krhaal VïrA4ndaacj
J~Jet Communisme in de Practijk
Soorten
LINOLEUM KROMMENIE
VRIJDAG 27 MAART 1931 DERDE BLAD PAG. 9
(Nadruk verboden)
Objectieve mededeelingen en critische beschouwingen
VAN KATHEDRAAL TOT
ANTI-GODSDIENSTIG MUSEUM
De wereldberoemde SL Isaac-kathedraal.
ean het Newski-Prospeet te SL Petersburg
gelegen, thans aan het prospect van den
{asten Oct. Leningrad volgens de sowjet-
bcnaniingen was reeds jaren niet meer in
gebruik. liet heette, dat de prachtige kerk
bouwvallig was, dat het fundament niet
deugde en er gevaar voor instorten bestond.
Het Vandalen plan is zelfs geopperd om dit
monumentale bouwwerk af te breken, waar
bij de sowjct-cconomen al hadden berekend,
hoeveel het kostbare marnier en de andere
dure bouwstoffen zouden opbrengen.
Óndanks deze speculatie op d.e hebzucht
was er blijkbaar geen stemming tc verwek
ken, zelfs geen kunstmatige sow jet-stemming
ten gunste van dit vandalisme, tenminste de
«Ibraakplani.cn zijn voorloopig opgegeven.
Volgons do Krasnaja Gazctta (do roode
courant), die to Leningrad verschijnt, zal
de kathedraal weer in gebruik worden ge
nomen, maarmet een nieuwe bestem
ming.
De kathedraal zal worden ingericht tot
anti-godsdienstig museum. Dit museum zai
afdoclingcn bevatten over den socialistischcn
opbouw in do sowjet-unie, over de schepping
dor wereld volgens 'godsdienstige en weten
schappelijke opvattingen, over de orthodox-
Russischc (Grieksch-Katholicke) Kerk in
dienst van het Tsarisme, over de beweging
der goddcloozcn in en buiten Rusland, liet
centrale schip der Kerk zal gebruikt worden
om er een beeld te geven, volgens do slin
gerproef van Foucault, van de beweging der
aarde om haar as. Voorts zullen cenige beel
dengroepen worden opgesteld ter illustratie
van do voetcnwassching volgens het Nieuwe
Testament
HET ROODE LEGER
Hardnekkige geruchten over ontevredenheid
De pers der Russische emigranten maakt
den laatsten tijd hardnekkig melding over
gevallen van ontevredenheid in liet roode
leger. Wij vermelden hier die geruchten on
der voorbehoud, daar van sowjet-zijde geen
enkele bevestiging ervan wordt gegeven,
echter evenmin een ontkenning, waartoe de
sowjct-rcgccring anders nogal spoedig over
gaat.
Volgens de Berlijnsrhe „Roel" Is de toe
stand thans zoo, dat alleen de w&chtdoende
compagnieën van wapens zijn voorzien. Na
afloop van de wacht moeten deze worden
ingeleverd, zoodat de massa der soldaten in
de kazernes ontwapend is. Herhaaldelijk
zouden arrestaties en terechtstellingen van
officieren voorkomen.
De ontevredenheid onder die kringen
wordt sterk gevoed door de bevoorrechting
van de troepen der G. P. Oc.. de geheime
politie, die over een eigen militaire macht
beschikt. Het is cenige malen voorgekomen,
dat deserteurs uit het roode leger over de
Poolsrhe grens lijn gevlucht. Deze gaven
een somber beeld var. de stemming in het
roode leger, doch dit heeft niet veel te l»e-
Icekcncn, want d» stemming van deserteurs
is nooit beslissend voor die in een leger.
liet is echter ni.n geen twijfel onderhevig,
dat bij toelating Jot de opleidingsscholen
Voor officieren df> vnrdidatcn met de uiter
ste strengheid wórde i onderzocht op hun
mentaliteit Men vreest voor binnendringen
van „contra-revo utio.iaire" elementen In
het officierenkorps. Teekenend voor de
stemming onder de bevolkingsmassa is wel.
pat volgens regecringsvoorschrift de groote
tneerderheid der cadetten arbeiderskinderen
moeten zijn en slechts een gering percen
lage zonen van boeren ol van kolchoz-leden
zal worden toegelaten.
De animo voor den officiersrang schijnt
ook niet groot te zijn. Volgens de berichten
in de sowjet-bladen geven zich voor de op
leidingscursussen veel minder liefhtebbcrs
op dan er plaatsen zijn. In Leningrad is
slechts slechts 7 pet der plaatsen bezet
waarom men het begin der cursussen heelt
uitgesteld.
DE NIET-TERUGKEERENDEN
Zij vinden de heilstaat minder begeerlijk.
Dagelijks groeit het aantal sowjet-Russcn,
werkzaam in do handelsvertcgenwoordigin-
gen der unie in het buitenland en do ge
zantschappen, die weigeren gevolg tc geven
aan het bevel tot terugkeer naar Moskou.
Thans wordt er in de handelsvcrtegcnwoor-
diging te New-York, do Amtorg, „schoon
maak" gehouden. Een dor teruggeroepenen
heeft verklaard te weigeren zijn lichaam
ter beschikking to stellen voor de luizen in
de Moskousche gevangenissen cn blijft in
Amerika. Zooals bekend worden al deze
weigeraars bij verstek ter dood veroordeeld
cn hun goederen ui Rusland, voor zoover
die er zijn, verbeurd verklaard.
Tot de weigeraars behoort thans ook een
beambte van de handelsvcrtcgenwoordigiug
dor sowjets in Weenen, een zekere Brilliant
broeder van den sowjet-gezant to Londen,
die den meer wclluidenden naam van So-
kolnikof heeft aangenomen. Diens broeder,
een vroegere beambte van de handelsver
togen woordlging te Berlijn, zit thans te
Moskou gevangen, cn do derde broeder
vindt het to Wccncn veiliger.
Het merkwaardigste staaltje in dit opzicht
is wel dat van den directeur van een sow-
jet-houttrust, die eveneens teruggeroepen
was cn de terugreis ook had aanvaard. Hoe
dichter hij dc grens van zijn vaderland na
derde* des te dieper zonk hem het hart in
de schoenen. Aon het Poolsche grensstation
Stolbzy, waar hij de beslissing moest nemen
de sowjet-grens te overschrijden, was hij be
keerd cn meldde zich daar bij dc nolitic
met het verzoek in Polen te mogen blijven.
Uit werd hem toegestaan op voorwaarde,
«lat hij binnen twee weken een visum zou
hebben voor terugkeer naar DuitschlancL
TELEFOONVERBINDING
LENINGRAD—ZWEDEN
Dc telefonische verbinding van Leningrad
:nct Stockholm is voor het publick openge
steld. Hierdoor is het ook mogelijk gewor
den tc spreken, via Stockholm, met verder
liggende landen. De kosten van een gesprek
Leningrad-Stockholm bedragen slechts
R. 2.70 per 3 minuten (ca. drio cn een halve
gulden).
ANIKIEF TERUGGEROEPEN
Dc sowjet-lcgatieraad Anikief te Tokio, op
wien onlangs een aanslag werd gepleegd
door een Japanner, tengevolge waarvan
Anikief licht werd gewond, is naar Moskou
teruggeroepen. Naar de dader mededeelde
was zijn aanslag niet op den persoon van
Anikief gericht, doch op den man als sowjet-
amhtcnaar. De Japanner wilde zich wreken
«•ver de schending van de bepalingen van
tiet visscherijverdrag tusschcn Japan cn de
sowjet-unie door de sowjet-autoritciten.
GORKI'S JAARLIJKSCH BEZOEK
AAN MOSKOU
Maxim Gorki, de beroemde Russische
schrijver, woont op Capri, een eiland bij Na
pels. Naar de sowjet-autoriteitcn beweren is
dit voor zijn gezondheid noodzakelijk (Gorki
is tuberculose-patiënt). Jaarlijks brengt hij
in den zomer een bezoek aan de sowjet-unie,
Parket-Inlaid even gedistingeerd als een
kostbare parketvloer, doch gemakkelijker
tc onderhouden cn bovendien geluiddem#
pend en isoIccrcnd.Tcgcl-lnlaid hetzelfde
effect als een Oud-Hollandsche tegelvloer
maar warmer cn rustiger. Schabloncn-
Inlaid een groote variatie in moderne cn
Oosterschc dessins cn patronen. Vraagt
eens het staienboek aan uw leverancier.
PRACHTIGE PAASCHOS
Dit prachtige dier, met hard voer gemest, dat op de Paaschvee-tentoonstelling te Dotter'
dam, een eersten prijs verwierf, werd aangekocht door de slagerij van J. J. de Koning
te RijsoortL
waar hij door reusachtige demonstraties
wordt ontvangen cn toegcjuichL Gorki heeft
thans aan Molotof getelegrafeerd, dat hij 28
April in Moskou zal aankomen. Hij reist in
gezelschap van den sowjet-gezant in Italië,
Koerski; volgens de tegenstanders der sow-
jct-regecrinp omdat men hem alleen niet ver
trouwt Koerski zou dan de rol van agcr.t
der G. P. Oc. vervullen.
Indien men zoo bezorgd is voor Gorki's
gezondheid moet die vroege datum van zijn
reis verwondering wekken. Het kan begin
Mei in Moskou nog ontzettend guur zijn, cn
do sowjet-rogeering heeft nog geen „plan
nen" opgemaakt, waaraan do weersgesteld
heid zich moet onderworpen.
SOWJET-HUMOR
De Russen hebben een onnavolgbare gave
om de toestanden in bun land satyrisch tc
belichten. Die grappen zijn thans de cenige
mogelijkheid om do werkelijke stemming tc
peilen. De volgende mqp over het mcnsjc-
wi sten proces in Moskou circuleert:
Bij een ontmoeting van twee hekenden
vraagt de een dei) ander of hij het mensjc-
wisten-proces heeft bijgewoond. Op het bc
vestigende antwoord vraagt hij: „Is het
waar, dat Tschechof een gevierd acteur te
Moskou) de rol van voornaamste beklaagde
heeft vervuld?"
Schoolnieuws.
DE ..NEUTRALE" OPENBARE
SCHOOL
Een protest-circulaire.
Te Gouda heeft het Gemeentebestuur
aan de meerderticid van de onderwijzers en
onderwijzeressen der Openbare Scholen het
verzoek gedaan voor den openoaren zang-
dag op 30 April a.s. enkele liederen te laten
inetud-eeren o.m. ook (het zesde couplet van
het„\V'iiliholm'Uö".
liet Hoofdibeetuur ra<n den Bond van Ned.
(Openbare) Onderwijzers cn het Bret-iur van
de Afdeeling Gouda van dezen Bond hebben
nu Ln de „Goudsöhe Courant" en per circu
laire een protest daartegen gepubliceerd.
De inleiding van dat protest is al heel
fraai. Er wordt gezegd, dat de reohische
partijen „de zelfstandige beschikking over
hun eigen eöholen veroverd" hebben Nu,
aan die zelfstandige beschikking mankeert
nog ol wat. Maar na d'eze stelling volgt dan,
dat „wij" (dat zijn genoemd Hoofd- cn Af
deel ingsbest uur) dat ..billijken". Jawel, we
hebben aJ dikwijls ondervonden hoe men van
dien kant ons onze „eigen soholen" cn de
„zelfstandige beschikking" erover van harte
gunt! Van pure hartelijkheid tracht men
voortdurend bij ons een spaak in 't wiel te
steken. Doch, ook daaraan zij>n we al ge
wend geraakt
En omdat gemeld Hoofd- en Afdelingsbe
stuur van den Bond ran Ned. Onderwijzer*
zoo „billijk" ons onze soholen cn de zeif
standige beschikking daarover gunnen, voe
gen ze er als vermaning aan toe: „Maar dan
pa6t ook den lleercn van Rechts in de Ge
meentebesturen bij het behartigen van Je
belangen der openbare school een zeer groo
te mate van bescheidenheid".
Wat 'n begrip hebben die Besturen van Je
Overheidstaal.! Rechtsohe Raadsleden moe
ten, ais er over de Openbare School beraad
slaagd cn gehandeld moet worden, in „zeer
groote mate bescheiden" zijn. Liefst hun
mond houden. En op wat de linksche leien
cn voorstn-ndens van de Openbare Schzol
zeggen cn believen te doen, altijd maar ,.;a"
knikken. Luister maar: „men had nu van
het Rechtsche deel ran dit College mogen
verwachten, dat het een beslissing had be
vorderd in overeenstemming met het ad vit*
van de Linksche leden, voorstanders van de
openbare school". Ziet u wel, bet rechtsche
element moet alles maar laten bedisselen
cn beslissen door de linksche leden. Dat wil
len de Oncnbare-Schoolmannen zoo gma.',
omdat ze zichzelf zoo „billijk" vinden en
omdat ze het Bijzonder Onderwijs nooit --cn
stroobreed in der; weg leggen en er zich ook
niet mee bemoeien! Maar de protest-sdhrij-
vers vergeten, dat elk Inwoner van Gouda
precies evenveel over de Openbare School
„te zeggen" heeft als elk ander mede-inge
zetene.
liet belastinggeld, waaruit ook do Openb.
Sdhool onderhouden wordt, komt te Goud-a
voor het meerendeel uit de zakken van de
..Rechter partijen". En dan zouden .de
lleercn van Rechts in de Gemeentebesturen"
over den ga.na van zaken op de Openbare
School toah niets mogen zeggen! 't Is an
ders. De „lleercn van Links" hebben hier
geen sikkepitje meer te zeggen dan de „llee
ren ran Rechts". Althans zooln.ng de open
bare School haar positie van Overtieida-
«ohool behoudt. Zooilra de „Hoeren van
Links" hun Openbare Scholen weten om te
zetten in zoogenaamd neutrale Bijzon
dere Scholen, hebben ze er wat meer te ver
tellen dan de „lleercn van Rechts". Maar
ook niets meer. don de „lleercn van Links"
over ónze Bijzondere Scholen hebben te zeg
gen. Doch zoolang de Openbare «ehool er
blijft als nu, heeft een rechtsch Wethouder
ten aanzien van de Openbare School precies
dezelfde bevoegdheid cn plicht nis een
ILnksch ambtgenoot. En wanneer in een Col
lege de meerderheid tot de rechtecho par
tijen behoort cn een bes'issing neemt, d'ie
naar beste weten in het belang van het >.1-
gemeen welzijn en van de Openbare School
zelve is. heeft niemand daartegen te pro-
testeeren. En allerminst heeft dan de Bond
van Ned. Onderwijzers een vermaning tot
„een zeer groote mate ran bescheidenheid"
aan die rechtsche meerderheid uit te deelcn.
liet protest debiteeert nog eens weer de
dwaze oude stelling, dat de Openbare School
neutraal is cn dat daarom Gereformeerd cn
Atheïst, Communist cn Antirevolutionair,
Jood cn Roomsch-Katholiek. dat ieder „ge
rust" ja, dat staat er: gerust! zijn kind
naar de Openbare School kan zenden. En
ter verklaring wordt dan in de protest-cir
culaire gezegd: „De openbare school is neu
traal: godsdienst en politiek zijn daar con
trabande".
Over de politiek hebben we 't hier niet
Maar wel willen we iets zeggen over de ver
houding ren de Openbare School en den
Godsdienst Laten we ditmaal eens den Bond
van Ned. (Openbare) Onderwijzers op zijn
woord eeloovcn. dot op de Openbare School
..godsdienst contrabande" is. Dat is een In
terpretatie van de Lnger-Onderwijswet, die
niiet elk Openbare-School man geven durft.
De Wet zegt: „De onderwijzer onthoude zich
van iets te doen of toe te laten wat strijdig
is met de godsdienstige begrippen van an
dersdenkenden". Men zou dus in theorie
kunnen zeggen,dat godsdienst op de Open
bare Scholen .gegeven" kan worden, wan
neer maar niet andersdenkenden hun kin
deren naar die Sohool sturen. In de prak
tijk wordt op de Openbare School cehter
geen godsdienst „gegeven". De heeren van
den Bond teekenen de positie van de Open
bare School in de practijk volkomen juist:
„godsdienst is daar contrabande".
Dus is de Openbare School een School
zonder godsdienst, een on-gods dienstige
Sohool. Dat zuilen we onthouden. We bedoe
len niet het feit, want dit welen we allang.
Maar dat de heeren ran den Bond van Nod.
Onderwijzers z.lf zóó hun Openbare School
aanduiden. En wanneer de propagandisten
van de Openbare School ais Prof. Eerdmans
cn Klaas de Vrirs ons nog weer aan boord
willen kon.cn of den boer opgaan met het
praatje, dat de Openbare Schooi „de chris-
Elch .wat Wils J
NIETS NIEUWS ONDER DE ZON
Leo Lens' hekeldichtje over die twintig
gestrafte Spaansche revolutionairen, die een
hongerstaking begonnen, deed me opeens
weer denken aan zekeren meneer Tanner,
die in 't eind van de vorige eeuw veel van
zich liet hooren.
Deze mijnheer, die een zeer wetenschap
pelijk man moet zijn geweest, ging van de
stelling uit, dat er niets mag zijn, dat de
mcnsch niet kan.
Hij zag met genoegen, dat de mcnsch
zwemt als een visch cn vliegt als een vogel
(dit laatste was in Tanner's tijd nog maar
in z'n opkomst).
Er was echter nóg een zaak, die hij som
mige dieren benijdde en dat wasbun
winterslaap. Waarom zou 't dier weken en
maanden zonder voedsel kunnen leven cn
de mcnsch niet?
Dat de winterslaap vooral onder de zoog
dieren bestaat is genoeg bekend. Zij onder
gaan een zeer merkbare verlaging van
warmtegraad cn daardoor worden hun le
vensfuncties vertraagd en verminderd. Die
ren, die den winter niet elders kunnen gann
doorbrengen, worden door den winterslaap
in staat gesteld, zonder al te veel schade
dat jnargetijde door tc komen, waarin de
luchtgesteldheid noch de plantengroei vol
doen aan hun gewone behoeften.
De meesten komen onder den invloed van
do koude in een staat von bewusteloosheid
of bedwelming, zooals de vleermuizen cn
andere dergelijke dieren. Ook de bruine beer
hrengt ccn gedeelte van den winter slapen
de door, al is zijn slaap ook niet zoo diep.
Als de tijd van den winterslaap nadert,
geraakt het dier in zekeren koortsaclitigcn
toestand, het verwijdert zich verre van alle
harde geluiden cn houdt zich verre van alles
wat de levensgeesten zou opwekken, hetzij
het zich daartoe in zijn hol terugtrekt, waar
van het den Ingang zorgvuldig dichtshlit,
hetzij het zich naar een eenzaam plekje be
geeft, waar het een leger van boschbladeren
voor zleh gereed maakt
Als de koude ccn zekeren graad bereikt,
trekt het lichaam zich in, rolt zich op, sluit
de oogen, klemt de kaken op elkander cn
doet zijn best zich zoo goed mogelijk van de
lucht af to sluiten cn elke uitwaseming te
voorkomen.
Langzamerhand wordt de ademhaling ge
ringer en zwakker, de bloedsomloop werkt
trager cn de warmtegraad wordt bijna gelijk
met dien van zijn omgeving.
Als dc slaap op 't diepst is, bemerkt men
hijna geen ademhaling meer cn wordt de
hnrtcklop langzaam en zwak. Dus kan de
winterslaper bijna buiten levenslucht Men
haalt daarbij gaarne het voorbeeld aan van
Spallanzali, die een marmot gedurende vier
uren in koolzuur hield, zonder dat het dier
er eenigen hinder van had.
Wordt dc temperatuur hoogcr, dan begin
nen onze slopers weder teckencn van leven
te geven en bij het stijgen van den warmte
graad der lucht worden zij weder dc ouden.
Bij sommige koudbloedige dieren houden
alle levensfuncties geheel op, zooals bij oen
aantal visschen en insecten het geval Is.
Sommige dieren brengen hun slaap door in
een staat van pop, onbewegelijk nis een pop.
En de planten cn hoornen houden ook op
met groeien, do sappen staan stil.
Waarom zoo stelde Tanner de vraag
waarom zal ook do mcnsch zijn winterslaap
niet hebben?
Een Engelsch officier, mr. Osborne, secre
taris van den gouverneur-generaal van
Kngclsch-Indië, werd In 1833 belast met een
zending naar het hof van den Maharajah
van Lahore. Runjeet Slng. Deze heer Oshoj*
ne zou, volgens getuigenis van kapitein
Wade en von den Franschen generaal Ven
tura, het volcende verhaald hebben:
Na een lange reeks van beraadslagingen,
die cenige dagen aanhielden en waarover
niet behoeft uitgeweid te worden, verklaar
de de fakir, dat hij gereed was, zich in ze
ker hol te laten begraven, dnt de Maharajah
tot dat doel in gereedheid had laten bron
gen. Hij stopte nu zijn ooren dich met was,
desgelijks zijn neusgaten. Alleen den moud
sloot hij niet
Hij werd nu ontkleed en in een linnen zak
geplaatst, en nadat Zijn tong naar achter
was omgeslagen geworden, zoodat de keel
gesloten werd, viel hij in een soort van ver-
dooving. De zak werd nu gesloten en ver
zegeld, dc aldus ingepakte cn verzegelde fa
kir in een kist van wit hout gelegd, welk®
kist ook werd verzegeld. Deze kist werd in
het hol neergezet, er werd aarde op gewor
pen, die, goed werd platgetreden en met ko
ren bezaaid. Eindelijk werden er wachters
uitgezet, om den fakir te bewaken.
De vorst was niet bijzonder lichtgeloovig
uitgevallen cn liet gedurende de tien maan
den, dat de fakir slapen moest, den r.,k
tweemaal opgraven, maar men vond den
man beide keeren in dezelfde houding en
;n ccn staat van volkomen gevoelloosheid.
Na verloop van tien maanden woonde ka
pitein Wade de opgaving hij. Hij verzekert,
dat hij bij nauwkeurig onderzoek geen on-
I kei blijk van leven in den fakir vinden kon.
j Noch dc pols, noch het hart klopten. Hot
lichaam was koud, het hoofd gloeide. Het
I eerste wat men nu deed was, de tong weder
i in de gewone positie te brengen, wat niet
j zonder moeite bewerkstelligd werd. Daarna
werd de man met warm water begoten en
na eenigen tijd nis verbijsterd te zijn, leerde
hij op en verklaarde, dat hij zeer aange
name droomen had gehad. Zijn nagels en
zijn haar waren niet gegroeid.
Dezelfde man liet zich een tweeden keer
begraven, met denzelfden uitslag, maar aan
een derden keer waagde hij zich niet
Vooral oudere menschen hebben do nel-
ging, als ze iets zonderlings in dc krant le
zen, te zeggen: 't Wordt toch hoe langer hoe
gekker. Daar hoorde je vroeger toch maar
nooit van."
Met bovenstsand verhaal (voor welks
waarheid 'k niet graag zou instaan) heli ik
aangetoond, dat men een eeuw geleden er
ook al van die hongerstaking-bevliegingen
op na hield. En 'k twijfel er niet nan of nóg
vroeger zulten er ook wel van die buiten
beentjes geweest zijn.
Of do heer Tanner, dio met groote geest
drift het verhaal van den fakir weergaf, do
proef ook op zichzelf heeft toegepast, weet
ik niet. Maar ik twijfel cr sterk aan. Wel
licht was hij van meening, dat hij in 't be
lang van wetenschap monschheid er geen
winterslaap op na mocht houden.
Dergfclijke heeren zijn vaak vreeselijk slim
lang van wetenschap cn mcnschheid er geen
ongelijk geven, maar laten ze dan hun min
der wetenschappelijke mcdcmcnschcn 1
hoofd niet op hol brengen.
Toen wij vroeger nog allemaal thuis wa
ren, zag m'n moeder altijd graag, dat we dö
tafel „alle eer aandeden".
En als we soms beweerden, dat een of an
der kostje niet precies mot onze verlangens
overeenkwam dan was 't bescheid altijd:
„IIoc minder hoe liever als Je maar go-
zond ben!"
telijke school" bij uitnemendheid is, kunnen
we hun verzoeken, dat duidelijk te maken
aan het Hoofdbestuur van den Ned. Bond
van (Openbare) Onderwijzers, die de neutra
liteit van de Openbare School aldus expli
ceert. dat „godsdienst daar contrabande" is.
De Bond maakt bezwaar tegen het verzoek
van B. en W. ran Gouda de üpenbare-
Sohooljeugd te laten Instudeercn o.m. het
zesde couplet ran het „Wilhelmus", waarin
voorkomen de regels:
Het Bondsbestuur schrijft: „Op de Open
bare Sohool onthoudt men zioh van iets te
doen of toe te laten, wat strijdig is met de
Godsdienstige begrippen van andersden
kenden en dus zingt men daar niet dit cou
plet". Dat verklarende woordje „dus" is
hier zeker wel geheel en al misplaatst
Want de bovenaangehaalde versregels kun
nen immers nooit of te nimmer met gods
dienstige begrippen van wie ook in strijd
zijn. Godsdienst zonder Godsbetrouwen is
toch zeker geen godsdiensL Die kan zelfs
niet bestaan. Dus zou de Openbare School
bij de leerlingen ,geru6t" Godsbetrouwen
mogen kweeken. Volgens de Wet leidt de
Openbare School ook op tot „alle Christe
lijke deugden". Eon der voornaamste Chris
telijke deugden is zeker Godsbetrouwen.
Maar neen. de Bond vqn Ned. Onderwij
zers wil blijkbaar deze Christelijke deugd
uitsluiten. Ileelemeal geen godsdienst!
zoo willen ze het. Op de Openbare Schooi
is „gosdienst contrabande".
Och, de Bond van Onderwijzers is met
zijn protest-circulaire in de war. IliJ moet
niet gaan fulmineeren tegen het Gemeente
bestuur van Gouda, dat blijkbaar van de
Openbare School nog maken wH wat er van
te maken is. Maar hij moet protesteeren
tegen het instituut van de Openbare School
zelf. die tot „alle Christelijke deugden**
moet opleiden en waar tegelijk practised
„Godsdienst contrabande" is.
Hoofdbestuur cn Afdeelingsbestuur moe
ten eons een circulaire «aamstellen cn do
wereld ifi6turcn, waarin uu eens precies ge
zegd wordt wat theoretisch en practisch „de
neutraliteit van de Openbare School" in
houdt. Dan krijgen we houvast
Niet het Gemeentebestuur van Gouda,
maar de Ned. Bond van Onderwijzers h'-eft
met zijn publiek ..protest" niet minder nan
„een grove blunder" geslagen. ten na-
deele van de Openbare School.
FEUILLETON
TWEE ENTHOUSIASTEN
Door J. VAN ZUYLEN
„Ik wooi graag naar den hemel gaan, als
Ik sterf." zei hij niet een angstige stem. „Ik
heb mijnheer Jack beloofd, ols hij niet weer
levend thuis kwam van zee, dat ik hem
dan daar zou terugzien. Hij wist den wog,
en hij heeft het me verteld; maar het is
alles glad weg, nu. Ik heb alles vergeten
wat hij gezegd heeft O, juffrouw, vertol het
me toch u zult het toch ook wel weten
vertel me toch alsjeblieft hoe slechte men
schen in den hemel kunnen komen. Ik
weet. dat er een weg bestaat, als ük het me
maar kon herinneren."
Beatrice beet zich op de lippen om het
beven er van te bedwingen. Wat kon ze
zeggen in antwoord op die ernstige, door
dringende smeekbede? Ze had wel een paar
cooventicneele woorden kunnen opdreunen
sommige gemeenplaatsen had ze zich wel
kunnen herinneren. Maar het kind had ge
vraagd om brood cn zou zij hem een steen
geven? Hij had een eenvoudige kindervraag
gedaan omtrent den wog naar den hemel
cn voor hem beteekende het leven of dood
een betrouwbaar antwoord te ontvangen.
Moest zij hem zeggen, dat ze het niet w:st.
cn hem aan de wanhoop prijs geven of hij
don wea ooit zelf zou vinden, waar ziin
vrstandige cn talentvolle meesteres hot
nipt kon?
Half wanhopto keek ze om naar I
gn zag dat deze langzaam op het ledikant
toekwam, een ongekende vastberadenheid
op haar gezicht en een licht in het oog, dat
vreemd en toch schoon leek. Ze kwam uan
de andere zijde van Jocks bedje staan cn
nam zijn handen in de hare.
„Jock," zei ze, „wie z'n soldaat ben Je?
Wien heb je beloofd te zullen dienen en
gehoorzamen, toen je beloofd hebt dat je
mijnheer Jack in den hemel zoudt ontin>>e-
tcn als je hein hier op aarde niet meer terug
zoudt zien?"
Jock keek haar heel ernstig aan.
„Dat was Jezus." antwoordde hij, na een
oogenblik van btilte.
„En heb je die belofte gehouden cn ben
je Zijn soldaat geweest?"
„Neen, dat geloof ik niet!"
„Wie z'n vergiffenis zou je dus noodig
hebben?"
„Wel, ik denk de Zijne."
„En als je Hem er om vraagt, zou hij het
dan willen geven?"
„Mijnheer Jack zei, dat HIJ het zou wij
len, ols we werkelijk berouw hadden."
„En geloof je dat ook niet? En heb je
werkelijk berouw?"
De tranen kwamen in Jocks oogen.
„Ik heb berouw, ja, dat heb ik, cn ik ge
loof, dat Hij mij zal vergeven zooa.s u,"
met een blik naar Beatrice. „Het wos zoo
goed van u; maar Hij i6 ook goed."
„Wel, Jock, dan weet je, wat je te docu
hebt Vraag Jezus, je zonden weg te nemen
en ze allemaal te vergeren. En als Hij dot
gedaas heeft, wat zal jij dan voor Hem
doen?"
„Och, wat kan ik?"
„Kun jo Hem niet een beetje liefhebben'"
Jock glimlachte op zijn oude, zonnige
wijze.
„Ik kan Hem een heeleboel liefhebben --
ja. dat kan ik."
„Nu dan, Jock, als Hij je zonden heeft weg
genomen, en als jij Hem heel erg lisfhcbl,
geloof je dan niet, als HIJ Je oproept om
sterven, dot Mij ergens een plaatsje voor je
heeft waar je niet bang hoeft te zijn om er
naar toe te gaan?"
Het gozicht van Jock was langzamerhand
weer opgeklaard. Hij keek nu op met een
gelukkig lachje.
„Ja, ja, dnt denk ik ook; ik dacht daar
niet aan. Ik herinner me nu weer, dat ze
me dat al eerder verteld hebben mijn
heer Jack cn juffrouw Jill maar ik had
het heelemaa! vergeten, liet is toch wel
waar, hè?" en hij keek Beatrice en Erioi
a an met ccn blik, waarin even de twijfel
doorbrak.
„Volkomen waar." wae het antwoord, dat
beiden met overtuiging gaven. En Jock, uit
geput door opwinding cn insipanning en het
oncewone van het praten, maar toch ook
wat opgebeurd door de bewustheid Jat hij
eenig goed nieuws had gehoord, viel in een
dieDen cn rustigen slaap, terwijl zijn beide
verpleegsters nog eenigen tijd hun p'ants
aan weerszildcn van het ledikant bleven in
nemen. zonder zich te bewegen of zeifs
mnar een hl Ik te wisselen.
\fnar Jooks slaan was diep: zóó dien, dat
Jet een gevoel wekte van hoopvolle zeker
heid, omtrent aanstaande beterschap. Ten
'anfste trok B'v.i.rice zioh zacht terug cn
Men naar de plants, waar Erica eerst had
crezeten. Zij zn-e toen. dat het open boek op
de tafel pon hübel was
De hrtde meisies zaten nu samen bij het
vuur. Beider ge'mt stond ernstig. Erica
was de eerste, die sprak.
„Ik eeloof. dat hij beter worden zal."
..Dnt hoon ik onk. Slaap was de beste me
dicijn voor hem."
Fen lan«e pauzs.
Toen vroeig Retries, met eeniffszins ce-
j.-n-do «tniri: ..Prim bne wist |p dof olies'
ik b"r'oel. boe koq je dnt nlles zoo zeggen
alsof je het zelf wist on zoo gevoelde? Ik
kon de woorden ook wel hebben uitgespro
ken Lk zou het ook haast gedaan heb
ben. Maar lk voelde, dat het niet oprecht
zou zijn geweest Maar van jou was het
niet onoprecht
„Ik hoop van niet" Het werd zacht ge
zegd cn na een korte pauze.
„F.rica hoe leerde je dat?"
„ik weet het nauwelijks. De dingen ko
men me zoo heel anders voor, nu ik wat
meer van het leven zie. Ik heb den laatsten
tijd veel nagedacht. Ik ben zc-ker, dat
iema-nd niet veel zorg en leed kan zien, zon
der cr anders over tc gaan denken. Ver
klaren kan ik het niet, maar ik geloof,
ik hoop, dat ik ben veranderd."
„Hoop je dat?"
„Ja. dat hoop ik; Lk ben er niet zekor van
Ik vertrouw niet op opwellingen of indruk
ken. Die heb ik vroeger wel gehad, maar
i.c riin o, er eegaan cn hebben geen spoor
achter gelaten."
„Was net een opwelling, waardoor Je zoo-
even zoo sprak?"
Erica keek honr onderzoekend aan.
„Was het een opwelling, waardoor jo het
kind verzekerde, dnt alles wat we gezegd
hadden „volkomen waar" was?"
Beatrice bleef een oogonblik in diep na
denken.
„Ik geloof wel, dat het een opwelling was
maar terwijl ik het uitsprak, wos het vol
komen ernstig gemeend. Ik geloofde zekor
dnt het volkomen waar was cn dat ge
loof ik nog."
„En dat doe ik ook. Ik geloof in den Hei
ligen Geest, en in Diens macht om ware ge
dachten en opwellingen te binnen te bren
gen; en zoo. terwijl de aandrift In mij op
kwam. om voor dat arme lijdende kin 1 ie
doen wat ik kon. kwam ik er naar toe en
heb gesproken. Maar wat meer is, Beatr ce,
ik bon absoluut overtuigd van de werkelijk
heid van deze groote evangelische waai he
den. Waar Ik aan twijfel, dat is niet daar
aan, maar aan mijzelf mijn kracht om ze
vast te houden en ze een dee' van m:Jn le
ven te maken. Me dunkt lk heb een eigen
aardige natuur. Hot valt me niet moeilijk
te geloovcn; maar het valt mij moeilijk te
zien hoe ik mijn geloof' in mijn leven mort
openbaren. Zelfs nu zou het inij gemakke
lijker vallen sterke dingen te zeggen over
het geloof dat ik liefheb, dan er voor te
vechten. Ik beschuldig mijzelf van incon
sequentie cn minacht mijzelf deswege, en
toch weet ik in mijn hart dat de inconse
quentie daar zetelt Ik heb met mezelf een
zwaren strijd te voeren, dat weet lk heel
goed. maar ik hoop hulp van Boven 1e ont
vangen. Mijn vaste overtuiing. Beatrice, is,
dat er geen mid-donweg mogelijk is. Ais
men niet aan de eene zijde strijdt dient
men aan de andere
Maai Beatrice had niets te zeggen. Erica
was haa«- reeds ver vooruit, niet in de ab
stracte begeerte naar wat goed ie, en wan-,
en rechtvaardig, maar in de ornctische er
varing, die in den Christolijken worstel
strijd wordt opgedaan. Beatrice was or.k
vermoeid door de inspanning \an den angst
er. het waken, en ze schudde haar hoofd
niet een lichten zucht
„Het leren lijkt gemakkelijk gonoee, tot
dat men er toe komt om aan don dood te
denkon dun lijkt het eenigszlns anders.
We zullen een anderen keer daarover nog
eens praten, F.rica. Ik hen nu te moe".
Die nacht was do crisis in Jocks riextn.
Ge«durcndc die uren van rustigen slaap nain
ze een gunstige wending en toen de dokt t
den volgendon dog kwam. verklaarle hij
weer hoop te hebben op herstel van 'Ion
joneon. F.n dat gebeurde ook, maar o zoo
lanc-znnm.
Beatrice was de vriendelijkheid ze'f. Al
WSt hi| maar begeerde, bestelde ze vmr
hem; ze be-zocht hem eiken- dag cn beloofde
hem, dat hij ccn maand aan zee zou moern
doorbrengen, zoodra hij voldoende aange
sterkt was. Ook werd afgesproken, dat hij
in haar dienst zou blijven, als hij ierug
kwam; in wélke positie, dal zou nader woe
den bepaald; cn er scheen maar wunig
twijfel mogelijk, dat de Jongen tot zijn taak
zou terugkeeren, vervuld met een hert in
de ren geest dan die hem te voren basic id
had.
Beatrice toonde nimmer eenlge neiging
om bij Jen zieke te gaan zitten, teneinde
hem voor te lezen of mei hem te pruen,
zcoals Erica vaak deed. Ze kon .'rooiijk mit
hem doen of te-gen hem lachen om te vragen
naar zijn dagelijksche vorderingen, cn bij
keek altoos 't zonnetje met haar birnen-
jkwam, ïm helder klaarde zijn smalle, *cr-
'maserde gezichtje op bij haar komst; maar
toch kostte het haar ecnige inspanninz, dio
kamer binnen te gaan, al liet ze het n.tt
merken. Zij bleef er nooit langer, dan nood
zakelijk was. Menige meesteres zou zu-h
hebben tevreden gesteld bij de bedien M ie
informeeren. hoe het met den knaap c.jig,
zonder er persoonlijk zich moeite vy>r te
getroosten; monr het was niet de nneite.
die Beatrice weerhield Erica's voorbeo.d re
volgen bij bet verdrijven van de verve!' )g
van den zieke. In bet tijdperk van heivt'-l.
Het was do herinnering aan cn bepia! Ich,
nacht, dis hnnr kwelde, wanneer zij ie ka
mer betrad, en aan zekere ernstige gedocha
ten. die toen op haar waren aangek-wen,
maar die r. I nn \verv»chte te vergeten, -t o'.
thans op zij wrnschte te zetten Ze had e-«
kozen te wachten on een gelegener tij 1.
vorens er ern*tie ann'-rht onn te c- -io n-
ken. en die gelegener tijd wos nog niot ge
komen.
(Wordt vervolgd.)
