J3e Nederlandsche Thermo-
chemische Fabrieken
JOOD ViSGHMEEL
D
LAND- EN TUINBOUW No 60, Verschijnt eiken Donderdag
Het adres h"te
bestrijdings
middelen, voor bespuiting,
rook en gas is
HD. FLACB.
MAASSLUIS.
^teutoe Hetösrfje Courant
ÜONDERDA G13 NO VEMBER 1930
mmMsmmmmnam
Een instituut voor volks- en veehygiëne. Een inrichting
van nationale zoowel als van economische beteekenis.
Met één der N. T. F.-Wagens op reis door Friesland.
I
Zoo nu en dan, vroeger veel en veel 'neen
dan thans, leest men nog wel eens van po
gingen om voor de comsuptie afgekeurd
vleesch, toch nog voor mcnscnelijk gëjiiuik
te doen dienen.
C.ewetenlooze personen, die om eiutel:
guldens de gezondheid van vele meii3 -hen
er aan wagen, weten nog wel eons een al
gekeurd dier te bemachtigen, t Wordt .Mb-
wel eens opgegraven, indien hot reeds boJ
graven is. En op veelal geraffineerde ij/3
worden deze cadavers of deelen daarvan k;
de consumptie gebracht.
Vroeger ging dit heel gemakkelijk en wij
herinneren ons uit onze jeugdjaren nog wel
de z.g. „krragenslagers", die ten alles lu
halve gunstige reputatie genote-. en zorgden,
dat de vlceschconservenfabrieken, vooral ten
plattelande, een beruchte na an hackt' n.
Door de Vee- cn Vlecschkeiirir.gswctle.n ziin
daar zeer belangrijke veranderingen ten
goede in gekomen, waardoor de consument
waarborg krijgt, dat hij geen voor zijn gi-
zondheid schadelijke vleeschwaren ontvang'.
Alleen afkeuren van wat ongeschikt is
Voor menschelijk gebruik en merken van *v-ii
geschikt is, geeft echter nog gefn voldoende
v aarborg.
Daqrom is ook bepaalde dat het afgekeur
de vleesch en de gestorven dieren, onbr .ik
baar moeten worden gemaakt. In scwin ïge
gevallen is de destructor als middel daarto-
voorgeschreven, in andere gevallen w ,rcil
deze aanbevolen boven begraven.
Voor deze vee- en vlccschkturingswotlen
er waren had men hier en daar plaatselijke
voorschriften.
Een enkele gemeente had een abattoir
waar alles, wat daarvoor in aanmerking
kwam in een Kori-oven werd yernieti.-o. to
taal vernietigd, zondat er niets overbleef.
Deze Kori-oven is een noga' dure inrich
ting, zoodat er ook niet v -al in gebruik
waren.
Een enkel antlar abbatloir bad een destruc
tor, ren Poclewille-apparaat, waarbij. zij ha'
weinig, dan toch nog eenig nuttig residu
overbleef.
De meeste gingen echter, wat afgekeur'
werd, begraven, waarbij in sommige geva.le.n
nog wel bijtende stoffen als kalk, catbo
creoline enz. gebruikt werden, doch ook vagt
het vleesch zonder eenige vooibchaude'irg
begraven werd.
Dit was onhygiënisch, war.t meermolen
gebeurde het, dat honden het begravène wou
opgroeven en daarbij den bodem ovei een
groot oppervlakte besmetten. Ook gebeurde
het, wat we reeds mededeelden, dat het loc!,
r.o? in consumptie kwam.
Afdoende waren deze middelen dus flirt
en wij weten in ons land op meerder? p aa'
sen weiden, waar jaar in, jaai uit, zie-te.i
als milt- en houtvuur hun slachtoffer vragen
We kennen zelfs weiden, waarin een b.
paald gedeelte geheel afgerasterd is, zood-u
het vee er niet komen kan. Daar is inde +ij«f
een koe dip aan miltvuur leed begraven c.
vele tientallen vierkante meters zijn jaren
long een bron van besmetting.
En ook de bovengenoemde chemische rtot-
fen zijn niet afdoende.
Men zal licht inzien, dat als de heg'nat
methode algemeen voorschrift zou morteu
worden, men spoedig over gebrek aan ter
reinruimtc zou klagen.
Maai ook alles gaat verloren, er blijft
niets dat nog nut kan doen over.
Economisch is het dus niet en hygiënisch
is het niet
Er is wel beter, voordeelige methode.
Dat is het vernietigen door den destructor
In het K. B. van 28 Mei 1925 wordt gpzegu
wat een destructor is, n 1. een inrichting,
waar vleesch en vleeschwarcn door ther
mische, chemische of thermo-chemische be
handeling, hetzij in enkelvoudige bestand
deelm worden ontleed, hetzij zoover wur.len
verbrand, dat alleen asehbestanddeelen over
blijven en de behandeling zoodanig is, da
alle levende organismen worden gedood.
Hieruit volgt, dat verbranding in do gas
fabriek, wat nog wel eens voorgeschreven
.verd, ook tot destructie behoort.
Nu is deze wijze van vernietigen niet erg
voordcelig voor de retorten, maar ook niet
icelmatig, daar de cadavers verkleind non
en worden, en dus besmettings-kansen troo'
Ook oen reeds genoemde Kori-oven bch.m-
volgens de wet tot do destrurlorcn, doch
s niet economisch, omdat er niets overblijft
n er dus alleen kosten gemaakt word-n
Dit zou alleen te verdedigen zijn als er
een andere even-doelmatige weg was,
conomisch beter is, omdat e?n deel der kos-
>*n worden goed gemaakt, daar het nuttig
esidu, het nuttig product, dat overblijft.
En zoo'n weg is er. Dat is de Thermo
'hemische dcetructor, waarvan een paai
leine in ons land werken, n.t. te Winters
vijk, te Rarsingerhorn en te Mid woud
Dit zijn kleine, plaatselijke of streok-
lestructoren, die nogal duur zijn, omdat aan
vervoer, personeel, inrichting, enz., zeer
hooge eischen gesteld moeten worden.
Om zoo voordeelig, zoo economisch moge
liik te kunnen werken, zóó dat er zoo goed
als geen kosten door de betrokken Ge
meentebesturen behoeven gemaakt tc wor
den is in 1925 opgericht de N.V. Nederland
sche Thórmochemische fabrieken.
Deze oprichting geschiedt in overleg met
i betrokken Departementen en in samen-
erking met de Voreeniging van Nedcr-
ndsche gemeenten.
't Is een nationale zaak, de volks- cn vee-
ygiè.iie, jn een krachtig middel om die te
bevorderen is de oprichting der Thermo-
chemische fabrieken als een nationale zaak
toe te juichen.
En het spijt ons erg, dat deze zeer idieele
zaak door niet voldoende medewerking van
alle gemeenten, door laksheid van soin-
ige gemeentebesturen of door zelfstandig
optreden in kleine prutsinrichtingen uit-
ioeisel van wat we zouden willen noemen,
gemeentelijk of plaatselijk egoïsme, niet het
geheelo land of althans een groot deel ervan
bestrijkt.
De N. T. F. stelt zich ten doel de destruc
tie in Nederland door middel eener ver door
gevoerde economische centralisatie zoodanig
te exploiteeren, dat zij zonder finanfieclen
steun van overheidswege de taak der des
tructie zoowel van de veerijke als van de
veearmc Gemeenten kan overnemen.
In tegenstelling dus met de gemeentelijke
destructoren en die, welke slechts voor een
klein gebied zijn opgericht, heeft zij zich tot
taak gesteld de distractie zooveel mogelijk
voor geheel Nederland te verzekeren. H'
door kunnen niet alleen de vecarme Ge
meenten, welke anders allicht hezwaarlij
van een destructor zouden kunnen wordci
voorzien, mede in het project betrokken
worden, maar bovendien is het door dezen J te maken,
organisatievorm mogelijk zulks te doen, zon
der dat dit voor de daarbij betrokken Ge-i
meenten onkosten van eenigerlei beteekenis
medebrengt
De N. T. F. is uitsluitend opgericht mei
het oog op de destructie van afgekeurd
vee en vleesch. Overeenkomstig het doel, de
destructie centraal te organiseeren, is hef
hoofdkantor te Amsterdam gevestigd. Doch
alleen zaken van algemecnen aard worden
daar behandeld. Iedere destructor en een
trale ophaalplaats heeft zijn eigen chef die
ter plaatse de dagelijksche leiding uitoefent.
Uiteraard is de N. T. F., voorzoover het de
hygiënische zijde van haar bedrijf betreft,
onderworpen aan de controle van het Vee-
artsenijkundig Staatstoezicht. Bovendien is
deze controle in de overeenkomst, welke met
de Gemeenten wordt gesloten, nog uitdruk
kelijk nader vastgelegd en omschreven.
Door een en ander wordt de Gemeente de
waarborg geschonken, dat de door de N T.F
verrichte handelingen overeenkomen met de
eischen, welke de wet en de met het toe
zicht op de uitvoering daarvan belaste amb
tenaren stellen.
De wijze, waarop de destructie moet ge
schieden, is trouwens uitvoerig beschreven
in het Ministerieel Besluit van den lOdcn
\nril 1926, waarin de eischen worden gefor
muleerd, waaraan de terreinen, de gehou
wen, de apparatuur en de vervoermiddelen
moeten voldoen. Tevens is' daarin do moge
lijkheid opengelaten van Rijkswege een
controleur aan te stollen, die niet het voort
durend toezicht op de destructie wordt be
last. Dit is bij den destructor, welke dc
N. T. F. in Bergum heeft, geschied.
Teneinde van de zijde der Gemeente
eveneens controle mogelijk tc maken, heel'
de N. T. F. aan de Directie van de Vereeni
ging van Nederlandsche Gemeenten te 's-
Gravenhage, als vertegenwoordigster van de
Gemeenten, in de overeenkomst vermelde
vérstrekkende rechten van controle gegeven.
Alle daartoe door de Gemeenten aange
wezen ambtenaren hebben op ieder tijdstip
recht van toegang tot den destructor.
Door deze veelzijdige, zoowel preventieve
als repressieve maatregelen kan de Gemeen
te zonder eenig .bezwaar dc haar door de
wel opgelegde taak der destructie aan de
N. T. F. overdragen. De praktijk van eenige
jaren in het Noorden des lands heeft be
wezen, dat dit inderdaad het geval is.
Wij hebben ons daarvan overtuigd, zijn
naar het Noorden getogen, hebben de prak
i tijk van de N. T. F. van nabij gadegeslagen
door een reis met een der oplnial-auto's mee
j~|oe onze bollenkweekers
reclame maken
Hierover in een volgend artikel uitvoerig.
£en noodkreet van den Duitschen tuinbouw
In de „Gartner Börse" vindt men dc vol
gende noodkreet:
Welke bloemist hoeft-den grocienden nood
in de laatste jaren niet opgemerkt. En toch
probeerden de meesten elkaar over dezen
grocienden nood heen te bedriegen, ieder
geloofde nog steeds zijn eigen weg te kun
nen gaan, zonder zich om zijn bcroepsorgani
satie te bekommeren. Andere collega's vat
ten het woord „opvoeren van de eigen pro
ductie" op met hulp der aangeboden rijks
credieten, om den vloed van den jaarlijks
grooter wordenden invoer uit het buitenland
te doen ophouden tot de juiste hoeveelheid
opdat ook de regeering deze uitgriven aan
geld en arbeid steunen en bevorderen zou
Het resultaat? Toenemende nood. Als een
lawine breekt zo op ons beroep los. alles met
zich meeslecpend, wat niet meer sterk ge
noeg is om deze catastrophe te doorstaan. De
rblijvenden staan vertwijfeld voor de toe
komst en men hoort de bange vraag: Is er
ïand in het Duitsche Vaderland, die on
zen nood kan verzachten?
De regeeringen? De partijen? Ja, wanneer
deze niet zooveel met zichzelf te doen had
den! En zoo ziet het er uit, alsof er niemand
is die ons helpt en dat is ook zoo, wij kun
nen alleen ons zelf helpen wanneer wij zelf
tot bezinning komen. Dc nood brengt de
mensehen tot elkaar en daar het geheele
volk in den laatsten tijd wakker is geworden
en in opstand komt tegen de zware lasten,
willen wij ons ook met de laatste kracht der
wanhoop hijeen scharen, de wankelmoedi
gen en besliiitloozen en ons allen verzame
len in den Rijksbond van den Duitschen
tuinbouw, om met vereende krachten het
laatste te probeeren: een beroep doen op
het oordeel van de Duitsche huisvrouw, den
Duitschen verbruiker slechts voor Duitsche
voortbrengselen trachten te winnen.
Slechts de eene weg blijft over, wanneer
ons alle andere gerechtigde hulp ontzegd
wordt.
Collega's, de jaarlijksche vergadering van
het hnofdcomité van het rijksverband van
den Duitschen tuinbouw in Halberstadt heeft
getoond, dat juist het moest benadeelde
Oosten niet zonder strijd wil toezien, hoe
onze goede Duitsche voortbrengselen in de
overgroote hoeveelheid van dc buitenland
sclie waar dreigen te verstikken, doch dat er
bereikt wordt, dat het rijksverband midde
len vindt voor het aanwerven van een groot
afzetgebied voor Duitsche tuinbouwvoort
brengselen, zonder dat daardooor hoogere
bijdragen van de medeleden verlangd wor
den. Een frissche wind waait er van het
rijksverbond en wij willen allen helpen de
zeilen te spannen, opdat we weer in de juiste
koers komen. Er hestaan verschillende moge
lijkheden voor alle organen van hot rijksver
hond, ook voor de landsverbonden en dis
trictsgrocpen, tot het werven van afzetge
bied.
Wanneer het landsverbond ..Silezië" tot een
vergadering ter bespreking van den stand
van den nood op 15 November to Breslau op
roept, waar de regeering en de pers onzen
laatsten noodkreet zullen vernemen, diui Col
lega's. zal er niemand zijn, die niet
miiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiil
BLOEMBOLLEN
RECLAME-AAKBIEDING van: 6 Hyacinten voor pot of glazen,
30 idem voor den tuin, 50 pracht Tulpen, 100 Narcissen, 50 Iris,
50 Sneeuwklokjes, IOO Blauwe druifjes en 50 Anemonen, dus
ruim 400 Bloembollen voor slechts t 3.- Alles prima qualiteit
I,,—j ui-, gegarandeerd, mei cultuurbesc'nriiving gratis.
13 Firma P. DE JONG - Killegom - Giro 149680
schijnt, doch alle man aan boord, we moe
ten toonen, dat de tuinbouw een gesloten
front voorstelt. Bij dezen strijd gaat het er
niet om, zonder meer iets te regelen, doch
het gaat 'om het laatste, om ons eigen uit
hourlingsvermogen. Daarom nogmaals, ieder
ook wanneer cr thuis nog zooveel te doen is.
mag niet van deze vergadering wegblijven
omdat hij zich anders als beroepstuinhou
•er mede schuldig maakt aan den onder
gang van den Duitsctien tuinbouw.
In de laatste jaren zijn de vergaderingen
van het landsverbond Silezië door den stij
genden nood eigenlijk niet zoo bezocht ge
worden als het zou moeten. Velen meenden
de kosten te kunnen of te moeten uitsparen
Ditmaal hoop ik, zal en moet het anders
worden, wanneer we onzen leider Tillack
daadwerkelijk ter zijde willen staan.
Ook de dist fietsgroepen moeten in dezen
winter meer clan ooit cr toe bijdragen het
publiek door voordrachten duidelijk te ma
ken, wakker te schudden en telkens weer
mede te deelen dat met ieder pond buiten
landsche waar, dat ze 'coopen, den eenon
steen na den anderen uit de fundamenten
van Aon Duitschen tuinbouw gerukt wordt,
zoodat het ineenstorten een logisch gevolg is
De twee- tot drievoudige invoer van huiten
landsche groenten en vruchten in dit jaar
toont heel duidelijk, hoe dicht wij hij de in
storting staan. Daarom kunnen we niet te dik
wij Is en te luid tot het publiek zeggen*
„Koopt Duitsche waar tot redding van den
Duitschen tuinbouw".
Voor ons geldt echter het spreekwoord-
Alle man aan boord, alle' collega's voor den
gemeensehappelijken arbeid, want wij wil
len kampen om ons bestaan en onzen erva
ren leider volgen. Laten wij toonen, dat wij
dit willen en helpen willen, ieder door zijn
persoonlijke aanwezigheid op 15 November
te Breslau.
Wat het Twee-ccnt-per-Iïoefonds doet.
Zooals men weet hebben onze bloembollen-
kweekers een fonds voor onpersoonlijke re
clame en door middel van dit fonds wordt
voor de bloembollen in het buitenland recla
me gemaakt.
Hoe dit in Frankrijk is gedaan bijkt uit
het volgende:
In de parterres van den Tuin der Tuilerieön
zullen 60.000 hyacinthen geplant worden,
door het Centraal Bloembollen Comité aan
de Fransche Regccring aangeboden. Vlak
daarbij, voor de ingang van het Louvre
waarheen de kunstminnaars der geheole we
reld hun schreden richten, zullen in do
lente de narcissen bloeien.
Gaal men de poort onder door, dan volgen
in den prachtig aangclegilcn tuin de vak
ken cn perken, waarop duizenden vroege
tulpen worden gezet. Heeft men dat ge
deelte doorgewandeld, dan steekt men de
Tuileries over, die aan beide zijden gcflan
keerd wordt door vakken waarop variëteiten
van de tulp Murillo geplant zijn. Vervolgt
men zijn rondwandeling naar do groote
vijvers in de richting van hot doorzicht op
de zuil van de Place de la Concorde, dan
zijn er links en rechts uitstekend gekozen
plekken waar kleinere beplantingen aange
bracht worden.
De Parijzenaars, waaronder men tegen
woordig een paar honderdduizen niet-
Franschen behoort te tellen, bereiden zich
voor op de in het voorjaar te openen Inter
nationale Koloniale Tentoonstelling. Als
deze haar poorten opent, zal de bloei der
bloembollen beplanting van den Jardin des
Tuileries een feit zijn.
Waaraan het bloem hol len vak deze geli
genheid tot demonstratie te danken heeft?
Aan het initiatief van de exporteurs
Frankrijk, gesteund door die van andere
landen, aan den veelheteckene.nden invloed
van den gezant te Parijs, aan de welwillend
beid van de ambtenaren van den Franschon
staat, enaan de hijdragenden aan het
Twee-ccnt-per-Hne-londs der kweekers. De
ze toch stellen de gelden beschikbaar en
maken de uitvoering der opdracht mogelijk
Eenvoudig was dezg opdracht intusschon
niet en de uitvoering gaf cn geeft nogal
eenige moeite. Daar was de directie der
tuinen, die door liet planten der bollen af
stand moet doen van haar verlangen om
in den voorzomer op tijd de zomerplanten
aan te brengen. Daar was in de tweede
plaats de oppositie van de Fransche irnpor
tours van bloembollen. De groep impor
teurs op Frankrijk heeft echter aan die op
positie den wind uit de zeilen genomen,
door te bepalen, dat voor en tijdens den
bloei de aandacht or op zal worden geves
tigd, dat al deze bloembollen besteld kun
non worden bij dc in Frankrijk gevestigde
zaadhandelaren en tuinbouwers. Deze re
clame zal den Franschon handel steunen en
voordeel brengen. En indirect komt ze ook
het vaderland der bloembollen, Nederland,
ten goede.
JSjederl. Rundveestamboek
Het jaarverslag 1929 van het N.R.S. ver
meldt een ledental van 7209, wat wijst op
eenigen achteruitgang die wel spoedig weer
zal worden ingehaald als gevolg van het
opgewekte leven, dat in fokkerskringen kan
worden waargenomen. Dit zal wel in ver
band staan met het feit. dat de veefokkerij
en -houderij nog niet do malaise ondervindt
als die in de akkerbouw.
Ingeschreven werden van het I-I-vcesIag
651 stieren en 2772 koeien, van het M.R.H
vceslag 265 stieren en 1300 koeien; van het
G-veeslag 46 stieren en 132 koeien. Totaal
5226'stuks van een geinspecteerd aantal van
12.525.
In het keurstamboek zijn ingeschreven 141
koeien. Geregistreerd worden in het regis
ter van jongvee van hot I-I-vcesIag 8890. van
het M.R.-M.-veeslag 5575 en van het G-vee
slag 295 kalveren, totaal 14.760 stuks.
In het buitenland werden een groot aan
tal maandkalendcrs verspreid ter propa
ganda.
Met middelen uit het fonds ter bevordering
der rundveefokkerij werden aangekocht
gestationnoerd 9 stieren. Over de resulta-
tp,n dezer werkwijze acht men zich tevreden.
Zoowel de binncnlandsche als de buiten-
landsche handeJ gaf reden tot tevredenheid,
ook Wat betreft de prijzen.
Uit de revisie op het einde van 1929 ge
houden en vergeleken met die van 1920,
blijken eenige merkwaardige zaken. Het le
dental verminderde van 9676 tot 7209. De
verhouding tusschen volbloeden cn regis
terdieren is aanmerkelijk gunstiger gewor
den, waaruit blijkt, dat de rationecle vcofok
kerij een goede schrede voorwaarts heeft ge
daan.
BENZO RJW1ELEN
zijn wettig gedeponeerd
SENZO RIJWIELFAER
i. BAKÜEfi In. Kcogsiiaa' l6!i
Het beste is juist goed genoeg
Koopi daarom alleen onovertroffen kwahteits-Snoei-
gereedschap, voorzien van hei merk „De Tweeling"
(J. A. HENCKELS. Solingcnh
Altijd uit voorraad leverbaar.
T. v. d. BEUKEL - Monster - Telefoon 22
Uien - Sorteermachines
NOTtNBOOM's PATENT, prima fabrikaat
w levert
Fa. P.
Nieuwste construciie Oudste ervaring
Reeds verscheidene geleverd aan de voor
naamste Veilingen en bxporieurs. Tel. 40442
H.H. TUINDERS
Uw adres voor Uw
DRUKWERKEN
is
Drukkerij UBERTAS
GÜUOSCHi SIMEI 01 - ROiltRDAM
Telet. 2495-2496-2497-2498
vermengen; 10 pCt.
behoedmiddel tegen
Coecidiosls.
Prijs f 21.50 per 100 K.G. af Rotterdam
N.V. HENNEKAM's Vischmeelbandel
Fabriek en kantoor: Koord vest 42/44. Schiedam
nEïïai!iüïïiG3iOTiiinnifniiiniiBO.iininiH(ii!mj!nROiiiraflnanirntB
E NIEUWE AARDAPPEL DiE ZIEKTE VEROORZAAKT
fEPENZlEKTE
In de Boskoopsche Courant vonden wij
onderstaande mededeel in gen van den he
kenden botimkweeker P. den Ouden, aldaar:
Slechts met schroom wil ik over de ver
maarde Iepenziekte iets onder de aandacht
van belangstellenden brengen, hoewel er al
zooveel over dit onder.verp is geschreven en
de volgende medede.eling voor velen mis
schien niet nieuw meer is. Doch gezien dat
op zulk een eenvoudige wijze proef is te ne
men, meen ik aan mijn bevindingen publi
citeit te moeten geven.
F-nkele dagen geleden bezocht ik name
lijk een groot buiten, alwaar eenige jaren
geledon een laan van Iepen is geplant, en
wel de variëteit Ulmus campestris var.
Whcatleyi (U. monuinentalis),
Aan verschillende hoornen in deze laan
verscheen twee jaren geleden in hevige ma
te de zoo gevreesde lepenziekte; de tuinbaas,
zonder bepaalde aanwijzingen van anderen
noch groote verwachtingen van zijn werk
koesterend, snoeide in Augustus, dus
toen de hoornen nog in blad waren, zij het
dan geel cn ziek de takken van de kro
nen tot op ongeveer 20 c.M. terug, waardoor
er geen blad meer aan de boomen over
bleef.
Alras begonnen de takken opnieuw uit te
Ipopen en wei in gezonde conditie; deze
tweejarige takken van 5060 c.M. lang ble
ven den afgeloopen zomer kerngezond en
zijn dit nu nog. De boomen die vorigen zo
mér ook op dezelfde wijze werden gesnoeid,
zijn ook weer goed en gezond uitgcloopen.
Uit een en ander heb ik nog niet de min
ste illusie gevormd, dat nu de juiste pana
coe gevonden is en dat die ingesnoeide boo
men, vooral de ingesnoeide tweejarige kro
nen die ik zag, in het vervolg ook vrij van
ziekte zullen blijven, doch gezien de staat
waarin -ij nu verkeeren, heb ik gemeend
dat een dergelijke eenvoudige proef navol
ging waard is, en dit dan in den zomer, on
geveer in de maand Augustus als de ziekte
verschijnselen goed zichtbaar zijn.
Prof. Dr. C. E. Benjamins tc Groningen
deelt in het „Ned. Tijdsch. voor Genees
kunst" iets mede over een vérschijnsel dal
hij bij zich zelf waarnam, nl. dat de nieu
we aardappels hem sedert eenige jaren ziek
maken. Hoofdbeeld der ongesteldheid was
krampen in den buik.
Dit voorjaar is hij zelfs vrij ernstig ziek
geworden na overvloedig gebruik van den
nieuwen inhcemschon aardappel (niet den
Malta aardappel). De professor beschrijft
het ziektegeval cn doet verslag van de door
hem genomen aardappelproeven. Hij ver
moedt dat histamine do ziekteverschijnse
len (darm-, maag- cn galblaasconcentraties,
misselijkheid, braken, speekselafscheiding
uitzetten van bloedvaten en gevoel van
warmte) veroorzaakt heeft.
De schrijver besluit zijn artikel:
„Is het nu met het bovenstaande bewe
zen, dat histamine of een daarop gelijken
de stof in den nieuwen aardappel zit? Vol
strekt niet; er zijn nog andere stoffen, die
dergelijke reacties kunnen teweegbrengen
(acetycholine, pepton enz.), een recks van
biologische en chemische reacties is nog
noodig ter nadere identificeering. doch het
geheele complex van verschijnselen, met de
beide laboratoriurnproefjes, wijzen in die
richting.
Zeker is, dat een sterk werkzame stof
aanwezig is, waarvan het voor den bioche
micus de moeite waard is haar nader te hó-
studeeren. Daarbij doen zich een aantal
vragen voor znoals: wanneer verdwijnt de
stof uit den nieuwen aardappel ,zit zij vlak
onder de schil cn wordt zij daarom wel
licht bij den ouden aardappel niet waarge
nomen, daar de nieuwe slechts geborsteld
of geschraapt en de oude geschild wordt.
Zit dc stof misschien toch nog in den ouden
aardappel en wordt zij uit het losser ge
kookte product opgelost en met het afkook
sel wpggeworpen?
Men zal het den rhino-otoloog wel willen
vergeven, dat hij het vraagstuk niet ver
der bewerkt heeft cn zich op zijn eigen
onderwerp blijft conrentrecren, al is het dan
ook nauw verwant aan het onderhavige.
Doel van dit stukje is slechts de aandacht
te vestigen op een biochemisch feit, m. i.
helangrijk niet alleen uit een theoretisrh
oogpunt, maar zeker ook voor de practijk.
Wellicht willen collega's, die bij de landelij
ke bevolking practiseeren hun ervaring over
dit onderwerp mededeelen, hetzij aan mij
(ik kan dan later de gezamenlijke gegevens
aan een biochemicus sturen of anders
rechtstreeks aan de redactie van dit Tijd
schrift). Ik kan ten slotte nog mededeelen,
dat ik voortgegaan ben met hot gebruik van
nieuwe aardappels, doch in zeer beperkte
mate, n 1. niet meer dan twee per maaltijd
en eens per dag. Daarvan ondervond ik niet
den minsten last
Een kleine dosis werkzame stof wordt goed
verdragen wanneer het geen specifieke over
gevoeligheid geldt".
Er zijn meer menschen. vooral ten platte
lande meenden wij het opgemerkt te hob-
hen, die slecht tegen het eten der eerste
nieuwe aardappelen kunnen. Persoonlijk
hebben wij meermalen dezelfde ervaringpn,
hoewel niet in zoo hevige mate als de pro
fessor, opgedaan.
Eigenaren van lepeboomen, helpt
mede de Iepenziekte te bestrijden!
Productie en uitvoer van varkens
De directie van den Landbouw deelt mee,
dat gedurende de dagen van 30 October tot
5 November zijn geslacht voor haconherei
cling 14,708 varkens (in de voorafgaande 7
dagen 13.923), terwijl werd uitgevoerd bacon
afkomstig van 15.403 (14.244).
In Denemarken bedrm het aantal bacon
slachtingen in dezelfde periode 129,611
(128.193) stuks.
De totale invoer van bacon in Groot Riit-
tannië beliep in de week van 27 October tot
1 November 17S929 (196,153) ctws.
Do Directeur van het Staatsboscbbeheer
cn de Inspecteur, Hoofd van den Planten
ziektenkundigen Dienst, verzoeken ons op
name van het volgende:
Het is bekend, dat de iepenziekte, die nu
al sedert verscheidene jaren in ons land en
in het Westelijk gedeelte van Europa
heerscht, groote verwoestingen aanricht
Vele prachtige iepenlanen zijn helaas door
deze gevaarlijke ziekte reeds verdwenen of
ernstig geschonden en hoevele zullen er nog
Er is geen land, waar de iep in vergelij
king met andere boomsoorten" zoo veel
vulilig voorkomt als het onze. Hij behoerscht
in hooge mate het aan ons land eigen land
schapsbeeld.
Verkeerde men tot voor kort in 't onzekere
omtrent de oorzaak van de iepenziekte, thans
staat vast, dat deze moet worden gezocht in
een zwam, welke in het hout woekert, waar
door de boom meestal na eenigen tijd sterft
Aanvankelijk tastte men omtrent de wijze
waarop de ziekte van don een en boom op
den anderen wordt overgebracht, geheel in
het duister; thans is echter gebleken, dat de
iepenspintkevers, d.z. kleine kevertjes, die
zich onder de schors vooral van gevelde
iepen, maar ook van kwijnende of pas gestor
ven hoornen voorttelen, bij het overbrengen
der ziekte een zeer voorname rol spelen. Deze
kevers hebben de gewoonte zoodra zij uit
de schors komen, aan jonge twijgen van in
de nabijheid staande iepen te knagen, meest
al in den top van den boom. Het is gehle
ken. dat de kevers, wanneer zij uit de schors
van aan iepenziekte lijdende of gestorven
boomen kruipen besmet zijn met infectieu-
se deelen van de ziekteverwekkende zwam
on dat zij deze overbrengen op de wondjes
welke zij bijten in de schors van de twijgen
der in de omgeving staande gezonde iepen
Uit deze twijgen verbreidt de ziekte zich
verder in den hoorn, waardoor de sa pst roo
ming wordt belemmerd, hetgeen zich vooral
bij droogte uit in het verdorren der bladeren
aan de takken.
De bestrijding van de iepenspintkevers
welke zicli gedurende de laatste jaren door
de aanwezigheid van de tallooze gevelde
zieke en stervende iepen op ongekende wijze
hebben vermeerderd, is derhalve voor het te
gengaan der icpenziekte van groot belang.
Indien men het aantal in ons land voorko
mende iepenspintkevers kan beperken, zal
dus de kans op overbrengen van de ziekte op
gezonde boomen verminderen.
Het komt er dus op aan de boomen, die
reeds een broedplaats voor iepenspintkevers
vormen dat zijn de ernstig zieke en ster
vende exemplaren zoo spoedig mogelijk
te vellen en de schors dadelijk onschadelijk
te maken, zoodat de insecten, in welke ont
wikkelingsstadia deze zich ook mogpn be
vinden, gedood worden. Bovendien is het noo
dig alle overige iepen, die geveld worden,
dus ook de gezonde of de nog slechts in ge
ringe mate door de iepenziekte aangetaste
exemplaren bij het vellen onmiddellijk van
de schors te ontdoen, opdat zij geen broed
plaats worden voor spintkevers. Het onscha
delijk maken van de schors kan "iet host ge
schieden door deze onmiddellijk na de vel
ling te verbianden of ze desnoods, al dan niet
met den stam. gedurende ten minste 3 maan
den onder water gedompeld te houden.
Bij een en ander moet er rekening mede
worden gehouden, dat van de iepenspintke-
ver gedurende den zomer meer dan één
hroodse! uitkomt, zoodat de kevers den ge
heele.. zomer door verschijnen.
Ter bestrijding van de iepenziekte is hij
Koninklijk Besluit van 17 April 1930. Stants-
htad Nr. 141, bepaald, dat de gehruiksgerech-
tigrle van iepeboomen, welke door den Mi
nister van Binnenlandsche Zaken en land
bouw zijn aangewezen als stervende of reeds
gestorven, verplicht is binnen een door dien
Minister te bepalen termijn die >oonien te
vellen en de schors onschadelijk te maken,
door deze, volgens dc aanwijzingen van ge
noemden Minister, te erbraiuien of op
andere wijze te behandelen.
Daar het hier een nationaal belnng geldt,
wordt een ernstig beroep gedaan op don ge
meenschapszin van alle eigenaren van iepe
boomen in o land om door het tijdig treffen
van de hierboven omschreven maatregelen
mede te werken aan dc bestrijding van de
lepenziekte.
WEET GE
dat met sto
Vereenigde G:
800 II A wo."
dienen, daar
uitbreidt.
