DE DO. X TE AMSTERDAM
BINNENLAND.
Kerknieuws.
DONDERDAG 6 NOVEMBER 1930 DERDE BLAD PAG 9
VOORSPOEDIGE REIS EN
GELUKKIGE LANDING
DUIZENDEN BELANGSTELLENDEN
Een gebeurtenis van belang in de geschie
denis van het luchtverkeer zoo mag men
ongetwijfeld aanduiden de aankomst van de
reusachtige vliegboot DO. X in de vliegha-
ven Scheilingvvoude bij Amsterdam.
Reeds eenigen tijd was de aandacht in
ons land op deze gebeurtenis gespannen.
En toen ze dan eindelijk zou plaats vinden
was de naam DO. X op bijna ieders lippen.
De twaalfmotorige luchtreus, het grootste
vliegtuig ter wereld, dat niet minder dan
170 personen kan vervoeren en dus veel
meer kans heeft dan de luchtschepen om
een groote rol te spelen in het wereld-pas-
sagiersvervoer, heeft de reis van Altenrhein
naar Amsterdam op gelukkige wijze vol
bracht.
Het lag al bijna een week gereed om die
reis te aanvaarden, om daarna naar Lissa
bon te vliegen en vervolgens zich boven
den Atlantisohen Oceaan te wagen voor de
eerste reis naar Amerika.
Eindelijk waren de weersomstandigheden
zoo, dat de tocht van het meer van Con-
stanz naar deze lage landen kon onderne
men worden en omstreeks den middag ver
namen wij, dat het wondere product van
de Dornier-werf inderdaad den tocht aan
vaard had.
Het bericht werd per radio verspreid en
ging vooral door Amsterdam als een loo
pend vuurtje. Weldra dromde het publiek
te voet of fiets en per auto naar de Oranje
sluizen om de DO. X af te wachten. Daar
de toegang tot de loodsen van de marine-
vliegdienst onverbiddelijk was afgezet, ricat
te de stroom zich later in de richting van
Durgerdam, tot voor het vuurtoren-eiland,
waar men vrij zeker de daling van het ge
vaarte goed zou kunnen waarnemen.
Inmiddels werd in de loodsen van den
vliedienst ook alles op de ontvangst van
de DO. X geprepareerd. Een detachement
matrozen stond klaar om assistentie te ver-
lfeenen. De boot van den havenmeester en
de politieboot waren in actie om het water
vry te houden voor het neerstrijkende vlieg
schip. De ambulanceboot van den genees
kundigen dienst kruiste op het Buiten-IJ.
In het vliegkamp heerschte uitteraard, nu
het groote, lang verwachte eindelijk gebeu
ren zou, groote bedrijvigheid.
Het toezicht op het kamp werd waargo
nomen door luitenant ter zee tweede klasse
F. W. van Overeem, geassisteerd door
bootsman Seyderveld.
Verschillende autoriteiten kwamen in den
loop van den middag in het vliegkamp aan,
o.a. admiraal Quant, vice-admiraal Mr. Ja
ger, kapitein ter zee Romswinckel, Dr. Von
Hahn, consul-generaal van Duitschland, en
Von fiulow, vice-consul.
De aankomst.
Het weer, dat in den voormiddag vrij
slecht was, klaarde tegen vier uur op, het
zicht was toen helder, terwijl er vrijwel geen
wind stond.
Te vier uur 20 ontdekten eenige scherpe
oogen in het kamp hoog in de luoht een
stip in Zuid-Oostelijke richting, welke zeer
snel in omvang toenam. Enkele minuten
later klonk reeds het zware geronk van mo
toren en te 4 uur 25 precies verscheen de
„DO. X", welks schoone lijnen en enorme
afmetingen duidelijk tegen de lucht afsta
ken, hoven het kamp, op ongeveer 150 Me
ter hoogte. Met een scherpe zwenking
keerde de vliegboot naar het gebied der Zui
derzee terug, waar zij te half vijf, in de na
bijheid van den lichtopstand op den kop
van den strekdam van Durgerdam, vlot op
het water landde en in vrij snelle vaart op
eigen krachten naar den ingang van het
huaten-IJ voer. Op dit punt lag de marine-
motorboot „Coehoorn" gereed, welke een lijn
aan de „DO. X" vastmaakte en de enorme
vliegboot tot voor het kamp sleepte, waar
zij aan een door het Loodswezen geplaatsten
meerboei werd vastgemaakt
Zonderlinge tooneelen.
De opvarenden van een twintigtal motor
bootjes, die op het buiten IJ de komst van
de vliegboot hadden afgewacht, bleken
thans het moment gekomen te achten, om
een gezamenlijken „run" op de DO. X te
ondernemen. Van alle kanten schoten deze
bootjes, bemand met fotografen en nieuws
gierigen, op de vliegboot toe, de fotografen
ontstaken zelfs voor het maken van Jiun
foto's Bliz-liclit onder de vleugels der nia
chine, een en ander tot groote veront
waardiging der officieren aan boord, uie
ernstig vreesden dat er „brokken" gemaakt
zouden worden. Spoedig was echter een po
litieboot ter plaatse, welke naast de vlieg
boot meerde. Pogingen van verschillende
personen, om in de vliegboot door te drin-
'gem, werden door de politie op zeer hard
handige wijze verijdeld, waarbij zelfs klap
pen werden uitgedeeld.
Behalve vice-admiraal Quant, comman
dant der Marine te Den Helder, waren aan
wezig Dr. von Hahn, consul-generaal van
Duitschland; herr Van Bülow, vice-consul;
dè heer Adolph Burgerhout, gedelegeerd
commissaris van de „Aviolanda" te Papen-
drecht; de havenmeester, de heer Van de
Poll en enkele anderen. De opvarenden van
de DO. X bleven meer dan uur aan boord.
Een vertegenwoordiger van V. D., die zich
an gezelschap van drie collega's, toen de
groote drukte was afgeloopen, met een klei
ne boot naar de DO. X begaf, mocht bij
hooge uitzondering „genau drei Minuten"
aan boord komen. Er volgde even een snelle
rondgang door het benedengedeelte van
de boot waar zich achter elkander een
reeks van kajuiten bevinden zach daartus-
schen een smal middenpad en daarop
werden de persvertegenwoordigers tot een
In het Carlton Hotel, waar de officieren
van de DO. X den nacht doorbrachten, be-,
halve de commandant Fr. Christiansen, die
aan boord van het vliegschip bleef, hebben
we een onderhoud gehoud niet Dr. Tilgen-
kamp, perschef van Dr. Domier.
Dr. Tilgenkamp heeft de vlucht van de
DO. X van Altenrhein naar Amsterdam
meegemaakt.
Hoe was het verloop van deze reis, vroe
gen wij.
Te half elf hedenmorgen (Duitsche tijd)
is de DO. X uit de hall op het water ge
bracht,, zeide onze zegsman, waar we de
motoren warm lieten loopen. Toen dit ge
schied was, zijn we te elf uur dertig vlot
gestart. Wc maakten eerst eenige rond
vluchten boven de Bodenzee, ten einde de
motoren nader te beproeven en toen deze
naar wensch bleken te loopon, vingen wij
onze vlucht aan.
Te elf uur vijftig verlieten wij het meer
van Constanz om vervolgens langs den
Rijn tot Bazel te vliegen. Dit was het
zwaarste en het gevaarlijkste gedeelte van
de gebeele reis, aangezien, in verband met
het ïeit, dat de Rijn in dit gebied zeer smal
is, wij onmogelijk een noouianding hadden
kunnen maken, ok al niet vanwege de vele
electriciteitscentrales langs den oever.
Gelukkig liepen de motoren best Tot Ba
zel was het weer gunstig, we arriveerden te
12 uur 40 hoven deze stad, waar eenige
Zwitsersche vliegtuigen ons tot.de Zwitser-
sche grens begeleidden
Vervolgens sneden we de z.g. Rijnbocht
ter plaatse af we hebben dit trouwens
met alle bochten gedaan waarna we te
1 uur 20 boven Breisach waren. De stad
zelve baadde in het zonlicht Het gebied
daarachter echter lag in een dichten nevel,
zoodat het zicht nog geen 200 Meter was.
Wij bereikten Mannheim te 2 uur 27 en
Mainz te 2 uur 40.
Bij Mainz kwam ons een Dornier Mercur,
de D 711 van de Luft Hanse, tegemoet vlie
gen, welke ons tot Keulen heeft begeleid en
onderweg een geluidsfilm van de vlucht
maakte.
Weer sneden we vervolgens de Rijnbocht
tusschen Keulen en Koblenz af, eerstgenoem
de stad bereikten wij om vier uur (D. T.).
Via het kuststation Nordeich hebben wij
getracht met den burgemeester van Keulen
in verbinding te komen, doch dit is mei ge
lukt. Wel ontvingen wij van den burge
meester een wensch voor een behouden over
tocht
Overigens heeft de radio aan boord per
fect gewerkt Boven Bonn, voor wij Keu
len bereikten, was het landschap in een
violetten nevel gehuld. Te vier uur dertig
(D. T.) passeerden wij de Hollandsch-Duit-
sche grens bij Lobith.
Boven Hollanasch gebied.
Van Lobith uit hebben wij direct over
Arnhem naar Nijkerk gevlogen. De hoogte,
waarop wij vlogen, had tot dusverro onge
veer 500 Meter bedragen; boven Néderland
ondervonden wij echter zulk een slecht
weer, en was het zicht zoo absoluut onvol
doende, dat wij, aangezien wij op vaste pun
ten wilden vliegen, tot op honderd meter
moesten dalen, waarbij zelfs onze antenne
moest worden ingehaald. Te 4 uur 50 be
reikten wij via Nijkerk het gebied der Zui
derzee, en hier werd het zicht plotseling zoo
helder, dat wij tot onze groote vreugde hot
geheele watergebied konden overzien. Van
onze landing, waarbij u zelf tegenwoordig
was, behoef ik natuurlijk niets meer te zeg
gen. Wel wil ik er op wijzen, dat technisch
niet het geringste euvel heeft plaats gehad;
de motoren liepen schitterend en wij zijn
dan ook uiterst tevreden."
„Er zijn toch al meer groote vluchten met
de DO. X gemaakt?"
„Ja, zelfs een van tien uur, doch thans
was het de eerste maal dat wij niet te Frie-
drichshafen zijn teruggekeerd."
„Wanneer vertrekt de DO. X van Schel-
lingwoude?"
„Dat weet nog geen mensch, dit hangt in
de eerste plaats van de weersomstandig
heden af."
„Worden er nog meer steden met een
bezoek vereerd?"
„Ja zeker; van hier vertrekken we naar
Southampton; vandaar gaat het naar Le
Havre; vervolgens naar de Spaansche kust
stad La Coruna en dan naar Lissabon."
„Wanneer vangt de Oceaanvlucht aan?"
„Ook dat hangt van de weersomstandig
heden af; zelfs is het nog niet zeker dat
de vlucht van Lissabon zal uitgaan."
„Waarom heeft u dit slechte jaargetijde
gekozen voor uw vlucht?"
„Laat ik u op deze vraag alleen antwoor
den, dat zulks het gevolg is van omstandig
heden, die ik bij elkaar het „contractsnood
lot zou willen noemen; en wellicht vindt
u het thans goed dat ik afscheid van u
neem, het is negen uur en we moeten nog
aan tafel!"
AANBESTEDING
RIJKSWATERSTAAT
De Rijkswaterstaat heeft aanbesteed het
onderhouden van de riviorwerken van den
Boven-Rijn en de Waal, gedurende de jaren
1931, 1932 en 1933. Raming per jaar: pore I
f 45000; pere. II f 35.000; perc. Ill f 40.000
Het laagst werd ingeschreven in massa door
Gebr. Van Hattum te Zaltbommel, voor
f 121.800 per jaar.
WATER BINNEN EN BUITEN
DE DIJKEN
Hoe er geworsteld wordt om de
suikerbieten binnen te krijgen
OVERAL IN Z.-VLAANDEREN
OVERSTROOMINGEN
(Slot)
Er ie geen dijk doorgebroken, er zijn geen
menschenlevens verloren gegaan, er ie geen
vee verdronken en tooh: wat een ellende
van Unlet tot aan Cadzand, wat een geploe
ter, wat een strijd om het hoofd boven water
le houden.
Reecle in ons hotel hoorden we van de
vele handelsreizigers, die daar logeerden en
die met liun Forde cn Chevrolets Ooet- en
Weet-Vlaanderen hadden doorkruist, hoe
„mis" het op vele plaatsen wel was. De één
W06 in het land van Axel geweest en ver
telde, dat daar het water tot op de bruggen
stond, de ander kwam va.n Oostburg en
deelde mede, dat daar de koeien gevaar lie
pen en zoo kregen we den indruk, dat het
feuitelijk overal leelijk gesteld was.
Die indruk is door een tocht dwars door
het IVde en Vde district zoO noemt men
hier Zeeuwsch Vlaanderen nog naar de in
deeling onder Napoleon droevig bevestigd.
Nauwelijks hadden we Neuzen verlaten,
of daar begon het al: links cn rechts over
stroomde landerijen en waór het land dan
nog zoogenaamd „droog" stond, zulk een
modderpoel, dat er voor de boeren niet op
viel te werken.
De Othensche kreek was sterk gezwollen
p.n de brug over don weg near Zaamelag
bleef nog maar nèt vrij. De stoomgemalen
werken op de verschillende plaatsen dag en
nacht door met volle capaciteit en els het
dan eens een dag of nacht mander hard re
gent, wint men wel iets. Zoo was ook hier
bereikt, dat het water den weg niet meer
overstroomde. Gister had men n.l. voor het
behoud van de brug over deze kreek ge
vreesd.
Op den weg naar Axel begon de ellende
eerst reobt bij Magret. Een klein uitwate-
ringske na alt je, dat op de kreek uitkomt, had
het water niet kunnen bergen en overal wa
ren de landerijen overstroomd, terwijl het
natte element op vele plaatsen de huizen
binnendrong-
Haastig zag men de menschen hun Inge
kuilde aardappelen, die door het wafer be
dreigd werden, weer uitgraven, om ze maar
op zolder te bergen op hoop, dat het toch
nog wel ééns droger zal worden.
Van Axel naar Axelsohe Sassing, een ge-
huoht, dat genoemd is naar een gelijknami
ge kreek. Ëen onafzienbare watervlakte,
waar boven men hier en daar een hek ziet
uitsteken, terwijl verderop een boschje
dwaas boven de witte vlakte omhoog steekt.
Een boer, die naar de vlakte tuurt, vertelt
ons, dat de kreek, die anders 30 of 40 Meter
breed is, plotseling tot een 6troom van een
paar honderd Meter ie gezwollen. De lande
rijen werden tot in den wijden omtrek over
stroomd en alileen in bet midden bleef een
hooggelegen stuk land droog staan. Daar
hebben de koeien, die nog op het land ©ton
den, zich geréd, rnaai' het heeft de grootste
moeite gekost de beesten te redden. Hef
verhaal zou té ééntonig worden, wanneer'
we op gingen sommen de 60hier eindelooze
reeks van mededeelingen in gelijken geest,
die we op het verdere van onzen tocht ver
nemen.
In het land van Hulst: alles overstroomd,
ook de wegen, zoodat men tot aan de
ra het water moet rijden om St. Gilles te be
reiken, bij d-e Belgische grens een eindeloos
getob, vele boerderijen geïsoleerd. Bij den
Braakman, tusschen het plaatsje Hoek én
Philippine op verschillende plaatsen het vee
feïsoleerd, enkele boerderijen ontruimd, bij
as van Gent. een hopelooze strijd tegen
modder en modderwater.
Soms denkt mcn: het wordt beter, nu ko
men we eindelijk aan een gebied, waar
geen watersnood kent, maar het blijken al
tijd maar een paar akkertjes te zijn, en
kele tientallen Meters verder begint de el
lende opnieuw.
Het VLaanderenla-nd is n.l. in het geheel
niet vlak; maar zeer ongelijk, hoeweil alles
beneden den waterspiegel blijft. Dat heeft
tot gevolg, dat de allerlaagste gebieden dub
bel hinder ondervinden door het zakwateT
van die plaatsen, waar het land wat hooger
ligt- Komt er da.n weer zoo'n regenstroom,
dan is het water niet te houden: het gulpt
o\er de wegen, sijpelt door het biotcn'.and
heen naar een nog lagere plek en vreet
de huizen en landbouwschuren, zet de ronde
strootassen op den deel in meertjes, om dan
weer verder te gaan naar andere erve
landen. Was dat alles een paar maanden
later gebeurd, het zou een hoop overlast
hebben veroorzaakt, maar economisch zor
men er niet zooveel schade van hebben on
dervonden.
Bovendien is men hier wel aan waf water
gewend, geheel droog is het geen enkel na
jaar. Doch thans is het water te vroeg ge-
omen en wel in het midden van de bieten
campagne.
De „peëen" hebben hun tijd noodlg om te
olgroeien en eerst wanneer het blad be
gint te versterven moet de bi-et worden ge
stoken. Het is ook in normale jaren reeds
een van de zwaarste en moeilijkste oogsten,
het steken va.n suikerbieten, maar m(
het gewend: de euikerpee is een van
voornaamste producten, die hier worden
erbouwd, onafzienbare vlakten ©trekken
zich uit, waar men niet6 andere ziet dan het
loof van de biet, en de suikergfabrieken in
Zeeuwsch Vlaanderen behooren tot de groot-
-te van het land.
Alles draait hier om de CenitraJe Suiker-
maatschappij en de drie lettere C.S.M. hou
den voor de bevolking hier zoowel een be
lofte als een dreiging in. Deze maatschappij
heeft hier vrijwel het monopolie, ze st-elf de
prijzen vast, waarop de boeren kunnen con
tracteeren voor hun peëcn, ze bepaalt ook
den levertijd.
Het is natuurlijk voor een zoo kostbare In
stallatie als een suiker-malerij en raffinaderij
van het grootste belang de bieten binnen
■■R
Allerwegen heeft men in Zeeland te worstelen met hoog watermaar vooral in Zeeuwsch-Vlaanderen, waar de bietenoogst dreigt
te mislukken. Van de dijken af ziet men de huizen als eilandjes te midden van het water liggen
Do DO. X op Schellingwaude.
een bepaald tijdsbestek te verwerken en in
die enkele weken, de „campagne", wordt
dan ook dag en nacht doorgewerkt.
Maar dan moef de pee ook geleverd
worden.
Dit is nu de grootste ellende voor
Zeeuwsch Vlaanderen, dat het niet mogelijk
blijkt de bleten tijdig te roo-en. De 22ste ie
het de fatale datum, dan moeten alle peëen
geleverd zijn, daarna zijn de contracten on
geldig-
Tot den twee-en-twintigsten is de prlj6
nog 13 per 1000 K.G., daarna lean men er
voor krijgen, wat de fabriek er voor wil
geven, dat is de „vrije" prijs van een harde
gulden per ton.
Om dat fatum te ontgaan, doen de boeren
nog wat ze kunnen.
We hebben ze zien ploeteren in het land,
tot de knieën in water en modder staande,
om nog maar te rtddon wat te redden vie!
De Zeeuwsc/he klei geeft toch al niet veel
mee, maar nu is ze als lijm, elke stap vraag'
de uiterste krachtsinspanning, de grijze
brei houdt vast v.at ze Kan.
Hier staan de mannen te werken, i
ook de vrouwen, en vaak de kinderen, om
het gezin van den economiechen ondergang
te redden. Haastig flikkert de sikkel op en
neer om het loof af te snijden en langzaam
aan worden dan wat hoopjes bieten op
getast.
De boerenwagen ka.n niet meer het land
oprijden, de wielen zouden zeker in de taaie
klei blijven steken. Daarom wordt de bak
ven de wielen genomen en op de slee gezet
en daarmee wordt dan tot aan den dijk ge
reden. Zoo hebben we ze zien worstelen, met
drie, vier, met zes paarden vaak, om de slee
door de klei heen te krijgen.
Wee bet paard, dat op een ondergeloopen
land komt te vallen, het loopt gevaar niet
meer op te komen en te verdrinken. Eik-
wagentje bieten bereikt niet dan met de
grootste inspanning den dijk. Soms rekken
de paarden het lamoen van den wagen,
maar de wielen blijven vastgezogen in de
klei ©taan-
Over Philippine zijn we naar Biervliet er
IJzendijke gereden en overal was het het
zelfde: overstroomde wegen en landerijen,
geïsoleerde boerenhofsteden en wOretelende
boeren.
Somber is de stemming: een groot deel
van^ de bietenoogst is reeds nu niet meer te
redden, al zou het vandaag aan den
gaan vriezen, waarop'hier ieder hoopt.
Redden was te redden valt, ie hot parool
en met zorg vraagt men zich iederen morgen
af: Hoe ie de wind?
Toch zullen deze taaie kerels weten vol
te houden, gedachtig aan haar oude spreuk:
Ik worstel en ontkom. Want het Zeeuwsche
ras is een taai ras.
GEZANT DIEKEMA
LIGT IN AMERIKA ZIEK
De gezant der Vereenigde Staten in Ne
derland, de heer G- J. Diekema, is naar uit
Grand Rapids wordt gemeld, in een zieken-
buit aldaar opgenomei
VOOR DE OUDE REDDERS
De uitgever van het werk „Helden der
Zee' zond heden aan den heer Henri ter
Hall, samensteller van dat boek, de eerste
gift, groot. 135 gulden, voor eventueele St.
Nicolaasverrassing voor de meest daarvoor
in aanmerking komende oude zeehelden.
ADV.-BUREAU A. DE LA MAR AZN
Het advertentie-bureau A. de la Mar Azn.
te Amsterdam heeft gister op feestelijke
wijze het 50-jarig bestaan herdacht. Er be
stond voor deze gebeurtenis begrijpelijker
wijze zeer groote belangstelling.
Om -twee uur begon gistermiddag in in-
tiemen kring de huldiging door het perso
neel. Nadait de directeuren, de heeren W- A.
Grollenberg en C. J. Palm. alsook de Com
missarissen. waren binnengeleid, heeft de
heer Schumacher, als procuratiehouder, na
mens het personeel liet woord gevoerd. Hij
prees de immer goede samenwerking tus
schen directie en personeel. Spr. bood hier
bij aan het door Bernard van Vlijmen ge
schilderde portret van den heer A. de la
Mar Azn., oprichter van het. bureau.
Daarna heeft de heer C. J. Palm voor dit
geschenk dank gebracht, terwijl hij aan
ieder lid van Me personeel 'n enveloppe met
gratificatie overhandigde. Van de gedegen
heid maake de heer Palm tevens gebruik
om Mevr. Grollenberg, presidente-commis
saris, te huldigen. Spr- bood haar als sou-
ve-rnir een gouden vulpotlood en vulpen
aan.
Daarna begon om drie uur een zeer druk
bezochte receptie. Een eindelooze rij van be
zoekers kwamen van hun belangstelling
blijk geven en hun gelukwenschen over
brengen. Een ©chat- van bloemen vulden de
gangen en vertrekken. Vele gelukstelegram
men kwamen binnen.
Reeds zeer laat was het toen aan de ein
delooze rij van bezoekers tenslotte een einde
kwam-
ERNSTIG MOTOR-ONGEVAL.
SOERABAJA, 5 Nov. (Aneta). Alhier had
■n aanrijding plaats tusschen een taxi en
een motorrijwiel, waarvan de bestuurder,
dc heer C. v. d. Baak uit Sidohardjo. beide
beenen brak. Mevrouw Aranson, die op de
duo zat, kreeg een schedelfractuur. Zij werd
overgebracht naar de Centrale Burgerlijke
Ziekeninrichting, waar zij is overleden. De
toestand van den heer v. d. Baak is ernstig,
doch niet hopeloos.
GEREF. KERKEN
Tweetal: Te Amsterdam-Noord, B.
Hagenaar te Meppel en W. Moene te De
Lier.
NED. HERV. KERK.
Beroepen: Te Krimpen a. d. Lek, J. H.
van Paddenburgh te Elspeet. Te Gorssel
(toez.), J. H. C. Kamsteeg te 'sHeer neu-
drikskinderen. Te Spijk (Gron.), F. C.
Willekes te Oosterhaule (Fr.).
Bedankt: Voor Rijssen (O.), W. L.
Mulder te Voorthuizen.
CANDl DATEN TOT DEN H. D!tN»T.
Door het Prov. Kerkbestuur te Groningen is
tot de Evangeliebediening in de Nea. Hetv.
Kerk toegelaten de heer E. E. de Looze, can-
didaat te Waddinxveen.
In „De Wartburg" deelt Ds. K. H. Wal-
lien, Luth. predikant te Weesp, als pen
ningmeester van het Orth. Luth. Radio-
Kerkcomité mede, dat het tekort op de re
kening der radio-kerkdiensten over dit jaar
f 130.55 bedraagt Binnenkort zal genoemd
Comité moeten beslissen of ook in 1931 met
deze uitzending voortgegaan zal worden
(zeven a acht diensten per jaar) en het al
of niet gedekt worden van dit tekort zal
van grooten invloed wezen op de te nemen
beslissing.
FRIESCHE PREEKEN
In de vergadering van de „Kriterounte
HollfL", een vergadering van afgevaardigden
van de afdeelingen van het Kristlik Frvsk
Selskip in Holland, kort geleden te Leiden
gehouden, werd o.m. besloten dit winter
halfjaar twoe „Fryske Preken" te doen hou
den in de steden Amsterdam, Den Haag,
Utrecht en Haarlem.
VERKIEZINGEN.
S n e e k. Op de rechtzinnige candidaten
voor het kiescollege zijn, naar de „Ned."
meldt, uitgebracht 1137-1140 stemmen en op
de vrijzinnige candidaten 1094-1097 stemmen,
zoodat de rechtzinnigen gekozen zijn. De
verhouding in het tot dusverre overwegend
vrijzinnige Kiescollege is daardoor geworden
23 links cn 22 rechts.
KERKORGELS.
Te Wageningen had Dinsdag j.l. de
ingebruikneming plaats van het nieuwe
orgel in de Geref. kerk. Het orgel werd be
speeld door den lieer Gerrit van den Burg,
uit Amersfoort, die eenige nummers ten ge-
hoore bracht en het instrument op verdien
stelijke wijze bespeelde.
Alhoewel de dispositie van het orgel van
bescheiden omvang is, is toch gebleken, dat
dit instrument een ruime verscheidenheid
heeft in klankkleur. Ook het volle werk is
mooi, waarhij de orgelmakers (het orgel
werd gebouwd door de firma Valckx Van
Kouteren Co. te Rotterdam) gezorgd heb
ben voor een zware grondtoon, met een
Subbas 16 en Prestant 8 voet. Het orgel
heeft één klavier met vrij pedaal en de
volgende dispositie: Bourdon 16, Prestant 8,
Viola cli Gamba 8, Voixéleste 8, Octaaf 4,
Mixtuur 3 st, Trompet arnabile. Pedaal:
Subbas 16 transm. Verder de gebruikelijke
koppelingen en nevenregisters.
Het front werd uitgevoerd in modernen
stijl in eikenhout, naar een ontwerp van
den architect Rothuizen te Wageningen en
Heelsum.
MOZES' BOEKEN IN EGYPTISCH LICHT
Einde dezer week zal bij den uitgever J.
H. Kok te Kampen een uitgebreid studie
werk van Ds. M. H. A. van der Valk. van
Rotterdam, het licht zien, handelend over:
„Mozes' Boeken in Egyptisch licht"-
Het zal een populair wetenschappelijk
boek zijn, waarin resultaten van Egvptologi-
6che studiën een verrassend lacht op de eer
ste boeken des Bijbels werpen. Voor hen die
dan Ponta-leuch ernstig -lezen en beetudee-
ren, wordt in het nieuwe werk een schat
van interessante gegevens aangeboden.
ZONDAGSSCHOLEN.
Wederom, dit jaar dus al zeer vroeg, ïs
verschenen de ,BoekbeoordeeIing" van Kin
derlectuur voor de Zondagsschool door de
commission van „Jacnin", samengesteld
door Ds. J. Tnzelanr, van Rotterdam.
Naar men weet, werken voor deze beoor
deeling drie commissies: een uit de leden
van het Hoofdbestuur, een uit de predi
kanten en een uit de onderwijsmannen.
Voqynf gaan een aantal inleidende arti
keltjes van Ds. Tazelaar, die voor de schrij
vers en dc koopers van genoemde lectuur
veel beteekenis hebben. Daarna volgen de
recensies van uitgaven van G. F. Callen-
bach te Nijkerk, .T. M. Breclée's Uitgevers-
Maatschappij te Rotterdam. J. N. Voor
hoeve te Den Haag, W. D. Mcincma te Delft
het Geref. Traktaatgenootschap „Filippus*",
de Vereen, tot verspreiding van de II
Schrift (Amsterdam) en Mazljks Uitgevers-
bureau te Rotterdam.
Daar zullen wel bitter weinig Geref. Zon-
dogssc h ooi besturen of -onderwijzers zijn,1
die niet ernstig rekening houden met Ja-
chins Boekbeoordeoling. Zij is een betrouw
bare gids sinds jaren.
Weerbericht
WEER VER WACHTING
(Medeged. door het Kon. Ned. Meteoroloïsctt
Instituut te De Bilt)
Voor het Noorden zwakke tot matige Oos
telijke wind, licht bewolkt, waarschijnlijk
droog, zelfde temperatuur.
Voor het Zuiden matige, in het Westen
wellicht toenemende Oostelijke wind, toe
nemende bewolking, met kans po eenige re
gen, iets zachter, vooral des nachts.
TEMPERATUUR
Stand vanmorgen halftwaalf 6.6 C.
7 November
Zonsopgang 7.04 uur. Zonsondergang 4.23 uu*
VOERTUIGEN MOETEN HUN LICHTEN
OP HEBBEN
Van 's avonds 4.53 u. tot 's morgens 6.36 u.
STORMWAARSCHUWINGSDIENST
i. aan alle pos-
PROF. DR. C. EYKMAN t
Prof. Dr. C. Eykman, oud-hoogïéer&ai;
aan de Rijksuniversiteit te Utrecht, is gif*
terenmorgen overleden. Hij verwierf grootd
bekendheid door zijn onderzoekingen me<i
betrekking tot de beri-beri. Verleden jaar
werd hem, samen met professor Hopkins ta
Cambridge, de Nobelprijs voor geneeskurn
de toegekend.
Christiaan Eijkman werd 11 Augustus
1858 te Nijkerk geboren; hij studeerde van
1876—1883 te Amsterdam in de geneeskun
de, waarbij hij zich in het bijzonder op dé
physiologie toelegde, en vertrok toen naar
Java. als officier van gezondheid. In 1887
werd hij directeur van het juist gestichte
Pathologisch Laboratorium te Weltevreden.
In 1S9S volgde zijn benoeming tot hoog
leeraar in de hyfriëne en de bacteriologie
te Utrecht, welk ambt hij enkele jaren ge
leden bij het bereiken van den li)-jarigen
leeftijd heeft moeten neerleggen.
Prof. Eykman's groote beteekenis ligt wel
op het terrein der Tropische hygiëne, waar»
op hij verdienstelijk werk heeft verricht,
met name ten opzichte van de vitaminen-
leer. Wel vermeldenswaard is in dit ver
band de eigenaardige ontdekking van Eyk
man, dat in de rijstzemelen, welke bij het
pellen verloren gaan, juist die stoffen aan
wezig waren, welke een natuurlijk verweer-
en geneesmiddel bevatten tegen de zoo ge
vreesde beri-beri.
Prof. Eijkman's verdienstelijk werk werd
in 1923 erkend door de stichting van een
Eykman-madaillcfonds, dat beheerd wordt
door het Koloniaal Instituut te Amsterdam.
Deze medaille is bestemd voor zeer uit
stekende onderzoekers ter aanmoediging
tropische hygiëne.
ran de studie
