Het Communisme in de Practijk
BAHLMANN
TWEE ENTHOTOEN
MAANDAG 9 MAART 1931 DERDE BLAD PAG. 9
(Nadruk verboden)
Objectieve mededeelingen en critische beschouwingen
SOWJET ONDERWIJS
PROBLEMEN
Het analfabetisme bestreden.
Van -den aanvang af heeft de bestrijding
van liet analfabetisme, dat in liet tsaristische
rijk zulk een geweldig deel van hel volk in
onwetendheid hield, op het programma der
sowjet-regeering als leuze gestaan. Er zijn
ongetwijfeld resultaten bereikt in dit opzicht
en men kan welhaast zeggen, dal zij, die
thans nog analfabeet zijn in de sowjet-repu
bliek de kunst van lezen en schrijven nooit
zullen leeren.
De praktijk van de bestrijding van hel
analfabetisme heeft echter bewezen, dat de
resultaten pover zijn en blijven. Slechts een
jammerlijk klein deel van de volwassenen,
die iets van lezen en schrijven hebben ge
leerd. konden zich daarna door eigen energie
zoover ontwikkelen, dat zij tot werkelijk I e-
zen in staal werden, voor de overgroote
meerderheid bleef het spellen. Degene die de
sowjet-unie kent, zal vaak het ontroerende
schouvspcl hebben gezien van gedemobili
eeerde soldaten, die met inspanning een
krant zaten te spellen. En in het roode leger
wordt ezen en schrijven krachtig onderwe
zen onder militairen met dwang en disciph
re. Dat zijn nog betrekkelijk jonge mannen
hij wie iet inderwijs op lateren leeftijd mis
echien rog iets oplevert. Voor de groo'e mas
sa is het resultaat echter geheel bevredigend
Tcrcctt hebben de sowjet-autoriteiten dan
ook inpeden, dat sileehts door algemeen ver
plicht la;er onderwijs het analfabetisme in
het opgroeiende geslacht zou zijn uit t?
roeien. Voor het thans levende geslacht was
er weinij meer te doen dan he'.gecn men
gedaan heeft.
Men kont nu geleidelijk aan tot de school
plicht vcmt de jeugd. Doch ook hierbij zijn
de problenen geweldig door 't geforceerde
tempo, da gedecreteerd wordt, zonder dat
men zioh »ezig houdt met de vraag, hoe die
decreten tpgevolgd kunnen worden.
Gebrek aan personeel.
Voor het?even van onderwijs is onderwij
zend persoeel noodig. Daaraan heeft men
dubbel gebek omdat hot aanlal scholen
Sterk uitgeheid is, terwijl de oplcidinpsschn
len voor onerwijzend personeel, evenals het
geheele vootgezetle onderwijs, door en na
de revolutieontzettcnd geleden hebben.
Aan god onderwijzend personeel
heorscht schtemvend gebrek. Wat.buiten de
enkele centr les geeft aan de jeugd, kan,
ondanks alle g-cdcn wil, niet als paedago-
gisch elemen beschouwd worden. Meer ge
vorderde ieeilngen van de lagere school,
voor het ovei;ronte deel meisjes, worden
voor het ondèwijs aan ecnige jaren jonge
ren gebruikt.
Daarbij komnog het ook elders zoo beken
de verscbijnseller lage bezoldiging. Met on
derwijzend pe;oneel verdient gemiddeld
minder dan ec fabrieksarbeider, vaak be
langriik minde) Vandaar ook. dat er bijna
geen jonge, geznde mannen de onderwij-
zerstaak op zie nemen. Tenslotte wordt
van het ouderei»eschoolde personeel een
voortgezette stutc geëischt, waarna zij door
een examen mden bewijzen, nu ook in
staat te zijn dceugd op te voeden in de
sowjet-klealen. Verbij zijn natuurlijk vele
„burgerlijke elermten" uit het onderwijf
geëlimineerd, hetjon de rijen der vakmeu-
schen nog verderteeft gedund.
Het resultaat.
Beschouwt men lt onderwijs van het nut
tigheidsstandpunt it, als fabriekjes, waar
de jeugd dragelijk'zen, schrijven en reke
nen. benevens eenij sowjet-grondstcllingen
moet leeren, dan voaet de massa der sclio
len min of meer. Higere eischen mag men
echter een aantómodclscholen in de
groote centra buiten»schouwing gelaten
niet stellen.
Men roeit echter kip met de riemen, die
men heeft. Gro ite k?sen is iets vanzelf
sprekends. En even gvoon is het, dat er in
verschillende plocgen^cwerkt wordt. Min
stens 2, soms 3 ploeg kinderen gaan per
dog door de school he.
Vaak ook krijgen de nderen niet iederen
dag les, hetgeen afhan van de talrijkheid
I van Jeugd en onderwijsid personeel. De ar
beidstijd van het onderzend personeel is
dan ook veel langer di wij dat gewend
zijn. Bovendien moet dilersoncel, na afloop
der school, nog maatsqppelijken arbeid
verriciitcn, vor het ondq-ijs aan volwasse-
nen, moet het voorlicht! geven in verga
deringen en moet het zom voor de talloo-
ze statistische gegevens er schoil en on
derwijs. die de regeeringen andere orga
nen vereischen. Een scnit-e, een gemakke
lijk baantje is de functie b onderwijzer in
den sowjeLstaat dus in ga enkel opzicht.
o scholenbouw.
Nog minder fraai is de tvblik der overi
ge zijden van het vraagstube schoolbouw
heeft zich in de Westersche landen reusach
tig ontwikkeld. Het begrip dringt hier meer
en meer door, dat scholen mooi moeten zijn,
moeten voldoen aan hygiënische eischcn en
dat bij den bouw reeds rekening moet wor
den gehouden met de onderwijseisohen.
Men zal dit alles ook wel weten in de Rus
sische onderwijskringen, doch dat neemt
niet weg, dat op liet platteland in het gun
stigste geval een bouwvallig bouten kerkje
tot sch jol wordt ingericht, doordat er pri-
milieve banken worden neergezet Meestal
wordt het huis van een of anderen gedepor
teerden koelak daarvoor bestemd. Men stelle
zich van deze koelakken, z.g. rijke boeren,
niet te veel voor. Slechts bij uitzondering is
hun woonkrot geschikt te maken om er zelfs
het primitiefste schooltje onder te brengen
Plannen zijn er natuurlijk genoeg ge
maakt. Volgens de zuinigste schattingen zou
de bouw van nieuwe scholen, om ecnigszins
in het tekort te voorzien, tegen de 3 milliard
roebel kosten. En dat is dan de zuinigheid
van Ordjonikidze op de jongste Moskouscbe
conferentie, die zijn vetj beeft uitgesproken
alles, wat bij den bouw van nieuw*
steden boven het laagste minimum uitging,
die de leuze uitgaf: MWij moeten lichte, tij
delijke woningen en gebouwen neerzetten
Over eenige jaren, als we er wat beter voor
staan, kunnen we die afbreken en door be
tere vervangen".
Zelfs op die wijze uitgevoerd zou de bouw
van lagere scholen alleen nog eenige mi!
liarden kosten en de bcgrooting voor onder
wijs wijst in 1931 een totaal aan van 1 mil
liard. voor bezoldiging van hel onderwijzend
personeel, voor leermiddelen en schoolbouw
(ezamen. Dit bedrag komt alleen beschik
baar, wanneer dc speciale ondcrwijsbelas
ting, een heffing in eens, die 150 millioen
moet opbrengen, geheel binnenkomt. Vol
gens de sowjet-pers is zulks niet het geval;
er wordt gc*n „druk genoeg uitgeoefend op
de koelaks. Men kan ook zeggen, dat au
me veel geplaagde zwoegers, die als rijke
boer" gedoodverfd staan—welk een hoon!
werkelijk niets meer hebben en niet in
staat zijn deze honderden millioenen hoven
de zoo drukkende belastingen op te brengen
Tekort aan leermiddelen.
In die primitieve schooltjes, met overbe
last personeel, moet nu les worden gegeven
nagenoeg zonder leermiddelen. Men leze dc
sowjet-pers erop na, haar correspondenties
uit verschillende bladen. Geen leerboeken,
geen schriften, geen potlooden, aan alles is
gebrok. De kinderen krijgen alles gratis,
maar moetcsn bet ook op school achterlaten
voor de volgende ploegen. De ouders zouden
het misschien wel zelf koopen, als het maar
te verkrijgen was.
Kijkt maar rond, buiten de groote ste
den. laat men maar probeeren in een win
kel leerboeken te bemachtigen. Vaak genoeg
is er geen potlood of papier te koopen, bet
is er eenvoudig niet. Wat er nog aankomt
\yordt door de volwassenen in beslag geno
men. De bureaux hebben ook schrijfbehoef
ten noodig!
Wel geld voor 't legor.
Wanneer men inderdaad geen middelen
had zou dit alles als een onvermijdelijk
noodlot moeten worden aanvaard. Maar
naast het bovenvermelde bedrag staat c
de begrooting aan militaire uitgaven
millioen, belangrijk meer dan de ondenvijs-
begrooting, en 12 milliard voor de uitbrei
ding der industrie.
Dc mil liarden zijn er wèl, maar
de sowjet-regeering gebruikt die voor andere
doeleinden, voor een fantastisch program
ma van industrieele uithreiding, waaraan al
het andere ondergeschikt wordt gemaakt
Wil men meer onderwijs hebben dan de
Staat beschikbaar wil stellen, dan is mon
vrij! Er bestaat in de sowjet-organisatie de
mogelijkheid van vrijwillige belasting. Op
het platteland is daarmee nog iets te berei
ken. De boeren kunnen met eigen krachten
scholen bouwen en die inrichten, zij kunnen
uit eigen middelen het onderwijzend perso
neel betalen.
Oik dit gebeurt, hoewel men geen groote
fantasie behoeft te hebben om zich voor te
stellen op welk peil dit onderwijs van eigen
initiatief zal staan. Maar in de steden, zelfs
de kleinere, is dit prnctisch buitengesloten,
want de Staat heeft deze „vrijwillige belas
ting" der 6teden reeds verdisconteerd, er
wordt gerekend op een totale bijdrage van
net reusachtige bedrag van 5.7 milliard roe
bel in 1931 als inschrijvingen op staatslee-
ningen.'als spaargelden, c d., ruim één zesde
van het geschatte volksinkomen, dat de be
volking dus hoven de belastingen zal moeten
opbrengen. Waarlijk, de boog is reeds strak
gespannen, men slaat thans reeds alarm, dal
deze zijde van het fiantieele plan nicl wordt
vervuld. Méér zal er zeker niet worden op
gebracht, en deze milliarden hebben reeds
hun bestemming. Zij zijn bestemd tot dek
king van hel bogrootingstekort
De gevolgen van de schrikbarende wan-
verh luding, die uit deze cijfers voor onder
wijs militaire en industrieele uitgaven
blijkt, komen ook reeds in de praktijk tot
uiting. Het is niet toevallig dat Stalin thans
ineens de leuze heeft aangeheven: „Wij moe
ten kennis opdoen, wij moeten de industri
eele en economische problemen zelf kunnen
beoordeelen, wij moeten zelf leeren hande
len niet afhankelijk blijven de „specialis
ten"." De jongere generatie is opgegroeid on
der dit systeem van onderwijs en opvoeding,
Stalin's leuze is een veroordceling ervan.
Brochure-wijsheid.
De mentaliteit van deze generatie wordt
wel aardig getypeerd door haar reactie op
Stalin's oproep. Met hoerageroep werd beslo
ten: "We moeten allemaal leeren, alle leden
der communistische jeugdorganisatie moe
ten de noodige kennis opdoen ter vervulling
van hoogere functies". En als leermateriaal
wordt verlangd: broohurctjes! Het bewijst
gedeeltelijk de vcramerikaniseering van den
geest, de africhting op liet onmiddellijk nut
tige, en gedeeltelijk liet totale gebrek aan
inzicht in de beicekenis van studie en ont
ikkcling, die uit deze vraag naar brcchu
is spreekt.
Het is er verre van, dat de sowjet-plaimen
de basis vormen voor een harmonische ont
wikkeling van dit rijk. Zij bewijzen liet stre-
daar over industrialiseering ten koste
van een gezonde cn natuurlijke ontwikke
ling. Zooals de bevolking gerantsoeneerd
wordt in haar levensmiddelen, zooals zij
wordt opgejaagd om zich z.g. vrijwillig tot
het uiterste in te spannen en van het onvol
doende loon nog weer een belangrijk deel in
de Staatskas terug te storten, zoo word-t het
opgroeiend geslacht gerantsoeneerd wat liet
onderwijs betreft, cn krijgt veel minder dan
bij een verdoeling der inkomsten, waarbij
meer rekening gehouden wordt met het be
lang der bevolking, mogelijk zou zijn.
En hoe meer de plannen van industriali
satie en van hel stichten van landbouw
grootbedrijven verwezenlijkt worden, des 1e
schrijnender zal zich dit gebrek aan gebrek
van het r.pgrieicnde geslacht doen voelen.
Want deze moderne industrie vcreiseht van
een grom deel der arbeiders meer kennis,
meer a'gemecne ontwikkeling, dieper in
zicht in de samenhang van verschillendever
schijnselen, dan thans gegeven kan worden
door ondenvijzend personeel met onvoldoen
de kennis, in onvoldoende scholen, met on-
vold endc leermiddelen.
Dat tekort is nooit meer goed te maken
als de jeugd eenmaal is opgegroeid niet met
de vurigste leuzen en onwekkingen en niet
met een stroom brochures.
GEHEIME NOTULEN
We hebben hier. zooals ge wel zult be
grijpen, ccn op-cn-top, zuiver kapitalistisch
l>cdrijf. Dc zetters b.v. moeten precies zet-
n, wat hun voorgezet wordt.
Ze doen dat natuurlijk niet altijd cn laten
dc redacteuren wc! eens gekke dingen zog
gen. terwijl het geschrevene zeer verstan-
vas; of maken er ook wel eens wat ver
standigs van, als men beslist iets geks wil
de schrijven (b.v. berenleider in plaats van
boerenleider); doch daarin schuilt niets re
volutionairs cn aan gewapend verzet mei
cn lood denkt niemand.
man van het leesbare schrift heeft
streepje voor l>ij den (volstrekt niet
oproerigen) krabbelaar; doch wét ze schrij
ven legt geen gewicht in de schaal.
Laat ieder zijn eigen pak dragen, denkt
de tvpo.
Hoeveel democratischer gaat het natuur
lijk toe tussehen dc persen, waarop Het
Volk gclHjrcn wordt.
Daar wordt dc copie niet alleen op de
letter, maar ook op de keper beschouwd.
Bij elk artikel dat ccn kameraad-redacteur
of -directeur schrijft vraagt de kamcraad-
typograaf zich af, of hij zijn rood geweten
geen geweld zal aandoen door in lood te zet
ten wat op 't geduldige papier geschreven
Ik geloof, dat kameraad Jan, die ton over
vloede nog De Roode heet, alsof dat niet
vanzelf spreekt, eon geliefde schrijver is
wat zijn handschrift betreft. Doch over
wat hij deze week schreef, moet in dc bij
eenkomst der typografen heel wat te doen
geweest zijn.
Een stuk van de geheime notulen waaide
mij toe en ik waag het, er iets uit te citco-
Daar hebben wij weer ccn keet gehad
van je wclstc. Aanleiding daartoe gaf on
ze buitonland-zcttcr. die heet van de
naald kwam mcdedcelcn. dat dc Duitsche
sociaaldemocraten in den Rijksdag zou
den toegeven aan het bouwen van ccn
oorlogsschuiL
Nou. toen waren de poppen aan t dan
sen. Wat men zich wel zal kunnen vooi
stellen, als ik hier vertel, dat wij tot den
laatsten man felle voorstanders van ont
wapening zijn.
Hoezeer de ontwapeningsactie In de
harten heeft postgevat, moge blijken ui»
het feit, dat een der jongere collega's in
ernst bezwaar maakte, dat bij het leggen
van ccn vloer voor ccn groote nieuwe
pers gebruik werd gemaakt van „gewn
pond" heton. En nu zoo'n bericht! Men
sprak over inconsekwontia en beginsel
loosheid.
Toch twijfel ik niet, of wij zullen hun
aan 't verstand l rongen, dat dc DuiLsche
socialisten dc wijste partij kozen. Men
moet' wel cens probeoron, den duivel me»
Beëlzebub uit te drijven. En een kruiser
is nog maar een heel kleine Beëlzebub
om zicli den duivel van het fascisme van
het lijf te houden.
Maar er was ccn, die opmerkte, dat de
kerels 't er in hun hart wel mee eens
zouden zijn.
STEEDS NIEUWE
STRAFBEDREIGINGEN
,Tn de sowjet-Unie bestaat geen slavernij
of gedwongen arbeid Wij zijn vrije ar
beiders" laat dc regcering in massa-verga-
doringen verkondigen.
Vrijheid Hegol leerde dat reeds meer
dan 100 jaar geleden is het inzicht in de
noodzakelijkheid. Vandaar dat volgens hem
do politiestaat der. Pruisische jonkers en
vorsten het ideaal van een vrijen staat was.
Want liet „inzicht in de noodzakelijkheid"
van gehoorzamen werd den mcnschcn wel
ingeprent.
Men moet waarlijk In vele opzichten aan
den ouden Pruischcn politiestaat denken,,
wanneer men dc onophoudelijke rij van voor-heh het zelf in Het Volk gelezen. Waar
schijnlijk zijn de harten verloederd, omdat
kameraad Jan zoo'n duidelijke hand schrijft.
Maar ik zou mijn hart vasthouden als
men hier ook dezelfde methode toepaste.
Ondanks het feit, dat ik mij met mijn
handschrift geen vijanden heb ge
maakt
UIT HET SOCIALE LEVEN
..Het Seinlicht" orgaan
dacht 4aMiiArt°rzUnn25-Jai
J. R. Slotei
schriften leest, die worden uitgevaardigd in
dc sowjet-Unie. Zoo is thans, nu cr trans
port-moeilijkheden bestaan, door de regee
ring der federatie Rusland de volgende ver
ordening afgekondigd. Men weet, dat de pre
sidia der uitvoerende comitó's onbeperkt
recht van wetgeving hebben in de sowjet-rc-
publickcn. Als de voltallige sowjets verga
deren. eens per jaar of zoo, worden alle in-
tusschen vastgestelde wetten en bloc goed
gekeurd. De verordening bedreigt ben. die
dc arbeidsdiscipline bij het transport ver
storen.
„In die gevallen, als de overtredingen der
arbeidsdiscipline na zich sleepcn of na zich
kunnen sloepen vernietiging van het rol
lend materiaal, den wog of de gehouwen,
persoonlijke ongelukken verlaat vertrek van
treinen of van schepen, ophooping van Iecge
wagens bij het ontladen, oponthoud van wa
gons of schepen, zoowel als hij andere han
delingen, die een verstoring kunnen veroor
zaken der door de regcering opgestelde plan
nen of de goede functioneering cn veiligheid y
van beweging in gevaar brengen, worden De hetren° j. EUkeiboom. h. a.
de schuldigen vervolgd op grond van het herdenken In svmpnthlcke artlk
strafwetboek dat een vrijheidsstraf van ten taric bestaan van het blad.
hoogste 10 jaar voorziet
Wanneer deze overtredingen 'n duidelijk
kwaadaardig karakter vertoonen wordt te
gen de desorgansatoren van het transport
de hoogste maatregel van sociale verdedi- j
ging toegepast (een mooie naam voor dc
doodstraf) met confiscatie der bezittingen."
Men ziet, dat de communistische juristen
uitstekend de kunst verstaan om de meest
rekbare wetsartikelen op te stellen op grond
waarvan ieder steeds vervolgd kan worden.
Het is altijd mogelijk iemand, die aan dc
spoorwegen werkt, te beschuldigen van eeni
ge handeling of nalatigheid, die den dienst
ergens zou hebben kunnen versto
ren, al is dit niet geschied. Overal elders
noemt men zulk soort volkomen ondeugde
lijke wetten ccn bedreiging van de rechts
zekerheid der bevolking. Niet echter in de
sowjet-unie wnnr zulks volkomen in over
eenstemming wordt geacht met de vrijheid
der arbeiders, waarover luide wordt ge
roepen.
Ik ben vandaag zeer slecht te spreken, en
't ligt voor de hand, dat ik hier ga vertel
len wat daarvan dc oorzaak is.
'k Had gisteravond een bock noodig, dat
me op dat oogenblik goede dionsten kon be
wijzen. 'k Voelde me gelukkig door de we
tenschap, dat ik dit boek bezat. En ik ging
naar m n. boekenkast om 't te halen.
Vreemd waar 't altijd gestaan had,
stond 't nu niet. Maar dat is in een boeken
kast een vaak voorkomend verschijnsel, en
'k zocht daarom op de andere planken.
't Zoeken naar iets, dat je stellig weet te
bezitten cn tóch niet vinden kan, maakt 'n
mensoh altijd prikkelbaar dat zult u toch
zeker ook wel eens ondervonden hebben.
'k Heb m'n heelé boekenkast leeg gehaald
maar 't begeerde werk was en bleef weg.
Eindelijk kwam m'n vrouw informeeren
wat er toch aan de hand was. En woedend
vertelde ik haar, dat ik een boek zocht, dat
ik stéllig had maar toch nérgens kon vin
den.
„Maar had diit dan toch eer gezegd! Dat
boek heb ik 'n paar maanden geleden uit
geleend aan tante Nora. Als ze over veer
tien dagen weer komt, ral ze 't wel mee
brengen."
Ik zei maar niets, maar m'n gedachten be
treffende tante Nora waren allesbehalve
vriendelijk dat kan ik u wél zeggen.
Zoo onder 't opruimen kreeg ik een heel
ouden jaargang van een vroeger erg geliefd
tijdschrift in handen. Ik bladerde er in ont
aan m'n booze gedachten wat verstrooiing
te geven. En ziedaar m'n oog werd ge
trokken door 't opschrift van een artikeltje,
„Het stelen van boeken".
In mijn omstandigheden was dit wel zeer
interessante lectuur. En ik las:
De Italiaansche graaf Libri (de naam Is
veel betcekcnend), een geleerde van het eer
ste water, vriend van Arago, lid van het In
stituut, hooglecraar, inspecteur-generaal van
onderwijs cn ridder van het Legioen van
Eer, cn bovendien ook inspecteur van de
Provinciale bibliotheken, moet zich zoo goed
van zijn taak gekweten hebben, dat hij van
1842 tot 1847 voor een waarde van 500.000
franks aan autografen, zeldzame boeken
stukken van aanbélang heeft weggemoffeld,
i die hij voor een millioen verkochL Hij
wel zoo slim de bedoelde stukken en boeken
vóór den verkoop onkenbaar te maken en
ofschoon hij moer dan eens werd aange
klaagd cn hij in 1848, veroordeeld, naar En
geland vluchtte, heeft hij niettemin vele en
invloedrijke vrienden behouden. In 18S8 wer
den vele boeken door het Fransche gouver
nement teruggekocht.
Hamand, die omstreeks 1840 bibliothecaris
van Troycs was, was zóó uitgeslapen in het
vak, dat hij op vernuftige wijze don Catalo
gus der Bibliotheek door wegwassehingen
en andere middelen vcrvalschte, zoodat de
experts, die zijn zaak onderzochten, hem
zijn diefstallen niet konden bewijzen en
hem zouden vrijgesproken hebben, wanneer
niet op eon zolder de oude fiches waren ge
vonden, waarmee de catalogus was ge
maakt. Wat ccn moeite had deze dief zich
gegeven, cn wat een vernuft ten koste ge
legd, om hoeken in zijn bezit te krijgen, die
hij met zijn handlanger, een bekend boek
verkooper, op aucties aan den man bracht".
Men ziet alzoo, dat er over de mcnsche-
lijke eerlijkheid ten opzichte van onze pa
pieren vrienden, de boeken, zeer bedenke
lijke staaltjes zijn mee te doelen. En in allo
rangen cn standen der maatschappij zijn de
misdadigers te vinden.
Mag ik u nog een paar krasse staaltjes
meededen? Luister dan maar eens even.
TWEED
VOORJAARS
STOFFEN
VOOR MANTELS
MANTELCOSTUUMS
EN JAPONNEN
STALEN FRANCO
MODE»MAGAZIJNEN
Langs de boekenstalletjes aan de kaden
van de Seine zwierf langen tijd een juf
frouw, die den naam van „La dame au pa-
rapluie" gekregen had cn die de boeken
barer keus ('t waren bij uitsluiting de ro
mans van Paul Bourgct) handig in haar
parapluic liet vallen. Een ander niet min
der bekend type was „de liefhebber van eer
ste edities", een klein, kreupel mannetje, dat
niet goed scheen te kunnen loopen zonder
behulp van zijn stok, een /raaien stok met
ccn zilveren knop, cn die altijd een groote
portefeuille onder den arm droog. Hij liep
de boekenstalletjes af om eerste edities van
bekende romans. Wanneef de ijverige koop
man een tien of vijftien exemplaren voor
hem had neergelegd, liet hij zijn stok val
len, en als de beleefdheid van den koopman,
niet onderdoende voor diens ijver, den stok
voor het oude heertje had opgeraapt, waren
in de twee of drie seconden, die daarvoor
noodig waren geweest, twee of drie deelen
in de wijde portefeuille verdwenen.
Een andere siimmert was zekere Dr. R. t»
Lvon, die, als hij een vervolgwerk koopen
zou, eerst handig een deel er van machtig
wist te worden, en na een acht of tien da
gen het werk met een: ,jhet is niet com
pleet, zooals u ziet, meneer" voor een appel
cn een ei kocht Met het vooraf gestolen
deel was het compleet
De fijnste diefstal, die een boekendief
heeft uitgehaald, is wel die, welke gebeurd©
met een handelaar in de Rue Soufflot
Een voorbijganger ziet buiten den winket
oen exemplaar te koop liggen van den dic-
tionnaire van Littré, vijf gebonden deelen
in goeden staat, met een briefje er op 80
franken. Geen bediende, geen politie, nie
mand op het trottoir, snel maakt hij zich
meester van de vijf deelen. neemt ze onder
den arm, steekt het etiquette in den zak,
treedt met het boekwerk onder den arm den
winkel binnen en biedt het te koop.
„Geen Littré noodig," zegt de chef, „lk heb
er een buiten liggen en nog een in den win
kel. Dat is genoeg."
Maar een mooi koopje te doen, lacht hem
toch wel aan. Dc arme drommel moet het
wel hard hebben, dat hij lust heeft met vijf
zware boekdeelen door de stad te zwerven;
cn een Littré laat zich altijd verkoopen. „Ik
kan cr u niet meer dan 30 franken voor ge
ven," zegt hij eindelijk. „Ik kan u waarlijk
niet moer geven."
„Vijf en dertig dan!"
„Neen, dertig, niets meer!"
De verkooper heeft het erg noodig, neemt
het bod aan, verkoopt den Littré aan zijn
eigenaar en gaat met de dertig franken weg
U zult waarschijnlijk opmerken, dat er
een groot verschil bestaat tusschen boeken
leenen cn boeken stelen. Er blijken echter
lieden te zijn, die mecncn, dat een geleend
boek houden geen stelen is als men 't maar
niet verkoopt.
Boeken uitleenen brengt ons vaak in groo
te narigheid, gelijk ik u uit persoonlijke on
dervinding meedeelde.
De beroemde Scaliger had dar. ook op zijn
bibliotheek staan „Ite ad vendentes", d.w.z.
„Koop zelf". F.n du Montier: „Naar den
drommel met boekenleeners".
Al opruimende peinsde ik er over om op
mijn boekenkast óók een passend en af
schrikwekkend opschrift te plaatsen.
Maar plots bloosde ik.
F.n beschaamd hield 'k een boek in da
hand, dat 'k zeker al twee jaar geleden van
een vriend had geleend
DE DOODEUJKE DAMP.
Man en vrouw gestikt.
Te Zevenhuizen (Z.-H) is het echtpaar L.
dood te bed gevonden als gevolg van kolen
dampvergiftiging.
OUDE VROUW LEVEND VERBRAND.
Bij Nieuweschans (Gr.) is een oude vrouw
dood in haar woning gevonden. Haar lijk
was geheel verkoold. Een warme s oof is
de oorzaak geweest.
ONGEWENSCHTE KORNUITEN.
Aan de Noord-Br-bantsohe cn Limburg-
sche grens zwerven groote benden zigeu
ners rond. Ze vertoeven momenteel in de
oms reken van Lommcl. Ncerpelt en Ton-
gerloo, Belgische plaatsen. Pogingen, om de
Nederlnndsche, Brabantsche en Limburg-
sche grenzen over te steken, werden door
de Hollandsche grenswachten verijdeld.
WAT DOET IE IN DE KOU!
Te Zevenhoven (Z.-II.) is de leeuwerik
j gehoord.
HUIZEN* (298.8 M.) KRO 8—9.15 Morprocon-
rert. 10—11.30 Gramofoon. 11-30—12 GvJsdi*TXll*
halfuurtje 12 Tfldsoln. 12—1.30 Lu.icncooct. t.
r. 4.306.30 Gramofoon. 6.30-^6.45 Verbond*,
war tiert je. 6.457.15 Cursu» in Schrlftverbete-
7.45 Spreker. 7.45—8 Gramofoon.
TUdseln. 8—9.30 I-lid<
HH. I'etrus en I'eulus t<
!'.309.40 Nieuwsbericht.
ledltatle uit de
Amsterdam. Zangkoor,
en van Va* Dlas. 9.40—
HILVERSUM (1S75 M) AVRO. 8 TUdseln. 8.01
-9.50 Gramofoon. 10—10.15 Morgenwijding 10.30
2 Concert 12 Tijdsein. 12.30—2 Concert 3—2.30
Jramofoon. 2.30—3 Verzorging van den render.
1—4 Knipcursus 4—4.30 üramoroon. 4.30—5.3®
rtje. 5.30—6 Orgelconcert. $—6 16 Gr».
5.156.45 Les
Ondei
L K.
7—7.30 Engelsche les. 7.458.16
ziek. 8.169 Concert. 9—9.20 Het Wetrenvraag
stuk In Nederland. 9 2010 De ..Srhola Canto
rum". ondc-r leiding van H Cuypera. 1010.1*
FEUILLETON
Naar het Engelschm
EVELYN EVERETT-tEEN
Door J. VAN ZUYL'
HOOFDTUK III
Vrienden maken
„O, u kunt zich niet vooi^eni hoe
prettig we het nieuwö allemaabnden
«n het was ook zoo heerlijk o^wachts!
U kunt beet begrijpen, dal een y «-treek von te vragen.
eifrennerd'ig, ofschoon werkelijk niet onwel- moet medelijdon hebben met de arme al zoo sohaansch in de wintermaanden."
willend. U kunt u niet voorstellen hoeveel vrouw; mear zij is aJtoos al een treurige 1 „Misschien kan ik de boerderij overrve-
goed er gedaan zou kunnen worden met [sloddervos geweest, cn a4s ze haar huis walmen," zei Beatrice. „Ik heb a.ltooe verlangd
een klein beetje geld, wanneer het goed j prettiger had gemaakt en wat gezelliger, om melk en kippen en eieren van mijn J
besteed wordt. Het is bepaald een genoegen jdan was de arme man mogelijk wat meer eigen boerderij te hebben Daar moet ik eens
in dezen tijd monschon te ontmoeten, die uit de kroeg gebleven. De kinderen zijn over (Leuken en er alles van weten. Ik er-
zich werkelijk interesseeren vooë de beian-1 echte kleine wilden. Die jongen, Jock, is de onderstel, dat ik Ds. Keith het best over
gen van de armen. Er wordt al verteld, dot "brutaalste dief van de heele buurt. Er is die arme •mcnschcn zal kunnen raadplegen,
u een weldoenster t
ons allon wilt zijn."
Johnstone, die zoo
sprak; ze zat met de beide meisjes in het
gezellig boudoir, on had al gelegenheid ge
vonden tot vertrouwelijke mededeelingen
Sommigen beweerden, dat de goede vrouw,
ondanks haarzelf, praten moe6t tegen ieder
een d'io ze ontmoette; dat dit een noodzake
lijkheid was, d.ie uit haar gestel voort
kwam. Hoe dat zij, hier toonde ze niet de
minste terughouding, cn het was aange
naam voor Beatrice om a.Jle mogelijke in
lichtingen te ontvangen, zonder de moeite
geen tuin veilig voor hem, cn hij is zóó ge- j Ik zal natuurlijk eerst ecr.s met hem prat
wiekst, dot het honderd tegen een is, als zt j En nu, mevrouw Johnstone, moet u mij
hem ooit betrappen." eens alles vertellen over onze buren. I'
J „Het spijt me, dat die jongen ook al i weet, dat ik hier volmaakt vreemd b-ui.
slecht i©; ik mooht dat open gezicht wel cn Wonen er nog meer mcnschcn hier, behal-
die vrijmoedige manier van doen. Maar hu ve uzelf on de Keiths cn de bewoners ven
jong; hij is nog wel vatbaar voor invloe- j Lowferrans?"
den." „Geen deftigheid, ais u dat bedoelt. Ei
Erica glimlachte eens even. zijn hier in 't geheel geen huizen in den
„Ik ben ai een beetje non mijnheer Jurk omtrek, behaJve die aan don weg naar Port
gaan twijfelen, toen onze mand dien dagFerrare, waar een paar goede fanni es wo
niet terugkwam, cn toen we merkten, dat 1 nen zakenmcnschcn. dip er zich gev.s
de 6oepkan door de jongere wii-kui a's' tigd hebben, toon de kolen daar waren ont
nu,.v ..„r,-... trom was gebruik: en vrijwel in stukken dekt. cn het plaatsje op zich zelf wat be-
min of meer onder lijdt, awfe graote I „We willen voor de mcnschcn doen wal was geslagen. Maar niettemin zie ik nietlongrijk er werd. Hot is hier heel stil en
huizen in de omgeving leeg sta. |.;n het j we kunnen." antwoordde ze, glimlachend. 1 in, waarom de jongen onverbeterlijk zou saai: er is bijna geen vriendschappelijk ver
«rme Little Fer rans had zooveel^ teg^n „Ik zal heel wait mei dominee Keith te he- j zijn. Ik ben er zeker van, dat *r iels goeds keer. Sir PercivaJ is nogal ziekelijk en
te strijden. De zeehaven brengt r «iller- praten hebben, als we maar eerst eens ken- i zit in die ondeugende zwarte oogen van komt nauwelijks ergens; ook ontvangt hij
lei soort van dingen, en de boer verdie- nis hebben gemaakt. Ik ben nou maar heVi j hem." w einig bezoek, en noch wij, noch (Je Keith6
soms aan geven, of ze werken wvcrlios,
cn de nieuwe mijnwerkers hebbejier in
da buurt heel wat dronkenschap Recht
heid gebracht Die mljnwerkeni Sooren
eigenlijk niet onze Gemeente atpoonivj) iHAHHHPHHHRPHI
Zij wonen niet verder dan tot a.de rij een deken bezongd; ze had nauwelijks watjsohen, die hard werken, maar de boerderij rug zou komen, dat het dan zou zijn als
duinen, die ons afsluiten \an de z-Maar vodden op haar bed." waar de mon werkt wordt met St, Michielgetrouwde vrouw."
de zedelijke atmosfeer ging omlaafVtven- „O, lieve kind, het spijt me, dat je dit opgeheven en ik weet niet wat ey dan van Beatrice lachte. Ze zag wel dat mevrouw
dien is de landarbeid schaarech, enBrmd gedaan hebt. De man zol hem voor drank hen terecht moet komen. Er zijn zes kleine Johnstone verwonderd was hoe hef kon, dat
deminee Keith heeft heel wat mu om verkoopen, zoodra hij thuis komt. Het helpt kinderen, geen van aJlcn oud genoeg om zij met haar rijkdom en knap uiterlijk, zoo
teeen dit alles te strijden I>e Oemu is niets, om te probeeren die Carters te hel- veel te kunnen doen, en het werk i6 toch Iaaasr alleen was gebleven. Getrouwde vrou
urm en hij "ts arm. en Sir Percivn Knrd, !pen; hij ie gewoon verschrikkelijk, het!wen denken som6, dat de „houwellek®
d« eenige rijke man dien we hebbcn,wa.t J meest beruchte type vaü de heele streek. Je I 29 September. [sta&t" voor ieder jong meisje het voornaam-
weinig uitgeweest, maar we vermoedden „Zeker, zeker; hij heeft
wel dat, zoo te zien, er veel ellende in het HIJ is aanhankelijk geloof ik
dorp geleden werd. Weet u iets van een jongen voor zijn moeder. Maar je ku-.it hein ding uw komst veroorzaakte. We hadden
zekere familie Carter? Ze schijnen wel tot j geen twee minuten vertrouwen a's hem alle hoop ol opgegeven nog ooit wee'
ste doel van het leven is.
„Nu, u zie, ik heb u allemaal bij don
neus genomen, cn i»k ben teruggekomen
zoo als ik gegaan ben: «iMecn Beatrice
Cholmond. En vertel me nu eens wat
va-n uzelf, mevrouw Johnstone. U hebt im
mere een man cri kinderen? Ik zag ze in de
kerk. Me du-nkt majoor Johnstone ziet ei
heel goed uit We hadden gehoopt, dat U
vandaag uw dochter zou hebben meege
bracht. Ze moet eons gauw komen "en
vriendschap met ons el-uiten. We moeten
zoowat van dcnzelfden leeftijd zijn en dat
is prettig. Ho® heet ze?"
„Wel. ze heet Ja net maar we noemen
haar altoos JLM. von dat ze alleen kon loo
pen af al. Ik vind het niet zoo aardig, maar
Z'J. i* erzelf op gesteld, om Jill genoemd te
„Wos het Jack niet, die In de kerk was?"
„O neen, die is op zee. bij de marine Hij
maakt het heel goed. Het is een leuke jon
gen, en we maken ons niets bezorgd over
hem. Het was mijn oudste zoon, Dunca-n
dip u gezien hebt Nu geloof ik. dot een
oudste zoon aJ-tijd zoo iets van een proef ia
Als er meer kinderen komen, dan he»ft
men eenige ervaring-; je weet hoe ze moe
ten worden aangepakt en wat je er var. ver
wachten mag. Maar ik houd altoos vol, dat
een oudste zoon een proef is."
Beatrice wierp een snellen blik naar Eri
ca, en hield haar gezicht zoo frnsti2 als zp
kon. De uitbundige vertrouwelijkheid van
mevrouw Johnstone was voor beiden een
nieuwe ervaring.
„Ik hoop, dat uw Proef goed geslaagd ie.'
zei ze, blij dat Erica's gezicht in de scha
duw wegschcmerde.
„O zeker, dat hoop Ik ook, we hebben Al
len o"- best gedaar maar luncan b-.«"
Ihet nooit heel goed gemaakt; niet zr.oak»
we graag gewild hadden. Hij droop voor
de meeste examens, on zijn vader was boos
zoo boos, dot hij hem niet onder dienst
J wou laten gaan, zooaJs ik gewild had. Hij
zei, dat de jongen nooit een goed soldaat
zou worden. En daar is misschien we! wat
jvan aan,want hij heeft cr nooit om ge
maald. Wij wilden hem toen laten st-udee-
ren voor cawlidaat-. otaris, maar hij ver
klaarde meer voor de balie te voelen en
trok naar de stad. Maar zijn gezondheid
•kon er niet tegen en hij morst weer naar
huis komen. Ik weet nog niet. wat hij nu
eigenlijk voor carrière zal kiezen Op 't
tx*zenblik is hij thuis cn loopt maar wat
rond te kijken."
Beatrice en Erica voelden belden e^nlgcn
twijfel omtrent de goede resultaten van dit
„toezicht", rnoar dat konden ze moeilijk
-a.an de liefhebbende moeder zegucn. Ze ver
anderden van onderwerp en vroegen een
en ander omtrent de buren op Lowfernatfe.
„Om u de waarheid te zeggen, kom ik er
zelf n.;et vaak. Ik noem het een neerdruk
kend huis. Louise is een goed meisje, d.at
trouw haar plicht doet en veel van haar
oom houdt. Maar ik ben olt-oog een beet,®
hang voor hem. ofschoon mijn man er dik
wijls heenwandelt om een praatje met hen»
te maken. Hij is heel Jon? getrouwd, maar
zijn vrouw stierf binnen de twee jaar en
ook de kleine joocen. en hij schijnt nooit
geheel over d.at verlies te zijn heengekomf-n
Hij is nooit weer getrouwd, maar toen zijn
eenige broer in Indië stierf, heeft hij dier*
zoon en dochter tot zich genomen fhun moe
der was al overleden), en na dien tijd is Low
ferrars altoos hun thui9 geweest
(Wordt vervolgd-Y
