VïnVanclaa<
DONDERDAG 18 DECEMBER 1930
EERSTE KAMER
TWEEDE KAMER
UIT HET SOCIALE LEVEN
Wetenschap.
Gemengd Nieuws.
GEEF VERDER"
Lichamelijke Oefening.
Ingezonden Stukken.
Radio Nieuws.
KRUISER EN FLOTTIELJE-
VAARTUIG
Vanmorsen is de Eerste Kamer bijeengeko
men om. met enkele andere kleine wetsont
werpen, de veelbesproken aanvulling dor ix«-
fenslebegrooting af te doen, waarbij over don
aanbouw van een kruiser en een flottlclje-
Vuai tulg wordt beslist.
Na de uitvoerige behandeling ln de Tweede
Kamer meenen we ditmaal kort te kunnen zij».
Want het bleek al spoedig, dat zelfs ln den
Senaat over dit onderwerp niets nieuws kon
wóruen gezegd En voor herhalingen hebben
we thans geen ruimte.
Prof. VAN EMuuüN (V.D.) begon met een
van zijn bekende overdadig lange redevoerin
gen. Ze was den inhoud betreft van het be
faamde ontwapenaarseoort.
Hij sou ditmaal de zedelijke verwerpelijk
heid der lanuverdedlglng niet breed behande
len. Maar bij de oeoordoellng van 'e ministers
Ïlan gaat hij toch van die verwerpelijkheid uit
h wil daarom van wat DIJ een uitbreiding van
de vloot aqht, niet weten.
De petitionnementsactie had 's heoron v.
Embdens Sympathie, maar weergaloos brutaal
was zijn bewering, dat de rechterzijde en spe
ciaal de R.K. Staatspartij, schuld draagt aan
den parlementairen uitzonderingstoestand. Wie
riepen dezen toestand in het leven? n.
dl© dat ln 1925 deden, stonden de vrlJz.-dom.,
die ten slotte ae opu.acht toi. iviiu.neu.^.o
ontvingen, vooraan. Op hen, gelijk op alle ont-
wapenaara la inderdaad van toepassing het
oude citaat van Thorbeeke over parasitische
politick, die zich slingert om elk Incident. In
alle bescheidenheid: de professor wa3 daarbij
niet eens origineel. Reeds vele jaren geloden
ivas de uitspraak door Prof. Diepenhorst ont
dekt on werd aangewend om het beginsellooss
r k optreden der linkerzijde te veroor-
«kelen
a.na trad de heer v. Embden in een tech
nische crlllok op het voorge-steldo materieel.
HIJ maakte het zich nogal gemakkelijk. We
moeten het maar doen met het moreelo ver
trouwen. dat niemand recht heeft onze neu
traliteit te schenden en r.ioeten ons durven
verlaten op de vele gesloten vordragen. We
kunnen het toch niet tegen Engeland. Japan
of Amerika opnemen en opzo vloot la ook van
geenerlei invloed en beteekenls voor anderen.
We blijven weerloos en dus zullen de vrljz.-
dem. tegenstemmen, ook omdat zo voor de
handhaving onzer neutraliteit onze bewape
ning niet noodlg achten, Ja er zelfs een go-
vaar in zien.
Als we geen vloot of leger hebben, dan zal
de Volkenbond ons ook gen militaire ver
plichtingen kunnen opleggen en loopen we ook
geen risico's van personen of geld.
Na deze klaplooperij te hebben verdedigd,
onthaalde de professor de luisterenden op een
betoog, dat we na bet ultbouwlngaverdrag hot
zonder kruiser kunnen stéllen.
Mevr. POTHUISSMIT (S.U.) sloot zich aan
hij de rede van den heer Brautlg&m ln de
Tweede Kamer. Zo kon or niets nieuws moer
over zeggen en beperkte zich tot enkelo niets
zeggende politieke stekeligheid)©»
Prof. DE SAVORNIN LOHMA.V (C.H.) merk
te op. dat dit eenvoudig© ontwerp Je met mili
tair Isoeren van ons volk niets te maken heeft
De petitionnementsactie droop, naar het
woord van den soc.-dem. Prof. Bongttr. zoozou.'
van tnoreelc diskwalificaties, dat men or wei
nig respect voor kan hebben.
Betwijfeld word of de socialistische arbei
ders met vreugde het ..offer" zullen brengen
van losmaking van Indlë, gelijk de heer Al-
barda beweerde. Twee derdo van do motaal-
industrle b.v. is van Indlë afhankelijk.
Het plan dor Regoenng geeft een inzicht ln
de ontwikkeling der Marino in de toekomst;
binden doet dit exposé echter niet.
Do te vormen reserve bedoelt niet anders
dan do zeegaand© vloot werkelijk zeegaand to
maken. Vervanging van oudo schepen ls geen
uitbreiding
De ontwapenaars werden er op gewezen, dat
de Volkenbond geen onfeilbaar instituut ls. Het
is n(et Immoreel dat te zeggen, maar 'n. kwes
tie van opportuniteit.
Waarom willen de ontwapenaara alleen te
gen ongeregelde benden Urblna optreden,
maar dezen ongemoeid laten Indien bl.1 b.v. als
president van Venezuela hetzelfde doet?
Wanneer we onze schepen bouwen, zal dat
allerminst ln het buitenland een ongunstlgen
indruk maken. Wel Is er in «en Belgisch blad
al óp gewezen, dat het optreden van den heer
Albarda beteakent, dat bijNeÖ'erlondache mo
bilisatie li mlllioen burgers zich daartegen
zullen verzetten, zoodat België daar rekening
nii'O heeft te houden.
Het argument; het geeft toch niets, ls detno-
ralisoorond. Maar de soc -dem. minister Stau-
neng in Denemarken verklaarde anders en
zelde, dat als do Deensche grens zou worden
geschonden, de Deensche Regeering er zeker
geen proppenschieters naar toe zou «turen.
Ook Zwltporland houdt in het belang van den
vrede zijn leger op poll.
Komende tot het ontwerp zelf betoogde de
heer Lohman, dat het op peil houden van onze
weermacht meer dan ooit geboden is. De vre
desverdragen hebben onoplosbare problemen
geschapen.
België ls o.a. aan Frankrijk gekluisterd
door oen geheim verdrag en geeft bonderden
mlllloenen froncs uit voor bewapening.
Do heer OUDEGEEST (S.D.); Waarvoor Ne
derlanders het geld verschaffen.
Do hoer DE SAVORNIX LOIIMANAls dat
waar Is. wil lk van deze plaats wel zeggen,
dat lk dal een schandaal vind.
Do heer VAN' EMBDEN" De Ned. Handel
maatschappij verstrekt een leening.
De heer DE SAVORNIN LOHMAN: Daar ben
lk niet verantwoordelijk voor.
De heer VAN EMBDEN: Een van uw partij
leiders is daar president-commissaris.
De heer DE SAVORNIN LOHMAN: Dat ls
•en interruptie, die lk Infra dlernllaturn vind.
Hij betoogt verder, dat de andere mogendhe
den ons gaarne Jn Indlë zien als we tnonen
•r te willen blijven. Hij sluit zich voorts aan
bij hen, die In de Tweede Lamer acht kanon
nen hebben bepleit Wat het zenden van een
flottieljevaartuig naar Curacao betreft. Juicht
hij het toe, dat de Regecring eindelijk daartoe
is overgegaan.
Met volle overtuiging zullen de Chr.-Hlat.
voor het ontwerp stemmen.
De heer HEERKEXS THIJ6SEN (R.KJ ver
dedigde dit eveneens. Evenzoo de beer BRIET
(AR.). Deze wees er op. dat het gaat om de
vraag of wij. als lid van «-en volksgemeen
schap. verplicht zijn een vloot te onderhouden
ter verdediging van Indlë. De vier grooto aee-
mogendh den hebben verklaard, dat zij ons
bezit ln Indlë ongemoeid laten, mnar Juist dit
wllat op het groote belang op Internationaal
c-epied, van Nederlandsch Indlë. De Interna
tionale toestand brengt mee. dat wij daar een
vloot moeten hebben. De vier-mogendheden-
overeenkomst van Washington ls een veilig
heidsklep, die ontspanning geeft, vooral gege
ven heeft In 1931. maar die geen zekerheid
geeft. Hlstor'sch gezien icbben wij den plicht
lnd'ë te verdedigen. Nadat Engeland onze ko
len lën veroverd had, hebben wij ze terugge
kregen, mits wij ln staat zouden zijn ze te
verdedigen. Door onze nalatlghold en lamlen
digheid gingen Ceylon en de Kaap verloren.
Nederland zal zijn gebied overzee verliezen
als het niet ln staat ls er een gezag te hand
haven.
Niemand zal waardeering hebben voor een
Nederland, dat we' een groote mond kan op
zetten, maar niet bereid la ook hot zwaarste
offer te brongen voor zijn onafhankelljkheld
Na de actie voor het vlootwetpetitionnement
te hebben becrltiseord als een politieke ma
noeuvre, verklaarde de heer Briët. dat de anti-
rev. fractie voor het ontwerp zal stemmen.
Do beer FOCK (Lib.) wees allereerst Op de
onwnard'ge agitatie voor het petitionnement,
waarbij gespeculeerd ls op de onkunde van de
ma «sa.
Het ontwerp bindt niet verder dan voor wat
er in staat, dat is hoogstens voor twee pcho-
pen. «n voorts tot vervanging van opgevaren
schepen.
A's nlet-deskundige mengde de heer Fock
Zich niet ln technische details.
Zorg voor rust en veiligheid van Indlë *ljn
Wo oan de bevolking verplicht.
Laten we Indlë los. dan ls dat een ramp voor
de bevolking. Zelfstandig kan het niet aljn
en met een nieuw, vreemd bestuur wordt In
dlë ook niet gebaat.
De heer MOLTMAKF.R (S.D.) deed even een
poging om de beraadslaging ge-chorst te krij
gen. Met 22 tegen 6 stemmen wees de Kamer
deze peeing af.
H©t woord was daarna aan den hp«r MEN-
DEL*» (S.D.). Diens rede was e'ven'lIk nl een
soort repliek op de gehouden redevoeringen.
Het begon, terwijl 8 van de II soc.-dem waren
heengegaan, met een verdediging van de pe
tit lonnementMCtie.
Ontstaat er weer oorlog, dan zal de arbei
dersklasse die met de daad moeten verhinde
ren. Dan komt de revolutie vooruit, al zal dat
bloed kunnen kosten.
Wat het ontwerp betreft, het door den Mi
nister overgelegde plan lijkt op de verworpen
Vlootwet ale .twee druppelen water op elkaar.
W* kunnen Indlë niet verdedigen en voor
den 'heer Mendela is hot in het geheel n'et
z©ker. dat het soo'n ramn 2ou zijn als Indlë
voo— N-derlt-nd verloren ging. Nederland heeft
goed" dingen tot stand gebracht, doch laat men
zloh boeden voor zelfoverschatting.
De verreder'ne werd te 6.55 geschorst tot
•s avonda half negen.
AVONDVERGADERING
fr» de Avondvergadering verkreeg MINISTER
Deckers gelegenheid zijn voorstel te ver
zadigen.
HIJ merkte op. dat do vloot als zoodanig niet
wordt versterkt met bemande vaartuigen.
Ten aanzien van Curasao meende de heer Van
Embden dat het flottleljevanrtuig niet noodlg
ls. Dit hangt echter «amen met de toestanden
om de Caralblsche Zee.
Tie heer Van Embden achtte doze uitgave
doelloos uitgegeven geid on maakte een ©enigs
zins spottende opmerking over het feit, dat 2
kruisers den geheelon Archipel tegen een vij
andelijke vloot moeten verdedigen. HIJ vergat,
dat do kruiser nooit alleen zal zijn, maar ver
gezeld van onderzeeërs. Aan de redeneering
van den heer Van Embden om de onmacht
van do Nedoriandsche vloot te demonetreereu.
ontbrak nog wel Iets.
Het wo» misschien too to schrllven aan het
streven der onzijdige on t wapen aars om net
voor to stellen of de tegenstanders alles kun
nen maar wij zolf niets. Dit ls defaitisme te
Niemand denkt er aan om mee te doen mot
een imperialistisch© actie van groote mogend
heden
Dat de geallieerden aan hot weerloos ge
maakte Duitschland eon kruleortonnago tóe-
standen vijf maal zoo groot als do onze. is
gedaan met do gedachte, dat de DullBChe vloot
v/el eons lots zou hebben to doen met de Oostzee.
Ook bultenlandsche deskundigen noemen on
ze Jagers uitstékende schepen.
Op dit punt gaf hij ook blijk van grooto on
kunde ten opzichte van do Jagers van andero
landen.
Onzo vloot zal nimmer hoeven op te treden
tegen de geheel© vloot van Japan of Engeland,
de doelstelling van or.ze vloot ls een andere:
de handhaving van onze spr. verzamelt al
zijn moed om hot woord te gebruiken neu
traliteit. Die bestaat nog wel degelijk.
De geoorloofde oorlog zou rc-©\is thans een
hersenschim zijn, volgens den heer Van Emb-
dcn. L><- minister durft dat niet begeren. HIJ
heeft duarblj tal van volkenrechtkundigen
aan zijn zijde.
Er 1» door aanneming van het voorstel geen
gebondenheid.
Een regeering kan niet zonder eon machts
instrument al» een weermacht is.
Don heer Mondeis word opgemerkt, dat vol-
S?ns het Belgische olad L© Peupl© van 11
ecemb'-r J.l. Van do Velde zich voorstander
heeft verklaard van ontwapening, maar niet
van een eenzijdige ontwapening, dlo niet ln
het belang zou zijn van de nationale defensie.
En zoo spreken de bultenlondsche sociaal
democraten algemeen. Alleen hier spreekt men
van eenzijdige ontwapening.
Wat wil men ln Denemarken, dat ook als
ontwapenaar ls aangehaald? Immers precies
hetzelfde als do Nederlandscho regecring wil.
De Deensche soclaal-democratlschc defensie-
deskundige Nielsen schreef ln het Deensche
dagblad „Soclaldemokrntcn" dat een militaire
organisatie slechts Is een defensieve organisatie
Daarna verdedlgdo de minister nog enkele
technische details
Do kwestie van do kanonnen zal hij nog
nader overwegen.
De stemming over bet wetsontwerp werd be
paald op boüonmlddag half een.
Nadat nog onkel© Kleine wetsontwerpen,
waaronder dat octreffendc de overeenkomst
met de N.V. Kon. Paketvaart-MlJ. te Amster
dam betreffende het onderhouden van scheep-
vaartvcrblndlangen in Ned. Indlë gedurende do
Jaren 1931 tot en met 1915. z. h. s. waren goed
gekeurd, werd de vergadering verdaagd.
WATERSTAATSBEGROOTING
De vrachttarieven voor Land- en
Tuinbouwproducten
De Minister belooft een Commissie
ADVIES OP KORTEN TERMIJN
PCSTBIGROOTING
Vergadering van 17 Dec. 1930.
We hebben geen ruimle en beperken ons
derhalve met onze opmerkingen over het
W'aterstaatsdobat tot slechts eene. Dat is
deze: dc minister van Waterstaat heeft in
verhand met den aandrang om de vracht
tarieven der spoorwegen voor land- en tuin
bouwproducten te verlagen, instelling van
een commissie toegezegd, die op korten ter
mijn hem te dezer zake van advies zal heb
ben te dienen.
Het zal nu wel in de goede richting gaan
voor de betrokkenen. Aan den aandrang uit
de Kamer zal de Receering moeilijk langer
weerstand kunnen bieden.
Korae nu de commissie spoedig en ook
haar rapport in do gewenschte richting.
Voor 't overige veel en velerlei moe
ten we venvijzen naar het verslag.
VERSLAG
De Kamer begon met stemming over de mo-
tio-v. BRAAMBEEK cm de ultkeerlng oan het
Wegenfonds van 4 op 6 mlllioen te brengen. ZIJ
werd verworpen met 37 tegen 33 stemmen.
Daarna vervólgde' de MINISTER' van Water
staat zijn 'a nachtB afgebroken rede.
Inzake de lijn Amsterdam-Ainorsfqorf merkt
bij op. dat ©lectrische tractie natuurlijk te Vér
;en Is. Moa>r de electriflcatie moet Ook eco-
..ilseh ve»antwoord zijn Er zijn nog onder
handelingen gaande. Do lijn Amsterdam-Zand-
•oort I» hoofdzakelijk ten zomerlijn. Tarief
erbetering wordt overwogen.
Wat de kwestie één station voor den Haag
betreft, de» wenseh daartoe kan de minister
rust deelen. De toestand 1b ln Den Haag niet
zoo slecht Dat geldt ook voor Gouda.
De minister aoht verbetering der spoorweg-
toestanden te Arnhem, Lelden, Eindhoven en
Tilburg urgent. Er zijn echter mlllloenen mede
femoeld. In den loop van dit zittingjaar hoopt
IJ tot een bevredigende oplossing over de ge-
heele linie te komen.
Voor een commissie inzake de A.T.O.-kwes-
tlc ls thans geen aanleiding. Do. Minister hoopt
d,,t dc leden van het personeel ln hun eigen
belang niet het advies van den heer Wijnkoop
opvolgen, maar de adviezen van hen. die een
open oog hc-bben voor hetgeen bereikbaar is.
is.
De z.g. kolensubsidies zijn in de eerste plaats
bestemd voor de meest noodlijdende tramlijnen
De nieuwe regeling Inzake de rentelooze voor
schotten zal niet vóór 1930 Ingaan.
De kwestie der tartevnn voor tulnbouwpro--
ducten moet onbevangen beoordeeld worden.
Het verwijt, dat de Spoorwegen geen oog heb
ben voor de belangen van land- en tuinbouw
ls overdreven Dc tarieven acht de minister
niet te hoog. Toch kan hij niet ontkennen, dat
de vrachttarieven, gezien de huidige opbrengst
der artikelen, zwaar wegen. Men kén echter
die tarieven niet afhankelijk maken van de
ups en downs in het land- en tuinbouwbedrijf.
We moeten hier zéér voorzichtig zijn. Geen
lid der Kamer zal terug willen naar de tekor-
op de Spoorwegen. Wanneer er tekorten zijn
komen ook de personeelbelangen in het ge
drang Do Spoorwegen hebben met geweldige
concurrentie te kampen. Slechts 15 pet. van
hot goederenvervoer gaat per spoor. Dit per
centage kunnen de Spoorwegen slechts behou
den door zeer lage tarieven waar concurren
tie bestaat met de waterwegen. Gaat men de
tarieven nog moor verlagen, dan zal van een
sluitend bedrijf geen sprake kunnen zijn. Is
nu billijk tariefverlaging op te dringen
een bedrijf, dat toch reeds zeer te lijden
heeft door de malais©, ten bate van een ander
bedrijf? L\e ontvangsten gaan reeds ln dalen
de richting en een reductie op de tarieven van
•ervoer voor land- en tuinbouwproducten van
0 pet. zou IJ miUlocn ko6ten. D|t bedrag zou
door do Staatskas moeten worden gedekt.
Mocht echter twijfel bestaan, dat de tarie
ven hooger zijn dan noodlg Is. dan zal de re
geering verandering ln dien stand brengen. De
minister zal oen commissie Instellen, die ten
spoedigste deze zaak zal onderzooken. Met den
Inspecteur-generaal zal de minister besproken
of de speciale tarloven voor de havens ook
kunnen worden toegepast op land- en tuinbouw
producten, die geëxporteerd worden.
Hierna wordt gerepliceerd.
De heer KXMI'SCHOER (R.K.) verklaarde
zich niet bevredigd. Daarom diende hij een mo
tie in. waarin de noodzakelijkheid van verla
ging der tarieven voor land- en tuinbouwpro
ducten werd uitgesproken.
Verschillende sprekers repliceerden nog.
Dr. BEUMER (A.R.) zag In de motie een
slap of treksel van kloeke redevoeringen en hij
betwijfelde of de mollo er veel steun aan zal
hebben. De minister verklaarde zich tot het
spoedig nemen van maatregelen bereid. Door
het aannemen der motie zou men den indruK
der redevoering verzwakken en daartoe be
staat geen aanleiding.
Do heer v. d. SLUIS (S.D.) daarentegen vond
het beter de motie aan te nomen. Zij vraagt
Iets dat oen van do zoor weinige middelen is.
waarmee do tuinbouw kan worden geholpen.
Beducht waa de hoer v. BRAAMBEEK (S.D.)
dat. indien de heer v. d. Sluia zijn zin krijgt,
de Inkomsten der spoorwegen dermate achter
uit zullen gann, dat de loonen van het perso
neel er den terugslag van zullen ondervindon.
MINISTER REYMER verklaarde geen be
hoefte te hébben aan de motie. HIJ begrijpt
het verlungen der Kamer en wil zich over dc
zaak. waarom hot gnat, laten adviseeren; al
wil hij niet alle opzichten het commercieel
belang primair leten gelden, 'e Ministers hou
ding en gedragslijn zal met en zonder motie
dezelfde zijn. Het is niet de bedoeling de zaalc
op de lange baan te schuiven De commissie
zal worden ultgenoodlgd tueschentijds voor
stellen te doen, die gaan In de gocdo richting.
No deze laatst© toezegging werd de motie In
getrokken.
BIJ de artikelen had de R.T.M. h«t nog eens
hard te verduren ln een Bcherpe critlek
den heor KRIJGER (C.II.) over de wijze, w
op zij het veer te Zljpe bedient.
De MINISTER zal de zaak overwegen.
BIJ de afdeeling ..Mijnwezen" besprak de
heer KRIJGER (C.H.) den werktijd der mijn
werkers. HIJ hoopte, dat het voor do boven
grondse)!© arbeiders tot ©en werktijd van
uur zal kuhhen komen en dat de regeling zoo
zal worden, dat do men3Ci in 'a Zondags naar
do Hork zullen kunnen gaan.
Dc wenseh werd uitgesproken, dat de ml
nister van Arbeid spoedig oen beslissing neemt
In de pensioenregeling.
Dr. NOLENS (R.K.) besprak opnieuw het toe
kennen ann het Alg. MlJnwerkorsfonds van eer
riJksb'Jdrngo ln do Invaliditeitswet
De heer HERMANS (R.K.) betoogde, dat het
MiJnwerkerafond» In staat moet worden ge
steld onj behoorlijke pensioenen te verleenen.
AJs er over de rijksbijdrage oen gunstige be
slissing zal zijn genomen, komt de zaak ook
verder in orde
De arbeidstijd onzer mijnwerkers Is korter
dnn ergens elders, korter dan ln Engeland ook
Willen we nog korter werken, dan ls inter
nationale regeling noodlg
De heer DROP (S.D.) besprak d© onderwer
pen van belde voorgaande sprekers en nog
enkele erb^ldsnangelegenheden. Ook de boor
DE VISEER (Comm.) sprak daarover.
MINISTER REYMER deelde mede. dat spoe
dig een wetsontwerp te wachten 1? om de mijn
werkers te doen deelen ln de ultkeerlng krach
tens do Invaliditeitswet. Verder beantwoordde
hij de gemaakt» opmerkingen.
De overige artikelen werden daarna afge
hamerd cn dc begrooting z.h.s. a a n g e n o-
D© PostbcgTootintc
was vervolgons aan de orde. Twintig spreker
Ingeschreven, luidden de berichten.
Mevr BAKKER—NORT (V.D.l wn? van oor
deel. dat de rationalisatie gewenscht maakt
on! tot den 8 urendag terug te koeren. De heer
'"MORR (C.H.) drong aan op herstel van de
oude reveling van den besteldienst. Verlaagd»
telefoontarieven voor Interloeaal vorkeer
w.-nschte de hoer EBELS (V.D.)
De positie der arbeidscontracten werd bespro
ken door den heor GUIT. HIJ bepleitte den 8-
itrcndag en maakte bezwaar tegen de toepas
sing der psychotecnlek op het personeel.
Prof. v. d. BILT (Lib.) besprak min of mem
critlsch de Indeeling van bet Hoofdbestuur dör
P. T en T.
Opmerkingen werden verder nog gemaakt
dcor de hoeren v. RAPPARD (Lib.), v. BRAAM
BEEK (SP), TEULINGS (R.K). v. HEIAaEN
BERG HUB AR (R.K SLOTEMAKER DE
BRUINE (C.H.) en DROP (3.D.).
Daarna was de beurt nnn den minister.
Deze meende, dnt do leiding van het P.T.T.-
bedrijf ln krachtige handen ls. Op het oogen-
blik marcheeren de zaken goed. De kwestie
van aanstelling van technische en admlnlstra-
WINTERVREUGD
Tot de winterspelen, die thans ln Zwitserland 't meest beoefend worden, behoort het
hockeyspel op de ijsbaan. Dat deze wintersport groote inspanning en vaardigheid *er-
eischt, zal wel ieder duidelijk zijn.
tleve chefs zal de minister bespreken. Wat de
draadtelcgrafie betreft wordt overwogen of
het gebruik van teletypes bezuiniging kan ge-
i. Verlaging der posttarleven iuu buitenga
an gevaarlijk zijn op het oogenbllk. De ma
laise werkt natuurlijk ook door in h« P.T.T -
bedrijf. Met den heer Guit Is de minister het
niet eens. dnt de psychotechniek geen goede
resultaten zou hebben opgeleverd. De door
den heer v. Hollenberg Hubar genoemde argu
inenten tegen een gesprekkentarief aal de mi
nister overwegen. IV eerBte 10 maanden van
dit jaar was de opbrengst van de interlocal©
telefoon COO.OOO gulden minder dan verleden
ja nr.
Het totael aantal arbeidscontracten be
draagt totaal 710Ü. welk aantal niet groot is.
Onnoodlg of onredelijk wordt het contract niet
toegepast. Vertrouwd werd. dat do ln 1931
door de regeering te nemen beslissing inzake
de arbeidscontracten een stablelen toestand
zal doen ontstaan.
Voor dc jeugdige arbeiders wordt een ver-
lndering van werktijd overwogen.
Inzake de radio neemt dc minister het stand
punt van den heer Teullngs In. Dc oniroep-
vereenlgingen dienen samen te werken. Of zij
het Initiatief moeten nemen hiertoe zal hij over
wogen. Ttentevergoedlng door den Postcbequo-
en Girodienst Is nog In onderzoek.
De begrooting wc-rd daarna z.h.sC aange-
Voorts wc.rden nog z.h.s. aangenomen de ont
worpen wijziging der begrooting van het Zul-
derzt-eronds 1930 (verkavellngsplan en ontgin
ningswerken); verbooging hoofdstuk II der
Rljicsbogroot!ng 1930 i verhooging ultkeerlng
oan het Zuldcrzeeforids)verhooging van hoofd
stuk VII B der Hljksbegrooti: g 1930 (ultkee
rlng aan het Zuldcrzecfonds).
Do vergadering werd verdkagd tot Donder-
NED. CHR. BON VAN PERSONEEL IN
PUBLIEREN DIENST
Te Hardenbcrg (O.) werd. na een propaganda
rede van den heer P. Ksplnga. bestuurde©- In
algemeenen dienst, e»n afdeeling opgericht van
den Ned. Chr. Bond van personeel ln publleken
Een afdeeling van denzelfden Bond werd te
Gosterhr-ck opgericht na een rede van den heer
Dl de Ridder. Bondsvoorzitter.
DE ZIEKTEWET IN DE HUISINDUSTRIE
Als uitgave van den Bond In de kleeding-
Industrie ls een brochure verschenen, waarin
uiteengezet wordt dc toepassing dor sociale
verzekeringswetten, Ir. het bijzonder van de
ziektewet In de huisindustrie. Op overzichte
lijke wijze wordt een en ander toegelicht door
den schrijver, den heer T. van der Heeg, voor
zitter van genoemden Bond.
BEDRIJFSSLAPTE.
Op de motaal waren fabriek Daalderop te Tiel
zal binnenkort ©en groot aantal werklieden wo
gons gebrek aan werk worden ontslagen.
)>e werktijd bij de Arnh. Stoomsleephelling-
MIJ. te Arnhem Is op 8} uur per dag gebracht.
Tevens is cr opnieuw personeel ontslagen.
DE MALAISE IN HET MANDENMAKERS
BEDRIJF.
Men meldt ons uit Arnold©:
Het mandenmakersbedrllf bij den heer A.
van Fent ls ln zijn geheel stilgelegd.
Ruim 50 arbeiders zljr. hierdoor werkloos
geworden.
DE DIENSTVCORWAARDEN BIJ DE
SPOORWEGEN
Bi; Kon Besl.
?ele herzien
aarden 1926 (S.8./HR) geldende voor hot
personeel ln dienst bij de Mij. tot Exploltatli
van Sftaatspoorwegen en bij de Hol!. IJ ze-rei
Spoorweg Mij., dat de termijn voor die herzb
nlng met één jaar wordt verlengd cn het tijd
stlD daarvan nader wordt bepaald op 1 Jan.
1933.
DE WERKVERRUIMING
Verschenen ls een Versing van de rijkscom
missie van advies voor werkverrulminz. loo-
pende over iie-t tijdperk van t Januari 1927 tot
3D Juni 1930, aansluitend over het tljdnerk van
22 December 1-923 tot 31 December 1926.
Bij de commissie Is de overtuiging geves
tigd, dat. haar arbeid nog nlot kan worden ge
mist. Zelfs nu gebeurt het nog maar al te veel
c'at onnoodlg veel orders aan bultenlaridsche
ondernemingen worden opgedragen
ROMEINSCHE SARCOPHAGEN TE
SIMPELVELD.
Uit Slmpe.lveid (L). wordt omtrent het derde
der blootgelgede stoenen graven uit den Ro-
melnschen tijd, die gevonden werden bij h»t
uitdiepen van fundamenten, bericht, dat dit
laatste graf. op enkele motors afstand van d'
belde vorige werd gevonden, waaruit vast tf
stellen ls. dat hier aan e»n algemeen© begraaf
plaats der Romeinen moot gedacht worden.
Dit graf. dot volgens bekende oudheidkun
digen uit de tweede eeuw na Christus dagteo-
kent, ls In vergelijking met de vorige, weinig
geschonden, ofschoon een opening lii deu dek
steen aanwijst, dat men hier vroeger reeds aan
het plundoren was. Toch werden nog een twee
tal gouden hangoorbellen met steen, moerdere
kralen en een gouden (vrouwen) vingerring
onder urnscherven enz gevonden, deze ring L
gedeeltelijk glad, gedeeltelijk geribd, er. be
vat op zeer kunstige cn sierlijke wijze het in
schrift MEA IVNON.
Het graf ls vervaardigd uit de bekende Her-
zo gen ra t her zand steen en Is inwendig mo
kunstrijk beeldhouwwerk on*, versierd, het
geen totaal gaaf ls.
DE „MOORDENDE MIST".
Eon boomktveekor uit Somoren (N.-Br.)
schrijft in „De Zuidwillemevaart", dat hij op
Zaterdag 22 Nov. j.l. des morgens te 9 uur
a half 10 het volgende meemaakte:
..Ik waa op genoemden dag werkzaam op
het land, toen ik plotseling overvallen werd
door een buitengewoon warmen luchtstroom;
net zoo warm als naar ik meen op het heetst
van den zomer. Daarop volgde eon ondrage
lijke atmospheer, bezwangerd met gas, of zoo
iets, welke pl.m. 2 minuten aanhield. Het
trok echter vooruit ongeveer gelijk een wind
hoos van het Zuiden naar het Noorden. Toen
ik het nakeek leek het op 'n rookachtiggrijs
en '1 flikkerde gelijk in het warmst van den
zomer als men ver dc hei of peel in kijkt
Ik ben toen dadelijk van mijn werk gaan
loopen naar do naastbijzij nde boerderij met
oen zakdoek voor den mond. Onderweg
kwam opnieuw genoemde damp mo tege
moet, echter *oen veel minder. Ik vertelde
daar mijn buitengewone ervaring. Do land
bouwer had die buitengewone warmte ook
gevoeld, was zelfs ln den „schop" gaan zien,
daar-hij meende dat er brand was. Ook wa
ren er nog twee jagers in de nabijheid, die
deze hitte gevoeld hadden, maar niet die on
dragelijke lucht hebben waargenomen. Ik
heb er nog verschillende menschen naar ge
vraagd, maar niemand heeft iets bijzonders
gemerkL Ik denk, dot „het" daarna weer de
lucht is ingegaan. Op de plaats waar ik mij
bevond, was het ectiter zoo erg, dat indien
ik er 5 minuten ln had moeten zijn, ik zeker
gestikt zou zijn".
BANDIETEN OVERWELDIGEN EEN
OUDEN MAN.
Men meldt ons uit Ommen (Ov.):
De onveiligheid ten platten lande neemt
gestadig toe. Zoo werd de alleenwonende 80-
jarige J. S. in de buurtschap Arrleo Maan
de ga vond uit zijn bed geklopt door twee In
dividuen, onder voorwendsel, dat zij hem
een z.g.n. hutspot kwamen brengen. Toen de
oude man de deur open 1e, werd hij aange
grepen en overmand. Dt daders onderzoch
ten het huis. De buit was echter niet groot
Ongeveer zeven gulden viel den onverlaten
in honden. De politie heeft de zaak in on
derzoek.
wat Wils.
Zooals men weet is vooral in Luthersche
landen, zooals Duitschland, de bend tus-
schen Kerk en Staat zeer nauw geweest De
verschillende vorsten in het Duitschc ge
bied waren het hoofd der landskerk. Bij het
doorbreken der Hervorming gaf don ook de
gezindheid van den vorst den doorslag of
zijn gebied al of niet Evangelisch zou zijn.
De regel was: cuius regio, illitis religio,
d. w. z.: tot wiens gebied men behoort, diens
godsdienst belijdt men.
Dat een zoo nauwe betrekking tusschen
twee grootheden, ieder met hun eigen ter
rein, tot ongewenschte tóestanden aanlei
ding geven moet, heeft de geschiedenis wel
duidelijk bewezen, en is algemeen bekend.
Minder bekend is de wijze, waarop Hertog
Karei Willem van Brunswijk in het begin
der 19de eeuw met zijn onderdanen om
sprong om ze tot trouwe kerkgangers te ma
ken. Of hij daarbij de juiste methode toe
paste? Dat zal zeker niemand beweren.
Maar als een staaltje van het optreden van
een vorst in kerkelijke zaken is het toch
wel karakteristiek en vermeldenswaard.
Het schijnt, dat de predikanten over
slecht kerkbezoek hadden geklaagd. En de
vorst vaardigde het bevel uit, dat alle on
derdanen zich 's Zondags naar de kerk had
den te begeven. Vrij algemeen werd aan dit
vorstelijk bevel voldaan, doch in één dorp
hadden de stamgasten van de herberg i r
geen ooren naar. Zij zaten liever in de kroeg
te zwetsen cn de politieke tinnegieterij te
beoefenen, dan op to gaan naar het bede
huis.
Een tweede, nog scherper gesteld bevel,
volgde. Toen echter don er#~stvolgenden Zon
dag de kerkklokken luidden en de schare
opriepen naar het huis des gebeds, trokken
de stamgasten zingend en. schreeuwend de
pastorie voorbij en begaven zich naaj de
icrberg, waar zij gewoon waren den koste-
1 ijken tijd te verdrinken cn met beuzelpraat
te verdrijven. Op de meest in het oog Joo-
pende wijze demonstreerden zij, dat zij van
plan waren het vorstelijk bevel ongehoor
zaam te zijn.
Den volgenden Zondag ging het evenzoo.
Doch toen de stampasten de gelagkamer bin
nenkwamen, vonden zij aan het hoofd van
dc tafel iemand zitten in een eenvoudige jas.
De man, die gewoon was deze plaats te be
zetten, keek den vreemdeling zuur aan. Hij
gevoelde zich gekrenkt door dezen inbreuk
op wat hij zijn recht meende te zijn.
Met een blik vol minachting zette hij zich
rechts van den vreemdeling neder en draai
de hem zooveel mogelijk den rug toe. De an
deren nomen ook hun plaatsen in en vorm
den een kring rondom de tafel.
Eenige oogenblikken later kwam do waard
de gelagkamer binnen met een groote kora
brandewijn, die hij voor het hoofd van het
gewone gezelschap neerzette; Deze nam de
kom met beide handen op. keek zijn linken-
buurman aan met een gezicht, alsof hij zeg
gen wilde: „Dat gaat je neus voorbijl" en
gaf hem, na een fikschen slok aan zijn
rechterbuurman, met clc woorden: „Geef
hem verder".
De groote kom ging de rij langs en de ta-.
fel rond en kwam bij den linkerbmirman
van den vreemdeling. Ook deze drinker gaf
den vreemdeling met een welsprekend ge
baar te kennen, dat hij zou moeten toekij-
ken, en zond de kom op den terugweg, even
eens met de woorden: „Geef hem verder".
Zoo maakte de kom nog een keer of wat
de reis heen en terug. Toen scheen de vreem
deling er genoeg van te hebben. Hij stond
op, maarmaakte zijn jas open. En daar
onder zagen de boeren een fraaie uniform,
waarop riet grootkruis van dc h<xigste rid
derorde prijkte. Met krachtige stem bracht
hij de drinkers aan het verstand, dat hij
hun landsheer wak Hij bracht hun hun lie
derlijk gedrag onder het oog en dreigde hun
met de strengste straffen, indien zij zich niet
verbeterden.
Toen gaf hij zijn rechterbuurman een klin
kenden draai om de ooren eu bulderde:
„Geef verder!"
De man zat versuft en wist eerst niet wat
te doen. Maar de vorst trok den degen en
de man begreep, dat liet ernst was. Hij.
keerde zich dus tot zijn buurman en gaf
hem den klap met nog eenige interest terug.
Zoo ging het verder en als iemand scheen
te aarzelen, riep de hertog met gebiedende
stem en duidelijk gebaar; „Verder geven;
wie aarzelt krijgt met mij te doen".
Dat hielp. Dc onnoozele halzen werden be
paald ijverig om aan het bevel te gehoor
zamen. De oorvijgen kletsten heel gezellig
van hoofd tot hoofd, tot de Linkerbuurman
van den hertog zijn p<ortie te pakken had.
Toen kreeg hij op zijn andere wang een
vorstelijke klap, die hem deed suizebollen.
„Doorgeven!" klonk het uit den hertogetij
ken mond en weer ging het den kring rond,
en nog eens, en nog eens, tot eindelijk her
tog Karei meende, dat het genoeg w&a. Ilij
vertrok, het gezelschap vermanende, zich
voortaan strikt aan zijn bevelen te houden*
en hun dranklust te betoomen.
Toen de deur achter den vorst was dicht
gevallen keken de dronkaards elkaar beteu
terd aan. Hun wangen waren hooger ge
kleurd dan ooit de brandewijn had gedaan.
Men zegt, dat er na dien tijd peon trou
wer kerkgangers waren dan dit drinkers-
gezelschap. Of het ook vrojue Christenen
werden, meldt de geschiedenis niet.
ERNSTIG VERKEERSONGEVAL DOOR
DEN KIST.
Te Roosendaal is als gevolg van den mist
oen rijtuigje in botsing gekomen met een
bietentram, welke van de tegenovergestelde
zijde naderde. De twee inzittenden van het
wagentje werden eruit geslingerd en zeer
ernstig gewond.
TRAGISCH.
Bij de behandeling van een zaak voor den
politierechter in Utrecht, waarbij een boeren
arbeider moest terechtstaan wegens vernie
ling van een jas, was de beklaagde nlot ver
schenen. Dc zaak werd uitgesteld, maar aan
het eind van de zitting werd het doods
bericht van verdachte binnengebracht.
OVERBOORD GESLAOEN EN
VERDRONKEN.
Tusschen Moerdijk en Klundert is op he'
Hollandsch Diep de 23-jarige schippe.t
knecht Joh. Meert ons, uit Den Haag. varen
de op de beurimotor v&n Gebr. do Nijs uit
Temeuzen, die op weg was naar Botterdam,
overboord geslagen bij het overzetten van
een zeil en verdronken. Door den sterken
stroom en de snelheid van het vaartuig kon
hij niet worden gered.
KINDERVERLAMMING.
Te Oranjewoud bij Heerenveen is WJ een
3-jarig jongetje van Bollema kinderverlam
ming geconstateerd.
KERSTBOOMEN IN RUSLAND
VERBODEN
Uit Moskou wordt gemeld, dat do meeat©
plaatselijke sovjetautorllelten bet vellen van
dennen, dl© als Kerstboomen kunnen dienen,
hebben verboden op straffe van een geldboote
van ten hoogst© 200 RoebeL
Het verbod wordt f-emotlveord met het wij
zen op de „noodzakelijkheid om de bosachen
tegen ondeskundig kappen van boonion to be
schermen."
GASVERGIFTIGING IN EEN AUTOBUS
Naar uit Praag wordt gemeld, ziln aldaar
Inzittenden van ©en autobus het slachtoffer
van een ernstige gasvorglfilglng geworden. TIJ
dens den rit drong het afvoerga* de bus bin
nen. De ch&uffouT bemerkte lilorvan niets en
reed verder.
Op het eindstation zag hij, dat zijn 16 pas
sagiers alleen bowusteloos waren. ZIJ werden
naar een ziekenhuis gebracht
TOERISME
WAT DE A.N.W.R DOET
De AJC.W.B. en do K N.A.C. verzochten d-
tljda aan Ged. Ptaten van Utrecht den aanleg
tu willen bevorderen van ©en rijwielpad langs
den weg MontfoortOudewater. In antwoord
hierop werd bericht ontvangen, dat ©erlang tot
den aanlog van dit rijwielpad znl worden over
gegaan
Waar d« toestand van d»n Rijksweg Doorn-
Driebergen aanleiding geeft tot ernstige klach
ten. hebben do A.N.W.B. en de K N.A.C. zich
eenige maanden geleden tot den Minister van
Waterstaat gericht met het verzoek het daar
heen t© willen lelden, da thet gedeelte van den
Rijksweg UtrechtDoomdo Orvbbe tu-èchen
Doorp on Drieborgen spoedig en afdoend© war
de verbeterd. De Minister van Waterstaat hoeft
hierop geantwoord. dat getracht zal worden
bedoelden weg zoovocl to verbeteren als met
de bor shlkbaro middelen mogelijk ts.
(Bulten rerantwoordeltikbeld der Eedactie»
DB tOOYE* At.t DE LAXDSDRLKKKIIU
In de Handelingen van de Tweed© Ka
mer der Sta ten-Gene'aal blad*. 1170 1181.
wordt het gesprokene over de begrooting K r
Landsdrukkerij weorgegeven. Waar Ik tr> h-i
bijzonder de aandacht op zou willen vestig©n
la ds redevoering van dtn afgcvucudgldc, Jrn
VrUdug 19 December
HVIZBN (1375 M.) 1CRO. 8H.16 Platédèóo-
:L 11.3912 Een halfuurtje voor zieken en
ouden van dagen. 12 TOdseln. 12.01—13.3d. l'otltl©
berichten. 12.301.30 Ultecntllng vau een twee
tal telcfóongeuprekken tusschen Nederland ca
Ned.-IndiC. 1.3b2 Lunchmusiek. 22.45 Kook-
praatje. 2.45—3.16 Verzorging van den zonder.
3.164 Vervolg concert". 44.30 Gramoroon. 1.3®
7.16 Vooravondconoert. 7.157JQ Spreker:
Fellx Timmermans. Onderwerp: Vluamsch© Hu
mor. 7.3®—Politieberichten. 9 Concert.
9.in Nieuwsberichten vun Va* Plas. 9.109.3®
Vervolg Fc-Ux Timmerman*. 9.3010.90 Orkost.
i0.3tP—12 Urumofoon.
HILVERSUM (296 -M.VARA 8 Orsmotoon.
VPRO. 10 Morgen wading. VARA. 10.15 Voor
dracht. 10.30 ZlokeauurUe. 11.30 Gramoloou.
1-2 Einde van het progrumma (Eerste Uroi».
AVRO. 13 Tijdsein. 12.01—1 Concert 2.0-52.30
6choo)uitzending. 2.303 Uramotoon. J4 Con
cert door hot AVllü-Kwintet. VARA. 4 Urger-
spol. 4.45 Na Schooltijd. 5.80 Vooravondconcert.
7 Actueel allerlei uit do .-ïrbeldersbew-glng. 7.16
Literair Halfuurtje. S Einde van hot V.VHA-
programma (Tweede deel). 12 Sluiting
RADIO EN LUCHTVAABT
Do resultaten van do korto-golfproevcn tn-t
hot vliegtuig P.H.-A-G.A. op de terugrei- stel
len een bijna on- „-ebroken verbinding van d©
vliegtuigen op de iljn AmsterdamBatas
m< t Nederland en indlë op de korte golf la
uitzicht. Blijken» de uit indlë ontvangen
mededeellngcn ls door don radiodienst te Ban
doeng eon goede verbinding met hel vliegtuig
onderhouden op een golflengte van 20.6 meter
tot do landing t© Calcutta (afstand ongeveer
1000 K.M.) Dacroa zijn do seinen van hot
vliegtuig tc Bandoeng tot kor' vóór de lan
ding te Irak goed ontvangen (afstand ongevoer
klOO K M.), doch slaagde men er niet In. een
tweezijdige verbinding tot stand tc br-ng-n.
Gister zijn de seinen van hot vliegtuig voor
hot eerst op de korte golf rechtstreeks op
Schiphol ontvangen
heor Krljgc-r (C.H.) Daar wordt de enormiteit
verkondigd dat het personeel der Landsdruk
kerij 16% hooger loon betaald wordt, dun aan
de gezellen in de particuliere industrie.
Ik h> b even mijn oogen uitgewreven en het
nogmaals gelezen. Want ho© ter w©rcld ktUk
iemand, die z^.lt dlrecb-ur van een courunten-
bedrijf ls. zulke dingen verkondigen? I11J de
laatste herziening van de Collectieve Overeen
komst zijn dc mlnlmutnloonon ln het particu
lier bedrijf met 2 cent verhoogd n gekomen
op f35.04. Nu zouden volgens de rekening van
den heer Krijger dc mlnlmum-loonen op d»
Landsdrukkerij 35.04 plus 1,' s of f 6.36 ia
f 10.39 moeten bedragen, tcrwl.ll het ln Werk»
Ujkheid Is f 33.60 als grondloon en 3 cent p r
uur van do bekende ploolengladetrljkcrlj ia
f 35 04 plue 2 cent per uur toeslag (iwlkk'd)
ls f 36, (Deze 2 cent toeslag of prikkel heb Ik
er bil gerekend, omdat bijna ieder gezel dit
heeft)
Zooale gij ziet is dit een belangrijk bedrag
minder dan 15 boven het particuliere loon,
vooial als men In aanmerking neemt dat in
het particuliere bedrijf het loon op 24-jarlgen
leeftijd en op do Landsdrukkerij op 29-Jarig~n
•ceftljd bereikt wordt.
IJlt «IJn de mlnlmum-lnoncn van d« Lands
drukkerij en de particuliere industrie, want
en mag toch verwachten dal. uls men o»n
•ergelljklng maakt, men niet In het voordeel
zijner bereken inc. bij de ©cn h«-t minimum,
loon nuemt en bij de ander h.-t maximum; zou
ni©n dit toch dc»»n dan komen d© gezellen vso
de Landsdrukkerij vèr achter hij d© loonen
welke er bllv. ln het courantenbedrljf betaald
worden, welke f 4®45 bedragen
Of bsgaat de he»r Krijger dezelfde fout al©
soovelen, dat hij de kindertoeslag nl» loon er
.jrekont. dit zou eveneens onjuist zijn. daar
dc kindertoeslag afloopt op oen tekeren leef
tijd der kinderen en .»n percentage vun h.-t
personeel zonder kinderen or nooit Iets van
geniet.
I©- Minister hooft bij de beantwoording d©f
verschillende «prekers, oen ond -zoek d*r loo-
nen toegezegd, waar dan al blijken dat d©
cijfers, hier genoemd. Juist z i.
Haag. 16-13 '80w
Uw nbonni
Een Kolfle- en Theerelziger, dus een
relsd on wereldwijs meusch mevst tnch we
ten, dat Ingezonden Stukken, waarvan wij
lelfs den uaain van den schrijver niet ken
nen, de groote redaetiemand ingaan. Waar
om verzenden tceh nog vack z<>o velen brie
ven zonder onderteekening? In de gedach-
tenv.iaseling tellen deze nooit mee cn is dus
Mie werk nutteloos.
REDACTIE.
