„EEN LAMP"
PHILIPS LAMP"
WOENSDAG 28 JANUARI 1931
Land- en Tuinbouw.
Luchtvaart
Uit Oost-lndie
rr
raagt niet
raagt een
en Uw stroom
rekening blijft laag!
Rechtzaken.
Van vreemde plaatsen,
voor Nederland van belang
LANDBOUWHUISHOUDCURSUS TE
MAASLAND
Door de Ned. Mij. voor Landbouwkunde
is te Maasland een cursus in Landbouw-
huishoudonderwijs ingesteld.
Deze cursus, die onder leiding staat van
mevr. 't Hart uit Hijlegersberg en den heer
Haverkamp alhier, telt thans, reeds 19 leden.
Bij de officieele opening van dezen cur
sus, in bijzijn van liet College van B. en
W. dezer gemeente, heeft dc heer Dijks
hoorn, voorzitter van de afd. Maasland van
genoemde Mij. een toespraak gehouden,
waarin hij wees op de beteekenis van dit
onderwijs, en zijn blijdschap uitsprak over
de oprichting en flinke deelname aan dezen
cursus.
De lessen worden des Woensdags gegeven.
VEILINGVEREENIGING NAALDWIJK
Onder voorzitterschap van den heer L. v.
d. Hoeven heeft Dinsdagmiddag dc veiling-
vereeniging Naaldwijk haar jaarvergadering
gehouden.
De voorzitter releveerde in zijn 0|>enings-
woord eerst in het kort dë toestand van
het afgeloopen jaar, en wenschte ten slotte
de leden Gods zegen toe voor dit jaar.
Over een geschil tusschen een koopman
en een tuinder werd gerapporteerd. De voor
zitter deelde mede dat maatregelen genomen
zullen worden tegen het teveel gebruiken
van het vereenigingsfust ten behoeve van
de Bloemenveilingen. Voorts werd medege
deeld dat aanbesteed zijn 20.000 eenni. kis
ten, tegen 28.95. De pooten dezer kisten
zullen 2 c.M. hooger zijn dan van de ande
re. Voorts zijn er 70.000 kleine bakken te
gen 11.84 en 1000 4-ponds bakjes tegen
7.95. Hierna werd aan de orde gesteld
het jaarverslag. Eenige discussie werd ge
voerd over de vraag of het gecombineerd
veilen van de tomaten al of niet duur is
geweest. Besloten werd dat deze aangelegen
heid in een volgende vergadering nader zal
worden besproken.
Er werd besloten dat de Commissie van
Toezicht, aangevuld door twee leden de sa
larissen der bestuurders aan een onderzoek
zal onderwerpen en eventueel met voor
stellen komen.
Het veilingpercentage werd weer op 3 ge
handhaafd terwijl voor het vereen, fust 1
cent wordt geheven, voor het eenm. fust 21
cent; en de kleine kistjes 12V^ cent
Voorts werd besloten weer o~p dc oude
voorwaarden het verplicht veilen in te voe
ren en de boetebepalingen werden vastge
steld.
De vergadering wees met zes stemmen
van de 179 het verzoek om een subsidie voor
liet Monument Verburch af.
RIJKSLA NDBOUWCONSÜLENT
TE PARIJS
Verleent Zaterdag audiëntie
D* waarnemend Directeur-Generaal vr i den
Landbouw. brenart ter nlgomeene kennis, dat de
heer Dr. Ir. A. SeYenetec, Rijkslandbouwconsu-
lent le Farijs, voor belanghebbenden te spre
ken zal zijn In ©en locnlitelt nan het Ministerie
van Binnenlandpoho Zaken en nndbouw te Den
Haag-, Binnenhof 19, op Zaterdag 31 Januari a s.
van 1012 uur.
ECONOMIE EN FINANCIEN
CONCENTRATIE IN HET PROVINCIALE
BANKWEZEN
Oprichting van een bankcentrale
te Amsterdam.
Naar het Persbureau Vaz Dia6 verneemt,
hebben sedert eenige maanden besprekingen
plaal6 gehad tusschen leiders van diverse
provinciale bankierskantoren en commis
sionairs m effecten, ten doel hebbend te ge
raken tot de stichti-ng ven een bankcentrale
te Amsterdam als bolwerk tegen de exede
verder voortschrijd en do t-egencon een t ra t i e
van bet groot-bankbedrijf in de z.g. pro
vincie, waardoor vele provinciale bankiens
cn commission na irs zich ernstig bemoei
lijkt gevoelen in een gezonde expansie van
het van oudsher gevestigde bedrijf. Beoogd
wordit een tegenconcentnatie van vrije be
drijven in don lande, welke onder handha
ving van ieders zelfstandigheid en onafhan
kelijkheid o.m. door de stichting eener cen
trale ba-nk in Amsterdam voor de aangeslo
ten bankiers en commissionna.irs den weg
ALS EEN GROOT UURWERK
Het spoorwegbedrijf Is als een groot uurwerk: alles grijpt fn elkaar en Is van elkaar
afhankelijk. Maar wanneer er iets hapert aan één klem onderdeel, dan....
zal effenen tot het centrum van den geld
en effectenhandel.
Door een voorloopig comité zijn de noo
dige voorbereidende maatregelen genomen
voor de totstandbrenging van de te sticht n
beoogde organisatdo. Dit comité i6 thane
zoover gevorderd met de voorbereidende
werkzaamheden, dat het de verdere leiding
heeft overgedragen aan een voorloopig be
stuur, dot zich heeft gevormd, waarin meer
dere bestuurders ven oude vrije bedrijven
als vertegenwoordigers van bepaalde ge
westen hebben zitting genomen, welk voor
loopig bestuur zal worden uitgebreid mei
afgevaardigden van vrije bedrijven in di
verse provinciën, voor zooveT die nog niet
in het voorbereidend comité dat de kern
zal blijven uitmaken von bet voorloopig be
stuur, vertegenwoordigd waren.
Vernacht wordt, dot de oprichtingsverga
dering van de N.V. Centrale Bank, welke
instelling de bakermat zal worden van de
beoogde tegen con centra tie der vrije bedrij
ven,1 uiterlijk in d» loop van de maand Juni
a.s. za-1 kunnen plaats hebben.
GROOTE PROEFVLUCHT VAN DE DO. X.
De Do. X heeft Maandagmiddag te Lissa
bon een groote proefvlucht gemaakt met' 25
passagiers aan boord. Onder hen bevonden
zich o.a. versohillende Portugeesche marine-
en leger-autoriteitcn, /ournalisten en een
aantal Duitsche genoodigden. Eenigen der
zich aan boord bevindende Portugeesche
marine-vliegers bestuurden de vliegboot ge
durende een deel van de vlucht
DE BANDJIRS OP JAVA
SEMARANG, 27 Januari (Aneta). Nadat
gistermiddag het bandjirvuil bij de Boeja-
ranbruggen nog ongeveer 50 c.M. was geste
gen, trad in den loop van den nacht eon
daling In van 70 c.M. zoodat thans bij de
daling van het water gelegenheid bestaal
voor den afvoer van ongeveer 50 000 kub
meter voor die bruggen verzameld vuil.
waarbij echter'gevaar voor oplichting van
dc bruggen optreedt
VERKEERSSTREMMING OPGEHEVEN
KARANGANJER, 27 Januari (Aneta). Dc
verkeersstremming bij Stabat is opgeheven,
terwijl alle spooiverkeer is hersteld.
UIT DE INDISCHE BLADEN
VROUWENCONGRES LAHORE
In den avond van 17 Dec. kwam, volgens de
Dell Crt.. het hoofd-comlté voor de Lahore
vertegenwoordiging ln Weltevreden bijeen,
waarbij bekend gemaakt werd. dat bij meer
derheid van stemmen als afgevaardigde voor
het congres In Lahore verkozen Is nicj. Soe-'
narjatl, onderwijzeres aan do Tam an Siswo
school ln DJokja, tevens bestuurslid van de
V. V I.
Verder Raden-ajoe Santoso. jongere zuster
van wijlen Raden Kartini. en onderwijzeres
aan do H. L School in Bandoeng.
Er ziin verschillende toezeggingen gedaan,
om in dc- kosten hiervoor bij te dragen. Thans
Is ec-n commissie bezig gelde.n bijeen te krijgen
voor het doen meegaan naar Lahore var. eeB
begeleider. In welk geval daarvoor aangezocht
zal worden doctorandus SoBrokartono. uit
Bandoeng.
De afgevaardigden zullen zich 29 dezer ln'
Tandjong Priok inschepen. Voordien zullen op
een receptie vermoedelijk den avond te voren'
ln de Gcdong Permoefakatan, Salemba, gang
Kenari, belangstellenden in de gelegenheid
worden gesteld, de vertrekkenden te spreken.
VREESELIJK ONGEVAL
TIJDENS DEN NIEUWJAARSNACHT
Drie planters vermist.
Met een auto in de rivier
gereden.
Tijdens den Nieuwjaarsnacht heeft op den
weg: van Slantar naar Tebing Tlnggi een vree-
selljk ongeval plaats gehad, dat naar alle
waarschijnlijkheid het leven heeft gekost aan
drie planters, zoo lezen wij in de Dell Crt
In dien noodlottipen nacht zijn nl. de heeren
S Sieber (Duitse her), Roland Schiess (Zwitser)
cn Robert Allan Douglas (Schot) in de nabij
heid van Martoba, zes kilometer van Slantar
gelegen, bij 'n scherpe wegbocht ln de SoengeJ
Bahapal gereden, waarbij zij een val hebben
gemaakt van tien vijftien meter naar be
neden. Het ongeluk Is volgens den star.d van
de klok in de auto gebeurd te ongeveer lcwart
Het onderzoek heeft aangetoond, dat zij de
daar ter plaatse liggende brug hebben gemist
cn rechtaan do rivier zijn Ingereden: zij heb
ben zelfs de brugleuning niet geraakt dóch
bevonden zich geheel rechts daarvan, ter
plaatse waar de rivier zeer diep Is. Een auto
welke voor hen reed, stopte doordat een klap
word gehoord, evenals een achterrijdende auto
Uit den nabljllggendcn kampong kwamen
ook Bataka met lichten, doch er was toen reeds
niets meer van de auto, noch van de Inzitten
den te bespeuren.
De Inzittend© planters,werkzaam op de
onderneming SI Boelan. kwamen van hot Slan-
tar-hotel, waar zij het Oud en Nieuw hadden
gevierd cn bevonden zich op weg naar huls.
DE WAKE AAN HET LOKET
Belasting betalen Ia een veo-velend werk.
Het Is nu eenmaal burgerplicht (burger-
récht, zeggen sommigen, die door felle Staats
recht-studie Ietwat ontoerekenbaar zijn ge
worden). maar de wandeling naar den tolle
naar heeft toch heel veel van een visite bij den
tandarts. Hc»t moet nu eenmaal!
In Medan heeft de smart des belastingbe
talers ook d 1 t gemeen met een visite hij den
Landarts, dat je er soms verschrikkelijk lang
moet wachten.
Vanmorgen was het al héél bar. Doorloopend
stond een lange, lange file van dames, heeren
boys en oppassers, doorloopend voor het loket
waardoor dc Fiscale Draak bij regelmatige
tusschenpoozen snuivend een uitval é-.ed
Er waren menschen. die twee-en-half uur
en langer hebben moeten wachten voor zij aan
de beurt kwamen!
De vraag rijst, of het nu wel per sé noodig
Is om den armen Sijmen zoolang te laten
wachten. Kan er niet een regeling getroffen
worden, waardoor de file langs verschillende
kanalen kan worden afgevoerd? weeklaagt de
Dell Crt.
EEN MOOIE GESTE
Van ©cn eenvoudig- man
Indisch Bronbeek blijkt een bron van men-
schenlléfde en meeleven ln de rampen -von
andoren. Deze oud-strijders die zoo vaak de
somber© zijde van het leven hebben gekend
en die zelf zoo vaak liet hoogstnoodlg© hebben
ontbeerd, kunnen zich zoo levendig indenken,
In de onbeschrijfelijke ellende, die er thans
moet heorschen ln de verwoeste gebieden in
Midden Java. Heden werd er voor hen een dag
verblijf geopend, het was voor hen 'n schoone
dag en thans nu zij zich zoo veilig beschermd
weten en zij zoo gelukkig zijn in de beschei
den goed gebouwde woningen, nu voelen zij
zich geroepen om van hun kleine middelen
iets af te staan voor de getroffenen in Midden
Het was een oud-strijder, die de redactrice
van do „Java-bode", waarin wij dit verhaal
lezen, tijdens de opening van het Dagverblijf
even ter zijde riep en haar zes en dertig zilve
ren Zeeuwsche knoopen overhandigde als bij
drage voor den te houden llefd«dlghc«dsdag.
die georganiseerd wordt door de Javabode. ten
behoeve van dc slachtoffers.
Diep geroerd drukte lilj deze haar In de
hand, onder mededeellng zelf een arm man te
zijn, doch dat hij gaarne van deze zilveren
knoopen afstand deed. ter wille van diegenen
die nu niets meer haddon. Nu. nu dc- Kerst
klokken lulden, deed deze oud-strijder af
stand van een luxe, die waarschijnlijk 'n eenige
herinnering vormt aan voor hem vroegere on
betere dagen.
Deze „Juweelen" zullen op den ltefdadlg-
he-ldsavond »"ie door de Javabode zal worden
gohouden. worden verkocht. Wij twijfelen niet
er aan. of ze zullen een goeden prijs opbrengen
aangezien er achter iedere eenvoudige Zeeuw
sche knoop een zoo groote en schoone gedachte
zit. die de waairde van juweelen te boven gaat.
FEESTVIERING IN HEENVLIET.
Op 22 Maart was er feest gevierd ln Hoenvllet.
De feestviering concentreerde zich ln .iet hotci
van C. Kortieve. maar onder de arbeldersjongeus
bestond ceplgc-n wrok tegen den notelhouder.
omdat deze eerst de Jongens van beteren stanu
hnd toegelaten In het locallteit. Toen het feest
geëindigd was en de feestgangers het hotei
hadden verlaten, waren eenige arneldersjongens
samen gebleven, waarbij zij repressallle-maatre
golen tegen den hoteliiouuer oeiaamaen. ivort
nadat het hotel gesloten was, en de politie was
vertrokken, werden or steenen geworpen, waar
bij drie ruiten waren vernield. Als verdacht van
deze opzc-ttelöke vernieling heeft terecht ge
staan de 23-jarlge schilder J. L* L. uit Heen-
vliet. HU ontkende.
Als getuigen werden gehoord J. Veldhoen, die
even voordat de ruiten werden Ingegooid twee
steenen ln de hand van verdachte had gezien
Het gooien zelf had deze getuige niet gezien.
HU was mot eenige andere jongens doorgeloo-
pen, omdat lij] er niets mee te maken wilde
hebben.
De getuige W. Dekker was büzonder zenuw
achtig. HU weigerde den eed af te leggen en
mocht toen do verklaring teekenen. Midden in
zün getuigenis moest hü onderbreken. Len glaas
je water bracht hem weer wat op dreef. De pre
sldent merkte op. dat getuige vermoedelijk zou
zenuwachtig was. omdat hU niet do geheeie
waarheid wilde zeggen.
Getulge's verklaringen kwamen hierop neer.
dat h(j wel steenen had gezien ln de handen
van een In het grUs gekleeden Jongeman, doen
met zekerheid kon getuige niet verklaren, aai
dit verdacate was geweest.
Een beBedtgde verklaring van getuige D. J.
van Staveren was bezwarender voor ver-aachte
Het O.M. waargenomen door Mr. H. A. J.
ü'.eumer achtto het bewijs geleverd, en eiscntu
1 25 boete, subs lo dagen hechtenis.
OVERTREDING VAN DE ARBEIDSWET.
De 31-jarlge bakker J. v. d. B. uit Hlliegers-
berg was ln appèl gekomen van een vonnis van
üen kantonrechter, alhier. waarbU hU wegen-
overtreding van de Arbeidswet 1919 nu hao
als ondernemer van een oakkerU niet gezorgu
dat ln zün onderneming geen arbeid werd ver
richt, ln strUd met de Arbeidswet *919 was
veroordeeld tot 1 dag prlnclp. hechtenis.
Vcrdnchto gaf de feiten toe, maar vroeg opleg-
ging van een geldboete.
Het O.M. merkte op, dat verdachte reeds bn
2© herhaling is veroordeeld. Het O.M. zag geen
reden wUzlglng te brengen ln de straf en eischte
tevostlging van .iet vonnis.
Uitspraken 10 Februari.
UITSPRAKEN.
De rechtbank heeft veroordeeld:
K. H. 26 Jaar geboren te Steln. Oostenrijk,
vroeger verpleegster van de Psychiatrische In
richting Maasoord, wegens diefstal van een
flets, ten nadeel© van een mede.verpleegster
en wegens valschheld In geschrifte en gebruik-
malting daarvan, het vervalschen van een post
wissel ten bedrage van f 2 in een van f 25
tot 1 maand gevangenisstraf voorwaardelijk
met een proeftUd van 3 jaar.
J. E. 37 Jaar koopmnn wegens het aan zUn
schuld te wijten hebben, dat een- door hem be
stuurde auto onder Spilkenisse van den Molen
dijk was 'gereden, waarbij twee inzittenden. \V
v. 't H. en D. R-, inwendige kneuzingen
hadde.n bekomen, tot 14 dagen hechtenis.
C. M. v. D. 25 Jaar scheepbouwkundig teeke.
naar te Haarlem wegens diefstal van een be.
drag van f 145 uit de portefeuille van zün col
lega H. v. d. Krans, die dezo geborgen had ln
zijn Jas, welko ln de garderobe van Smulders'
scheepswerf te Schiedam hing, tot 4 maanden
gevangenisstraf voorwaardelijk met een proef
tUd van 3 Jaar.
W. D. 37 Jaar loss© werkman te Hoogvliet
die terecht had gestaan terzake van mishande
ling van P. v. d. Engel, dien hU naar aanlei
ding van een vrouwenruzie met een meg had
gestoken, word een onderzoek gelast naai do
reclasseerlngsmogelijkheld.
In een zaak van F B. 28 Jaar chauffeur,
appellant ton een vonnis van den kantonrech
ter te Schiedam. waarbU hU wegens overtreding
vnn de Motor cn RUwIelwet hU had met
ziln motorfiets In de Dam laan te Schiedam ge
reden met een snelheid van 60 K.M. althans
meer dan d<> maximumsnelheid en hll had bU
het tegenkomen van een paard en wagen, waar
van de bestuurder het voornemen had kenbaar
gemaakt naar links af te slaan, niet tUdlg
meer kunnen stoppen en zoodoende de veilig,
held van het verkeer in gevaar gebracht
was veroordeeld tot 20 boete subs. 5 dagen
hechtenis, heeft de rechtbank het vonnis ver.
nietlgd en opnieuw rechtdoende verdachte vrU
gesproken.
In een zaak van Ph. J. S.,-41 Jaar. bedrijfs
leider te Maassluis, appellant van een vonnis
van den kantonrechter te Schiedam, waarbij
hij, wegens overtreding van de Arbeidswet
hli had toegestaan dat eèn dertienjarige jon
gen in de kuiperij Electra arboid verrichtte,
die tostpnd in het weghalen van duigen uit
een dulgenstrilkniaehine waarbU die jongen
met de linkerhand in aanraking was gekomen
met den beitel van die machine^ tengevolge
•VTimvan die hand werd verminkt was ver.
ocr<Ue'.d tot S dagen hechtenis, heeft de recht
bank het vonnis vernietigd en opnieuw recht
doende verdachte veroordeeld tot 75, subs.
13 dagen hec enls.
In een zaak van S. de W., 31 Jaar koopman,
appellant van een vonnis van den kanton
rechter alhier. waarbU hU, wegens overtreding
van de Motor, en RUwIelwet hU had als
•bestuurder van een auto te Poortugaal op den
Hoogvlietschen Kerkweg niet behoorlUk naar
rechts uitgeweken bU het tegenkomen van. een
andere auto, fengevolge waarvan een botsing
was ontstaan tusschen belde voertuigen was
veroordeeld tot f 50 boete subs. 10 dagen hech.
tenls. heeft de rechtbank het vonnis vernietigd
en opnieuw rechtdoende verdachte veroordeeld
tot dezelfde straf en toewijzing der civiele
vordering ten bedrage van 32.
In een zaak van J. Q.. 50 Jaar kaashande
laar te Brlelle, die in hooger beroep heeft
terechtgestaan van een vonnis van den kanton
rechter te Brtelle, waarbU hU was vriigespro-
ken van een hem ten laste gelegde overtre
ding van de Warenwet hU zou kaas voor
handen hebben gehad zonder dat deze we|i
voorzien van de aanduiding volvet tegen
welk vonnis de ambtenaar van het O. M. appèl
had aangeteekend, heeft de rechtbank het von
nis vertnietlgd en opnieuw rechtdoende ver
dachte ontslagen van rechtsvervolging.
EEN HEI-KWESTIE
De Amsterdamsche rechtbank ontsloeg L. K*
hoofd van 'n heiwerk te Amsterdam. van rechts
vervolging. HIJ had niet gezorgd d.at bij het
ophijsehen van een balk (damstuk) dc ijzeren
paalband door middel van een ketting of etnal
draad aan don balk was bevestigd. De paal
band viel en trof het hoofd van een arbeider.
Verdachte heeft toen niet aangewend de zorg
dat een .doelmatige beschutting was aange
bracht.
De offloler van Justitie teekende cassatie aan
daair hij de bedoelde beschutting van ruimere
beteekenis achtte.
Do advocaat-generaal bij den Hoogcn Raad
concludeerdo thans tot vernietiging van het
vonnis en veroordeeling tot f 25 boete. subs.
5 dagen hechtenis. Arrest 7 Fébr. a-s.
DE ZONDAGSSLUITTVQ TE VRIEZEN-
VEEN
De caféhouders A. A. J. H.. M. Z en W. H.
W. te Vrlezenvecn waren ln apnèl gegaan van
een vonnis yan den Kantourechtor te Almelo,
waarbij zü (In strUd met de Alge'^^ene Po.
lltle Verordening te Vrlezenveen) op Zondag 7
Sept. 1.1. hunnen lokaliteiten geopend hadden'
zün veroordeeld ieder tot 3 boete subs. 1 d.
hechtenis. De Almeloscho r.echtbank heeft deze
vonnissen, waarvan beroep vernietigd en óp-
nieuw rechtdoende ieder veroordeeld tot f 3
boete subs. 1 dag hechtenis.
FAILLISSEMENTEN
Uitgesproken t
ROTTERDAM. 23 JANUARI. J. A. Bergvelt.
kropman, Mathenesserlaan 473. tn Rotterdam.
Rechter-comm. mr. J. G. HuUsor. curator mr. a.
F. Zwaardemak.er.
L. van de Vegt. Weimanspad 2b.. Rotterdam.
Rechter-comm. mr. J. G. Hutlser. curator mr. G.
J de Ruüter.
J. A. de Haas. Rochussenstraat 179a. Rotter
dam. Rechter-comm. mr. ,T. G. Hujjser, curator
mr. L. Hijmans van den Bergh.
LICHAMELIJKE OEFENING
ROEIEN
DE ROEIWEDSTRIJDEN IN 1930
„Groot enthousiasme onder de |oogorenn
In de „Revue dar Sporten" schrijft momen
teel Dr. B. J. C. te Hennepe. voorzitter van
den Nederlandschen Roeibond over de Vooi-
wedstrijden in 1930 het volgende:
De wedstrijden zijn ontegenzeggelijk de
uiting vau het rooileven in Nederland, welke
het meeste indruk maakt en die vooral het
meest de belangstelling van dc buitenstaander;:
tot on« trekkf-n. Deze gebeurtenissen trekken
een belang rijk deel dor roeiers ten sterkste
aan en dragen er zoodoende naar binnen in di
roeierswereld en naar buiten onder de ofnstan
ders het meeste toe bij om de roelsport te pro-
pageeren.
Zoowel de groote Internationale als de meest
beslotene, dc gewestelijke, en de locale wed
strijden. werken mee in één gfoot geheel van
joeisportfeesten. want feesten zijn het voor dc
loeiers In de eerslo plaats.
Wat zou onze beweging zijn zonder de wed
strijden? Het roeien is prachtig, het roeien In
breede kringen, het ls als het brood der sport,
de kleur en geur en smaak van het roeiersbe-
staan worden ten zeerste verhoogd door onze
wedstrijden. Zij geven nieuwe krachten, aan
het roel-leven en aan de roel-vereenlgingen,
dus daaromheil de wedstrijden!
1930 was een druk wedstrijdjaar met vel»
Interessante wedstrijden, waarbij ook opviel,
naast een zekere matigheid der ploegen, een
groot enthousiasme onder de Jongeren. Bijzon
der©, uitblinkende ploegen haddon wij niet
veel. schitterende buitenlandsche overwinnin
gen werden daarom niet behaald, doch eenige
vieren vooral mogen toch wel extra genoemd
worden en om daarom dan ook van een Inzin
king van het roeipoll In Nederland te spréken,
lijkt mij hoogst pessimistisch.
Niet altijd kan een gewas hoog opschieten
en schoone bloesems vertoonen: een flinke, mid
delmatigo ontplooiing ls ook zeer veel waard
en alleen op een dergelijke basis kan zich dan
als bijzonder sieraad van tijd tot tijd een In
ternationale overwinning'ontwikkelen. Hoewel
dus do middelmatigheid den hoofdtoon vierde.,
bereikten toch verschillende ploegen >vel de
hoogere, internationale -klasse.
Eenige ploegen onderscheidden zich reeds bij
de opening von het seizoen, zooals de vieren
van Triton en Laga en Laak. anderen werkten
zich onder ups and downs door het seizoen
heen en kwamen op het laatst naar voren.
Met de stuurmanlooze nummers wil het nog
niet recht vlotten in ons land. Aan don ande
ren kant waren de prestaties in sciffs, waarbij
ik denk aim Westendorp. Boerma en van der
Scheer, zeer bemoedigend.
In snel tempo volgden ln het voorseizoen een
aantal groote wedstrijden elkaar op en het
strijdperk werd snel onder verschillende plaat
sen verlegd, zoodat hot haast op een rondvaart
door Nederland begon te gelijken voor de in
training zijnde roeiers.
Het na-selzoen begint in de latere Jaren
steeds meer naar voren te komen en wedstrij
den zooals die te Sloten en te Amsterdam be
ginnen steeds meer ln belang toe te nemeu:
vooral de laatste gaf dit jaar voor de ware
roeikenners een aantal van de meest Interes
sante nummers van het goh eel e jaar.
Om deze hoofd-wedstrijd:n groepeeren zich
dan de meer gewestelijke en plaatselijke, het
geheel als het ware aanvullend en vaak het
materlaai leverend voor de groote wedstrijden
ln de toekomst.
Naarmate dat het seizoen vordert, zien wc
ook dit jaar weer, dat de studentenploegen In
verhouding tot de burgerploegen achteruit tra
den. Het vacantia- en examen-tijdperk werkt
op de studenten-ploegen ongunstig in, terwijl
juist de burger-ploegen vaak door de langere
oefening dan over meer wedstrijdcnpaciteifn
gaan beschikken. Zoo moet m.i. verklaard wor
den. dat in 1930 slechts één studenten ploeg het
tot een kampioenschap kon brengen.
CASSEL, DE GEBOORTEPLAATS
VAN MARIJKEN MEU
v.-y
i$r
Cassel, -iet oude Chasalla, Jieeft een rijk
verleden. Map men de taal der oorkonden
van dien tijd gelooven, (fan is het reeds in
913 door den tocnmaligen Koning Conrad I
gesticht. Ecuwen later, in 1239 werden den
burgers van Cassel door den landgraaf van
Thiiringen s'-edclijke voorrechten geschon
ken. Zijn opvolgers gingen verder cn maak
ten de stad tot hoofdplaats van Hessen
Al spoedig voldeed tie oude stad niet meer
-aan de behoeften en moest een nieuwe stad
opgebouwd worden, die lager kl.vam te
liggun dan de oorspronkelijke en met haar
door '11 vaste brug werd verbonden. Tot de
in de gesel Modems meest bekende heer-
schors, die in Cassel hei', ben) gezeteld, be
hoort de Landgraaf Philips de Grootmoe
dige, die de hervorming- in Hessen invoerde
maar die tegelijk begreep, dat hot voor de
komende stoiwitachtige tijden noodig zou
zijn de stad <z*x>danig te versterken, dat zij
aan eiken aanval weerstand kon bieden.
Cassel heeft dan ook tot die weinige
Dui'sclie steden behoord, welke van den 30-
jarieen oorlog die verwoestend over het ge-
heeïe land is gegaan, weinig of geen gevol
gen hebben ondervonden. Vandaar, dat zoo
wel Willem IV als Moritz aan hun zucht
tot het verfraaien der s'ad, de laatste bo
vendien aan zijn neigingen, die ap venbe
tering van het onderwijs eenenrijds, van de
hygiëne anderzijds waren gericht, gevolg
kon picven. Geen wonder, oat in den loop
der 17e eeuw Cassel onder de Duitsche re
sidenties tot de mooiste behoorde; dat van
daar een roep van kunst en smaak uitging
die lang niet aan alle Duitsche hoven den
boventoon voerde. De Landgraven van He*5
sen-Cassel behoorden tot degenen, die de
liet vorige artikel stond ln ons blad
Van Woensdag 31 Jan. jl.
Fransche leer van de aibsolute macht der
vorsten, dit tegen hun onderdanen aan den
ecnen kant, tegen den keizer naar den an
deren kant, op Duitschen bodem toepasten.
Zoo was hot den achterecnvolgenden land
graven mogelijk om, al beschikten zij niet
over groote middelen, hun Cassel te ver
fraaien. Daartoe waren zij te eerder in de
gelegenheid, omdat zij, al evenzeer als do
Groote Keurvorst dit in Brandenburg deed,
Fransche uitgewekenen ontvingen, die hun
ambacht veelal een zeer kunstzinning am
bacht, hier kwamen uitoefenen. Maar bo
vendien toonden zij smaak en wisten de
juiste menschen te kiezen, die hun denk-
beelden konden uitvoeren. Zoo is, voordat
i het slot Wilhehnshöhe ontstond, de water-
val daarboven met den hercules ontstaan;
7.00 ls geheel dc parkaanleg geboren, die
Wilhelrnshöhe tot een heerlijke verblijf
plaats voor weken achtereen maakt. Zoo is
ock de Karlsaue ontstaan en zoo vooral
zijn de landgraven van Hcssen-Cassel erin
geslaagd om in hun musea paarlen van de
schilderkunst en andere kunstvoorwerpen
bijeen te brengen.
Zij beschikten bomendlen nog over een
ander middel om de daaraan verixmden
ui gaven te drkken.' Want juist de door hen
toegepaste Fransche leer van de absolute
macht gaf him de gelegenheid om hun on
derdanen onder den naam van hulptroepen
tegen grof geld aan vreemde Staten te ver
knopen. In de oorlogen der achttiende eeuw
hebben deee Duitsche hulp yapen tón allen
tijde een gToote rol gespeeld en Duitsche
krijgsoversten van naam vindt men aan
elke oorlogvoerende zijde. Maar onderdanen
van Hessen toch wel het meest. Dc achter
eenvolgende Landgraven waren dan ook
niet sléchts kerken-, maar tegelijk kazerne
bouwers, en zij hadden naast hun kunst
smaak vele cn dure liefhebberijen. Meer
i dun een was zelf militair en voerde zijn
eigen troepen aan. Zoo ook de vader van
I Maria Louise van Hessen-Cassel, de een-
j voudige, weinig pretent.ieuse prinses, die
haar hand aan Johan Willem Friso schonk
j en die als Marijken Men in de geschiedenis
van ons vaderland hekend staat. Zij was do
I moeder van Prins Willem. IV, de grootmoe-
1 der alzoo van Willem V. Haar hart ging tot
j Prins Friso uit, maar zij heeft in den
Spnanschen Successie-oorlog slechts weinig
tijd gehad van echtelijk geluk te genieten.
Hard hee/t haar het lot getroffen door hel
ongelukkige voobval, dat voor immer den
MARIJKEN MEU"
Maria Louise van HessenrKassel, gemalin
van Prins Johan Willem Friso.
ovwgang over het Hollandsch Diep bij
Moerdijk in onze vaderlandsche geschiede
nis bekend heeft gemaakt. Zij is de hand,
die de Nederlandsche geschiedenis aan Cas
sel 'bindt. Zoo is het. verklaarbaar, dat de
sclulderijenveraameling der voormalige
landgraven thans een der imoois.e musea,
die Cassel bezit, een zeldzame collectie van
de Hollandsche School bezit. Dat is ook
daarom te begrijpen, wijl Landgraaf Frie-
drich I, Gouverneur van Maastricht was,
voordat hij zijn vorstelijk ambt aanvaardde
De moeder van Marijken Meu, Maria van
Koerland, was een eenvoudige vrouw, en
liistorisoh is de beken cnis van Marijken
Meu, dat zij, voordat zij in de Nederlanden
kwam, nooit wijn hnd geproefd. Toch was
er aan het Casseler hof praal en feestelijk
heid genoeg!
Een andere hand, die Cassel met ons land
bindt, is van meer indirecten aard. De
Landgraaf Wilhelm IX, de latere Keurvorst
Wilhelm I, heeft het slot Wilhelmshöhe
met bij behoorenden Löwenbui-g gebouwd.
Maar nauwelijks was hij drie jaren op den
troon of, in 1806, beslisten de gcuvieldige
slagen, die Napoleon bij Jena en Auerstadt
aan de Pruisen toebracht, over den toe
stand ook van ziin rijk. Napoleon schiep
korten tijd daarna het Koninkrijk West-
falen en de lichtzinnige Jérome werd
Koning en richtte zich te Cassel een gewel
dige hofhouding in. Er is in zooverre over
eenkomst tusschen Jéróme en den veel ern
stiger Loderwijk, die op Napoleon's bevel,
bijna tezelfder tijd over het Koninkrijk Hol
land kwam te regiecren, dat zij beiden eer
lijk beproefd hebben, zelfs tegen het streven
van de Fransche Staatslieden in, de belan
gen rvian hun land te behartigen. Geheel
anders aangelegd dan Lodewijk, schikte Jé-
röme zich maar al te gemakkelijk naar de
wenschen van zijn keizerlijken broeder. Hij
heeft den bijnaam van Koning Plezier be
houden; bijnaam, die hem ook later te Pa
rijs is bijgebleven. Hij heeft aan Cassel en
aan Hessen veel feesten, veel glans en schit
tering gegeven. Ware het dat alleen geweest.
men had hem zeker verdragen, doch de Na
poleontische vuist en dwang stonden achtei
hem. Jammer genoeg roeide de in 1813 te
ruggekeerde keurvorst alles uit wat de West-
laalsche wetgeving voor goeds had gebracht
Met de zonen was het reeds anders, doch in
1866 was het einde van Hessen, gelijk ook
het einde van Nassau, daar. Als gevolg van
de Duitsche concentratie, die zich na den
oorlog tegen Oostenrijk voltrok, werd Hes
sen bij Pruisen ingelijfd, waarvan het sedert
dien een der meest welvarende, ook een der
ineest belangrijke provinciën vormt Het is
de overgang van Pruisen en Westfalen naar
Thüringcn; overgang niet alleen in natuur,
maar ook in geaardheid der bevolking.
Wanneer Cassel in de wereld een groote
vermaardheid bezit dankt het dat aan twee-
crlei oorzaak. In de eerste plaats aan de
stad zelf, die thans tot een belangrijke plaats
is geworden van een zielental, dat de 200.000
reeds nadert. Een vroolijke, levendige stad,
waarvan de kunstzinnige aanleg reeds bij
een oppervlakkig bezoek in hit oog valt.
Daar is het prachtige stedelijke feestgebouw,
werk van modernen aard, dat een paar
voor-oorlogsche millioenen Mark heeft ge
kost; dat over vergaderzalen en een eetzaal
beschikt, zooals maar weinig Duitsche ste
llen hebben. Daar is het gebouw van de
schilderijengalerij, waarin Rembrandt en
Rubens zoo rijkelijk zijn vertegenwoordigd
als slechts in de grootste musea ter wereld
voorkomt. Daar is het Oranjerieslot, midden
in de Karlsaue gelegen, waarvan het mar
meren bad een bijzondere vermaardheid ge
niet. Daar is de Bibliotheek; daar is het
voormalig paleis, het zgn. Witte Slot, dat in
het midden der achttiende eeuw werd ge
bouwd; daar is het eigenlijke Raadhuis, dat
de vergaderzalen en dc werkvertrekken van
de stedelijke gemeenschap omvat; daar is
het Hessieche Museum,.dat. over een keur
van kunstvoorwerpen beschikt; daar is het
Theatergebouw, dat wel bewijst, dat niet
slechts aan de beeldende kunst hier aan
dacht werd besteed; daar zijn nog zoo tal van
andere gebouwen, de kerken niet te verge
len, die terecht de aandacht vragen. Maar
wat wellicht nog het allermooiste is, is de
omgeving, waarin, dikwerf midden in dc
stad, al deze gebouwen zijn geplaatst. Cassel
bezit ook daarom als stad vermaardheid,
wijl het niet alleen over prachtige ruime
pleinen, voorzien van mooie standbeelden
■leschikt, maar wijl men er ook overal, juist
:loor j3o vcrdeeling in hooge en lage stad
deerlijke vergezichten lean genieten.
Maar het mooiste, dat ook aan Cassel zijn
grootste vermaardheid heeft gegeven, is cn
blijft het kasteel Wilhelmshöhe, en zoo ge
niet men, midden voor dit paleis staande,
een gezicht op Cassel en omgeving, dat zon
der vrees voor tegenspraak eenig kan wor
den genoemd. De Wilhelmshöhe is een mooi,
en kunstzinnig ingericht paleis, waar Koning
Jeröme en de op hem volgende Hessische
Keurvorsten gaarne hebben verblijf gehou
den. De grootste charme érvan vormt het uit
gebreide park eromheen; dc octogoon, die
den waterval bekroont, en die wandelingen
toestaat naar punten, veel hooger gelegen
dan de Wilhelmshöhe zelf. Als deze Wil
helmshöhe Europeesche vermaardheid heeft
gekregen, dan is dit wel het meest het geval,
omdat daar in 1870 Keizer Napoleon III heeft
gewoond. De grap van dat jaar was om van
de Duitschers te zeggen: „Sie sind ein Kai
ser reich", vooruitloopende op wat korten
tijd daarna te Versailles zou geschieden. Nog
worden do vertrekken, waar Napoleon ver
blijf heeft gehouden, den bezoeker getoond;
hij waart er rond door de mooie, goed on
derhouden zalen. Weet hij op vriendschappc-
lijken voet te komen met den bewaker, die
hem overigens slechts een deel van dit pa
leis, waar hij verder vrijelijk mag rondloo-
pen, laat zien, dan kan hij ook komen in d«
kamers, die Keizer Wilhelm II bewoonde
toen hij den laatsten keer er vertoefde; voor
dat hij naar het front terugkeerde. Hier zijn
de Keizer en de eerste Keizerin samen ge
dweest; een kleine wenteltrap verbond beider
vertrekken. Deze vormen, als men voor het
paleis staat, den linkervleugel, die een apar-
ten ingang had juist onder den linker door
gang van het paleis. Men zegt van de ver
trekken van Napoleon III, dat alles er geble
ven is gelijk het er was ten tijde, dat de
Fransche Keizer er woonde; men heelt reden
om zich af te vragen of gelijke piëteit tegen
over déze vertrekken van Wilhelm II is be
tracht. Zorgvolle oogenblikken zal de sou-
verein, indien men hem althans steeds op
de hoogte heeft gehouden, hier hebben door
gebracht, al zal hij den laatsten keer, dat hij
er vertoefde, nauwelijks hebben kunnen be
seffen, dat hij dit paleis gelijk al zijn andere
paleizen niet meer zou terugzien. Althans
naar hooge waarschijnlijkheid niet!
Datgene wat vroeger tot de bijgebouwen
van Wilhelmshöhe behoorde, is thans Palace
Hotel geworden. Het is te begrijpen, dat de
gasten hier gaarne komen en lang blijven,
want de omgeving js er bij uitstek heerlijk-
In de eetzaal vindt men een klein plaatje
in den muur aangebracht, en dit vertelt U,
dat in de moeilijke maanden, die op den
wapenstilstand van 11 November 1918 volg
den, Veldmaarschalk Hindenburg en zijn
staf hier arbeidden teneinde den terugtocht
van het Duitsche leger zoo beleidvol moge
lijk te regelen. Het "is wel eigenaardig, dat
de geschiedenis, die dikwerf de grootste iro
nie in zich bergt, op nauwelijks vijf minuten
afstands van elkander heeft samengebracht
degenen, die in 1870 en in 1918 wederzijds
tegenover elkander een zoo onverwachte en
een zeker zoo onveywacht volslagen neder
laag leden. Wilhelmshöhe is er wel het be
wijs van, dat hij, die aan de rechtvaardig
heid van den oorlog als middel om eenig
geschil tusschen Staten te beslissen, gelooft,
dwaalt. Kan hij op Wilhelmshöhe niet van
zijn dwaling worden genezen; kan hij daar
niet leeren hoe wreed en hoe roekeloos het
oorlogsspel is, waar dan wel?
