J
MAANDAG 23 MAART 1931
EERSTE BLAD PAG. 2
BUITENLAND
DE ANSCHLUSS
EEN OOSTENRIJKSCH-DUITSCH
DOCANEACCOORD
PROTESTEN
Het douane-verdrag dat tusschen Oosten
rijk en Duitschland is gesloten, heeft zekere
opschudding teweeg gebracht op de kan
selarijen te Parijs, Londen, Rome on Midden
Europa, van waar nadere bijzonderheden
zijn gevraagd aan Weenen.
De Oostcnrijksche en Duitschc bladen
zekeren, dut de overeenkomst naar den geest
van de Europeesche Unie is en de deelncj
ming van allo andere mogendheden open
laat. De Fransche peis merkt op dat door
de afschaffing dér douane-rechten en
instelling van een gemeenschappelijk taricl
voor Oostenrijk en Duitschland, deze over
eenkomst een economische assimilatie
schijnt te vormen, die in strijd is met de
verdragen van Versailles en St. Germain
en de verplichting, haar economische en po
litieke onafhankelijkheid niet te vervreem
den!
De bladen eonstateeren dat deze douane-
overeenkomst, welke volgt op de reeds be
reikte juridische en cultureele unificatie van
Oostenrijk en Duitschland, een nieuwe stap
kan blijken naar de Anschluss.
WEENEN, 22 Maart. Officieel wordt
medegedeeld, dat in den loop van den dag
door de gezanten van Frankrijk, Italic en
Tsjecho-Slowakije bij den Oostenrijkschen
minister van Buitenlanilsche Zaken, vice-
kanselier Schobcr, bezoeken zijn afgelegd.
Naar vernomen wordt hebben genoemde
gezanten protestnota's hunner regeeringen
overhandigd in verband met het sluiten
eender douane-overeenkomst tusschen Oos
tenrijk en Duitschland. Zij baseerden hun
protesten op de bepalingen van hot proto
col van Genève in het jaar 1922.
Het sluiten eener tol-overeenkomst zou in
strijd zijn met deze bepalingen.
De vice-kanselier heeft den gezant gewe
zen op den tekst der Duitsch-Oostenrijksohe
overeenkomst, waaruit blijkt, dat de bepa
lingen niet in strijd aijn met dit protocol.
DE RIJKSMINISTER VAN FIN ANCIEN
DIETRICH OVER HET VERDRAG
REGENSBURG. 22 Maart. In een ver
gadering van de Staatspartij heeft heden de
Rijksminister van Financiën, Dietrich, het
woord gevoerd.
Ten aanzien van de douane-overeenkomst
met Oostenrijk sprak de minister de hoop
uit, dat dit verdrag gunstig moge zijn vooi
het economische leven in beide staten. Het
groote doel, aldus de minister, van alle
Duitschers moet zijn, het Duitsche Volks-
dom in de wereld te handhaven.
Het verdrag zal wel, met name ook in
Beyeren, don een of anderen fabrikant in
den beginne eenige schade doen, doch een
volk zou geen schot kruit waard zijn, in
dien -het wegens de benadeeling der indi
viduen, de einddoelen der natie zou ver
loochenen. Mochten vreemde naties zich
door het verdrag gekrenkt achten en daar-
togen een actie ondernemen, dan zouden zij
daarmede slechts aantoonen, dat hun woor
den: „pacificatie der volkeren" slechts lucht
zijn.
HERMANN MULLER, t
De crematie van Hermann Miller's lijk
Kal Donderdagmiddag in het crematorium
in de Gerichtstrasse plaats hebben. De be
grafenisstoet zal door de wijk trekken, waar
de regeei'ingsgebouwen gevestigd zijn en
waar de leden der rijksregeering zich bij
tien stoet zullen aansluiten.
Voor het gebouw van den rijksdag zal de
stoet stilhouden. President Loebe zal dan
een korte toespraak houden. Vervolgens
trekt de stoet verder naar de Gerichtsstrasse
Rijkskanselier Dr. Brüning heeft zich Za
terdag uit den rijksdag in gezelschap van
staatssecretaris Dr. Pünder naar de doods
baar van ex-kanselier Müller begeven. Zij
legden daar bloemen neer en brachten er
eenigen ij-d in gebed en stille aandacht
dooi'.
Zaterdagmorgen heeft, de Duitsohe Rijks
dag een rouwaitting gehouden. De commu
nisten waren niet aanwezig. Rijkspresident
Loehe hield een herdenkingsrede, waarin hi.i
eraan herinnerde, dat. de overledene slechts
twee weken geleden nog aan het. parlemen
taire werk had deelgenomen. Voorts schet
ste hij Müiler's groote beteekenis uit de pr-
riodc na de omwenteling. Rijkskanselier
Brüning sprak namens het Rijkskabinel
woorden van weemoed en dankbaarheid
over den man in wien Duitschland een zij
ner beste zonen verloren heeft,
MONUMENT VOOR WILSON IN POLEN.
Aan boord van de „Bird City" is in de
haven van Gdingen het monument van pre
sident Wilson aangekomen, dat bestemd is
voor de stad Posen.
De ontwerper, Gutron Borglum.zal bin
nenkort naar Polen komen, om persoonlijk
leiding te geven 'bij de oprichting van het
imonument, dat den 28sten Juni zal worden
ingewijd.
De kosten van het monument, dat is uitge
voerd in brons, bedroegen 60.000 dollar.
De Amerikaansche Staatssecretaris voor
Handel, Robert Lamont, deelt mede, dat het
aantal werkloozen in de Vereen. Staten in
de tweede helft van Januari geschat werd
op 6.050.000 personen.
Uit Berlijn wordt aan de Daily Tel. ge
mold: Terwijl de R. Kath. bisschoppen Hit
ler's nationalisme in de ban hebben gedaan,
bevelen de Protestantsche predikanten in
Boden openlijk het Hitlerisme aan. Twee
hunner hebben op nationaal-socdalistische
vergaderingen het nationaal-socialisme he
melhoog geprezen. Een van hen zeide dat
liet jammer was dat de Protestantsche kerk
zoo laat begreep, dat zij het met de Hitter-
heweging eens is. Ieder protestant behoorde
nationa-al-soeialist te zijn. Andere dominees
vergeleken Hitler met Christus, die de wis
selaars uit den tempel dreef en voegde er
aan toe, dat het nationaal-socialisme de leer
van de vroege Christelijke kerk het meest
nabijkomt,
BEROOVING.
Naar het N. v. d. D. meldt, is de Neder-
lander J. Z., uit Rotterdam, te Brussel in
«Ie tram, die van het Noordsta'ion naar do
Vlaamsche Poort rijdt, beroofd van een
bruinlederen octentasch met belangrijke
papleren ter waarde van 2800 gulden. Ver
der zaït er 2000 goudmark in de tnsch
een internationale spoorwegkaart. Fr
geen aanduidingen omtrent den dader.
SPOORWEGRAMP IN ENGELAND
Zes dooden.
Zondagmiddag mini kwart over twaalf is
de „Royal Scoü de bekende express!rein
Londen—Srlio land, nabij station Leightor.
Buzzard ontspoord.
Zes personen, onder wie de machinist,
een stoker en de kok werden gedood en vijf
anderen ernstig gewond.
Prof. Dr. E. v. Slog ter en, die in de
zen trein zat, kwam met een paar schram
men vrij, hoewel de bodem uit zijn wagen
viel en bij tusschen de rails terecht kwat>.
Hij en zijn coupégenoot wisten op handen
en voeten onder de wrakstukken uit te
kruipen.
De oorzaak - van het ongeluk moet liggen
in een wissel, die gepasseerd werd. Bij die
wissel liep n.l. de locomotief uit de rails,
waarna zij. nog ongeveer honderd meter
doorreed en vervolgens opzij viel. De i
-tien wagons liepen alle uit de rails er
eerste vier, w.o. de restauratiewagen,
den vrijwel vernield. Gelukkig waren
meeste passagiers in liet achtersite gedeelte
van den trein en was do lunch nog niet
bp.gonnen.
Roode kruissoldaten, brandweerlieden on
inwoners van het stadje hielpen moe aan
het bevrijdingswerk. Van een dame, die
eerst verlost kon worden nadat een deel
van de vernielde wagon opgetakeld was,
moest ter plaatse een been afgezet worden
EEN NIEUWE ..RAAD VAN
VLAANDEREN"
EEN MANIFEST VOOR ZELFSTANDIG
HEID VAN VLAANDEREN.
Naar het Vlaamsche blad „De Schelde"
mededeelt, is onder voorzit erschap van Dr
Bonnis te Antwerpen een „Raad van Vlaan
deren" gevormd, welke ten doel heeft do
autonomie van Vlaanderen voor te bereiden
Tn een manifest van dien aard wordt cri-
tiek geoefend op de onafhankelijkheidsvie
ring in 1930 en op het beleid der Belgische
regeering, o.a. wat de vestingsplannen be
treft en aangespoord om de macht van
franskiljon en Waal te breken en ont
plooiing der Vloaimsche volkskracht moge
lijk te maken door de zelfstandigheid van
Vlaanderen ook in S aaitkundig opzicht.
Het Vlaamsche volk aldus het manifest
imoet meester zijn in eigen huis. De wet
gevende, bestuurlijke en rechterlijke macht
over Vlaanderen moet geheel en uitsluitend
in handen gelegd worden van eigen Vlaam
sche volksgenoo en.
Vlaanderen dient zijn plaats in te nemen
in de rij der vrije volken, om zijn betrekkin
gen met andere volken en staten zelfstan
dig naar eigen Vlaamsch inzicht te regelen.
Dit program te verwezenlijken is het doel
van den Raad van Vlaanderen die te Ant
werpen is opgericht op 15 Maart 1931".
SIR JOHN SIMON OVER DE ONDERHAN
DELINGEN MET INDIE.
In een voor de Kamer van Koophandel
te Bristol gehouden rede, wekte Sir John
Simon nogal eonig opzien door zijn mede
deeling, dat de regeering sedert de publi
catie van het rapport van zdjn commissie
voor de toekomstige grondwet van Indiö,
de bekende Simon-Commissie, niet meer
met hem in verbinding was getreden. Hij
wees erop, dat de Commissie zich twee en
een half jaar aan haar werk had geleid en
alle vraagstukken had aangeroerd. Mot
groote belangstelling had hij de onderhan
delingen wiet Indië gevolgd, omdat hij zich
de moeilijkheden ten volle 'bewust was. Tot
nog toe was echter geen der werkelijk moei
lijke problemen op ernstige wijze opgelost,
zooals bA\ de betrekkingen tusschen Hin-
doe's en Mohammedanen.
SPAANSCHE REVOLUTIONAIREN.
Zamara tot 15 Jaar veroordeeld.
In het voor den oppersten krijgsraad te
Madrid behandelde proces tegen de zes on
derteekenaren van het revolutionaire ma
nifest v'&n December j.l. luidt de eisch: 15
jaar gevangenisstraf en verlies van burger
rechten voor Alcala Zamara, en acht jaar
gevangeniss'mf en verlies van burgerrech
ten voor de andere beklaagden,
In geheel Spanje ontwikkelt zicli een be
weging voor amnestie.
BOTSING IN DE LUCHT
Te Pretoria is een leerling-vlieger Maritz
Kruger geheeten, met zijn toestel in botsing
gekomen met een ander machine, die even
eens door een leerling-piloot werd bestuurd.
Beide toestellen stor ten omlaag. Maritz
Kruger kwam bij het ongeluk om het Ie
ven, terwijl de andere leerlingoiieger won
der boven wonder aan den dood ontsnapte.
De opvarenden gered.
Het Van Nleuw-Brunswijk komende 8.9.
„Mont Clare", van de „Canadian Pacific
Company", is Zondagavond in den mond
van de Clyde ten gevolge van den dichten
mist op een rif geloopen. Toen het eb werd,
kreeg het schip, dat blijkbaar zware averij
had opgeloopen, 45 graden slagzij.
De omstreeks 200 passagiers werden met
behulp van de sloepen naar een rotswand
en vervolgens door sleepbooten naar den
vasten wal overgebracht.
De ,Mont Clare", een boot van 16,000 ton.
is later vlotgekouien 011 op eigen krachl
naar Liverpool vertrokken.
DE GRIEKSCHE AMBTENAREN.
Mogen niet organiseerden.
De Grieksc.he Staatscourant publiceerde de
nieuave ambtenarenwet, waarbij he' den
ambtenaar verboden wordt zich te organl
seeren. Op deze wijze is het conflict tus
schen de regeering en de Staatsamteenarcn
naar den wensch van de eerste besli9t.
VLIEGTUIG MET ACHT PERSONEN
VERMIST.
Volgens te Londen ontvangen berichten
een Australisch verkeersvliegtuig in een
.varen stoim terechtgekomen en wordt het
sindsdien vermist Aan boord van hei vlieg
tuig bevonden zich twee piloten en zes pas
sagiers. Alle nasporingen zijn tot dusvei
vruchteloos gebleven.
VLIEGMACHINE IN EEN STRAAT
NEERGESTORT.
Tijdens het verrichten van een proef
vlucht met een nieuw vlieg uig stortte do
cons ructeur boven een der voorsteden van
Warschau met -zijn toestel omlaag. De ma
chine bleef enkele oogenblikken in de tele
foondraden hangen en kwam toen op straal
neer.
De bestuurder was op slag dood, terwijl
twee voorbijgangers, twee broers, door aan
raking met een der vleugels, levensgevaar
lijk -worden gewond.
NEDERLANDER IN BELGIE GEARRES
TEERD WEGENS DRANKSMOKKEL
HANDEL.
De politie te Brugge heeft een Neder-
landseh zaadhandelaar in hech'enis geno
men wegens ontduikine van de Alocohohvet
In een magaizijn van dezen handelaar, De
Meester geheeten, vor.d men 75 vaten i
hol, die in beslag genouien zijp In totaal
moet hij de schatkist Voor 3003)00 francs te
kort hebben gedaan. Behalve De Meester
zijn nog vier andere personen aangehouden.
He: schijnt, dat de gearresteerden een uit
gebreid en dranksmokkclhande) dreven in
geheel Vlaanderen. Er werden eveneens za-
kenverbindingen met Frankrijk geconsta
teerd. Verwacht wordt, dat er in de provin
cie nog andere arrestaties zullen volgen.
BINNENLAND.
RUSSISCHE VRIJHEID
Van den ex-priester Jos. van Veen die na
een studiereis in Sovjet-Rusland telegrafisch
voor het lidmaatschap der Communistische
Partij Holland bedankte, ontving H e t
Volk een schrijven, waaruit we het vol
gende ontleenen:
Ik heb bar geleden door woordbreuk,
betrouwbaarheid, trouweloosheid en lafheid
in het bestrijden van onrecht Het zou eigen
lijk maar het beste zijn. dat men daar, even
als in de middenecuwsche kloosters, het
eeuwige zwijgen invoerde, want het praten
sticht er geweldige verwarring.
We moeten echter de zaken goed uit el
kaar houden.
Eerstens heeft het proletariaat zich daar
niets van aan te trekken. Want de gevaar
lijke typen warenburgerlijke elemen
ten. Ik ontmoette daar o.a. een onder di
verse schuilnamen levend (dat maakt in
Moskou indruk!) obscuur Amsterdamsch ad
vocaatje, een verwenden, rijken, ijdelen
jongen, die heelemaal niet tegen het robuste
leven van strijd en ontbering opgewassen
scheen en met zijn roebels nog de laatste
kippetjes van voor de Russische neuzen
weg-at. Een onsociabel menschenkind,
een huiveringwekkende geslotenheid. Maar
hij moet een bizondere specialiteit zijn in
het leggen van zout op iederen slak van
Unksche en revhtsche afwijkingen op het
terrein van het Stalinistisch Leninisme.
Laat dat zoo zijn. Ieder zijn eer. Maar
dat was de vertegenwoordiger van de Hol-
landsche proletarische, socialistische, com
munistische partijl Het zal wel eeuwig een
mysterie van het aan mysteriën zoo rijke
partijleven blijven, welke lugubere invloed
dezen raren burgerman tot vertegenwoordi
ger van het proletariaat bombardeerde.
Doch deze „teleurstellende ervaringen" be
treffen slechts een klein kringetje er van.
Doch die „ervaringen" waren dan ook af
doende en doorslaand. Als gezond man was
ik gegaan. Als lichamelijk en geestelijk ge
knakt man ben ik, na slechts vier maanden
werken, en niet dan na veel getob, terug
gekeerd. Lui, die me kenden, schrokken de
eerste dagen van me, me te zien. Geen aar
zeling bleef me dan ook over de conse-
kwenties, die ik daaruit te trekken had. Als
het er op aan komt, deed ik dat eigenlijk
nog uit bestwil, daar ik geen kans zie,
den hekel der vele „instanties" heen, w
hervorming ook, er door te krijgen.
DE TRIBUNE
BLIJFT UIT DE LEESZAAL TE
HILVERSUM
In de vorige week gehouden vergadering van
het bestuur der Openbare Leeszaal te Hilver
sum is met 11 tegen 6 stemmen een motie
worpen, behelzende er bij het Dagelyksch Be
stuur ten sterkste op aan te dringen de „Tri
bune'» op de oude wijze ter lezing aan te bie
den. De „Tribune" wordt dus verwijderd.
Uit de Antirev. Partij.
Elf gewapende bandieten, voorzien van
automatische geweren, een machinegeweer
en revolvers, hebben leans gezien bij een,
overval op de City National Bank en Trust
Company te Philadelphia twee politieagen
ten en acht bewakers en employe's op te
sluiten en de bank te berooven vau een be
drag van -10.000 dollar. Met vijl auto's, blij
kens het nummerbord afkomstig uit den
Staat New-Yersey, arriveerden zij voor het - - -
bankgebouw, vijf gewapende rolvers hielden ^oor v®le ^en' 0 „er van en heer
het publiek voor het gebouw op een afstand, i A. de Jong, hard geijverd hadden-,
terwijl de zes anderen het gebouw binnen- De heer Zuydervaart gaf een inleiding over
drongen, de bewakers en politieagenten op- de artikelen 35 van ons Program, waarop
sloten en bet bedrag ontvreemden. een geanimeerde discussie volgde. Nog werden
De roovers wisten met de buit te ontko- verschillende zaken besproken en geregeld in
men. I verband met de a.s. verkiezing voor de Staten.
A.-R. CENTRALE ZWOLLE.
In een der zalen van Eigen Gebouw had
Zaterdagmiddag een vergadering plaats der
Centrale Zwolle. Als afgevaardigden naar de
buitengewone deputatenvergadering 9 April
a.s. werden benoemd de heeren Th. Korvinus,
primus, L. Fransen, secundus.
Een breede bespreking vond plaats over de
„Vecht- en JJsselbode". Het blad gaat vooruit,
het lezerstal is het laatste jaar met 100 toe
genomen, maar nog te veel kiesvereenigin-
gen toonen zich slap. Meer medewerking is
vereischt, om in de toekomst het blad aan zijn
doel te doen beantwoorden. Teneinde hiertoe
te komen werd een propaganda-coramissie
benoemd, dewelke in overleg met de exploi
tatie-commissie en den drukker naclere be
spreking zal houden.
Tenslotte werd vastgesteld de wijze waarop
de propaganda voor de a.s. Statenverkiezing
zal worden gevoerd.
De vergadering stond onder leiding van den
heer J. v. Westenbrugge, voorzitter der
Centrale.
A.-R. KIESVEREEN. „NED. EN ORANJE I"
OVERSCHIE
Vrijdagavond werd een gecombineerde ver
gadering gehouden van de Kiesvereeniging en
de Propagandaclub, welke vergadering flink
zocht was.
De Voorzitter, de heer W. H. Scholten, open
de de vergadering op de gebruikelijke wijze.
Mededeeling werd gedaan door den secretaris,
dat van de heeren W K. Scholten, J. Aardse,
H. J. Ros, H. van Berkel, P. N. Bak en J.
Molegraaf bericht was ontvangen, dat zij ac-
coord gingen met de plaats op de candidaten-
Ulst, nl, als no. 1, 2, 3, 4, 7 en 8. De heeren
Klijnsmit en J. H. Grootveld hadden nog niet
toegestemd. Voor wat de eerstgenoemde aan
gaat, kan de zaak als in orde beschouwd wor
den, zoodat ook no. 5 bezet is. Met den heer
Grootveld zal nader overlegd worden.
Als voorzitter van de Prop.-Club trad op de
heer H. J. Ros. De prop.-club, die al veel heeft
gearbeid verraste de kiesvereeniging met de
aanbieding van een verkiezingsfonds,
Dr. H.NANNING'S -
'SUPPOSITORIA
J (Zetpillen tegen aambeien.)
KUNST EN LETTEREN
HOOR EN WEDERHOOR
OVER OPWAARTSCHE WEGEN
EN ROEL HOUWINK
Wij ontvingen het volgende ingezonden
van Drs. J. van Ham, eindreducteur van
Opw. Wegen:
Mag ik iets opmerken naar aanleiding van
wat schrijft over het
laatste nummer van upw. Wegen'? Bij voor
baat dank.
En wel om wat hij zegt betreffende de op
name van Roel Houwink in de redaktie van
Opw. Wegen,
De kritiek op de inhoud van Opw. Wegen
is niet dat dit tijdschrift naar links of naar
reohts georienteerd zou zijn, maar betreft
de poëzie in andere Chr. tijdschriften even
zeer, ook het essayisties werk, niet alleen in
Opw. Wegen, maar ook in de Chr. Letterk.
Studiën door Leendertse mee uitgegeven. Het
geldt onze heele Chr. literaire arbeid. Als
Leendertse op de konferentie op de Hard'.-n-
broek dit jaar aanwezig geweest was, had
hij kunnen horen hoe het oordeel over allen
ging. Het gaat niet om de vraag of deze of
gene orthodox genoeg was, maar of het
eigen karakter Uit ons werk wel voldoende
bleek. Ik begrijp niet dat Leendertse, die
toch mee gediskussieerd heeft over de bete
kenis der Chr. Letterk. Studiën niets daar
van heeft gevoeld. Dat Engelkes een onhan
dig en onaangenaam debater bleek en de
zaak in hatelikheden liet verlopen, moet
toch voor de heer Leendertse niet verdoezeld
hebben, dat ons gezamenlik wte-rk niet prin
cipieel gevonden wordt Nog eens: niet een
vraag van richting, maar hetzelfde wat in
de kringen van het middelbaar onderwijs
ter 6prake kwam bij de vraag naai' eigen
leerboeken. De heer Leendertse overziet bij
lange na niet de betekenis van de kwestie.
Het is de vraag naar een meer gemarkeerde
eigen kunst en eigen wetenschap.
Di kritiek is grotendeels onbillijk. Maar
met afwijzen, zoals Leendertse terecht tegen
over Engelkes deed, zijn we met onszelf
nog niet klaar. Wij als redaktie wilden
deze vragen en meningen maar niet zo naast
ons neerleggen. Bij het ernstig stellen van
de vragen en het zoeken naar vaster vormen
in onze eigen redaktionele praktijk vonden
wo de meest daadwerkelike belangstelling
bij Roel Houwink.
Dat de heer Leendertse in dit verband van
streng-orthodox tegenover modern durft spre
ken is een vergissing zijnerzijds, die hij on-
in de eerste plaats van orthodoxe zijde, maar
van degenen dio een Chr. literair tijdschrift
eigenlik overbodig vinden. Als dio bij ons
ic-ts eigens missen, mogen we ons toch ze
ker wel eens afvragen, of we wel duidelik
genoeg spreken, vooral of het Christelike
soms niet te zeer een los aanhangsel is, in-
plaats van een integrerend deel van ons
werk. En modern? De heer Leendertse weet,
dat in do redaktie van Opw. Wegen drie
leden tot de Geref. Kerk behoren en de andere
drie niet modern zijn: hij kent ze persoon
lijk cn is met ze bevriend. Ik geloof niet, dat
de woorden orthodox en modern door iemand
die zioh verantwoordelik voelt voor elk
woord dat hij schrijft, hier gebruikt zouden
zijn. En wat Houwink betreft, laat de heer
Leendertse gerust zijn: de verwijzing naar
de twee stukjes in Opw. Wogen is voor de
lezer, om te wijze-n op de aard van zijn werk
Hoe de heer Houwink over kunst en gods
dienst denkt en wat hij voor Opw. Wegen
zijn kan, was mij uit korresponden tie en
persoonlijke omgang voldoende bekend, voor
hij de bewuste stukjes schreef, zoodat ik mijn
kennis ten opzielite van zijn persoon en
werk daar niet uit hoefde te putten. Dat
die stukken echter voor een publiek dat hem
nog niet goed kende, een goede oriëntatie
ten opzichte van Houwink zijn, staat voor
mij vast, en tevens dat Leendertse bij goed
lezen daaruit de gevolgtrekking had kun
nen maken, dat het opnemen van Houwink
in de redaktie van Opw. Wegen niet andere
dan winst betekent voor dit tijdschrift
Ik wil er niet meer over zeggen. Ik vind
het ellendig om zo over personen te moeten
diskussiëren. Ik had achter Leendertse niet
zo'n ketterjager ixi eigen kring gezocht en
moet tot mijn spijt zijn opmerkingen betref
fende do reidaktiewijziging als verdachtma
king qualificeren,
J. VAN HAM
Red. Opw. Wegen.
HOE WIJ DEZE ZAAK ZIEN
Wij zijn ons zeer wel bewust van de on
aangename positie, waarin wij ons momen
teel bevinden.
Het is nooit aangenaam, op iemand of
een groep scherpe kritiek te moeten uitbren
gen, maar het alleronaangenaamste is het,
vrienden de waarheid te
als nl. deze waarheid liever niet gehoord
wordt. Veel gemakkelijker en rustiger ware
- it, de
mij
heele
kwestie onaangeroerd te laten, en te vol
staan met de mdedeeling (gelijk sommige
andere Christelijke bladen deze gaven), dat
Roel Houwink tot de redactie van Opw.
Wegen was toegetreden. Uit
En als het daarmee inderdaad uit was
geweest, zouden we allioht de rust die ook
wij beminnen hebben verkozen boven deze
strijd met bevriende letterkundigen. Echter,
het is met deze benoeming an und für sich
niet uit Deze benoeming immers is het
gevolg van „kritiek en bezinning", is een
bewijs van „nieuwe oriëntering" Ok citeer
het slotwoord van de redaktie in de Fcbr.-
aflevering Opw. Wegen.)
Welnu, tot mij, evenals tot ieder, die mee
leeft en belangstelt in de Christelijke literai
re actie kwam op dat moment, de roeping
zich ook te bezinnen, en zich de vraag te
stellen of de „nieuwe oriënteering van Opw.
Wegen, zioh het duidelijk «n scherpst uit
sprekend in de benoeming van Houwink,
als gelukkig moet worden ..toegejuicht" of
als onjuist moet worden „afgewezen".
Dc lezers van ons blad weten dat het niet
mijn gewoonte is mij aan de beantwoording
van een zóó duidelijk gestelde vraag te ont
trekken.
Onze lezers, vooral ook onze jongeren, let
terkundig-belangstellenden lezers hebben er
recht op. dat hun dagblad hen over die din
gen „inlicht" en principieel „voorlicht".
Maar er is nog bovendien een roden tc
meer, waarom 'k me genoodzaakt gevoelde
tc spreken. Jaren lang is schrijver dezes in
de Christelijke pers één der ijverigste propa
gandisten geweest voor Opw. Wogen en was
het mijn vaste gewoonte over elke complete
jaargang van deze periodiek in één of ander
dag- of weekblad een uitvoerig, hartelijk aan
bevelend artikel te schrijven (in ons blad, ver
der in De Reformatie, in Correspondentie
blad (2 maal) in Geref. Jongelingsblad). Bij
het eerstelustrum van Opw. Wegen schreef
ik een enthousiast artikeltje, dat onze Hoofd
redactie plaatste als driestar. En om niet
meer te noemen (daadwerkelijke medewer
king met artt. gaan we stilzwijgend voorbij)
zal Van Ham zich waarschijnlijk nog wel
herineren, dat ik in de vergadering van de
Literaire Essayistenkring op 12 April 1926
een beroep heb gedaan op do aanwezige le
den, om om waar Opw. Wegen lang-
zani erhand zich ontwikkelde tot het orgaan
onzer literaire beweging, dat oudere èn
jongere krachten uit onze positief Christe
lijke klingen tot zich trok geregeld in de
bladen, waaraan zij medewerkten voor Opw.
Wegen propaganda te maken; een oproep,
waaraan overigens, voor zoover ons althans
bekend, weinig of geen gevolg is gegeven.
Waarom memoreer ik dit alles hier hier?
Om aan te toonen, dat 'k al de jaren door
met intensieve aandacht en belangstelling
't werk en streven van Opw. Wegen heb
gevolgd en dat dus do beweringen van Van
Ham, dat ik „niets heb gevoeld" en „bij lan
ge na de betekenis van de kwestie niet over
zie" kant noch wal raken; maar verder, om
aan te toonen dat mijn „opmerkingen be
treffende de redaktivwijziging niet voortko
men uit de benepen zielsgesteldheid eens
ketterjagers (welk beroep 'k zoo mogelijk
nog minder goed gezind ben dan Van Ham
zelf), ma.ar alleen en uitsluitend uit de eer
lijke en vaste overtuiging „dat het met Op-
waartsche Wegen in de verkeerde richting
gaat en dat - gaat ons eenige Christelijk li
teraire maandblad voort op de thans inge
slagen weg, er binnenkort er een moment
komt, dat ik, voelende mijn verantwoorde
lijkheid tegenover de lezers van ons blad,
Opw. Wegen niet langer meer als het Chr.
tijdschrift voor literatuur aan onze men-
schem zal kunnen aanbevelen."
Ik hoop, dat 'k nu duidelijk genoeg ge
weest ben en dat Van Ham, die van mij
eisoht, dat 'k de ernst van zijn werk voor
Opw. Wegen erken (dat doe 'k toch?-),
ook de ernst zal erkennen van mijn gevoe
lens, die mij genoopt hebben te spreken.
Moest het feit, dat 'k het genoegen heb
met vele redactieleden en medewerkers van
Opw. Wegen persoonlijk bevriend te zijn,
en met Van Ham zelf een paar maal 's jaar*
aan de bestuurstafel van de Essayisten kring
te zitten, me niet het zwijgen opgelegd heb
ben?
Naar mijn oordeel mag het feit van vriend
schappelijke verhouding op iemands publie
ke arbeid in twee gevallen eenige invloed
uitoefenen.
Vooreerst, wanneer, een literaire vriend
een roman of studie heeft geschreven en deze
is inderdaad goed en verdient in jlk opzicht
aanbeveling. Dan kan ik het verdedigen,
wanneer een kritikus, die niwt de auteur per
soonlijk bekend en bevriend is, in zijn aan
bevelende bespreking iets persoonlijks, iets
warms, iets hartelijks mengt. Een slecht
boek van e«n vriend aanbevelen is onzedelijk
en misleidend, maar omgekeerd: wie over
een goed boek van een vriend, dat door bui
tenstaanders warm en enthousiast wordt
ontvangen, kleingeestige opmerkingen
maakt en alle gulheid uit zijn kritiek weert,
doet daarmee aan de vriendschap afbreuk.
Zonder meer.
En in de tweede plaats komt het voor dat
een pers-vriend iets schrijft of doet, waar
op gegronde aanmerkingen te maken zijn.
Welnu, dan is het mogelijk dat men zoo
iets, wanneer het een zuiver incidenteel
karakter heeft en geen absoluut schadelijke
gevolgen heeft, om der wille van de vriend
sohap ongemerkt laat passeeren. Van Ham
weet uit zijn eigen ervaring met „Opw.
Wegen" dat één woord, beroep op onze
vriendschappelijke connecties, indertijds
voldoende is geweest, om een aanval op 't
redactioneel beleid van Opw. Wegen achter
wege te laten.
Hoe langer 'k al deze dingen overdenk,
hoe onbegrijpelijker het me wordt, dat hel
laatste woord van Van Ham is kunnen
zijn: „verdachtmaking". De redactie van
Opw. Wegen heeft haar lezers, cn dus ook
schrijver dezes, gesteld voor een fait ac
compli, voor een feit waaraan niets meer
te veranderen is. Was er (bijv. op de verg.
van de Essagistenkring 5 Jan. '31) ook
maar iets over bekend geworden, dat Hou
wink in de redactie O. W. opgenomen was
of zou opgenomen worden, dan zou 'k zeker
(en vermoedelijk een enkel lid méér) daar
op scherp kritiek hebben geoefend. Maar
Van Ham heeft het zich aan de persoonlijke
vriendschap met kringleden, aan de warme
sympathie van de Kring voor Opw. W. niet
verplicht geacht, eenige mededeeling dien
aangaande daar te doen. De mogelijkheid,
om in afkeurende en waarschuwende zin
in besloten kring te' spreken, heeft hij zelf
afgesneden. Maar daarmede werd deze re
daction eele een publieke daad. En een pu
blieke daad valt onder 't publiek oordeel.
Na dit persoonlijk woord, noodzakelijk door
het persoonlijk accent van Van Hams „in
gezonden", gaan we trachten over de zaak
zelf tot klaarheid te komen. Maar gunnen
we eerst onze lezers en onszelf een oogen-
blik verademing.
Weerbericht.
Schadelijk voor den verbitter
den klassestrijd op het muzi-
Communlstlsche
ten van de muziek-
„ot Consorvatorlum te
hebben een boycott uitgesproken
Leningrad hebben een boycott uitgesproker
over dp muziek van SergoJ Rachmanlnof er
hebben voorts een beroep gedaau op do andere
muzikale instellingen ln Sovjet Rusland on:
Hingen 1
oorbeeld te volgei
beweren, zich
de vtfai
'£i
zü beweren, zich aangesloten heeft bü
nden in AmerlkR van de Sovjet-"
\svsxs.
■■■■■MP]]
burgerlüki
Sïïïi
ikondlglng van do boycolt
Rachmanlnof's mi -
de Ideologie en v
s atmosfeer, die
_en verbitterden klassostrUd
ikaal front".
Het dunne pUltje geeft den vortgen atand &aj
Hoogste stand te Munch en 767.1,
Laagste stand te Vardö 715.3.
Stand vanmorgen half twaalf 762.1,
WEERVERW ACHTING
(Medeged. door hot Kon. Ned Met enrologiscl
Inacituut te De Bilt)
Zwakke tot matige Zuidwestelijke to
Noordwestelijke wind, meest zwaar bewolkt
waarschijnlijk enkele regen- of hagelbuien
kouder.
TEMPERATUUR
Stand vanmorgen half twaalf 10.6.
24 MAART
Zonsopgang 5.57 u.; Zonsondergang 6.17
Maansopgang 7.22 u.; Maansonderg.
Eerste kwartier 27 Maart 5.24 uur voorm.
VOERTUIGEN MOETEN BUN LICHTEN
OP REBBEN
Van 's avonds 6.47 u. tot 's morgens 5.24
WATERSTANDEN RIVIEREN
23 Maart
Constanz i i i t 3.08 m 0,04 m. wai
Hnningen t 2.31 m 0.64 m. wn;
Kehl 345 tn. 0.35 m wa:
Mannheim 4 47 m. 0.55 m wa
Kingen 2.«6 m 0. 4 u wa
Canp 300 tn 0.3O m wa
Cohlenz 3 C m. 0.21 m wa
Realen 309 m 0.15 m wa
Duisburg 7 m 0.(8 m wh
Ruhiort 1 86 m 0.08 m. wa
Maastricht o>7 m 0.00 m. on'
Venlo U 83 m. 0.06 tn. val
HOOGWATER NED. ZEEHAVEN!
24 Maart. v m. n m
Detfztjl 157 1418 Hellevoetsl.
Terschelling 1130 23 45 Willemstad
Harlingen 12o2Rrouwersh.
Helder le h.&o 9.49 Zlerlkzee
Idem 26 19 20 2155 Wemeldlnge
IJmuiden 553 1811 Vllsstngen
H. v Holland &.U7 17.2 Terneuzen
Rotterdam 6.55 l9'J& Hansweert
v.m. n.i 'de. 1
5 49 18.0 in h
6 45 1 1flfli
6.01 17.1 3
6.27 ,74
6.» 3 l 1
4.03 |6.8
3JW »66tfeit.
514 17
Gemengd Nieuws.
Zwo
BRANDEN
Te Kaalheide by Kerkrade brak brand t.
uit in de groote boerdery van de familie d<
Herselle. In de groote massa's hooi en strofl
vond het vuur gretig voedsel. De brand]
weer was spoedig ter plaatse en tastte hete
vuur energiek aan. De sohuur en stalling zijcf
totaal uitgebrand. Vele koeien en varken?1'e,
kwamen in de vlammen om. De ontruimdi ^-eJ
woning kon worden behouden. 011
Te Okkenbroek by Deventer is de korenmo M
len van Gerritsen geheex afgebrand. De oor Zt
zaak van den brand is onbekend. Een groot* mej.
voorraad meel ging verloren. VerzekerinSlec
dekt de schade. Z
Te Geffen (N.-Br.) is het huis van F. Glou
demans geheel afgebrand. Het vee en de in hooi
boedel werden gered. Verzekering dekt d< hooi
schade. x-ag,
Het
GROOTE BOERDERIJBRAND. piet
Vijftien stuks vee ln vlammen.
Te Ruinenvold (Dr.) brandde de boerden
bewoond door Van Noort, geheel af. Veer
tien stuks rundree en een paard zijn ii
vlammen omgekomen. Het meubilair
uit het woonhuis worden gehaald. Van Noort33115
was naar de markt te Meppel, cn zijn vrouv 1
was even afwezig.
DE LIEVE LENTE.
Te Warmond en te Streefkerk zijn d^Li
ooievaars gearriveerd op hun oude nest»
Wetenschap»
NIEUWE VONDSTEN BIJ JERICHO
De opgravingen i
graf vond
■ehonderd
i do oxpcdltlo uit
die volgens de leiding vat
bronzen tUdperk stamni,
negentienhonderd jaar voo.
In de omgeving verwacht men nog duizenden
graven, waarin zich vormocdelUk eveneens
waardevolle voorwerpen zullen bevinden. Do
oudheidkundige Parker Vlncenz en do 85-Jarlgo
prof. Sayce. dio als de beste deskundigen op
dit gebiod golden, zlln te Jorlcho aangekomen
Leger en Vloot.
Hr. Ms. „VAN GALEN".
Mr. Ms. „Van Galen" bevond zich op 19
Maart 12 uur 's middags op 6° 40' Z.B. en
60 W. L.
EEN DRIELING.
De echtgenoote van den heer J. Engelei(2'-'n
uit Simpelveld (L.) beviel Donderdag in "dr
kliniek van de Vroedvrouwenschool te Heer
len van een drieling, twee meisjes en eet
jongen. Moeder en kinderen maken het wel
BRANDSTICHTING DOOR EEN ?ek
WAANZINNIGE.
Te Borme (Ov.) ontstond b-and bij Ter H h
De sohuur brandde af en 12 varkens en eei
paar kalveren kwamen in de vlammen om
Een zoon van ter H. gooide met een etui'
ijzer naar den brandweerman L., die ernstij
gewond werd. Ter H. Jr. is gearresteerd.
Dit is reeds de vierde keer dat in dit per i
ceel brand binnen betrekkelijk korten tijt T"
heeft plaats gehad.
Een uitgebreid onderzoek wordt ingesteld
Men vermoedt voorts, dat de zoon in eert0
laag van waanzin heeft gehandeld. ?-
klai
OP VRIJE VOETEN GESTELD.
Een der beide procuratiehouders J.
van de Kan ter en Hordij ks bank te Goes, dia
ovenals de directeur in hechtenis was geno j,j0
men, is thans wedvr op vrije voeten gesteld
Hc
WAARSCHUWING TEGEN J. J. J. VYENT eer
De hoofdcommissaris van politie te Am
sterdam waarschuwt pensionhouders, winke
liers en andere neringdoenden geenerlei re
laties, hoe ook genaamd, aan te gaan met »p,
Johannes Joseph Jacobus Vyent, geboren t< gen
Paramaribo, 19 November 1898, alvorens om- den
treilt hem inlichtingen in te winnen aan het
hoofdbureau van politie, Kamer 53. SignaJc
ment: Ne-gertype, lang 1.75 M. flink postuur
zwart kroeshaar, breedo platte neus, dikke!'1
lippen, spreekt de modemo talen en ma;
leisch. Hij neemt verschillende, meest
klinkende namen en beroepen aan.
EEN DYSENTERIE-EPIDEMIE
In de gemeenten Giessen Nieuwkerk, Noor
deloos en Schelluinen komen gevallen van dy
senterie voor. De burgemeesters hebben den
inwoners aangeraden, hun melk en drinkwatei 1
te koken.
Te Giessen Nieuwkerk zijn reeds meer dad
25 gevallen voorgekomen.
