Verzuim niet tijdens de schoonmaak
MAANDAG 23 MAART 1931
TWEEDE BLAD PAG. 5
Kerknieuws.
GEREF. KERKEN.
Beroepen: Te Beetgum, J. van der
Leek te Zaltbommel. Te Zuidwolde (Gr.),
E. Nawijn te Oosternijkerk.
Bedankt: voor Rotterdam (vac. G.
Elshove), C. VV. Keur te Oudewater.
GEREF. GEMEENTEN.
Bedankt: Voor 's-Gravenpolder, M. Heij-
koop te Utrecht
NED. HERV. KERK.
Beroepen: Te Heinkenszand, A. de Wil
ligen, cand. te Utrecht
CHR. GEREF. KERK.
Tweetal: Te Sassenheim, D. J. van
Brummen te Driébergen en K. G. van Sme
den te Haarlem (N.). Te Harlingen, J. de
Bruin te Baaj-n en P. de Groot te Amers
foort.
hulppredikers.
Te A n d ij k verkreeg de Geref. Kerk van
de Classis Enkhuizen toestemming om een
hulpprediker te benoemen tijdens de ziekte
van Ds. H. Steen.
afscheid, bevestiging, intrede.
Ds. H. v. d. Loos Jr., overgekomen van
Baarland, werd gisteren tot zijn arbeid in
de Ned. Herv. Gemeente te Lage Zwaluwe in
geleid door Dr. H. J. Olthuis van Rotterdam,
die tot' tekst had gekozen Lukas 12 35 en
36a, en sprak over .„werken, waken, wach
tenHij liet toezingen Gezang 91 3.
's Middags deed Ds. v. d. Loos in de stamp
volle kerk zijn intree met een predikatie
over Rom. 15 7, waarvan de gedachtengang
was: „wat onmogelijk is, maar mogelijk
wordt, 'alleen in Christus". Na de predikatie
richtte hij zich met een woord van dank tot
den bevestiger, en hield hij toespraken lot
den consulent, Ds. P. Vermeulen van Moer
dijk, tot Ds. W. Sikken van Made, tot den
president-kerkvoogd, den heer C. B. de Vis
ser, tot den Kerkeraad en tot andere perso
pen die kerkelijke diensten verrichten, ter
wijl hij ook nog zich richtte tot een aantal
Zeeuwen uit zijn vorige gemeente, die wa
ren overgekomen om bij de intrede tegen
woordig te zijn. Toegezongen werd Ps. 134 3
terwijl toespraken werden gehouden door
Ds. P. Vermeulen, ouderling J. M. Ruijse-
naars en de heer v. d. Pelt, godsdienstonder
wijzer te Rotterdam, die zoovele malen tij-
ders de vacature des Zondagsavonds de
godsdienstoefeningen leidde. Na het uitspre
ken van den zegen werd door de Gemeente
nog toegezongen Gezang 96.
begrafenis ds. m. visser
Zaterdagmiddag heeft op de begraafplaats
te Huizum(Fr.) de teraardebestelling plaats
gehad van het stoffelijk overschot van ds.
M. Visser, emeritus-predikant van de Gero'
Kerk te Oosthem.
Aan de groeve werd het woord gevoerd
door ds. G. Ploos van Amstel van Oppen
huizen, die den overledene als vriend en als
predikant herdacht, door Ds. G. Langhout
van Gaastmeer, die op de beteekenis van
den overledene voor zijh familie wees, door
den schoonzoon den heer J. Feitsma van
Amsterdam, terwijl tenslotty.de oudste zoon
de heer Cor Visser dankte voor de bewezen
eer en vriendschap.
De plechtigheid werd beëindigd met het
zingen van Ps. 68 vers 2.
huisbezoek.
Te Enschedé werd op de Zondag 8
Maart 1.1. gehouden ledenvergadering der
Geref. Kerk in Hersteld Verband, bjj de be
spreking van een referaat van Ds. J. C.
A.ilders over „Huisbezoek'' van verschillende
zijden opgemerkt, dat men op de vorm van
zielszorg, zooals deze in het gesystematiseer-
m ara n atha-conferentie.
Te B u s s u m zal 5-8 April vanwege den
Bond van Vrij Evangelische Gemeenten een
Paascheonferentie worden gehouden, die het
karakter zal dragen van een Maranatha-
conferentie. De bijeenkomsten zullen plaats
vinden in verschillende lokaliteiten en gebou
wen, terwjjl o.a. als sprekers zullen optreden
Ds. D. WLinthout, Ds. Joh. v. Pete-
gem, Ds. Lis sen berg, predikanten bij
de Vrije Evang. Gem. resp. te Apeldoorn,
Hilversum en Dordrecht, verder Ds. P. A. E.
Sillevis Smit, predikant bij de Geref.
Kerk in H. V. te Haarlem en de heer N i e u-
wenhuis (Ned. Herv.) van Edam. Men zie
voor verdere gegevens de advertentie in ons
blad van j.l. Zaterdag.
diaconie
Het Maart-nummer van het „Diaconaal
Correspondentieblad" geeft h'et vervolg van
de lezing van Dr. K. Dijk gehouden te Gro
ningen over „de priesterlijke dienst der
barmhartigheid in de Kerk des Heeren", be
vat voorts een op de diaconale arbeid toe
gepaste meditatie van (Dr.) J. H(oek) over
de voetwassching terwijl (Mr. A. J. L.) van
B(eek) C(alkoen) nog even terugkomt op
.OPENING BILDERD1JK-MUSEUM
In het gebouw der Vrije -Universiteit te Amsterdam werd Zaterdagmiddag het Bilderdijk-Museum officieel geopend. Op boven
staande foto, bij die gelegenheid genomen, zullen onze lezers verschillende bekende gezichten zien. We noemen slechts: Dr. Ruil-
mann, Mr. de Gaay Fortman (geheel links). Verder oud-Minister van Dijk en Prof. Goslinga, die de tentoonstelling opende. Meer
rechts: Prof. Wille', de heer Da'Costa en Prof. Dooyeweerd.
Kerstultdeeling In de Ned. Herv. Gem. te
Amsterdam, verder „ingezonden" en „boek
bespreking".
PROTESTANTSCHE CHRISTENEN
IN SPANJE.
In Spanje wonen niet alleen Roomschen,
maar ook Protestanten, die, gelijk we lezen
in de Missionary Monthly", in Mei 1929 na
dertig jaren weer een Synode hielden, de
„Andalusische Synode der Spaansche Kerk".
Een der sprekers op deze Synode was een
Frotestantsch predikant die vroeger Roomsch
priester was. Het viel hem vooral op, dat op
de Protestantsche kerkelijke vergaderingen
men op broederlijke en tevens eerlijke wijze
elkaar de waarheid zei. „In de vergaderingen
der priesters", aldus zei hij in een particulier
gesprek, ,is niets dan huichelarij: ieder denkt
het zijne, maar buigt voor den bisschop".
PROTESTANTISME IN BRAZILIË.
We kunnen Brazilië niet langer beschouwen
als een speciaal Roomsch land, aldus wordt
terecht in „Miss. Monthly" opgemerkt. De
Presbyterianen tellen er 31.500 Avondmaal-
gangers, terwijl tot de daarvan gescheiden
Independente Presbyterianen 11.300 personen
behooren. Verder zijn er 15.000 Methodisten,
20.000 Missouri-Lutheranen en 3000 Anglica
nen. Verder zijn er 4 groepen Lutherschen,
van Duitschen oorsprong, totaal 270.000 zie
len met 155 predikanten.
HET AANTAL JODEN OP DE WERELD.
Naar schatting zijn er, aldus lezen we in
„Miss. Monthly", ongeveer 15% millioen
Joden op de aarde, waarvan 10 millioen in
Europa en 5 millioen in Noord-Amerika,
vooral in New-York. Gedurende de 19e eeuw
gingen 224.000 Joden door den doop over tot
het Christendom. Sedert de wereldoorlog
wendden in Rusland fiO.000, in Polen 40.000 en
in Hongarije 97.000 Joden zich tot het Chris
tendom. We hopen, aldus voegt het blad er
aan toe, dat ze zich wendden tot den levenden
Heere, anders zal hun verandering geen
eeuwig voordeel beteekenen.
evangelisatie.
Te K o 11 u m (Fr.) werd onlangs tot voor
ganger in de Ned. Herv. Evangelisatie al
daar benoemd de heer M. d e Vos, Evange
list te Bargercompascuum. Hij heeft deze be
noeming aanvaard. De data van afscheid en
intrede staan nog niet vast
De Classis Assen der Geref. Ken
ken heeft in beginsel besloten tot het beroe
pen van een predikant voor den speciale»
Evangelisatie-arbeid binnen haar ressort
zending
Dr. Stuart Bergsma, zendeling-arts
aan het Amerikaansch Presbyteriaansch
Zendingshospitaal te Addis Abeba in Abes-
sinië en lijfarts van den keizer van Abes-
sinië zal met zijn echtgenoote op hun ver-
lofreis naar Amerika begin Mei door Neder
land reizen en een paar dagen bij Dr. J. van
Lonkhuyzen te Zierikzee vertoeven. Zen
dingsvrienden of comité's, die Dr. Bergsma
wenschten te ontmoeten, kunnen aan dat
adres schrijven.
giften en legaten.
De Zendingsvereeniging „Het Java-Coml-
tê' te Amsterdam ontving van wijlen mej.
O. een legaat van f 1000.
Schoolnieuws.
HOOGER ONDERWIJS
landbouwhoogeschool
te wageningen.
Zaterdagmorgen j.l. is te Wageningen het
onlangs voltooide gebouw van den Planten-
ziektekundigen Dienst officieel geopend.
Daarbij waren o. m. tegenwoordig de inspec
teur van den landbouw als vertegenwoordi
ger van den betrokken Minister: de burge
meester en de secretaris der gemeente Wa-
geningen; de president-curator, de secretaris
van curatoren, de senaat met den rector-
magnificus en de hoofden van de Planten-
ziektekundige Laboratoria in Nederland, als
mede deputaten van onderscheiden organi
saties.
De heer Ir. N. van Poeteren, inspecteur,
hoofd van den Plantenziektenkundigen
Dienst, heette allen welkom en gaf een ovei
zicht van de totstandkoming van het ge
bouw. Het schetste de beteekenis van het
gebouw en dankte allen die voor de totstand
koming ervan hun medewerking hadden
verleend.
Verder werd het woord gevoerd door de
heeren T. A C. Schoever, plaetsverv. hoofd
van den dienst, namens het geheele perso
neel Ir. van Poeteren een ets aanbiedende;
.Tac. Smits, als voorzitter van den Ned. Tuin
bouwraad; I. G. J. Kakebeeke, namens dén
Minister van Landbouw; en J. C. Baron van
Lynden, namens den Rijksgebouwendienst
Ten slotte heeft men een rondgang ge
maakt door het gebouw.
Het gebouw heeft een oppervlakte van
AIS M2 en is tot den nok gemeten 16.2 M.
hoog. Het bestaat uit een middenstuk waar
in het trappenhuis en eenige werkruimten,
w.o. de bibliotheek.
De groote rechtervleugel bevat de werk
ruimten voor bijna alle ambtenaren, t. w.
het hoofd van den dienst, drie administra
tiekamers, negen laboratoria, drie kamers
voor technische ambtenaren en bedienden;
in het onderhuis werkplaatsen voor het ver
vaardigen van museum-materiaal en prae-
paraten, timmerwerkplaats, aardappelbe
waarplaats en ruw laboratorium. Op den
zolder bergru? nte Voor de zeer groote voor
raden publicaties, certificaten, bureauhehoef
ten, glaswerk voor museum en laboratorium
en archief.
In den linkervleugel zijn ondergebracht
het museum ter grootte van 10 X 7 M„ een
groote vergaderzaal van dezelfde afmetin
gen voor vergaderingen met het personeel
en voor de ontvangst van congressen, excur
sies, een kleinere conferentiekamer, fotogra
fisch atelier met donkere kamer en bergzol
der voor tentoonstellingsmateriaal.
In de gangen zijn 16 groote vitrines aan
gebracht, die van bovenuit met behulp van
spiegels verlicht worden, waarin materiaal
van plantenziekten en beschadigingen wordt
tentoongesteld. Deze vitrines bieden een
zeer belangrijke ruimte voor het onderbren
gen van deze praeparaten en geven aan de
gangen een zeer levendig aanzien.
Het proefterrein is 1% H.A. groot en in
gericht zoowel voor proefnemingen als voor
het demonstreeren van ziekten (grondziek-
ten als overmaat of gebrek aan kalk, kali,
stikstof, aantasting door insecten bijv. schild
luizen, verschillende ziekten).
LAGER ONDERWIJS
hoofdbenoemingen.
■Bandoeng (2e Holl. Chin. School), A.
v. d. Graaf f, thans hoofd der Holl. Chin.
School te Tjiandjaer (Java); ingaand 1
April a.s.
onderwijzersbenoemingen.
Oudebildtzijl, Minnema te Oudkerk;
voor tijdelijk.
Domburg, J. Wondergem te Seroos-
kerke (W.).
Oudega Wijmbr.), (Herv. School, hoofd
J. G. Lautenbach), J. Piebenga van Nijemir-
dum.
Heerjansdam hoofd A. Janse de Jon
ge), S. J. Lenselink te Rijsoord; ingaand
1 Juni e.k.
Vo den (hoofd K. G. Rouwenhorst), mej.
H. J. Teunissen te Heino (Ov.).
Hoogeveen (Herv. School no. 2), L. J.
Lambers te Heerlen.
schoolkwestie te glimmen.
In de vergadering van de raad der ge
meente Haren is in behandeling gekomen
het adres van het bestuur der Vereeniging
voor Chr. NaL Schoolonderwijs te Glim
men, houdende verzoek om medewerking
tot de stichting van een Chr. School aldaar
Het voorstel van B. en W. om op dit adres
gunstig te beschikken, werd echter met 5
tegen 6 stemmen verworpen.
opstellen maken
Meester: Rudolf, jou opstel „Mijn eerste
uitstapje" is precies hetzelfde, woord voor
woord, als dat van je broertje.
Rudolf: Ja meester, dat kan. Want
broertje en ik zijn allebei met dat uitstapje
meegeweegt»
EXAMENS
academische examens
Gesl.: Rechtsw*
C. T. Beukenkamp
Aartsen
ap. cand.-ex.. de heeren
Sleeuwijk (N.-B.), J. vai
'têrdam en O. H. van Wijk t«
Gem. Universiteit to Amsterdam.
Gesl.: Wts- en Natuurkunde, hoofdvak schei
kunde, doct.-ex., de heer A. Voet.
Rijksuniversiteit te Utreoht.
Gesl.: Reohtswetensohap. cand.-ex., mej. T. H.
heer P. Hekman.
Land- en Tuinbouw.
een bloembollenboek
geuren, dat Nederland door dc
Uw handen ook vooral 's avonds in te wrij ven met Purol, dan blijven ze, ondanks al het
natte en ruwe werk, toch gaaf en zacht. PU ROL doos 30 cL Bij Apofch. en Drogisten.
Het Bloembollen boek.
en geuren. Dit boek zal den buitensta;
een beeld geven van alles wat aan d«
belangröke en Interessante cultuur verb<
den ls. Vooraanstaande mannen uit de bloe
bollenwereld verleenden bö de samenstelll
dit boek. dat rUk met gekleurde e
Is Andrics Blltz te Amsterdam.
UIT HET SOCIALE LEVEN
ned. chr. land arbeidersbond
Te Ouddorp (Z.H.) ls de opgerichte vereeni
ging van landarbeiders toegetreden tot den
Ned. Chr. Landarbeidersbond. Aanvankelijk zijn
de werkverschaffingen
srkloozen be.
een „modernekamper ui.
fdeeling Kaï
londsi
Bond
olgend'
Jviseerende raad voor den
iodanlg geen ingrijpende
besluiten nemen, alv
zUn goed gevonden.
Dit voorstel wordt al& volgt toegelicht
..De laatste Jaren zUn door den Bond
besluiten genomen, die de leden zeer ot
hebben aangedaan. Hiervan noemen w
het samenwerken met de S.DA.P. en d«
van f 10.000 met renteloos voorschot aa
Troelstra-oord.
Er Is do.
veel door
heeft er rekening
Bond een algemeene con a is. en aus aiie
elementen georganiseerd heeft, en kan orga-
nlseeren".
Zeg d4t wel! Men heeft In dien AN B. ele
menten! Dit ls er een van de naïeve soort.
Er zün er ook, „democraten", die op die
Bondsvergadering zullen voorstellen, om den
Bondsraad af te schaffen, daar dit geen over.
vergadering voorstellen „met alle haar
dienste staande middelen propaganda to v
ren, zoowel tegen voorbereidende als pc
tieve mobilisatie".
dubbele inkomens
De Ned. Vereeniging van Chr. Kantoor-
Handelsbedienden heeft aan de werkgevers
handel, industrie en verkeerswezen een schrij
ven gericht, waarvan het doel Is. verband t<
leggen tusschen de door den arbeid der gehuw
de vrouwen ontstane dubbele Inkomens en d<
beduidende werkloosheid onder de kantoor- et
handelsbedienden. Deze dubbele Inkomens heD-
ben ln een zeer groot aantal gevallen tot ge-
;e;ynnen werkloos zijn. Er besta;
het algoheele gemis
i het dubbele
band tusschei
prot. chr. mijnwerkersbond
- houden in Grand Hotel
n te Heerlen.
schillende verslagen, benoemin
gen e.d.g. komt het volgende voorstel van 't
ïofdbestuur aan de orde: aansluiting bi) het
'onds tot uitkeering bij werkstaking en ult-
ilultlng bij het t.b.c. fonds D EL cn hiervoor
le contributie met ingang van 1 Juli e.k. tc
op 55; 40 op 45; 25
op 30; 10
t hoofdbei
15
per
:elt i
:ck.
vriige-l elde
de rechts
Hoensbroek stelt
mijnwerkers, di
llen op 25 ct
De afd. Luttel
llen inzake
de oplaag in
:hiJnen.
De afd. Tree
anvulling voc
Uit het jaar
iond op 31 Dec.
ïlde. Op
Het Ja
gevoerde
lede. dal
erkloozenxas
;n kapitaalsbea
i winstrekenir
„eeft een bedra
lana f 2617.01.
°lenkvanVi|nvallde
zijn, te bc.
i je-ugdcentrale
afd. Schaesber
>ek stelt eenige wijzigingen
Bonds?
>ver 1930 blijkt dat -le
vorige Jaar 618 "eden
i bijna f 10.000. Ds verlle
werd Ps. 103 1. gele:
de Chr. sociale actie.
de
Koudekerk-; deelde mede. dat de ontvangst;
hebben bedaeen f 403.68. de uitgaven f 140.86
batig saldo van f262.82 (vor. Jaar
De kosten dei
De aftredende bestuursleden, de lieere
Hierna sprak de
voorzitter over: De crisis
zeggen heeft
de oplossing van de crisis;
;jjn. De
gevoerde rationalisatie dreigt een vloe
de menschheid te worden. Ook kwam
tegen het afbetaHngssystcc-m. Ten slot
rde de
lossenbroek uit Ai
Wat de economisi
ret ar is. de heer
he toestand betreft. Is
ch als de voorzitter.
itoffelüke inzinking in onzen tijd lj^
onaire kringen (vernamen
heeft God willen houden bulten het
leven: God voor den Zondag en de mam
■oor de andere dagen. Met vrome woorden
n heel wat sociale ongerechtigheden goed
Wie denkt, dat het sociale vraagstuk los sta:
het Christendom kot
re standpunt, hetzij h.
arbeiders-revolutionaire.
Spr. wekt de Zeeuweche „patrimonium
mannen op. getrouw voort te arbeiden.
Na afhandeling van enkele hulehoudelök*
zaken eindigde de heer Boesenbrc
SLIBJACHt K.N.J.V.
De Koninklijke Nederlandsche Jachtvereeniging hield Zaterdagmiddag een sllbjacht ire
de omgeving van Den Haag. Op ome foto ziet men generaal Insingcr in gesprek met
den jongsten deelnemer.
ALLARD PIERSON
1831 -- 8 APRIL - 1931
Door A. B. W. M. KOK
III. Slot
Welke beteekenis hebben dan de guds-
diensten?
Ze blijven hem waardevol als het on
schatbare boek, waarin ons vertolkt staat de
rijkste gemoedservaring des menschen.
F.cn bepaalde religie heeft hij niet meer
noodig: de zedelijkheid is van den gods
dienst losgemaakt Niet het Christelijk ge
loof brengt goede vruchten voort maar de
beschaving en de bestudeering der bescha
ving maakt ons zedelijk, is een paedagoog
tot zedelijkheid.
Dan wordt hij ook onbillijk en bitter in
zijn bestrijding nan bet Christendom. Hij
spreekt van het „sentimenteele" Nieuwe
Testament
In „Israël" schrijft hij: „Als onaandoen
lijke natuurmacht werkt de God van
Schepping en ParadijsgeschiedenisNiets
wreeders dan het verhoor en de yeroordee-
ïing van Adam en EvaGod blijft ook in
de geschiedenis van Ahraham het onaan
doenlijk Wezen dat wij kennen".
ln hetzelfde werk noemt hij de Boeken
Koningen en Kronieken bronnen van teleur
stelling, het boek Esther een onmenschelü-
Jten roman.
Het Christendom oordeelt hij heeft
Hot tweede gedeelte stond in ons blad
verslappend op het menschelijk karakter
gewerkt. De Christelijke godsdienst is de re
ligie waarin de mensch „vertroeteld" wordt,
de onpractische religie, omdat ze 's men
schen bestemming zoekt in eigen zaligheid
en een leven hiernamaals.
Pierson is scepticus geworden. Wat is
waarheid?
En dat de man, die vroeger had geschre
ven over ,yhet noodlottig scepticisme,
dat voor ware wetenschap even schadelijk
is als 't domst bijgeloof'. De man, die zoo
scherp zijn tegenzin legen 't scepticlime
had uitgesproken: „Ik heb er geen eerbied
voor, 't scepticisme is geen richting, het ls
vertwijfeling, 't is moedeloosheid, 't is lief
deloosheid. 't is traagheid des geestes
't is een misgeboorte van onze overprikkelde
en sensuëele beschavingen heeft ook
geen aanspraak op onze achting" (in art.
„Waardeering" in De Gids, 1861).
Maar straks schijnt hij terug te keeren en
is er verwachting, dat hij de hoofdwaarhe
den van het Christendom weer aanvaarden
zal.
Van Rotterdam was hjj naar Heidelberg
vertrokken 1), waar hij een opstel schrijft:
„Keerpunt in de wijsgeerige ontwikkeling".
Volgens prof. v. d. Wijck spreekt hieruit
de stemming van „iemand, die na uren
lang in donkere, onderaardsche gewelven
rondgedoold en aan zijn levensbehoud ge
wanhoopt te hebben eindelijk tot 't vroolijke
daglicht teruggekeerd is".
Ja, nog grooter zou de verbazing worden.
In enkele steden van zijn vaderland houdt
hij een lezing over Alexander Vinet.
Waarom is deze Christen hem zoo sympa
thiek?
Omdat Vinet de levensvragen trachtte op
te lossen „van de verhevenheid van dien
ALLARD PIERSON
Naar een teekealng van Jan Vetti
kruisheuvel, waar het strijdend mensch-
dom voor het eerst het woord der verzoe
ning van zijns Verlossers stervende lippen
opgevangen heeft".
Hij spreekt weer over een zondeval, over
het kruis van Golgotha, dat de geslagen
wonde geheeld heeft.
Heisas 't bleek alras één mislukte po
ging te zijn geweest ojn de aandoeningen
van zijn jeugd weer op te wekken.
Hij gelooit niet meer, wat hij zoo innig
gaarne wilde gelooven.
Tenslotte blijft er één ding voor hem
over, waarom het leven levenswaard is, één
ding, dat de bron kan zijn, waaruit ver
troosting voor het gemoed vloeit.
Dat ééne ding is: de kunst
De kunst wordt hem al meer plaatsver
vanger van religie en wetenschap.
Vroeger (1862) had hij reeds hoog den lof
van. de kunst bezongen in een voordracht
over: „De beteekenis der kunst voor het ze
delijk leven". We lezen daar o.a.: „Welk
kerkgeloof ons stichten zal, wij kunnen er
lang over redetwisten, heden en morgen en
tot onzen laatsten dag. En het is goed ook.
Ik weet evenwel iets uit nemen der voor mij.
Ik weet evenwel iets uitnemender voor u
en voor mij. Ontsluit uw deuren oude ern
stige kathedraal, laat ons beklemd gemoed
ruim ademhalen onder uw hooge, spitse
bogen, laat ons wandelen in het zacht, aan
doenlijk licht, dat door uwe gekleurde ven
sterruiten breekt, en de godsdienstige ge
waarwordingen zullen zich verdringen in
onze borstDaarom laat ons haar (de
kunst. K.) liefhebben met onze beste liefde
Naderen wij nooit hare meesterstukken.
zonder voorbereiding, zonder uen hoogere
wijding te hebben gegeven aan de stemming
van ons gemoed".
In zijn voordracht „Schoonheidszin"
(1868) gaat hij nog verder. Velen dachten,
dat hij toen reeds niet meer wilde onder
scheiden tusschen het aesthetisch en hei
godsdienstig leven. Geen wonder, waar hij
met volkomen instemming Goethe's woord
aanhaalde: Wie wetenschap en kunst bozit
heeft godsdienst, wie ze niet bezit (het volk
dus. K.) hebbe religie.
Maar nog duidelijker taal sprak hij in zijn
(1S94 uitgegeven) voordracht: „Kunst net
aangewezen strijdperk der geesten in onzen
tijd".
Geen heiliging zoekt hij meer in de »»H-
gie; geen troost put hij meer uit het geloof
in Jezus Christus. Neen heiligend en
troostend is voor hem de invloed, de wer
king der kunst
Heiligend want alleen een ede! mensch
kan echte kunst op den waren prijs schat
ten, ja haar zelfs verdragen: ze redt on»
van alle gemeenheid.
En troostend, want zij vergoedt alleen het
gemis van religie en weten, ja mét de kuust
heeft men ook de religie: ze redt ons van
de vertwijfeling.
't Was niet op 't laatst van zijn leven, dat
hij dichtte 2):
Ik ben thans uw kind, dat klinkt zoo eoet.
Gij, gij hebt mij lief, dat doet zoo goed.
Dat 's balsem in al mijn wonden;
En ik heb u lief, dat voelt mijn hart;
In 't felst van den strijd, in 't diepst der
smart.
Heb ik u, o mijn God gevonden.
Bij zijn graf werd e'en ander gedicht voor
gelezen. Hij had 't op zijn sterfbed uitdruk
kelijk gevraagd.
En daarin deze regels:
En houdt het graf
Bij al zijn kaf
Een levenskiem verborgen
Hij wist geen antwoord te geven. „On
kunde overal en. als vrucht „onzekerheid".
Zijn leven eindigde met een: Wij weten
niet. Hij was agnosticus geworden.
Tragisch einde.
En daarom nogeens: voor ons heeft niet
zoozeer de theoloog Pierson, de filosoöf
Pierson, maar de kunstenaar Pierson
beteekenis.
Niet de theoloog hii schoof de kunst
in de plaats der theologie.
Niet de wijsgeer hij heeft geen eigen
stelsel opgebouwd.
De kunstenaar.
Maar als kunstenaar was hij dan ook eert
van de edelsten.
In „Hellas" schrijft hij: Leve. wie %et
kan, als een stumper of een lastdier: voor
den Helleen is schoonheid het natuurlijk!
kleed voor zijn aangeboren adel.
Pierson had iets van den Griek, zelfs ill
zijn uiterlijke verschijning.
Zonder kunst, zonder schoonheid kon hij
niet leven.
Van zijn schoone kunst kunnen ook wij
genieten.
Moge Naber's voorspelling geen ijd»f*
profetie blijken: „Ik vermoed, dat de dag
in aantocht is, waarop ieder, zoowel vrouw'
als man, die in Nederland op den naam
van beschaafd mensch aanspraak maakt,
zich schamen zal niet gelexen te hennen
wat Pierson in Hellas over Pindarus
zegt." 3)
Allard Pierson dorstte naar schoonheid.
De volkomenheid der schoonheid is het
Sion Gods.
Jezus Christus is de sohoonste der men«
schenkinderen.
Het allerschoonste heeft Pierson niet ge
vonden.
1) Hier was hij eerst privaat-docent, later
hoogleeraar aan de Universiteit. In 1877
volgde zijn benoeming tot hoogleeraar in de
archaeologie en de kunstgeschiedenis te
Amsterdam.
Hij gaf ook een bundel Gedichten uit.
3) Prof. S. A. Naber gaf een uitvoerig®
levensbeschrijving in „Allard Pierson her
dacht".
In 1924 gaf dr. IT. H. Boersomn een studiü
over hem uit.
