gritizctjt
Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken
EERSTE BLAD.
BINNENLAND.
NIEUWJAARSGROET
Gemengd Nieuws.
ABONNEMENT»
far kwartaal fS.29
(Reschikklngsknsten 10 15)
week 1 9A
Voor het Buitenland bU Weka
U) karhe rending
Oil dagelijksche tending
Alios bil vooruitbetaling
Losse nummer» 6 con!
met Zondagsblad fa cent
Bondagshlnd niet afzondei lijk verkrijgbaar
No 3236
Bureau: Breestraal 123 Telefoon 2710 Postbox 20 Postgiro 58936
DINSDAG 23 DECEMBER 1930
IDVEBXENTlCNl
Van 1 tof 5 r*?eli f 1-1^4
bike regel meer m022Y$
Inge? 4erfederilneeu s-
van 1—6 regels »Z40
Elke regel meer 0.45 i
BU contract belangrijke korting.
Voor het bevragen aan het bureau
wordt berekendOJt J
10e Jaargang
Dit Nummer bestaat uit DRIE bladen,
en een Kerstbijlagc
ZONDAGSRUST
TE OUD-BEIJERLAND
ONJUIST BEROEP OP ONS BLAD
Op 11 Februari 1929 verscheen een artikel
in ons blad over een brochure va.n den
heer J. H. Kok te Kampen, getiteld „Zon
dagsrust en Zondagsheiliging" ;„een woord
tot de anti rev. kiezers in Kampen naar
aanleiding van een gemeenteraad6debat".
Het geval te Kampen loten we verder on
besproken, we brengen alleen in herinne
ring, dat we een aanbeveling gaven van
brochure, omdat hierin naar onze I volking.
diend om de café's des Zondags te sluiten.
B. en \V. konten dit voorstel niet over
nemen, omdat zoo schreven zij aan c!e
raad de overheid de particuliere vrijheid
moet erkennen en bij de vaststelling harer
besluiten inzake ontheiliging, rekening
moet houden met de natuurlijke gesteld
heid der onderdanen. Zij mag niet dwinj
gend optreden, om andersdenkenden
noodizaken de Zondag door te brengen al.
degenen, die leven uit het beginsel van
Gods Woord".
Zooals men ziet, is dat précies en woor
delijk de tiende stelling.
De voorsteller merkte terecht op, dat het
voorstel geen dwangwet in 't leven roept
Neen, waarlijk niet. Dat zou slechts hei
geval zijn, ais men op de wijze van don
Duitschen Vorst de bezoekers uit de kroeg
haalde en naar de kerk stuurde (zie een
dagverhaal van de vorige week).
't Was hier juist andersom. De Zondags
sluiting houdt terdege rekening met de
tuurlijke gesteldheid der onderdanen: de
bevordering der Zondagsrust steunt op ie
overtuiging van het grootste dee. der bo-
meening, op zeer juiste wijze was uiteen
gezet. hoe de houding der gemeentelijke
overheid tegenover de vraagstukken van
.jZondacsrust en Zondagsheiliging" behoort
te zijn.
Dit artikel nu. of eigenlijk, zooals men
zal begrijpen, de stellingen, welke in ge
noemde brochure verdedigd zijn, hebben in
de raadsvergadering van Oud-Beijerland
veel opgeld gedaan; doch op een wijze,
welke wij niet mogen loten pa66eeren. Ze
dienden n.l. niet om het voorstel tot Zon
dagesluiting der café's te verdedigen; neen,
de tegenstanders deden or een beroep op
om het voorstel te bestrijden.
In een tiental stellingen legde da heer
Kok zijn conclusies neer. In de eerste wordt
vooral gehandeld over 't onderscheid tus
schen de Israëlietische Sabbath en de
Nieuw-Te6tamentische Zondag; doch bij de
bestrijding van de Zondagssluiting beriep
men zich vooral op de laatste stellingen,
welke ajdus luiden:
9e. De Overheid heeft als Dienaressp
Gods de roeping en de plicht de hand
haviDg van Gods ordinantiën en moet
krachtens haar aard en haar positie,
alles doen wat haar mogelijk is om ie
Zondag als Rustdag ten volle te hand
haven en de ontheiliging van dezen dag
tegen te gaan.
10e. De Overheid moet echter daarin
de particuliere vrijheid eerbiedigen, moet
bij de vaststelling harer besluiten inzake
ontheiliging rekening houden met
natuurlijke gesteldhei-d der onderdanen,
en mag niet dwingend optreden om an
dersdenkenden te noodzaken de Zondag
door te brengen, el6 degenen, die leven
uit het beginsel van Gods Woord.
Terwijl men zich ook vastklemde aan de
„Voor' de Overheid is dan de taak te
zorgen voor de Zondagru6t, Zooveel drt
6lechts mogelijk is. Voor ons, als Chris
tenen de prediking van den eisch Gods
aan alle menschen, dien Zondag te hei
ligen en in Zijn dienst te besteden. Dan
alleen wordt „het zwaard" der Overheid
juist gehanteerd en door ons geëerbiedigd
het woord der Schrift: Niet door kracht,
noch door geweld, maar door Mijn Geest
zal het geschieden, zegt de Heere".
Naar ons oordeel was dit beroep op on6
blad ten eenenmale onjuist; doch we ge
ven toe, dat de verdediging van het voor
stel hieraan niet geheel onschuldig was.
Aan beide zijden werd een fout gemaakt
en wel deze, dat men uit het oog verloor
het verschil in roeping tusschen persoon
en overheid. Tot den menech komt de
eisch: gij zult op de Zondag rusten en hem
heiligen; de Overheid heeft de plicht om
de Zondagrust zooveel doenlijk te bevor
deren en daardoor de heiliging mogelijk te
maken.
Het staat in de stellingen van den heer
Kok zóó duidelijk, dat het eigenlijk onbe
grijpelijk ie hoe men te Oud-Beijerland tot
zoo echeeve toepassing kon komen. Doch,
als gezegd, de verdediger van het voorstel
gaf er wel eenig6zins aanleiding toe; indien
we althans op hot officieele verelag mogen
afgaan.
Immers, daaruit blijkt, dat db verdedigen
zich óok (niet alleen) beriep op de houding
der vrome koningen van Ju Ja, die de scha
delijke dingen uit het land wegdeden en
deswege gezegend werden.
Deze verwijzing werd weer bestreden met
de opmerking dat wij niet meer leven in Ie
0ud-Testamenti6che bedeeling cn het be
roep op de koningen dus geen waarde heeft
Evenwel, dit alles vermelden we slechts
volledigheidshalve; d-e. zaak, waar het om
gaat is deze, of men terecht in ons blad
argumenten vond om het voorstel te be
strijden
Van twee zijden geschiedde dit Eerst
door het college van B. en W., dat ons blad
niet noemde, doch die het in hun praeadvies
.wel letterlijk citeerden.
Daartegen hebben we op zich zelf na
tuurlijk niet het minste bezwaar; het is
zelfs zeer eervol, doch dan moet men op
bet citaat geen onjuiste conclusie bouwen.
We zullen het zoo duidelijk mogelijk
zeggen. Een raadslid (we noemen namen
noch partijen, om de zaak zoo zuiver mo
gelijk te houden) had het voorstel inge-
Nog erger dan B. en W., in wier prae
advies men de liberale inslag proeft d
railleerde één der rechtsche raadsleden, d
uit do toepassing, welke op de tjen stellin
gen volgde, feitelijk de conclusie trok, de
de Overheid dus maar lijdelijk moet toe
zien. Wel begon dit raadslid met de juiste
opmerking, dat men onderscheid moet ma
ken tusschen Zondagsrust en Zondagsh
liging; doch zijn beroep op de tien stellin
gen was er ten eenenmale naast.
Dit blijkt wel duidelijk uit het feit, dat
hij niet de toepassing in haar geheel, doch
alleen de slotalinea citeerde: „Niet door
kracht, noch door geweld, maar door Mijn
Geest zal het geschieden".
Daaraan gaat echter vooraf, dat de Over
heid de Zondagsrust dient te bevorderen,
zooveel dit slechts mogelijk i
dat ie een recht gebruik van het zwaard
der Overheid; voor de Christenen blijft
de plicht om d-e eisch tot heiliging va
Zondag te prediken, want dat kan alleen
door des Heeren Geest geschieden
Het verbaast wel in hooge mate, dat men
tien stellingen letterlijk In een vergadering
poneert en er dan een redeneering mee
wil bewijzen,, welke rechtsdraads tegen doel
en strekking der stellingen ingaat.
Het Is jammer, dat hierop niet terstond
gewezen is, al bleek uit de'stemming, dat
men dit onjuist beroep afwees; want nu
gewerd ons de vraag of men de Zondags
sluiting in een plaats als Oud-Beijerland
met een beroep op ons blad kon afwijzen.
Het vraagstuk der Zondagsrust is voor
de gemeentelijke overheid dikwijls een
moeilijk- probleem; in dit geval wa
keuze niet moeilijk en strookte ze geheel
met de opvattingen welke in onze kring
gehuldigd en in ons blad verdedigd zijn.
DE TARWEWET
EEN TWEEDE ADRES VAN DE NED. VER.
VAN WERKGEVERS IN HET BAKKERS
BEDRIJF.
Bovengenoemde organisatie heeft zich op
nieuw tot de Tweede Kamer gewend met
bezwaren tegen het wetsontwerp tot
steun der inheemsche tarweteelt.
Adressante stelt wederom uitdrukkelijk
voorop, dat geen verwerping van het
wetsontwerp is gevraagd, doch wel wijzi
ging op de belangrijke punten.
In de eerste plaats meent adressante, dat
het maximumpercentage van 25 tot 10 pet.
■erlaagd moet worden.
Voorts wil de regeering de richtprijs
op f 12 per K'1 brengen; een verhooging van
de tegenwoordige prijs met ongeveer f 5. Het
krop- en bruin- of Zeeuwsch .tarwe
brood, dat hier veel gegeten wordt, zal daar
door 3 3l/2 et'. per 8 ons stijgen.
Gevolg: vermindering van het verbruik
van Inlandsche tarwe ten behoeve der brood
bereiding en vervanging daarvan door de
goedkoopere buitenlandsche tarwe.
De m e n g p 1 i c h t zal grooter bezwaren
opleveren dan men algemeen denkt. Het is
niet onmogelijk om 10 pet. inlandsche tarwe
te verwerken wanneer de bakkers het zelf
mogen en kunnen mengen. De Regeering eh
ook de Commissie-Lovink vergeet, dat men
in de groote bakkerijen steeds zoekt nog de
beste melange van vele meelsoorten om het
meest gewenschte bakmeel te krijgen.
Hierbij let men dus op de kwaliteit zoowel
van de buitenlandsche als van de Inland
sche bloem. Wat de laatste betreft: het is
soms mogelijk om 12 pet. en meer Zeeuw-
sche tarwe te gebruiken, terwijl van Gro
ningsche slechts 4 pet. geoorloofd zou zijn.
Aan de bakkers moet dus het mengen wor
den overgelaten; vooral ook omdat het meng
gebod groote improductieve kosten met zich
meebrengt. Adr. raamt dit bedrag op 2V2
milliocn.
Is het dan niet veel en veel eenvoudiger
voor te schrijven, dat geen meelfabrikant,
meelimportcur of wie ook buitenlandsche
tarwebloem onvermengd mag afleve
ren, indien daarbij niet tegelijker tijd tien
procent aan bloem van Inlandsche tarwe
wordt afgenomen? Extra-controlekosten ver-
eischt dit niet.
Voorts wordt er op gewezen, dat de ge
mengde zich niet leent voor het bakken van
beschuit en evenmin voor banket.
F.r zal moeten komen een Rijksdistri
utiebureau voor b ro o d bakkers, die
tevens beschuit en banket bakken
en voor de .uitsluitend banketbakkers,
benevens voor de koek-, biscuit-, beschuit-,
vermiccllie-, stijfselfabrikanten enz.
Resumeerende verzoekt het hoofdbestuur
HET NEDERL. WEGENCONGRES
JAARLIJKSCHE VERGADERING
Gister heeft ónder voorzitterschap van
Ir. J. J. Stieltjes te Den Haag de Ver
eeniging Het Nederlandsche Wegencongres
haar jaarlijks'ché vergadering gehouden.
Als bestuursleden werden wegens perio
dieke aftreding van de heeren Mr. D. Hu-
dig, Mr. J. H. Muinck Houwer, Dr. Ir. M.
J. W. Roegbolt en Ir. M. H. Granpre Mo
lière. die niet herkiesbaar waren, gekozen
de heeren H. P. J. Bloc'mers, voorzitter van
het Instituut van Volkshuisvesting en Wo
ningbouw benoemd burgemeester van Gro
ningen; Mr .A. Jonker, directeur van de
Verecniging voor Nederlandsche Gemeen
ten. te 's-Gravenhage; C. J„ van Wijngaar
den van Hees. secretaris van den Bond van
vrijwillige verkeersinspecties in Nederland,
te Utrecht, en .1. Eringaard, voorzitter van
de Kon. Ned. Motorwielrijdcrsvereeniging.
De heer P. J. P. van der Steur, referenda
ris aan het Departement van Waterstaat,
hielü vervolgens een rede over het Rijks
wegenplan 1932, waaraan het volgende is
ontleend.
Het bestaande, oude, wegenplan. heeft
met alle gebreken, die er in vele oogen aan
mogen kleven, een zeer voldoenden grond
slag gegeven voor uitvoering van de wegen
verbetering volgens de wegenbelastingwet.
Dat plan moest in weinig tijd worden ont
worpen, terwijl men nog over weinig erva
ring beschikte. In het nieuwe plan zal men
evenwel veel van de structuur van het oude
terug vinden.
Het plan-1932, hoewel vastgesteld bij K.
B. van 6 October 1930, zal eerst 1 Januari
1932 van kracht zijn. Vaststelling was reeds
thans noodig, om daarmee bij het opmaken
van het volgende 5-jarige werkplan, dal is
dus de begroeting voor 1932, rekening te
kunnon houden.
De financieele zijde van dit plan
is, aldus Spr., de voornaamste reden, dat
voor het oogenblik niet alle wenschen ten
opzichte van de in het plan op te nemen
verbindingen konden worden bevredigd.
De raming van 435 milliocn voor het
wegennet, thans voor 1932 en volgende ja
ren gesteld, blijkens de memorie van toe
lichting tot de wegenfondsbegrooting 1931,
tot uitgangspunt nemende, valt het op, al
dus Spr., dat de kosten aanmerkelijk hoo-
ger zijn geraamd dan bij de behandeling
van de wegenbelastingwet voor de wegen
verbetering werd geschat Voor Spr. is het
dan ook de groote vraag of binnen korten
tijd Spr. denkt hierbij aan een tijdperk
van 15 tot 25 jaren dit net zal kunnen
worden tot stand gebracht Technisch
zulks natuur Ijjk m o g e 1 ij k,
aar financieel meent Spr. groo-
ten twijfel te moeten koesteren
bij de overweging, dat het niet aanneme
lijk is, dat uit de inkomsten van het We
genfonds een dergelijk bedrag binnen een
betrekkelijk korte periode kan worden ge
financierd. Het wegennet 1932 acht hij al
bedenkelijk ruim opgevat en naar Spr.'s
meening is eerder beperking ervan noodig
dan uitbr&iding toelaatbaar.
Intusschen, men heeft het, wanneer de
omstandigheden dat noodig maken of ver
oorloven, in de hand, het plan te beperken
of aan te vullen. Voor het oogenblik acht
Spr .het evenwel goed beleid, dat vooral
niet naar uitbreiding wordt gestreefd.
Bjj de uitwerking van het thans gevolg
de systeem zijn eerst énkele vaste knoop
punten vastgesteld, en achtereenvolgens
elk dier knooppunten de wegen met
zijtakken, die erop uitkomen, te nummeren
te noemen.
Als knooppunten zijn gekozen Amster
dam, Haarlem, 's-Gravenhage, Rotterdam,
Utrecht, Hoevelaken, Zwolle, Leeuwarden,
Groningen, Deventer, Zutfen, Arnhem, Nij
megen, Bergen op Zoom, Breda, 's-Hertogen
bosch, Eindhoven, Venlo, Roermond en
Maastricht Naar de belangrijkheid van het
verkeer, dat er op wordt verwacht is elke
weg ingedeeld in een bepaalde categorie,
waaruit kan worden nagegaan, hoe de weg-
verbetering is gedacht
Ons wegennet zal aanvankelijk moeten,
en om niet te uitgebreid te worden
niet veel anders kunnen bevatten: de hoofd
verkeersaderen tusschen de groote handels-
industrie- en bevolkingscentra in het Zui
den en het Westen van ons land, tw. Am
sterdam, 's-Gravenhage, Rotterdam en
Utrecht de verbinding daarvan met derge
lijke belangrijke centra in de overige lands-
deelen en met het buitenland en de aan
vullende verbindingen.
Pessimisme.
Nadat Spr. nog deverschillende verbin
dingen en nieuwe wegen gereleveerd had,
volgde een gedaohtenwisseling met Ir. P.
Bakker Schut, wien de besprekingen mos
terd na de maaltijd toeschenen. Spr. acht
het zeer- de vraag of de vele miliicrenen het
grootst mogelijk nuttig effect zullen heb
ben. Spr. -vindt alles zoo vaag. Veel beter
oordeelt hij twee scherp gescheiden wegen
soorten: le. hoofdwegen alleen voor auto
verkeer (desnoods met hier en daar een
zijweg voor langzaam verkeer) en 2e. de
onderlinge verbindingen met de kleinere
plaatsen.
Spr. wijst er ten slotte nog op, dat het
belastingbetalend publiek practisch niets te
zeggen heeft.
Hierna was het woord aan den heer Ei
sen, burgemeester van Naaldwijk, die even
als de heer Bakker Schut gaarne de weg
Rotterdam-Naaldwijk, welke in het plan
is aangebracht, doorgetrokken zag naar
Den Haag. Immers van de 130.000 bouw
producten van -het Westland gaat 40.000 ton
per vrachtauto in hoofdzaak naar Rotter
dam. Het maatschappelijk verkeer beweegt
zich evenwel voornamelijk naar Den Haag.
De heer Swaab (B.B.N.) acht dc termijn
van 25 jaar voor de uitvoering van het ge-
heele net veel te lang. Voorts moet het ge-
heele wegdek niet bestaan uit steenslag e.d.
materialen, waarop.de banden het nauwe
lijks 2000 K.M. uithouden, terwijl op den
goeden autoweg de levensduur der banden
25 a 30.000 K M. bedraagt.
Ir. Van Voorst Vader verdedigt het ont
werp van den weg Amsterdam—Den Haag
langs Sassenheim, daar het beste deel van
de oude weg zich tusschen Sassenheim en
Haarlem bevindt. Traceering ran den weg
ten Oosten van Leiden zou de uitvoering
zeer vertragen.
De heer De Bruyn (bestuurslid) kan in
enkele opzichten niet met den heer Van
der Steur meegaan.
Vooreerst de financieele zijde. Het moge
waar zijn. dat het plan niet voor de eeuwig
heid geldt en dat een herziening om de 10
jaar is voorgeschreven, het zou toch bijv.
oneconomisch zijn wegen aan te leggen, die
later zouden blijken niet te deugen. Dit
geldt ook vooral voor den weg Den Haag-
Wassenaar—Sassenheim.
Spr. deelt niet de meening van den heer
Van Voorst Vader, dat deze weg langs
Wassenaar en Haagsche Schouw kan gaan.
dat veel te dicht is bebouwd en waaraan
straks allerlei snelheidsbeperking zou wor
den verbonden. Bij Oegstgeest vil men trou
wens toch reeds een omlegging met een
wegbreedte van 55 M.
met klem een eventueel amendement, waar
bij aan de bakkerij zelf wordt vergund, te
,n e™st,Pe overweging te nemen
Mocht een dergelijk amendement worden
verworpen, dan is naar de meening van het
hoofdbestuur in 't Lands belang aanhouding
van de wetsvoordracht noodzakelijk, opdat
spoedig mogelijk andere maatregelen tot
steun van den akkerbouw kunnen worden
overwogen. De vereeniging verklaart zich
gaarne wederom bareid te dier zake aan op
bouwende arbeid mede te werken.
Spr. acht aparte wegen voor snelverkeer
urgent.
Profiel A met de verschillende zijlanen
is als autoweg heel wat ingewikkelder dan
profiel C dat voor het snelverkeer de voor
keur verdient. Maar op den weg Den Haag
—Rotterdam hebben we noch het een noch
het ander. Spr. zou den inleider willen vra
gen, wadr nu eigenlijk het profiel C inder
daad zal worden toegepast.
Door zijn buitengewone vaagheid geeft
het nieuwe plan nog minder zekerheid dan
het vorige.
De vraag of het wel het meeste nuttig
effect biedt in verband met de ruim 500
milliocn (80 milliocn is reeds besteed) zou
Spr. ontkennend moeten beantwoorden. Aan
den eisch van veilig snelverkeer kan het
vooralsnog niet beantwoorden.
Wellicht is dit nog mogelijk, door er voor
zorg te dragen, dat profiel C niet slechts
in theorie maar ook in werkelijkheid veel
vuldig zal worden toegepast.
Ir. van den Broek (Dep. Waterstaat)
komt op tegen de bewering van de heer
Bakker Schut, als zou het wegenplan slechts
een samenstelling van ambtelijke plannen
zijn. Voorts kan het huidige plan. juist door
z'n vaagheid nog gemakkelijk worden ge
wijzigd. Spr. vindt het niet noodig, ook de
minder drukbereden hoofdverbindingen in
de eerste categorie op te nemen.
Jhr. Ir. Reigersman (Prov. Waterstaat)
acht het economisch om naast een weg
Moerdijk—Princenhage een weg Moerdijk—
Breda aan te leggen.
Ir. L. v. Gendt acht een vaste brug bij
Deventer zeer noodzakelijk.
Het wegenplan vindt bij den heer Ten
Bokkel Huinink wel grootdeets Instemming,
mits er een paar goede speciale autover
bindingen Amsterdam—Den Haag—Rotter
dam en Den Haag—Utrecht—Arnhem ko
men. De weg Amsterdam—Den Haag moet
beoosten Leiden worden aangelegd.
De heer Kraak Stheeman (Bond v. Auto-
bus-ondernemers) bepleit wegverbindingen
Gouda—Krimpenerwaard en eenige auto
wegen in Zeeland.
Van andere zijde wordt eveneens aange
drongen op den aanleg van wegen in Zee
land, met name in Zeeuwsch-YTaanderen.
Repliek v. d. Steur.
In zijn repliek handhaaft de heer Van der
Steur z'n standpunt, dat met het beschik
bare bedrag (432 millioen) zooveel mogelijk
gewoekerd wordt. Speciale autowegen acht
Spr. financieel onuitvoerbaar. Voorts is hij
er van overtuigd, dat de Regeering zek.er
rekening zal houden met wat hier gespro
ken is. De tijd van groote internationale
verkeerswegen acht Spr. nog niet gekomen.
Het onderhavige plan 1932, behoudens een
kleine wijziging, acht Spr. derhalve het
meest geschikte De brug bij Deventer kan
er volgens het nieuwe plan komen, al mo
gen de hooge kosten, welke bruggen
bouw in zijn aard met zich brengt, niet
uit het oog worden verloren.
Inzake.de lintbebouwing kan Spr.
mededeelen, dat er binnenkort een aan
schrijving is te wachten, waarin de alge-
meene richtlijnen worden aangegeven.
Het zal wel moeten komen tot een alpe-
meene wet op de lintbebouwing. Wanneer
die zal worden ingediend, is echter nog niet
te zeggen;
Omleggen van den weg Amsterdam be
oosten Leiden naar Den Haag is nog in
onderzoek.
Wat den weg Naaldwijk—Den Haag aan
gaat, al staat deze niet op het wegenplan,
toch is er een weg. Het Rijk zal zeker niet
nalaten, die verbinding zoodra mogelijk tot
stand te brengen.
Welke wegen profiel C krijgen, is nog niet
te zeggen. Het plan is daaromtrent soepel
en dit is een voordeel te achten. Tn
Zeeuwsch-Vlaanderen komen twee verbin
dingen op het wegenplan voor. De verbin
ding Oost—West in Zeeuwsch-Vlaanderen
ligt meer op den weg van het provinciale
bestuur.
Na deze repliek van den heer Van der
Steur werd het congres in den vooravond
gesloten.
BiJMSliilliffl
Wie zich heden als Kwartaallezer op ons blad doet inschrijven, ontvangt
de tot 1 Januari a.s. verschijnende nummers GRATIS
Abonné's op te geven aan de Agenten of aan de Administratie
iibmib—m
3RIEVEN UIT DE HOOFDSTAD
DE QUADRATUUR VAN DEN
CIRKEL
ONZE MOOIE PLASSEN
De Algemeene Vereeniging voor Natuur
bescherming heeft aan Gedeputeerde Staten
yan Zuid-Holland een adres gericht, waarin
instemming wordt uitgesproken met den in
houd van het adres van de Kon. zeil-, roei
en motorsport vereeniging De Kaag met be
trekking tot de waterwegen en liet
gebied iu Zuid-Holland.
Elk jaar wordt er bij de behandeling der
Gemeentebegrooting aangedrongen op den
v van goedkoope woningen voor de
arbeiders. Wij kunnen dien aandrang ver
staan.
Daar zijn er in de groote stad nog velen,
die bij lange na niet komen tot de „hoo
ge" loonen, die dikwijle de plattelanders
uit hun dorpen lokken, wijl ze meenen, dat
de stao hun overvloed b.^ngen zal.
Zeker zijn er dikwijls goede tijden, voor
velen ook goeie kaneen- maar menigeen
profiteert er maar in geringe mate van of
krijgt de kans nimmer. In de ongeschool
de beroepen, en de fabrieksmatige bedrij
ven, in tranisportondernemingen ie he
doornsnee-loon niet veel hoöger, dan overal
op het platteland door een goed arbeider
kan worden verdiend.
Voor -deze greop i6 het leven in de stad
duur en een van de zwaarste posten op het
budget is de elke week terugkomende huis
huur.
Nog zijn er wel ^oedkoope woningen
maar hun aantal vermindert, ook de
dere woningen hebben den gang naar
meege'maakt. Nieuwe woningen wor-
er veel gebouwd, zelfs in zeer groote
aantallen, maar de huren zijn betrekkelijk
hoog en beneden 6,per week schijnt
men niet in staat een behoorlijke, woning
te leveren. De meeste doen nog een hooger
huur en arbeiders die van f 6.50 tot f 8.
huur betalen zijn volstrekt geen uitzonde
ringen.
Dat kan van het loon niet af zegt men
en dus moeten er goedkoopere woningen
komen, wooiingen die particulieren niel
kunnen bouwen, ai'hans niet kunnen ex-
ploiteeren en dus moet de Gemeente er
voor zorgen.
Wel worden af en toe eens plannen ge
publiceerd. die den indruk wekken, dat
er toch wel iel6 voordeeliger bouw, en dus
een lagere huur bereikbaar i6, maar in de
praktijk i6 er van deze mogelijkheid niet
veel gebleken.
In onze Gemeenteraad is dit jaar weder
het oude geluid vernomen van zeer ver
schillen'en kant. en wanneer men de men-
schen zoo hoort spreken, dan zor men
meenen, dat de kwestie ie opgelost- en dat
alleen onwil van het Gemeentebestuur, of
althans gebrek aan medewerking van deze
zegeningen onthoudt.
Wij gelooven dat de zaak zoo eenvoudig
niet staat. Al is het zeer wel mogelijk dat
nieuwe vindingen op een bepaald onder
deel besparing zullen bnngen, en mis
schien ook hier en daar on de exploitatie
besparing kan worden verkregen, al zit er
in sommige plannen zeker wel iets goeds,
op een belangrijke verlaging is, gezien on
ze geheelb woningpolitiek, weinig kans.
Wij moeten, meenen wij, in die richting
geen oplossing verwachten- wijl ze daar
niet kan liggen.
Men moet toch bij de beschouwing van
deze zaken nuchter blijven. De loonen der
arbeiders zijn in den loop van een kwart
eeuw \erdiib! Md en voor sommiger meer
dan verdubbeld.
De technisc".° eiechcn die de bouwver
ordening stelt zijn bij elke herziening ver
scherpt, terecht in meer dan een opzicht,
wel eens wat aan de overdreven kant mis
schien in bepaalde gevallen.
Aan de inrichting der woning stellen
■•ii geheel anderi- eischen dan voorheen,
xo weinig mogelijk gezinnen willen wij
hebben op één trap, onze trappenhuizen
moeten licht zijn en ruim. Wij hebben
groote kamera ontworpen en wij willen
een voldoend aantal siaapkamere hebben
voor het gezin met kinderen van verschil
lende leeftijd cn sekse.
Wij hebben onze straten twee-, driemaal
zoo breed aangelegd als vroeger, wij wil
len plantsoen en speelplaatsen, pleinen
ook in onze arbeidtrswijken en architects
nische gevels, die wij legenwoorlig straat-
wanden noemen.
Io het nu niet een dwaze en ongeoorloof
de eisch, te verlangen dat de huren nu
toch zullen bepaald worden op het peil van
voor den oorlog?
Wie niet wil komen tot verlaging van
het woningpeil. die zal ook voor de arbe'
dere de hoogere huur moeten accepteeren
Zeker er is hier en daar iets te doen
is wij straks buiten de Ringspoorbaan
kunnen bouwen- éénge zinshuisjes op pol
Jerpeil. dan kunnen wij komen tot een be
langrijke vermindering van de bouwkosten
per woning.
Maar. dan gaat het vervoervraagstuk
weer klemmen -n vermeerderen de kosten
ooral voor wat betreft het groot ere gezin
Ook de hoogere bouw zal in dit opzicht
geen oplossing brengen. Wel achten wij
het dan mogelijk meer comfort in de arbei
Evenals vorige jaren stellen wij ook ntt
onze lezers in de gelegenheid hun
elkander via ons blad toe te roepen. Hel
verzenden van naamkaartjes bij de jaar
wisseling is kostbaar en het plaatsen van
een advertentie verreweg goedkooper dan
elke andere manier, speciaal voor zaken-
menschen.
Bovendien is, opdat de kosten voof
niemand een bezwaar behoeven te zijn, met
den prijs dezer annonces verre afgeweken
van de gewone tarieven.
Zij, die in het Nieuwjaarsnummer eeil
advertentie wenschen te plaatsen, gelieven
dezt aan het bureau van ons blad, Bree»
straat 123, op te geven.
De prijs is 0.50 voor 1—5 regels, 8 regela
0.75, 10 regels 1.—, tegen contante beta»
ling, of toezending van het bedrag in post
zegels, per postwissel of per giro. Lezers
van ons blad, wonende buiten Leiden,
worden opmerkzaam gemaakt op dit laatste.
Tijdige opgave van de advertentie is zeee
gewenscht.
DE ADMINISTRATIE.
derewoningen te brengen, doch de deskun«
d.gen zijn het er wel over eens, dat d»
huurkosten niet zullen verminderen.
Moeten wij dan den weg op van Weenen
en de bouwsommen afschrijven, om cie ar->
beiders en'-M de exploitatiekos-ten te doen
betalen? Zou men meenen, dit niet terug te
vinden in een loonsvermindering, die d«
kwestie alleen in een nieuwe vorm tot ons
brengt? Afgedacht daarvan echter, is deze
weg nic' de onzj en ligt ze zoozeer in den
lijn der socialisatie- dat ze ons ook prin-i
cipieel afkeurenswaardig lijkt.
Mogelijk is wel, dat de gemeenschap een
grooter deel van den aaaleg van 6traton,
pleinen en plant, oenen niet laat drukken
op de I ouwte -reinen, m. ar die brengt op
de algemeene rekening en dus dekt uit
belastingen. Dan kan er een niet onbetee»
kenende huurverlaging komen, maar rij
zen daartegenover de andere kraten, die
toch ook de arbeiders in een stad als ie»
onze niet voc bijgarn.
Ook dit is een soort toeslag. Maar mits
over de geheele linie toegepast, is ze toch
de minst aanvechtbare.
Wi„ deze radicale middelen niet wil. of
wie meent dat dit niet kan- die zoeke niet
langer naar de quadratuur van den cirkel,
maar aanvaarde de realiteit en voere een
loonpolitiek, die rekening houdt ook met
deze feiten-
AREND VAN AMSTEL.
UIT HET SOCIALE LEVEN
BEDRIJFSTELLING
Op 31 December 1930 wordt voor de eersté
maal een bedrijfstelling gehouden. Dcartoe
zullen tegelijk met de volkstellingskaarten
groene bedrijfstellingskaarten uitgereikt wor
den. Ieder bedrijfshoofd moet op het bovensts
deel dier kaart (de adreskaart) den naam, het
adres, en de soort invullen van de ondeme»
ming of ondernemingen, aan welker hoofd hij
staat en voor zoover het een bedrijf is dat
onder de Ongevallenwet 1921 valt, bovendien
het bedrijfsnummer.
Wie bedrijfshoofd is, is omschreven In dd
toelichting op de achterzijde van de groens
kaart. Ook bij die zonder personeel of uitslui
tend met hulp van familieleden voor eigen
rekening een bedrijf uitoefent, is bedrijfs
hoofd. Is het bedrijf geheel of gedeeltelijk ver-
zekeringsplichtig, volgens de Ongevallenwet
1921, dan behoeft het onderste deel der groe
ne kaart niet ingevuld te worden.
De grootst mogelijke nauwkeurigheid bij d«
invulling is zeer gewenscht. De volkstellert
verstrekken inlichtingen en voor de invulling
de loonlijsten doen dit de Raden van Ar
beid.
DOODELIJK ONGEVAL.
Men meldt ons uit Schiedam:
Door tot cu nu toe onbekende oorzaak is
Zaterdagnacht, ongeveer 12 uur. de 76-jarigo
u- Gewoond hebbende op de Singel
alhier in dc Korte Haven geraakt. Hij is
door eenige burgers op dc wal gebracht,
waarna onmiddellijk kunstmatige ademhaling
werd toegepast. De man, die bewusteloos
was, kwam weer bjj en werd por politiebran-
card naar het gemeenteziekenhuis verroerd,
waar hjj Zondagnacht is overleden. De eom-
missaris van polit:e verzoekt dengene die
inlichtingen omtrent de toedracht van -lit
ongeval kunnen verstrekken, zich aan het
Hoofdbureau van Politie te vcnetgen.
