jMswuie Cri&srijf (fotmuit
FONGERS
voor Leiden en Omstreken
Dagelijks verschijnend Nieuwsblad
EERSTE BLAD.
ABONNEMENT:
Per kwartaal 3.2'.
(B"schikkingskosten I 0 15.)
Per week n 0-25
Venn het Buitenland bij Weke-
lijksche zending 6.—
Bij dagelijksclie zending 7.—
Alles bij vooruitbetaling
Losse nuntmere 5 cent
met Zondagsblad 7% cent
Zondagsblad niet afzonderlijk verkrijgbaar
Bureau: Breestraat 123 Telefoon 2710 Postbox 20 Postgiro 58936
NO. 3335 DONDERDAG 23 APRIL 1931
ADVERTENTIE N:
Van i tot 5 regels-1.17VS
Elke regel meer0-22Ys
ingez. Mededeelingen
van 1—5 regels 2J0
Elke regel meer0.15
Bij contract belangrijke korting.
Voor het bevragen aan 't bureau
wordt berekend 0.10
10e Jaarganr
ONS BIJVOEGSEL ..LAND- EN
TUINBOUW" WORDT MORGEN
OPGENOMEN
:z Git nummer bestaat uit VIER bladen
IN STILLE AFWACHTING.
De stilte van de nacht hangt om ons. Geen
straatrumoer klinkt ons tegen.
Doch rustige stilte is het niet in de zeven
provinciën. Kiezers en kiezeressen zijn ter
stembus getogen en hebben hun plicht ge
daan. De leden der stembureaux hebben ge
turfd en geteld en brachten de uitslag op
staten, welke naar de hoofdstembureaux ge
gaan zijn ter verdere bewerking en recapi
tulatie.
Daar zitten de cijferaars en rekenmeesters
nu en zij geven ieder candidaat zijn bescliei
den deel; het deel, hem door de kiezers en
kiezeressen gegund en verzekerd.
Maar achter die stille werkers en ploe
teraars staan weer anderen, die de cijfer-
resultaten opvangen en nu telegraaf- en te
lefoonkantoren in actie zetten, waar het ge-
rikketik en gezoem niet van de lutht is, om
dat steeds nieuw naam- en cijfermateriaal
wordt aangedragen; rusteloos •*-' al-maar
door!
De weerslag daarvan bereikt ons- van tijd
tot tijd door telefoongehe! en de.man met de
koptelefoon zegt maar niets- anders dan ja,
ja, ja en schrijft, schrijft, schrijftMaar
't moest vlugger gaan, want de belangstel
lenden wachten met ongeduld op cijfers. En
heffen inlusschen het „Zij zullen het niet
hebben" aan.
Dat mógen zij zingen, want als het mid
dernacht geworden is blijkt., dat Zuid-Hol
land niet teleur zal stellen.
We geven dat weer door naar Oost en
West, vanwaar men ons oproept om ook wal
te weten. Maar conclusies zijn nog niet te
trekken. Althans niet met eenige zekerheid.
En dus leggen we de pert weer neer en blij
ven we in stille afwachting turen op de aan
kopende cijfers, welke in bonte mengeling
van alle zijden binnenkomen
OVERIJSELS TEGENVALLER?
Overijsel is de eerste provincie, van welke
wij de vrij volledige uitslag ontvangen Het
resultaat stelt te leur en verbaast tege
lijkertijd.
Vorige week schreven we: „in Overijsel
moet wel hard aangepakt worden om het
zevental zetels der antirev. partij te behou
den; maar men weet er immers, wat wer
ken is".
Welnu, er is gewerkt. Met man en
macht. En er werden thans op de A. R. lijst
(men zie de leerzame, vergelijkende Plaat
jes) 4500 stemmen méér uitgebracht dan iD
1927 en 1500 meer dan in 1929; ook het per
centage was hooger dan bij de twee vorige
verkiezingen; en dusneen, geen winst,
maar verlies. De A. R. verloren een zetel,
■vielen van 7 op 6 zetels terug.
Plattelanders, Vrijheidsbond en Vrijz.
.democraten daalden in percentage en ver
loren één zetel (de Plattelanders verdwenen
'gelukkig geheel); terwijl de S. D. A. P. 2
en de communisten één zetel wonnen.
Dit beteekent dus, dat Overijsel opschuift,
of, juister gezegd, afzakt naar uiterst links;
iets, wat duidelijk uitkomt in het feit, dat
het textieldistrict verlies bracht voor rechts.
Het verbazingwekkende verschijnsel, waar
voor we nog geen oplossing konden vinden
is dit, dat de antirev. in percentage voor
uitgingen en toch een zetel verloren. In
1927 werd 13.1 pet. behaald en thans Wjna
13.4 pet; aanmerkelijk meei dan in 1929;
maar één van de zeven zetels zou nochtans
verspeeld zijn.
De Chr-Hist. Unie daarenlegen, die van
16.6 pet. op 15.9 pcL daalde, zou haar 8 ze
tels behouden hebben; terwijl de R. K., da
lend van 25.6 op 25.3 pet van 12 op 13 ze
tels zonden gekomen zijn.
We hebben allerlei berekeningen ge
maakt, ook in verband met het feit, dat de
antirev. lijsten tot drie groepen vereenigd
waren. Doch altijd weer kwamen we
tot de conclusie, dat er voor de zevenJe
antirev. zetel een flink overschot was
Naar onze meening moet er hier of daar
een fout schuilen, welke wij thans niet
kunnen ontdekken.
Dit blijkt ook hieruit, dat als gekozenen
gemeld worden de heeren Hofstede, Kloos
terziel en Kok in ZwolleKampen; Elhorst
in Enschedé—Hengelo; Sybrandy in Alnielo
—Deventer en Beukenkamp in Ommen. De
tweede man van Oinmen, de heer Bramei.
zou dus afgevallen zijn; doch tegelijkertijd
wordt bericht, dat er in Zwolle—Kampen
geen drie, maar slechts twee gekozen zijn.
Het een is al even onbegrijpelijk als hei
andere. We wachten dus nadere cijfers.
WINST EN VERLIES IN DRENTE.
In Drente was een speculatief element in
1 geding, gelijk we vóór de stembus schre-
yen.
En het riskante van de zaak was, dat de
zetel van Mr. Bouma in gevaar kon komen.
De uitslag was zoowel verblijdend als te
leurstellend.
De verbonden lijsten Hoogeveen en Emmen
hebben drie keer de kiesdeeler plus een
overschotzetel verworven en daarmee het
aantal anti-rev. zetels weer op 7 gebracht ge
lijk het ook vóór 1927 was.
Geheel Drente klom van 14751 stemmen in
1927 op 17335 stemmen nu; of, in percenten
van 18.5 op 20 voor de A.R. partij.
Dat is een felicitatie waard in deze moei
zaam te bearbeiden provincie.
Waar de C H. Unie en de R. K. Staats
partij zich handhaafden op resp. 5 en 2 ze
tels, staat de rechtsche fractie dus weer op
14 leden.
Doch uu het teleurstellende. Wat wij vrees
den, is gebeurd. Hoewel de anti rev. partij
een zetel won, is die van het zittende lid. 0e
bekwame burgemeester Mr. Bouma van Em
men, verloren gegaan. Dit is ongetwijfeld een
verlies voor Drente.
Hoewel te betreuren valt dat de S.D.A.P.
van 9 op 10 zetels klom, is het toch een be
moedigend verschijnsel, dat de belangen
groep der Plattelanders van 3 op één zetel
terugviel.
Wie zuiverheid In de politiek wenscht, ver
heugt zich daarover.
Eén dezer zetels kwam aan de A.R., terwijl
de andere aan de liberalen ten goede kwam,
die er, waarschijnlijk, historisch gesproken,
het meeste recht op hebben.
De vrijz. democraten verloren een zetel
aan de S.D.A.P. Daar zit ook iets recht-
Wie zoover naar rood overbuigt als de
V. D., en dan met dwaze eenzijdige ontwa
pening op kiezersvangst gaat, verdient de
nederlaag te lijden.
Gelijk, als de voorteekenen niet bedriegen,
in ongeveer alle provincies met de vrijzin
nig democraten het geval zal zijn.
De nieuwe anti-rev. leden in deze provin
cie zijn de heeren J. Buning en J. Tjalma. De
laatste is gelijk men weet, de opvolger van
Mr. Bouma, als burgemeester van Hooge
veen,
FRIESLAND BEVREDIGD.
Indien de definitieve uitslag in Friesland
is, zooals deze er uitziet op h'3t oogenblik,
dat wij dfit schrijven, dan zullen de anti
revolutionairen bevredigd zijn, 'zij het niet
zonder vreeze. Immers, zij hoopten door
eenige speculatie, wat het combineeren van
de lijsten betreft, de twaalfde zetel, welke in
1927 verloren ging, te herwinnen. En dit is
gelukt.
Het is mogelijk geworden, doordat niet
minder dan vijf partijen niet voor een zetel
in aanmerking kwamen, hoewel ze heel wat
stemmen uitbrachten, in totaal ee~ voldoend
aantal voor bijna dirie zetels. Die kwamen
dus aan de groote partijen ten goede: één
ervan kreeg de anti-rev. partij; één ging
naar de V. D., die dus hier bij uitzondering
één zetel won; en één naar de S. D. A. P.
De V. B. was niet gelukkig; ze liep aan
merkelijk in percentage terug, hoewel hij
boven 1929 bleef, doch verloor één zetel.
De Plattelanders kwamen er - gelukkig
al heel bekaaid af. Beide zetels gingen ver
loren. Mat 100 stemmen meer had men al
thans één zetel behouden. De fatale 75 pet
van de kiesdeeler om in aanmerking te ko
men, deed zich hier gelden.
Echter bewijst dit meteen hoe gevaarlijk
de speculatie was.
Dit valt te meer in 't oog, als we beden
ken, dat de anti-rev. partij van 22.6 pcL in
1927 daalde tot 21.18 pet thans. Er blijk'
uit dat ook bij de Evenredige Vertegen
woordiging nog wel verrassingen mogelijk
zijn. In percentage achteruit en toch één
zetel wint Dat is merkwaardig èènge
vaarlijk.
Echter, we zijn niet geheel zonder vreeze.
In Qaasterland is een fout gemaakt, en wel
ke gevolgen deze hebben zal, weten we nog
niet
Het is mogelijk, dat revisie de anti-rev.
partij op 11 houdt, en dat de S. D. A. P. nog
een zetel wint In elk geval echter kunnen
we dankbaar zijn voor het behoud der elf
zetels. Te meer, omdat de C H. Unie en de
R. K. Staatspartij zich wisten te handha
ven, zoodat de vereenigde rechterzijde in
ieder geval 25 van de 50 zetels blijft bezetten.
Doch een dozijn anti-rev. zetels zou toch
mooier zijn.
De Plattelandershond verloor zijn eenige
zetel en bleef, zelfs wat stemmenaantal he-
irof beneden vorige verkiezingen en de
V. D. moest ook hier weer het loodje leggen.
En ook de Neutrale partij werd buiten ge
vecht gesteld. Drie redenen tot verheuging.
Te betreuren valt, dal de S. D. A. P. éen
zetel won, al bleef ze, zoowel wat stemman-
aantal als wat percentage betreft, bij 1929
ach er. Dat is toch een feit van beteekenis.
In deze provincie verloor ze blijkbaar zoo
veel stemmen aan de communisten, dat ze
de kiesdeeler ruim konden halen.
Wal links betreft, dus ook hier opschui
ving naar uiterst rood.
In principieele teekening is Gelderland
dus vooruitgegaan.
De an i-rev. partij, die niet zonder zorg
was, zag de goedgevoerde actie met zegen
bekroond.
NOORD HOLLAND IS NIET GUNSTIG J
Het stembusbeeld, dat Noord Holland, te
schijnlijk komen de cijfers dus met boeren-
I en vrachtwagens mee.
geeft, is niet gunstig en stelt, wat de Qnze jndruk is, dat de anti-rev. partij,
rechterzijde betreft, teleur....
De anti
benevens de S.D.A.P. een zetel zal winnen
partij kwam ar nog het beste af: percents- Wan, de cij(ers van den Haag en uid(JI1
gewijze ging ze zoowel boven 1927 als boven
1929 uit en de bezette zes zetels kwamen dus
vaster te staan, maar de zevende werd niet
behaald.
De R.-K. partij daalde van 21.7 pet in
1927 op 20.9; doch kon, ondanks deze terug
gang door een gelukkige zetelverhouding
hetzelfde aantal leden behouden.
De Chr.-Hist. Unie heeft echter, gelijk we
vreesden, één van haar 8 zetels verloren;
aercentsgewijze lieo ze terug van 9.8 op 8.8
pet.; en voor het heden is het een schrale
troost, dat ze nog aanmerkelijk boven 1929
uitging.
Tegenover de derhalve eenigszins ver
zwakte zijde staat nu een naar uiterst-links
opgeschoven vrijzinnige meerderheid.
Bij de S. D. A. P. treffen we ook hier hel
veelvoudig voorkomende verschijnsel aan.
dat ze ver boven 1927 uitgaat, doch beneden
1929 blijft. Een voortgang var. 50.000 kiezirs
tusschen 1927 en heden is geweldig; het per
centage was echter in 1929 ruim 33.7 en
nu 31.
Dat het met de vrijzinnig liberale stem
men vreemd zou kunnen loopen, hebben we
voorspeld,
onze verwachting dat V. B. en V. D. verlie
zende partijen zouden zijn.
De V. B. kwam van 9 op 8 en de V. D.
van 8 op 7; doch merkwaardig is het uit-
j vallen van Dr. den Hariogh "en de verster
king der middenstandspartij.
De winst was voor de S. D. A. P., die van
24 op 26 zetels kwam te staan en voor de
revol. soc. partij die één z«tel verwierf.
Neen, de uitslag in Noord-Holland is niet
gunstig.
GROEI IN GELDERLAND.
Voor de uitslag in Gelderland zijn we
dankbaar. De anti-rev. en de Roomsch-kath
gingen percen sgewijze, vergeleken met 1927
en 1929 min of meer vooruit; de Chr.-Hi3l.
Unie herstelde zich van de val in 1929, doch
kon het percentage van 1927 niet halen
Evenwel, de beide protestantsche partijen
konden hun aantal zetels behouden; er
wijl de R. K. de verloren zetel weer terug
wonnen en op 2 kwamen. De rechtsche
meerderheid bedraagt dus weer 38 van de
62 leden.
De S. G. P. en H. G. S. liepen, vergeleken
met 1929 aanmerkelijk en eenigszins achter
uit; de eerste kon daardoor wel baar eéne
ze el behouden, doch had geen kans om de
verwachte tweede plaats te bemachtigen en
de H. G. S. kwam zelfs niet in aanmerking.
ZEEUWSCHE TROUW.
Onze opmerking, dat de numerieke verhou
ding tusschen A.R. en S.G.P. zich vrijwel
gezet heeft, schijnt in tegenspraak te zijn met
de uitslag. Immers, de S.G.P. kwam van 3
op 4 zetels; terwijl de anti rev. partij haar
8 zetels kon behouden.
Toch is het niet meer dan s c h ij En de
uitslag bevestigt volkomen wat we schreven
de S G.P. heeft kans om nu nog een zetel
te winnen, doch is daarmee aan 't eind van
haar latijn.
Want zóó is het. De A.R. partij, die niets
won, staat er beter voor dan de S.G.P., die
er één zetel bij kreeg. Men lette er slechts
op, dat eerstgenoemde groep aanmerkelijk
.vooruitging, zoowel vergeleken met 1927 als
met 1929; terwijl de S.G.P. iets boven 1927
kwam, doch beneden 1929 bleef.
Met een fractie van een percentage werd
door een overschot, even hooger dan de
helft van de kiesdeeler, nu de vierde zetel
gewonnen.
De A.R. partij daarentegen haalde in heel
Zeeland bijna 8 keer de kiesdeeler en zette
dus de achtste zetel heel wat vaster dan
in 1927.
Waar de Chr. hist, en da Roomsch kath.
groep hun zetels wisten te handhaven, is
er derhalve verlies ter linkerzijde.
Dit werd geleden door de V. B., die één en
de V. D., die ook hier een leelijke klap kreeg
en twee zetels verloor. De S.D.A.P. spon er
garen bij en klom één zetel; terwijl de wilde
candidaat, notaris Van Dalsum zijn pogen
om in de Staten te komen, met een gelukki
ge uitslag bekroond zag.
Ai met al mogen wij Zeelands trouw ge
wagen: Zeeland en de Zeeuwen ten zegen.
GEEN NIEUWS OVER
ZUID-HOLLAND.
Zooals we reeds schreven, kunnen we over
Zuid-Holland nog niets zeggen. De kieskrin
gen: Dordt, Gouda, Delft en Ridderkerk zijn
nog niet bekend. De uitslag zal wellicht niet
vóór hedenmiddag bekend zijn en van pu
blicatie zal dus heden wel niets komen.
Zoo vernamen we uit Gouda, dat van de
57 gemeenten amper 20 de uitslag ingezon
den hadden; met de rest maakte men geen
j haast, omdat het toch marktdag was. Waar
waren mooi, terwijl Delft en Rotterdam niet
teleur stelden.
Laat ons hopen, dat de rechterzijde ver
sterkt moge worden.
KORTE RECAPITULATIE.
Met de nog onnauwkeurige en onvolledige
uitslagen in de verschillende provincies vóór
ons kunnen we enkele conclusies trekken
en weer mogen we zeggen, dat de uitslag
voor de rechtsche groepen in 't algemeen en
voor de antirev. partij in 't bizonder be
vredigend is.
Onze partij had geen of weinig zetelwinst
te boeken: in Drente zeker, in Friesland en
Zuid-Holland waarschijnlijk; in Overijsel is
een verlies aangekondigd. Echter in onge
veer alle provincies, zelfs in Noord-Holiand
steeg het antirev. percentage; behalve in
Friesland.
Als regel geldt voor de C. H. Unie, dat
deze vergeleken met 1929 iets achteruit Hoer
de, doch boven het percentage van 1927
kwam.
het is uitgekomen, evenabj De S.D.A.P. verkeert in dezelfde pos tie.
y g juist omgekeerd: ver
geleken met 1927 is er eenige achteruitgang,
doch de cijfers van 1929 zijn vaak verbe
terd. In Drente en Gelderland ging wen
ook, in de eerste provincie zelfs ver, boven
1927 uit.
Voor de V. D. heeft deze verkiezing bijna
overal tot een debacle geleid. Overal zetel
verlies, behalve in Friesland, waar hel per
centage van 9.5 tot 12 omhoog ging.
De S. G. P. heeft geen reden tot roemen,
al wist ze zich bijna overal te handhaven;
in Gelderland liep ze iets achteruit. Maar
de voorui gang is tot staan gekomen.
De H.G.S kan haar matten wel oprollen.
Het is bijna overal misère.
Een merkwaardig verschijnsel is, dat de
Plattelanders voor een groot deel wegge
vaagd zijn.
Dit is een gelukkig teeken.
Hoe minder belangengroepjes, hoe pnn-
cipieeler strijd.
DE UITSLAGEN
IN DE GROOTE STEDEN
AMSTERDAM
DE STEMBUSUITSLAG.
De roode vloed wast.
Er was als steeds veel belangstelling vooi
de resultaten van de stembusworsteling.
Reeds vroeg drongen de menschen samen
voor de bureaux der dagbladen en geduldig
wachtten zij op de druppelsgewijs inkomen
de berichten.
Er was druk gestemd pl.m. 50.000 stem
men meer dan voor 4 jaar moesten de bu
reaux verwerken. Hoe zou het zijn?
Kalm ingezet werd in de laatste dagen
voor de verkiezingen een vrij sterke actie
ontwikkeld. De Vrijlieidsbonders o\ertrofien
zich zelf en hielden een paar goed bezochte
vergaderingen, waarin de beschuldiging als
zou- een hunner candidaten een anti-semiel
zijn, met verachting werd afgewezen.
De Christelijk-Historischen, de Vrijzinnig-
Democraten en de Anti-Revolutionairen
hielden eveneens in verschillende deelen van
de stad hun samenkomsten, die er van
getuigden, dat er toch wel belangstelling
was al bleek dat minder sterk uit plakbord
en kalkdecoratie.
Do straat was door allen, maar meest door
de revolutionaire partijen benut voor meer
en minder decoratief uitgevoerde aanbeve
ling. Een groote partij als de S.D.A.P. be
schikte over een leger houthouwers en wa-
terputters, die tot diep in den nacht hei
plaveisel met hun candidaat beschihloi don
De middenstanders zochten het meer in du
dikdoende aanplakbiljetten, naar oude me
thode werd niet de lijst of nummer 1 van
de lijst aanbevolen, maar elk candidaat be
val zich zelf aan. Een was er onder, die
meende dat hij als aanbeveling kon gebrui
ken, dat hij was de zoon van wijlen een
j ander. Zoo voerden zij hun principicelen
J strijd.
I De R.K. hebben als gewoon een niet te
opzichtige, maar rustige en stevige propa
ganda gevoerd. Zoo zagen de groepen, met
hoop of eet vrees, maar toch allen met be-
j langstelling den uitslag tegen.
wie r-taon tat vnr-h«>»arnnta Mj de
Soc.-Dem. die van 96000 tot bijna 129.000
■temnien opliepen. De communisten he' ben
hun weinig kwaad gedaan, ze bleven op hun
oude cijfer. Hetzelfde geldt van de Vrijheids
bond en de Vrijzinnig-Democraten, die niet
tegenstaande hun actie ntet verder kwamen
m voor vier jaar.
De Christelijk-Historischen hadden den te
genslag van een nieuwen lijstaanvoerder, en
ze hebben niet alleen niet geprofiteerd
den kiozersaanwas, maar daalden nog o
■er 1000 stemmen.
De R.K. deed het beter, een sprong van
45000 op 52000 is redelijk te noemen. De ant:
revolutionairen mogen tevreden zijn, al is
hun stemmencijfer lager dan mogelijk
geweest. In 1927 hadden zij met denzelfden
lijstaanvoerder 17.170 stemmen, nu kw
zij op 19.737. Ruim 2500 stemmen vooruit
al zoo.
Ook de Middenstanders maakten een goe
de bus. De rumoerige en volstrekt niet op
rechte reclame, schijnt nog altoos op een
deel van h t publiek invloed te oefenen. Van
11.000 stemmen stegen zij op ruim 16.000. Ze
brengen dus hun tweeden man in de Staten.
Van de dissenteerende groepen is op het
moment dat wij schrijven nog niets te zeg
gen. Zeer waarschijnlijk brengen zij geen
van allen een man in het college. Maar hun
stemmen hebben zeker het negatief resul
taat, dat de rechtsche groepen een zetel
minder zullen bezetten dan mogelijk ware.
De cijfers van de Statenstembus geven
geen leidraad voor de gemeenteraadsverkie
zing omdat daar weer andere personen
naar voren komen en andere factoren in
vloed oefenen. Maar een aanwijzing geven
ze wet. En voor Amsterdam leeren zij dal
dat bij een kiesdeeler van 8000 de rechtsche
groepen hard zullen moeten werken om te
behouden wat zij hebben.
Mogen al onze mannen en vrouwen dit
verstaan.
Voornaamste Nieuws.
(blz 1)
De stembusuitslag. Overzicht der groote
steden.
fblt ZA
De toestand in Spanje. De republiek en de
kerk.
Kürten negenmaal ter dood veroordeeld.
Hij berust in zijn vonnis.
(Blz. 13)
In den Storm, door Wjerny.
Die dank gaat in de eerste plaats uit tot
Hem, in Wiens wijze hand alle dingen rust;
Hij neigt de harten.
Maar ook past ons erkentelijkheid ten
opzichte van menschen. Inzonderheid doelen
we op hen, die zich dagen lang hebben be
ijverd in het moeilijke werk der propagan
da en gisteravond alles hebben gedaan om
te zorgen, dat onze berichtendienst voor*
treffelijk functioneerde. Reeds om kwart
voor elf hadden we alle bussen binnen.
Toen nog even tellen met de bergen-werk-
verzettende machines van Ruys' Handels
vereniging en om even 11 uur hing de
totaaluitslag van Den Haag aan den gevel
van ons gebouw. Den geheelen avond moch
ten we ons in groote belangstelling ver
heugen. Na ons kwamen de andere bladen,
die onze cijfers ontvingen. Het Stadhuis
stopte om vanmorgen verder te gaan.
En nu een enkel woord over de cijfers.
Men zal ons vergunnen om, nu het diep
in den nachi its, kort te zijn. Voor 'oreeder
en rustiger beschouwing is thans niet het
meest geschikte oogenblik.
Zooals we reeds zeiden vertoont ons stem
mencijfer een verheugende stijging. Ook dat
der Chr. Hist ging omhoog.
Uitgebracht werden op de anti-rev. lijst in:
ROTTERDAM
DE VERKIEZINGSUITSLAG.
De rechterzijde handhaaft zich.
Rechts Rotterdam had het gisteren gaarne
verder gebracht; doch met het resultant
mogen we toch dankbaar zijn. De rechter-
bracht n.l. in 1927 te sanien 37.3 pCt van het
aantal stemmen uit en thans 37.7. In 1929
was het slechts 35.1.
Het percentage zou nog heter geweest zijn
nis de Chr. Hist, zich hadden kunnen hand
haven. Ze bleven echter iets beneden vroe
ger. Bij- de anti-rev. was winst te boeken;
vooral vergeleken met 1929.
Voor de komende raadsverkiezing wil dit
zeggen, 'dat de zeven anti-rev. zetels behou-
'den .kunnen worden, al jal hot aan de zui
nige kant zijn: maar de Chr. Hist, zullen
wel één terugloopen.
De S.D.A.P. ging ook Iets hoven het per
centage van 1927 uit, doch liep, vergeleken
met 1929 meer dan 3 pCt. van het totaal
terug. In genoemd jaar wist ze nog 9440(1
op zich te verecnigen, thans, bij grooter kie
zerstal nog geen 84000.
Waaraan de heeren dat wijten, laat ons
vrij onverschillig; het feit zelf is van belang.
Ook met het oog op de komende raadsver
kiezing. Indien de oorzaak zit, gelijk Voor
w a a r t s meent, in de aangekondigde be-
lastingverhnoging, dan zal dat straks nog
wel duidelijker uitkomen en moet het aan
tal roode raadsleden dalen.
Aan de „stuwkracht" zal dat zeker ten
goede komen.
Het is een merkwaardig verschijnsel, dat
ook hier de V.D. een flinke duw naar om
laag gekregen heeft. Thans 6835 stemmen,
legen 1029 bijna 10700; een zelfde getal als
in 1927 voor de Staten. Het percentage daal
de van 4.4 tot 2.9.
De communisten gingen, vergeleken met
1929, iets vooruit, doch van belang is dit
niet
Het verlies van S.D.A.P. en V.D. is terecht
gekomen bij de Vrijheidsbond. Deze klom
van 9 pCt. in 1027 en 10.3 in 1929 tot 12.3
gisteren. Een winst van beteekenis.
Van welke invloed dit op de samenstellinc
der Staten zal zijn, is nog niet te zeggen
De heeren cijferaars in Leiden, Dordrecht.
Gouda en Ridderkerk wenschtcn er geen
nachtwerk van te maken en over heel Zuid
Holland kunnen we dus slechts gissingen
maken. Er is hoop, dat de anti-rev. partij
een zetel wint cn vrees, dat de S.D.A.P.
zulks ook doet. Het verlies zou dus door de
Plattelanders en de "T.G.S. geleden woroen
We moeten echter r°duldig wachten, dal
de heeren weer begi nen te tellen en de
uitslag zal wel niet in onze posteditie kun
nen verschijnen.
1927
1929
1931
15.778 st
18.377 st.
21.548 st.
9.43
9.39
11.-
DEN HAAG
DE VERKIEZINGSUITSLAG
Reden tot dank
Het past ons met een woord van dank te
beginnen als we enkele woorden wijden
aan den stembu3 uitslag in de Residentie,
die voor de anti-rev. partij bevredigend mag
worden genoemd.
Van de overige meest belangrijke partijen
zijn de cijfers;
1927 1931
(voorl.)
C.-H. 15.009 8.97 17.904 9.15
R.-K36.203 21.65 41.022 20.95
S. G. P1.717 1.02 3.412 1.74
H. G. S9.991 5.97 6.482 3.31
Chr. Dem. 547 0.28
S. D. A. P49.139 29.39 54.003 27.62
V. B. 23.846 14.27 26.983 13.71
V. D5.303 3.17 11.201 5.72
Dem. en R.K.V.P. 1.911 1.260 0.69
Comm. 6.784 4.11 8.197 4.19
Gelijk men ziet, werd in stemmental en
percentage de grootste vooruitgang gebracht
door de vrijz.-dem., die intusschen bij hun
cijfer van de Kamerverkiezingen1929 nog
4.100 stemmen achterbleven.
Dk vooruitgang der anti-rev. stemmen be
droeg 3.200 en do chr.-hist stegen met 2.900.
De R.K., die met bijna 5.000 stemmen om
hoog liepen verbeterden hun cijfer van
1929 nog met 1.600.
Ter linkerzijde boekte de Vrijheidsbond
een aardig winstje. Hun radio-demagogie
zal daaraan wellicht niet geheel vreemd
zijn.
Met de democraten, nu vereenigd met de
R.-K. Volkspartij blijft het niet gaan; de
terugloop blijft, ondanks de nieuwe hulp
troepen aanhouden. Ook de Chr.-Dem. Unie
schijnt weinig levensvatbaarheid te bezitten.
In 1929 verspilde de heer Jungcurt nog 611
stemmen; het jongste cijfer van 547 betee
kent voor de partij geen vooruitgang.
Niet ontevreden zal de heer de Visser zijn.
Hij verbeterde zijn cijfer eenigszins. Hierbij
dient voorts in oogenschouw te worden ge
nomen, dat ook nog 1.076 stemmen werden
uitgebracht op de Revolutionair-socialisten.
Zoo komen we ten slotte tot de S.D.A.P.
die wei van 49.139 in 1927 klom op 51 063,
maar tevens moest constateeren, dat ze
daarmee nog niet reikte tot haar getal van
.51.802 uit 1929. Ook het percentage wijst
uit. dat zij absoluten teruggang heeft te
hoeken.
Dat enkele duizenden overschoven in de
gelederen van Moskou achten we niet on
waarschijnlijk. Intusschen is daarmee niet
de algeheele achteruitgang verklaard.
Ten slotte spreken nog twee cijfergroepen
ons toe. Van de menschen van de negatieve
leuzen, de S. G. P. en H. G. S. keerde do
eerste groep met buit van de jacht terug,
terwijl de heeren van de H. G. S. een ge
duchte veer moesten laten en niet minder
dan 3.500 stemmen verspeelden. De hoer
Kersten zal een deel er van dankbaar heb
ben geïncasseerd, terwijl we verder even
denken aan de mogelijkheid, dat een deel
van den doorhang dezer partij tot meer be
zonnen inzicht is gekomen en aan het nega
tief drijven ditmaal den rug toekeerde.
Men vergunne ons het voor heden hierbij
te laten en te besluiten met de opmerking,
dat dezo stembus-uitslag aan de anti-rev.
eenige hoop mag geven voor de n.s. Raads
verkiezingen. Zullen we een vijfden raads-
zetel terugwinnen?
We willen niet voorspellen. Maar indien
No. 1 van de lijst voor den Raad een even
voortreffelijke trekkracht zal blijken te zijn
als ditmaal Jhr. de Brauw is geweest, dan
^•tjn we niet zonder hope.
