De Labedie-verwikkelingen
in Zeeland
dndaaq
Wils _1_J
ZATERDAG 3 JANUARI 1931
Zeeland een goede voedingsbodem
voor allerlei leer
JEUGD- EN STUDIEJAREN
VAN DE LABEDIE
)*-
EEN STUWDAM VAN 822 METER
ZIJN KOMST NAAR ZEELAND EN
GLORIEVOLLE ONTVANGST
Zijn vertrek nit Zeeland,
-fer voorkoming van bloedvergieten
Als er in ons goede vaderland een pro-
incie geweest is, die op kerkelijk gebied
an alles meegemaakt heeft, dan is het on-
etwijfeld wel de provincie Zeeland.
Men kan geen richting of strooming uit-
lenken, die door alle eeuwen heen in ons
aderland geweest is, of Zeeland gaf hierin
leeds van hare belangstelling blijk.
Wanneer er een vreemde ster aan hei
Ui-kerkelijk firmanent verscheen, werd deze in
pns Zuidelijk gewest direct opgemerkt, en
lV*""[nen rustte niet, alvorens men precies haar
Z Zklansen kende. Vervolgens was het dan ook
I _fteer geen wonder, dat velen door die glan-
i K sen bekoord werden en die ster volgden.
- Een der hopfdoorzaken van dit verschijn-
J. -lel is voorzeker ook geweest, het licht ont-
^'Iklambare gemoed der eeuwen, vooral als het
i —taken op geestelijk gebied betreft.
De mystieke sfeer van sommige streken
kverkt daartoe niet weinig mede.
H Als er b.v. een predikant.
„in den geest valt"
J "4pan hij ontzaglijk veel invloed uitoefenen.
Wat hij dan zegt, dat is bijzaak, doch de
- -toon en manier waarop het voorgedrageu
3^"Vordt is de hoofdzaak. De geschiedenis der
Ivlpeuwsehe kerk leert dit uitnemend-
a^-heid. Meermalen hebben wij reeds frag-
- —inenten uit de historie voor u behandeld,
8XHthans willen wij de Labedie-periode u voor
Hoogen stellen en u doen zien, hoe fel de
kerkelijke hartstochten ontvlammen
kunnen.
iCt J Jean de Labef150 werd den Februari
,1610 te Bourg in het Fransthe departement
,!Gironde, niet ver van Bordeaux, geboren.
Zijn vader Jean Charles de Labedie was mi
litair Gouverneur van Bourg en behoorde
tot den adel des lands.
A In de Roomsche kerk geboren en opge-
j—voed, hing hij deze eeredienst van harte aan.
Hij was een voortreffelijk vader en gine van
de gedachte uit, dat zijn kinderen een dege
lijke ontwikkelende opvoeding moesten heb
w a t
ZIJ ZEGT: „IX EEN MAGER".
Haar vriendinnen zeggen:
„Zij is vel over been'-'.
Als zij maar wist, dat zij in 30 dagen
minstens 3 pond kon aankomen, zou zij niet i
langer tobben over haar spitse gezicht,;
ingevallen borst en ongezond uiterlijk, Zij
heeft geprobeerd levertraan in te nemen,1
maar de nare reuk en afschuwelijke smaak
van dit goedje brachten haar maag van.
streek, zoodat zij zicli hierdoor nog slechter
voelde dan vroeger.
Doktoren weten, dat levertraan bijzonder
versterkend is, den eetlust opwekt, het I
weerstandsvermogen tegen ziekten sterkt en
nervositeit verdrijft. En toch nemen steeds tiuiuuai vooi u-_- wumc uuunwi B..iu, f. --- -
minder mcnschen het in, omdat de elk to ren ren en jonge meisjes, die hun man, hui door het woo; l van den ster.::, e gebo.ice.iT
nu Mac Coy's Levertraan Extract Tabletten vader, hun verloofde wachten. Geen enkel Moeder Dncke e n.. ...a,r
voorschrijven en iedereen inziet, dat hiermee vaartuig vvorilt gemist. De vreugde is a'-ee- waar de jon i. s her. - -) v.eg za-r-1,
betere resultaten te bereiken zijn, zoodat de meen, het weerzien vol diep gevoel, al is het had -.ij er een eOp et-n uag kwam ze
apothekers en drogisten over het hecle land Hollandschc hart gewoon zijn aandoeningen Frans^'zcl ze 'fit weet je bedoel in-
en haar dochter Elze staan gen en ik ken je wel zeggen, dat ik El
afzonderlijk. Hem, dien ze venvachten zien aan niemand liev
De storm heeft uitgewoed en
vloot keert terug uit zee. Zeil
zichtbaar voor de schare i
MOEILIJKE KEUS
visschers- slagen op Elze, en zijn liefde ha l weerklank
:eil wordt gevonden in haar hm t. En toch, had vader
en kinJe- niet gezegd: geen zeeman! En
er een enorme vraag naar hebben. l0 veroergen.
Zoo kwam een vrouw eens 15 pond aan Alleen Dn
in zes weken. Het is een voortreffelijk
sterkend middel ook voor kinderen, vooral
ziekten. De prijs is slechts 1.95 per
doos. Eiseht uitsluitend Mac Coy's Levertraan
Extract Tabletten, de orignicele en eenige
echte. Weigert namaak. Wanneer niet direct
verkrijgbaar wendt U dan tot N.V. Rowntn
De groote stuwdam van Nag Hammadi in Boven-Egypte. is thans gereed gekomen. De,
stuwdam ligt dwars over de Nijl en is S22 Meier lang. De kosten hebben 25 millioen
gulden bedragen, doch dit bedrag ging vroeger verloren bij 6ên enkele mislukte katoen-
oogst ten gevolge van de droogte!
vreemd, maar het duurde niet lang of zijn
meening omtrent den Bijbel dezer lieden
werd radicaal gewijzigd, zijn scherpe blik
zag de zaken nu geheel anders. Hij vond in
menige ketterij der I-Iugenooten niets anders
dan zuivere Christelijke waarheid. Nu liet
de Bijbel hem geen rust meer. Verschillen
de gebruiken zijner kerk toetste hij aan de
zen Bijbel en hij moest tot zijn smart consta-
teeren, dat dit bijgeloof of dwaling was.
't Spreekt vanzelf, dat er een gewichtig
proces in de ziel van de Labcdie plaats
vond. Hofe meer hij las, hoe beslister hij
werd en het kon niet anders of deze ziele-
strijd boest zich ook in zijn prediking weer-
ben en zelve nam hij daartoe de voorberei
iJdende maatregelen.
>o Al spoedig bemerkte hij dat zijn zoon Jean
i0 een buitengewone aanleg had en als een
'liefhebbende vader besloot hij te trachten
4 dit ontluikend talent in goede richting zich
r= te doen ontwikkelen.
I. k. Nauwelijks 7 jaar oud, werd hij naar Bor
deaux gezonden en onder leiding der Jezu-
iten gesteld. Dezen hadden al spoedig ont
dekt welke rijke gaven van verstand de
jeugdige Jean bezat en alles werd er op ge
zet, om deze vlugge geest voor hun orde te
winnen. Zulk 'n talent konden zij wel ge
bruiken en aanvankelijk scheen hun doel te
zullen gelukken, want op 14-jarigen leeftijd
werd hij in hun college opgenomen.
De aanhoudende zware studiën oefenden
een zeer nadeeligen invloed op de jeugdige
Jean uit. Wel werd zün kennis met den dag
grooter, dóch het lichaam zwakker. De ge
neesheer werd geraadpleegd en deze advi
seerde „weg uit het klooster! Naar de vrije
lucht der bergen". Deze raad werd opgevolgd
en op 29-jarigen leeftijd vertrok hij zon
der lid van de orde te zijn geworden
naar de wijnbergen van het .toenmalige gou-
venement Guyenne.
Na door de versterkende berglucht op
geknapt te zijn, werd hij tot priester ge-
'wijd, doch zonder een rechtstreeksche be
trekking.
Als men iemand ontmoet, die ergens lief
hebberij in heeft, dan kan men er van ver
zekerd zijn, dat hij daar gaarne zijn vrije
uren aan besteed, ook al ziet men den per
soon niet.
Zoo was het ook met Jean de Labedie.
Hij had in 't Jezuïetenklooster nu zooveel
over de Hugenooten gehoord, dat hij ze bij
voorbaat reeds haatte. Maar de Labedie wil
de alles zelf nu eens weten, uit het gedrukte
werk der Hugenooten zelve. Hij geloofde
y7$zijn leermeesters nog, maar hij wou zelve
nu dat oordeel wel eens toetsen,
Jean kocht een Bijbel. Hij wist dat dèt
een der voornaamste bronnen was. Rustig,
iioïidoor niets gestoord, genietend van de heer
i lijke natuur
I begon de Labedie den Bijbel der
i 105K| Hugenooten
1 K?J *e onderzoeken, 't Was hem eerst wat
Wat een verschil bij de gewone prediking!
Het waren voor de Roomsche ooren ge
heel nieuwe klanken. Openlijk kwam hij er
voor uit, dat de B.jbel der Hugenooten zui
ver was en wekte allen eendrachtig op om
den Bijbel te gaan bestudecren, aangezien
daarin de bron der Waarheid te vinden was
Zulk een vrijmoedig getuigenis bleef niet
verborgen en aller aandacht werd op de La
bedie geconcentreerd. Met sprekende, vloeien
de voordracht stelde hij scherp de gebreken
der R. IC kerk in 't daglicht en belichtte de
ze met Gods Woord.
De Jansenisten te Parijs hoorden van den
vrijmoedigen* leeraar en beriepen hem. Hij
nam dit beroep aan en in de Fransche hoofd
stad werd thans zijn roem gevestigd. Dui
zenden en nog eens duizenden waren tel
kens onder zijn gehoor, teneinde van de ge
zuiverde prediking te genieten. Zelfs de Bis
schop van Amiens, grootzegelbewaarder van
Frankrijk, kwam onder zijn gehoor en werd
uitermae getroffen. Toen de Labedie den kan
sel verlaten had, wenschte de Bisschop hem
geluk met zijn heerlijke gaven en bood hem
het Kanunnikambt in zijne hoofdkerk aan,
opdat de Labedie vauit dit ceaitrum
Gaarne nam de Labedie dat beroep aan
en arbeidde er met zeer veel vrucht 6 of 7
jaren- Hinderden Nieuw-Testamenten liet hij
er verkoopen en adviseerde de gcloovigen
dezelve in plaats van hunne misboeken mee
te brengen naar de kerk.
't Kon niet anders of deze actie moest een
reactie ten gevolge hebben. De openlijke
strijd tegen de L,obedie ontbrandde. De Jezu-
iten, die de Labedie van een vriend in een
vijand zagen verkeeren, zonnen op zijn on
dergang. Hij werd gedwongen Amiens te
verlaten, om aan zijn vervolgers te ontko
men, vluchtte naar, Port Royal en vervol
gens naar Toulouse.
Eenmaal hadden zij hem bijna in handen,
toen hij
ln een koffer verborgen zat,
waarvan men op het punt was een onder
zoek in te stellen. Gods beschermende hand
was echter over hem uitgestrekt, want plots
werd er geroepen: „Hier! hierzoo! 1-Iij is op
de duivenvlucht zooeven gezien". Snel ver
liet men den zolder en dacht niet meer aan
de koffer, waarin de gezochte was.
Na eenige omzwervingen kwam hij in Mon
tauban, de zetel van het Protestantisme aan.
waar hij anderhalf jaar als gewoon burger
verbleef. Hij bestudeerde ijverig de geschrif
ten van Calvijn e.a. en liet zich overhalen
om in Montauhan te prediken.
Het is mij niet mogelijk om bij al de bi-
zonderheden, die overigens merkwaardig ge
noeg zijn, stil te staan, het bestek van dit
art'kel laat dit niet toe.
Na zijn periode te Montaban zien wij hem
naar Genève trekken. Deze stad, waar de
bakermat der Hervorming was, ontving de
beroemde prediker met vreugde. Aanvanke
lijk was het plan van do Labedie om naar
Londen te gaan, doch de broeders uit Genè-
istcn hem voor zich te behouden. Met
jen ijver drong hij op hervorming aan.
Hij deed dit met groote gestrengheid en zeg
de het volk duidelijk aan, dat als zij zich
iet bekeerden, vergaan zouden.
Zijn arbeid droeg veel zegen, totdat er
plots een einde aan kwam. Zinder dat de
Labcdie ook maar ergens aan dacht
werd hij in Zeeland's hcolstad be
door de Waalsehe gemeente, welk beroep
door de Magistraat van Middelburg werd
goedgekeurd. Als een donderslag bij helde
ren hemel veroorzaakte dit Nederlandscue
beioep groote ontroering. Professoren, stu
denten, kerkeraad, gewone leden, allen pro
beerden zij met gr.oten aandrang de Labe
die voor Genève te behouden.
De Labeuie bezweek echter niet voor deze
dringende smeekbeden en verklaarde dat
„God hem in het hart gegeven had, deze roe
ping op te volgen".
De gemeente te Middelburg was vol vreug
de bij het vernemen dezer keuze en duizen
den in het land met haar. Immers, als de
beroemde Labedie maar eenmaal in Neder
land wo ,nde, zou er ongetwijfeld wel eens
een gelegenheid komen om hem te beluis
teren.
Gretig werden zijn geschrifteji gekocht
gelezen, vooral door de Voetianen, wi
ieder had over hem gehoord en wilde hem,
nu hij landgenxit zou worden, reeds door
zijn geschriften nader kennen.
Wij hebben ons niet tot taak gesteld, om
in deze schets de verschillende kerkelijke
verwikkelingen uiteen te zetten, waaronder
de Labedie zijn intrede deed. De hevigst:
twisten over onderscheidene stelsels joegen
de meest beroemde geleerden tegen elkaar
in het harnas (Voetius, Coccejus, Essenius
en Lodestijn).
Vooral de beschouwing der Sabbath stond
midden in den strijd. Men ging van zekere
zijde veel te ver. Ook Middelburg was niet
vrij van besmetting gebleven. Ofschoon de
kerk een vrij groot ledental had, was
met de innerlijke toestand van haar droevig
gesteld?
Het was dan ook geen wonder dat vele
vromen met groot, verlangen naar de komst
van de I.abedie hadden uitgezien. Zij waren
vast overtuigd dat de komst van dezen
leeraar een eroote verandering ten goede
zou uitwerken en de lauwheid en lichtzin
nigheid zou doen verdwijnen.
Zooals men denken kan werd de beroemde
Drediker met groote vreugde ontvangen. De
toeloop uit cle stad en het land van Walciie-
ren was enorm. Ieder wilde hem zien en
hooren. Als men niet geruimen tijd tevoren
aan het kerkgebouw was, waar hij zou pre
diken. behoefde men niet op een zit- of
staanplaats te rekenen
Hij hield zich in zijn vurige prediking niet
op met de allegorische, typische of profeti
sche interpretatie van zijn tekst, zooals Coc
cejus en zijn volgelingen. Hij verklaarde,
zoo zegt Dr. van Berkum in zijn werk, kort
en duidelijk de woorden die hij tot grond
slag zijner rede koos en helderde ze op mei
een korte, paraphrase, die men o zoo duide
lijk begrijpen kon.
A. M. WESSELS. (Wordt vervolgd.)
ou geven, dan aan jou.
bezwaren. F?n zeeman
i Nu Ivn ik naar Van
het is me gelukt aan
goede bet rekking voor
ikt je, staat je dat aan?"
dankbaarheid e:i geest-
dan werd ze bUter teleurgc-
•et. Zou cr wat gebeurd zijn? Zou de zee Maar je kent
toch een offer gechcht hebben? Een bang mag Elze niet heb:
voorgevoel kruipt op in hun hartj der- Kolk geweest
Heel lang duurt de onzekerheid niet. De zijn scheepswerf e-;
oudste matroos op de schuit van haar man je te vinden Wat
maakt zich los uit de omhelzingen \an de Had moeder Dr'.c'
^md'efs^MaatschaDDÏi "^keizerscracht 'l24 zÜn0n, dringt door de mcnschen heen en drift verwacht riai
lilm r PP Keizersgracht U*. oogonhlik later voor Drieke en stehl. De jonge man. daar vóór haar. keek
Amsterdam-C. (Adv.) h>ar docMer haar daa arond en «vm*.
„Vrouw Braat," zegt hij. „ik heb geen „Neen, vrouw Braaf, dat kan niet. De zee
prettige boodschap voor je. Zul je niet lokt me te veel aan en aan den wal kan
schrikken?" i ik niet leven!"
Maar Drieke heeft het al begrepen. ,,0, „Zelfs niet met Elze?"
Lange, zeg toch wat er gebeurd is. Is hij Ik zie geen kans om een landrot te
erdronken?" worde:
(Adv.)
Gemengd Nieuws.
MOORD EN ZELFMOORD
TE GRONINGEN
ZIJN VROEGERE KCSf JUFFROUW
DOODGESCHOTEN.
In de Nieuwe Ebbingestraat te Groningen
heeft Vrijdagmiddag omstreeks zes uur een
crschrikkelijk drama plaats gehad, waar
bij twee measchcnlevens te betreuren zijn.
In genoemde straat, op den hoek van de
Rotterdammerstraat, woont de ongeveer 45-
jarige mejuffrouw G., pensionhoudster. Zij
kreeg bezoek van haar vroegeren kostgan
ger, de 45-jarige S. Na een korte woorden
wisseling trok hij een revolver en loste
twee schoten op zijn vroegere kostjuffrouw.
Zij viel neer en nadat de man zag, dat zij
dood was, richtte hij het wapen op zichzelf
en schoot zich eveneens dood.
Het bericht van het drama verspreidde
zich als een loopend vuurtje door de stad.
hetgeen een geweldige toeloop van het pu
bliek tengevolge had.
Het parket en de commissaris \an Politie,
de heer S. Molenaar, die het onderzoek lei
den, waren spoedig ter plaatse.
De lijken zijn in beslag genomen. Men ver
moedt hier met een liefdesdrama te doen
te hebben.
Nader vernemen wij omtrent dit drama:
Bij de 45-jarige mej. J. Geertscma, wier
woning zich bevond in de Nieuwe Ebbinge
straat, ingang Rotterdammerstraat, heeft
eenigen tijd ingewoond de 39-jarige J. Snij
der, die zich meermalen had uitgelaten, dat
hij met haar wenschte te trouwen, hetgeen
zij weigerde. Dit heeft herhaaldelijk tot con
flicten geleid met het gevolg, dat de juf
frouw den kostganger de deur heeft gewe
zen. Op Oudejaarsavond vervoegde de voor
malige kostganger zich wederom ten huize
van mej. G. Na een kleine twist had hij
haar bedreigd met de toevoeging, dat
nu maar uit moest zijn". Hij heeft zijn daao
toen niet volvoerd, doch is vertrokken.
Gisteravond om zes uur heeft hij zich op
nieuw aan het huis van mej. G. vervoegd
en vroeg haar voor de laatste maal of zij al
of niet met hem wilde trouwen. Toen zij
pertinent weigerde greep hij zijn revolver op
schoot haar door den slaap, waarna hij de
hand aan zichzelf sloeg.
J. S. was monteur van beroep en was ge
scheiden. Mej. G. was eveneens gescheiden
en had twee dochters.
„Neen, maar hij is heel erg ziek geworden.
Enehij heeft me gevraagd, zün
hartelijke groeten over te brengenZijn
„Maar Frans," valt Etee hem in de rede,
„verkies je dan de zee boven mij?"
„Luister eens," zegt nu Frans, „je weet
wel, dat je me naast God, het dierbaarst en
..Is hij dan toch dood?" jammerde Drieke. het liefst op aarde bont. Maar ik zie niet
De oude zeeman aarzelde even. Maar het in, omdat je vader dat nu is overkomen, en
vroeselijke woord moest er uit: „Helaas, ja!" Hij dat gezegd heeft, je weet wel, waarom
Drieke en Elze stonden ais versteend, of ons dat -met binden, 't Is toch geen
Woorden vonden ze niet. 't Was alsof hun zonde
hart stilstond. Pas langzaam drong het ge-1 „Neen, Frans, maar vaders woord is ons
beurde in al zijn verschrikking tot hen door. als 't ware heilig. En je kunt hier toch ook
Tot ze kracht vonden te luisteren naar aan de kust wonen, en dan ben je toch ook
Lange's verhaal van de plotselinge ziekte en j altoos bij dc zee."
de hooge koorts en het geduldig lijden van Maar Trans wil er niet van hooren. „Ik
den schipper. Maar ook van zijn zalig ster- hob weer gemonsterd en moet in elk geval
ven, toen eenmaal de banden des bloeds, die deze reis mee. Denk er nog maar eens over
hem aan 't leven bonden, als 't ware ver- na." zegt hij. En dan ga^t hij heen, ietwat
broken waren. Vol berusting en in de hope stug. En de vrouwen blijven verslagen
des eeuwigen levens was hij heengegaan, achter.
Enkele aanwijzingen had hij gegeven, schik- j „O, dat" Frans de zee liever heeft dan mij,
kingen gemaakt, en een der voornaamste dat kon ik niet denken," snikt Elze.
dingen, die hij gezegd had, was: „Laat Elze
nooit met een zeeman trouwen; het is zoo i Weer komt de visseheravloot binnen; nu
vrceselijk ver van huis te moeten sterven." niet na een stormachtige reis. Weer staan
vrouwen en meisjes aan het strand te wach-
De groote, schrijnende smart over het ver I tenMaar wat doen moeder Drieke en
cliefden man en vader was haar dochter Elze hier? Ze verwachten toch
geleden. Wel ging er geen dag voorbij
der dat moeder en dochter over hein spra
ken, aan hem dachten, maar Gods vertroos
tingen hadden hun kracht gegeven het kruis
te dragen, en in Gods weg te berusten, ook
al was die weg donker en onbegrijpelijk.
Er kwamen nieuwe gebeurtenissen
nieuwe aandoeningen. Frans, een jonge
scher, kloek van houding, breed
niemand?
Daar dringt een hooge, breede zeemans
gestalte door de menigte heen. De vrouwen
hebben hem al gezien, 't Is Frans. Recht
komt hij op hen aan. Zonder complimenten
neemt hij een hand van moeder en dochter
en in de zijne. Vol verwachting zien ze hem
is-aan. Dan rust zijn oog vol liefde op Elze
schou-|en hij zegt: „Vrouw Braat, Elze, ik heb
De zee
BE INBRAKEN TE ZWIJNDRECHT
DE DADERS GEVAT.
In den laatsten tijd is de gemeente Zwijn-
drecht in erge mate onveilig gemaakt door
een aantal personen, die herhaaldelijk in
braken pleegden in diverse woningen en
kantoorgebouwen, alsmede in enkele school
gebouwen en in de consistoriekamer van de
Gereformeerde Kerk aan den Rotterdam
sche weg. In totaal werd een bedrag ont
vreemd van circa 300 gulden. De inbraken
gingen meestal gepaard met vernieling van
deuren, terwijl lessenaars en kasten werden
geforceerd. De dieven werken gezamenlijk
of op eigen houtje.
De politie heeft intusschen niet stil gezeten
en slaagde erin hen op het spoor te komen.
Toen op Oudejaarsavond voor de tiende
maal werd ingebroken, n.l. in de woning
van den schilder V., werd onmiddellijk last
gegeven de reeds lang verdachte personen
te arresteeren. De bende bestond uit een vijf
tal jongens van ongeveer 20 jaar oud. Na
een streng verhoor hebben allen een vol-
I ledige bekentenis afgelegd.
WINTERSPORT IN CANADA
MOORDAANSLAG
TE GRONINGEN
ZIJN BUURMAN MET EEN DOLK
GESTOKEN.
Nadat Groningen Vrijdagavond was opge
schrikt door den moord aan de Nieuwe Eli
bingestraat heeft tegen tien uur 's avonds
wederom een moordaanslag plaats gevonden
ten huize van J. T., wonende aan de Ypen-
molendrift te Groningen. T.'s benedenbuur
man, de 32-jarige Chr. V., wiens vrouw reeds
eenigen tijd in het ziekenhuis ligt, was op
bezoek bij de echtgenoote ('an J. T., die zelf
niet aanwezig was. Kort nadat V. bij do
vrouw van T. op visite was gekomen kwam
T. echter thuis. Toen hij de aanwezigheid
van V. bemerkte, greep hij een dolkmes en
overviel daarmee den bezoeker. Hij stak V.
in het bovenlichaam, met het gevolg, dat de
halsslagader geraakt werd. Het slachtoffer
werd in vrij ernstigen toestand naar hel
ziekenhuis overgebracht. De dader, de 27
jarige stoker J. T. is gearresteerd.
De Canadeezen zijn dol op toboggan, een sport, die verwant is aan het rodelen en
oorspronkelijk door de Indianen is toegepast Zelfs bij avond kan men op de toboggan-baan
terecht, dank zij de electrische verlichting.
FEUILLETON
- LIEF EN LEED IN DE PASTORIE
76
1 ,^1 door BRIGITTE
En van deze Godsgenade sprak de predi
kant en van den Godsvrede, die ons helpt
door nood en dood, en {lie eerst volkomen
wordt, wanneer wij lot den Vader ingegaan
zullen zijn, „want ons hart is onrustig, tot
het rust vindt in God".
Toen Hans na de godsdienstoefening uit
de kerkekamer kwam, strekten zich vele
dankbare handen naar hem uit, menig
schuchter vrouwtje wachtte op hem, die
hij regelmatig in hun eenzaamheid bezoch»
had. Ook de eërste predikant stond er, en
zijn handdruk wilde veel misverstand on
gedaan maken
En dan ging Hans zijn stille woning bin
nen. De meubels waren gedeeltelijk al ln
gepakt. Gordijnen, schilderijen en tapijten
ontbraken. De kinderen waren met Dör'.e
bij bekenden ondergebracht. Zijn etappen
klonken ho! in de 'leeg geworden vertrek
ken. Alleen zijn schrijftafel was nog niot
leeggeruimd, dat wilde hij nu in stilte doen.
Hij ontsloot het bureau en begon brievan
en rekeningen, die hij niet meer noodig had,
te vernietigen. Hij deed het haastig, ais
Iemand die wat betere te doen heeft. En als
het werk klaar was, begon hij alle brieven
te ordenen die-hij van Ruth gekregen had.
...oran Ar vaI* wflnt rftAÜR in dan stu
dententijd hadden ze met elkaar gecorres
pondeerd.
En zijn blik gleed over de vellen, die hij
sindsdien niet meer gelezen had. Toen hij
nog zijn levende Ruth had, had hij ze slechts
uit piëteit bewaard. Maar nu schenen ze
hem iets heel kostelijks toe. De eerste brie
ven waren direct na haar kostschooltijd ge
schreven gedurende welken hij haar had 1 e
ren kennen. In bakvisch6tijl met superlatie
ven doorspekt en overloopend van „Welt
schmerz", dan weer vol bruisende levens
lust.
De brieven der daaropvolgende jaren, wer
den steeds gelijkmatiger van stemming,
vrouwelijker, inniger, warmer, totdat ten
slotte uit de brieven uit den verlovingstijd
de algeheele overgave van een jong hart
sprak.
En later de veldpostbrieven: zij had het
niet gemakkelijk toen hij fn den oorlog was.
Twee kinderen waren gedurende dien tijd
geboren, maar door alles wat zij geschreven
had, straalde een innige, zonnige opgewekt
heid: trots alle ellende van buiten af, spie
gelde zich in haar woorden „een altijd vroo-
lijk hart" af, een vroolijkheid, onafhanke
lijk van alle aardsch gebeuren.
Wat was ze loen jong geweest! Het leek
Hans alsof er tientallen jaren lagen tus-
6chen toen en nu.
Hoe zou hij het klaar moeten spelen zon
der zijn vreugdebrengster?' Eenmaal bij een
ruzie in de vrou wen vereen iging, had ze
zonder veel woorden, enkel door haar
lachen, den strijd beslecht. Hoeveel treurige
oogen had ze vroolljk gemaakt neen, Ruth
had weer ge'ijk gehad. Hij zou het niet ge-
j kund hebben, al deze arb°id alleen
doen, die hij ai-tijd met haar eamen gedaan
hAA
Hij pakte de brieven samen en legde ze
bij andere papieren. Hij mocht niet aan zijn
smart toegeven. Een nieuwe arbeid wachtte
op hem en een nieuwe gemeente. Wie de
hand aan den ploeg slaat en achter zich
ziet, die is niet geschikt voor het Koninkrijk
Gods."
Dus 6lechts voorwaarts ien en opwaarts.
Hij was dankbaar dat hij opnieuw kon be
ginnen, ja, werkelijk, Ruth had weer gelijk
gehad. Alleen de schoonzuster kon hij nog
niet gebruiken. Ze was zoo anders al6 Ruth.
Marianne was zoo zakelijk, onvrouwelijk
zakeljjk. dat had zij zelf toegegeven. Mis-
ischien kwam het wel omdat ze arts was.
Haar ontbrak elke vrouwelijke hulpeloos
beid, die Ruth bij al haar vroolijkheid had,
die het vanzelfsprekend vond dat Hans of
een ander haar hielp, wanneer iets voor
haar te moeilijk was.
HOOFDSTUK II
Hansi en Frieder hadden de kleine Hel
ler tu6schen hen in genomen, en zoo gingen
ze, om hun nieuwe vaderland te bezien en
j voor zoover dat qan hen 'ag, voor zich te
veroveren. Het was net, al60f midden op
(den grauwen winterdag een stukje blauwe
lucht langö de dorpstraat wandelde. Ze zou
den wel een goeden indruk maken, had
Dörte gedacht Ze had hun de kardige iicht-
blauwe pakjes aangetrokken, waarbij hun
moeder nog kort voor haar dood bijpassende
slobkousen en mutsen gebreid had.
Op den hoek, daar waar de groote boer-
j derij lag, hadden de jongetjes hun eerste
avontuur beleefd. Een koppel ganzen kwam
snaterend het hek uitzetten,
j Hansje, de grootste, voelde het als zijn
inlicht, de broers te verdedicren. maar
hem 6tond het huilen nader dan het lachen Maar toch voelden ze zich niet behaaglijk J over veel verbazen."
Het was daarom maar goed, dat een oude De menschen lachten om hen ais zij praat-j En snel liep ze weg.
vrouw den weg langs kwam en de ganzen ten. Ja, de doniiné verbnasde zich den eereten
wegjoeg. „Jullie bont toch niet hier uit de streek", Zondag al. E4n man was er in de kerk, dat
„Ja, ja," zei ze vriendelijk, „zooiets heb je j informeerde een vrouw die rozijnen kocht. I was de schoenmaker Hennig, zooals de
in de stad niet, jongens. Jullie bent oo^ al Maar kleine Hans zei zacht: schoolmeester hem later zeiie, dan nog ilrie
zoo vroeg opstap." „Het is toch vandaag del „Moeke heeft zoo gesnroken en Dórke i oude vrouwen en verscheidene kinJeren.
eerste Advent," deelde Hansi vertrouwelijk i doet het ook zoo." „Zou het niet beter zijn om de dienst
mee, „dan konden we nooit lang slapen." „Nou, nou, jullie hebt dus geen m??der maar niet door te laten gaan, dan hebt U
„Zoo, zoo," zei de nieuwe vriendin vrien- meer! En dan worden ze nog aa,ngek'epd meteen Uw preek voor de volgende keer,"
delijk, „en waarom niet?" als de papegaaien! En dat wil een dominé
„Dat weet toch iedereen," zeide Frieder zijn."
hoofdschuddend, „U bent toch al zoo groot. Bang voor de onvriendelijke toon. drun
Dan krijgen we een adventskrans, en voor j gen de kinderen dicht tegen de nieuwe vrien gen wil, meeste;-, ik zal lederen Zondag
iedereen hangt er wat aan cn wanneer va- dim aan, die intusschen met haar inkoopen preekon en mij prec.cs zoo voorbereiden als
dertje in Me kerk is, dan speelt Dörke met i klaar was en niet geluisterd had J- -• J J J
on6 om pepernoten. Daarom heeft ze on6 „Kom, ga jullie mee," zei ze vroolljk, „nu
naar bui'ten gestuurd, dat ze alles klaar kan J gaan w e naar huis. De klokken hebben al
maken." i voor de eerste maal geluid" en met een
„Moeke deed het altijd na de kerk," zei vriendelijken groet verliet ze den winkel.
Hansi en slikte een paar traantjes weg, I zonder op het lachen van de achterblijveu-
vroeg m-eesler.
Hans Fröhlich 6chudde hot hoofd. „Als u
het alstublieft maar direct in het dorp icg-
,maar Dórke zegt, ze heeft dan geen tijd. 'I den te letten.
Medelijdend keek de oude vrouw Hennig Op don terugweg hadden ze zooveel grop
op de knaapjes neer. ten te beantwoorden, dat het don kle m
„Weet je wat," zei ze, ,.ik heb nog allerlei I jontrer,6 begon te vervelen; ma;
boodschappen te doen, gaan jullie met me j leidster zei: „Dat moet je wel,
mee. Ik bad het eerst straks willen doen, j ben je domineeskinderen. Die moeten Jul
maar hel hindert niet, en daarna breng bel braaf zijn."
ik je naai huis." In de pastorie nam Dörke de jongens 1
Vol vertrouwen tippelden de drie naastontvangst en bedankte haar voor de bcg
haar; het was toch fijn, zoo'n bescherm ng j leid
te hebben wann er er zulke gevaren op den
weg dreigden als zooeven, wanneer groote
honden voor de huizen liepen en snateren
de ganzen den weg versperden.
Eerst ging zij nrar den bakker, daar
haalde vrouw Hennig een allemenschelijk
groote tulband, en voor alle drie werd een
stukje afgesneden, dat zij -zoo op moe rten
erten. Daarna gingen ze naar den kruidenier
heb het graag gedaan," zei vraui
Hennig, ..en wanneer je ze eens niet geb.u
ken kunt, dan stuur je ze maar naar mi
wij wonen in het huis daar achter de kprk V
mijn man is schoenmaker en die houd! wel
van kleine kinderen. Maar nu moet ik I
gauw gaan. mijn man wil naar de kerk.
dan moet ik thuis b'. I -n voor het vee F.r
ier Ischijnen er vandaag toch al n:et veel near j
ik het in de stad deed, onverschillig of de
kerk vol is of dat ik voor leege banken
praat."
De meester bromde wat over koude vin
gers die hij bij het orgelspe'en in de onver
warmde kerk kreeg. Toen klom hij op z'n
orgel en spoedig klonken troostvol de ver
trouwde klanken door de kerk; en Hans
zong mee: „Hoe zal ik U ontvangen
hun bege i en onder het zingen werd het hem zoo blij
te moede, dat zijn hoorders ook onder den
invloed kwamen en <l«it on lanks de weini
ge bezoekers de dienst niet vergeefe ge
weest was. Schoonmaker Hennig stonden
de tronen van vreugde in de oogen, toen hij
thuis van de preek vertelde.
„Dat noem ik een zegen, zoo'n predikant
hier te 'uhben." zei hij. „Hij zal het niet ge-
ny' n. Je w eet hoe ze hier zijn.
W voor hem de handen vou-
Wordt vervolgd).
