Ruwe Handen
Jaarvergadering Vrijheidsbond
Kunst cn Letteren.
HOOGE MORAAL
Gemengd Nieuws.
ZATERDAG 7 MAART 1931 "1 TWEEDE BLAD PAG. 5
EERSTE KAMER
RIJKSBEGROOTING VOOR 1931
PE ALGEMEENE BESCHOUWINGEN
GESLOTEN
Vergadering van 6 Maart 1031.
OVERZICHT
Door de vergadering te rekken tot kwart
voor zevenen is de voorzitter er in geslaagd
gistermiddag de algemeene beschouwingen
over de begrooting voor 1931 te doen afloo-
pen. In de verkilde Kamer was nog zoo wat
anderhalf Kamerlid aanwezig, maar de hoo-
f3 vergadering als zoodanig was present.
n daar gaat het maar om.
Er werd wat Tweede Kamer-tje gespeeld
door de hoeren Osscndorp cn Danz en ten
deele ook door den heer de Bruyn, die als
Roomse lie democraat het kapitalisme-deha
voortzi t maar daarbij verviel op democra
tische klippen, waarvoor Dr. Kuyper in 1890
«oo treffend waarschuwde. Prof. Diepenhorst
verdedigde nogmaals op welsprekende wijze
het onderhandelingstarief. En eindelijk be
sprak de heer De Zeeuw allerlei, dat niet
in de stukken was opgenomen. Deze sena
tor vveigert als wethouder van Rotterdam ha
vengelden te verlagen om de concurrentie
met-Antwerpen en Hamburg mogelijk te
maken, maar kwam parmantig vragen om
millioenen van het Rijk ten bate van de
Rotterdamsrhe haven.
Minister Ruys gaf hem behoorlijk bescheid
evenzeer als den heer de Bruyn. Het onrijpe
van diens beschouwingen werd welwillend
in het licht gesteld, een citaat van Prof.
Beysens, waarop een hecle redeneering was
gebouwd, werd door het voorlezen van de
prpfessorale eindconclusie die het omge
keerde bevatte van wat de heer de Bruijti
betoogd had in het juiste licht gesteld.
De democratische redeneering viel daarmee
als een kaartenhuis ineen. Het was geen
mooi figuur, dat de democraat maakte met
sijn tendentieus citeeren.
Zijn betoog als geheel deugde niet, was
gevaarlijk, wijl halfslachtig. Wat intus-
schen niet weg neemt, dat enkele critische
opmerkingen over uitwassen in het pr. -uc-
ticproces als juist zouden kunnen worden
erkend.
De min. zag in de heele lange Democra
tische rede eigenlijk maar één opmerking
van practische beteckenis en dat was de uit
gesproken waardeering voor maatregelen,
die bedoelen de sociale rechtvaardigheid te
bevorderen.
Zeer gelukkig leek ons ook de minister in
lijn afwijzen van de critiek der heeren Kra
nenburg en v. Embdon.
Minister De Geer nam geducht den heer
Ossendorp onder handen. Het was zoo raak,
dat deze door interrupties toonde in het
roode onderwijzersblad „De Bode" te ver
loochenen.
Overigens verdedigde de minister de nieu
we regeling van de financieele verhouding
tusschen Rijk en gemeenten tegenover cri
tiek van den heer Wihaut.
Voor 't overige zie men het verslag.
Het was nagenoeg half 7 eer de senatoren
er genoeg van hadden.
VERSLAG
Nog etteltfke sprekers"hebben gisteren deól-
gcnopiep aan de Algemeene Beschouwingen.
Dr heer" O s s e VTd o r p (aor -dem wenseh-
te verbetering der onderwllzerssalarissen en be-
toocde. dat do Regeerlng in het Georg. Overleg
te dictatoriaal optreedt.
Met een geweldigen omhaal van woorden
drong de heer de Zeeuw (g.d.) aan op regee-
rlngssteun in hot belang van de Rotterdamsche
haven, op de wtyze als Antwerpen en Hamburg
door hun regeeringen worden geholpen en ge
sterkt in den concurrentlestrüd.
Begrepen we den heer de Zeeuw goed. dan
voelde hjj veel voor een tarlevenafspraak tus
schen de nu elkaar beconcurreerendc havenbe
sturen. He redeneering leek ons nog al vreemd
om In dit verband at te wijzen de economische
noodzakelijkheid voor Rotterdam om tot verla
ging over te gann. een verlaging waartoe hü
door den Raad gedwongen Is moeten worden.
Het scheen, dat de beer He Zeeuw Rotterdam
wensehte vrijgesteld te zien van btldrngen In
de kosten van uitdiepen van den Waterweg.
Andere- havens aan den Waterweg zUn daar
voor vrij. Rotterdam wordt verder gedwongen
mee te helpen aan de uitdieping van de Oude
Maas In het belang van den concurreerenden
waterweg van Dordt naar zee.
Gevraagd werd waarom Rotterdam gedwon7
gen wordt de boelen van de rivier te verwij
deren en millioenen uit te geven voor den
aanleg van nieuwe havengelegenheid. Rotter
dam wordt voorts bemoeilijkt .met zijn vrije
ankerplaatsen op do rivier en In het verkrij
gen van zeer noodzakelijke gebiedsuitbreiding.
He heer De Bruyn (r. k.) schonk aan
dacht aan de economische crisis. HU scheen
te voelen voor een concreet plan van bestrij
dingsmaatregelen. had daaromtrent wel een en
ander gevonden, maar wensehte gaarne na-
dore bijzonderheden te vernemen omtrent het
geen de Regeering zich voorstelt te doen ter
bescherming onzer welvaart. HU verviel daarbü
in een herhaling van veel, dat bU het jongste
werkloosheldsdebat In de Tweede Kamer uit
voerig is besproken.
Bultenlandsche arbeiders wilde de heer De
Bruyn weren. Gevraagd werd of de regeering
niet den wettelUken arbeidsttid wil verkorten,
zulks om de blijvende werkloosheid te vermin
deren, en den leertUd wil verlengen. In dit
genre werd meer gevraagd, zU het onder er
kenning. dat het makkelijker Is een kwestie
te stellen dan te beantwoorden.
Na de pauze dec-d de heer de Bruyn een
poging om zlln uitlatingen over het „kapita
lisme" te verdedigen.
Kapitalisme is voor hem nog Iets anders dan
privaat bezit van grond- en productiemidde
len. Die eigendom is niet absoluut en ls voor
hem niet de eenlge vorm waarin God den
mensch het genot van aRrdsche goederen
heeft toegestaan. Een andere elgendomsvorm
kan meer wenschelUk blijken In den loop der
tijden. Wel la die prlfaat-clgendom. ztl het
niet de noodlge beperking, op 't oogenbllk te
prefcreeren boven andere- bezitsvormen. Het
verzet gaat tegen overheerschlng van het gold-
belang van het kapitaalbezit In de Volkshuls-
houding. waardoor allerlei ethische belangen
Worden geschaad.
Voortbrenging Is noodig voor mensch en
maatechapptl. He vraag is welke de verhouding
tusschen levende arbeid en kapitaal moet zlln.
He mensch moet voorop staan; hem moeten de
vruohten van zUn werk In de eerste plaats ten
goede komen Kapitaal Is een dood ding. meen
de de heer De Bruyn. en behoeft geen be
looning. Het kapitaal staat thans ln de pro
ductie echter voorop, de arbeid Is de onder
worpene. Bat ls een onzedelllke verhouding.
Er is geen orde ln de voortbrenging ter voor
ziening ln redelUke behoeften. 1» kupitaalhou-
dere willen dat ook niet. Om dit «Rn te too.
nen. moest zelfs een effectentrommel met 31
soorten aandeelen dienst doen.
Zulks kapitalisme Is voor den heer de Bruyn
materialisme, dat den arbeider steeds dieper
doet zinken.
Daarna ging hU het politieke pad op. Aan Mr.
Mendels wordt gevraagd of deze nu samenwer
king wil met de R K., ja dan neen. De heer
Mendels had ook wel wat meer aandacht kun
nen schenken san de tegenstellingen ln zUn
eigen partli. Is die ook geen coalitie? Ja. be
toogde de heer do Bruyn met een aantal voor
beelden.
Vervolgens verdedigde hti het optreden der
Katholieke democraten als ln het belang der
arbeidersklasse.
De heer Danz (s.d.) las een opstel voor over
de crisis en daarmee samenhangende verschUn-
uelon. Geen enkel nieuw woord.
Trof. Diepenhorst (AR.) zou de hek
kensluiter zlln van het parlementair debat,
maar zUn rede bedoelde niet de deur dicht te
doen. maar wel vclo deuren open te maken.
Het onderhandellngstarlef was het onderwerp
dezer rede. De regeering wil nog allerlei advie
zen afwachten over een zaak waarover men ln
1938 reeds begonnen ls adviezen te vragen. De
Regeerlng drlnge op spoed aan of bepale haar
Standpunt zonder die adviezen.
In 1930 verminderde onze export met '.'71 mll-
Ito'en gulden: voornnmeltjk het tweede halfjaar
gaf achteruitgang te zon. Januari 1931 was
reeds veel slechter: 36 millioen minder dan ln
Jan. 1930. Voor optimisme Is geen plaats.
We worden, op twee uitzonderingen na. be
handeld als mrestbegunstlgdo natie. beweert
enen. Maar dat is meestal met een reserve. On
der dat alles lilden tal van onze producten.
Er Is dan ook geen voldoende rechtvaardi
gingsgrond voor de afwUzing van een onderhan
dellngs tarief.
Zulk een tarief Is niet protectionistisch. Bel
gië en Zwitserland toonen het nut er van aan.
maar tot daudwerkelijke invoering kwam het
niet. Een onderhandellngstarlef. het tyeken met
onze lUdeltjkheld. voert ook niet tot conflicten,
maar beoogt onze achteruitzetting té overwin
nen, 3b"
De Regeerlng ann het woord.
Minister Ruys begon met de behande.
ling van een aantal afzonderlüke punten. HU
gaf niet toe. dat de Regeerlng geen voldoende
belangstelling heeft voor de Nederlandsche ha_
vena. Rotterdam deelt In haar aandacht. Er ls
1 millioen uitgetrokken voor 1931 voor verbete
ring van den Nieuwen Waterweg. Maar Rotter
dam kan zelf ook Iets doen. De havengelden
ztln er zeer hoog. maar verlagen wil men niet.
Een candldaat voor het burgemeesterschap ls
slechts te aanvaarden voor de Regeerlng als hU
alle daaraan door wet en Grondwet verbonden
verplichtingen wil vervullen. Dit aan het adres
van den heer Lohman.
Over een onderhandellngstarlef kan geen
beslissing genomen worden, zoolang interna
tionaal overleg nog gaande ls. om Europa op
den weg van den vrijhandel te brengen. Als
er nog eenlg uitzicht op resultaat ls. blUft de
Regeerlng haar overweging voortzetten. Ze
blUft echter waakzaam en hoopt niet tot eco
nomische bewapening te worden gedwongen.
De NUverheidsraad kon het rapport-Boden-
hausen niet aanbevelen.
Ten aanzien van het crislsbeleid Is door den
heer de Bruyn geeD complex van maatregelen
tegenover die van de Regeerlng gesteld. HU
beperkte zich tot enkele aanvullingen.
Opgemerkt werd. dat betalen van premies
voor de werkloosheidsverzekering door de werk
gevers het ontslag van arbeiders niet zou kun
nen tegenhouden. De werkloosheidsverzekering
Is overigens ln onderzoek.
Omtrent het dumplngsvruagstuk ls eeen rap
port aangeboden.
Weren van bultenlandsche arbeiders stelt ons
bloot aan gevaurlUke reclproclteltsmaatregolen.
De beschouwingen van den heer de Bruyn
over kapitalisme bleken ook nu weer aanlei
ding tot misverstand te geven. HU wees op
ongewenschte toestanden, op excessen. Maar
zUn waarschuwingen er tegen waren niet nieuw
en met ZUn critiek bleef hfi op de basis van
den privaten eigendom, al toonden de Boc.-dem.
er door gebaren instemming mee.
In het geding ls ethische wanrdeerlng. Maar
ethische begrippen zijn niet wettelijk op te
leggen. Debat erover in politieke sfeer ver.
groot de gevaren van misverstand. Het beroep
van den heer de Bruyn op wUsgeerlge werken
als van Prof. Beysens was niet geheel volledig.
Deze sprak abstract en concludeerde wat
de heer de Bruyn niet vermeldde dat mis
bruiken en ongerechtigheden er niet toe kun
nen lelden den privaten eigendom te verwer
pen. Wil men over deze dingen debatteeren,
dun moet men eeret begrippen deflnieeron.
Misbruiken moeten naar best vermogen wor
den bestreden. Voor gevaarlllke termen zal de
Regeering zich echter hoeden.
Dat de beer de Bruyn het waardeert, dat de
Regeering door sociale wetten verkeerde toe
standen wil bestrUdcn. was de meest practi
sche opmerking die hü maakte.
Daarna verdedigde de minister de Regeerlng
tegen het verwijt van dictatoriaal optreden.
Wat de werkloosheidsvoorziening betreft.
de toepassing der regeling zou mild geweest
z(1n ook zonder Interpellatie. Nauwkeurig han
delen la eenter noodig. Dat doet bUv. ook ge
heel eigener beweging het gemeentebestuur van
Zaandam, dat precies nagaat de loonen van nu
werklooze bootwerkers.
Het Tarwewetje was niet zoo slecht als Mr.
Mendels zelde hü vrage het zUn partUgenoot
Schaper.
De Regeerlng moet zich beperken tot het
verzachten der crisisgevolgen. Een vast om
schreven plan kan daarbö geen dienst doen.
Het kabinet acht zich extra-parlementair,
aanvaardt de rechtsche beginselen, maar er
ls geen band met de politieke rechterzUde,
noch wat betreft de personen.
De heer Kranenburg verwierp deze stelling,
maar de minister verdedigde haar. Voor het
kabinet zUn de partUen van rechts niet ver
antwoordelijk tegenover de kiezers. Ze zlln ln
haar steun vrtj en die steun kan op ieder
oogenbllk ophouden. De Regeerlng geeft ook
de voorkeur aan een parlementair knblnet. Voor
uitersten communisme en fascisme acht
ze onzen volksaard niet gunstig. Gaarne zal
het kabinet den weg effenen voor een kabinet
vnn parlementaire structuur.
De heer Anema was niet tevreden over het
positief rechtsoh beleid van het kabinet en
noemde ln verbanjl daarmee enkele onder,
werpen.
HU vergat echter, dat de economische crisis
een groot deel van de werkkracht en den tUd
tan het kabinet in beslag neemt.
De tüd/o,eeft outbroken om aan Zondagsrust
.vtrbi aridlng te werkeb, maar zóödra het
.1 zal hét geBch leden.
De Regeerlng mag gevoelige punten voor
een bepaalde partU niet altüd veronachtzamen.
Maar er kunnen momenten zUn. dat het licht
anders valt.
De Kieswet-wenschen van den heer Lohman
schenen den Minister niet de oplossing te
brengen van de bezwaren, die hU ontwikkelde.
logsmakers aanwees vonden de noodlge
I tegenspraak. Diens methode van oorlogsvc-r-
klaring door het Parlement is spelen ln de
kaart voor een aanvaller. De Regeering moet
I ln de eerste plaats kunnen beslissen, ook over
I mobllsaltIe. Het militair gezag Is ondergeschikt
aan dat der Regeerlng. Er bestaat geen gc-no-
raalswil. De militaire autoriteiten zUn advi
seurs en niets anders Hr-t Is beleedigend te
I veronderstellen, dat militairen de Regeerlng
I tot een oorlog zouden willen brengen tegen
haar wil.
I Bescherming tegen gas-aRnvallen Is alles-
zins geboden in de ure des gevaars zou zelfs
I de heer v. Embdon die goedkeuren.
I Kort sprak ook nog de Minister van
I F 1 n u n c i n. De financieele politiek is na-
genoeg niet aangevallen, constateerde hü. Wat
do raming der middelen voor 1931 betreft, ver-
I klaarde de minister, dat nieuwe berekeningen
hebben aangetoond, dat op teruggang van 15.4
millioen zal moeten worden gerekend. Duar
komen dan de 2 millioen van do Mlllloenen-
nota bU.
Voor 1932 zal de Inkomstenbelasting stellig
veel slechter z0n dan ln 1931.
ln 1932 en 1933 zal groote zelfbeheerschlng
bij Regeering en Parlement noodig zUn om
niet tot groote tekorten te komen. Rekening
moet ook gehouden met een lager levens- en
prüsnlveau ais uitkomst van de crisis. Daar
om moeten we ook voorzichtig zUn met hot
overbrengen van gewone uitgaven voor buiten
gewoon.
De fondsgelden staan ter beschikking van de
Zuiderzeewerken, zoodra daarvoor zal moeten
worden geleend.
De Minister eert zooveel mogelUk het Ge
organiseerd Overleg.
De Centrale Commissie heeft de periodieke
herziening van het Bezoldigingsbesluit een
stemmig verworpen. Over een voorstel om
Initiatiefvoorstellen van organisaties op de
agenda te brengen, staakten de stemmen.
Daarna worden de beschouwingen van don
heer Ossendorp bestreden. Deze verloochende
snol met een Interruptie, artikelen ln De Bode
o\er het lnfluneeren door den Minister met
een staatje van de stemming over een motio-
1 v. d. Tempel.
1 Verder bestreed de minister met de cUfers
'de ln menig opzicht tendentleuse critiek van
j den heer Ossendorp.
De ondcrwUswereld heeft geen reden om meer
ontevreden te zUn dun andere groepen.
Aan het slot van zQn redo was de Minister
nog zoo vriéndelijk om den heer Wlbaut over
zUn opmerkingen omtrent de financieele ver
houding te woord te staan. Een deel van diens
cttfeimateriaal werd waardeloos geacht.
I Wat de wet zelf betreft, constateerde de
1 minister, dal de verwoeetlngskrulstocht van
den heer Wibaut bU de gemeenten weinig weer
klank vindt. Vele gemeenten zUn zeer tevreden
1 en zelfs In de ongunstigste gemeenten is de
toestand vergeleken bU vroeger veel verbeterd.
Aan de gemeenten kan geen vrUheid gegeven
worden nog weer eigen heffingen er op na
te houden. Het einde zou dan veel erger wor
den dan het begin.
Enkele leden repliceerden.
Te kwart voor zeven werd de vergadering
gesloten, nadat de Voorzitter nog eens
aangedrongen had op kortheid bö de volgende
hoofdstukken. TUd Is geld. ook voor ministers.
De algemeene beschouwingen zUn ten einde.
TWEEDE KAMER
INDISCHE DEGROOTIXG
Vergadering van 6 Maart 1931
Voortgezet word de behandeling van de In-
J31 J°de?afdec 1 ufg „Volksgezondheid" wensehte
mevr. De Vries B ruins (s.d.) veel meer
geld ten bat.o van de volksgezondheid.
Minister De Graaf! betoogde dat de ge
zondheidstoestand ln Indië steeds beter wordt
De algemeene sterftecijfers zijn sterk gedaald.
In plaat? van teleurstelling past een woord
van waarJeerlng voor hetgeen de diensten daar
gepresteerd hebben. De t-b.c.-bestrijding aal ln
hoofdzaak een Indirecte moeten zijn. Ten aan-
zien van de leprabestrijding twijfelt de genees
kundige dienst aan de doelmatigheid der nieu
we bestrijdIngsmethode. Succes schijnt daarbij
uit te blijven.
Het ontwerp werd z. h. s. goedgekeurd
Ann de orde was de afd. landbouw, nijver
heid en bandek
De heer Cramer (v.d.) meende, dat voor
d< landbouw veel te weinig gedaan wordt
Speciaal dienen gesteund te worden de voor
export bestemde inlandsche cultures. z
Hij drong verder aan op een hernieuwd on
derzoek naar industrialisatie, ten einde Indië
niet alleen te laten steun n op den landbouw.
De heer Beumer (a.r.) vestigde de aun-
dacht op het belang van natuurbescherming.
De heer v. d. Bilt (v b.) sloot zich aan bij
den heer Beumer.
Minister Do Graaff achtte ook de kwestie
van den Inlandschen landbouw van groot ge
wicht Op verschillend gebied zijn proeven ge
nomen ln verband met Industrialisatie, niet
overal echter met succes. Dit onderwerp heeft
de groote belangstelling der regeerlng. Ver
schillende natuurreservaten zijn ln Indië reeds
ingesteld. Men zal op dien weg verder gaan.
maar thans is er geen nieuw geld voor be
schikbaar.
Het ontwerp werd z. h. s. goedgekeurd, even
als dat betreffende het departement der Bur
gerlijke Openbare Werken.
Bij de afd. Wegenaanleg betreurde de heer
Cramer (s.d.), dat voor den aanleg van we
gen op de buitengewesten niet 2 millioen meer
is uitgetrokken. De directe rentabiliteit van
deze uitgaven staat vast volgens hem.
De heer Joekes (v.d.) sloot zich daar
bij aan.
De Minister achtte wegenaanleg In de
buitengemeenten van groote beteekenla. Het nut
van deze wegen zal zich echter pas doen ge
voelen na vele Jaren. In dezen crisistijd is er
geen speciale aanleiding voor deze werken.
Het ontwerp werd z. h. st. aangenomen.
BIJ het departement van Gouvernementsbo-
drljven juichte de heer Kupe rs (s.d.) toe.
dat verscheidene scolale maatregelen zijn fot
stand gekomen. Echter bleef do regcering in ge
breke den arbeidstijd te verkorten vor spoor-
en tramwegpersoneel.
De heer v. Boetzelaer (e.h.) wensehte
heter toezicht op de autobussen, die zeer roeke
loos en onvoorzichtig rijden en vroeg spoedige
invoering van den postcheque- cn girodienst.
De heer v. d. Bilt (v.b drong aan op een
oplossing Inzake de stopzetting der P.H.O.H.I.-
ultzendlngen en hoopte dat spoedig een radio
verbinding zal tot stand komen tusschen Java
en Sumatra en dat men deze Inrichting zóó
zal maken, dat verbinding met Nederland moge
lijk zal zijn.
De heer Ter Laan (s.d.) drong aan op spoe
dige Invoering van het georganiseerd overleg.
De Minister zal de arbeidstijden van bet
spo en tramwegpersoneel onder de aandueht
van den G.G. brengen. Bij een postcheque- en
girodienst worden de eerste Jaren altijd verlie
zen geleden. Dit heeft de Indische re-g. ring
nog weerhouden dezen dienst In te Btellen. In
zake de JP.H.O.H.I.-uitzendingen hoopte hlJ dat
••en oplossing kan worden gevonden. Verschil
lende opmerkingen zullc-n voorts onder de aan-
dncht van den G.G. gebra'-ht worden.
Het ontwerp werd aangenomen.
Aan de orde Is de afd. Departement vnn
Oorlog, waarbij tevens behandeld worden het
ontwerp betreffende de verdediging van olie-
havens en de motie-Ter Laan over de reisvoor-
schriften.
De heer Cramer (s.d.) bestrijdt de posten,
die zijn uitgetrokken voro de verdediging der
ollehavens Tarakan en Ballkpnpan. Met haar
politiek roept de regeerlng een blnnenlandsdhen
vijand op. die veel gevaarlijker ls dan een
bultenlandsche.
De heer v. d Bilt (r.k.) bepleitte verhooging
der pensioenen der marineschepelingen van
vóór 1918.
De heer Joekes (v.d.) ging a'-coord met dc
weermacht, voor zoover zij noodig ls ter ver
zekering van blnnenlandsehe rust. Wat een op
treden tegen een bultenlandsche macht betreft,
geloofde hij, dat volgens het Volkenbondspact
volkomen neutraliteit niet meer bestaat. Een
poging om een aanvaller buiten het land ie
houden met onze vloot, moet als volstrekt ho
peloos worden beschouwd. Ook met den derden
kruiser zullen wij hopeloos zwak blijven. Door
versterking van de oliecentra dringt men ster
ker dan te voren een bepaalde richting uit in
de defensiepolitiek.
De heer De Visser (comm.) kwam er tegen
op. dat niet bezuinigd wordt op het machts
apparaat van het koloniaal imperialisme. Hij
diende een motie in. waarin geëiseht wordt op
heffing van de militaire machtsmiddelen ln In
dië. De motie word niet voldoende ondersteund.
De heer T I 1 a n u s (c.h.) bestreed den heer
Joekes ln diens neutraliteitsbegrip. Dit is al
vele malen degelijk weerlegd. Een niet ln slaat
.an afweer gebracht Indië trekt den vijand
aan. Om dat te voorkomen moeten eenige offers
worden gebracht. Wat wil de heer Joekes? Wil
hij dat het defensiebeleid richtingloos zal zijn?
Men moet ln dit beleid rekening houden met
jzonder kwetsuare punten.
De heer Schaepman (r.k.) bestreed even
eens den heer Joekes en noemde de verdediging
van Indië een vitaal belang.
De heer Ter Laan (s.d.) sloot zich ten aan
zien van de verdediging van Indië aan bij het
defensie-rapport en het ontwapeningsvoorstel
der S.D.A.P. Hij sloot zich voorts aan bij den
heer v. d. Bilt ten aanzien van de pensioentoe
lagen-en npodlgde den heer v. d. Bilt uit. een
voorstel .ln te dienen en niet voor den minister
als een hondje op te zitten.
De Voorzitter hamert.
De heer Ter Laan. Als een leeuw te gaan
opzitten
De Voorzitter: De Kamer is geen bees
tenspel.
De heer v. Dijk (a.r.) bestreed eveneens het
neutrallteitsstandpunt van den heer Joekes.
Deze zag over het hoofd ae preventieve en
repressieve werking van de vloot. HIJ betreur
de. dat er volksgroepen zijn die zich te bullen
rekening te houden met de realiteit.
De heer v. Boetzelaer (c.h.) vroeg betere
gann aan gedachten-speculatie In plaats van
bestrijding der geslachtsziekten ln het leger.
Do Minister zette tegenover den heer
Joekes het neutrallteitsstandpunt der regeerlng
uiteen. Binnen ons vermogen moet de neutrali
teit gehandhaafd worden. Het hangt geheel
van den toestand van het ogoenbllk af of men
in staat is met vrucht met zijn weermacht op
te treden. Dit geldt ook voor de grooten. Tegen
een poging van zich meester te maken van onze 1
ollehavens kunnen wij ons wel degelijk met
succes verzetten. Ook voor de verdediging van
de havens bulten Borneo zal gezorgd moeten
worden, maar die op Borneo kwamen ln de eer
plaats ln aanmerking. Dat leger en vloot niet
voor bezuiniging In aanmerking komen. Is niet
Juist. Er. worden in dezen kritieken tijd mid
delen beraamd ook op deze twee takken van
dienst te bezuinigen. Inzake bestrijding der ge
slachtsziekten weet feitelijk niemand een goede
oplossing. Verhooging van den toeslag op de
pensioenen der vóór 1918 gepenslonneerde ma
rinemannen zal de minister bespreken met den
minister van Defensie. Hij ontraadt de aanne
ming der motie-Ter Laan. De zaak is nog in
overweging.
De heer Ter Laan trok zijn motie in.
Het ontwerp komt a.s. Dinsdag ln stemming
evenals de suppletoire begrooting 1930.
De vergadering werd te 7.10 uur verdaagd.
POLITIEKE REDE VAN Mr. D. F0CK
OP ZOEK NAAR
EEN PARLEMENTAIR KABINET
Gisteren werd de jaarvergadering van
de Vrijheidsbond te Deventer door den
Voorzitter, oud-Minister Mr. D. Koek ge
opend met een rede, waaraan wij het vol
gende ontleenen.
In de eerste plaat6 sloeg de spreker een
blik op het buitenland; vooral omdat Groot-
Nederland met zijn bijna 70 millioen in
woners. meer dan eentg ander land, welks
gebied in grootte van dat van Nederland
in Europa niet vee! verschilt, veel meer be
trokken is bij de algemeene toeetand in de
wereld. Geestelijke en economische siroo-
mingen beroeren ons daarom veel meer
dan lenden als Denemarken, Noorwegen,
Finland of Zwitserland.
Wanneer wij dan de blik laten gaan bui
ten onze grenzen, ontmoeten wij daar ner
gens een toestand, die voor ons aantrek
kelijk is, noch op politiek, noch op econo
misch terrein.
Dat ons economisch leven minder inge
deukt wordt, dan elders het geval is,.don
ken wij, aldus ©pr., aan ons vrijhandels
stelsel. Maar zonder regeeringshulp zal het
thans wel niet gaan, met name in de land
bouw en Mr. Fock juicht steun voor het aard
appel meel en suikerbieten don ook toe.
Ook afschaffing van de vleeechaccijns en
andere maatregelen kunnen genomen wor
den.
Voorts iin meer dlgemeenen zin. afgeschei
den van de crisis, is het weriechelijk dat
men kome tot een spoedige invoering van
Staatspensioen, gepaard met ihet streven
voor de overblijvende invalidi-teite-verzek'
ringen naar een vereenvoudigde regeling,
diie heel wat minder a dm i niet ra tie kost en
meebrengt;
Er is meerdere welvaart, gelukkig; doch
©pr. ontkent, dat de S.D.A.P., met haar
„dood Marxisme", deze welvaart bracht of
iets bétere voor het „kapitalisme" in de
plaats kan ©tellen. Het socialisme i© weer
utopie!
Komende tot bet politieke teven, zette
©pr. allereerst, met een herinnering aan
1913. uiteen, dat door de schuld der S.D.A.R
er toen een extra-parlementair kabinet
kwam en dat sindsdien er slecht© tween 10ai
een parlementaire regeering was: eerst 't
ministerie Ruys van 1918 tot 1923, daarna
enkele maanden het Kab'net-Col ij n.
Gedurende bijna twaalf jaren is het bi]
de samenstelling van de volkevertegen
woordiging niet mi gelijk gebleken een mi
nisterie tot stond te brengen, da1*, steunde
op een meerderheid in de Tweede Kaïn er.
In dit verband mag niet vergelen worden,
dat de invoering van het stelsel van even
redige vertegenwoordiging in dit opzicht
ook zeker tot verzwakking van den parle
mentairen invloed heeft bijgedragen. Hier
door is het mogelijk geworden dat vel'
kleine, meeelal be la nge n-pa rt ij Ij es één of
meer vertegenwoordigers in de Kamer bren
gen, op wier steun voor het vormen van een
vaste meerderheid zoo goed a>ls nimmer
zal zijn te rekenen, terwijl anderzijds hier
door de grootere partijen vaak tot een klei-
;ner aantal vertegenwoordigers worden te
ruggebracht, waardoor voor hen het teso-
raen bereiken van een meerderheid ook
steeds moeilijker wordL
Zoo'ü; recljtsch kabinet wcnscht spr. ech
ter niet terug. Er moet, door allen, die niet
voor afbraak zijn, naar een gemeenschappe
lijke basis gezocht worden.
Moeilijk zad het ongetwijfeld zijn om bij
ons volk zulk een geest van sa men we: kine
te kweeken, geneigd «ls het ie om meer te
zien naar wat verdeelt dan naar wat ver-
eenigt. Maar met name wijzen wij af een
blijvende groepeering op staalkundig ge
bied naar godsdienstige gezindheid, een
groepeering, die wijlen de Sovorntn Lob
man in zijn „De Scheidslijn" als „tijdelijk"
heeft gekenmerkt. Elke poging om ons volk
te willen verdoelen in een katholieke groep
en een paar protestsntsche groepen, en o;>
verd-ere groepee ingen een anti-christelijk
stempel te willen drukken moet worden
verworpen.
Gelukkig leeft onder ta.1 van Christenen
de liberale gedachte en wie zegt te streven
naar .©amenblndiag" zal niet moeten be
ginnen met verkettering van groote groe
pen van oprechte christenen iin onze ©amen
ievirwr, voor wie het christendom en de
christelijke zed-oleer evenzeer richtsnoer
voor hun dagelijksch handelen zijn als
voor hen die meenen, dat zij aHeen de
„ware christenen" zijn.
Ten slotte deed Mr. F och een beroep op
zijn geestverwanten om bij de komende ver
kiezi-ngen actief te zijn; want te velen zijn
nog niet doordrongen van het feit, dat niet
de Staat geroepen i6 om bepaalde dogma's
Gandhi Is met Lord Irwin tot overeenstem mintj gekomen Hiermede is in de gesehie
denU van Britsch-lndië een leer belangrijke mijlpaal gepasseerd.
aan anderen op te leggen. Op ons, libera
len. rust de taak om die allen voor te lich
ten en het besef bij te brengen, dat het aeen
toeval dat de verminderde invloed "van
de liberalen in het P.r.emen: eamenvLl
met een verminderden invloed vuu hot Par
lement op de Regeer Mig.
OVER WILLEM KLOOS.
Spreken ot zwijgen?
In de pers ontwikkelt zich een debat over
deze vraag. lederoen weet en nagenoeg ieder
een erkent, dat Willem KIoos van een sch.t-
terend dichter cn een fijnzinnig kritikus
langzamerhand geworden is een onverdntge-
lijke zeurkous, wiens eindeloos geleuter ;n
„Binnengedachten' en „Literaire Kroniek
iedere maand de „Nieuwe Gids ongeniet
baar maken.
Gelijk wij zeiden: iedereen ongeveer geeft
dat toe.
Echter bestaat er geen eenstemmigheid
over de vraag, of men het als letterkundig
kritikus van vandaag aan de kunst en zijn
lezers' verplicht is, daarop nu en dan te
wijzen, of dat men verplicht is, uit eerbied
tegenover de ouderdom en de onaantastbare
verdiensten van Kloos i n't verleden, te zwij
gen, oordeel end „dat ook zwijgen een vorm
is van kritiek".
Het is interressant beide meeningen eens
tegenover te hooren.
Zoo schrijft Mr. .T. J. van Bolhuis (in na
volging van Henri Bo rel in de „Lit. Gids
en gevolgd door Hans):
„De eens zoo hartstochtelijke dichter ts
een breedsprakige keuvelaar geworden,
wiens Binnengedachten geen mee-sleep-nde
lvriek worden door den sonnetvorm alleen.
Tegen „de huiselijke poëzie in haar gelijk-
maligen hobbelgang (Anthonie Donker) heb
ben zich vóór bijkans een halve eeuw de
Nieuwe Gidsers gericht; zij hébben de „haard
rijmers" zonder complimenten buiten de
deur gezet Maar heelt in de jaren vóór 1880
ooit eenig rijmelaar, heeft zelfs Jacob Cats
in de zeventiende eeuw ooit zooveel keuve
la rij over zich zelf gepubliceerd als Willem
Kloos dat sinds jaar en dag in en buiten De
Nieuwe Gids in rijm en onrijm heeft gedaan?
Zelfs het gebruik van groote woorden ais
„mijne innerlijkste Psychische Zijndheid",
.mijn verste onbewuste Achterafheid", die
wonderlijk conlrasteeren met een drastisch
son nets] ot als dit: ,,'k Ben Geest, geen Pens"
stempelt dit eindeloos gebabbel geenszins
tot grootsche lyriek of imponeerend proza".
Daartegenover merkt Wouter Smits op tn
„D G. W
Zonder Kloos zou de beweging van S0, dus
de vernieuwing van onze literatuur, nooit
zoo radicaal zijn geweest Zijn figuur ai is
zijn gave productie niet omvangrijk staat
onaantastbaar aan den ingang van onze
nieuwe letteren.
Vindt men, wat Kloos tegenwoordig
schrijft, waardeloos, dan deed men beter en
betamelijker die gedachte binnen te -houden.
Het is een lafheid en dreinerig gezeur om
maand na maand de „Binnengedachten"' in
enkele zinnetjes af te maken en het is een
dwaasheid den heer van Bolhuis als een moe
dige held te qualificeeren. Ook zwijgen is een
vorm van critiek".
Reeds eerder gaven we als onze meen mg
te kennen en we herhalen haar bij 'le?en.
dat zij. die hun persoonlijke invloed zouden
willen aanwenden, om Willem Kloos te be
wegen dc publicatie van „Binnengedachten"
en „Lit. Kritieken" te g'aken. een vo-t de
literatuur nuttig en voor zijn Kloos' persoon
en zaak hoogst noodig werk zouden verrich
ten.
DEN GULDEN WINCKEL.
V. E. van Vriesland leidt in tot Defresnc'?
„Eethuis"; L du Perron oordeelt ongunstig
over Constant van Wessem's „BI >ernl.ïzing"
van Noord- en Zuid-Nederlandsche Verhaten
A. van der Boom beoordeelt „De Vagebond"
door A Roland H>lst; Anton van Duinker
ken en Donker polemysecry over het katho
liek karakter der jong-roomsche dichters.
Terecht merkt de eerste op:
„Waarom zou het anders gesteld zijn met
de katholieke dichters? Hun geloofsovertui
ging verbiedt hun in het geheel niet bloemen
mooi te vinden, verliefd te zijn op een be
minnelijk meisje, wijn te drinken met goe
den smaak, het heengaan van gestorven
vrienden te betreuren, bijzonderen mannen
moed te bewonderen of behagen te scheppen
in een buitenlandsche reis. Zij verbiedt hun
ook niét. van deze getoelens publiek tc ge
tuigen. En dus behoeft bet geen mensch te
verbazen, wanneer hun dichtkunst zich dik
wijls daartoe bepaalt".
Maar niet minder terecht antwoordt An
thonie Donker:
„Het geloof spreekt hij ons vanzelf, be
weert Van Duinkerken; daar praat je niet
over. daar dic-ht je niet over. God is voor
ons zoo gewoon als het abc. daar maken
wij geen ophef van, dat vervoert ons niet
zoo gauw tot poëzie. Lindbergh, Anne Borg,
een vrouw maar het geloof? kommt nicht
in Fragen, probeert hij me wijs te maken,
En we hoeven niet eens van de Kerk, voegt
hij er naïef triomfantelijk aan toe. Met deze
ongelooflijk-zwakke argumenten tracht hij
het gemis vnn een essentieel knvholieRe
poëzie weg te redeneeren. Hoe graag zou
Van Duinkerken al zijn argumenten niet
meer noodig hebben. Wat zou hij-juichen, als
werkelijk het Katholicisme weer in een dich
ter stem kreeg!".
Waar blijft Van Duinkerken met zijn on
mimenten, als hij een blik werpt op Verniel,
Revius. Gezelle, Da Costa. onze groote .-•»!!
gieuze dichters? Waarom schreven zij p^zte
die dooraderd, doortrokken, doordee^emri
was van hun geloof? Omdat dat geloof hun
heele leven, hun verlangen, hun d.-nken,hun
gev -elon heheerschte.
Het debat over ,.Lhtgever-Schlijver" wordt
beëindigd. De Uitgeversbond ziet af van het
geven van een antwoord op deze zinsneden
van Goedhart: „Mij zijn talrijke eevalle-n be
kend en ikzelf maakte de ervaring, dat uit
gevers loden der vereen;g:ng -— verklaar
den te zullen uitgeven, als de schrijvers
eerst 100, 500 tot 2000 gulden toe storitpn
voor de onkosten. Ging het werk goed, H<tn
zouden die onkosten terug betaald worden,
nadat dc uitgoverswinst geïncasseerd wus.
Van teruggave, dezer gelden was, voor ver
mij bekend is. nooit sj.mke. H, heb daarom
en dit anderen ook aangeraden wat ik
uit te geven had, zelf laten drukken en ge
financierd.
Dal is het natuurlijke verweer tegen het
afschuiven van het risico op den schrijver,
terwijl men toch als uitgever winst mankt
Tegen de natuurlijke verdediging van den
schrijver komt nu het egoïsme van de uitge
vers in het geweer en maakt het den boek-
verkoopers onmogelijk zulke uitgaven te ex
ploiter ren. De uitgeversbond zou lof verdie
nen als hij „alle minderwaardigs" uit eig*»n
behuizing trachtte te weren, hij heef' inder
daad werk genoeg ,.met gnode trouw en goed
fatsoen onder zijn leden te bevorderen"; nu
hij volkomen gerechtvaardigde uitgaven van
anderen tracht te beletten of te saboteeren.
ROFFEL-RIJMEN
In Salt Lake City. de hoofdstad
vnn Utah dc Mormonenstaat.
vertelde Prof. Y»ung, een der
leiders der „kerk", worden gere
geld dansavonden gehouden, die
ook met gebed geopend worden.
Het komt er niet xoojw-er op aan.
w a t m<-n doet. zelde hli. dooh hoe,
In welke gecsr men 't doet.
Wat je doet kon met veel schelen,
Maar welt hoé in welke geest
Je geniet van de genoegens
Van het groote levensfeest!
Of je danst, of drinkt, of dobbeM,
Flirt en met de liefde speelt,
Of je bokst, biljart of voetbalt
Als de dag sleur je verveelt.
Of je gokt in loterijen,
hl effecten, in je zaak,
Of je sterds een tree te hoog leeft
ledt-r zoekt zoo zijn vermaak!
Wat je doet kan niet veel schelen
Maar wel, hoé, in welke geest
Je geniet van de genoegens
Van het groote levensfeest:
Hoé je naar de bioscoop gaat,
Hoé je in dc dancing draait,
hoé je spurt en sport en uitgaat
Hoé je in anders zakken graait....
Als de schijn maar blijft behouden.
Als de eer maar wordt gered
Als je maar een hoekje toestaat
Aan een zoogenaamd gebed
LEO LENS.
(Nadruk verboden)
spoedig zacht met.
wordt hij onzedelijk en is in strijd met het
algemeen belang".
Dat het bestuur van de Ned. L'itgeversbond
op zulke pertinente beweringen en nadruk
kelijke kritiek wederwoord weigert, geeft te
denken!
COMMUNISTISCHE RELLETJES
TE AMSTERDAM
Voor de Amsterdamsche rech'bank stond
de schilder Meyer terecht, die tc Amster
dam, nadat een agent van politie, bij een
volksverzameling in de Slootstraat. aan de
deelnemers daarvan had gelast door te
loopen, opzettefijk zou hebben geschreeuwd;
„Blijf staan, niet wegloop.iL Ze maken ons
toch niets, als wij maar blijven staan; wij
zijn toch sterker"
Tegen den opruier was 6 maanden ge
vangenisstraf geëiseht cn de rechtbank
veroordeelde den kerej tot 1 maanden ge
vangenisstraf.
Een aantal Tribune-gasten en werkloozcn
verliet bij het hooren vau het vonnis de
rechtszaal onder geroep „Rood Fren1!"
In de Leidachestraal vormden zij een op
tocht wvlke ging in de richting Konings
plein. Op den hoek Keizersgracht en Leid-
echestraat werd hun gelast uit elkaar te
gaan. Toen dit niet dadelijk gebeurde, wer
en zij door de politie verspreid. Op dr- Kei
zersgracht vielen eenige klappen. De politie
achtervolgde de onruststokers door de Spie
ge 1st raat en over de Heerengracht naar .ie
Vijzelstraat Op de Munt. waar zij weer
bijeengroepen, trad de politie nogmaals op
en ranselde de bende uiteen.
EEN POSTWI SS ELVER VALSCHER
Tusschen twee en drie uur 's middags ver
voegde zich aan een der loketten van het
bijkantoor der Posterijen aan het Tulpplein
te Amsterdam een naar schatting 24-jarige
jongeman, die eon postwissel ten bodrage
van tien gulden ter inning aanbood.
De dienstdoende ambtenaar zag echter da
delijk, dat de aangeboden wissel vcrvatecht
was en dat hij oorspronkelijk verzonden was
met een waarde van één gulden, waarvan de
aanbieder er tien van had gemaakt
Uitbetaling bleef, zooals is te begrijpen,
achterwege, maar toen de aanbieder be
merkte. dut d- ambtenaar het bedrog ont
dekt had. wachtte hij verdere maatregelen
niet af maar verliet ijlings het postkantoor.
Hij wist te ontkomen, maar zijn siguale-
ment is bekend.
BRANDEN
Te Kerkdriel (Gld.) brandde het landbouw
huis bewoond door J. van der Zalm. geheel
af. Er is nagenoeg niets gered. Fnkele"stuks
kleinvee kwam in de vlammen om.
Te Oss (N Br.) brandde de winkel van
K. geheel ui'.. Het woonhuis bleef gedeelte
lijk gespaard.
EEN RIJWIELFABRIEK IN VLAMMEN.
Honderden fietsen vernle'lpd.
Door onbekende oorzaak brak brand uit
in de rijwiel- en radiofabriek van h Cre
mt-rs te Tegel en (L.).
De brandweer van het miasiahiüs De
Steil was spoedig ter plaatse, lb t woonhuis
van Cremcrs kon behouden blijven. De
fabriek brandde geheel uit In do fabriek
waren nog c. n -400 a óoó-tal rijwielen aan
wezig, benevens verschillende radio!ocatel-
len cn tele onderdeelen. Dit alles werd een
prooi der vlammen. Dc schade is zeer 1»
lang rijk.
VERDRONKEN
Te Zierikzee is het lijk aangespoeld van
een onbekenden man, vermoedelijk tus
schen 30 en 10 juur oud, gekleed in blauwe
trui, gestreept boezeroen, lange blauwe
kousen, waarover blauwe wolion sokken.
Engejsch loeren broek cn ".-.vee wollen
hemden.
Te Valthermond (Pr.) Is de 63jange
vrouw van den hoer C. v. V„ die aan toe
vallen leed, in een sloot geraakt en ver
drenken.
Te Dokkum 'Fr.) is de 70 jarige kaa.*-
koopman S_ de Bruin, van Valom, die c»n«
der invloed van sterken drank verke-vd<%
uiet zijn hondenkar te water geraakt Ml
verdronken.
AUTO-BOTSING.
Tc Zwolle kwamen op de Brink twee
auto'? met elkaar In botsing. Een der
chauffeurs werd aan het hoofd ge-vond,
,De beide wagens werden beschadigd,
