Gemeenteraad van Amsterdam
DONDERDAG 20 NOVEMBER 1930
ZON EN SCHILD
TE AMERSFOORT
GEDRAGEN DOOR DE LIEFDE
DER NED. HERV. GEMEENTEN
HOE DE BOUWSOM WERD
BIJEENGEBRACHT
DE LIEFDE VAN CHRISTUS DRINGT
TOT DIT WERK
Bi] de rondgang door het gebouw welke
we maakten onder leiding van den genees
heer-directeur, trof ons de practische indee
ling. En toen verstonden we de uitroep van
den directeur eener neutrale stichting, dat
Zon en Schild een juweel van een gesticht
mocht worden genoemd.
We begonnen bij één der paviljoens. Links
van de ingang van het paviljoen vinden we
de dlenstaldeellng,
terwijl rechts de geneeskundige afdeeling is
ondergebracht. Rechts van de ingang vinden
we dan eerst de chirurgie, de onderzoek-
kamer, de oogspiégelkamer, alles met naad
looze vloeren van de fa. Van Rijswijk. Het
laboratorium grenst daaraan. De zitkamer
van den afdeelingsgeneesheer sluit hierbij
aan. Links in de dienstafdeeling vinden wc
de wachtkamer voor de familie, met gar
derobe, een magazijn voor kleeding, de
dienstkamer voor de hoofdverpleegster en
haar woon- en slaapkamer. Een bijkeuken
met een electrische spijzenlift ontbreekt niet.
In de gewone keuken van het paviljoen is
een warmtekast voor het aanwarmen van
spijzen.
Do zalen,
die we nu gaan betreden, zijn ruim en
luchtig. Ze zijn zoo geprojecteerd, zooals we
reeds gezegd hebben, dat een efficient ge
bruik ervan mogelijk is, zonder dat ook
maar eenigszins het belang der patiënten
erdoor geschaad wordt, integendeel de be
langen der verpleegden worden er juist door
gediend. Men stelle zich voor, één groote
zaal, door glazen wanden in drie afdeelin-
gen gescheiden. Langs deze zaal loopt aan
weerszij de. wat we een serre zouden kun
nen noemen, maar die hier benut is om als
speciale afdeeling te kunnen dienen voor
werktherapie. De singlerooms grenzen aan
de zaal en zijn veel ruimer dan in welk
ander gesticht ook. Een zaal, loodrecht ge
bouwd op eerstgenoemde zaal, geldt voor
dagverblijf. In de zalen hangen fraaie Giso-
lampen. De zalen hebben Riftvloeren, wat
uitnemend is voor het weren van stof e.d
Bij elke afdeeling is een magazijn, wat het
onnoodig transport van kleeding voorkomt.
De muren der zalen zijn behandeld met z.g.
wikkelwerk. De kleuren zijn groen met grijs
wikkelwerk. Hierdoor is een harmonisch en
levendig geheel verkregen.
Er is gelegenheid tot permanente bad ver
pleging. Het is wel voorgekomen in een ge
sticht dat een patiënt in het bad verbrand
is. Dit zal hier uitgesloten zijn, omdat er bij
het bad een alarminriohting is gemaakt,
waardoor een alarmschei gaat als de tempe
ratuur van het water boven 37 gr. komt.
Hoort de dienstdoende zuster dus de schel,
dan gaat ze kijken en kan voorkomen, dat
de patiënt een ongeluk Zou óverkomen.
Een versterkte singleroom is aanwezig en
deze is zoo gebouwd, dat de patiënt, die
hierin wordt geïsoleerd, genoegzaam ruimte
heeft. De vloer is geluiddempend in deze
singleroom en er is een constructie gemaakt
waardoor het mogelijk is om het raam in
deze singleroom vanuit de zaal open te
draaien. De stoomverwarming komt vanuit
de vloer op. De patiënt, die hier geïsoleerd
wordt heeft dus geen enkele gelegenheid om
zich te verwonden of een ongeluk te begaan.
Huishoudelijks afdeeling.
Zoo zouden we de reeks vertrekken kun
nen aanduiden, die we vinden op de tweede
verdieping van hot paviljoen. Op de eerste
verdieping treffen we n.1. aan een herhaling
van de zaal-indeeüng van den beganen
grond. Op de tweede verdieping vinden we
echter de strijkkamer, en de linnenverstel-
en stopkamer. Hier zullen vrouwelijke pa
tiënten werk kunnen vinden onder leiding
van de zuster. De kamers zijn ruim en frisch.
We vinden aan het einde van de verdieping
op een keurige manier in de bouw opgelost,
een conversatiezaal, die smaakvol is inge
richt en waarin de zustere menig aange
naam uurtje zullen slijten.
In de verbinding tusschen paviljoen cn
hoofdgebouw, is een aardig zitje gemaakt,
waar gelegenheid zal zijn de patiënten bezig
te houden met pitrietvlechten of andere
soort van werkzaamheden. De gang over
vindfen we de zit- en slaapkamer voor de
eerste verpleegsters en de badkamer, de zit-
en slaapkamer voor den inwonend genees-
De bestuurskamer is gelegen boven de
hoofdingang. Deze heeft een parketvloer, een
mooie eiken bank en een zitje op het balcon.
Tegenover deze kamer bevinden zich de
Röntgenafdeeling waarin de ontwikkelings-
installatie en de hoogtezoon, alsmede instru
menten voor dyathermie- en pantostaatbe-
handeling.
Opmerking verdient dat de verbinding
tusschen hoofdgebouw en paviljoen met'
branddeuren is afgesloten. Een eventueele
brand kan dus gelocaliseerd blijven. In dit
verband zij tevens opgemerkt, dat de stich
ting beschikt over eigen bluschgelegenheid,
dat er op -alle afdeelingen brandslangen
hangen, dat er bovendien vol-automatische
telefoon aanwezig is, zoodat onmiddellijk de
brandweer gealarmeerd kan worden. In het
kort in elk opzicht is zoo goed en af
doende mogelijk voor de veiligheid van ver
pleegden en verplegend personeel zorg ge
dragen.
De hall In het hoofdgebouw.
Wij kwamen nu van boven af, dus vanuit
de verbinding van paviljoen en hoofdge
bouw in de benedenverdieping van het hoofd
gebouw. Maar de bezoeker, die met Zon en
Schild te doen krijgt, komt door het monu
mentale hek, via de oprijlaan de hoofdin
gang binnen. Hij komt dan in een hall, die
keurig is uitgevoerd, met ook weer betrek-
kelijk bescheiden middelen. De bckleeding
van de trapopgang is van Rembrandttegels,
die warmte en gloed geven, en het geheel
zeer verlevendigen. Zoo is ook de verdere
hall behandeld. Links van de hoofdingang
bevindt, zich de kamer van den portier,
reohts de wachtkamer voor het publiek. Aan
die wachtkamer grenst de kamer van den
geneesheer-directeur, die zoowel verbinding
heeft met de gang als met de wachtkamer.
Links van de ingang is de kamer voor de
geestelijke verzorger. Deze. kamer is keurig
ingericht en de monumentale bank, erin
aangebracht met de verlichting in de kop,
geeft aan het vertrek een behaaglijk cachet;
de bedoeling is, dat de geestelijke verzorger
hier een plaats zal kunnen vinden, waar hij
rustig kan spreken met degenen, die aan
zijn zorgen zijn toevertrouwd en zich even
eens rustig kan zetten tot voorbereiding van
zijn herderlijk werk. In een stichting ais Zon
en Schild moet wel een zeer ruime plaats
worden ingeruimd, zooals we ook in ons
vorig stuk al uiteengezet hebben, aan den
herderlijken arbeid, aan de zielszorg, welke
juist voor hen, die hier verpleging en gene
zing zullen zoeken, zoozeer van noode is.
Want met innerlijke ontferming bewogen is
de Heiland over hen, die geesteskrank
waren, cn hen, die ziek zijn naar den geest,
te leiden tot Hem, is de verheven taak van
de zielszorger van dit gesticht
Wacht- en ontvangruimte.
•Aan de overzijde van de ingang is gelegen,
naast de trap, een wacht- en ontvangruimte
voor het publiek, tprwijl deze zaal ook benut
kan worden als eetzaal voor bezoekers, b.v.
als er bestuursvergaderingen zijn o.d. Dan
vinden we rechts van de trap het kantoor
van den heer Stumpf de administrateur. In
zijn keurig ingerichte kantoor zal hij straks
een overzicht hebben over de administratie
der heele stichting, een verantwoordelijk on
derdeel dus. Een voordeel van dit kantoor
i, dat men er van de achterzijde een ingang
heeft, waardoor zij, die betaljngen kunnen
doen, zich dus rechtstreeks naar het kantoor
an den administrateur kunnen begeven:
en brandvrije kluis ontbreekt in dit kantoor
niet
We zouden ongetwijfeld
veel meer kunnen vertellen
van deze stichting, maar beter lijkt het ons,
als we zeggen: „Kom en zie." Immers
deze stichting wordt gedragen door de liefde
van de Gemeenten in het land. De bou\vsom
van 900.000 bijna geplaatst is bijeenge
bracht door Ned. Herv. Gemeenten in ons
land, veel Diaconieën hebben erin bijgedra
gen. Dat deze belangrijke som uit eigen mid
delen der Ned. Herv. Gemeenten in ons va
derland bijeen kwam Iwwijst zoowel de offer
vaardigheid als het feit, dat de christelijke
gemeente hoe langer hoe meer gaat gevoelen
dat ook op het terrein, der barmhartigheid
een taak ligt. Men kaü lid worden dêr ver-
eeniging zoo toen den grondslagder ver-
eeniging aanvaardt, tot de Ned. Herv. Kerk
behóórt 'en een jadrljjkschecontributie be
taalt (art. 4 Statuten). Laat men zich ver
staan met den penningmeester der- vereeni-
ging, den heer H. van Boeyen, het welbe
kende lid van Ged. Staten van Zuid-Hoiland
wonende Prinses Mariannelaan 34 te Voor
burg. Daar kan men ook nog obligaties krij
gen van do obligatieleening, rentende vjjf
procent, uitgegeven in stukken van 1000
en 500.
Do gedeeltelijke openstelling
van het gestotot zal plaatsvinden op Vrijdag
21 November 2 uur. Laten vele belangstel
lende Hervormde mannen en vrouwen dan
komen zoowel om de opening bij té wonen,
als ook om daarna de stichting te zien en
zoodoende de. belangstelling in eigen kring
ervoor te vergrooten. Wij willen eindigen
met een wqord van krachtige opwekicing tot
steun aan deze schoone zaak. De liefde vj
Christus dringt ertoe. En is dit zoo, dan ki
het niet andere, of het werk zal gelukken,
omdat het in des Heilands Naam were"
dernomen.
Uit Oost-Indië
DE REIS VAN DEN G. G.
De Gouvc
de Graeff
Lrok-
Bangkolc via Arania.
ATJEHER NEERGELEGD
BUITENZORG. 10 Nov. (Aneta). Bü het po-
Boven-Tadi
erdacht "behulpzaam te z{
rouilli
uit. d. inf. L. J. Pi
de Westkust van Atjeh.
:net een parang gewapenden Atjeher. Lui-
ït Prummel werd onbeduidend ge worn"
aller werd neergelegd.
ZEEONDERZOEK BEËINDIGD
M. bekende
„Zon en Schilt" bij Amersfoort, Gedeelte, achterzijde van het gebouw.
CHR. TUINBOUWSCHOOL TE
ZWIJNDRECHT
DE EERSTE IN NEDERLAND
GISTEREN GEOPEND
We worden het reeds zoo gewoon, dat
overal in het land Christelijke Scholen voor
onze jonge boeren en tuinders geopend wor
den, dat ge waarschijnlijk vreemd zult op
zien van de ondertitel boven dit verslag: 'Ie
eerste Christelijke tuinbouwschool. En
toch is het juist. Christelijke landbouwscho
len zijn er reeds in onderscheiden plaatsen;
maar een Chr. tuinbouwschool bestond tot
heden nog niet: Zwijndrecht heeft de eer om
de eerste te zijn.
Gemakkelijk was het niet, om tot stichting
te komen; vele moeilijkheden en ook tegen
werking moesten overwonnen worden:
eigen gebouw is er nog niet; maar....
school is gesticht, de leerlingen komen, no-
pelijk spoedig in voldoende getale en dus...
was er reden om de opening in feestvreugde
te doen geschieden.
Dat gebeurde nu gisteren en ondanks het»
ongunstige weer was er geen geringe be
langstelling.
Aanwezig was natuurlijk het dagelijkscb
bestuur van Zwijndrecht met burgemeester
Jansen Maneschijn aan 't hoofd; ook de heer
,J J. Wintermans, inspecteur van het Land
bouwonderwijs en ook de heer Chr. v. d.
Heuvel/lid der Tweede Kamer en de heer
Kolijn, propagandist voor de Chr. Boeren- en
Tuindersbond, terwijl een bizonder vriende
lijk schrijven was ingekomen van den Direc
teur der Veiling.
De opening.
Ruim half drie liet de Voorzitter, de heer
G. van Galen Ps. 19 1 zingen, waarna
de gebruikelijke opening volgde.
In een inleidend woord ging de voorzifter
de geschiedenis der stichting na. Het reeds
jaren bestaande cursusonderwijs heeft be
langstelling voor goede theoretische kennis
gewekt. Zwijndrecht kwam, dat zal ieder
toestemmen, in aanmerking voor de stich
ting en Minister Kan, ingelicht door burge
meester Jansen, toonde bij zijn bezoek voor
enkele jaren, een toegenegen oor.
Echter was ook noodig medewerking van
het Hoofdbestuur van de Chr. Boeren- en
Tuindersbond, en na een rede van de boer
van den Heuvel werd dan ook een sterke
afdeeling van 60 leden gesticht. Nu werd de
beloofde medewerking van harte bewezen,
cn ook de heeren Wintermans, Wiersma:
consulent, en Van der Slikke lieten zich,
met plaatselijke corporaties, niet onbetuigd.
Inzonderheid hielp de Geref. Schoolver-
eeniging, die lokalen ter beschikking stelde.
Spr. beantwoordde daarna de vragen of
zoo'n School hier op haar plaats is en dat
vooral nu, in deze tijden, juist bizonder noo-
Zwijndrecht is ongetwijfeld een belangrijk
tuinbouwcentrum en voortvaren is noodig.
De profeet Jesaja sprak er reeds van
hoofdstuk 53: Ook het onderricht in het tuin
bouwvak komt van den Heere, die wonder
lijk is van raad en machtig van daad.
De ontwikkeling ging in de laatste jaren
in versneld' tempo: theoretisch onderwijs is
onmisbaar, niet' het minst bij hoogstaande
cultuur als hier gezien wordt.
De malaise is oorzaak, dat er voorloopt
te weinig leerlingen zijn; het moest juist
omgekeerd zijn. De vraag naar afzetgebied,
cn een rustige ontwikkeling maken ook een,
krachtige organisatie noodig; en dit gaat
niet zonder algemeene ontwikkeling.
Het onderwijs zal gegeven worden in posi
tieve Chr. geest en daarom is er hoop voor
de toekomst Want wij verwachten het van
den Heere, onzen God.
Spr. heette allen, sommigen in 't bizonder
welkom; niet in de laatste plaats het reeds
werkzame hoofd der school, de heer Witte-
veen en dc leerlingen, waarna
de openingsrede
werd uitgesproken door den heer Chr. v. d.
Heuvel. Spr. wees op de groote beteekenis
dezer nieuwe school, vooral omdat het dc
eerste Chr. tuinbouwschool
Theoretische scholing is even onmisbaar als
praktische bekwaamheid, al worden de scho
len nog vaak tegenstribbelend aanvaard. Dit
geldt voor de Regeering, maar in nog ster
ker mate voor de boeren en tuinders.
De lar^dsoverheid en na haar ook de pro
vinciale bleef lang afzijdig met haar zorg,
totdat het inzicht doorbrak, dat de overheid
wel degelijk de voorwaarden heeft te schep
pen voor de volkswelvaart en de crisis in do
tachtiger jaren gaf de doorslag. Van liever
lede wijdde men meer aandacht aan het
landbouwonderwijs.
Het begin was de stichting der Hoogere
landbouwschool in 1877 in Wageningen cn
ook de belanghebbenden toonden van liever
lede meer belangstelling; vooral toen de
nood al grooter werd. Nog is er te weinig
opoffering voor de opleiding der kinderen
cn het platteland kan hier wel iets van de
steden leeren.
De resultaten van het land- en tuinbouw-
onderwijs zijn thans reeds zoo schitterend,
dat niemand er zijn oogen voor lenn sluiten.
Het stemt tot vreugde, dat naast de vier
neutrale scholen op de Zuid-Holl. 'eilanden
er nu eindelijk een C h r i s t e 1 ij k e schooi,
komt. Het is jammer, dat er in deze streken
niet meer Chr. scholen zijn, doch dat is
vooral te wijten aan de nalatigheid van
Chr. boeren en tuinders zelf.
De leerstof dezer scholen eigent zich in 't
bizonder voor Chr. onderwijs, want hier
vooral worden de grondwaarheden van het
Chr. geloof zoo licht ondermijnt Men denke
maar aan de gevaarlijke evolutie-theorie.
Het is geen farizeïsme, maar zorg voor
ize kinderen, dat ze in Chr. milieu onder
wezen en opgevoed worden.
De geest der school kan zich hier aanslui
ten bij de geest der bevolking.
Spr. leidt daarna den heer Witteveen tot
zijn arbeid in: het is voor de school een feli
citatie waard! Hij kan van de school het
agrarisch centrum in deze streek maken; hij
vorme de jeugd en zij een vraagbaak voor
de bevolking. Dan pas kan hij de goede
eigenschappen als ijver, arbeidsvreugde, so
berheid, gehechtheid aan den bodem, geloof
aan de Goddelijke Voorzienigheid en eer-
beid voor het gezag aankwecken, en de ge
breken, het individualisme in 't bizonder,
bestrijden.
Dan zal de historische taak van de platte
landsbevolking niet verwaarloosd, maar
krachtig nagestreefd worden.
Rede Mr. Wintermans.
Namens de Regeering wenschte de heer
Wintermans, inspecteur van het Land
bouwonderwijs, het Bestuur en bevolking
geluk.
Spr. is getroffen dooi: de groote ernst,
relke sprak uit de rede van den Voorzitter:
houdt maar het oog op God gericht bij het
gevén en ontvangen van dit onderwijs. Dan
zal er zegen zijn.
Een welvarende, maar ook goed ontwik
kelde platteJandsbevolking is van de groot
ste beteekénis van het welzijn van land en
volk, en reéds daarom is het land- en tuin-
bouwonderwijs van zoo groote beteekenis.
Vandaar de royale steun, welke de regeering
biedt. Een uittocht vap de plattelandsbevol
king zou een ramp voor de staat zijn. Gezag
cn bestuursmogelijkheid steunen voor geen
gering, deel op een weldenkende en goed
geschoolde bevolking.
Een 'goede school kweekt burgerdeugd en
gemeenschapsgevoel aan; maar geeft ook
de hoogere ontwikkeling, welke de menseh
als redelijk wezen noodig heeft.
Het is jammer, dat het leerlingental fei
telijk te gering is en daarom is propagan
da hard noodig. Laten de ouders toch
zorgen, dat hun jongens van het onderwijs
genieten. Met minder dan 70 80 leerlingen
mag men niet tevreden zijn.
Een goede opleiding is de beste erfenis,
vooral als het onderwijs op Chr. grondslag
Spr. wenscht den heer Witteveen Gods
zegen toe en wijst de leerlingen op het
groote voorrecht, dat zij genieten. Zij mo
gen er hun dankbaarheid voor tooncn door
groote ijver en trouw; straks ook aan de
organisatie van de beroepsgenooten.
Rede burgemeester Jansen.
De Burgemeester van Zwijndrecht
herinnerde aan de bewegelijkheid var
leven en van maatschappelijke toestanden.
Men ziet het hier in Zwijndrecht, dat zich
nu -naast tuinbouwcentrum ook ontwikkelt
als industrieplaats.
Dit kan botsingen geven, maar het is
ook mogelijk, dat zoowel het een als het
andere in bloei toeneemt Het gemeentebe
stuur volgt daarom met belangstelling wat
erop het gebied van de tuinbouw geschiedt
en het zal niet nalaten daarmee rekening
te houden. Er zijn nu nog 233 zelfstandige
tuinders, en onze taak is, om te bewaren
en te bevorderen wat de bloei der tuinderij
kaji verhoogen.
Er is steeds toenemende kennis, en deze
moet aaifgewend worden ook op tuinbouw
gebied. Het geldt vooral voor de tuinders,
dat zij alles zullen moeten doen om hun
plaats te handhaven.
De stichting dezer school is daarom van
groot belang; Zwijndrecht heeft recht op
deze school, op de burgers rust de ver
pliohting om deze school tot bloei te bren
gen.
De Voorzitter dankte de verschillen
de sprekers voor hun goede woorden en
liet voor de afwisseling twee verzen van
het Wilhelmus zingen.
Verschillende sprekers.
De heer Kolijn, van Goiuda, bracht de
géiukwenschen over van de Ohr. Boeren-
en Tuindersbond en herinnert aan het
vlotte verloop der stichting.
Namens de hoofden van scholen sprak
de heer Z w a r t, die \yees op de groote
perspectieven van Zwijndrecht. Hier zijn
negen Chr. scholen en nu komt er de
tiëride, zeer aparte school; zeer klein, doch
hij-, God geacht, als zij haar roeping weet
te verstaan. Spr. zegt hartelijke woorden
tot den nieuwen collega, die een prachtige
taak krijgt te vervullen ep hoopt op spoe
dige uitbreiding van de schooi.
'De hëer Van der Slikke spreekt als
landbouwleeraar, voorzitter der Boerenleen
bank en voorzitter van de Proeftuin. Be
nijdenswaardig en verantwoordelijk is
taak van het nieuwe schoolhoofd; theorie
,en praktijk moeten samen gaan. Het cur
susleven staat hier zeer hoog en de avond
lessen moeten in daglessen omgezet wor
den, anders gaat het mis.
Dit is moeilijk, want de jongens kunnen
in de tuinderij veel minder gemist wor
den dan in het landbouwbedrijf. De Regee
ring moet hiermee rekening hooiden, wat
het aantal leerlingen betreft.
De Boerenleenbank beheerscht voor
groot deel bet economisch leven en zij zal
een aanvraag om subsidie in ernstige over
weging nemeii..
Wat de Proeftuin betreft, deze neemt
geen nieuwe leerlingen meer aan, want ze
moeten nu naar de tuinbouwschool.
Voorts heelt het Bestuur bestoten, dat de
tuin opengesteld wordt voor de leerlingen.
Er heerseht een crisis en daarom is allér
samenwerking ten zeerste noodig. Dan zal
de school ten zegen zijn voor de Zwijn-
cfrechtsche bevolking.
De heer L. Los, voorzitter van de Vei
ling meent, dat de vakbelangen wel eens
wat verwaarloosd zijn en daardoor in Zwijn
drecht wel wat achterop geraakt. Dat kan
nu gelukkig andere worden, al schijnt de
tijd voor een dagschool nog niet geheel
njp. Als er echter maar algemeene mede
werking is, dan is er hoop. En er zal wis
selwerking tusschen school en veiling
komen, want deze is toch het hart van
het bedrijf.
Ër zij eén streven en één willen!
De veiling zal zich thans moeten aan
passen aan de zich wijzigende omstandig
heden, nu de giuote weg naar het Zuiden
over het terrein komt. Dit kan tot voor
deel, maar ook tot nadeel strekken en al
len mogen daaraan hun aandacht schen
ken; ook de school en haar hoofd.
Namens de Comm. van Toezicht
sprak de heer Stoop. Deze commissie
stelt het ten zeerste op prijs, dat hier het
Christelijk beginsel ten grondslag ligt: God
do schepper en onderhouder, dat is het
groote thema van het leerplan. Dan zal de
disharmonie, door de zonde veroorzaakt ook
in de levenlooze schepping, werkelijk be
streden kunnen worden.
Toespraak hoofd der school.
Doch daarvoor is studie en onderzoek
noodig en de school kan een der beste mid
delen zijn om moeilijke problemen op te
lossen. Daarom moge de school in aller
sympathie rijkelijk deelen.
Ten sJotte voerde de heer Witteveen,
het hoofd der school, het woord. Spr. be
twijfelt of hij alle verwachtingen zal kun
nen vervullen; hij zal het echter met Gods
hulp beproeven. In de praktijk van de tuin
bouw is Spr. gevormd en daaium is hij
zoo blij met deze arbeid.
De school zal niet direct volloopen; dat
weet Spr. wel, maar dc geringe belangstel
ling viel hem toch wel wat tegen; want
het is niet steeds onmacht. Echter, met
moed cn medewerking is veel te bereiken.
Dó moed is er gelukkig en de medewer
king is toegezegd. Voorts zij er opbouwen
de critiek, welke sterkt en de zaak bevor
dert cn dan kan er wederzijdsch vertrou-
geboren worden. Dat vertrouwen hoopt
Spr. zich waardig te maken. Met Gods hulp
zal de heer Witteveen daarnaar trachten.
Hij is dankbaar, dat reeds eenige ouders
hun kinderen zonden; velen moeten een
offer brengen, niet alleen nu, maar ook in
olgende jaren; de opvoeding der kinderen
s het offer waard. Het voorbeeld dezer
ouders zal anderen tot navolging wekken
en dan mag op zegenrijke samenwerking
gehoopt worden.
Spr. hoopt met de leerlingen als vriend
om te gaan; maar zij moeten dan ook ijver
en belangstelling toonen; in, en buiten de
school. Uw tijd komt, jongens, zei Spr.,
zorg, voorzoover het aan u ligt, dat ge later
voor jo taak berekent bent. Met Gods hulp
hoop ik jullie zoover te brengen, dat gemet
eere je plaats in de maatschappij kunt
ipnemeri.
Het is een rustige gedachte voor mij, dat
Bestuur en Ganmissie zullen willen steu
nen, en met het oog op God aanvaard ik
daarom mijn taak: moeilijk, maar schoon!
Een slotwoord werd eindelijk gesproken
door den voorzitter, die allen dankte voor
voor je taak berekend bent. Met Gods hulp
hoop ik jullie zoover te brengen, dat ge met
ook de jonge dames voor het aanbieden van
ververschingen; waarna de vergadering met
dankgebed gesloten werd.
Je va ar'.
Stof en microben besluipen U>#
keel op dit moment. Vlug, neen»
Wybert! Wybert beschermt O»
desinfecteert.
BEGROOTING
De strenge beperking die het Benloren-con
rent aan den Raad heeft villen opleggen b
ie behandeling der begrooting. is door de
taad aanvaard. Als cr dus geen kink in de
cabel komt, zijn WÜ goed half December ge
economische beschouwingen, zooals wü dal
heen gewend wtren, ontvloeiden aan zijn
Indië levert minder baten, de scheepvaart
niet. hoe moeten wü straks komen aa
noodige inkomsten?
mogensbelactlng, een gevaarlijke belasting bc
vendien. omdat men heel gemakkelijk nat
buiten kan gaan.
Do begrooting moge er met het oog op de
komende verkiezingen niet al te kwaad ui'
zien. volgende Jaren komen de moelltjkhedi
en weldra zullen wtt meer dan 80 opcenten
moeten heffen.
Men zal tot krachtige bezuinigingen ^ipoeten
gaan. Er schijnt ook in het college wel begrip
te komen dat men met de program-politiel
kan doorgaan en ln elk geval het tempo
•spectieven vrij slecht En
raten willen wel iets doen,
als de arbeiders het betalen.
klassenstrijd,
klaart zich tel
do Zakelijke belasting
De heer Llsser (wild) begon met tegen
over den heer Seegers te betoogen, dat een
lutlonalr tegen de Zakelijke Belasting op
Bedrijf moet stemmen. Als de heerSee
dit niet doet dan is het omdat hU van
zaak niets begrijpt
Dan gaat hit in den breede na de beteekenis
van de opheffing der Wijnkoop-groep.
betreurt en die htj niet in het belang
cht. Natuurlijk ging dit
Ma;
:rük
dwingen die telkens weer onvoldoende bleken er
die wijst op een dlktatuur van de derde Inter
nationale, die dOQr niemand kan worden aan
vaard. Z{jn critièk op de partijleiding was mis
schien in menig opzicht verdiend, maar met dt
begrooting had het niet veel te maken.
AVONDVERGADERING
In de avondzitting ging de he.er L I s 9 e
(wild) voort zön gal uit te gieten, thans ir
hoofdzaak tegen den heer Wijnkoop, 't Was
van den heer Romme, de piente
pek In de afdeelingen gee
heeft mofeeljjk i
°In s tantel U k "inform
met die punten van
ztJn uitgevoerd.
ingen bü de schrifte-
het decrès, JBBL
en W. toch wel een beetje teleurstellend
Het komt hierop neer dat B. en W. zich n.
hebber; beraden. Men moge aanwijzing'
lijke Belastii
Natuurlijk liet hü aan de "bul
standlgheden wel recht wedervaren en gaf hü
het niet mogelijk is. het aantal opcenten
vast te stellen in het voorjaar evenals
vroeger b(j do factor voor de inkomstenl
tlng het geval was. Hö zou dit b(j motie
den Rand willen zien uitgesproken en dien
motie ter zake in.
Ten aanzien van het voorstel-B o 1 s s e
hizake de leenlngspolltiek. vraagt hö zich af
Hü beperkt zich tot de theoretische beschou
wingen die door B. en W. in hun afwi
e-advies zijn naar voren gebracht. Scherp-
stond het betoog
ft der teugel. ~D:
1 --- argumentatl
de geheele rede, op
hoog plan.
BU afschaffing van de
atuurlljk naar dekking
ed B
ng zal
istlegge
li. muur zou de aennttievo regeling wil
stellen tot April. Ook het eventueel ge
-'hen. terwöl voor °de rest"het'reserve
jns zou kunnen helpen. Als B. en "W
len breeden opzet begon.
Leger en Vloot.
NATIONALE LANDSTORMCOMMISSIE.
Ter kennis wordt gebracht in een eerst
daags te verschijnen legerorder, dat de Na
tionale Landstormcomimissie, welke in 1919
met instemming der regeering is gevormd,
thans als volgt is samengesteld: Dr. H
Colijn, Minister van Staat, cere-voorzitter;
L. F. Duymaer van Twist, lid van de Twee-
Kamer, voorzitter; J. R. Snoeclc Henke-
ns, Mr. A. G. A. Ridder van Rappard,
A. N. Fleskens, leden van de Tweede Ka
mer en J. H. Borel, reserve-luitenant-gene-
raad^adjudant in 'buitengewonen dienst van
de Koningin, inspecteur van den vrijwilli-
gen landstorm.
Deze commissie stelt zich ten doel, de be
reidverklaring van gewone dienst- en van
reserve plichtigen, om zich in voorkomend
geval als hijzonder vrijwilliger beschikbaar
te stellen, te bevorderen.
COMMANDANT ZEEMACHT INDIE.
De kapitein ter zee J. F. Ostep, die dezer
dagen ter beschikking is gesteld, zal bin
nenkort zijn bevordering tot Schout-bij-
Nacht kunnen tegemoet zien.
Naar verluidt zou kolonel Ostcn in dien
Radio Nieuws.
Vrtldng 21 November.
HUIZEN. (1875 M.) IC.R.O. 8—9.15 Platencon»
:ert. 11.3012 Halfuurtje voor zieken en ouden
•an dagen. 12 Tijdsein. 12.0112.15 Politiebe
richten. 12.151.45 Lunchmuziek. 1.452 Nleu-
ve gramcfoonplaten. 22.45 Kookcursus. 2.45—
;.30 Middagconcert. 4.30—5 Tuinbouwhalfuurtjo.
'—6.30 Opera-concert. 6.306.45 Technisch praat
je. 6.-157.15 EngelBche Cursus. 7.157.45 Le
zing. 7.45—8 Politieberichten. 8—8.10 Lezing
.ranto. 8.10—11.15. Concert. 11.15—11.30
Nieuwsberichten "V&z DIaa. 11.3012 Graunofoon
muziek.
HILVERSUM. (298 M.) V.A.RA 8 Gramofoon
muziek. 10.15 Voordracht. 10.30 Ziekenuurtje.
11.30 Gramofoonmuzlek. 12 Einde programma
le deel. AV.R.O. 12.01—2 Concert. 2.05—2.30
School uitzending. 2.30—3.15 Muziek. 3.154 Con
cert. 4 Sluiting. V.A.R.A. 4 Orgelspel. 4.45
Na schooltijd. 5.30 Orgel. 6 Voordrachtenconcert.
7 Nieuws uit de arbeiderswereld. 7.15 Literair
halfuurtje. V.P.R.O. 8.30 Gramofoonplaten-
concert. 9.30 Gramofoonplatenconcert. 10.15 Gr*
mofoonplat
;eken ln gebruik i
nieuwen rang bestemd worden orn te zijne'C
tijd vice-adimiraal A. ten Broecke Hoekstra
op te volgen als Commandant van de Zes
macht in Nederl.-Indië.
Hr. Ms. „JACOB VAN HEEMS&ERCK".
De „Jacob van Heemskerck" is te Tunis
aangekomen.
Kunst en Letteren-
KREUTZER
't Is 22 Nov. 150 jaar geleden, 'dat KonrS-
din Kreutzer, de componist o.a. van „Nacht-
lager zu Granada", in Meszkirch geboren
werd. Hij was kapelmeester in Stuttgart,
Donaueschingen, Weenen en Riga, waar hij
in 1849 stierf. Vele koren en orkeststukken
van hem werden uitgevoerd. M
PAUL PUL
De bekende Haagsóhe baritonzanger Paul
Pul 'heeft Woensdag onder veel belangstel-:
ling zijn 25-jarig zangerejubileum geviercL
Behalve als solist geniet hij ook als koorlei
der in breeden kring waardeering. In de
groote zaal van den Haagscben Dierentuit»
is hij gisteravond gehuldigd;
Ingezonden Stukken
(Bulten verantwoordelijkheid der redactie.)^'
INVOER VAN RUSSISCH GRAAN
Met volle Instemming las Ik ln Uw blad de
rtlkelen van Dr. F. J. Krop en het stuk van
Hoe verbaasd was ik evenwi
teren het Kameroverzicht las,
dat door den heer Bi
motie
Lrln
:ond.
dat de Rus-
d geweerd, welke motie alleen
door den heer van Dijk werd ondersteund en
daarom niet ln behandeling kon komen. Ilc
vroeg ml) af: waarom toch? Toch niet. omdat
het Braat maar was. die met dio motie kwamï
belangenpolltiek v
:cht i
trUd i
i be
ginselen? Mag i
redei
Of de heer Braat, of Nolens,
of Colön zoo'n motie voorstelt, dat komt toch
op hetzelfde neer? Het gaat t»ch om do zaak,
niet om een persoon of een partij?
Het heeft mü zeer teleurgesteld, dat deze mo
tie slechts door dén Kamerlid werd gesteund.
Zegge nu niemand: Ja, maar de heer Braat had
pas te voren tweo moties voorgesteld, die kant
noch wal raakten. Al had de heer Braat ln
de Kamer ook nog nooit één verstandig woord
gezegd, dan diende hU bij zlln eerste verstandig
Alles te zamen doet mü vreezen, dat de ver-
derfelöke politiek van Rusland ook niet door
ize regeering en onze Kamerleden zal wor-
>n tegengegaan, dat men maar lijdelijk blijft
lezien, als men van uit Rusland poogt de we-
ldrevolutie te ontketenen.
Inplaats van handel te drüven met Rusland,
are het m.i. beter (hoewel misschien een ulter
e, een noodmaatregel) dat er een Europeosche
>ycot gevoerd werd tegen Rusland, zooals het
ricsch Dagblad bepleitte.
Ds. Fernhout zei onder applaus op de Bonds
vergadering van de Geref. J. V. zooiets als:
Indien er eens een soort Europeesche kruistocht
georganiseerd werd tegen Rusland, dan geloof
ik. dat ik mü. in weerwil van mün 72 jaren,
ook opgaf om meo te gaan.
En wü staan er nu nog niet voor. Maar Ik
zou zeggen: Als 't zoo ver lcomt, schröf ir.tto
naam ook maar opl
H.OOSTERHOFF.
Haulerwük, 14 November.
Naschrift dor redactie.
Een stuk van gelijke strekking ontvingen we
in den heer N. K. te B. Deze voegde er boven
er. nog eenige opmerkingen aan toe over de
aardeerlng van den heer Braat. Wü moeten
m. zegt N. K. behandelen naar de wet der
liefde en niet laatdunkend op hem neerzien, a»
daar mankeert wel eens wat aan.
Daar heeft de schrüver gedeeltolUk geltfft
aan. doch hü moet wel onderschelden.
Over den persoon van Braat is. voorzoover
H weten, nooit op onbehoorlüke wüze In c-ns
lad geschreven: maar het is onzo plicht om
jn publiek optreden to beoordeelen cn dea-
oods te critlseere».
lacitelten te bezitter
'ordlger, dient dnai
9 eenige besclia-
optreden van den heer Braat
len met de goede omgangsvormen
iét burgerlük fatsoen.
'Itto pers heeft, dan komt
>n boer Is (dat Is hü trou-
t verglss'
mdat hü
half), want van den Heuvel eri Weitkamp zün
dat ook en het komt bü niemand op -leze Ka
nerleden ln eenlg opzicht - minderwaardig te
icliten. Maar b(j dezep en bü een man als de
'roegere landarbeider Bakker merkt men dan
!°.k_.°"ml.ddeUü.k' wc,k een kunsttoe Invloed
op
be-
Doch dit niet alleen. Er Is ook een alge-
leene kant aan de kwestie en die bespreken
U op de voorpagina van ons blad.
