua
te beschermen, waarin hij niets ziet wat in
strijd zou zijn met de Monroeleer.
Hierdoor komt Borah rechtstreeks in strijd
met de meening van de Amerikaansche pers
an talrijke congresafgevaardigden. De
New-Yprk Herald Tribune veroordeelt in een
hoofdartikel Borah's standpunt en spreekt
van het ondergraven der Monroeleer,
DE SCHEEPSRAMP IN DE HUMBER-
MONDING.
LONDEN, 23 April. Vergeefs hebben negen
vliegtuigen het geheele noordelijke deel van
de Noordzee afgespeurd naar het Engel
sche s.s. „Calder", dat Vrijdag uit Hamburg
is vertrokken met bestemming naar Goole
in de Humberbaai.
Het schip, dat een bemanning van 18
koppen aan boord had, wordt als verloren
beschouwd
BERLIJN
KOOPT HET JOSTY-HUIS
Weerbericht.
(Van onzen Duitschen Correspondent).
De stad Berlijn heeft op een
openuare verKouping met 2,8
nuüioeu mark Destag gelegd op
bet Jostynuis aan den Potsda-
mer Piaos.
Omstreeks 1780 raakte ongelukkigerwijze
een kleine Engadiner herdersknaap bij het
samenbrengen der kudde een der dieren
met een steen. Uit angst voor straf vlucht
te de jongen naar Frankrijk, jjing or m de
leer als confiseur en kwam 1 »90 naar Ber
lijn. Hier richt 1.0 hij met twee vakgenooten
anno 1793 een suikerbakkerij met koffiebe-
drijf op en de naam dezer firma luidae: J.
Josty en Co. zoo genoemd naar den herders
knaap, die om een steenworp zijn vaderland
ontvlucht wast
De geschiedenis dezer ook ln ons land
goed bekend staande „Konditorel" (men
drinkt er een voortreffelijke kop koffie en
vindt er meerdere Hollandsche kranten)
grijpt dus ver in het verleden. Van de Stech-
bahn werd de zaak 1864 naar de Schloss-
freihelt verplaatst Letterkundigen, officie
ren en vooraanstaande politici verkeerden
bij Josiy, hadden er hun stamtafel en be
spraken er de gebeurtenissen van den dag.
Toen de huLzen aan de Schlossfreiheit ge
sloopt moesten worden, verhuisde Josty
naar den Potsdamer Platz en van 1886 af
ging hij hier zijn eigenlijken glanstijd pas
tegemoet De schilder Adolf Menzel, de „klei
ne'excellentie", de dichter Theodoor Fonta-
ne, de Uberbrettl-dichter Otto Julius Bier-
baurn, Ernst von Wolzogen en Otto Erich
Hartleben waren graag geziene bezoekers.
Berlijn is gegroeid en do Potsdamer Platz
sedertdien van gezicht verandert De dich
ters en schilders, die Josty's roem verkon
digden, zijn allang niet meer en dezer dagen
is het oude Josty-huis in de handen der
rijks-hoofdstad overgegaan. Trouwens, reeds
geruimen tijd was Josty niet meer Josty.
Toen het dertigjarig huurcontract ten einne
liep en de nieuwe eischen den tegenwoordl-
gen eigenaars te hoog toeschenen, werd
Josty ongeveer een jaar geleden, naar den
overkant verplaatst en FriedIger nam het
oude huis voor zijn rekening. Het oude
moest voor het nieuwe wijken en de patriar
chale traditie van het oude Berlijn ging ver
loren. Nu de nieuwe firmant zijn betalingen
staak'e en de firma Fried iger failliet ver
klaard werd, werd de rijkshoofdstad eigena
res van het waardevolle grondstuk voor 2,5
millioen mark. Berlijn had op het huis een
tweede hypotheek van 1,2 millioen mark.
Deze hvpothcek werd reeds jaren geleden
verstrekt, daar de Nord-Süd-Bahn-Gesell-
schaft, een s'edelijke onderneming, voor
eventueele uitbreiding van haar bedrijf voor
al het terras van Josty wilde reserveeren.
Voorts stond er op het Josty-huis nog een
eerste hypo'heek van 2.2 millioen mark.
Enkel i weken geleden werd het gebouw in
opdracht van de stad getaxeerd op 3,6 mil
lioen. Als bevolmachtfgde van Berlijn trad
bij den publieken verkoop Stadtrat Zange
meister op en deze had geen ernstige reflec
tanten naast zich, zoodat het waardevolle
grondstuk voor 2,5 millioen mark verwor
ven kon worden.
Het valt moeilijk te zeggen, of dit goed
koop of duurkoop ia Huis en hypotheek wa
ren echter voor Berlijn verloren geweest,
wanneer de stad niet aan den verkoop had
deelgenomen.
Nauwelijks fs het Josty-huis !n 1 bezit
van Berlijn overgegaan, of men boort al
weer over groote bouwplannen. Vis-A-vis
staat nog steeds de hooge schutting, welke
de mislukte Lafayette-ondernemLng ver
geefs tracht te cacheeren. Niet ten onrechte
ergeren zich de Berliiners over deze noncha
lance van het s^edeliik bestuur en hopen zij.
dat de nieuwe Oherhürgermeister doortasten
de maatregelen in dezen zal nemen. Men
heweert. dat de Leipziger Platz het ge
deelte rondom Wertheim met den Pots
damer Platz vereenigd zal worden tot een
nieuw project, dat de ondergrond aan 't
bouwen zal gaan en wat nog meer! Totdus
ver werd overal slechts afgebroken ik
denk aan den Döhnhofplatz ziet men
aan den Kurfürstendamm op t oogenblik
boomen neerhalen, maar de nieuwe plan
nen hleken meestal chateaux en Esoaene!
Berlijn heeft trouwens voor zulke plannen
geen geld. Op de scholen en ziekenhuizen
moet geld gespaard worden en men wil
zelfs, noodgedrongen, het electricitePshe-
drijf deels aan Amerika overdoen! Laat
men liever de herinneringen aan het oude
Berlijn cultiveeren, historische monumen
ten niet neerhalen, voor en aleer men met
zekerhe'd kan zeggen, welke plannen men
voor de naaste foekomst koestert en of deze
realiseerbaar zijn!
Rechtzaken.
EEN LASTIGE SEINKWESTDB
E»e Raad voor de Scheepvaart heeft ten onder
toek Ingesteld naar de oorzaak van de aanva
ring welke op 11 December J.l. tijdens mist le
«reschled op het Noordzeekanaal tusschen hot
Deensche etoomscVUp „Lilian" en het Zweedsche
Qschip „Atlantic".
Stand als gisteren.
Hoogste stand te München 764.8.
Laagste stand te Kar stadt 745-2-
Stand vanmorgen halltwaalf 758.6.
WEKKVRRW ACHTING
(Medeged. door het Kon Nfst Meteorologisch
Instituut te D« Bilt)
Zwakke tot matige Zuidëlijke tot Zuidwes
telijke wind, half tot zwaar bewolkt, weinig
of geen regen, iets zachter.
TEMPERATUUR
Stand vanmorgen halftwaalf 11.2 C.
24 APRIL
Zonsopgang 4.47 u.; Zonsondergang 7.11 U.
Maansopgang 8.27 u.; Maansonderg. 1.49 U.
Eerste kwartier 25 April 2.00 u. nam.
VOERTUIGEN MOETEN HUN LICHTEN
OP HERREN
Van 's avonds 7.41 u. tot 's morgens 4.15 tU
WATERSTANDEN RIVIEREN
Constane
Hunlngen
Kehi
Mannheim
hingen
Ooblénz'
Duisburg
Ruhrori
Maastricht
2,86 m, 0,11 m. val
2,98 m. 0,14 m val
1,54 m, 016 m val
HOOGWATER NED. ZEEHAVENS
24 April
Delfztjl
Terschelling
Harilngen
Heliler le
Idem 2e
iJmuiden
H. v. Holland
Rotterdam
VJn. n.m.
A01 16.13 HeUevoetsl.
0.14 12^59 Willemstad
(XóO 13X14 Brouwersh
KOI Zlenkzee
2"-37 Wemeleingt
6.53 19.26 ViiBSinteu
6XM 18X17 Terneazen
8.04 20.. 0 Hans weert
v.m. nto
6.46 19.17
7.43 20.14
6^8 13.29
6X:6 l&öl
6X>2 19.20
6jOJ 17X52
6X58 18X17
6.1. 18.43
Opgeroepen waren de loodsen, tijdens de t
varing diienst doend eop de belde schepen.
D© looda van de „Atlantic"
bleven op de brug; achterop
Wat betreft het waarschuwen van
pen omtrent de positie van de „Atlantic" was
afgesproken om by nadering van zulke schepen
De hoofd Inspecteur voor de Schoepvaart. vtCC
admiraal b.d. Fock. noemde de zaak zelve een.
voudig. Wat de aanvaring betreft, zou van een
samenloop van omstandigheden gesproken kun
nen worden. Alleen bad men op de „Lilian" be
ter gedaan, de machine, toen de mistbank dik
ker werd, te stoppen.
De Commissie voor herziening der Heglemen-
ten heeft in behandeling de herziening van not
reglement voor het Noordzeekanaal, dat binnen
kort gereed zal zijn. Met de in uitspraken van
den Raad voro de Scheepvaart neergelegde wen-
echen ton aanzien van het geven van seinen
dnor schepen, verkeerende In de positie als
thans bet geval i9 geweest, zal ongotwUtold in
dit reglement rekening worden genouden.
In verband hiermede merkte de voorzitter-
van den Raad op. dat, hoewel te dien aanzien
de Raad in 1924 en 1926 ook uitspraken hoeft
gedaan, daarmede in het Rinnenaanvanngsre-
glement \-an 1926 geen rekening is gehouden.
De Raad zal later uitspraak aoen.
GEEN SIGNALEN GEGEVEN?
van de Goolsche TrarawegmaatschappU 211 i
ren in hooger beroep gekomen van het von
van den Hilversumechen kantonrechter, waa
zö ieder werden veroordeeld tot een boete
Volgen» de dagvaarding zouden ztl langs den
Rijksstraatweg tusscaen No.arden en Laren
wagen vervoerders van tramtreinen geen waar-
scüuwlngsalngnaJen met bel of fluit hebben ge»
geven toen sulles noodlg waa bij het naderen
van langs den traanweg staande gebouwen.
Na getuigenverhoor elschte öe officier tan
Justitie vr tl spraak van twee der trambestuur
ders en de veroordeeling van <je hestuurdora «j.
vanR. én J. M, N. tot t 1 boete subsldalr 1 daè
hechtenlu.
EEN DIEVENPAK.
v^rt rechtbank te Arnhem etond terecht
de „0-Jarlge W. M. en de 22-Jarlge a. B. tJL,
reap io8 werkman en bankwerker te Berg. 2if
hadden tezamen ln Januari en Februari van dit
Jaar een serie diefstallen gepleegd te Varese-
veld, Emmerik, Etten, Zelhem en Babbertc-h. BIJ
gelegenheden zön hoeveelheden
J &"cso„„euon zon noeve
delen, genever, kleedingstuk
-an geld verdwenen.
Het O.M. elschte tegen do verdachten
Jaar gevangenisstraf.
bedragen
NAAR DE
„ONSTERFELIJKE STAD"
in. -j
Aam boord, 20 April 1931.
ONDERWEG.
Jeruzalem is een hecle reis. De lezer ver
gunt mij wel, ook een paar schrappen te go-
ven over de reis erheen. Station D. P. stap
ten wij met ons beiden. Rotterdammers in.
In Utrecht kwam de groote stoet naar bin
nen; toen: Arnhem, Kleef; wij zijn in
Duitschland; het aanschijn der wereld wordt
al anders: de huizen, de velden. Het fris-,
sche welgeboende, welbesproeide van 't Hol-
landsch land verdwijnt; de huizen worden
grauwer. Holland is toch zoo'n mooi, malsch
landje; zelfs verzekerdo mij een vermaard
kok, zijn de hazen bij ons fijner dan elders.
En een Duitscher, dien ik spraH, zei: 't is of
gij, Hollanders, eiken morgen het gras en de
boomen en uw huizen afsponst
Wij zijn nu eenmaal een waterland, met
zijn bezwaren, ook met zijn mooie kanten.
Keulen: even blikken wij uit den trein met
zekeren eerbied op naar de geweldige torens
van den Dom; wij gaan don Rijn over, echt
een hartader van het land, beeld ook van
rustige, dragende kracht
Op «le stations, in de treinen zitten we
i blad
midden tusschen de Duitschers. Wat zijn ze
toch een krachtvolk; jammer enkel, dat ze
dat zelf zoo goed weten en hun surplus een
uitweg laten zoeken op malkanders koppen.
Daar draagt een vriendelijke hand groote
blikken aan. De naam Sluis staat er op.
Sluis' Ochtendvoer? Wij zijn toch geen kip
pen. Neen, het is biscuit, door den Deventer-
schen fabrikant in gul gedenken ten ge
schenke meegegeven voor den gaanden man.
Niemand weigert Natuurlijk! De taai van
hart en tong spreekt te overtuigend.
In Basel is het vol. Wij moeten met ons
vieren op een kamer. Niet erg, toch niet
zonder bezwaar. Want op vier Nederlanders
is er allicht een, die ook 's nachts zijn gaven
wenscht te geven en zachtkens gaat musi-
seeren. 'k Herinner me nog dien nacht op
den Niesen, 2300 M. hoog; drie keer heb ik
mijn buurman moeten wakker bonzen. Maar
't ergst weegt die jeugdherinnering; 'k was
toen een jaar of vijf; ons huis was overvol.
En ik moest dien nacht in den hoek bij een
oude tante, 't Scheen wel, of 't goede mensch
een heel pijporgel in haar neus en keel had,
met hoogo en lage tonen, met forto's en pia
nissimo's. Midden in den nacht toeterde ze
me wakker; 'k was de rest van den nacht
der wanhoop ten prooi. Vijf jaar en zoo'n
bezoeking! I
'k Zou nog meer spookhistories kunnen
vertellen over dit punt, maar keer terug naar
Basel, 't Liep tamelijk af.
Zwitserland. En dat op zijn best Onder
een helder zonnetje en bij helderen hemel
En overal, wat hooger op de hellingen, de
sparren en dennen besneeuwd en berijpt en
daarboven, breed en hoog, de heerlijk witte
sneeuwvelden in zonneglans. De beken en ri-,
vieren hebben nog weinig water; dat zal be
ter zijn als wij D.V. weerkomen in Mei.
Nu nog meer dan 's zomers treft ons de
eenzaamheid der armelijke boerenhuisjes, de
steilte der smalle paden, die er h©4yi voeren.
Góschener. Och, onze dokter wordt g<
pen; wij hebben o, groot geluk een dok
ter in ons gezelschap. Een onzer een ste
vige, stoere broeder is over de rails ge
struikeld. De dokter is er al bij. Straks
als wij in den „Speisewagen" zitten komt de
patiënt binnen: zijn arm in verband. Die was
uit de kom. Gelukkig er nu weer in. De dok
ter onze dokter en Mevrouw krijgen
een verdiend applausje.
SL Gothard door: het wordt wanner. Wij
zijn in Tessino: Italiaansch Zwitserland. De
huizen vallen op: zij worden groezeliger, ver
vel oozer. De dorpen wórden armer. De men-
schen worden donkerder van haar en oog
opslag. Overigens zijn ze gewoon. Ook daar
ontbreekt de man niet, die gescheurde klee
deren draagt. Kijk, daar dat onoogelijke.
kleine mannetje met een vieze stoppelbaard
en slordige harmonica-broekspijpen. Toch
heeft hij nog schik in zijn leven; hij lacht
en knikt ons toe, 't ventje.
Wij dalen steeds. De kleur van het gras
wordt krachtiger, frisscher. Er komen bloe
men. Daar breidt een jonge beuk zijn mooie
bruine bladertooi breed uit tusschen zijn
groene kameraden.
Het landschap wordt steeds kleuriger
Magnolia's, perzikbloesem leggen hun tee-
dere verve op den groenen achtergrond.
Twee, drie honderd Meter hoog de helling
op, rijzen kerktorentjes. Wij vlaklandici voe
len ons bekommerd over de parocliiaantjes,
die zoo klauteren moeten.
Een breed groen weideveld met aan het
eind Locarno, de nu al weer onttroonde
vredestad.
Lugano. Blauw ligt beneden de vlakke zee,
een enkel wit motorbootje zorgt voor stof-
fage. Wij gaan door. Nog even een blik op
het water, op de schoone stad voor ons
een wereld van zoete herinnering daar
boven rijst het groen der bosschen, hooger
drijft een wazige witte wolk en dan volgt
het zilverwit der pas gevallen sneeuw op de
gletschers. En dan het zacht blauv; van de
lucht met hier en daar 'n schapenwolkje.
En dat alles in het helderste zonnelicht.
Wat is God een kunstenaar en bouwmees
ter! En wat is de mensch, de hoovaardige
toch een klein, onbeteekenend creatuur. En
toch durft hij zi<Th, van geslacht tot geslaoht,
te stellen tegen zijn Maker. En de eer van
's werelds heerlijkheid op te eischen voor
zich. En te spreken in zijn hartals een
dwaas.
Wij komen uit de bergen en naderen de
Po-vlakte, hier nog omkranst door de zilver
witte lijst der sneeuwbergen. Ik kijk op. Zijn
dat wel bergen? Wel neen, het zijn wolken.
Maar niet dan met scherp kijken zaet men
het verschil. In ons land kent men ze t>ok,
de breede wolkbanken aan de kim met aan
den rand de breede, witte wollige laag door
de zon in witte glans gezet Net bergen!
'k Donk weer om mijn Zwiserschen vriend
J. Wij hadden 't niet breed toen. En dan
schold hij op ons landje. Het eenige wat Jul
lie hier mooi hebt, dat zijn je wolken. Als ik
die zie, zie ik onze bergen. Dat is lang ge
leden.
Milaan, 't Gewone gedoe op «Je Italiaan
sche sporen: gejaag, gedrang, de gangen
stampvol.
Bij tientallen loopen ze langs onze
raampjes, kijken op, of er niet nog een
plaatsje voor hen is. Straits merk ik, dat een
oudere dame al een uur heeft gestaan. Als
wij uit den Speisewagen komen, lijken het
wel dorpen; ze zitten op den grond, op kof
fers. Overal ziet men kaartspelen; de Italia
nen minnen 't hazard. Tpgenover ons staan
de mooie wagens van den Orient-express:
Stamboel—Triest—Parijs. Men voelt den ster
ken polsklop van het wereldverkeer.
Weer voort 't Is middei. April bij zessen,
toch brandt de zon reeds, bewijs, dat wij in
een ander klimaat komen. Wij zien weer
slooten, vette omgeploegde akkers, groene
weiden, knotwilgen. Het lijkt wel, of we in
Holland zijn.
Maar dat daar, dat zijn rijstvelden. Deze
staan onder v. ater, zijn dus 'n soort sawah's.
Bewijs, dat wij tooh zuidelijker zijn.
Zuidelijker is ook de maaltij-d. Een van
mijn buren is van 't principe: wat een boer
niet kent, dat eet hij niet En dus Iaat hij de
grootste helft passeeren of staan. Maar ik
eet maar in gehoorzaamheid: vleesch van
een bejaarden os, groen moes, wat geels;
de synthese van die drie, met mes en vork
tot stand gebracht, is toch wel te genieten.
Genua. Wij zijn er, stappen uit. Genua ligt
tegen de heuvels gebouwd. Men vindt er
geen bruggen, maar wel in de stad
tunnels en hooge trappen en steile straten en
kleine tandradspoortjes van de eene straat
naar de hoogere.
Het volk laat zich nationalistisch opvoe
den. Overal ziet ge vlaggen, vaandels, uni
formen, opschriften: Leve Italië, leve de Ko
ning, leve de Duce, levenog wat: de Al
penjagers, e. d. De Duce krijgt vaak een
dubbel deel. De politiemannen met hun ste
ken en breede galons lijken wel admiraals
of ministprs. Erg mooi!
Geweldige gebouwen getuigen van een be
staan van eeuwen; alleen ziet men ze wel
eens te steik den hoogen ouderdom aan.
Zondagmorgen spreekt Prof. Noordtzjj fn
het Hollandsch Zeemanshuis een goed woord
tot ons, naar aanleiding van t laatste vera
van Ps. 84. En wij zingen er onze oude psal
men. Het is een rijke, verkwikkende morgen
op onzen pelgrimstocht t Is waar, 't fs wel
geen woestijn, die wij doorkwamen, maar
geestelijk is er op reis juist te meer gevaar
voor verarmen. En is daarom een stevige
maaltijd soms dubbel n<x>dig.
En buiten is 't wel woestijn. Als wJJ naar
huis keeren, lijkt het wel, of de heele stad
van 300.000 menschen op straat huist Ten
overvloede loopen wij verkeerd; wij moeten
links houden. Het is er een overstelpend
druk gedoe van menschen. De soldatesk
doende lui hebben zich een veer op den hoek
gestoken; ge kunt zien, ze voelen zich van
dapperheid blaken, 't Is heelemaal geen Zon
dag. Wij maken ons maar gauw weg.
Wat hebben wij dan toch een aardig, kalm
landje. Vanavond te goed elf uur gaan we
varen. Het zal mijn eerste reis zijn op zoo'n
groot schip. Moge God er ons behoeden; ge
lijk altijd en overat
H. J. VAN WIJLEN.
